კერამიკული ფილების წარმოება ·...

საქართველოს ეკონომიკისა და

მდგრადი განვითარების სამინისტრო

საქართველოს ინდუსტრიული განვითარების

ჯგუფი

კერამიკული ფილების წარმოება

აგვისტო, 2015

შენიშვნა:

ბიზნეს გეგმა შექმნილია საქართველოს ინდუსტრიული განვითარების ჯგუფის ("GIDG") მიერ კეთილსინდისიერად, გამოქვეყნების დღისათვის არსებული ინფორმაციის საფუძველზე. საქართველოს ინდუსტრიული განვითარების ჯგუფი არ იძლევა გარანტიას დოკუმენტში მოყვანილი ინფორმაციის სიზუსტეზე, საიმედოობაზე, სისრულესა და გამოყენებადობაზე. საქართველოს ინდუსტრიული განვითარების ჯგუფი არ აგებს პასუხს რაიმე ზიანზე/ზარალზე და გაწეულ ხარჯზე, რომელიც წარმოეშვება ნებისმიერ პირს ამ დოკუმენტში მოცემული ინფორმაციის გამოყენებით.

სარჩევი შემაჯამებელი წინათქმა........................................................................................................................ 4

შესავალი ................................................................................................................................................. 7

გეგმის ვარიანტიSACMI-ის შემოთავაზების მიხედვით................................................................. 7

გეგმის ვარიანტი SITI B&T -ის შემოთავაზების მიხედვით ........................................................... 8

გეგმის ვარიანტიICF & Welko-ს შემოთავაზების მიხედვით ......................................................... 8

გეგმის კომბინირებული ვარიანტი .................................................................................................... 8

პროექტის მოკლე აღწერა ................................................................................................................... 11

დაშვებები .............................................................................................................................................. 12

პროდუქტი და გასაღების ბაზრები ................................................................................................... 13

დარგის ისტორია დამდგომარეობა .................................................................................................. 13

პროდუქტის აღწერა ............................................................................................................................ 16

შერჩეული პროდუქტი ....................................................................................................................... 21

მიზნობრივი ბაზრები ......................................................................................................................... 22

ადგილობრივი და მსოფლიო ბაზრი ............................................................................................... 22

რეგიონალური ბაზარი ....................................................................................................................... 29

სარეალიზაციო სტრატეგია ................................................................................................................ 31

ქართული ბრენდი ............................................................................................................................... 32

მარკეტინგი ........................................................................................................................................... 33

ფასები .................................................................................................................................................... 35

კედლის ფილები .................................................................................................................................. 36

იატაკის ფილები .................................................................................................................................. 37

კერამოგრანიტი .................................................................................................................................... 38

სანედლეულო ბაზა და საწარმოს ლოკაცია ..................................................................................... 40

საბადოები და კარიერები ................................................................................................................... 40

საწარმოს ადგილმდებარეობა ........................................................................................................... 41

წარმოება და ძირითადი მატერიალური საშუალებები ................................................................. 42

ერთმაგი გამოწვის წითელიფილების წარმოება ............................................................................ 42

მანქანა-დანადგარები .......................................................................................................................... 45

მიწა და შენობა-ნაგებობები ............................................................................................................... 47

ნედლეული ........................................................................................................................................... 48

საწარმოო პროცესში გამოსაყანებელი ნედლეული ...................................................................... 48

ნედლეულის მოწოდების წყაროები ................................................................................................ 49

იმპორტული ნედლეული .................................................................................................................. 50

ნედლეულის ფასები ........................................................................................................................... 51

საწარმოო მარაგები .............................................................................................................................. 52

პროექტის განხორციელების გეგმა .................................................................................................... 53

ფინანსური გეგმები ............................................................................................................................. 57

ლიცენზიები ......................................................................................................................................... 57

ფინანსური გეგმა SITI B&T-ის მიხედვით(ერთი ხაზი) ................................................................ 57

გაყიდვების დაგეგმილი მოცულობა პროდუქტის ერთეულებსა და ლარებში ................... 58

ძირითადი ხარჯების სტრუქტურა .............................................................................................. 59

მიწა ..................................................................................................................................................... 59

ძირითადი მანქანა-დანადგარები და საწარმოო საშუალებები ............................................... 59

სერვისები .......................................................................................................................................... 60

შენობა-ნაგებობები .......................................................................................................................... 60

ნედლეული ....................................................................................................................................... 61

ენერგია და შესაფუთი მასალები .................................................................................................. 64

მუშახელი .......................................................................................................................................... 64

სხვა ხარჯები .................................................................................................................................... 65

თვითღირებულების სტრუქტურა ............................................................................................... 66

მოგება-ზარალის უწყისი ............................................................................................................... 68

ძირითადი ფინანსური მაჩვენებლები ......................................................................................... 69

ფინანსური გეგმა ICF Welko-ს მიხედვით (ერთი ხაზი) ............................................................... 70




სერვისები .......................................................................................................................................... 72

მიწა ..................................................................................................................................................... 72


ნედლეული ....................................................................................................................................... 73


მუშახელი .......................................................................................................................................... 76

სხვა ხარჯები .................................................................................................................................... 78




ფინანსური გეგმა SACMI-ს მიხედვით(ერთი ხაზი) ...................................................................... 83



მიწა ..................................................................................................................................................... 85


სერვისები .......................................................................................................................................... 86


ნედლეული ....................................................................................................................................... 87


მუშახელი .......................................................................................................................................... 91

სხვა ხარჯები .................................................................................................................................... 92




ბიზნეს გეგმის ვარიანტების ძირითადი ტექნიკურ-ეკონომიკური მაჩვენებლები ................... 97

დანართები ............................................................................................................................................ 98

4

შემაჯამებელი წინათქმა

პოტენციალი

საქართველოში 90-ინი წლებში შეწყდა კერამიკული ფილების წარმოება. დღეისათვის საქართველოში კერამიკული ფილების წარმოების რეალური შესაძლებლობა არსებობს: იმპორტის ღირებულებამ 2014 წელს 55 მილიონ აშშ დოლარს მიაღწია. რეგიონში საქართველოს გარდა ყველა ქვეყანაში ფუნქციონირებს კერამიკული ფილების საწარმო და ამ პროდუქტზე მოთხოვნა ყოველწელს იზრდება. რეგიონის ბაზრის იმპორტის მოცულობა ამჟამად დაახლოებით $300 მილიონზე მეტია. საქართველოში წარმოებისთვის საჭირო ნედლეულის კომპონენტების უმრავლესობა მოიპოვება.

სახელმწიფო დაინტერესებულია დარგის აღორძინებით.

სირთულეები

წარმოების დასაწყებად პირველ რიგში საჭიროა ადგილობრივი ნედლეულის ბაზის ზუსტი განსაზღვრა, ტექნიკური განხორციელებადობის და ეკონომიკური მიზანშეწონილობის ანალიზი.

წარმოების დასაწყებად საჭიროა მინიმუმ სამი ელემენტის შექმნა და მათი ერთობლივი ჰარმონიული ფუნქციონირება, ესენია: ნედლეულის მომწოდებელი ერთეული, საწარმოო ერთეული და საექსპორტო-სადისტრიბუციო ერთეული.

საქართველოში არ არსებობენ ამ დარგის სპეციალისტები, საერთაშორისო აკრედიტაციის მქონე ლაბორატორიები, კვლევითი ცენტრები, მოჭიქვისა და ფილების დაგების სკოლები, და დარგის სხვა შემადგენელი ორგანიზაციები.

სამოქმედო სტრატეგია

წინასწარი მონაცემების საფუძველზე დადგინდა ოპტიმალური პროდუქტი, ტექნოლოგიები, წარმოებისათვის აუცილებელი სანედლეულო ბაზა, მანქანა-დანადგარების პოტენციური მომწოდებლები და სხვა დანარჩენი მნიშვნელოვანი ფაქტორები. ეს ინფორმაცია სრულადაა შეტანილი ამ დოკუმენტში.

ინვესტორმა თავის თავზე უნდა აიღოს რამოდენიმე საბადოზე კარიერის გახსნისა და მოპოვების ხარჯები.

5

მანქანა-დანადგარების პოტენციური მომწოდებელი კომპანიები SACMI, SITIB &T და Welko მზად არიან ტექნოლოგიებისა და „ნოუ-ჰაუს“ გადმოსაცემად.

მიზანშეწონილია შედარებით მცირე მასშტაბის წარმოებით დაწყება და სიმძლავრის თანდათან გაზრდა.

მიზანშეწონილია მცირე მოცულობებით ექსპორტის დაწყებაც და ქართული ბრენდის დამკვიდრება რეგიონალურ ბაზარზე.

წარმოების დაწყებამდე აუცილებელია ქიმიური და ტექნოლოგიური ლაბორატორიის შექმნა, რომელიც შეძლებს ღრმად შეისწავლოს და ზუსტად განსაზღვროს ადგილობრივი სანედლეულო ბაზა. წარმოების დაწყების შემდეგ უკვე მოხდება ლაბორატორიისთვის საერთაშორისო აკრედიტაციის მოპოვება, რისი საშუალებითაც მოხდება პროდუქტის სერტიფიცირება და ექსპორტი.

ლაბორატორიის განახლება-გადაიარაღებაზე მიმდინარეობს მუშაობა მათ შორის უცხოელ ექსპერტთან(დანართი 13).

შესაძლებლობები

ადგილობრივი ბაზარი ზრდადია, ამჟამად 8 მლნ. კვ. მ.-ი, $55 მლნ. სიდიდისაა.

რეგიონალური ბაზრის სიდიდე $300 მლნ-ზე მეტია.

სიგჯ-ს მიერ ჩატარებულმა სანედლეულო ბაზის კვლევებმა აჩვენეს, რომ კედლის ფილების წარმოებისთვის ადგილობრივი ნედლეულის წილი მთელ ნედლეულში 90%-ზე მეტი იქნება.

იატაკის ფილებისთვის 80%-ზე მეტი.

კრამოგრანიტისთვის 50%-ზე მეტი დღევანდელი მდგომარეობით. თუმცა, საბადოების დამატებითი გამოკვლევის შედეგად ეს რიცხვი სავარაუდოდ გაიზრდება.

ბიზნეს მოდელი

პროექტის მიხედვით კედლისა და იატაკის ფილების წარმოება 2017 წლისათვის იგეგმება. პროდუქტის სავარუადო თვითღირებულება $2.5-3.5 ფარგლებში იქნება, ადგილობრივ მოვაჭრე სუბიექტებზე გაიყიდება 15-17 ლარად - საბითუმო ფასად.

6

ადგილობრივ ბაზარზე იმპორტული იგივე კატეგორიის პროდუქტის გასაყიდი ფასი სავარაოდოდ 25 ლარზე მეტი იქნება.

გამოშვებული პროდუქციის 20% წარმოების დაწყებიდან მეორე წელს გავა ექსპორტზე ქართული ბრენდის სახელით.

კერამოგრანიტის წარმოება მოგვიანებით, 2019 წლისთვის დაიწყება. პროდუქტის სავარაუდო თვითღირებულება $4-ის ფარგლებში იქნება.

კერამოგრანიტის 50%, ხოლო იატაკისა და კედლის ფილების 80% ადგილობრივ ბაზარზე გაიყიდება.

დოკუმენტში დაწვრილებითაა განხილული პროექტის ბიზნეს გეგმების ცალკეული ვარიანტები. აქ კი მოცემულია ბიზნეს გეგმების მთავარი ტექნიკურ-ეკონომიკური მაჩვენებლები.

ბიზნეს გეგმის ვარიანტების ძირითადი ტექნიკურ-ეკონომიკური მაჩვენებლები

წლიური წარმადობა

(მლნ. მ2)

ინვესტიციის მოცულობა

(მლნ $)

გაყიდვების მთლიანი

მოცულობა (მლნ $)

მარჟული შემოსავლები

(EBITDA) (მლნ $)

ინვესტიციის გამოსყიდვის

პერიოდი (Payback period)


შიდა ნორმა(IRR)

SACMI 3.00 23.5 16.64 9.61 4 წელი 28%

SITI B&T 3.00 22.4 16.34 10.82 4 წელი 33%

ICF Welko 2.00 12.5 11.09 6.06 4 წელი 33%

კომბინირებული

7

შესავალი

ქვეყანაში კერამიკული ფილების წარმოების დაწყების ხელშეწყობის მიზნით საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროსთან არსებულმა ინდუსტრიული განვითარების ჯგუფმამუშაობა დაიწყო 2014 წლის შემოდგომაზე. კერამიკული ფილების საწარმოს პროექტის ტექნიკურ-ეკონომიკური კვლევა მომზადდა ჯგუფის მიერ პოტენციური ინვესტორების დასაინტერესებლად. დოკუმენტი შეიცავს საინვესტიციო წინადადებას მანქანა-დანადგარების სამი სხვადასხვა მომწოდებლების შემოთავაზებების მიხედვით: SACMI, SITI B&T, ICF & Welko. ასევე შესაძლებელია ექსპერტის დახმარებით შეიქმნას კომბინირებული ვარიანტი, რომელშიც საწარმო სხვადასხვა მომწოდებლების მანქანა-დანადგარებით იქნება დაკომპლექტებული. საინვესტიციო წინადადებებში ფინანსური გათვლები გაკეთებულია ერთი საწარმოო ხაზით აღჭურვილ საწარმოებზე ცალ-ცალკე, მეორე ხაზის დამატების პერპექტივით.

ორი საწარმოო ხაზით აღჭურვილ საწარმოს ცხადია გაცილებით უკეთესი ინვესტიციის გამოსყიდვის შიდა ნორმა(IRR) ექნბა, რადგანაც შენობა-ნაგებობები, ზოგიერთი ღირებული მანქანა-დანადგარი და საბადოების ტექნიკა საერთო იქნება ორივე ხაზისთვის. თუმცა ამ ეტაპზე ჩვენი მიზანი იყო გაგვეკეთებინა ფინანსური გათვლები მხოლოდ ერთ-ხაზიანი საწარმოსათვის, მეორე ხაზის დამატების პერპექტივით.

გეგმის ვარიანტიSACMI-ის შემოთავაზების მიხედვით SACMI კერამიკის დარგში მსოფლიოში განთქმული მანქანა-დანადგარების მწარმოებელი იტალიური ბრენდია(იხ დანართი 12), რომელიც საუკეთესო ხარისხის პროდუქციას უშვებს. SACMI-ის შემოთავაზების მიხედვით წარმოების დაწყება მიზანშეწონილია (იხილეთ დანართი 3)--ერთმაგი გამოწვის შიდა მოპირკეთების იატაკისა და კედლის ფილებით. დაგროვილი გამოცდილებით შესაძლებელი იქნება კერამოგრანიტის წარმოების დაწყებაც მომდევნო ეტაპზე. ამ სტრატეგიის დადებითი მხარე ისაა, რომ საჭირო ნედლეულის 90%-ზე მეტი საქართველოში მოიპოვება. კიდევ ერთი უპირატესობა იმაში მდგომარეობს, რომ ერთი უნივერსალური საწარმოო ხაზი გამოუშვებს როგორც კედლის, ასევე იატაკის ფილასაც, რაც გაყიდვების რისკებს საგრძნობლად შეამცირებს მხოლოდ ერთი ტიპის პროდუქტის(კედლის ფილის) წარმოებასთან შედარებით; კედლისა და იატაკის ფილა გაიყიდება ერთად ერთმანეთთან შეხამებული დიზაინების კომბინაციების სახით. თანაც, კიდევ ერთი შეღავათი ისაა, რომ დღევანდელი ტექნოლოგიები ამ სახის პროდუქტის ნებისმიერი დიზაინით წარმოების შესაძლებლობას იძლევა, რაც ყველაზე პრეტენზიული მომხმარებლის მოთხოვნასაც დააკმაყოფილებს.

8

ამრიგად, ოფიციალური შემოთავაზება მოიცავს მხოლოდ იატაკისა და კედლის ფილების საწარმოო ხაზს. ხოლო კერამოგრანიტის შემოთავაზების გამოთხოვნა მიზანშეწონილია წარმოების დაწყებიდან ორი-სამი წლის შემდგეგ.

ამიტომაც ბიზნეს გეგმები გათვლილია ერთ ხაზიან საწარმოებზე, მეორე ხაზის დამატების პერსპექტივით.

გეგმის ვარიანტი SITI B&T -ის შემოთავაზების მიხედვით SITI B&T - მეორე უმსხვილესი იტალიური ბრენდი(იხ. დანართი 8)--მაღალი ფასისა და ხარისხისპროდუქცია. ამ კომპანიის შემოთავაზების მიხედვითაც წარმოების დაწყება მიზანშეწონილია ერთმაგი გამოწვის კედლისა და იატაკის ფილებით,მეორე ეტაპზე კერამოგრანიტის წარმოების დამატებით.

გეგმის ვარიანტიICF & Welko-ს შემოთავაზების მიხედვით აგრეთვე იტალიური კომპანია, შედარებით მოკრძალებული ტექნოლოგიები, მაგრამ პროდუქციის ფასი -საგრძნობლადდაბალი.ICF & Welko-სშემოთავაზება განიხილება სხვა შემოთავაზებების ანალოგად და ალტერნატივად, იმ კუთხით, რომ ლაპარაკია იმავეპროდუქტისწარმოებაზე, განსხვავება მხოლოდ მანქანა-დანადგარების ფასში, წარმოების მოცულობასა და ტექნოლოგიებშია.

უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ ინჟინრული გადაწყვეტით სამივე შემოთავაზება განსხვავებულია.

გეგმის კომბინირებული ვარიანტი თეორიულად პროექტის ყველაზე ოპტიმალური ვარიანტი შეიძლება შეიქმნას მანქანა-დანადგარებისა და კერამიკული ქარხნების სხვა გამოცდილი საერთაშორისო სპეციალისტების მონაწილეობით ზემოხსენებული და სხვა მომწოდებლების მანქანა-დანადგარების კომბინირების საფუძველზე. ეს ვარიანტი არ არის განხილული ამ დოკუმენტში.

ამ ვარიანტის დადებითი მხარე ისაა, რომ შეაძლებელია ხარჯების შემცირება მეორეხარისხოვანი დანადგარებისა და ნაკეთობების სხვა მომწოდებლებისგან შესყიდვის ხარჯზე. ნაკლი ისაა, რომ ასეთ შემთხვევაში სრულყოფილ სერვისს(საინჟინრო სამუშაოებს, ნოუ-ჰაუს გადმოცემა, გარანტია დანადგარებზე) არცერთი მანქანა-დანადგარების მწარმოებელი კომპანია აღარ გაგვიწევს და საჭირო

9

იქნება ახალი კონსულტანტების დაქირავება, საწარმოო ნოუ-ჰაუს მისაღებად და საინჟინრო საუმუშაოების ჩასატარებლად.

ამ ვარიანტს როგორც წესი არა - დამწყებებები, არამედ გამოცდილი ფილების მწარმოებელი კომპანიები ახორციელებენ, რომელთაც დაგროვილი აქვთ სერიოზული ცოდნა და გამოცდილება სხვადასხვა კომპანიების მანქანა-დანადგარებთან და ნაკეთობებთან მუშაობისა. ასეთი კომპანიები საინჟინრო სამუშაოებსაც მანქანა-დანადგარების მომწოდებლებზე ეფექტურად ახორციელებენ და უკეთესი ხარისხის ფილის წარმოების ცოდნასაც ფლობენ.

