KOLEJ UNIVERSITI ISLAM MELAKA

FAKULTI PENGURUSAN HOSPITALITI

DIPLOMA PENGURUSAN PERHOTELAN

FIQH IBADAH (SHA 1012)

BERSUCI (MANDI)

DISEMAK OLEH:

USTAZ IZZUDDIN BIN MOHD NOOR

DISEDIAKAN OLEH:

MUHAMMAD NUR HISHAM BIN AMIR (D1320228)

MUHAMMAD NAIM BIN ZAINUDIN (D1320076)

AHMAD ARIF SAFIUDDIN BIN ROSLI (D1320015)

MUHAMMAD SYUKRY BIN MAT SAAT (D1320198)

SEKILAS BICARA

Bismillahirahmanirrahim

Assalamualaikum warahmatullahi wabarakatuh dan salam sejahtera

Segala puji bagi Allah S.W.T serta selawat dan salam ke atas junjungan besar Nabi

Muhammad S.A.W. Alhamdulillah, dengan limpah kurnia serta inayah dari-Nya dapat juga

kami menjalankan dan menyempurnakan tugasan yang telah diamanahkan pada kali ini.

Sememangnya peluang yang diberikan kepada kami ini banyak mematangkan diri dan

pemikiran kami untuk membina keyakinan dalam diri dan membantu kami untuk mengenali

dengan lebih mendalam tentang subjek ini..

Setinggi-tinggi penghargaan kami ucapkan kepada Ustaz Mohd Izzuddin bin Mohd

Noor iaitu pensyarah kami bagi subjek ini di atas bimbingan serta tunjuk ajar beliau

sepanjang tempoh pembelajaran. Tidak lupa juga ribuan terima kasih kepada pihak yang

terlibat secara langsung mahupun tidak langsung kerana telah memberikan kerjasama yang

positif dan jitu dalam memberikan maklumat-maklumat yang diingini. Begitu juga kepada

sahabat-sahabat yang banyak memberi sokongan dan nasihat yang membina kerana banyak

dugaan serta cabaran yang telah kami tempuhi sepanjang kajian yang kami jalankan.

Dengan garapan idea, sokongan, tenaga dan pengalaman mereka, maka dapatlah kami

menyiapkan tugasan ini dengan baik. Oleh yang demikian, kami mengharapkan agar

maklumat yang kami perolehi ini dapat memberi sedikit sebanyak sumbangan dan maklumat

kepada pembaca khususnya mahasiswa dan mahasiswi untuk mengetahui dengan lebih lanjut

tentang cara mandi yang biasa dilakukan sehari-harian dalam hidup kita semua. Wassalam

Page 1

ISI KANDUNGAN

SEKILAS BICARA__________________________________________________________1

ISI KANDUNGAN__________________________________________________________2

PENGENALAN_____________________________________________________________3

MANDI____________________________________________________________________4

PENGERTIAN MANDI___________________________________________________________4

PENSYARIATAN MANDI________________________________________________________4DALIL DARIPADA AL-QURAN__________________________________________________4DALIL DARIPADA AS-SUNNAH_________________________________________________4DALIL DARIPADA IJMAK______________________________________________________5

HIKMAH PENSYARIATAN MANDI_______________________________________________6

BAHAGIAN MANDI (MANDI WAJIB)_____________________________________________8JANABAH____________________________________________________________________8

Sebab-sebab janabah___________________________________________________________9Perkara yang diharamkan ketika janabah:_________________________________________11

HAID_______________________________________________________________________15Baligh_____________________________________________________________________16Tempoh haid________________________________________________________________16Darah istihadhah_____________________________________________________________17Perkara-perkara yang diharamkan ketika haid______________________________________18Perkara lain yang diharamkan kerana haid_________________________________________20

BERSALIN___________________________________________________________________23Nifas______________________________________________________________________23Tempoh Nifas_______________________________________________________________23Perkara haram disebabkan nifas_________________________________________________24Keluar darah ketika mengandung________________________________________________24Tempoh mengandung_________________________________________________________25

MENINGGAL DUNIA_________________________________________________________26

CARA MANDI (MANDI WAJIB)_________________________________________________27

PERKARA MAKRUH KETIKA MANDI___________________________________________29

KESIMPULAN____________________________________________________________31

RUJUKAN________________________________________________________________32

Page 2

PENGENALAN

Bersuci pada bahasa ialah bersih dan terhindar daripada segala kekotoran sama ada dalam

bentuk hissiah iaitu boleh dirasa seperti najis atau ma’nawiyyah seperti perkara yang

mengaibkan atau sifat-sifat keji. Manakala bersuci mengikut istilah syarak ialah perbuatan

yang apabila dilakukan akan mengharuskan solat yang didirikan atau apa-apa perkara yang

berkaitan dengan hukum solat, seperti berwudhuk kepada sesiapa yang tidak berada dalam

keadaan berwudhuk, mandi kepada sesiapa yang diwajibkan mandi dan menghilangkan najis

daripada pakaian, badan dan tempat.

