과거를 정리해 보았습니다. 책의 성격상 언론현장에서 열심히 …€¦ ·...

409
경기문화재단 경기그레이트북스 12 www.ggcf.kr 경기그레이트북스(GyeongGi Great Books)는 경기문화예술의 정수를 소개하고자 경기문화재단에서 간행하는 문화예술총서입니다. 허행윤 이동화 박숙현 민정주 공지영 경기도 현대사의 어두운 그늘 허행윤 전 경기일보 문화부 부장 이동화 인천일보 문화부 부국장 박숙현 용인신문 대표 민정주 경인일보 문화부 기자 공지영 경인일보 지역사회부 기자 집필자

Upload: others

Post on 13-Aug-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT


.
.
,
.
. , _
, _ ~
, _ ~
GyeongGi: Cultural History of a Thousand-Year(scheduled)


12
1
2



160



.



.
1 , · , _10
2 _48
3 _84
- - _97
4 , _112
_118
_126
_143
_147
6 - _188
_191
7 - , , , - _226
_230
_244
160 _279
_291
_304
_329
_355

20 .
. ‘’
. 36
,
. ‘
’ 60 .
.
.
. .
32 5 1960 5 6
. ‘’ ‘’
. ,
.
.
. , , ,
1 11

.
.
, , .
.
‘’
.
. ,
.
.
.
,
70 .
2018 2 8
2 . “ ,


. ,
12
. , ·
, .


‘’ .
1957 ,
.
1948 .
1961 ‘’ ·
. ‘ ’
. 6
‘’ 104 9
, 61 .

. 1963 ,
1144, .
, 13947
. .
1 13
, ,
‘’
.
2013 () 1950,
.
.
.
. ,
5 . , ‘
’ . .
.
.
.
2016 () .
10 7 .
.
.
.
‘ . ’
.
. 15~16
.
14
200 .
. ,
.
,
. . 5~6
.
2016 7
.
“ ,
. ,

.
. .
. .

.
.

. .

.
.
1 15
.
.”
‘’, ‘’,
‘’ ‘’.
. ‘ ’
.
,
.

. , ‘’
.

. “
.
. ‘’.
. ‘

. . ,
, ,

16
” .
() “()
.
. .
.
. .
. .
. .
.”
‘ ’

. , ‘ ’
.

‘ ’
.

.
.
1 17
.


.
1992 10 28
. ,
2, 1 .
.
. ‘
’.
.
,
‘ ’
.
.
.
.

‘SOFA’ .
18

. 11 4 5 40
‘ ’
.

. 1993 2
. 1993 4 1
12
15 . 1994 4
15 . 1 6
. 2006 8 14
15 .
, , , ..

. .
1996 9
.
2
.

.
1 19
, SOFA
.
10 . 2005
.
1999 . 1999 1 30
.
.
‘whore’ .
. ,
. .
3
. 2

.
2000 . 2000
3 11 66
.
.
2 .

. ,
20

2002 .
,
1962 11 1640
, , .
1, .
, , ,
, .
. “
.
” .

.
.
() . “( )
,
. .
. .
. .
. .”
1 21
.

60 70 50, 49 . 94.2%
.
, .
. 50 (
) 10 40 .
. 2013 ,
.
.
50 .
.
.

. .
2016 7 1
. “ .
. ,
. .
.
. 3
. ?
22
.
. .”

1970 ‘
’ 1980
. 1986
‘’ .
, , , ,
. ‘’ ‘’
.
‘( )’ ‘
’ 1996 .

’ 2002
, 3
, , ‘’ ,
.
2014 6 25 122
. ·
·
1 23
· ‘
’ ‘ ’ .
1 1 .
4 2018 2 8,
.
1
1 2 6 2017 1 20, ‘’

.
1
.
.

.

. ‘
’ 5
.
1 ‘
· ’ .
24
2
1 . 2 1
2, . 22 “
·
·
” .
.
‘ , ,

.

‘’ ‘
·’ .
1

’ .
‘ ’ .


,
.
1 ‘
1 25


, .

. ‘ ’


.

.
.
‘’ 2010
.
“ .
..
, () ,
,

, ,
. .
26
...( ),
, .

...
. , .”

.
.


.
.
2014 ‘
’ . 2017

’ .
. 2014 ‘
’ , “
.
” .
1 27

3 .
“ ”
. ‘
’ , ,
· , ·
.
7
. ‘ ’

.

.
,
‘· ’.
‘·’ .

.
, .
28

2002 .

. 6 13 16
.
.
, 56
. 56

. .
. 1
.
. ,
.
.
.
, 8
100
.
1 29
6 14 ,
. 19 2
. 6 . ‘’
. “
, ” ‘’ .

30m ,

.
8~16
1m
.
.
8~16
.

.
.

.

30
. “

” “
” .
.
16~24 ·
8~16
.
6 28 , 2
6 .
.
. 7 10
. ‘ ,
1 ’ .
.
11, “
” “

” .
.
2
2
1 31
. 5
.
‘SOFA’

‘SOFA’ . · SOFA
. SOFA

.
‘SOFA 22 3 ,
,
1 .
1 ’
‘SOFA 2 5 1

.’
, SOFA
.
. .
SOFA
. 2015
32
2010
2015 6 1 766 ,
503 . 70% ‘ ’
. SOFA .
SOFA ‘

. .
2002 16
.
,
4
,
. 6 26 ,
300 2
.


SOFA
.

1 33
. . 21
, · 10

’ .
W ,
. 2
‘ ’
.
· 49 .
,
.
.
.
12 13 W

” “
” .
. 14,
SOFA
. 10 .
. ·
SOFA
34
. ·
,
.
6 13
.
15
.
.
,
.
,

. ,
. ,
.
.
,
, .
21 ,
1 35
,
60 .