11

პროექტის მოკლე აღწერა ადგილობრივი ნედლეულის ბაზაზე კერამიკული ფილების წარმოების გამართულ მუშაობას მოკლევადიან(5-10 წელი) პერსპექტივაში უზრუნველყოფს ოთხი სუბიექტი:

1. კვლევითი ცენტრი 2. ნედლეულის მიმწოდებელი ერთეული 3. ფილების საწარმო 4. სადისტრიბუციო & საექსპორტო ერთეული

გრძელვადიანი სრულყოფილი ინდუსტრიული კლასტერის ჩამოსაყალიბებლად საჭიროა კიდევ სხვა სუბიექტების არსებობაც: უმაღლესი ტექნოლოგიურ-კერამიკული სკოლა, მანქანა-დანადგარების წარმოება, საღებავებისა და ჭიქურების წარმოება და სხვა( იხ. გრაფიკი 1) თუმცა,დამწყებ ქვეყნებში სრული კლასტერის შექმნის საკითხი არ განიხილება და ჩვენს შემთხვევაშიც, მხოლოდ პირველი ოთხი კომპონენტით შემოვიფარგლებით.

გრაფიკი 1.

ზოგადად, ოთხი წამყვანი ერთეულიდან სამი: ნედლეულის მომწოდებელი, ფილების საწარმო და საექსპორტო/სადისტრიბუციო ერთეული შეიძლება ერთი

12

კომპანიის ხელში იყოს ან განაწილდეს ერთმანეთისგან დამოუკიდებელ სუბიექტებზე. ჩვენს შემთხვევაში ნედლეულის მომპოვებელი ერთეული და ფილების საწარმო ერთი კომპანიის მმართველობის ქვეშ იქნებამ რადგანაც საჭირო ნედლეულის მოპოვება უნდა მოხდეს ისეთი საბადოებიდან, სადაც არ ფუნქციონირებს კარიერი. ხოლო კვლევით ცენტრს თითქმის ყველა ქვეყანაში სახელმწიფო ქმნის და განკარგავს. საქართველოში სახელმწიფოს მხრიდან უკვე დაწყებულია საერთაშორისო აკრედიტირებული კერამიკული ლაბორატორიის შექმნაზე მუშაობა, რომელიც ღრმად შეისწავლის ადგილობრივ სანედლეულო ბაზას და მომავალში შეძლებს პროდუქციის სერტიფიცირებას ექსპორტისათვის. ლაბორატორიის შექმნის შედეგად დამწყები მწარმოებელი მიიღებს უმნიშვნელოვანეს შეღავათს - ქიმიურად და ტექნოლოგიურად გამოკვლეულ და განსაზღვრულ სანედლეულო ბაზას, პროდუქტის მუდმივად გაუმჯობესების შესაძლებლობასა და პროდუქციის სერტიფიცირების საშუალებას. ლაბორატორიის დაფუძნება მოხდება მრავალპროფილური კვლევითი ცენტრის ფარგლებში, სადაც გათვალისწინებულია საბადოების დამუშავებისა და საპროექტო განყოფილებები, ასევე ტექნოლოგიური და ქიმიური განყოფილება. კვლევით ცენტრს ანალოგი არ ეყოლება ამიერკავკასიის რეგიონში და იქნება პროდუქციის ხარისხის გარანტი ნებისმიერი ფილების მწარმოებლისთვის. კვლევითი ცენტრის დახმარებით მოხდება ნედლეულის მოპოვებაც. სადისტრიბუციო & საექსპორტო ერთეულის ჩამოყალიბების აუციელებლობა პირველ ეტაპზე არ არსებობს: ადგილობრივ ბაზარზე დისტრიბუციისა და გასაღების კუთხით საკმარისი რაოდენობის მოთამაშეა. თუმცა ბრენდის შექმნა და მისი რეკლამირება უმნიშვნელოვანესი საკითხი იქნება. რაც შეეხება პროდუქტის ექსპორტზე გატანის პერსპექტივას, წარმოების გასაფართოებლად საჭირო იქნება ბრენდის მხარდაჭერა და საექსპორტო დამოუკიდებელი ერთეულის შექმნა. თუმცა, გეგმაში ამ ერთეულის შექმნა არ განიხილება დაგეგმილი საექპორტო მცირე მოცულობების გამო.ექსპორტს ხელს შეუწყობს ადგილობრივი საერთაშორისო აკრედიტირებული ლაბორატორია, რომელიც სერტიფიცირებას გაუკეთებს ადგილობრივ პროდუქციას.

დაშვებები უცხოური ვალუტის კურსები ეროვნულ ვალუტასთან მიმართებაში აღებულია ეროვნული ბანკის ოფიციალური გაცვლითი კურსების 2015 წლის აგვისტოს მონაცემების მიხედვით:

EUR/GEL 2.78 USD/GEL 2.42 EUR/USD 1.149

13

პროდუქტი და გასაღების ბაზრები

დარგის ისტორია დამდგომარეობა დღესდღეობით საქართველოში კერამიკული ფილა არ იწარმოება. საბჭოთა კავშირის დროს საქართველოს სსრ-ში იწარმოებოდა მეტლახი და კაფელი:

საქართველოში კედლის მოსაპირკეთებელ კერამიკულ ფილებს აწარმოებდა თბილისის კერამიკული კომბინატი (სს„ქაშანური“), იატაკის ფილებს–თბილისის საშენ მასალათა კომბინატი და ჩხარის იატაკის ფილების ქარხანა (შპს „ჩხარი ფილების ქარხანა“).

წარმოებული პროდუქციის ხარისხი ვერ აკმაყოფილებდა საერთაშორისო სტანდარტების მოთხოვნებს თუმცა ადგილობრივ ბაზარზე დიდი მოთხოვნით სარგებლობდა.

თერჯოლის რაიონში, სოფელ ჩხარში, 80-იანიწლები სბოლოს აშენდა, მაგრამ საექსპლუატაციოდ არ გადაცემულა იატაკის მოსაპირკეთებელი კერამიკული ფილების ქარხანა(ზოვრეთის საბადო).

ზუგდიდში ფუნქციონირებდა ფაიფურის ქარხანა.

ზოგადად საქართველოში წარმოებული პროდუქცია გამძლეობის მხრივ დაბალი ხარისხის იყო. თუმცა, ზოგიერთ ოჯახში დღემდეა შემორჩენილი ქართული კაფელი იდელაურ მდგომარეობაში. მაშინდელი საწარმოები ნედლეულით მარაგდებოდა ძირითადად სხვა სსრ-ებიდან. წარმოებული პროდუქცია მიეწოდებოდა რეგიონის ბაზარს(ჩრდ.კავკასია, საქართველო, აზერბაიჯანი, სომხეთი). საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ საწარმოების ახალი მეპატრონეები ცდილობნენ არ გაეჩერებინათ წარმოება, მიუხედავად იმისა, რომ უწევდათ ნედლეულის იმპორტი. თავისუფალი კონკურენციის პირობებში ძველი საბჭოთა მანქანა-დანადგარებისა და გაძვირებული ნედლეულის ამარა დარჩენილი საწარმოები კონკურენტუუნაროები გახდნენ და 90-იანი წლების ბოლოს გაკოტრდნენ კიდეც. ამით შეწყდა ქართული კერამიკული ფილის წარმოება.

დღევანდელ საქართველოში კერამიკული ფილების წარმოების სერიოზული პოტენციალი არსებობს. სამხრეთ კავკასიაში(საქართველო, აზერბაიჯანი, სომხეთი) კერამიკული ფილების იმპორტის ნახევარზე მეტი საქართველოზე მოდის(იხ. გრაფიკი 2) და თანაც ეს წილი ყოველ წელს მატულობს. საქართველოს ყველა მეზობელ სახელმწიფოში სომხეთის გარდა არსებობს სულ მცირე ერთი თანამედროვე მუშა კერამიკული ფილების საწარმო.

14


ამიერკავკასიაში უმსხვილესი გილან ჰოლდინგის კერამიკული ფილების საწარმო. აზერბაიჯანი.

გილან ჰოლდნიგის ქარხანა აღჭურვილია კორპორაცია SACMI-ის ულტრა-თანამედროვე მანქანა-დანადგარებით. ქარხნის მშენებლობა 2009 წელს დასრულდა. 2010 წელს აზერბაიჯანმა შეძლო იმპორტის 20%-ის ჩანაცვლება. დღეს ეს რიცხვი სავარაუდოდ 40%-ზე მეტია. თუმცა ზუსტი ინფორმაცია არ მოგვეპოვება.

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

ათას

ი აშ

შ დ

ოლ

არი

კერამიკული ფილების იმპორტი სამხრეთ კავკასიაში

საქართველო

სომხეთი

აზერბაიჯანი

15

სომხური ხელნაკეთი პრემიუმ კლასის ფილები

მართალია სომხეთშიც იწარმოება კერამიკული ფილები მაგრამ არა ინდუსტრიულად და მცირე რაოდენობებით.

საქართველოში არსებული ნედლეულის მარაგები დღევანდელი ტექნოლოგიების საფუძველზე საშუალებას იძლევა ქვეყანამ თავისი წარმოებული პროდუქციით სრულად დააკმაყოფილოს რეგიონალური ბაზარი სულ მცირე ოცი წლით(მიმდინარე მოთხოვნის ზრდის ტემპის გათვალისწინებით). ამ დოკუმენტის არსიც იმაში მდგომარეობს, რომ ინვესტორს უჩვენოს ამ მიზნის მისაღწევი ერთ-ერთი გზა.

სიგჯ-ს მიერ ადგილობრივი ნედლეულის პოტენციალის შესწავლის მიზნით ჩატარებული კვლევის შედეგად გამოვლინდა, რომ გარკვეული ტიპის კერამიკული ფილების დამზადება თითქმის სრულად 95% ადგილობრივი ნედლეულის გამოყენებით არის შესაძლებელი. დანარჩენი ტიპის ფილების საწარმოებლად კი საჭირო იქნება ნედლეულის დაახლოებით 20-30% ნაწილის იმპორტი. ამგვარად სავსებით შესაძლებელია ზომიერი სიმძლავრის საწარმოს მუშაობა საქართველოში.

კერამიკული ფილების წარმოების დაწყება შემდეგი ფაქტორების გამოა მიზანშეწონილი:

1. ადგილობრივი ნედლეულის დიდი მარაგები 2. იაფი მუშახელი და წვდომა იაფ ენერგო რესურსებზე 3. ექსპორტის პოტენციალი, მზარდი რეგიონალური ბაზარი

16

4. იმპორტის ჩანაცვლების შესაძლებლობა 5. სახელმწიფოს მხარდაჭერა 6. კლასტერის შექმნის პერსპექტივა 7. სხვა დარგებში გადადინების შესაძლებლობა 8. ადგილობრივი მხატვარ-კერამიკოსების პოტენციალი 9. დაგეგმილი კვლევითი ცენტრი 10. საქართველოში იმპორტული ფილის ფასი აღემატება მსოფლიო საბითუმო

ფასს ორჯერ 11. კონკურენტების მხრიდან დამპინგური სტრატეგიის გატარების ნაკლები

რისკი

პროდუქტის აღწერა

კერამიკული ფილები ზოგადად იყოფა ორ კატეგორიად თავისი შემადგენლობებისა და თვისებების მიხედვით, რომლებსაც ეწოდება:

1. კერამიკული ფილები 2. კერამოგრანიტი

ანუ, ტერმინი „კერამიკული ფილა“ მოიაზრებს ყველა კერამიკულ ფილას გარდა კერამოგრანიტისა. შემდგომ აღნიშვნებშიც კერამიკული ფილის უკან იგულისხმება კერამოგრანიტის გარდა ყველა სახის ფილა.

დამატებით, ნებისმიერი ფილა იყოფა მოპირკეთების ტიპის მიხედვით: შიდა მოსაპირკეთებელ და გარე მოსაპირკეთებელ ფილებად.

გარე მოპირკეთების ფილა შეიძლება იყოს დაბლა დასაგები ან კედლის.

შიდა მოპირკეთების ფილა შეიძლება იყოს იატაკის ან კედლის.

ყველა კერამიკული ფილის დასამზადებლად საჭიროა თიხები, სხვა ტიპის წიაღისეულის ნედლეული და სხვა მასალები. კერამოგრანიტის ფილის ნედლეულის მთავარი კომპონენტი თეთრი თიხებია-კაოლინი და კაოლინიტის შემცველი თეთრი თიხა.ამიტომაც კერამოგრანიტის ფილის სხეული ზოგადად მოთეთროა. კაოლინი და თეთრი თიხები კერამოგრანიტის მთავარ თვისებას, ყინვაგამძლეობას და ცვეთამედეგობას განსაზღვრავს. კერამიკული ფილა შეიძლება იყოს როგორც მოთეთრო ასევე მოწითალოც, მონარინჯისფროც, მოყავისფროც, იმისდა მიხედვით როგორი თიხებითაა დამზადებული. კერამიკული ფილები იყოფა ორ ტიპად სხეულის ფერის მიხედვით: თეთრი და ფერადი ფილა, ფერად ფილას წითელ ფილასაც უწოდებენ. თეთრი ფილა შეიცავს თეთრ თიხას და არა - ფერად თიხებს.

17

წითელი ფილა შეიცავს მინიმუმ ერთ ფერად თიხას, ის ასევე შეიძლება შეიცავდეს თეთრ თიხასაც.

ფასით ფილები განსხვავდება ერთმანეთისგან.

ცხრილი 1-ში ნაჩვენებია ფილის ტიპები ფასებისმიხედვით:

ცხრილი 1. ფილის ტიპი ფასი კერამოგრანიტი მაღალი და უმაღლესი თეთრი კერამიკული ფილები საშუალო და მაღალი წითელი კერამიკული ფილები საშუალო და დაბალი

ფასითა და თავისი მახასიათებლების მიხედვით თეთრი კერამიკული ფილა წითელ ფილასა კერამოგრანიტს შორის იკავებს ადგილს: წითელ ფილასთან შედარებით წყლის შთანთქმის კოეფიციენტი უფრო დაბალი აქვს, უფრო მდგრადია და ცვეთაგამძლე, მაგრამ გარეთ დასაგებად მაინც არ გამოდგება. თუმცა, თეთრი ფილის ძირითადი ნედლუელი თეთრი თიხაა, რომელიც წითელ თიხასთან შედარებით უფრო ცოტა მოიპოვებადა მისი საბაზრო ფასი უფრო მაღალია. ამიტომაც ნედლეულის ხარჯი უფრო მეტია ამ ფილის წარმოებაში. თუმცა მოთხოვნა ამ ტიპის ფილაზე უფრო დიდია რადგანაც უცხოელი დიზაინერებისა და ფილის დამგებების უმრავლესობა გაურბის წითელ ფილებს. რაც შეეხება წითელ ფილას, მისი ძლიერი მხარე ისაა, რომ ამ ტიპის ფილა არ მოითხოვს ძვირადღირებულ ნედლეულს და ის წარმოების დაწყების სიმარტივით გამოირჩევა. კერამოგრანიტი კი საუკეთესო და ყველაზე ძვირფასფილად ითვლება მსოფლიოში, რასაც პირველ რიგში მისი ნედლეულის შემადგენლობა განსაზღვრავს--კაოლინური თიხები ყველაზე იშვიათი და ძვირი თიხებია. მიუხედავად მაღალი ფასისა, კერამოგრანიტი ყველაზე მზარდი მოთხოვნით სარგებლობს, რადგან კერამოგრანიტს კერამიკულ ფილასთან შედარებით მეტი უპირატესობა გააჩნია.

არსებითი განსხვავება კერამოგრანიტსა და კერამიკულ ფილას შორის ისაა, რომ კერამოგრანიტი უფრო გამძლეა და გამოიყენება როგორც შიდა, ასევე გარე მოპირკეთებისთვის, ხოლო კერამიკული ფილა--ძირითადად შიდა მოპირკეთებისთვის.მიუხედავად იმისა, რომ კერამიკული ფილა გარე კედლების მოპირკეთებაშიც საკმაოდ პოპულარულია, გარე დაბლა დასაგებ ფილად არ გამოდგება. იხილეთ ცხრილი 2.

18

ცხრილი 2.

ფილის ტიპი

შიდა მოპირკეთება

გარე მოპირკეთება

კედელი იატაკი კედელი დაბლა დასაგები

ორმაგი გამოწვის წითელი კედლის ფილა

ერთმაგი გამოწვის იატაკის ფილა ერთმაგი გამოწვის კედლის ფილა კერამოგრანიტი

ადრე, როცა მსოფლიოში ჯერ არ არსებობდა კერამოგრანიტი კერამიკული ფილები მხოლოდ შიდა მოპირკეთებისთვის გამოიყენებოდა. გამონაკლისს თბილ კლიმატიანი ქვეყნები წარმოადგენდა. ახლა კი კერამიკული პროდუქცია გარე, ინტენსიური დატვირთვის საზოგადოებრივი ადგილებისა და ინდუსტრიულ მოპირკეთებაშიც გამოიყენება.

გარე მოპირკეთების დაბლა დასაგები ფილა უნდა აკმაყოფილებდეს შემდეგ მოთხოვნებს:

1. წყლის შთანთქმის კოეფიციენტი უნდა ჰქონდეს ძალიან დაბალი. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ყინვის დროს წყლით გაჟღენთილი ფილა გაფართოვდება და გასკდება. ასევე წვიმის დროს წყლით გაჟღენთვის შემთხვევაში გაფართოებული ფილები ერთმანეთს მიაწვება და გასკდება.

2. ზედაპირის ხახუნის კოეფიციენტი უნდა იყოს მაღალი. ზედ რომ ფეხი არ დაუცდეს ადამიანს.

3. ზედაპირის ცვეთამედეგობა- მაღალი. რათა გაუძლოს ინტენსიურ დატვირთვას(ბევრ სიარულს, ძლიერ დარტყმებს, და აშ).

4. პირველადი სახის შენარჩუნების უნარი--მაღალი. რათა არ დაკარგოს ზედ დატანებული ფაქტურა და გარეგნული იერსახე.

5. მდგრადობა ტემპერატურული ცვლილებების მიმართ-მაღალი. რათა არ გასკდეს ზაფხულში გაფართოების შედეგად ან ზამთარში შეკუმშვის შედეგად.

კერამოგრანიტი გამოირჩევა დანარჩენი მოსაპირკეთებელი(ბუნებრივი ქვა და კერამიკული ფილები) ფილებისგან იმით, რომ ყველა ამ პირობას აკმაყოფილებს, რაც მას გარე მოპირკეთების დაბლა დასაგებ ფილების კლასში უკონკურენტო ფილად

19

აქცევს, ხოლო შიდა მოპირკეთებაშიც, დღეს იატაკის ფილებში ყველაზე გავრცელებული პროდუქტი სწორედ კერამოგრანიტია(აბაზანები, სამზარეულო).

კერამოგრანიტის კიდევ ერთი უპირატესობა ისაა, რომ კერამიკულ ფილებთან შედარებით მისი წარმოება უფრო დიდი ზომის ფილებად შეიძლება, რაც ფილისდაგების ხარჯებს ამცირებს(უფრო ნაკლები ფილა იგება იმავეფართზე რაც მანამდე იგებოდა).

დამატებით, ყველა ფილა(კერამოგრანიტი და კერამიკული ფილები) იყოფა მოჭიქურებულ და მოუჭიქურებელ ფილებად. ნებისმიერი ფილის მოჭიქურება საჭიროა ორი მიზეზის გამო:

1. შემცირდეს წყალშთანთქმის კოეფიციენტი. მაგალითად, თუ კედელზე გაკრული კაფელი გაიჟღინთება წყლით, ის აუცილებლად გასკდება მოცულობის ზრდის გამო.

2. მოხდეს ფილის ზედაპირზე დატანილი სასურველი დეკორაციის, ფაქტურის, ფერის ფენის დაცვა.

მოჭიქურებული კერამიკული ფილა ყველაზე ნაკლებად გარე დაბლა დასაგებად, ინტენსიური დატვირთვის ადგილების მოსაპირკეთებლად გამოიყენება, რადგან ჭიქურა ვერ უძლებს სერიოზულ დატვირთვას(ბევრ სიარულს) და ადვილად ცვდება.