Islam sangat mengambil berat terhadap bersuci dan kebersihan. Ianya dapat dilihat

sebagaimana yang telah diperintahkan Allah dalam firman-Nya serta sabda Rasulullah yang

telah diriwayatkan. Islam mensyariatkan bersuci kerana terdapat hikmah yang banyak

antaranya bersuci adalah satu tuntutan fitrah. Oleh kerana Islam adalah agama fitrah, maka

secara semulajadi ia memerintahkan (manusia) supaya bersuci dan menjaga kebersihan.Selain

itu, bersuci juga bertujuan menjaga kemuliaan dan izzah (kehebatan dan kemegahan). Islam

adalah agama yang sangat mengambil berat dalam menjaga kemuliaan dan kehebatan

seseorang yang beriman (mukmin) agar mereka ini menjadi orang yang mulia dan disegani

dikalangan saudara-saudaranya.

Bersuci sangat penting untuk menjaga kesihatan. Kebersihan adalah faktor penting

untuk menjaga manusia daripada penyakit. Oleh itu dengan membersihkan badan, membersih

muka, dua tangan, hidung dan dua kaki (anggota-anggota yang sentiasa terdedah kepada

kekotoran) beberapa kali sehari menjadikan badan sentiasa terpelihara daripada penyakit.

Hikmah lain adalah dapat berdiri di hadapan Allah dalam keadaan suci dan bersih. Selayak

Page 3

dan sepatutnya kita berada dalam keadaan suci zahir dan batin, bersih hati dan badannya

kerana Allah Taala kasih kepada orang yang suka bertaubat dan sentiasa bersih.

Page 4

MANDI

PENGERTIAN MANDIMandi menurut bahasa ialah mengalirkan air ke atas apa-apa sahaja. Manakala pada syarak

pula adalah mengalirkan air ke atas badan dengan niat yang tertentu.

PENSYARIATAN MANDIMandi telah disyariatkan oleh Allah sama ada untuk kebersihan ataupun mengangkat hadas

dan sama ada ia menjadi syarat sah ibadat ataupun tidak. Dalil disyariatkan ialah Al-Quran,

As-Sunnah dan Ijmak.

Dalil daripada Al-Quran

Firman Allah:

Ertinya, Allah suka kepada orang yang bersih daripada hadas dan kotoran, sama ada

kekotoran zahir atau batin.

Dalil daripada As-Sunnah

Terdapat banyak hadis tentang mandi. Antaranya ialah, daripada Abu Hurairah r.a.

katanya, Rasulullah s.a.w. telah bersabda :

Page 5

Menurut riwayat di sisi Imam Muslim disebut sebagai Hak Allah iaitu tanggungjawab yang

perlu ditunaikan kepada Allah. Yang dimaksudkan dengan tanggungjawab di sini ialah ia

tidak layak ditinggalkan oleh umat Islam. Ulamak menyatakan bahawa mandi sekali dalam

seminggu itu adalah mandi pada hari Jumaat.

Dalil daripada Ijmak

Ulamak mujtahid sepakat menghukumkan mandi yang bertujuan membersihkan tubuh badan

adalah sunat manakala mandi yang menjadi syarat sah ibadah adalah wajib. Tiada

perselisihan atau perbezaan pendapat ulamak dalam hal ini.

Page 6

HIKMAH PENSYARIATAN MANDIMandi mempunyai hikmah dan faedah yang banyak, antaranya ialah:

Mendapat pahala

Mandi mengikut pengertian syarak adalah ibadah. Hal ini terkandung dalam erti

melaksanakan perintah syarak dan beramal dengan hukumnya. Ia mengandungi ganjaran

yang besar daripada Allah Taala. Sebagaimana sabda Rasulullah s.a.w :

Bersuci ini pula termasuk wudhuk dan mandi.

Menghasilkan kebersihan

Apabila seseorang Muslim itu mandi, dia dapat membersihkan kekotoran yang melekat pada

badan atau peluh yang keluar daripada tubuh. Tubuh badan yang bersih boleh menghindarkan

diri daripada kuman-kuman penyebab penyakit. Ia juga menimbulkan kemesraan dan kasih

sayang sesama manusia.