. , .
1955 60
.
, .
20 9 10
10 , 20
.
.
3 1 . .
.
713, 4 .
13 . 8 .
22.
.
.
1989 3 80~150dB 1997 1
36
90~120 dB . 1998 8 1999 3 18
9 10 7 1 70.2 dB
. 1 73.8 dB, 1 120.9~132.9
dB .
70dB 10
20 90dB,
130dB .
, , ·, ,
. (
50, 40, 55, 45 dB)
.
.
, ,
, .
. 32
. 2007
2~7
26.5%, 4 .
6.9%, 15.81%
9 .
,
1987 6
1 37
1988 . 1988 6 ‘
’ 7 614
.
1989 700
1994 198
3 . 1998 14
.

. ‘ ’
. 2000 5 8 A-10 6
. 6
3 ‘
’ .
1998 2004
3 . .


.

· 2000 8

. “
38

, ,
,

” .
‘ ’
. 2005 1 1889
, 81 . 8
.
.
923 4786/ 9
. 23.1 .
. ‘’ ‘’
.
,
( 8 )
. ‘ ’ .

.
1 39
, , 8
. 13520 20
. , , 155,
27 , 8 .
1954 5
1963 ‘’
1970 ‘ ’
, .

.
.
275 3
16 . 4150
. ,
9 .
2009 ‘ ’
,
.
, , ·
.
.
.
40
· .
,
.
155 105 ,
.
, , ,
2006 .
2015 .
,
.
.
2
5
.
.
, ,
.
( )

. 2015 3

‘’ 16
1 41
. 3 .

.
. 2014 11 2015
3 3 ‘
’ .

.
8, 8
.
,
.
.
,
.
, ,
.
‘’ ‘

.
42
51. 21
. 87.1%,
.


.

.
.
2006 ‘ ’

.
. 51
22
16 . 10
, ,
.

.


. 40% ,
1 43

. .
,

. .

.
.
, , , , 4
.
.
10 .

12.3% .
73.3% .

. “
,
” “
10
10 ” .
.

,
. 60
. ,

. , ,
.
,
. .
. ‘’ .

. .
, , .
, · ,
.
.
.
.
. .
.
· 16 .
1 45

. . 60
.
.
,
. .
.
, ·
. . .
.
.
12

200 … 100
1950 6 25 3
.
373599, 229625, 303
212 906436 .
1495, 71783, 132256 99244
.
189
8480( 522604, 94408, 435468) 200
.
250 6·25
.
, , (
1 1949 .
2 49
1949 , ‘’)

. ·
.
. ,

. ,
. . ,

.
, 6·25
·
.
6·25 5 1945
38
.

.

. 38
,
, .
50
6·25 1 1949 9 [
] . ,
6 , 1950 1
[] ,
‘ ’
. 2 .
3
.
6·25 .

6·25
. 6·25
, 65 ,
4 , 45 . 8 1
. 38 17(
)-1(~)-7(~)-6(~)-8
(~) . ,
2, 3, 5
. .
, ,
2 51
(2 ) .
1 2 . 1
, 2 . 1948 6 12
38 38
. 1948 6 23 38
10 1 3
. 1 6-1-4-3
-105, 2 2-12-5
(). 13 1, 15 2
, 10 .
38(
) 3 .
T-34/85 242, IL 200 ,
. , 6·25
L-4
L-5
T-6 10 . ()
, 2
37mm M-8 1 .
2.36 57mm
, T-34 .
52
105mm 4.2
1 ,
. -- 1
.
15 .
, …
6·25 .
.
[] ( ,
) .
, .

.

,
, .
,
,
. ,
,
2 53
.
1996 7
.
,
,

.
48 ,
.
,
. ,
“ ” .
.
. ,
,
,
.

( ) 1300 ,

.
54
. 50
, , .
. 1
.
, . 1950
,
,
.
, . 2010 6,
56 CIA 6 19,

.
. 6 25 ,
. 1950 ,

. 1950 6 25
, 1950 6 25
, .
, 6·25

. 6·25
.

6·25 1950 10 ( )
.
.
.
1950 6 25 3 .
“ ”
.
. 7 5
,
.
9 9 20 , 9 28
.

. ,
. 10
.
,
.
1 , .
.
56

. ( )
, .
,
.
10 6 10 25 20 .
5~7
, 20~40, 47
. ,
. 10
. 2 .
.

40 1993
. 1995 153
. 1999

, 2006
.
, .
2 57

, 2011 ,
2014 . 2010
.
. 2014
2
,
. 2015 7 .
6·25
. 6
9 15
1950 10 6 10 25 (
) .
.

. .
, , ,
.
,
. 6·25 , 1950 10 6 10 25
.
153
58
( ) 50m
.
2~3m 60
. ,
,
.

.

.
,
2 540 .

, 1950 9·28 10 25
. ,
· 200
.
1995 8~12m
153 18m
.
.
2 59
10 9 () . 10 6~8
30~50 ,
” . “

” .
“ 40 ”…
“1950 10 9,
.
74m
.”
.
. 20
40 .
.
62 ,
. 1950 10 2 .

. “ .
60
. ” . (
) .
1950 10 2. .
1 10 9,
20 .

. 1950 10 9 11,
17m .
5
.
“”
. .
17m
. 2
.
. “ ”
.
.
.
20 .

. “ ” .
2 61
.

.
. 1
.
‘’ ‘
3 ’ .
.
. 1950 12 1

, .

.

.
.

.
3~4 .

.
, 6·25
62
.


.
6·25 1950 6 27 10
,

. ,
.
. “

” .
.
, .
, .
. 3 1950 6 27 7
.
.
,
.
, 18 1950 6 27 2

2 63
.

” . 10
2 4 .
30 1950 6 28 2 30
.
.

.
.
.
.
, …
.

.
,
. .

.
64
. ,
.
.
.

. 7~8 20
, .

.
.

.
,

.
.

.
.

.
2~3
2 65
,
.
.

.

