eleştirel tasarım etnografyası: değişim için tasarım

Eleştirel Tasarım Etnografyası:Değişim için Tasarım

Meryem YILMAZ

BTÖ 514 Okullarda Teknoloji Uyg. Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım 2

Bu çalışmada,

Eleştirel tasarım etnografyasına ait fırsat ve zorluklar Katılımlı etkinlik araştırması (participatory action research) Eleştirel etnografya (critical ethnography) Sosyal değişkenlere duyarlı öğretim tasarımı

(socially responsive instructional design)

çerçevesinde ele alınmıştır.


Etnografya(Etnografi=Budunbetim)

Belirli bir kavmin-toplumun kültürel değer ve ürünlerini, karşılaştırmalı olarak inceleyen, kültürel antropolojinin bir alt dalıdır (Seyyar, 2004).

Belli bir insan topluluğunun tüm etkinliklerini (maddi yaşama bağlı etkinlikler, toplum düzeni, dini inançlar, iş ve toprağı işleme aletlerinin bir kültürden öbürüne devri, akrabalık yapıları) betimleyici bir yaklaşımla inceleyen insan bilimleri dalıdır(Büyük Larousse, 1995).


Sürece başlarken…

Geleneksel ihtiyaç analizi Yerel dinamik ve ilişkiler

incelenerek başlayan süreçte araştırmacılar; güven, saygı ve ortak amaçların egemen olduğu sağlıklı bir iletişim ortamı tasarlamayı düşünmüşlerdir.

Bu doğrultuda etnografya ve katılımlı etkinlik araştırmasının yönlendirdiği bir çalışma öngörmüşlerdir.


Katılımlı etkinlik araştırması (participatory action research)

Etkinlik araştırmasından farklı olarak katılımlı etkinlik araştırmasında araştırmacı incelediği topluluğa dışarıdan bakmamakta, değişim önderi/aracısı (change agent) olarak taraf olmaktadır.


Katılımlı etkinlik araştırmasına…

Katılımcı araştırmacıların tasarıma nasıl kaynaştırılacağı,

Etkinlik sırasında nelerin ortaya çıkacağı, Katılımcı araştırmacıların yetkilerinin nasıl

dağıtılacağı,gibi sorular yanıtlanarak başlanmalıdır.


Katılımlı etkinlik araştırmasında…

Araştırmacılardan; katılımcı gözlemci rolünü benimsemesi, kendilerini kontekstin bir parçası olarak

hissetmesi, gözlem sırasında öğrencilere yardım etmesi, personel ile sıcak ilişkiler kurması, ortama özgü normlar ile başa çıkması, süreci araştırması, ortamdan elde ettiği verileri öğretim tasarımına

aktarabilmesi beklenmektedir.


Tasarım Etnografyası

Sorumlulukların paylaşımı Değişim için tasarım QA’in konteksti Yöntem Yürütmedeki odak noktalar


Sorumlulukların paylaşımı

Etkinlik aşamaları tanımlanarak;

Katılımcı araştırmacıların görevleri, Gözlemlerin hangi perspektiften yapması

gerektiği, Gözlem sırasında not alınması gerekenler, Gözlem sırasında önemsenmemesi gerekenleraçıklanmalıdır.


QA’de sorumlulukların paylaşımı …

Tasarım etnografları gözlemci olarak da görev almışlardır.

Araştırmacılar ise, tasarımcı rolü ile gözlem sürecinin dışında görünmekle birlikte; değişim aracısı(önderi) rolü ile de süreçte aktif olarak bulunmuşlardır.


QA misyonu

Kullanıcısı olan çocukları, üyesi oldukları toplumun kendi kararlarını verebilen sorumlu bireyi ve bilgili bir dünya vatandaşı olması doğrultusunda desteklemektir.


Değişim için tasarım

Tasarlanacak olan ortam, kullanıcıya bireysel olarak katkıda bulunacağı gibi, kullanıcının içinde bulunduğu sosyal sisteme katılıp faydalı olabileceği bir aracı rolünü de üstlenebilmelidir.

Tasarım, esnek ve adapte edilebilir özellikler taşıyabilmelidir.


QA konteksti

İçerisinde birçok bileşen barındıran QA, sosyal sistemden izole olmuş bir ortam değildir.

QA, kullanıcılarına günlük yaşamda karşılaşılabilecek bir ortam sunmakta ve etkinlikler ile yerel/global öğeleri kapsayacak içeriklere yer vermektedir.


Yöntem

Süreç dört adımla yapılandırılmıştır. Bu adımlar: Bir ya da birden çok bağlamda yapılan ayrıntılı

tanımlamaların yapılması Yerel ve global geçerliği olan sosyal sorumlulukların

belirlenmesi Anlayış ve sorumlulukların tasarımla kaynaştırılması Birçok bağlamın tekrar yorumlanarak geliştirilmesi


Etnografik veri toplama süreci

Etkinlik analizi Hatıralar hakkında konuşma Kişisel eşyalar/belgeler Araştırmacıların bibliyografyası


Yürütmedeki odak noktalar

Eleştirel tasarım etnografyasındaki adımlar,1. Birçok tanımlamanın yapılması,2. Yerel ve global anlamı olan sosyal

sorumlulukların belirlenmesi3. Anlayış ve sorumlulukların tasarım ile

kaynaştırılması4. Birçok bağlamın tekrar yorumlanarak

geliştirilmesi


QA’in yürüyüşü

Yukarıda sözü edilen adımlarla ilerleyen QA dinamik bir tasarım anlayışıyla halen gelişen ve genişleyen bir yapıya sahiptir.

İçerdiği tartışma formu, e-posta, sohbet (chat) platformlar ve tamamlanmış questler aracılığıyla elde edilen veriler çerçevesinde gelişim ve değişim sürmektedir.


Sonuç olarak,

Tasarım etnografyası aşağıda belirtilen sac ayaklarında yükselmektedir.

Güven Aracının(ortamın) tasarımı Dayanımı güçlü, değişime açık bir yapı


TEŞEKKÜRLER…

eleştirel tasarım etnografyası: değişim için tasarım

Documents