Ini berdasarkan hadis, daripada Aisyah r.ha. katanya:

Page 7

Menghasilkan kecergasan

Mandi boleh menjadikan tubuh badan cergas dan aktif dan akan menghilangkan rasa lemah.,

lesu dan malas, terutamanya selepas melakukan perkara-perkara yang mewajibkan mandi

seperti persetubuhan.

Page 8

BAHAGIAN MANDI (MANDI WAJIB)Mandi terbahagi kepada dua iaitu mandi yang diwajibkan dan mandi yang disunatkan. Pada

kali ini, akan diterangkan mengenai mandi yang diwajibkan kerana masih ramai yang belum

memahami dengan lebih jelas dan mendalam mengenainya.

Mandi yang diwajibkan adalah apabila berlaku perkara-perkara yang mewajibkan mandi,

maka tidak sah ibadat tanpanya (mandi). Sebab- sebab diwajibkan mandi ialah janabah, haid,

bersalin (wiladah) dan mati.

JANABAHMakna asal janabah ialah jauh, sebagaimana firman Allah:

Janabah dalam penggunaan biasa adalah bermaksud mani yang terpancut dan juga digunakan

dengan makna jimak (persetubuhan). Oleh itu orang yang junub ialah orang yang tidak suci

disebabkan keluar mani atau persetubuhan. Ia dinamakan junub kerana orang yang

berjanabah menjauhkan diri daripada mendirikan solat selama dia berkeadaan sedemikian.

Perkataan junub digunakan untuk umum, sama ada untuk lelaki atau perempuan dan sama

ada seorang atau ramai.

Page 9

Sebab-sebab janabah Keluar mani, sama ada di kalangan lelaki atau perempuan dengan apa-apa sebab

sekalipun sama ada dengan bermimpi, berseronok, melihat atau berkhayal.

Ini berdasarkan hadis, daripada Ummu Salamah r.ha. katanya:

Hadis seterusnya, daripada Aisyah r.ha. katanya:

Page 10

Maksud pasangan kepada lelaki ialah kejadian dan naluri mereka (perempuan) adalah sama

dengan lelaki. Ini seolah-olah mereka sebahagian daripada lelaki.

Bersetubuh (walaupun tanpa keluar mani)

Ini berdasarkan hadis, daripada Abu Hurairah r.a. bahawa Nabi s.a.w. bersabda:

Hadis seterusnya ialah, daripada Aisyah r.ha.:

Dalam hadis ini menyatakan pasangan lelaki dan perempuan wajib mandi kerana keduanya

bersama-sama melakukan sebab yang mewajibkan mandi.

Page 11

Perkara yang diharamkan ketika janabah: Solat fardu atau sunat.

Firman Allah:

Ayat di atas menerangkan bahawa orang yang berjunub dilarang berada di tempat solat

(masjid). Justeru, larangan mengerjakan solat adalah lebih aula dan utama.

Ini berdasarkan hadis, daripada Ibn Umar r.a. katanya: Aku telah mendengar Rasulullah

s.a.w. bersabda:

Maksud suci adalah suci daripada hadas dan janabah. Hadis ini juga menunjukkan haram

mengerjakan solat sekiranya berhadas dan junub.

Page 12

Berhenti atau duduk di dalam masjid

Melintasi atau melalui masjid tanpa berhenti di dalamnya atau berulang-alik adalah harus

hukumnya. Ini berdasarkan firman Allah Taala dalam surah An-Nisa ayat 43:

Ertinya, jangan mengerjakan solat dan jangan berada di tempatnya (di dalam masjid)

sekiranya berjunub kecuali lalu dan melintasnya sahaja.

Hadisnya pula ialah, Rasulullah s.a.w. bersabda:

Maksud tidak menghalalkan dalam hadis ini ialah tidak boleh berhenti di dalam masjid

sebagaimana yang difahami daripada ayat Al-Quran tersebut.

Page 13

Tawaf mengelilingi Kaabah, sama ada tawaf fardhu atau sunat.