. “1950 10 2 20

“”. 20
153 11 2 .
--
.
, 2006 4
. (
) . 1
2007 6 26
153 ,
.

. 1950 10 9
. .
“( )
66
7
. .
(17m ) . ‘
’ .
( ) .
.

.
, ,
.
.
.”
… ‘’
.
.
‘ ’
.
,
.

.
2 67
.
( )
, .

. 6
, .
.

.

4 .
. .

“ . ()
. 2 ” .

. 1 .
1 .
1950 12 22
.

.
68
.
. 2007
.

.
.
.

,
. .


. 2010

.

.

10 2 .
1993
.
2 69

. ‘ ’
10 2 7
.
( , , )
.
?…
6·25
6·25
.
1950 9 15 9 19
. 1( P )
5 1( ) 1950 9 20
5 40
.
M 10
9 25 1 .


.
70
. 1950 9
26 1 45 .
, .
“ ” ,
5 .
.
“ ”
.
( )
10 .
,
. 1
5
.
.
1950 9 20 .

.
15 . 1950
10 10 101 .
4
2 71
. . 4
80 . 180
. 1950 10
27 .
3~7
. ,
. .

, ,
,
.

.

.
A .
1950 10 6
10 25 .
, A
. ‘ ’
, , .
5 47
72
2 1 ( )
, , .
2 30 .
,
.
.

, 5~7 .
5~7 , ,
. 1
M1 1m
. 1 5 7 .

.
20 . , ,
60 .
1 4 200
,
.
.


2 73
!”
.
3~4 ·

. 1 3~4
5~6 .
· ·
6·25
.
·
.
,
.
. 1950 9 28
.
1950 10 , ,
.
() .
. 200 .
101 1950 10 10
74
. 1950 10 20 3
,
, .

. , , , 3
.
( 16) 1
.
.
.

30~40 . ,
, .
.
,
. . 1950
10 20 1
200 .

. 12 ( )
1950 10 3 . 1950
10 10
2 75
. 16
,
. 1950 10 20 “
” , ,
430 . 430
.
10 21
. 2

.

.
, , .
. 1950 10
5 3, 3 , ,
20 ( )
10 30 ( 14-4)
.
.
, .

.
76
( 20),
( 21) 1 9·28
1950 10 18 6
.
, , ,
, , ,
8. , ,
,
.
.

. 9·28
10
. 10
, 1
.
50m .
1950 10 10
. .
, 10 .
. 1950 9 20

2 77
.

.

.

.

,
4 1950 10 20 .
, ,
.
6·25 ·

.
2007 6 26
(Genocide) ,
·
,
,
. ,
, 2013
78
()(www.gjpeace.or.kr)
· .

6·25 . ,


.
.
, 31 1950 9
26 9 30
(· ) ···
· 600 .
1950 9 22~26
9 26 , 9
.
10 1
.
. 20~40
(52) .
2 79
31, 12,
7 .
·
·· .
,
()
.


.
.
1950 10 .
, 5 36
9·28 8·

.
1950 10 1 8
··
, .
1950 10 5 4
80
1950 10 14~16 .
1950 10 22
11 9 ,
.
1950 10 2
40
. 1950 10
200
. 1950 10 23
5
, 1950 10
200
.
1950 10 27
, 1950 12

.
9·28
100
1950 10 21
. 20 .
·
2 81
. ··.
1950 10 2 ,
·
.
. .
.

6·25
2012 3 . , “
” . ,
· 2009 2 16
9 . 2012
3 7 .
1 “ 6981 , 4
4654 ” . 2
2012 3 4 6
399 .
. 2( )
“ 2009 2 16 ‘ ’
, 3
82
” .
, 6·25 1950
3
.
70 ‘ ’.
, 2010 6 16
.
10 .
12


1953 ()
. 70 .
6·25 , , ,
. ,
. ,
1960
. 1·21 .
124 () 31

1968 1 21.
31 29, 1, 1(
, ) .
‘ ’ .
“ !”
.

,
3 85
, ,


.

. , 30

.
.
. 1968 1 13
124 31 1
16 10 6 . 1
18 . 1 19
( ) .
1 20 ~
1 21 .

.
.
2
. ,
86
.
124 ( )
3 ,
( )

“ ”
.
. 3 ““
. “ ”
.

,

.
.
.
124 31 1968 1 21 9
50 2 .
“ CIC() .
3 87
” .

.
2
124
.
,
.

1

. ,
3 .

.
29 , 1 ( ), 1
. . 1
15 .
.
( ) ,
. 32 ( 25, 7) 52
.
.
1968 1 22 2 25 30 92 1
5
. “ ” ,
1 .
. .
,
.
,
.
1968 1 22 4 15
“ ” .
25 200m
.
.
.


.
.
3 89
. 2010 2 27 41 .

2 .
.
“ !”… ,
.
,
.
“ !”
.

. () 20
.
, .
.

30 1 25
.
,
90
.
4
.
. “
.
? ?(
) . ()
. .”
, , ,

2

. 1962
.
1·21
1·21 1968 1 13
124 31
,
, 1 17
3 91

, .
· ,
, 1 31 .

, 124 31 29
, .
, 2000 2007
.
, -
‘ ’ .
,
3
.
, 684
, ()
.
1972 7·4 ,
1·21
. 1·21

92
.
2013 10 24 30
() 1965 2
(No.106-01480-07)
.
.

.
1980 1 ,
32
. 3
2 .
2004
“ , 2000
” .
1·21
1968 1·21 (
)
. 1
3 93
.
2000 9

.

1·21
” “1·21
” .
1·21
.
, , ,
2003 , 1
‘’
.
1968 1 21
31 . ·
. .
, ‘
’, .

, . “
.”
94
1968 1968 1
22 3 16 , 7 30
.
.
3. 1942 6 2.”
- .
“ . ,
. 3 .”
- · .
“ .
.”
- .
- .
“31 5 7 6 1 5 1, 2,
, , 1

3 95
- .
.”
.
2003 ‘’
.
. ,

.
.
“ ‘’ ” “
” .
“ .
(
) ”
.
. ·
.
96
1994 ‘ ’
‘’ “
” .