ზოგადად, ფილები კიდევ იყოფა ორ კატეგორიად წარმოების პროცესში ფორმის მიცემისმეთოდის მიხედვით: მშრალი დაპრესვა და ექსტრუზია(dry pressing and extrusion). კერამოგრანიტი და ერთმაგი გამოწვის წითელი ფილა მიიღება მშრალი დაპრესვის მეთოდით, რაც ღუმელის დანახარჯებს საგრძნობლად ამცირებს.

ზემოთ ხსენებული წყლისშთანთქმის კოეფიციენტისა და ფორმის მიცემის მეთოდის საერთაშორისო სტანდარტების ISO 13006-ის მიხედვით კერამოგრანიტი ხვდება უმაღლეს კლასში. იხ. ცხრილი 3.

20


ფორმის მიცემის მეთოდი

წყლის შთანთქმის კოეფიციენტი

GroupI ≤ 3%

Group IIA 3%-6%

Group IIB 6%-10%

Group III >10%

Extruded Tiles Group A1 Group AIIa1 Group AIIb1 Group AIII Group AIIa2 Group AIIb2

Dry-Pressed Tiles

Group BIa ≤0.5%

Group BIIa Group BIIb Group BIII Group BIb 0.5%-3%

ამ ცხრილიდან ჩანს, რომკერამოგრანიტს ყველაზე დაბალი წყლისშთანთქმის კოეფიციენტი გააჩნია, რაც გარე მოპირკეთებისათვის აუცილებელი პირობაა.

ცხრილი 4-ში ნაჩვენებია ფილების ზოგადიკლასიფიკაცია,სხვადასხვა პარამეტრების მიხედვით:


Structure Surface Body Color Class

Porous Vitrified Unglazed Glazed White Other

Majolica BIII

Cottoforte BIIb-BIII

White single fired material BI-BIIa

Red single fired material BI-BII-BIII

Earthenware-white body BIII

Clinker AI-AIIa

Cotto AII-AIII

Red Stoneware BI

Porcelain Stoneware BI(BIa)

21

ცხრილიდან ირკვევა, რომ კერამოგრანიტი(porcelain stoneware) არსებობს მხოლოდ მოუჭიქურებელი ტიპის. თუმცა აგრეთვე არსებობს მოჭიქურებულიც. კერამოგრანიტის მოჭიქურება ძირითადად დატანილი დეკორაციის შენარჩუნების მიზნით ხდება, თუმცა არსებობს გადამუშავებული ფილებისაგან დამზადებული კერამოგრანიტიც, რომლის დამზადების ტექნოლოგიაც მოითხოვს მოჭიქურებას.

რაც შეეხება ზოგადად ფილის სხეულის სტრუქტურას, ისიც ორგვარია: ვიტრიფირებული და ფოროვანი. სიტყვა ვიტრიფიკაცია შუშად გარდაქმნას ნიშნავს. ვიტრიფირებული გულისხმობს პროცესს რომლის შედეგადაც ფილის ფოროვანობა მცირდება. ამის შედეგად ფილა იძენს შემდეგ თვისებებს: წყალგაუმტარობას, აღარ ლაქავდება, აღარ იკაწრება, ზედაპირი ხდება გლუვი და მტკიცე, ცვეთაგამძლე. კერამოგრანიტი სწორედ ვიტრიფირებული ფილაა.

შერჩეული პროდუქტი

პროდუქტის შერჩევისას გათვალისწინებული იქნა პროექტში ჩართული ყველა მხარის მიდგომა და რჩევა. ქართული ნედლეულის დღევანდელ მონაცემებზე დაყრდნობით მანქანა-დანადგარების მწარმოებლები და დამოუკიდებელი ექსპერტები ერთხმად გვირჩევენ ერთმაგი გამოწვის შიდა მოპირკეთების წითელი იატაკისა და კედლის ფილების წარმოებით დაწყებას(დანართი 14). ხოლო შემდგომ ეტაპზე კერამოგრანიტის წარმოებასაც.

მართალია წარმოების დასაწყებად უმარტივესი წითელი ორმაგი გამოწვის კედლის ფილაა, თუმცა გაყიდვის კუთხით მხოლოდ კედლის ფილის გაყიდვა გაცილებით რთულია ვიდრე ერთმანეთთან შეხამებული დიზაინის მქონე კედლისა და იატაკის ფილისა.

გამომდინარე აქედან მიღებულია შემდეგი ვარიანტი:


პროდუქტი I ფაზა II ფაზა ერთმაგი გამოწვის წითელი იატაკისა და კედლის ფილა

2017 წლიდან

2019 წლიდან

მოჭიქურებული კერამოგრანიტი

22

თითოეული ფილის ხარისხი იქნება უმაღლესი, ფასი კონკურენტუნარიანი როგორც ადგილობრივ, ასევე - გლობალურ ბაზარზე. უმაღლესი ხარისხი აუცილებელი წინაპირობაა რეგიონის ბაზარზე შესაღწევად. სერტიფიცირებას უზრუნველყოფს ადგილობრივი საერთაშორისო ლაბორატორია, რომლის შექმნაზეც უკვე დაწყებულია სამუშაოები. ამას დაემატება პროდუქტის დახვეწილი დიზაინი. თუ ამ ყოველივეს თან დაერთვება ფასის ხელმისაწვდომობა და სერიოზული სარეკლამო კამპანია, პროდუქტი წარმატებული იქნება გამოშვებისთანავე.

ასორტიმენტის მრავალფეროვნებას უზრუნველყოფს ტექნოლოგიები, რომლითაც საწარმო იქნება აღჭურვილი. საწარმო შეძლებს გამოუშვას 30x30x0.8 სმ ზომიდან 60x60x1.2სმ ზომის ჩათვლით ყველანაირი სტანდარტული კონფიგურაციის კერამოგრანიტის ფილადა 25x25x0.8 სმ-დან 60x60x1.2 სმ-დეზომის კერამიკული ფილა,რაც სრულად დააკმაყოფილებს ადგილობრივი ბაზრის მოთხოვნებს.

მიზნობრივი ბაზრები მიზნობრივ ბაზრად პირველ რიგში ადგილობრივი და უახლოესი რეგიონალური ბაზარი განიხილება. სეგემენტი ადგილობრივი ბაზრისთვის -საშუალო,მაღალი და პრემიუმ კლასი. სეგემენტი საექსპორტო ბაზრისთვის - მაღალი და პრემიუმ სექტორი.

პირველ ეტაპზე წარმოებული პროდუქციის ძირითადი ნაწილის რეალიზაცია ადგილობრივ ბაზარზე იგეგმება. მეორე წლიდან შესაძლებელი იქნება ექსპორტის დაწყება.

ადგილობრივი და მსოფლიო ბაზრი სიგჯ-ს მიერ საქართველოს კერამიკული ფილების ბაზრის ანალიზის შედეგად გამოვლინდა, რომ ის საკმაოდ მზარდია და კარგადაც დივერსიფიცირებული. 2014 წელს საქართველოში იმპორტირებული კერამიკული ფილების რაოდენობამ 7,376,532 კვადრატული მეტრი შეადგინა, რაც 2013 წლის შესაბამის მაჩვენებელთან შედარებით 15%-ით მეტია. 2014 წლის ბაზრის მოცულობა, საქსტატის მონაცემებით, 55 მილონ აშშ დოლარს აღწევს და ყოველწლიურად იზრდება. თუკი კომპანია Colliers-ის მიერ 2014 წელს საქართველოს უძრავი ქონების შესახებ ჩატარებული კვლევის შედეგებსაც გავითვალისწინებთ, საქართველოს უძრავი ქონების სექტორი ძალიან მზარდია, რაც თავის მხრივ ახლო მომავალშიც კერამიკულ ფილებზე სტაბილურ მზარდ მოთხოვნას განაპირობებს.

ცხრილი 7-ში მოცემულია მოსაპირკეთებელი ფართების ტიპების განაწილება ფართობების მიხედვით:

23


ფართისტიპი თბილისის ფართის ჯამური რაოდენობა მ2

წილი საქართველოსფართის ჯამური რაოდენობა მ2

საცხოვრებელი 27,000,000 90.4% უცნობია საოფისე 892,500 3.0% 1,050,000 სავაჭრო 887,280 3.0% 1,100,000 სასაწყობე 1,098,000 3.7% 1,800,000

აქედან ჩანს, რომ შიდა მოპირკეთების ფილა სხვა დანარჩენებთან შედარებით ყველაზე მოთხოვნადი პროდუქტი იქნება უახლოესი 10 წლის განმავლობაში.

გრაფიკი 3-ში გამოსახულია 2014 წელს საქართველოში იმპორტირებული კერამიკული ფილების ჯამური ღირებულება ინვოისის ფასების გათვალისწინებით და მწარმოებელი ქვეყნების მიხედვით.


კერამიკული ფილები საქართველოში ძირითადად 5 ქვეყნიდან შემოდის: ირანი, თურქეთი, ჩინეთი ესპანეთი, იტალია. იტალიური და ესპანური პროდუქცია მაღალი ხარისხით გამოირჩევა და შესაბამისად ფასიც უფრო მაღალი აქვს კონკურენტებთან შედარებით. ღირებულების მიხედვით ბაზრის 22% სწორედ ამ ქვეყნების

ირანი 32%

თურქეთი 26%

ჩინეთი 16%

იტალია 6%

ესპანეთი 16%

სხვა 4%

2014 წელს იმპორტირებული პროდუქციის CIF ღირებულების წილი

ქვეყნების მიხედვით ($)

24

პროდუქციას უჭირავს, რაც წინა წლებთან შედარებით უფრო დაბალი მაჩვენებელია. ამ ქვეყნების პროდუქციის წილის კლებადი ტრენდი აიხსნება გლობალური ფაქტორით: განვითარებადი ქვეყნები თავიანთი იაფფასიანი პროდუქციის ხარისხს ყოველ წელს აუმჯობესებენ და ამით ავიწროვებენ იტალიელ და ესპანელ მწარმოებლებს.

იმპორტული პროდუქციის ხარისხი პირდაპირ პროპორციულია პროდუქციის ფასთან. იხილეთ გრაფიკი 4.


ირანის პროდუქციის ფასი და საქართველომდე ტრანსპორტირების ღირებულება სხვა ქვეყნებთან შედარებით ყველზე იაფია და ამიტომაც ყველაზე მეტი ნაწარმიც ირანიდან შემოდის.

გრაფიკი 5-ში ნაჩვენებია ადგილობრივ ბაზარზე წარმოდგენილი პროდუქციის ფასების დიაპაზონი:


5.5 8.2 7.0

25.0

10.4 7.36

0

10

20

30

ირანი თურქეთი ჩინეთი იტალია ესპანეთი საშუალო

1 მ2 ფილის CIF ფასი ექსპორტიორი ქვეყნის მიხედვით

($)

25

ადგილობრივი ბაზრის წილის დაკავება დაგეგმილია საშუალო და პრემიუმ სექტორში.

მსოფლიოში წარმოებული პროდუქციის საბითუმო სარეალიზაციო ფასი 1 კვ. მ.-ზე დღეისათვის 5.5 აშშ დოლარზეა გაჩერებული. იხ. გრაფიკი 6.


ნიშანდობლივია ის ფაქტიც, რომ კერამიკული ფილების უმრავლესობა ჩინეთში იწარმოება. იხ. გრაფიკი 7.


0

50

100

150

200

250

300

350

კერამიკული კედლის ფილა

კერამიკული იატაკის ფილა

კერამოგრანიტი

ლარ

ი

1 კვ. მ. ფილის ფასი

მაქსიმალური

საშუალო

მინიმალური

26

საქართველოში შემუსული ფილების საშუალო ხარისხი მსოფლიოსას საგრძნობლად ჩამოუვარდება, იმის გამო, რომ კერამოგრანიტის წილი ჩვენს ბაზარზე საგრძნობლად ნაკლებია ვიდრე მსოფლიო ბაზარზე. იხ, გრაფიკი 8.

27

გრაფიკი 8. ფილების ბაზრის სტრუქტურა

ამ მასალებიდან ირკვევა, რომ საქართველოში იმპორტირებული ფილის ფასი(ინვოისით)მინიმუმ ორჯერ აღემატება მსოფლიო ფასს იგივე ხარისხის ფილაზე, რაც ადგილობრივი წარმოების დასაწყებად უმთავრესი ხელშემწყობი ფატორია.

ამ ფასთა სხვაობის მიზეზი შემდეგია:

1. საქართველომდე ტრანსპორტირების ხარჯი, რომელიც მინიმუმ $3-ია კვადრატულ მეტრზე.

2. ადგილობრივი ბაზრის მცირე ზომა. საქართველოს პატარა ბაზარზე ბევრი იმპორტიორია, მათ მცირე პარტიებით შემოაქვთ პროდუქცია(მრავალფეროვნების შენარჩუნების მიზნით შემოაქვთ სხვადასხვა

კერამოგრანიტი, 15%

კერამიკული ფილები, 85%

საქართველოს ბაზარი

28

ბრენდისა და ტიპის პროდუქცია), ამიტომაც საქონელს საბითუმო ფასში მათ არავინ მიაწვდის. ამას, სიგჯ-ს მიერ ჩატარებული კვლევაც ადასტურებს: ყველაზე მსხვილ იმპორტიორებსაც კი საწყობებში ერთი სახის ფილის მარაგი 500 კვ. მ.-მდეა.

გრაფიკი 9-ში ნაჩვენებია ადგილობრივ ბაზარზე გაყიდული ფილების რაოდენობრივი სტრუქტურა მწარმოებელი ქვეყნების მიხედვით:


გაყიდული ფილების რაოდენობის უდიდესი წილი 83% ირანულ, თურქულ და ჩინურ ფილებზე, შედარებით დაბალხარისხიან და იაფფასიან პროდუქციაზე,მოდის.

გრაფიკი 10-ზე გამოსახულია გაყიდული ფილების ფართობი ტიპების მიხედვით:

ირანი 42%


ჩინეთი 17% იტალია

2%

ესპანეთი 12%

სხვა 3%

ადგილობრივ ბაზარზე წარმოდგენილი პროდუცია(კვ. მ.) მწარმოებელი ქვეყნის

მიხედვით

29


მარცხნივ-საქართველო, მარჯვნივ-მსოფლიო. ქართული ბაზრის სტრუქტურა ფაქტიურად მსოფლიო ბაზრისას ემთხვევა.

მსოფლიო ბაზარზე დღეს პოპულარული შემდეგი ზომების ფილებია:

კერამიკურლი იატაკის ფილა(მეტლახი): 30x30სმ და 33x33

კედლის კერამიკული ფილა: 25x40 სმ

კერამოგრანიტი შიდა კედლის მოსაპირკეთებლად: 30x60 სმ

კერამოგრანიტი იატაკისთივის: 60x60 სმ

სწორედ ამ მახასიათებლების პროდუქტის წარმოებაზე მოხდება ორიენტირება.

რეგიონალური ბაზარი

გრაფიკი 11-ზე ნაჩვენებია რეგიონალური ბაზრის პოტენციალის განაწილება ქვეყნების მიხედვით2014 წლის მდგომარეობით:

იატაკის 55%

კედლის 44%

სხვა 1%

იატაკის 52% კედლის

40%

სხვა 8%

30


სამხრეთ რუსეთი: ჩრდილო კავკასიისა და სამხრეთ ფედერალური რაიონის 2013 წლის იმპორტი - $60 მლნ. 2014 წლისთვის სავარაუდოდ იგივე მოთხოვნა დაფიქსირდა.

უკრაინის 2013 წლის იმპორტი-$170 მლნ. 2014 წლის- $90 მლნ. კლებადი ტრენდით(კრიზისის გამო).

თურქეთის 2014 წლის იმპორტი-$110 მლნ. სტაბილურად მზარდი ტრენდით.

აზერბაიჯანის 2014 წლის იმპორტი-$30 მლნ. მზარდი ტრენდით.

სომხეთის 2014 წლის იმპორტი-$17 მლნ. სტაბილური ტრენდით.

ჩვენს რეგიონში ჯამში $300 მილიონის პოტენციალი არსებობს.

რეგიონში ძირითადი მოთხოვნა შემდეგი ქვეყნების პროდუქციაზეა: ესპანეთი, პოლონეთი, უკრაინა, ბელარუსი, ჩინეთი. ეს ქვეყნები ძირითადად კერამოგრანიტს აწარმოებენ.კერამოგრანიტთან კონკურირება მხოლოდ კერამოგრანიტს შეუძლია, ამიტომაც ჩვენს საექსპორტო კალათაში ძირითადი წილი ამ პროდუქციას დაეთმობა.

გრაფიკი 12-ზე გამოსახულია რეგიონში იმპორტირებული პროდუქციის CIF ფასები იმპორტიორი ქვეყნების მიხედვით:


უკრაინა 29%

სამხრეთ რუსეთი 20%

აზერბაიჯანი 10%

სომხეთი 5%

რეგიონალური ბაზარი

31


გრაფიკი 12-დან ჩანს, რომ თურქეთში შეტანილი კერამიკული ფილის ფასი ყველაზე მაღალია. ამიტომაც, დღეს ჩვენთვის ყველაზე ხელსაყრელი სწორედ თურქეთის ბაზარია. თანაც თურქეთში საიმპორტო ტარიფი კერამიკულ ფილებზე საქართველოსთვის 0%-ია. თურქეთი მანამ არ შეეცდება ქართულ პროდუქციაზე ტარიფის გაზრდას, სანამ საქართველოდან იმპორტი არ გადააჭარბებს საქართველოში ექსპორტს.

სარეალიზაციო სტრატეგია

ადგილობრივ ბაზარზე საწარმოს პროდუქცია ძირითადად გაიყიდება სპეციალიზირებულ მოვაჭრე სუბიექტებზე, რომელთა უმრავლესობაც ამავე დროს იმპორტიორია. საწარმოს ამუშავების შემდეგ იმპორტიორთა უმრავლესობა თავად დაინტერესდება ადგილობრივი პროდუქციით. ცხრილი 8-ში ნაჩვენებია პოტენციური გამსაღებლების ჩამონათვალი ადგილობრივ ბაზარზე:

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

უკრაინა რუსეთი თურქეთი აზერბაიჯანი სომხეთი საქართველო

რეგიონში იმპროტირებული პროდუქციის CIF ფასი $/მ2 იმპორტიორი ქვეყნის

მიხედვით

32


სუბიექტის დასახელება ბაზრის სეგმენტი დაბალი მაღალი

იდეალი ზოდი+ ჯაოკენი ლუქსორი გორგია ჯი ემ სი ჯორჯია თა-ბე კაფელის სახლი ბასა კერამიკა ისნის სავაჭრო ცენტრი კაფელინი პატრიოტი 2007 არტ დიზაინი ელისი ინდექს ჯგუფი რივერსაიდი

ქართული ბრენდი ქართული ბრენდის შექმნა უმნიშვნელოვანესი პროცესი იქნება წარმოების გაშვების შემთხვევაში. ქართული ბრენდის არსებობა უკვე ინტერესის საგანი იქნება მაგალითად, რუსეთისა და თურქეთის ბაზრებზე, სადაც უამრავი ეთნიკურად ქართველი დაკავებულია მშენებლობის ბიზნესით და მზადაა ქართული სერტიფიცირებული პროდუქციის შესაძენად.