Ini kerana tawaf sama hukumnya dengan solat, sebab itu disyaratkan bersuci dahulu

sebagaimana ibadat solat. Ini berdasarkan hadis, Rasulullah s.a.w. bersabda:

Membaca Al-Quran

Tegahan ini berdasarkan hadis, Rasulullah s.a.w. bersabda:

Orang yang berjunub harus membaca Al-Quran dalam hati tanpa melafazkannya

sebagaimana harus baginya melihat Al-Quran. Harus baginya membaca ayat Al-Quran

dengan niat berzikir dan bukan dengan niat membaca Al-Quran, seperti dia berkata:

Page 14

Begitu juga kalau dia berkata dengan niat berdoa seperti ketika menaiki kenderaan:

Menyentuh Al-Quran

Termasuk juga dalam pengertian ini ialah larangan menanggungnya, menyentuh kertas atau

kulitnya atau membawanya sama ada di dalam beg atau peti.

Firman Allah:

Dan hadis pula, Rasulullah s.a.w. bersabda:

Orang berjunub yang membawa Al-Quran bersamanya harus membawa barang-barang lain

atau pakaian dan tidak bertujuan membawa Al-Quran semata-mata. Begitu juga harus

membawa tafsir Al-Quran sekiranya kandungan tafsir lebih banyak daripadanya kerana

perbuatan ini tidak dikatakan membawa Al-Quran pada umumnya (uruf)

Page 15

HAIDHaid pada bahasa bermaksud mengalir. Manakala haid pada syarak bermaksud darah

semulajadi yang normal, keluar dari pangkal rahim perempuan yang telah baligh dalam

keadaan sihat pada waktu tertentu.

Dalil yang menunjukkan wajib mandi bagi perempuan yang haid ialah berdasarkan Al-Quran

dan As-Sunnah.

Firman Allah:

Hadis pula, Rasulullah s.a.w. bersabda kepada Fatimah binti Abi Hubaish r.ha.:

Page 16

BalighMaksud baligh ialah apabila seseorang lelaki atau perempuan yang sampai had umur yang

menjadikan layak ditujukan kepadanya perintah melaksanakan syariat seperti solat, puasa,

haji dan lain-lain. Tahap baligh terbahagi kepada beberapa bahagian iaitu:

Bermimpi hingga keluar mani sama ada bagi lelaki atau perempuan.

Kedatangan darah haid bagi perempuan. Waktu yang memungkinkan seseorang itu

baligh dengan sebab mimpi atau kedatangan haid ialah genap umur 9 tahun Qamariah

(hijriah). Lewat atau tidak kedatangan haid pada had umur tersebut bergantung pada

keadaan sesebuah negeri dan keadaan hidup seseorang.

Genap umur 15 tahun Qamariah sekiranya tiada berlaku mimpi atau datang haid.

Tempoh haidAda tiga tempoh haid iaitu paling singkat, paling lama dan kebiasaan (ghalib). Tempoh yang

paling singkat ialah sehari semalam, tempoh paling lama ialah 15 hari 15 malam dan tempoh

kebiasaan (ghalib) ialah sekitar enam atau tujuh hari.

Sekurang-kurangnya tempoh suci antara dua haid ialah 15 hari manakala tempoh suci yang

paling lama tiada hadnya. Terdapat juga perempuan yang tidak didatangi haid selama

setahun, dua atau lebih. Penentuan tempoh tersebut berdasarkan kepada penelitian (istiqra’),

iaitu membuat penelitian terhadap peristiwa-peristiwa berlaku dan beberapa kejadian yang

menthabitkannya.

Page 17

Apabila seseorang perempuan mengalami keluar darah kurang daripada tempoh haid yang

paling pendek (kurang daripada sehari semalam) atau lebih daripada tempoh haid yang paling

lama (melebihi 15 hari 15 malam) maka darah tersebut dianggap darah penyakit (istihadhah)

dan bukan darah haid. Darah haid dan darah istihadah dapat dibezakan berdasarkan warna

dan kepekatannya.

Darah istihadhahDarah istihadhah ialah darah penyakit yang keluar melalui urat di hujung Rahim yang

dikenali sebagai al-‘Azil. Darah ini membatalkan wudhuk tetapi tidak mewajibkan mandi,

bahkan wajib bersolat dan berpuasa. Perempuan yang istihadhah hendaklah membasuh darah

istihadhahnya, mengikat atau membalut tempat keluarnya (memakai kain lampin) dan

berwudhuk setiap kali solat fardhu.

Ini berdasarkan hadis, daripada Fatimah binti Abu Huraish r.ha, dia kedatangan darah

istihadhah, lantas Rasulullah s.a.w. bersabda:

Page 18

Hadis seterusnya daripada Aisyah r.ha. katanya, Fatimah binti Abu Hubaish menemui

Rasulullah s.a.w. dan bertanya:

Perkara-perkara yang diharamkan ketika haid Solat. Hal ini berdasarkan beberapa hadis Fatimah binti Abu Huraish r.ha. tentang

istihadhah yang lalu.