.
2003
. ‘’
1·21 .
1968 1 21 1·21
124 ()
,
,
.
, 1·21

.
3 97

- -
1945 8 15 6·25

. , 1968 ( )
124 31 1·21

.
, 1972 7·4

, .
. 6·25
, , ,
.
HID(Headquarters of Intelligence Detachment), UDU(Underwater Demolition
Unit), AISU(Airforce Intelligence Service Unit)
.
6·25
98
.
. HID ‘’
, ,
, , . ‘’
‘’ .
.

( ‘’) .
, .
.
“ ”
“ ”
.
.

.
. .
1968 1·21
. 31 ()
.

. HID
3 99
AIU(Army Intelligence Unit) ‘’
,
HID ( )
. 1968 4 684
, ,
.
.
31 93.
‘’
.
.
1971 8

. ‘’ .
.
.
. 7·4
.
1990
.
100
1·21 ,
1972
,
. 1990
.

.
. ,
. 1999

.
2002 ,
,
.
‘’
, ,
. ,
.
, , .
.
,
3 101
.
.
.
.
,
, .
,
,

. ,
.
1968 4 ,
7 7.
7 7 7
. 1968 4 , 7 7
. 3
.
.
1968 1·21
31
7, 20 .
7 5
102
, 5
.
1971 8 24
“20
” . “ 7
5 2 ”
.
…“! !”
. ‘’
2325 209( )
. ,
(AIU) 902
803. ‘ ’ , ‘’
.

, .
. ‘’

.
3 103

, AIU ,
.
3 .

.
1968 12.
1968 7 5 . 26~27
. 20 .

·
.
.
12
15
11 . 12

.
‘’
,
.
.
. ‘
’ .
‘’ 12 ‘The Dirty
Dozen’.

.
. 12
5 . 1969
2 .
15 .
.

.


. ‘ ’
.
3 105
, .
.
.

.
.
. ,
, ‘(Keeper)’ , ,
.
. ‘’, ‘’, ‘’, ‘’
.
5

. ‘ ’
. 6
6
.

.
.
.

106
. .
.
.
.
.
.

.
,
.

.

.
.

. 6·25 1950~60
2 .
,

, .

3 107
.
,
.
.

3~4
.
.
1 1969
. “ 12
50
” .
“ ”…

.
. 2
. 12 6 .
. 6 .
, .
108
6 1969
.
“ 1968

” .
.
1 .

1969 .
.
2
.
. ,
.
. “
” .

.

.
.

3 109
.
.

” .
, , .
.
.
.
.
.
.
.

.
.
,
.

’ ( )
.
400
, 15 70
.
1942 5 29 ‘
’ ‘’
195 1 . 40
.

1) (2016. 8. 8, 9, 16) ‘ ’ 7.8.9 ‘ ’ .
4 113
.
.
· .
, ,
.
‘ ’
, , .
.
1942
1946~1982 .
5759 . 8~18 ·
, , , ‘ ’
.

, .
,
.
1945 , .
1946 1982 ,
. 6·25 1954 1
(AFAK) 41 .
114
.
1960 ,
. 5·16
.
‘’ .
‘’
.
.
.
1960 .
. ,
, , , .

.

, ,
( ) ‘’ .
.
4 115
.
5 , 6 20
. 1982 5759
.
, 1982
. ,
, , , , ,
.
, 1982
8~18, , .
1981 78 65 13 .
5759, 5694.
2 , 30 .
65 11 , 7 , 47
. 7~8
. 1974 295,
1975 269, 1976 133 .
.
.
116
,
.
· , , ,
33 . , , , ,
. .
,
.
.
,
, .

. , ,
.
2017 ‘ ’ .

‘ ’ .
4 117
, . .

. ‘’
. ,
.

, .
. ‘’
.
‘’, 5 ‘’
, .
.
.
, , , .
. ,
.
.
2)
() .
.


.
. 1941
10 50
1942 .

.

2) (, 2017) .
.

.
1942 5 29 ‘
’ 195 1 , ‘
’ , ,
.
,
.
20
. , ,
.
1944 4 26 1 21, 1944 6 2 2 40
.
‘ ’ .

1946 2
.
120
1946 8 ‘’
1982
.
,
.
.
1950 6·25
. 1954 4 1 (AFAK)
, , , , , 2,613
41 .
. 1955 9 1,300 1
.
, .

, , .
.
4 121
1961 11
,
.

‘’. ,
.
1961 12 30 912
‘ ’

.
, ,
.
1961 5·16

,
.
.
1960
. ,
. ( )
122
.
.
1963 176
. 1965 ,
1 1 ,
. 1965 13
18 , .
,
,
, .
3)
1942 . 1923
<> 1 1 ‘ 8 18

’ .
‘ ’ .
1923 <>
.
3) (, 2018), pp.36~64.
4 123
.

.

.
· .
, 2
,
, 1938 1942 ,
1942 .
.
.
1943 11
. “
.
. .
.”

. ,
,
. ,

124
. ,
, ,
.

,
. 1944 21
, 40 .




.
, .
1993
.
1946 2
. 1946

1982
.
4 125
80 . 10 ,
20 . 1·4 5~10 ,

.
4)

1942 1982 40

.
‘ ’
.
.
‘’ ‘’

. 6 2016
52 .

.
4) (, 2018) ‘ ’
.
.
,
(, , , )
‘’

, , , ,
‘’

.

[1]
1962
.
. ‘’, ‘’
‘’, ‘’ .