სიგჯ-ს რჩევით, აუცილებლია პირველ რიგში, ხარისხსა და სიმბოლიკაზე გაკეთდეს აქცენტი. ამის მიზეზი ისაა, რომ როცა ახალი ბრენდი გამოდის ბაზარზე, პროდუქტი ჯერ უნდა მოხვდეს ხარისხიანი პროდუქციის დახლზე, შემდეგ მომხმარებელი ყურადღებას აქცევს მხოლოდ მის გარეგნულ მხარეს, რადგანაც პროდუქციის მოხმარების გამოცდილება ჯერ არ გააჩნია. ამიტომაც ბრენდის მყისიერი პოპულარიზაციის მიზნით საჭიროა, პროდუქტის მრავალფეროვანი და დახვეწილი დიზაინის გარდა, და ხარისხის დამადასტურებელი სერთიფიკატების გარდა, თავად ბრენდის ლოგო შეიცავდეს ადვილად ცნობად და ყველასათვის მისაღებ ცნობილ სიმბოლოს, როგორც ქართული ასევე მსოფლიო საზოგადოებისთვის; ატარებდეს ხარისხისა და დოვლათის შინაარს. ხოლო, ამავე დროს, თუ სიმბოლო იქნება ეროვნული ნიშნის მატარებელი და მის პირველად მნახველს საქართველოზეც

33

შეუქმნის ასოციაციას ეს საუკეთესო ვარიანტი იქნება ყველასთვის. დამატებით, თუ ეს სიმბოლო კერამიკასთანაც იქნება კავშირში ან ქვეცნობიერად ადამიანს კერამიკასაც მოაგონებს და უბიძგებს ამ ბრენდის არჩევისკენ, მაშინ - მთლად უკეთესი.

მაგალითად, ასეთი ლოგო შეიძლება გახდეს ოქროს საწმისი. ხოლო ბრენდს დაერქვას მაგალითად--GOLDEN FLEECE CERAMIC(GFC). ბევრ ადამიანს ოქროს საწმისი ქვეცნობიერად კერამიკასთან აქვს დაკავშირებული ისე, რომ თავადაც არ იცის ეს. ოქროს საწმისი მსოფლიოს მუზეუმებში გამოსახულია თიხის ჭურჭელზე, სატელევიზიო გადაცემებშიც სამუზეუმო ექსპონატებზე გამოსახული ოქროს საწმისი ჩანს ხოლმე და ეს ქვეცნობიერად ადამიანში კერამიკის ასოციას იწვევს...

მარკეტინგი ადგილობრივი ბაზრის დამატებითი, დეტალური კვლევა მცირე მასშტაბებში მაინც ჩასატარებელი იქნება პროდუქტის გასაღების დაწყებამდე ორი-სამი თვით ადრე საბოლოო სიტუაციის ასახვისა და გადაზღვევის მიზნით. რეგიონალური ბაზრის დეტალური კვლევა არ იქნება საჭირო, თუკი პროდუქცია წარმატებით გაიყიდება, რისი დიდი ალბათობაც არსებობს პირველ ეტაპზე დაგეგმილი საექპორტე

34

მოცულობების სიმცირის გამო. ამიტომაც მარკეტინგისთვის გარკვეული თანხების თავიდანვე გამოყოფა იქნება საჭირო.

პროდუქტის რეკლამაზე აუცილებელია წარმოების დაწყებამდე საკმარისი რაოდენობის თანხები დაიხარჯოს პირველ რიგში ადგილობრივი ბაზრის მოსამზადებლად. ასევე, კარგი იქნება ეროვნული ნაწარმის ბანქოს გათამაშება ევროპული(იტალიური) ხარისხის იმიჯთან ერთად. ხალხში აუცილებელია შეიქმნას დადებითი განწყობა და მოლოდინი, რომელიც აუცილებლად გამართლდება. რეკომენდირებულია, თბილისში შოურუმის მოწყობა, სადაც ღიად მოხდება ადგილობრივი პროდუქტის მახასიათებლების დემონსტრირება.

უცხოურ ბაზრებზე შეღწევას რაც შეეხება, აუცილებელი იქნება პროდუქციის სერტიფიცირება, რასაც, როგორც შესავალში ავღნიშნეთ, უზრუნველყოფს საერთაშორისო აკრედიტაციის მქონე ადგილობრივი ლაბორატორია, რომელიც იარსებებს კვლევითი ცენტრის ფარგლებში. კვლევითი ცენტრის ფარგლებში ასევე მიზანშეწონილი მოხდება პროდუქტის მუდმივი გაუმჯობესება. მნიშვნელოვანი იქნება საერთაშორისო გამოფენებზე მონაწილეობა, მას შემდეგ რაც კერამოგრანიტის წარმოებაც დაიწყება. გარანტირებული წარმატებისთვის შეიძლება საცხოვრებელი სამშენებლო კომპანიების ლობირების სერვისის შეძენაც. განვითარებულ მსოფლიოში ჩვენგან განსხვავებით, როდესაც შენდება ახალი საცხოვრებელი შენობა, მის მოსაპირკეთებლად დამკვეთი ყოველთვის ამ შენობის მშენებელ კომპანიასთან გადის კონსულტაციას და არა - სამშენებლო(მოსაპირკეთებელი) მასალებით მოვაჭრე სუბიექტთან. ისევე, როგორც ექიმი გამოუწერს პაციენტს წამალს და არა ფარმაცევტი, დამკვეთსაც სამშენებლო კომპანია აძლევს რეკომენდაციას, რომელი ბრენდის საქონელი შეიძლება შეიძინოს. უმრავლესობა შემთხვევაში, კლიენტი ემორჩილება სამშენებლო კომპანიის რჩევას რისკების თავიდან აცილების მიზნით, რადგანაც სამშენებლო კომპანია გარანტიას იძლევა მის მიერ რეკომენდირებულ ბრენდზე. ამიტომაც საჭიროა ასეთ კომპანიებთან თანამშრომლობა: მაგალითად, ჩვენი პროდუქციის გაყიდვებიდან მიღებული შემოსავლის გარკვეული წილის უცხოური სამშენებლო კომპანიისთვის დათმობის სანაცვლოდ, კომპანიამ შეიძლება გაუწიოს რეკომენდაცია ჩვენს პროდუქტს თავისი კლიენტურისთვის. ეს რომ მართლაც შესაძლებელი გახდეს, კეთდება დაშვება, რომ ჩვენი პროდუქცია დააკმაყოფილებს ხარისხის საერთაშორისო სტანდარტებს(სერტიფიცირებული იქნება საერთაშორისო აკრედიტირებული ადგილობრივი ლაბორატორიის მიერ).

80-იან წლებში მსოფლიოში საცხოვრებელი სახლების სამშენებლო სამუშაოებს ძირითადად წვრილი და საშუალო სამშენებლო კომპანიები ასრულებდნენ. დღეს სურათი შეცვლილია და ბაზრის ძირითადი წილი მსხვილ კომპანიებს უჭირავთ. მსხვილი სამშენებლო კომპანიების ჩამონათვალი იხილეთ დანართი 11-ში. თუ ერთ-ერთ მათგანთან მაინც შედგა თანამშრომლობა მაშინ ექსპორტის საქმე დიდი ხნით მოგვარებული იქნება ჩვენი წარმოების მცირე ზომიდან გამომდინარე. ხოლო თუ

35

თანამშრომლობა ვერ შედგა, მაშინ შეიძლება რამოდენიმე წვრილ სამშენებლო კომპანიაზე გასვლა, რომელთა ჩვენთვის უკეთეს პირობაზე დაყოლიებაც უფრო ადვილია, რადგანაც დღეს წვრილ და საშუალო სამშენებლო კომპანიებს ძალიან უჭირთ. მათთვის მეორე ყველაზე მწვავე პრობლემა დაფინანსების წყაროების მოძიებაა. ამიტომაც, დღეს ეს კომპანიები აუცილებლად დათანხმდებიან ჩვენს წინადადებას და ამ შანსის ხელიდან გაშვება არ შეიძლება.

ასევე, საინტერესოა ქართული დიასპორის პოტენციალიც, სომხეთის გამოცდილების გათვალისწინებით.

ფასები ცხრილი 4-ის მონაცემებისა და პროდუქციის თვითღირებულების გათვალისწინებით, სავარაუდო გასაყიდი ფასები თითოეული ტიპის პროდუქტისთვისშემდეგნაირად განაწილდება:


ფილის ტიპი

გასაყიდი ფასი ლ/მ2 პროდუქტის

გამოშვების პირველს წელს

გასაყიდი ფასი $/მ2 პროდუქტის

გამოშვების პირველს წელს

საშუალო საბაზრო ფასი ანალოგიურ

პროდუქციაზე პროდუქტის

წარმოების პირველ წელს ლ/მ2

კედლის ფილა 14.5 (2017 წ) $6 (2017 წ) 20.8 (2017 წ) იატაკის ფილა 17 (2017 წ) $7 (2017 წ) 31.2 (2017 წ) კერამოგრანიტი 24.2(2019 წ) $10 (2019 წ) 54.1 (2019 წ) ცხრილი 10-ში ნაჩვენებია ადგილობრივი საბაზრო ფასის პროექცია თითოეული ტიპის ფილისათვის. მწვანე ფერით აღნიშნულია კონკრეტული ტიპის ფილის ადგილობრივი საბაზრო ფასის საშუალო წარმოების დაწყების მომენტში.

ცხრილი 10

ფილისტიპი 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 კედლისფილა 20.0 20.4 20.8 21.2 21.6 22.1 22.5 23.0 23.4 23.9 24.4 იატაკისფილა 30.0 30.6 31.2 31.8 32.5 33.1 33.8 34.5 35.1 35.9 36.6 კერამოგრანიტი 50.0 51.0 52.0 53.1 54.1 55.2 56.3 57.4 58.6 59.8 60.9

ე.წ. დამპინგის ფასის სტრატეგიის გატარების შესაძლობლება არ ექნება ადგილობრივ იმპორტიორებს მათი მცირე ზომების გამო(მსოფლიოს იმპორტიორებთან შედარებით). ასევე იმის გამოც, რომ ამიტომაც იძულებულები იქნებიან შეისყიდონ ადგილობრივი პროდუქცია.

ესპორტზე გასატანი პროდუქციის წილი წარმოებული პროდუქციის მხოლოდ 20% იქნება კედლისა და იატაკის ფილისთვის,ხოლო 50%--კერამოგრანიტისთვის.

36

კედლის ფილები ცხრილი 11-ში ნაჩვნებია ადგილობრივი ბაზრის სიდიდის პროექცია დროის მიხედვით და გაყიდვების გეგმა კედლის ფილებისთვის:


წელი 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 მოთხოვნა კედლის ფილაზე მლნ. კვ. მ 3.798 4.176 4.59 5.04 5.535 6.075 6.66

კედლის ფილის წარმოება მლნ. კვ. მ 0.64 0.77 0.93 1.11 1.34

ადგილობრივი გაყიდვების მოცულობა მლნ. კვ. მ

0.64 0.62 0.74 0.89 1.07

ექსპორტი მლნ. კვ. მ. 0.15 0.19 0.22 0.27

წილი ადგილობრივ ბაზარზე 14% 12% 13% 15% 16%

ბოლო წლების მონაცემებზე დაყრდნობით შეგვიძლია ვთქვათ, რომ საქართველოში კედლის ფილების ბაზარი საკმაოდ მზარდია. ბოლო წლებში ამ სეგმენტის წლიური 15%-იანი ზრდა დაფიქსირდა.ცხრილი 11-ის პროექცია აიგო კედლის ფილების მოთხოვნის 10%-იანი წლიური ზრდისმაჩვენებლისმიხედვით. სავარაუდოდ,წარმოების დაწყებიდან მეორე წელს დაიწყება პროდუქციის ექსპორტი. ნაწარმოები პროდუქციის მხოლოდ 20%-ის ექსპორტია ნავარაუდევი.კერამიკული ფილების ხაზი სრულ დატვირთვას 2021 წელს მიაღწევს-წლიური დატვირთვით-- 2.97 მლნ. კვ. მ. აქედან კედლის ფილების წილი 45% იქნება 1.34 კვ მ. 2021 წლისათვის დაგეგმილია ადგილობრივ ბაზარზე 16%-იანი წილის დაკავება.

ცხრილი 12-ში ნაჩვენებია ჩვენი პროდუქტის გასაყიდი ფასისა და ანალოგიური კონკურენტი(იმპორტული)პროდუქტის გასაყიდი ფასის პროექციები. როგორც ცხრილიდან ჩანს, წარმოებული პროდუქტის რითეილ ფასი საშუალო საბაზრო ფასთან შედარებით ცოტათი მეტია, თუმცა უნდა გვახსოვდეს, რომ ადგილობრივი ბაზრის პროდუქციის უმრავლესობა საშუალო და დაბალხარისხიანი პროდუქციით არის გაჯერებული, ხოლო ჩვენი ნაწარმი პროდუქციის შესაბამისი ხარისხის იმპორტული ფილის საბაზრო ფასი კედლის ფილის საშუალო ფასთან შედარებით 30-50-%ით მეტია. ჩვენი ფილის ანალოგიური ხარისხის იმპორტული ფილის რითეილ ფასი ჩვენი ფილის რითეულ ფასთან შედარებით 25-40%-ით მეტი ხოლო ჩვენი ფილის გასაყიდ(ფასი პირველი ხელისთვის) ფასთან შედარებით 80-100%-ით მეტი იქნება.

37


წელი 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 იმპორტული კედლის

ფილის საშუალო საბაზრო ფასილ/მ2

20.8 21.2 21.6 22.1 22.5 23 23.4 23.9 24.4

წარმოებული ფილის სავარაუდო გასაყიდი

ფასილ/მ2 14.5 14.8 15.1 15.4 15.7 16.0 16.3 16.7 17.0

წარმოებული ფილის სავარაუდო

რითეილ(საცალო) საბაზრო ფასი ბაზრზე

21.8 22.2 22.6 23.1 23.5 24.0 24.5 25.0 25.5

იატაკის ფილები

ცხრილი 13-ში ნაჩვენებია ადგილობრივი ბაზრის პროექცია დროის მიხედვით და გაყიდვების გეგმა იატაკის ფილებისთვის:


წელი 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 მოთხოვნა მეტლახზე მლნ. კვ. მ. 3.21 3.34 3.47 3.58 3.69 3.78 3.85

მეტლახის წარმოება მლნ. კვ. მ. 0.79 0.95 1.13 1.36 1.63

ადგილობრივი გაყიდვების

მოცულობა მლნ. კვ. მ.

0.79 0.76 0.91 1.09 1.31

ექსპორტი მლნ. კვ. მ. 0.19 0.23 0.27 0.33

წილი ადგილობრივ ბაზარზე 23% 21% 25% 29% 34%

იატაკის ფილებზე მოთხოვნა შედარებით დაბალი ტემპით გაიზრდება, კერამოგრანიტის მხრიდან კონკურენციის გამო. კედლის ფილების მსგავსად, იატაკის ფილების 20%-ის ექპორტზე გატანა ნავარაუდევია წარმოების დაწყებიდან მეორე წელს. საწარმოო ხაზის გამოშვებული პროდუქციის 55% სტაბილურად იქნება იატაკის ფილები, ხოლო 45% კედლის ფილები.

ცხრილი 14-ში გამოსახულია ჩვენი პროდუქტის გასაყიდი ფასი და ანალოგიური კონკურენტი პროდუქტის გასაყიდი ფასების პროექციები დროის მიხედვით. წარმოებული პროდუქციის გასაყიდი ფასი იმპორტულის რითეილ ფასთან

38

მიმართებაში იგივე პროპორციით იქნება წარმოედგენილი, რაც კედლების ფილების შემთხვევაში.


წელი 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 იმპორტული იატაკის

ფილის საშუალო საბაზრო ფასი ლ/მ2

31.0 31.6 32.3 32.9 33.6 34.2 34.9 35.6 36.3

წარმოებული ფილის სავარაუდო გასაყიდი ფასი

ლ/მ2 16.9 17.3 17.6 18.0 18.3 18.7 19.1 19.5 19.8

წარმოებული იატაკის ფილის სავარაუდო რითეილ(საცალო)

საბაზრო ფასი ბაზრზე ლ/მ2

25.4 25.9 26.4 27.0 27.5 28.1 28.6 29.2 29.8

კერამოგრანიტი

ცხრილი 15-ში ნაჩვენებია ადგილობრივი ბაზრის პროექცია დროის მიხედვით და გაყიდვების გეგმა კერამოგრანიტის ფილებისთვის:


წელი 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 მოთხოვნა კერამოგრანიტზე 1.4348 1.7632 2.142 2.576 3.075 3.645 4.292

კერამოგრანიტის წარმოება 1.28 1.92 2.92

ადგილობრივი გაყიდვები 0.64 0.96 1.44

ექსპორტი 0.64 0.96 1.44

წილი ადგილობრივ ბაზარზე 21% 26% 34%

კერამოგრანიტის ბაზარი ყველაზე მზარდია. ამიტომაც საჭირო იქნება კედლისა და იატაკის ფილების წარმოების შედეგად მიღებული ცონდა და გამოცდილება კერამოგრანიტის წარმოებაზეც გადაერთოს. კერამოგრანიტის საწარმოებლად იგეგმება ცალკე ხაზის მშენებლობა. კერამოგრანიტის წარმოება იგეგმება საწარმოს ამუშავებიდან მესამე წელს. ამისათვის შეძენილი იქნება და აეწყობა დამატებითი ხაზი მაქსიმალური წლიური დატვირთვით 2,970,000 კვ. მ.

39

მაქსიმალურ დატვირთვაზე ხაზი ამუშავებიდან მესამე წლის ბოლოსთვისგავა.

ცხრილი 16-ში გამოსახულია ქართული პროდუქტის გასაყიდი ფასი და ანალოგიური კონკურენტი პროდუქტის გასაყიდი ფასების პროექციები დროის მიხედვით.


წლები 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 იმპორტული კერამოგრანიტის საშუალოსაბაზროფასი ლ/მ2

54.12 55.20 56.31 57.43 58.58 59.75 60.95

წარმოებული კერამოგრანიტის გასაყიდი ფასი ლ/მ2

24.2 24.7 25.2 25.7 26.2 26.7 27.3

წარმოებული კერამოგრანიტის რითეილ ფასი ლ/მ2

36.3 37.0 37.8 38.5 39.3 40.1 40.9

ადგილობრივად ნაწარმოები კერამოგრანიტის რითეილ ფასი იმპორტულის რითეილ ფასთან შედარებით 33%-იაფი იქნება.

ექსპორტზე სავარაუდოდ ნაწარმოები პროდუქციის 50% პირველივე წელს გავა, რადგანაც ამ პროდუქციაზე მოთხოვნა რეგიონში 2019 წლისთვის $200 მილიონამდე იქნება.

ცხრილი 17-ში ნაჩვენებია საერთო პროდუქციის საექპორტო კალათის სტრუქტურა:


წელი 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025

კედლისფილა მლნ. კვ. მ 0.15 0.18 0.22 0.26 0.26 0.26 0.26 0.26 კიატაკისფილა მლნ. კვ. მ 0.18 0.22 0.26 0.32 0.32 0.32 0.32 0.32 კერამოგრანიტი მლნ. კვ. მ 0.64 0.96 1.44 1.44 1.44 1.44 1.44

ცხრილი 18-ში ნაჩვენებია ქართული პროდუქტის საექსპორტო კალათა საბოლოო ბაზრების მიხედვით:

40


ქვეყანა კედლისფილა იატაკის ფილა კერამოგრანიტი

თურქეთი 35% 35% 45% რუსეთი 20% 20% 25% უკრაინა 30% 30% 20% აზერბაიჯანი 10% 10% 7% სომხეთი 5% 5% 3%

როგორც გრაფიკი 12-დან ჩანს, თურქეთისა და რუსეთის ბაზრებზე უფრო მაღალი ხარისხის პროდუქციაზეა მოთხოვნა, ამიტომაც საექსპორტო პროდუქციის ძირითადი ნაწილი სწორედ ამ ორ ქვეყანაში გაიყიდება.