4 1963 5 2
‘’ 1964 2
2016
128
.
[2] ‘’
*** OO 1971 OO 5

. 2
** 3

. 5
.
. OO
5
.
[3]
5
. “
.
. .
. . “ .”, “
.”, “ !”. “
” .
4 129
.
. .
. 7~8 ?
. . !
,
.(** )
[4]
“ .
,
3 ,
. ,
.”(** )


. ‘


. 1960
130
.

.
. ‘’
.

.
.
. ,

. ‘ ’ .

. ,
.
. 7~8
.

. .
.
4 131

.
1950 1970
.
.

.

.

.
,
, , ,
, .

‘ ’, ‘ ’ .


. .
, , , .
132
.
[]
“ . ,
. ,
. .
, , ,
. ,
. .
.”(**)


.

.
.
.

.

4 133
.

5 . 1960 . .
‘’ , 1960
, , , 1970
, .
20~30 .
100 .
500 , 200
. 1973
3 .
1 4~5 .
‘’ ‘’ .

. , , .


.
134

, 10 . ‘’,
‘’, ‘’, ‘ ’, ‘’, ‘ ’
. ‘ ’
. .

‘’, ‘ ’, ‘
’ .
.

, , .’
.
, , , , . ,
.
.

. 8~9


4 135
.
,
.
2~3 .
[1]
“ . .
. ! .
. ‘ ’ .
.
.
. , . ,
. .”(**)
[2]
“ .
. . .
, .
40 .”(O)
136

.


. 1960~70 20

10
.
[]
“3 . ‘’ , . ,

. . 100
. .”(1973 3 )


. , .
,
,
. 10 1 .
4 137
703.
58, 3. 1960 8
37, 1961 2 21, 1961 11 79, 1962 4 35, 1962 6 61
, 1962 9 72, 1963 3 90 .
1962 6 9 1 70
5 .
1~2

.

.
[]
“ .
, ,
, , .
.
, . , .”(O)
138


. 1970
(“
”(**
)) ,
.
.

.
.
··
.

, .
.
.

.
.
4 139
[1]
“ .
.”
[2]
“ ,
.
, .”(*)
[3]
“ .
, .”

[1] -
“ .
.
.

. .
.
140
. , 3
.”(**)
[2]
“ .
. .
.

.
.”
()

.

.

. , , , ,
.
“ ? ? (
) ” .
4 141
.


.
.
“ ()
. , .
.
. 2 .”(**)
[]
“ ,
. , .
. . . **
. .
. . .
.”(*)
142

[1] ,
“‘, , ?’, .
.
. .”(OO )
[2]
“ .
. .
()
. .”(**)
“ . .
. . .
.”
4 143
‘ ’ 70

.
,
28 , 50 (16,
57.1%) 60 (9, 32.1%) .
.
.
(12, 42.9%),
(8, 28.6%). 11 .
3 70% . (15,
53.6%) ,
.
144
,
, , ,
.
1942 1982 40
,
.
.

‘ ’ .
‘ ’
.
2016 ‘ ’ ,

.
.

4 145


,
.

. ,
, .
, .
.
‘ ’
.

.
.
.
, ,
---
146
, . 2

.
4 147

.
.
.” - []
[]
1935 7 20 6
. 1942 .
.
1945 9, 3
, [] .
.
5) - 1- (, 2017) pp.99-101 .
148
4 .

.
,
.


. 1960
.
1980 4 () .
50 .
, .

! ’ 1991
.
,
.
1998 .

. .
‘’
4 149
2000 8 15
.
. 2014 5
.
“ 300m
.
.
.
‘’ ,
.” -
[]
: 6)
( )
1963(8 )


. ‘’ 5
6) ( , , 2018) 39P
150
.
450 .
··· 5~6 , ,
1 80
20, 30

2
.
50 () .

.
, ,
. ,
, , ,
,
.
6 6
, .

. ,
,
.
4 151
. 50
.

.

.


,
.

.
.
1964 10 26


60
.


.

152

.
.
2~3

.

.
.

. 10


.

.


.
4 153
2. ( , , 2018)
3. (, 2017)
4. 1, (, 2017)
5. - (2016. 8. 8), 7. -
- (2016. 8. 9), 8. - ,
- (2016. 8. 16), 9. - ‘! ’
154
::
1942. 5. 29
195 1
1946. 2. 1
1982
1950
1954. 4 1 , , 41 ( 2,613)


1965.7. 27.
1960 ,
1963. 2. 22 268
307
807
1065
1244
1980. 12. 26 1238
1982. 10. 1.
1991 ! ( )
1995. 5. 15 (4,416, 10)
2007. 11.12 (→)
2008. 3.3 ()
2009. 10. 28
2013. 5. 29 ( 1, 97.5)
2014. 5. 29 ( 2 )
2015. 11. 5 “ , ”
2016. 2. 4
2016. 2.24

4 155

2016. 5.17 ( ) 5229
2017. 7. 18 ,

2017. 8. 30

2018. 1

2018. 6. 22
12

.
20
.
1995 8 21 2 . 10
,
10 40 .


, .
.8)
, .
7) 431
8) , ‘ … ’, MBC [ ], 2018. 8. 21.
5 159
2, 3 ,
.

’ “

“ ” .9)
,
1996 1997
.
,
IT
.

.
, IT
. ,
.
,
.
1990
.
9) 94 () ‘
’, 1995. 8. 28
160

. 4

.10)

,

, 11)
.
,
.
.


, .

.12)

,
10) , 1980-1990,
11) 14 177 , 1995. 9.25
12) , , https://terms.naver.com/entry.nhn?docId=2614996&cid=
51887&categoryId=53560
5 161
, ,
.
1982 (
) (1982 ),

, 11

.13)
11

.

. 20
.

.
, ,
.
13)

, , ,
14) ,
.
1995 8 21
2 . 15
138 40 .
2
.
2
, 3 , .
,
.
10
.
80
14) , ,
.

, ,
, ,
.
5 163
.

, ,
.
8 , 10 130
. 138 43 .
(, ) 52, 27, , , 8
. 100 73% .
8
, , 9, 7, 14
.15) .
, “
12 16


,
” .16)

15) , 1995, - , 34
,
16) 94 () ‘
’, 1995. 8. 28
164
. “
,
. . 16



” .17)
1, 2 .
2 1 2 26 6, 7
.

. 30 3, 4 2

1 4, 8, 9 2 12, 19, 20
, .
40 ,
, 80 119 500
1 310 .
1, 2 53 37 .
37 16 , 3
40 .
17)
5 165
,
1960
.
, 18)
1994 1
18 6 .
1995 ,
.
,
19) .
.

,
.

.

” .

18)
” “
12 16 2, 3
” .
“ 90 16

1960
” “

” .
.
, 10
.

.

.
10
. 7
1970
.
5 167


.

.
.

138 1
114000 , 1993
1997 5 .21)
.
20) https://tip.daum.net/question/105577901?q=X%EC%84%B8%EB%8C%80
21) 1982 5 .
168


,
. 8
(1992. 8. 23).
1962 6 .
1966 .
1980 9 , .
1983 1 1
,
.
.
1992 431 .
11483 1692(1, 2), 544.
, , (8), , ,
30, , , , .
.
5 169
26 1991
11 .
(1993. 1), 1997 5 .
1993 1 1995 3 27
.22)
, , , , , 6
. 1995 138,
.
, 39 . 3.5
. “
50 70 ,
3.5

” “
” .
1994 “134
44 89 1
22) ,
170
” 10 89
.
11 “ 138
11 ,

. “ 1
50% ” “ 7000 , ,

. 1
” .
. 80 .
“1 114000 600
” .
1962
1983
.
97662000, 1040884000.
600 .
60375000. 1167000, 3155
.

, ,
6 , , , , , .
5~7 4
.
YMCA , , , ,
, , ( 2)
.
1 1994
, 200
130 .
1
~3 10 12
.23)
, 10
.
.
.24)
, 25)

.26) 40 13 2 11 20
1 15000~16000, 1 200 3
64 .
61000

.
58 .
·


’ 1996
20 43
. “
, ” “ 61000
” .
.
25) , 1997. 3.27. , , https://news.v.daum.net/
v/19970327085500172?f=o
26) 8 21 53 12 ,
.
27)

.
. 10
1990

. ·
·
.

.

1982
,
.
, .
,
.
28)
1995 9

” “
, ” .

30
. ,
,

.
, “
” “
, , ,
” . “ 1993

3 1 ”
.


28) ,
“ ,
, ,
” .
.

.
.
“10
.
, , .
, ,
, , ” .
.
1990 6984 1991 1
. ,
, , , .
. ,
.
1993 54 1994 79
.
, 500
.
176

.
,

,
7 ,
.
, , ,
, .

.
29)
. 1950 6·25
,
29) ,
5 177
1960 ,
·,
.
1970
,
1980 .
1980
, ,
. 1980 1983 ,
1987 , 1988 2 , 1989
.
1990 1991
. 1995 9 4
,
, 1995
. , , , ,


.30) 1980 , ,
, ,
30) , 1998, , 4 4
178
.
1946 . 1947 10 ·
,
, .
1975
.
, . 1990
, , , ,
, .

. 1970
, ,
. 1980

.
.
5 179

.
1995

. 1998 (2)
,
. 2001 1
.
70~90 31)
1980 1980, 1990
.
. 80 .
80
. 90
.
.
, 80 6·25
31) , 1980-1990,
180
()
. 80
. 90 ,
,
.
.
. 80
, 80 . 90
. , 90 80
. 80
, 90
. 90
.
80 90
.
,
. ,
.
, ,
.
() . 80
5 181
90

.

.

.
. .
.


.
.
, 80
, 90
.
.
. 90

. 90 90 ,
182
, .
, ,

,
.
90
, 90
.
90
. 80 90

.
,
, .
32)
. 1960

32) , , 15, 2003
5 183

, .
.
1981 , 1987

.
. 1988 . 1990
1991

. 1998 . 1997 7
2000 7
.
1980
. UN 1985

‘, , ’
.
. , ,
.
1989 UN
184
. 18
, 1990 9 2 . 1990 9
1992
.
.
1990
. 1998 5 (1998~2002)
.



.

, .
.
,

.

.

5 185

.

, , .


.

.
.

,

.
, ,
.
186



.
.
. , ,
.
.
, ,
.
.
.
,
. , , ,
. ,
, ,
.33) 20


.
33) ,
-

2018 .
. 40
. . .
. 2~3
.

, .
, .
, .
30 ,
.
6 189
. .
.
.
‘ .
.’
‘ ’ 1. 150
1992 6
. 20 1972 6
‘’ . ‘


.’.
‘ ’
.
. ,
.
. . 20
, .
,
190

. .
. .
,
.
.
.
.
. 5~8 . 2011
.
.
.
, . .
.

. , ,
.
.
6 191

1977 . 40

.
7.

. .
() .
, .
.
.
.
.
192
.
.

. , , ,
, , .
.
1991 6 ‘ ’
. ‘ ,

.

.
.

.
()’.
. 1950 , ,
.
. ,
.
1959 12
. 1962 1, 14 7290 4

. 5·16 1 5
.
, ,

.
1966 12 1 15t .
1968 10 1
. 4 1972 4 ,
, 1976 12
.
6 10 ‘ 20 1
’ . ‘ ()
20
1 ’ .

. “ .
10
. .”()
194
.
89
.
. 240 ,

.
. .
1983 1991 . 53. 1
.
1988,
4(2010) ‘

.
1980 9 10 1981 1, 3

.

. ,
5 .
6 195

.
1987 1~2 14~18 ,
, , , ,

.
, .
2~9 .
1 600.
,
.
1988 . 7 15
. 7
3 7 19
,
. 7 22
.