სანედლეულო ბაზა და საწარმოს ლოკაცია

საბადოები და კარიერები საქართველოს სანედლეულო ბაზის განსაზღვრის მიზნით სიგჯ-მ განახორციელა სპეციალური კვლევა. კვლევის ფარგლებში სიგჯ-ს დახმარება გაუწია იტალიური მანქანა-დანადგარების მწარმოებელმა კორპორაციებმა--SACMI Group და SITI B&T Group-მა, საერთაშორისო კერამიკული ნედლეულის ექსპერტმა - ბ-ნმა ჯან პაოლო ბერტოლოტიმ, სსიპ გარემოს ეროვნულმა სააგენტომ, სსიპ გრიგოლ წულუკიძის სამთო ინსტიტუმა და შპს „გეოლოგ სერვისმა“. კვლევისთვის საჭირო ფინანსური რესურსები გამოყო სსიპ მეწარმეობის განვითარების სააგენტომ.

SACMI Group და SITI B&T Group-თან შეთანხმების საფუძველზე სიგჯ-მ იტალიაში გადააგზავნა ქართული თიხების ნიმუშები, სადაც მათ ჩაუტარდათ ლაბორატორიული ანალიზი. ნიმუშის ასაღებად საბადოების შერჩევა ამ კომპანიებისგან მოწოდებული კრიტერიუმების მიხედვით განხორციელდა. იხილეთ დანართი 1. დამატებით სიგჯ-მ კონსულტაცია გაიარა საერთაშორისო დონის კერამიკის დარგის გამოცდილ იტალიელ დამოუკიდებელ ექსპერტთან, რომელმაც გარკვეული მასალები მიაწოდა ჯგუფს. იხილეთ დანართი 2. ანალიზმა გამოავლინა მათი ვარგისიანობა წარმოების კუთხით. იხილეთ დანართი 3. ნიმუშების საერთაშორისო სტანდარტების დაცვით აღება, საბადოების მდგომარეობის აღწერა ვიზუალური დათვალიერების მიხედვით და შეფასება ეროვნული სააგენტოს მონაცემების საფუძველზე უზრუნველყო შპს „გეოლოგ სერვისმა“. იხილეთ დანართი 4.

41

ცხრილი 19-ში ნაჩვენებია კვლევის შედეგად გამოვლენილი წარმოებისთვის ვარგისი საბადოები(სრული სია იხილეთ დანართი 5-ში):

ცხრილი 19. მინერალების განაწილება საბადოების მიხედვით

კარბონატულითიხა

არაკარბონატულითიხა

კვარცშპატიანიქვიშა

დოლომიტი კალციუმკარბონატი

მირიანი მაკვანეთი ბაჯითი მუხური პირველიმაისი ნიჩბისი დიდიჭყონი ირტავაზა კოტიანეთი

ცეცხლაური ფარავანი სენაკი

ელიაწმინდა კურსები

სიგჯმ მოკვლეული მასალების საფუძველზე შეადგინა საქართველოს სანედლეულო ბაზის რუქა. იხ. რუქა 1.

რუქა 1.

საწარმოს ადგილმდებარეობა სანედლეულო საბადოების განლაგებისა და საწარმომდე კომუნიკაციების გაყვანის ხარჯების ოპტიმიზაციის გათვალისწინებით საწარმოს მდებარეობის ადგილად იმერეთის მხარე შეირჩა, კონკრეტულად ზესტაფონის რაიონი(იხ რუქა 1).

საწარმო

42

წარმოება და ძირითადი მატერიალური საშუალებები

პროექტის ფარგლებში არჩეული თითოეული პროდუქტისთვის- ერთმაგი გამოწვის წითელი იატაკისა და კედლის ფილისთვის და მოჭიქურებული კერამოგრანიტისთვის სხვადასხვა საწარმოო პროცესი მოიაზრება:

ერთმაგი გამოწვის წითელიფილების წარმოება ერთმაგი გამოწვის წითელი ფილების წარმოება გულისხმობს შემდეგ პროცესებს:

1. ნედლეულის მოპოვება/შეძენა და მიწოდება საწარმოსათვის: a. ნედლეულის მოპოვების შემთხვევაში: ეწყობა საბადო და იწყება მისი

ათვისება. ექსკავატორების მეშვეობით ხდება კარიერის გაკეთება და ნედლეულის ამოღება. სატვირთო მანქანებით ნედლეული მიეწოდება საწარმოს.

b. ნედლეულის შესყიდვის შემთხვევაში: მომწოდებლის კარიერიდან ხდება ნედლეულის ტრანსპორტირება სატვირთო მანქანაებით საწარმომდე.

2. ნედლეულის პირველადი დამუშავება: ნედლეული თავსდება სპეციალურ ღია სექციებში რათა შეივსოს საწარმოო მარაგი და მოხდეს პირველადი გაშრობა.

3. შერევა: საწყობიდან ამოღებული ნედლეული ერთმანეთს ერევა გარკვეული პროპორციით, იყრება დახურულ სარევ დანადგარებში და იზილება მანამ სანამ არ მიიღწევა ჰომოგენიზაციის საკმარისი დონე.

4. ნედლეულის დაფხვნა: ნარევი გადადის სპეციალურ გრანულატორებში, სადაც იფხვნება წარმოებისთვის საჭირო მცირე თანაბარი ზომის გრანულებად

5. აირით გამოშრობა: თითოეული მასა გადადის დალუქულ საშრობში, სადაც საათობით მიეწოდება ცხელი აირი. ამის შედეგად მიიღწევა მაქსიმალური გამოშრობა. იხ. გრაფიკი 13.

43


6. დაპრესვა: ნარევი იყრება პრესის ფილის ყალიბში, რის შემდეგაც იწყება

მაღალი წნევის ქვეშ ყალიბში მოთავსებული მასის დაპრესვა. 7. გამოშრობა: მაღალი წნევით დაპრესილი ფილა კიდევ ერთხელ გადის

გაშრობის პროცედურას. 8. ჭიქურის მომზადება: ჭიქური მზადდება გამოშროპის პარალელურად

სხვადასხვა ნედლეულის შერევისა და გამოშრობის შედეგად. 9. დიზაინ ფაქტურის დატანება: ციფრული პრინტერით ფილაზე დაიტენაბა

სასურველი დიზაინის ფაქტურა 10. მოჭიქურება: ფილაზე დაიტანება ჭიქური 11. გამოწვა: მოჭიქურებული ფილა გადის ღუმელში რათა მოხდეს ჭიქურისა და

ფილის სხეულის შერწყმა და ფილის გამოცხობა. 12. კალიბრაცია: ფილა მუშავდება სპეციალური ქლიბებით და დაიყვენება

სტანდარტით გათვალისწინებული ზომამდე. 13. გაპრიალება: ფილის ზედაპირი პრიალდება და მუშავდება სპეციალური

ჯაგრისების საშუალებით 14. დამუშავება: გაპრიალებულ ფილის წვეტიანი კუთხეები გადის სპეციალური

დამუშავების პროცედურას რის შემდეგაც ზედაპირის მიმდებარე კუთხეები ბლაგვდება და ფილა იღებს საბოლოო სახეს.

44

15. სორტირება: ფილები საწყობდება ზომების მიხედვით სპეციალურ თაროებზე, სადაც ცივდება და მზადდება შესაფუთად.

16. შეფუთვა: ფილები იფუთება სტანდარტულ ფუთებად გოფრირებული მუყაოს ქაღალდით.

ცხრილი 20-ში მოცემულია ერთმაგი გამოწვის ფილების ტიპიური საწარმოო პროცესის მახასიათებლები SITI B&T-ის მონაცემების მიხედვით. 2,970,000. კვ. მ. წლიური წარმოებისთვის(იხ. დანართი 8).


პროცესის

მიმდევრობა პროცესი

მასის დანაკარგი %

წყლის დანახარჯი(ტონა/დღე)

გამომშრალი ნედლეულის

მოხმარება (ტონა/დღე)

წარმოება მ2/დღე

1 ნედლეულის დამუშავება

3 159 238,2

2 ჭიქურის მომზადება

0 231,1

3 აირით გამოშრობა

1 15 231,1

4 დაპრესვა 1 228,7 9760

5 გამოშრობა 1 226,5 9662

6 მოჭიქურება 4 224,2 9565

7 დასაწყობება 1 215,2 9183

8 გამოწვა 5 213,1 9091

9 სორტირება

2

202,5

9000

ჯამი ≈18 174 198.45 8830

მოჭიქურებული კერამოგრანიტის წარმოების პროცესიც ანალოგიურია, განსხვავდება მხოლოდ ნედლეული, გამოწვის ტემპერატურა და პრესის წნევა.

45

მანქანა-დანადგარები

როგორც დოკუმენტის შესავალშიიყო აღნიშნული, საინვესტიციო პროექტის ფარგლებში განიხილებასამიალტერნატიული შემოთავაზება მანქანა დანადგარების შემდეგი მწარმოებლებისგან: SITI B&T, SACMI და ICFWelko. SITI B&T და SACMI-ის ტექნოლოგიები მეტნაკლებად ერთი დონისაა და მსოფლიოში საუკეთესოდ ითვლება.Welko-ს ტექნოლოგიები SITI B&T და SACMI-ისთან შედარებით მოკრძალებულია, თუმცა ფასიცდაბალი. შემოთავაზებების ფასში შედის მანქანა-დანგარების მოწოდება, საწარმოს გამართვა/ამუშავება, ქარხნის ლაბორატორიის მოწოდება და გამართვა, საწარმოო პროცესის დანერგვა- „ნოუ-ჰაუს“ გადმოცემა და გარანტია მწყობრიდან გამოსულ დანადგარებზე.

SITI B&T-ს ადგილობრივი ნედლეულის შესწავლის შედეგად ქართულ მხარეს წარმოების დაწყებას ერთჯერადი გამოწვის წითელი იატაკისა და კედლის ფილებით ურჩევს. მეორე ეტაპზე მოჭიქურებული კერამოგრანიტის გამოშვებასაც სთავაზობს. სამივე სახის პროდუქტის გამოშვება შესაძლებელია ერთი უნივერსალური საწარმოო ხაზით რომლის ოფიციალური შემოთავაზებაც სიგჯ-მ მიიღო ამ კომპანიისგან. იხილეთ დანართი 8. ხაზი გათვლილია 9000 კვ. მ. დღიურ წარმოებაზე, რაც წელიწადში დაახლოებით 2,970,000 კვ. მ-ის წარმადობას ნიშნავს. თუმცა რადგანაც ერთი ხაზის ქონის შემთხვევაში ერთმაგი გამოწვის ფილებიდან გადასვლა კერამოგრანიტის წარმოებაზე ან პირიქით დაკავშირებულია გარკვეულ ხარჯებთან, ჯერ მოხდება ერთი ხაზის შეძენა, რომელიც მხოლოდ წითელ ერთმაგი გამოწვის ფილებს გამოუშვებს და მეორე ეტაპზე მოხდება იგიგე ტიპის ხაზის დამატება, რომელიც მხოლოდ კერამოგრანიტის წარმოებას განახორციელებს.

ცხრილი 21-ში მოცემულია საწარმოს ძირითადიმანქანა-დანადგარების ჩამონათვალი კომპანია SITI B&T-ის მიხედვით(სრული სია იხილეთ დანართი 8-ში):


მანქანა-დანდგარების ტიპები ფუქნციის მიხედვით

ძირითადი მანქანა-დანადგარი

რაოდენობა

00 ნედლეულის დოზირებისა და მიწოდების საშუალებები

ნედლეულის ექსტრაქტორი კონვეიერი

1

01 წყვეტადი დაფხვნის დანადგარები

წყვეტადი დაფხვნის დანადგარი BM 47000 GR2 თავისი დამატებითი მოწყობილობებით

3

02 მასალის შესანახი საშუალებები ნელი შემრევი SS 12 6 ნელი შემრევი SS 9 1

03 გაშრობის საშუალებები აირ გამომშრობი SD 9000G 1

46

04 ფხვნილის სატრანსპორტო საშუალებები

ფხვნილების ტრანსპორტის ელექტრო მართვის პანელი

1

05 ფხვნილის შესანახი საშუალებები

„მგლის პირის“ ექსტრაქტორი

12

06 ფხვნილის სილოებიდან პრესებში ტრანსპორტირება

ვიბრო საცერი CTS 1200 1 1

07 პრესი ჰიდრავლიკული პრესი STAR 2808/1750 EVO

2

08 პრესისა და საშრობის დამაკავშირებელი საშუალებები

Take off table 1750÷1900 2

09 ჰორიზონტალური საშრობი 14.15 მეტრიანი ხუთ შრიანი საშრობი

1

10 მოჭიქურება მოჭიქურების ხაზი თავისი მოწყობილობებითm -T700 C

2

11 ღუმელში გატარებამდე გამზადება

ბუფერული მანქანა 1

12 ღუმელში ჩატვირთვა BT997/CFSTღუმელში ჩამტვირთავი კომპენსატორით

1

13 გამოწვა ღუმელში ჩატვირთამდე ერთფენიანი გამშრობი 2950/15,54 მეტრიანი

1

ერთ შრიანი ღუმელი 2950/144,3 მეტრიანი

1

14 ღუმელიდან გადმოტვირთვა გადმოსატვირთი BT953/SF 1

15 ღუმელიდან ამოსაღები ფოლადის სატვირთო პლატფორმა

BT982/CP 1

16 გამომწვარი ფილის შესანახი საშუალებები

გამომწვარი ფილის შესანახი პლატფორმა

2

17 პლატფორმების მართვა BT3085/PL LGV ლაზერული მართვის სისტემა

1

18 სორტირების ხაზისთვის მიწოდების საშუალებები

BT982/SP 2

19 სორტირება და დასაწყობება სორტირების ერთეული(7 სელექტორი+ 2 სატვირთო)

2

„გადასაკარავი“ ერთეული 2 დამწყობი მოწყობილობა M461U-08

2

47

20 ჭიქურის მომზადება ამრევი BM 5000 R 2

21 ჭიქურის შენახვა ნელი ამრევი SS 6 4

22 ტექნოლოგიური ლაბორატორია ქრომეტრი 1

ასევე გვაქვს კომპანია SACMI-ის შემოთავაზებაც(იხ. დანართი 12). კომპანია SACMI ნედლეულისანალიზის საფუძველზე ქართულ მხარეს ურჩევს წარმოება დაიწყოს ასევე ერთმაგი გამოწვის წითელი ფილებით. პირველ ეტაპზე საწარმოში იმუშავებს ერთი საწარმოო ხაზი, რომელიც განკუთვნილი იქნება მხოლოდ ერთმაგი გამოწვის წითელი ფილების დასამზადებლად. ხოლო მეორე ეტაპზე მოხდება საწარმოს გაფართოება კერამოგრანიტის ხაზის დამატების ხარჯზე.

კომპანია Welko-მაც ქართულ მხარესანალოგიური შემოთავაზება გაუკეთა (იხ. დანართი 9). SITI და SACMI-ისგან განსხვავებით Welko-ს შემოთაბაზებაშის აწარმოს დღიური წარმადობა მხოლოდ 6000 კვ. მ-ს აღწევს, რაც წელიწადში დაახლოებით 1,980,000 კვადრატული მეტრია.

მიწა და შენობა-ნაგებობები სამივე შემოთავაზება(დანართი 8, 9, 12) მანქანა-დანადგარების სხვადასხვა კონფიგურაციას ითვალისწინებს და სხვადასხვა ზომის შენობებს მოითხოვს. საქართველოში ამ დრომდე არ მოიძებნა არცერთი აშენებული ან დაუმთავრებელი შენობა,რომელიც ამ მოთხოვნებს სრულად დააკმაყოფილებდა. ამიტომაც პროექტი ითვალისწინებს ახალი სპეციალური შენობის აშენებას.

შენობების პარამეტრების ვარიანტები(ცხრ. 22):


შემომთავაზებელი

შენობის მაქსიმალური სიგრძე(მ)

შენობის მაქსიმალური სიგანე(მ)

შენობის მაქსიმალური სიმაღლე(მ)

შენობის ფართობი(კვ.მ)

SITI B&T

506 48 26 20,832

ICFWelko 132 120 26 15,840

შენობის ძირითადი პარამეტრების(მეტალოკონსტრუქციებისგანაწილებას, მანქანა-დანადგარების განლაგებას, სტანდარტების დაცვასა და აშ) განსაზღვრასა

48

დასაინჟინრო სამუშაოებისჩატარებას მთლიანად უზრუნველყოფს მანქანა-დანადგარების მომწოდებელი. (იხ. დანართი 8-9)

წარმოებისათვის საჭირო ტერიტორიის ნახევარი დაეთმობა შენობა-ნაგებობებს, ხოლო დანარჩენი ტერიტორიის დანიშნულება იქნება წარმოების გამართული ფუნქციონირება. ამრიგად წარმოებისთვის საჭირო ტერიტორიის სრული ფართობი 5ჰა იქნება.

ნედლეული

საწარმოო პროცესში გამოსაყანებელი ნედლეული

საწარმო პროცესში სხვადასხვა ტიპის ნედლეული გამოიყენება. ნედლეული დამოკიდებულია პროდუქტის სახეობაზე. ზოგადად, ფილის შემადგენლობა პლასტიკური და არაპლასტიკური თიხების ნარევია. პლასტიკური თიხები ფილისთვის სხვადსხვა ფორმის მიცემისთვისაა საჭირო, ასეთებია კაოლინი და ილიტურ-კაოლინური თიხები. არაპლასტიკური თიხებიდან გამოსაყოფია ინერტული კლასი, ასეთი თიხები ფილის გამოწვის დროს მის გაფართოებასა და გატეხვას უშლის ხელს, და ფილას სიმკვრივეს ანიჭებს, ამ ნედლეულის ტიპს განეკუთვნება სილიკატური ქვიშები და კვარცი. ფილის „გამოცხობას“, შედუღებას, ჩამოთვლილი მასალების ერთმანეთთან შეწებებასა და სხეულის ურღვევობას უზრუნველყოფს შპატები და შპტაიანი ქვიშები.კარბონატები და დოლომიტი კედლის ფილის წარმოებაში გამოიყენება და ფილის შეკუმშვას უშლის ხელს.

თიხები ასევე იყოფა კარბონატულ და არაკარბონატულ ტიპად. კარბონატული თიხები მხოლოდ კედლის ფილების წარმოებისთვის გამოიყენება, ხოლო არაკარბონატულების გამოყენება ყველა ტიპის ფილაში აუცილებელია.

ასევე, ფილის ზედაპირზე დეკორაციის, ფაქტურისა და ფერის დასატანად გამოიყენება სხვადასხვა საშუალებები მათ შორის სპეციალური მელნები, პიგმენტები და ფხვნილები. ამ მიზნით კერამოგრანიტის წარმოებისთვის შეირჩა პოლიკრისტალური ფხვნილი. ხოლო კედლისა და იატაკის კერამიკურლი ფილების წარმოებისთვის განიხლება სხვადასხვა ვარიანტები.საბოლოო ვარიანტისშერჩევა დამოკიდებული იქნება საწარმოს დიზაინერებსა და ტექნოლოგებზე.

თითოეული ტიპის პროდუქტი სხვადასხვა ტექნოლოგიური ნაწარმია, თითოეული ტექნოლოგიური პროცესი სხვადასხვა ტიპის ნედლეულს მოითხოვს.

ამიტომაც, თითოეული პროდუქტისთვის სხვადასხვა ნედლეული იქნება საჭირო. იხ. ცხრილი 23.

49

ცხრილი 23. ნედლეულის ტიპი

კარბონატულითიხა

არაკარბონატულითიხა

კვარცშპატიანიქვიშა დოლომიტი

კალციუმკარბონატი

სხვა

კერამოგრანიტი 0% 70-80%(კაოლინი და

კაოლინური თიხები) 20-25% 5-10% 0% 5-10%

იატაკის ფილა 0% 70-80%(ილიტური ან კაოლინურითიხები) 20-25% 0% 0%

5%

კედლის ფილა 20-40% 20-30% 20% 10% 10% 5%

წარმოების ტიპის, საბადოების განლაგების, არსებული მარაგებისა და სხვა მნიშვნელოვანი პარამეტრების გათვალისწინებით საბოლოო არჩევანი გაკეთდა ცხრილი 24-ში მოცემულ საბადოებზე.