, 1986 12
. , 1979
. ‘59 79
196
1580, 455
. 79 ( ),
( ) ( ) ’
.
. 8 6

13 8
9 5
( , )
’ .
1986 8 1984 3 1
1986 5 11 250
.
8 ‘
()’ , , , ,
, . 9
3 ,
1 1 14 1
. 1989 35
, 1990 34 .
. .
6 197
1991 1 .

.
.
.

.
.
86 , .

.
. 52
.
.
.
,
, ,
. 1991 5
19 7
137
.
198
,
. 1990
‘’
.
91 5 36
208 1164 1
554 1
42, 85 . 1993 ‘
’( 234) . 10ppm 10ppm
1 .
1992
209
81. 1991 9200, 1992
1700, 1993 12. 1993
2008 307
3 4 1% .
()
2015 915.
1988 25, 1992
143, 1993 238 , 2000 20 .
103.
6 199
2010 4
1
.
.
34 .


. . 10
,
.
. 6
.
, , ‘
( )’
6 ,
1993 11 9
.
200
,

. 150. 50, 50,
50
.
‘()’ .
1996 2 29 3670
. 1600
. ‘ (
)’
. 1997 3
. 44 4 24 96
110 206
. 1999 6 5 ,
, ‘
’ .
1970 3
1980 1500 .

.
6 201
, .
.
1993 3 4
3670 47 .

1
.
.

, 6 .
·
.
.
?
1994 .
,
.
30
2018 30 .
202
. .
2001 5 27 MBC ‘ 8
27 ’
. “
.”. 2007 4 ‘ ’
.
.
24
(69) .
.
“ ” .
.
(67) 14 .
15
.
. “ ”
(63) “

’ ” .
1978 1988 10 (53) 4
, 6 .
6 203
. 10 , 5 .
,
. “
…” “
” .
10
. . 24

.
2013 628
‘ ’ .
1988 2013
. 25 .
. . “
… 3
. .”
1988 ‘’

. , ”
. 25 . “
, (OECD) 1.
204
,

.”
. .
KBS 7 15 86 4 ‘ ’
. 2015~17 3
6~65 8500
.
95.8% 63255 ‘’
, , ‘
’ 3 788, (),
‘’ 531
. ,
.
7 ‘ , ’
15
. , 10
, , (SDI)
320, 118. 76
, 12 .
6 205
35 25 , 12
, .
. 2003
10 3 .
, . . 2006 6
.
. 500
.

. 22.
.

.
.
, 400 .
7 2
. “ 1000
. · ‘’(
) 3 118 .
,
. .”
206
,
· 30 “
LG
7 . 19
, .
.

. , .
.
,
.

, , ,
. 1993
11 ,
. ,
.
. 1999 6 5 ,
, .
6 207
.
, ,
.
.
.
‘’ , ‘
’, ‘ ’ .
. 400 21 33
. .
, ·
.
2015 ‘’ , ,
, ,
,
,
. 2017
,
,
· . 2018 7
‘, ’
208
, 9

.

. ‘’ 1
.
. ‘’
.
, , .
2 . 2, 7
, .
.

.
6 209
.
.
1. 10
, 60 , 1
. .
.
4
.
. .

, .
.
, .
210
,
. 1987 .
7 . 1994
.
.
6100ha ( 18) .
. ,
.
, .
. . 2002
41 , 24 .
. ,
. , ,
.
230, 193, 74, 58 .

.
.
66%

90% · .(, ‘
6 211
.
,

. ,
. ·
“ 1 63 ” ‘
’ .
1998
2393. 2.4% .
35% . .
.

. 20 .
.
1985 ‘ ’
. 12.6km 18000t
. 24430
212
,
,
,
,
. 1 , 830
, 2 5300 1990
. ,
1987 4 30 .
11 . 8.8m
2~300m, 30m, 27m ,
. 28 400 .
. 1994 1 24
. .
‘ ( ,
, 1997)’
, , , , 6
,
.

. 3 ‘ ’
.
6 213

.
. .

6 , 5700

.

3t 1996 3 1t
. ,
(, 1996 4 28). 5 3650
t , 6
3250t . 3 2t
10% . 10km ,

.(, 1996 8).

.

. ,
, . ,
. 29
214
2564800
2 .
1995 (
) , 1996 8
. 1997 3
1998
.
1996 7 . 4950
. 1999
, , () · ·
18 .
, , 6
15 , ,
.
.
1997 7 22
500t
6 215
. 1998 11
, 12
. 2000 2
, 2001 2
.

. 1997 4 ··
‘ ’


.
.

1996 . 1995 20,
1999 30 1994 45

.

(80% )
.
216
.


.
, ,

.
. ,

. .
.
.


.
, .
, ,
. ‘’ 1996 7
2000 2
6 217
.
2006 7451 . 2002
2003 . , 2002
12 , 2004
, 271 .
2007 2 .
10 2006 5301
, / , 34
56% .
COD 4.2ppm .
,
.
. 1100t
. 2006 , ,

,
.
(MTV) 317, ()1720, ()1
.
218
.
2004 , ,
2006
MTV 3 7
MTV . 10
12 ‘
’ .
10 2 1
2009
· ·
,

.
’ ‘’ .
, ,
,
· , ,
, ·, , , ·
.
. 1991
6 219
. · ,
,

. 19 8
2010 4 27 .
,

, 140 4 100 .
.
2013 10
. 2003~2008 21 60.8, 5
2.2 . 1987 3203
2013 2487 22% .()
2010
.
.
, .
.
220
,
. 2018 8
. 82
.
· , 11
.

. 16t
COD 2~3ppm( 20ppm) .
.
() 44t , ,
.
·
·,
, . ·
60%, 40t
30
.
, 25,
552GWh . 1.6
1 3 50
.
6 221

, 100
. 2014

,
.

” .
30
?
. · ‘’
.


.

. ,
, .
. 2015 629
‘ ’ , ,
222
1980 .
3 (Wadden Sea). ‘
’ 1982
. 1987 , 1993
.
, ,
81().
. 2014 7 279
.
· 2017 , 2018
( ) ‘ · ’ .
10, 5
· . ,
,
‘ ’ .
‘’ , ,
.
,
.
(UNFCCC COP)
2018 6

" . “ G20
” “

.

. ,
,
.
. .
,
, .
30 .
,
. .
. ? ?

? .
224
.
.
,
.
, 30 . 30
, .
,
.
.
, .
.
- , , , -
.
, ,
.
,
( . ),

·
.
,
.
.
, , ,
. , 1990
,
.
,
7 227

, ·
.
, 1930
. ,
, ,
.
.
.

. ,

.
,
, ,
.
1980 (
) . 10 .


. 2004 4
.
228
1987 1988
( ) 2
1 .
1996 12 1.
1987 1988 2 1
.
1997 4 29 , 1997 5 20
1 , 6
4, 56 .
. ,
.
1987 8 29 (
) .
32 .
1991 7 6
. , 4
. , ,

.

.
.
7 229
1937
. 300
. ,
1928 10 80
.

1990
. ‘ ’,


.
( )
1995 3 10 ( ) ‘ ’
, ‘ ’

5 .
6
. 1989
20 · 1992 9
28 ·.
1994 1
, , .
()
7 231
.
15
,
3 .
1984
.
,

.
1995

2 ( 23)
3.
( 32) 3 3
.

2

.

‘ ’

.
‘ ’
3~4
.
( ) ‘ ’

.
(63) ,
.
1995 3 7
1984 .
,
.
.
2003 9 2
10 . .
“ ·
10 .
( ) 10
7 233
· .
(72) ,
(66) (44) 3 ,
(65) .
, 1990 ,
(61)
, 10
(54),
.
1984 1 (35)
S 3
.
1987 (36)

‘’ .
(36) ‘
’ .
1990 (35)

.
, 1990 11 (53)

234
, 1992 2 (50)
.
, “OO

, .
.
, ,
, ,
, , , ,
.
,
.
1989 ,

.
20~30


.
7 235
, (48·) 2

.
‘ ’
.
1990
.

. 1995 5 16
.
1996 12 11

. 1987 6
.
,
, .
10 2003 8
. 1990
.
8 17 1990
. 8 18 1990
.
236
‘ ’
2004 2 .
. ‘
’ , 15,12
.


, 2
. , ,
, .
. ,
9 1 2 , ,
15 12
.
1980 .
1989 5 9 1988 10 30

5 20 , . 1992 9 28
7 237
3 ,
3 1 3
. 1994 1 12
, , .
, ‘’ 200 .
,
. 1991
8 1994 2 30~70 2~10
15 .
( ) 1994 3
9 ( 1994 49)
, .
1981
. ,
.

.

.
‘ ’ ‘
’ ‘ ’
.
238

,
.
,
. 3 5 “
” ‘ ’ ‘
’ ,
‘ ,
’ . ‘
’ .
,
2016 ,
.
.
.
‘[] [] []’ .
‘ ’
. ‘
’, ‘ ’, ‘
7 239
’ ‘ ’
.
. ‘’ ,
, .
, . ,
· , ·
.
.
.
1919 .
“··
” . ·
· ‘ ’ .
··
.
. ,
. ,
.
, . “”
. ,
240

.

. 1970 ·
· .
·· ‘ ’
. ‘
’, ‘ ’ .
, ‘’
.
“ ,
” .
.
.
. “
1 , 2 , 3 .”
“” . ,
.
7 241
.
.

.
.
1976 ‘
’ ,
.
‘ ’ .
. , .
, ‘ ’ . ,
. , . ,
.
, ,
.
.
.
, ‘ ’

.

.
242
,
.

“ ,
” .
.
“·K () (+K()) .
.
” . “‘ ’, ‘
’ ” “
” .
1970
,
. .
“ 10

” “ ” . “
()
” .
.

·· ”
7 243

” .
“ ( )
. ”
.

” .
244

1990
.
.
1987 1988. 2
1 .
1996 12 1. ‘’
30 “ .
1987 1988 2 . 1 ”
.

1996 12 16 .
. 1997 4 29
1997 5 20 1
, 6 4, 56
. .
1 6 3
. 2,
7 245
3, 30 .
150 .
1998 3 4

.
5
.
2 6 56 .
4
.
“ 1988 2 ” .
2002 4 18 25 2
.
, ‘’ ‘’ …
1978 (
) .
‘’ .
( 1978 12 3
1979 1 11 )
246
2 6
.
1982 (
) 13200(4 )
. 1985 ‘’
1989 ‘’ .

‘’ .
, , , ,
. 6 12 16
,
. 1 ( , )
. TV .


.

6 43(13 )
1982 12

, .
‘’
7 247
. 3
.
.
.
.
?

.
.
1998 ‘’

.


,

,
.

248
” “

” .


” “
” . “,
, , PDF ”
.

1987 8 29 ( )

.
.
. .
.
32 .
28, 4 19
, 12 3m
, 1
.
,
4
, .
30 4,
6, , 280
. “
250
”, “ ”
. “ . ” “
” . 32
11 2~4 .
“ ”
“ ”, “ ”, “XX
”, “

.

. .

.
.
11
.
4 1991 7 6
. 4
. ,
7 251
,
.

.
.
1974
.
,
, .
,
. “

.
,
.

.
,
,
.

.
252
,

.
.

.
. 2
,

. .
, .

.

.
1984
.
,
7 253
. 1986 4
7
.

,
. 170
.
, .
, 7
,
. .

.

31
.
, 1987 8 29

32 ,
.
4 .

254


.
,
.
11 , .
1991 7.
6 .
,
,

. ,
1987 32
.
?
,
, .
.
( )
7 255
. 1991 7 19

.


.

.

31 .
.
.
.


,
. “

” .

,