კერამოგრანიტისთვის კედლის ფილისთვის იატაკის ფილისთვის ელიაწმინდა ელიაწმინდა15-25% ელიაწმინდა 15-25% მაკვანეთი კურსები 5-10% ზოვრეთი 20-25% მუხური მუხური 5-10% ირტავაზა 20-25% ჩორჩანის ტალკის საბადო ირტავაზა 20% მაკვანეთი 20-30% მაკვანეთი15%-25% კურსები 10-15% მირიანი 20%(კარბონატული

თიხა) შროშა 5-10%

პირველი მაისი 5-10%

ამრიგად, კედლის ფილის გამოსაშვებად ადგილობრივი ნედლეული წარმოებას თითქმის 100%-ით უზრუნველყოფს.

ცხრილი 25-ში მოცემულია სანედლეულო ბაზის განაწილება იმპორტული და ადგილობრივი წყაროების მიხედვით თითოეული ტიპის ფილისთვის:


ნედლეულის წყარო კერამოგრანიტისთვის კედლის ფილისთვის იატაკის ფილისთვის ადგილობრივი 75% 95% 90% იმპორტული 25% 5% 10%

ნედლეულის მოწოდების წყაროები

წარმოებისთვის შერჩეულისაბადოების ნაწილზე სახელმწიფოს მიერ გაცემულია ნედლეულის მოპოვების ლიცენზიები. იხილეთ დანართი 6.ლიცენზიის მფლობელთა უმრავლესობა საბადოებს ამუშავებს და მუშაობს როგორც ადგილობრივ, ასევე უცხოურ შეკვეთებზე. მათი პროდუქციის ფასი და ხარისხი აკმაყოფილებს

50

კერამიკული ფილების საწარმოს მოთხოვნებს.მაგალითად, ირტავაზას საბადოზე გაცემულია ათზე მეტი მოპოვების ლიცენზია, რაც ნედლეულს ძალიან აიაფებს.მოპოვების ადგილზე უმაღლესი ხარისხის კვარცშპატიანი ქვიშისთვის ფასი ტონაზე 7-დან-10 ლარამდე მერყეობს, რაც კერამიკული ფილების წარმოებისთვის საკმაოდ იაფია. აქედან გამომდინარე, ბაზარზე არსებული მომპოვებლები ფილების საწარმოსათვის ნედლულის სტაბილურ მიწოდებას უპრობლემოდ შეძლებენ. იმასაც თუ გავითვალისწინებთ, რომ ეს საბადოები დასავლეთ საქართველოშია განლაგებული, ძირითადად იმერეთის რეგიონში, ნედლეულის ტრანსპორტირების ხარჯიც წარმოებისთვის უმნიშვნელო იქნება.

საბადოები რომლებზეც არ არის ლიცენზია გაცემული და არ ფუქნციონირებს მუშა კარიერი: ზოვრეთი, მირიანი, კურსები

იმპორტული ნედლეული

წარმოებისთვის საჭირო ძირითადი სანედლეულო ბაზიდან საქართველოში ჯერჯერობით არ მოიპოვება კაოლინი, კაოლინური თიხა, ნატრიუმის შპატი.

კაოლინი და ნატრიუმის შპატი კერამოგრანიტის სანედლეულო ბაზის შემავსებელი კომპონენტებია.

ნატრიუმის შპატს აგრეთვე მოითხოვს იატაკის ერთმაგიგამოწვის ფილაც.

კაოლინის შემოტანა ხელსაყრელ ფასად შესაძლებელია რეგიონში უმსხვილესი მწარმოებლისგან-უკრაინიდან. თუმცა მინიმალური შეკვეთის ოდენობა შეიძლება რამოდენიმე თვის(ან წლის) საწარმოო მარაგის ტოლი აღმოჩნდეს. ზუსტად წინასწარ ამის განსაზღვრა შეუძლებელია.

ნატრიუმის შპატის მსფოლიოში უმსხვილესი მწარმოებელი თურქეთია.ცხადია ამ ნედლეულის შემოტანაც სწორედ ამ ქვეყნიდან მოხდება. მინიმალური შეკვეთის რაოდენობა ამ შემთხვევაშიც რამოდენიმე თვის მარაგი იქნება.

საქართველომდე ტრანსპორტირება ნედლეულს დაახლოებით 20%-ით გააძვირებს.

კერამოგრანიტისთვის საჭირო ნედლეულის დაახლოებით მეოთხედი ნაწილისიმპორტი გახდება საჭირო.

51

ნედლეულის ფასები

ადგილობრივი ნედლეულის ფასები:

კვარცშპატიანი ქვიშა: 15 ლ/ტ

არაკარბონატული თიხები: 50 ლ/ტ

დანარჩენი ნედლეული ამ ეტაპზე ჯერჯერობით არ მოიპოვება.

იმპორტული ნედლეულის ფასები

თურქული ნატრიუმის შპატი: $29/ტ

უკრაინული კაოლინი: $200-250/ტ ГОСТ 21286-82 Каолин обогащенный для керамических изделий

ჭიქურის პიგმენტები: $1000/ტ

კაოლინის შესყიდვა შესაძლებელია დანართი 7-ში მითითებული კომპანიებიდან.

ნატრიუმის შპატის შესყიდვა შესაძლებელია თურქეთიდან.(დანართი 7)

1 ტონა საშუალოდ ადგილზე $200-250 ღირს, ფოთამდე ჩამოტანით, დღგ-სა და საწარმომდე მიტანის სერვისის გათვალისწინებით $300.

52

საწარმოო მარაგები

საწარმოში ადგილზე დაგეგმილია მუდმივად იყოს ადგილობრივი ნედლეულისა და მასალების ერთი თვის მარაგი სხვადასხვა რისკების დაზღვევის მიზნით. წარმოებისთვის საჭირო ადგილობრივი ნედლეულის მარაგების შევსება მოხდება თვეში სამჯერხოლო იმპორტულის--ყოველ 300 დღეში ერთხელ.იხილეთ ცხრილი 26 სადაც მოცემულია ნედლეულის სასაწყობე მარაგების პროექცია წლების მიხედვით:


წლები 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 კედლისფილისწარმოებამლნ. კვ. მ

0.64 0.77 0.93 1.11 1.34 1.34 1.34 1.34 1.34

კედლისფილისნედლეულისმარაგე

ბიტ

1389 1667 2000 2400 2880 2880 2880 2880 2880

მეტლახისწარმოებამლნ. კვ. მ

0.79 0.95 1.13 1.36 1.63 1.63 1.63 1.63 1.63

მეტლახისფილისნედლეულისმარაგ

ებიტ

2626 3151 3781 4538 5445 5445 5445 5445 5445

კერამოგრანიტისწარმოებამლნ. კვ. მ

1.28 1.92 2.88 2.88 2.88 2.88 2.88

კერამოგრანიტისნედლეულისმარაგ

ებიტ

8533 12800 19200 19200 19200 19200 19200

როგორც ცხრილიდან ჩანს წარმოება მაქსიმალურ დატვირთვას 2021 წელს მიაღწევს და შესაბამისად სასაწყობე მარაგების რაოდენობაც ამ წლის შემდგომ პერიოდში აღარ შეიცვლება.

53

პროექტის განხორციელების გეგმა პროექტის განხორციელების გეგმა საერთოა სამივე - SITI B&T, ICF Welko და SACMI –ის ვარიანტებისთვის.

1. პირველ ეტაპზე მოხდება იმ საბადოების ნედლეულის მოპოვების

ლიცენზიების სახელმწიფოსგან შეძენა, რომლებიც არ მუშავდება და რომლებზეც არ არის გაცემული სახელმწიფო ლიცენზია. ეს საბადოებია: ზოვრეთი, მირიანი, კურსები. ამასთანავე მოხდება საწარმოს განთავსების პოტენციურ ადგილზე მიწის ნაკვეთის შეძენა. ასევე მოხდება საბადოების მოპოვებისა და დამუშავების გეგმების შეკვეთა შესაბამის ორგანიზაციისთვის. სიგჯ-ს რეკომენდაციით, ამ საკითხში საქართველოში უმაღლესი კვალიფიკაციის მქონე ორგანიზაციაა ა. თვალჭრელიძის მინერალური ინსტიტუტი და გ. წულუკიძის სამთო ინსტიტუტი. ამ სამუშაოს ინსტიტუტები სავარაუდოდ ორი თვე მოანდომებენ.

2. გაფორმდება მანქანა-დანადგარებისა და სერვისების(საინჟინრო სამუშაოები და სხვა) შეძენის კონტრაქტი მომწოდებლებთან.

3. საინჟინრო სამუშაოების დასრულების შემდეგ, დაიწყება საწარმოსათვის შერჩეული ტერიტორიის მოწყობა. მოხდება კომუნიკაციების უზრუნველყოფა(გზა, გაზი, ელექტროენერგია, წყალი და სხვა). ტერიტორიის მოწყობის ხარჯი იქნება მიზერული, რადგანაც ამ მხარეში ისტორიულად განვითარებული იყო ინდუსტრია. საწარმომდე მაღალი ძაბვის ელექტრო-ენერგიის ხაზის მიყვანა ტექნიკურად არ წარმოადგენს პრობლემას, რადგანაც სწორედ ზესტაფონია დასავლეთ საქართველოს მთავარი ენერგო ჰაბი,იხილეთ საქართველოს ელექტროსისტემის რუქა(რუქა 2). ზესტაფონზე გადის საქართველოს მთავარი მაგისტრალური გაზსადენიც, საიდანაც საწარმომდე გაზის მიწოდება ტექნიკურად არ იქნება პრობლემა. ზესტაფონის მიმდებარე ტერიტორია(7 კმ რადიუსით) დაქსელილია საავტომობილო გზით, რაც სავარაუდოდ საწარმოს ტერიტორიამდე გზის დაგების ხარჯებს პროექტთან მიმართებაში მიზერულს ხდის.

54

რუქა 2.

4. ტერიტორიის მოწყობის პარალელურად დაიწყება შენობა-ნაგებობების მშენებლობა. სიგჯ-ს მიერ შემოთავაზებული ამ სერვისების ადგილობრივი მომწოდებელი კომპანიების სია იხილეთ დანართი 10-ში. მშენებლობის მასშტაბებიდან გამომდინარე ხარჯების შემცირებისა და დროის დაზოგვის მიზნით მიზანშეწონილია შენობის მეტალო-კონსტრუქციებით მშენებლობა და სენდვიჩ პანელებით დაფარვა. ძირითადი შენობა აშენდება მაქსიმალრად სწრაფად(4 თვის განმავლობაში), თუ შენობა აიგება მეტალო-კონსტრუქციებით.

5. პარალელურად დაიწყება საბადოების მოპევებისა და დამუშავების გეგმების მიხედვით მოწყობა. ამისათვის შეძენილი იქნება სპეცტექნიკა სხვადასხვა მწარმოებლებისგან.

6. ამ დროისათვის მომწოდებელი მზად იქნება მოგვაწოდოსამ გეგმის მეორე ეტაპზე შეძენილი მანქანა დანადგარები და დაიწყოს მათი დამონტაჟება უკვე აშენებულ შენობაში.

55

7. ეტაპობრივად დაიწყება ადგილობრივი კადრების სამსახურში აყვანა და მათი მომზადება. მათ მომზადებას მანქანა-დანადგარების მომწოდებელი კომპანიის სპეციალისტები ზურუნველყოფენ.

8. შემდეგ ეტაპზე მოხდება საწარმოს საცდელი გაშვება და დაიწყება მისი ტესტირების რეჟიმში გამოცდა. ეს პერიოდი ინდივიდუალურია და როგორც წესი რამოდენიმე თვე გრძელდება. თავდაპირველად მოხდება საწარმოს ნედლეულის მიწოდების გარეშე გამოცდა.

9. შემდეგ ეტაპზე დაიწყება საწარმოსათვის ნედლეულის მიწოდება. დაიწყება ნედლეულის ნაწილის იმპორტი.

10. საწარმოს სრული გამართვის შემდეგ უკვე შესაძლებელი იქნება პირველი პარტიის მიწოდება ბაზრისთვის.

56


პროექტის განხორციელების სქემა დროის მიხედვით

ღონისძიებები თვეები

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

1 ლიცენზიის მოპოვება, საბადოების დამუშავებისა და მოპოვების გეგმების მიღება

2 მანქანა-დადადგარების და საინჟინრო სერვისების შესყიდვა

3 საწარმოო ტერიტორიის მოწყობა

4 შენობა ნაგებობების მშენებლობა

5 საბადოების მოწყობა, ტექნიკის შეძენა, პერსონალის ნაწილის ადგილობრივი კადრებით დაკომპლექტება

6 მანქანა-დანადგარების მოწოდება-დამონტაჟება

7 ადგილობრივი კარდრების სამსახურში აყვანა და მათი მომზადება

8 საწარმოს საცდელი გაშვება, ცდები.

9 საწარმოსათვის ნედლეულის მიწოდება/იმპორტი

10 საწარმოს მართვის დამოუკიდებლად დაწყება ქართული მხარის მიერ

57

ფინანსური გეგმები

როგორც დოკუმენტის წინასიტყვაობაში ითქვა, ფინანსური ნაწილი იყოფა სამ ფინანსურ გეგმად შესაბამისი ვარიანტების მიხედვით:

1. ფინანსური გეგმა SITI B&T-ის მონაცემების მიხედვით 2. ფინანსური გეგმა SACMI-ის მიხედვით 3. ფინანსური გეგმა ICF Welko-ს მიხედვით

ლიცენზიები მოპოვების ლიცენზიების შეძენა მოხდება სახელმწიფო ელექტრონული აუქციონის საშუალებით. ლიცენზიების ხარჯის წილი პროექტის ჯამურ ღირებულებაში იქნება უმნიშვნელო, დაახლოებით 30,000 აშშ დოლარი საერთო ყველა გეგმის ვარიანტისთვის.

ფინანსური გეგმა SITI B&T-ის მიხედვით(ერთი ხაზი)

დაშვებები

1. გათვლები გაკეთებულია შედარებით ცუდ სცენარზე: a. უკანდაბრუნებული და ფასდაკლებულიპროდუქციით მიღებული

ზარალის წილი გაყიდვებში - 10% b. ელექტრო-ენერგიის ფასი - $0.1/კვ, გაზის ფასი $0.4/მ3 c. საწარმო სრულ დატვირთვაზე გადის წარმოების დაწყებიდან მეხუთე

წელს d. იმპორტული ნედლეულის მაღალი ფასი e. ძვირადღირებული ტექნიკით განხორციელდება მოპოვება f. საწარმოს შენობის მშენებლობა უფრო ნაკლები დანახარჯებითაც

შეიძლება g. საწარმოს ლიკვიდაცია გათვლილია უარეს ვარიანტზე

2. შენობა-ნაგებობების ამორტიზაცია გათვლილია 20 წელზე, კონსტრუქციის ტიპიდან გამომდინარე.

3. პროექტი გათვლილია 11 წელიწადზე. 12-ე წელს მოხდება საწარმოს ლიკვიდაცია, მანქანა-დანადგარების გაყიდვა ნავარაუდევია დღევანდელი ღირებულების 20%-ად, შენობის - 40%-ად, მიწის - 100%-ად. მხოლოდ ერთი

58

საწარმოო ხაზი გაიშვება პროექტის დაწყებიდან მეორე წელს. საწარმოო ხაზის საექსპლუატაციო ვადაა 10 წელიწადი.

4. ძირითადი საშუალებების შესაძენად და შენობის ასაშენებლად საჭირო თანხის 50% დაფინანსდებაერთი 7 წლიანი8%-იანი წლიური განაკვეთის კვარტალურიანუიტეტის საბანკო სესხის მეშვეობით: 2016 წელს აღებული სესხის მოცულობა იქნება $ 11,202,816. სესხის დაფარვა მოხდება გადახდის დაწყებიდან 7 წლის განმავლობაში კვარტარული შენატანებით. პროექტის დასასრულს მთელი საწარმო თავისი მატერიალური და არამატერიალური აქტივებით გაიყიდება.

გაყიდვების დაგეგმილი მოცულობა პროდუქტის ერთეულებსა და ლარებში


წლები 2017 2018 2019 2020 2021 2022 კედლის ფილის წარმოება მლნ. კვ. მ 0.64 0.77 0.93 1.11 1.34 1.34 წარმოებული ფილის გასაყიდი ფასი ლ/მ2

14.5 14.8 15.1 15.4 15.7 16.0

შემოსავლები კედლის ფილის გაყიდვებიდან $ მლნ

3.9 4.7 5.8 7.1 8.7 8.8

იატაკის ფილის წარმოება მლნ. კვ. მ 0.8 0.9 1.1 1.3 1.6 1.6 წარმოებული ფილის გასაყიდი ფასი ლ/მ2

16.9 17.3 17.6 18.0 18.3 18.7

შემოსავლები იატაკის ფილის გაყიდვებიდან $ მლნ

5.3 6.5 8.0 9.8 12.0 12.2

შემოსავლებისულ ($): 9.2 11.3 13.8 16.9 20.7 21.1 შემოსავლებისულ (ლ): 22.3 27.3 33.4 40.9 50.0 51.0


წლები 2023 2024 2025 2026 კედლის ფილის წარმოება მლნ. კვ. მ 1.34 1.34 1.34 1.34 წარმოებული ფილის გასაყიდი ფასი ლ/მ2 16.3 16.7 17.0 17.3 შემოსავლები კედლის ფილის გაყიდვებიდან $ მლნ 9.0 9.2 9.4 9.6 იატაკის ფილის წარმოება მლნ. კვ. მ 1.6 1.6 1.6 1.6 წარმოებული ფილის გასაყიდი ფასი ლ/მ2 19.1 19.5 19.8 20.2 შემოსავლები იატაკის ფილის გაყიდვებიდან $ მლნ 12.5 12.7 13.0 13.3

შემოსავლებისულ ($): 21.5 21.9 22.4 22.8 შემოსავლებისულ (ლ): 52.0 53.1 54.1 55.2

59

ძირითადი ხარჯების სტრუქტურა

ჯამური ინვესტიციები შემდეგნაირად გამოიყურება(ცხრილი 29):


ინვესტიცია მოცულობა $

1 ძირითადიმანქანა-დანადგარები და საწარმოო საშუალებები

14,062,318

2 სერვისები(დღგ-ს ჩათვლით) 1,127,825 3 შენობა ნაგებობები 6,429,600 4 მიწა და ლიცენზიები 133,299 6 საბრუნავიკაპიტალი(გაუთვალისწინებელი

და სხვა ხარჯები) 652,591

სულ: 22,405,633

მიწა მიწის ნორმატიული ფასი ზესტაფონის მუნიციპალიტეტის სოფლებში შეადგენს 4 ლარს ერთ კვადრატულ მეტრზე. ჩვენ ვივარაუდეთ 6 ლარი უარესი შემთხევისთვის. საწარმოს ესაჭიროება მინიმუმ 4 ჰექტარის ფართობის ტერიტორია. შესაბამისად მიწის შესაძენად სავარაუდოდ 249,984 ლარი დაიხარჯება.

ძირითადი მანქანა-დანადგარები და საწარმოო საშუალებები

ლიცენზიების შეძენის შემდეგ ხდება ამ საბადოების მოწყობა. თითოეული საბადოების მოსაწყობად საჭიროა შემდეგი ტექნიკის შეძენა: ექსკავატორი და ორი ბორტიანი სატვირთო. იხილეთ ტექნიკის ხარჯები(ცხრილი 30):


დასახელება რაოდენობა ღირებულება $ ექსკავატორი 3 900,000 ბორტიანი სატვირთო 6 300,000 ავტოპიკაპი 3 30,000 ჯამი 1,230,000

60

წარმოების დაწყებამდე 10 თვით ადრე SITI-B&T -ისგან შევიძენთ იატაკისა და კედლის ფილების საწარმოო ხაზს, რომლის FOB ფასი 9.703.540 ევროა. საქართველომდე ტრანსპორტირების ხარჯი ნავარაუდევია პროდუქციის მთლიანი ღირებულების 5%-ის ფარგლებში. ამრიგად SITI-B&T -ისგან შეძენილი მანქანა-დანადგარების ჯამური ღირებულება $11,706,835 მიაღწევს. დამატებით საწარმოს დასჭირდება სხვა დანადგარებიც(იხ. დანართი 8, გვ 100, Exlusions), რომლის ღირებულებაც არ არის გათვალისწინებული SITI-B&T -ის შემოთავაზებაში. ამ დამატებითი დანადგარების შესაძენად თავისი სრული კომპლექტაციით საწარმომდე მიტანის სერვისით სავარაუდოდ $1,025,483 იქნება საჭირო. ამას დაემატება ადმინისტრაციის $100,000 ღირებულების სატრანსპორტო საშუალებები. მანქანა-დანადგარების სრული ღირებულება საბადოსათვის საჭირო ტექნიკის გათვალისწინებით $14,062,318 მიაღწევს.

სერვისები SITI B&T- ის მიერ გაწეული სერვისების ჯამური ღირებულება დღგ-ს გარეშე 2,729,336 ლარს შეადგენს($1,127,825). (იხ. დანართი 8)

შენობა-ნაგებობები საწარმოს შენობის პარამეტრები იხილეთ დანართი 8-ში. შენობის პროექტი ითალისწინებს მეორე ხაზის დამატების შესაძლებლობას. როგორც პროექტის განხორციელების გეგმაში აღინიშნა, მიზანშეწონილია, საწარმო აიგოს მეტალო-კონსტრუქციებით, დაიფაროს „სენდვიჩ-პანელებით“ და შიგნით დაიგოს ინდუსტრიული იატაკი. ასევე საჭირო იქნება გარკვეული დამატებითი ნაკეთებობების ჩაშენება შენობის იატაკში.ამ სახის მშენებლობის საბაზრო ფასი კვადრატულ მეტრზე$300-350(დღგ-ს გათვალისწინებით) ფარგლებში მერყეობს. როგორც პროექტის განხორციელების გეგმაში აღინიშნა სერვისების პოტენციური მომწოდებელი კომპანიების ჩამონათვალი მოცემულია დანართი 10-ში. დამატებით დაგეგმილია ადმინისტრაციული შენობის მშენებლობა საერთო ფართით 400 კვ.მ. სადაც განთავსდება ბუფეტიც. ამ შენობის მშენებლობის სავარაუდო ხარჯი საბაზრო ფასიდან გამომდინარე 1 კვ. მეტრისთვის $400-$500-ის ფარგლებშია. ჯამში შენობა ნაგებობების ხარჯმა $6,429,600 შეადგინა(ცხრილი 31).

61


შენობა ნაგებობა ღირებულება $ საწარმოსშენობა-ნაგებობა 6,249,600

ადმინისტრაციის კორპუსი 180,000

ჯამი 6,429,600

სასაქონლე მარაგებისთვის ცალკესაწყობის აშენების აუცილებლობა არ არსებობს, რადგანაც საწარმოს შენობაში1000 კვ მ. გამოყოფილი იქნება მარაგების შესანახად. ეს ფართი გათვლილია ერთი თვის მანძილზე წარმოებული პროდუქციის მარაგის შესანახად--200,000-250,000 კვ. მ. ტევადობით.


62

ცხრილი 32-ში ნაჩვენებია ნედლეულის ყოველთვიური და ყოველწლიური ხარჯები კედლის ფილისთვის წლების მიხედვით:


63

ცხრილი 33-ში ნაჩვენებია ნედლეულის ყოველთვიური და ყოველწლიური ხარჯები იატაკის ფილისთვის წლების მიხედვით:


64

ენერგია და შესაფუთი მასალები ცხრილი 34

ხარჯი 1 კვ. მ-თვის ფასი $ ხარჯი $/მ2 ხარჯილ/მ2

ელექტროენერგია კვ/სთ 3.11 0.10 0.31 0.75 გაზი მ3 2.44 0.40 0.98 2.37 წყალი მ3 0.01 0.10 0.00 0.00 მუყაო კვ. მ. 1.00 0.10 0.10 0.24 სულ 1.4 3.4


მუშახელი

საწარმო დაასაქმებს 101 ადამიანს.

28 ადამიანი -სამი 8 საათიანიცვლა(ცხრილი 36).


საწარმოშიდასაქმებულები ადამიანი ხელფასი

(ლ) ხარჯი

საწარმოოხაზი 15 1,000 15,000 ნედლეულისსაწყობი 0 1,000 0

ლაბორატორია 1 1,300 1,300 ნედლეულისდამუშავება 3 1,000 3,000 ტექნიკურიპერსონალი 4 1,300 5,200

დაცვა 2 800 1,600 სხვა 3 800 2,400 სულ 28 26,100

სამივეცვლასულ 84 78,300

65

ადმინისტრაციაში სულ დასაქმებული იქნება 17 ადამიანი

ცხრილი 37. ადმინისტრაციადასხვა ადამინაი ხელფასი ხარჯი

დირექტორი 1 4,500 4,500 მენეჯერები 4 3,000 12,000

მდივანი 1 2,000 2,000 ბუღალტერი 1 3,000 3,000

ბუფეტისთანამშრომელი 3 1,000 3,000 დაცვა 1 800 800

მძღოლი 3 800 2,400 სხვა 3 800 2,400 სულ 17 30,100

ასევე კარიერებზე დასაქმდება დამატებით 9 ადამიანი. თითოეულის ხელფასი სავარაუდოდ 400 ლარი იქნება, მათი საქმიანობის პერიოდულობიდან გამომდინარე. ეს ხარჯები შესულია ნედლეულის ხარჯში.

სხვა ხარჯები სარეკლამო კამპანიაზე დაიხარჯება ყოველ წელს წინასწარ განსაზღვრული თანხა, რომელიც გაყიდვების სავარაუდო მოცულობების მიხედვვით შემდეგნაირად გამოიყურება:

ცხრილი 38. წარმოებისწელი 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 შემოსავალი 8.3 10.1 12.4 15.2 18.6 19.0 19.4 19.7 20.1 20.5 რეკლამის წილი % 4.5% 4.0% 3.5% 3.0% 2.5% 2.0% 1.5% 1.0% 0.5% 0.0% რეკლამისხარჯი 0.37 0.41 0.43 0.46 0.47 0.38 0.29 0.20 0.10 0.00

სხვა დამატებით ხარჯებში ფასდაკლება და უკან დაბრუნებული პროდუქცია ერთად ნაანგარიშევია გაყიდული საქონლის 10%.

წარმოების დაწყების პირველ წელს როგორც დანართი 10-ში B1 პუნქტშია მითითებული, საწარმოს გაშვებას გააკონტროლებს SITI B&T-ისექსპერტი. მათი საქართველოში ჩამოყვანისა და ცხოვრების საფასური დაემატება ხარჯებს. კაცზე $150 დღეში. დაახლოებით $45,000 მთელ პერიოდზე. თანხა გათვალისწინებულია საბრუნავ კაპიტალში.

66

თვითღირებულების სტრუქტურა ცხრილი 39.

კედლის იატაკის ნედლეული 0.27 0.42 გაზი 0.88 1.08 ელექტროენერგია 0.31 0.31 წყალი 0.00 0.00 მუყაო 0.10 0.10 მუშახელი 0.18 0.18 რეკლამა 0.11 0.11 ცვეთა 0.58 0.58 სხვა 0.04 0.04 სულ 2.48 2.82

რიცხვები მოცემულია აშშ დოლარებში.



რიცხვები მოცემულია ლარებში

67

შემდეგ გრაფიკებზე გამოსახულია ფილების თვითღირებულების სტრუქტურა:

ნედლეული 11%

გაზი 36%

ელექტროენერგია 13%

წყალი 0%

მუყაო 4%

მუშახელი 7%

რეკლამა 4%

ცვეთა 23%

სხვა 2%

კედლის


გაზი 38%


წყალი 0%

მუყაო 4%



ცვეთა 21%

სხვა 1%

იატაკის

68

მოგება-ზარალის უწყისი (მლნ აშშ დოლარი)

69

ძირითადი ფინანსური მაჩვენებლები

Payback Period

დრ

ო

წლები

წლიუ

რი

დატ

ვირთ

ვა

Net profit Break Even

0 2016 -22.41 1 2017 48% 5.05 -17.36 2 2018 58% 5.82 -11.54 3 2019 69% 7.15 -4.39 4 2020 83% 8.88 4.49 5 2021 100% 11.02 15.50 6 2022 100% 11.41 26.91 7 2023 100% 11.57 38.48 8 2024 100% 11.91 50.39 9 2025 100% 12.32 62.71

10 2026 100% 12.75 75.46 11 2027 4.58 80.03

Total investment $22.4 mln.

NCF-$80 mln

IRR-33%

Mean EBITDA-$11 mln

Mean EBIT-$9 mln

Mean Profit Margin - 35%

Mean CM Ratio -71.6%

ROI-257%

Activity Period- 11 active years +exit period


70

ფინანსური გეგმა ICF Welko-ს მიხედვით (ერთი ხაზი)


1. გათვლები გაკეთებულია შედარებით ცუდ სცენარზე: a. უკანდაბრუნებული და ფასდაკლებული პროდუქციით მიღებული


წელს d. იმპორტული ნედლეულის მაღალი ფასი e. საწარმოს მთავარი შენობის მშენებლობა უფრო ნაკლები

დანახარჯებითაც არის შესაძლებელი f. საწარმოს ლიკვიდაცია გათვლილია უარეს ვარიანტზე

2. პროექტი გათვლილია 11 წელიწადზე. 12-ე წელს მოხდება საწარმოს ლიკვიდაცია, მანქანა-დანადგარების გაყიდვა ნავარაუდევია დღევანდელი ღირებულების 20%-ად, შენობის - 40%-ად, მიწის - 100%-ად. მხოლოდ ერთი საწარმოო ხაზი გაიშვება პროექტის დაწყებიდან მეორე წელს. საწარმოო ხაზის საექსპლუატაციო ვადაა 10 წელიწადი.

3. ძირითადი საშუალებების შესაძენად და შენობის ასაშენებლად საჭირო თანხის 50% დაფინანსდებაერთი 7 წლიანი 8%-იანი წლიური განაკვეთის კვარტალურიანუიტეტის საბანკო სესხის მეშვეობით: 2016 წელს აღებული სესხის მოცულობა იქნება $6,234,770. სესხის დაფარვა მოხდება გადახდის დაწყებიდან 7 წლის განმავლობაში კვარტარული შენატანებით. პროექტის დასასრულს მთელი საწარმო თავისი მატერიალური და არამატერიალური აქტივებით გაიყიდება.


წლები 2017 2018 2019 2020 2021 კედლისფილისწარმოებამლნ. კვ. მ 0.43 0.52 0.62 0.74 0.89

წარმოებულიფილისგასაყიდიფასილ/მ2 14.5 14.8 15.1 15.4 15.7 შემოსავლებიკედლისფილისგაყიდვებიდან $ მლნ 2.6 3.2 3.9 4.7 5.8

იატაკისფილისწარმოებამლნ. კვ. მ 0.53 0.63 0.76 0.91 1.09 წარმოებულიფილისგასაყიდიფასილ/მ2 16.9 17.3 17.6 18.0 18.3

შემოსავლებიიატაკისფილისგაყიდვებიდან $ მლნ 3.7 4.5 5.5 6.7 8.3 შემოსავლები სულ (ლ): 15.1 18.5 22.7 27.7 34.0 შემოსავლები სულ ($): 6.3 7.7 9.4 11.5 14.0


71

წლები 2022 2023 2024 2025 2026

კედლისფილისწარმოებამლნ. კვ. მ 0.89 0.89 0.89 0.89 0.89

წარმოებულიფილისგასაყიდიფასილ/მ2 16.0 16.3 16.7 17.0 17.3

შემოსავლებიკედლისფილისგაყიდვებიდან $ მლნ 5.9 6.0 6.1 6.3 6.4

იატაკისფილისწარმოებამლნ. კვ. მ 1.09 1.09 1.09 1.09 1.09

წარმოებულიფილისგასაყიდიფასილ/მ2 18.7 19.1 19.5 19.8 20.2

შემოსავლებიიატაკისფილისგაყიდვებიდან $ მლნ 8.4 8.6 8.8 8.9 9.1

შემოსავლები სულ (ლ): 34.6 35.3 36.0 36.8 37.5

შემოსავლები სულ ($): 14.3 14.6 14.9 15.2 15.5

ძირითადი ხარჯების სტრუქტურა ჯამური ინვესტიციები შემდეგნაირად გამოიყურება:


1 ძირითადიმანქანა-დანადგარები და საწარმოო საშუალებები

6,600,361

2 სერვისები(დღგ-ს ჩათვლით) 486,739 3 შენობა-ნაგებობები 4,932,000 4 მიწა და ლიცენზიები 87,243 6 საბრუნავიკაპიტალი(გაუთვალისწინებელი


სულ: 12,469,534



72


ლიცენზიების შეძენის შემდეგ ხდება ამ საბადოების მოწყობა. თითოეული საბადოების მოსაწყობად საჭიროა შემდეგი ტექნიკის შეძენა: ექსკავატორი და ორი ბორტიანი სატვირთო.იხილეთ ტექნიკის ხარჯები(ცხრილი 46):


წარმოების დაწყებამდე 10 თვით ადრე Welko -სგან შევიძენთ იატაკისა და კედლის ფილების საწარმოო ხაზს, რომლის ღირებულებაც 4,211,000 ევრო იქნება. ფასში შედის სათადარიგო ნაწილების ღირებულებაც-100,000 ევრო. საქართველომდე ტრანსპორტირების ხარჯი ნავარაუდევია პროდუქციის მთლიანი ღირებულების 5%-ის ფარგლებში. ამრიგად ICF Welko -სგან შეძენილი მანქანა-დანადგარების ჯამური ღირებულება პირველ წელს $5,080,361 მიაღწევს. ამას დაემატება $100,000 ღირებულების ადმინისტრაციის სატრანსპორტო საშუალებები(100,000), ციფრული პრინტერი(CIF ფასი-$250,000) და სხვა დანადგარები($150,000)მანქანა-დანადგარების სრული ღირებულება საბადოსათვის საჭირო ტექნიკის(1,020,000)გათვალისწინებით $6,600,361მიაღწევს.

სერვისები

Welko- ს მიერ პირველ ეტაპზე(პირველ წელს) გაწეული სერვისების ჯამური ღირებულება დღგ-ს ჩათვლით1,177,910 ლარს შეადგენს($486,739). (იხ. დანართი 9)

მიწა საწარმო განთავსდება 2.3 ჰა ფართობის მქონე მიწის ნაკვეთის ტერიტორიაზე, რომლის ღირებულებაც სავარაუდოდ 6 ლ/მ2-ზე იქნება. ნაკვეთის ღირებულება - $57,243.


73

შენობა-ნაგებობები საწარმოს შენობის პარამეტრები იხილეთ დანართი 9-ში. როგორც პროექტის განხორციელების გეგმაში აღინიშნა, მიზანშეწონილია საწარმო აიგოს მეტალო-კონსტრუქციებით, დაიფაროს „სენდვიჩ-პანელებით“ და შიგნით დაიგოს ინდუსტრიული იატაკი. ამ სახის მშენებლობის საბაზრო ფასი კვადრატულ მეტრზე$300-350(დღგ-ს გათვალისწინებით) ფარგლებში მერყეობს. როგორც პროექტის განხორციელების გეგმაში აღინიშნა სერვისების პოტენციური მომწოდებელი კომპანიების ჩამონათვალი მოცემულია დანართი 10-ში. დამატებით დაგეგმილია ადმინისტრაციული შენობის მშენებლობა საერთო ფართით 400 კვ.მ. სადაც განთავსდება ბუფეტიც. ამ შენობის მშენებლობის სავარაუდოხარჯი საბაზრო ფასიდან გამომდინარე 1 კვ. მეტრისთვის $400-$500-ის ფარგლებშია. ჯამში შენობა ნაგებობების ხარჯმა $4,932,000 შეადგინა.



ჯამი 4,932,000

სასაქონლე მარაგების სასაწყობე შენობის აშენების აუცილებლობა არ არსებობს, რადგანაც საწარმოს შენობაში1000 კვ. მეტრზე მეტი ფართობის ტერიტორია გამოყოფილი იქნება მარაგების შესანახად. ეს ფართი გათვლილია ორი თვის მანძილზე წარმოებული პროდუქციის მარაგის შესანახად--300,000-350,000 კვ. მ. ტევადობით.


ცხრილში ნაჩვენებია ნედლეულის ყოველთვიური და ყოველწლიური ხარჯები კედლის ფილისთვის წლების მიხედვით:


74


75

ცხრილში ნაჩვენებია ნედლეულის ყოველთვიური და ყოველწლიური ხარჯები იატაკის ფილისთვის წლების მიხედვით:


76

ენერგია და შესაფუთი მასალები

ხარჯი 1 კვ. მ-თვის ფასი $ ხარჯი $ ხარჯი (ლ)

ელექტრობაკვ 4.16 0.10 0.42 1.01

გაზიმ3 3.95 0.40 1.58 3.82

წყალიმ3 0.01 0.10 0.00 0.00

მუყაოკვ. მ. 1.00 0.10 0.10 0.24

სულ 2.1 5.1

წლები 2017 2018 2019 2020 2021 კედლისფილისწარმოებამლნ. კვ. მ 0.43 0.52 0.62 0.74 0.89

კედლისფილისხარჯი$ 0.83 1.00 1.20 1.44 1.73 იატაკისფილისწარმოებამლნ. კვ. მ 0.53 0.63 0.76 0.91 1.09

იატაკისფილისხარჯი$ 1.18 1.42 1.71 2.05 2.46 ხარჯი სულ $ 2.02 2.42 2.91 3.49 4.18 დატვირთვა % 48% 58% 69% 83% 100%

წლები 2022 2023 2024 2025 2026

კედლისფილისწარმოებამლნ. კვ. მ 0.89 0.89 0.89 0.89 0.89

კედლისფილისხარჯი$ 1.73 1.73 1.73 1.73 1.73

იატაკისფილისწარმოებამლნ. კვ. მ 1.09 1.09 1.09 1.09 1.09

იატაკისფილისხარჯი$ 2.46 2.46 2.46 2.46 2.46

ხარჯი სულ $ 4.18 4.18 4.18 4.18 4.18

დატვირთვა % 100% 100% 100% 100% 100%

მუშახელი საწარმო დაასაქმებს 101 ადამიანს.

28 ადამიანი - სამი 8 საათიანი ცვლა(ცხრილი 53):




77

საწარმოშიდასაქმებულები ადამიანი ხელფასი(ლ) ხარჯი საწარმოოხაზი 15 1,000 15,000

ნედლეულისსაწყობი 0 1,000 0 ლაბორატორია 1 1,300 1,300

ნედლეულისდამუშავება 3 1,000 3,000 ტექნიკურიპერსონალი 4 1,300 5,200

დაცვა 2 800 1,600 სხვა 3 800 2,400 სულ 28 26,100

სამივე ცვლა სულ 84 78,300

ადმინისტრაციაში სულ დასაქმებული იქნება 17 ადამიანი (ცხრილი 54):

ადმინისტრაცია და სხვა ადამინაი ხელფასი ხარჯი დირექტორი 1 4,500 4,500 მენეჯერები 4 3,000 12,000



მძღოლი 3 800 2,400 სხვა 3 800 2,400 სულ 17 30,100




78

სხვა ხარჯები

სარეკლამო კამპანიაზე დაიხარჯება ყოველ წელს წინასწარ განსაზღვრული თანხა, რომელიც გაყიდვების სავარაუდო მოცულობების მიხედვვით შემდეგნაირად გამოიყურება:

წარმოებისწელი 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 შემოსავალი 5.6 6.9 8.4 10.3 12.6 12.9 13.1 13.4 13.7 13.9 რეკლამის წილი % 4.5% 4.0% 3.5% 3.0% 2.5% 2.0% 1.5% 1.0% 0.5% 0.0% რეკლამისხარჯი 0.25 0.28 0.29 0.31 0.32 0.26 0.20 0.13 0.07 0.00


წარმოების დაწყების პირველ წელს როგორც დანართი 9-შიENCLOSURE “D” პუნქტშია მითითებული, საწარმოს გაშვებას გააკონტროლებენWelko-ისტექნიკოსები. მათი საქართველოში ჩამოყვანისა და ცხოვრების საფასური დაემატება ხარჯებს. კაცზე- $100($20 ჯიბის ფული+$80 სასტუმრო) დღეში. დაახლოებით $78,000 მთელ პერიოდზე.

თვითღირებულების სტრუქტურა

რიცხვები მოცემულია აშშ დოლარებში:




79

რიცხვები მოცემულია ლარებში:




გაზი 46% ელექტროენერგია

13% წყალი 0%

მუყაო 3%



ცვეთა 15%

სხვა 1%

კედლის


80


გაზი 49%


წყალი 0%

მუყაო 3%



ცვეთა 13%

სხვა 1%


81

მოგება-ზარალის უწყისი ერთეული--მილიონი აშშ დოლარი:

20162017

20182019

20202021

20222023

20242025

20262027

კედლ

ის ფილ

ის შემოსავალ

ი2.57

3.153.86

4.725.78

5.896.01

6.136.26

6.38იატ

აკის ფილ

ის შემოსავალ

ი3.68

4.505.51

6.748.25

8.428.58

8.768.93

9.11შემო

სავლები წუ

ნისა და ფ

ასდაკლ

ების გარ

ეშე6.25

7.659.36

11.4614.03

14.3114.60

14.8915.19

15.49

ფასდ

აკლება დ

ა უკან დ

აბრუ

ნებულ

ი გაყიდ

ულ

ი საქონელ

ი0.63

0.770.94

1.151.40

1.431.46

1.491.52

1.55

მთლ

იანი შემოსავალ

ი5.63

6.898.43

10.3212.63

12.8813.14

13.4013.67

13.94გაზ

ი1.52

1.832.19

2.633.16

3.163.16

3.163.16

3.16ელ

ექტრ

ოენერ

გია0.40

0.480.57

0.690.82

0.820.82

0.820.82

0.82წყალ

ი0.00

0.000.00

0.000.00

0.000.00

0.000.00

0.00ნედ

ლეუ

ლი

0.340.40

0.470.55

0.650.65

0.650.65

0.650.65

შესაფუ

თი მასალ

ები0.10

0.110.14

0.170.20

0.200.20

0.200.20

0.20მასალ

ები და ნაწილ

ები0.02

0.030.03

0.040.05

0.050.05

0.050.05

0.05სხვა ზ

ედნად

ები ხარჯ

ები0.02

0.030.03

0.040.05

0.050.05

0.050.05

0.05ც

ვლად

ი ხარჯ

ები სულ

2.412.88

3.444.12

4.934.93

4.934.93

4.934.93

რეკლ

ამა0.25

0.280.29

0.310.32

0.260.20

0.130.07

0.00ად

მინისტრ

აცია0.07

0.150.15

0.150.15

0.150.15

0.150.15

0.15მუ

შახელი

0.190.39

0.390.39

0.390.39

0.390.39

0.390.39

სხვა0.01

0.020.02

0.020.02

0.020.02

0.020.02

0.02ფ

იქსირებუ

ლი ხარ

ჯები სუ

ლ0.53

0.830.85

0.860.87

0.810.75

0.690.62

0.55საო

პერაციო

მოგება

2.693.18

4.145.34

6.837.14

7.467.78

8.128.46

სერვისები დ

ა სხვა საოპერ

აციო ხარ

ჯები

0.050.05

0.050.05

0.050.05

0.050.05

0.050.05

EB

ITD

A2.64

3.134.09

5.296.78

7.097.41

7.748.07

8.41ცვეთ

ა და ამო

რტ

იზაცია

0.120.91

0.910.91

0.910.91

0.910.91

0.910.91

0.91არ

ასაოპერ

აციო შემო

სავალი

-0.093.35

EB

IT1.70

2.233.19

4.385.87

6.186.50

6.837.16

7.503.35

სესხის მომსახუ

რება

0.881.17

1.171.17

1.171.17

1.170.29

დასაბეგრ

ი მოგება

-0.350.70

2.013.21

4.705.01

6.216.83

7.167.50

3.35მო

გების გადასახად

ი0.00

0.110.30

0.480.71

0.750.93

1.021.07

1.130.50

წმინდა მო

გება-0.35

0.601.71

2.734.00

4.265.28

5.806.09

6.382.85

მოგების მარ

ჟა Profit Margin

-6.2%8.7%

20.3%26.4%

31.7%33.1%

40.2%43.3%

44.5%45.7%

ფიქსირებული ცვლადი ხარჯები

ხარჯები შემოსავალ

ი


82

ძირითადი ფინანსური მაჩვენებლები

დრ

ო

წლები

წლიუ

რი

დატ

ვირთ

ვა


0 2016 -12.35 1 2017 48% 2.69 -9.66 2 2018 58% 3.08 -6.58 3 2019 69% 3.84 -2.74 4 2020 83% 4.86 2.11 5 2021 100% 6.12 8.24 6 2022 100% 6.39 14.62 7 2023 100% 6.53 21.15 8 2024 100% 6.76 27.91 9 2025 100% 7.04 34.95

10 2026 100% 7.33 42.28 11 2027 2.85 45.13

Total investment $12,4 mln.

NCF-$45mln

IRR-33%

Mean EBITDA-$6 mln

Mean EBIT-$5 mln

Mean Profit Margin - 29%

Mean CM Ratio -61%

ROI-265%

Activity Period- 11 active years + exit period


83

ფინანსური გეგმა SACMI-ს მიხედვით(ერთი ხაზი)


1. გათვლები გაკეთებულია შედარებით ცუდ სცენარზე: a. უკანდაბრუნებული და ფასდაკლებული პროდუქციით მიღებული


წელს d. იმპორტული ნედლეულის მაღალი ფასი e. ძვირადღირებული ტექნიკით განხორციელდება მოპოვება f. საწარმოს შენობის მშენებლობა უფრო ნაკლები დანახარჯებითაც

შეიძლება g. საწარმოს ლიკვიდაცია გათვლილია უარეს ვარიანტზე

2. შენობა-ნაგებობების ამორტიზაცია გათვლილია 20 წელზე, კონსტრუქციის ტიპიდან გამომდინარე.

3. პროექტი გათვლილია 11 წელიწადზე. 12-ე წელს მოხდება საწარმოს ლიკვიდაცია, მანქანა-დანადგარების გაყიდვა ნავარაუდევია დღევანდელი ღირებულების 20%-ად, შენობის - 40%-ად, მიწის - 100%-ად. მხოლოდ ერთი საწარმოო ხაზი გაიშვება პროექტის დაწყებიდან მეორე წელს. საწარმოო ხაზის საექსპლუატაციო ვადაა 10 წელიწადი.

4. ძირითადი საშუალებების შესაძენად და შენობის ასაშენებლად საჭირო თანხის 50% დაფინანსდებაერთი 7 წლიანი 8%-იანი წლიური განაკვეთის კვარტალურიანუიტეტის საბანკო სესხის მეშვეობით: 2016 წელს აღებული სესხის მოცულობა იქნება $11,777,452. სესხის დაფარვა მოხდება გადახდის დაწყებიდან 7 წლის განმავლობაში კვარტარული შენატანებით. პროექტის დასასრულს მთელი საწარმო თავისი მატერიალური და არამატერიალური აქტივებით გაიყიდება.


წლები 2017 2018 2019 2020 2021 2022 კედლის ფილის წარმოება მლნ. კვ. მ 0.64 0.77 0.93 1.11 1.34 1.34 წარმოებული ფილის გასაყიდი ფასი ლ/მ2

14.5 14.8 15.1 15.4 15.7 16.0

შემოსავლები კედლის ფილის გაყიდვებიდან $ მლნ

3.9 4.7 5.8 7.1 8.7 8.8


84

იატაკის ფილის წარმოება მლნ. კვ. მ 0.8 0.9 1.1 1.3 1.6 1.6 წარმოებული ფილის გასაყიდი ფასი ლ/მ2

16.9 17.3 17.6 18.0 18.3 18.7

შემოსავლები იატაკის ფილის გაყიდვებიდან $ მლნ

5.3 6.5 8.0 9.8 12.0 12.2

შემოსავლებისულ ($): 9.2 11.3 13.8 16.9 20.7 21.1 შემოსავლებისულ (ლ): 22.3 27.3 33.4 40.9 50.0 51.0

წლები 2023 2024 2025 2026 კედლის ფილის წარმოება მლნ. კვ. მ 1.34 1.34 1.34 1.34 წარმოებული ფილის გასაყიდი ფასი ლ/მ2 16.3 16.7 17.0 17.3 შემოსავლები კედლის ფილის გაყიდვებიდან $ მლნ 9.0 9.2 9.4 9.6 იატაკის ფილის წარმოება მლნ. კვ. მ 1.6 1.6 1.6 1.6 წარმოებული ფილის გასაყიდი ფასი ლ/მ2 19.1 19.5 19.8 20.2 შემოსავლები იატაკის ფილის გაყიდვებიდან $ მლნ 12.5 12.7 13.0 13.3

შემოსავლებისულ ($): 21.5 21.9 22.4 22.8 შემოსავლებისულ (ლ): 52.0 53.1 54.1 55.2

ძირითადი ხარჯების სტრუქტურა

ჯამური ინვესტიციები შემდეგნაირად გამოიყურება:


1 ძირითადიმანქანა-დანადგარებიდა საწარმოო საშუალებები

15,577,932

2 სერვისები(დღგ-ს ჩათვლით) 900,942 3 შენობა ნაგებობები 5,508,000 4 მიწა და ლიცენზიები 118,066 6 საბრუნავიკაპიტალი(გაუთვალისწინებელი


სულ: 22,768,089



85

მიწა მიწის ნორმატიული ფასი ზესტაფონის მუნიციპალიტეტის სოფლებში შეადგენს 4 ლარს ერთ კვადრატულ მეტრზე. ჩვენ ვივარაუდეთ 6 ლარი უარესი შემთხევისთვის. საწარმოს ესაჭიროება მინიმუმ 3.5 ჰექტარის ფართობის ტერიტორია. შესაბამისად, მიწის შესაძენად სავარაუდოდ 213,120 ლარი დაიხარჯება.


ლიცენზიების შეძენის შემდეგ ხდება ამ საბადოების მოწყობა. თითოეული საბადოების მოსაწყობად საჭიროა შემდეგი ტექნიკის შეძენა: ექსკავატორი და ორი ბორტიანი სატვირთო.იხილეთ ტექნიკის ხარჯები:


წარმოების დაწყებამდე 10 თვით ადრე SACMI -სგან შევიძენთ იატაკისა და კედლის ფილების საწარმოო ხაზს, რომლის FOBფასი 11,395,360 ევროა. საქართველომდე ტრანსპორტირების ხარჯი ნავარაუდევია პროდუქციის მთლიანი ღირებულების 5%-ის ფარგლებში. ამრიგად SACMI -სგან შეძენილი მანქანა-დანადგარების ჯამური ღირებულება $13,747,932 მიაღწევს. დამატებით საწარმოს დასჭირდება სხვა დანადგარებიც, რომლის ღირებულებაც არ არის გათვალისწინებული SACMI -ის შემოთავაზებაში. ამ დამატებითი დანადგარების შეძენისა და საქართველომდე ტრანსპორტირების ხარჯი სავარაუდოდ $1,263,900 იქნება. ამას დაემატება ადმინისტრაციის $100,000 ღირებულების სატრანსპორტო საშუალებები. მანქანა-დანადგარების სრული ღირებულება საბადოსათვის საჭირო ტექნიკის გათვალისწინებით $16,341,832 მიაღწევს.

86

სერვისები SACMI - ის მიერ გაწეული სერვისების ჯამური ღირებულება დღგ-ს გარეშე 1,847,695 ლარს შეადგენს($ 763,511). (იხ. დანართი 12)

შენობა-ნაგებობები საწარმოს შენობის პარამეტრები იხილეთ დანართი 12-ში. შენობის პროექტი ითალისწინებს მეორე ხაზის დამატების შესაძლებლობას. როგორც პროექტის განხორციელების გეგმაში აღინიშნა, მიზანშეწონილია საწარმო აიგოს მეტალო-კონსტრუქციებით, დაიფაროს „სენდვიჩ-პანელებით“ და შიგნით დაიგოს ინდუსტრიული იატაკი. ასევე საჭირო იქნება გარკვეული დამატებითი ნაკეთებობების ჩაშენება შენობის იატაკში.ამ სახის მშენებლობის საბაზრო ფასი კვადრატულ მეტრზე$300-350(დღგ-ს გათვალისწინებით) ფარგლებში მერყეობს. როგორც პროექტის განხორციელების გეგმაში აღინიშნა სერვისების პოტენციური მომწოდებელი კომპანიების ჩამონათვალი მოცემულია დანართი 10-ში. დამატებით დაგეგმილია ადმინისტრაციული შენობის მშენებლობა საერთო ფართით 400 კვ.მ. სადაც განთავსდება ბუფეტიც. ამ შენობის მშენებლობის სავარაუდო ხარჯი საბაზრო ფასიდან გამომდინარე 1 კვ. მეტრისთვის $400-$500-ის ფარგლებშია. ჯამში შენობა ნაგებობების ხარჯმა $ 5,508,000 შეადგინა:



ჯამი 5,508,000

სასაქონლე მარაგებისთვის ცალკესაწყობის აშენების აუცილებლობა არ არსებობს, რადგანაც საწარმოს შენობაში1000 კვ მ. გამოყოფილი იქნება მარაგების შესანახად. ეს ფართი გათვლილია ერთი თვის მანძილზე წარმოებული პროდუქციის მარაგის შესანახად--200,000-250,000 კვ. მ. ტევადობით.


87

ნედლეული ცხრილ 63-ში ნაჩვენებია ნედლეულის ყოველთვიური და ყოველწლიური ხარჯები კედლის ფილისთვის წლების მიხედვით:

88


89

ცხრილი 64-ში ნაჩვენებია ნედლეულის ყოველთვიური და ყოველწლიური ხარჯები იატაკის ფილისთვის წლების მიხედვით:

90


91

ენერგია და შესაფუთი მასალები

ხარჯი 1 კვ. მ-თვის ფასი $ ხარჯი $

ხარჯი (ლ)

ელექტრობა კვ 4.09 0.10 0.41 0.99 გაზი მ3 3.65 0.40 1.46 3.53 წყალი მ3 0.03 0.10 0.00 0.01 მუყაო კვ. მ. 1.00 0.10 0.10 0.24 სულ 2.0 4.8

მუშახელი

საწარმო დაასაქმებს 101 ადამიანს.

28 ადამიანი -სამი 8 საათიანიცვლა (იხ. დანართი 12)

საწარმოშიდასაქმებულები ადამიანი ხელფასი

(ლ) ხარჯი

საწარმოოხაზი 15 1,000 15,000 ნედლეულისსაწყობი 0 1,000 0

ლაბორატორია 1 1,300 1,300 ნედლეულისდამუშავება 3 1,000 3,000 ტექნიკურიპერსონალი 4 1,300 5,200

დაცვა 2 800 1,600 სხვა 3 800 2,400 სულ 28 26,100

სამივეცვლასულ 84 78,300




92

ადმინისტრაციაში სულ დასაქმებული იქნება 17 ადამიანი

ადმინისტრაციადასხვა ადამინაი ხელფასი ხარჯი დირექტორი 1 4,500 4,500 მენეჯერები 4 3,000 12,000



მძღოლი 3 800 2,400 სხვა 3 800 2,400 სულ 17 30,100


სხვა ხარჯები სარეკლამო კამპანიაზე დაიხარჯება ყოველ წელს წინასწარ განსაზღვრული თანხა, რომელიც გაყიდვების სავარაუდო მოცულობების მიხედვვით შემდეგნაირად გამოიყურება:

წარმოების წელი 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 შემოსავალი 8.4 10.3 12.6 15.5 18.9 19.3 19.7 20.1 20.5 20.9 % 4.5% 4.0% 3.5% 3.0% 2.5% 2.0% 1.5% 1.0% 0.5% 0.0% რეკლამის ხარჯი 0.38 0.41 0.44 0.46 0.47 0.39 0.30 0.20 0.10 0.00


წარმოების დაწყების პირველ წელს როგორც დანართი 12-ში მითითებული, საწარმოს გაშვებას გააკონტროლებს SACMI-ის პერსონალი. მათი საქართველოში ჩამოყვანისა და ცხოვრების საფასური დაემატება ხარჯებს. კაცზე $150 დღეში. დაახლოებით $45,000 მთელ პერიოდზე. თანხა გათვალისწინებულია საბრუნავ კაპიტალში.



93

თვითღირებულების სტრუქტურა რიცხვები მოცემულია აშშ დოლარებში.


რიცხვები მოცემულია ლარებში





94


გაზი 43%


წყალი 0%

მუყაო 3%



ცვეთა 21%

სხვა 1%

კედლის


გაზი 46%


წყალი 0%

მუყაო 3%



ცვეთა 18%

სხვა 1%


95

მოგება-ზარალის უწყისი ერთეული--მილიონი აშშ დოლარი:


96

ძირითადი ფინანსური მაჩვენებლები Payback Period

დრ

ო

წლები

წლიუ

რი

დატ

ვირთ

ვა


0 2016 -23.55 1 2017 48% 4.34 -19.22 2 2018 58% 5.24 -13.98 3 2019 69% 6.41 -7.57 4 2020 83% 7.89 0.33 5 2021 100% 9.84 10.16 6 2022 100% 10.23 20.39 7 2023 100% 10.39 30.78 8 2024 100% 10.72 41.50 9 2025 100% 11.15 52.65

10 2026 100% 11.58 64.22 11 2027 4.70 68.92

Total investment $23.5 mln.

NCF-$67 mln

IRR-28%

Mean EBITDA-$9.6 mln

Mean EBIT-$7.5 mln

Mean Profit Margin – 24.8%

Mean CM Ratio -63%

ROI-192%

Activity Period- 11 active years +exit period

97

ბიზნეს გეგმის ვარიანტების ძირითადი ტექნიკურ-ეკონომიკური მაჩვენებლები

წლიური წარმადობა

მლნ. მ2

ინვესტიციის მოცულობა $

გაყიდვების მთლიანი

მოცულობა მლნ $

მარჟული შემოსავლები

(EBITDA)


პერიოდი (Payback period)


შიდა ნორმა(IRR)

SACMI 3.00 23,554,906 16.64 9.61 4 წელი 28%

SITI B&T 3.00 22,405,633 16.34 10.82 4 წელი 33%

ICF Welko 2.00 12,469,534 11.09 6.06 4 წელი 33%

კომბინირებული


98

დანართები

კერამიკული ფილების წარმოება ·...

Documents