Membaca Al-Quran, menyentuh dan menanggungnya sebagaimana yang telah

dijelaskan dalam perkara yang diharamkan ketika janabah.

Berhenti di dalam masjid. Tidak haram melintasinya sebagaimana yang dijelaskan

dalam perkara yang diharamkan sebab janabah.

Page 19

Antara dalil yang menunjukkan bahawa tidak haram melintas di dalam masjid selain daripada

dalil yang lalu ialah hadis, daripada Aisyah r.ha. katanya, Rasulullah s.a.w. bersabda:

Dalil seterusnya, daripada Maimunah r.ha. katanya:

Tawaf. Dalil diharamkan tawaf telah dijelaskan dalam bab janabah.

Dalil seterusnya ialah, daripada Aisyah r.ha. katanya:

Page 20

Perkara lain yang diharamkan kerana haid Melintas atau melalui masjid. Dikhuatiri mencemarkannya kerana darah haid adalah

najis. Oleh itu, haram mencemarkan masjid dengan najis atau benda-benda lain yang

kotor. Sebaliknya jika selamat, maka halal baginya melintasi masjid.

Puasa. Perempuan yang didatangi haid tidak harus berpuasa sama ada puasa wajib

atau sunat.

Ini berdasarkan hadis, daripada Abu Sa’id r.a. bahawasanya Rasulullah s.a.w. ditanya tentang

maksud orang perempuan yang kurang agamanya. Baginda menjawab:

Sebagaimana maksud hadis di atas, begitulah juga apa yang disepakat oleh para ulamak.

Walau bagaimanapun mereka wajib mengqadak puasa fardhu yang ditinggalkan setelah suci

daripada haid tetapi tidak wajib mengqadak solat. Justeru, apabila haidnya berhenti dia wajib

berpuasa walupun belum mandi wajib.

Page 21

Hukum ini berdasarkan hadis daripada Mu’azah katanya: Aku bertanya kepada Aisyah r.ha:

Hikmahnya di sini, solat itu banyak dan akan membebankan orang yang mengqadaknya. Hal

ini berlainan dengan puasa.

Persetubuhan, berseronok dan menggauli isteri di antara pusat dengan lututnya.

Firman Allah:

Page 22

Hadis yang lain pula ialah, daripada Abdullah bin Sa’ad r.a, dia bertanya kepada Rasulullah

s.a.w.:

Page 23

BERSALINBersalin bermaksud melahirkan anak. Perempuan yang bersalin adakalanya tidak keluar

darah. Oleh yang demikian, hukumnya sama dengan janabah. Ini kerana anak tersebut terjadi

daripada air mani lelaki dan perempuan. Hukumnya tetap sama walaupun berbeza anak yang

dilahirkan atau cara melahirkannya. Apabila kelahiran anak diikuti dengan keluarnya darah

seperti kebiasaan perempuan yang melahirkan anak, darah tersebut dinamakan nifas yang

mempunyai beberapa hukum tertentu.

NifasNifas dari segi bahasa bererti melahirkan anak, manakala menurut syarak darah nifas ialah

yang keluar selepas kelahiran anak. Ia dinamakan nifas kerana keluar selepas kelahiran satu

jiwa (nafs). Sebab itulah perempuan disebut juga orang yang melahirkan anak dengan

nufasa’.

Darah yang keluar semasa kelahiran anak tidak dianggap nifas tetapi darah kotor kerana ia

mendahului kelahiran. Justeru, solat adalah wajib atasnya sekalipun dirinya berdarah dan

wajib mengqadak sekiranya tidak dapat mengerjakannya ketika itu.

Tempoh NifasTempoh minimum nifas ialah seketika sahaja (lahzoh). Kadang-kadang ia berterusan hingga

beberapa hari dan biasanya hingga 40 hari. Manakala tempoh maksimumnya pula ialah 60

hari. Berdasarkan kajian, darah yang keluar melebihi tempoh tersebut adalah darah penyakit

(istihadhah). Kaedah menentukan tempoh ini disebut sebagai al-Istiqra’ sebagaimana

menentukan tempoh haid.

Page 24

Perkara haram disebabkan nifasPara ulamak telah sepakat tentang hukum nifas adalah sama dengan semua hukum yang

berkaitan haid.

Keluar darah ketika mengandungPerempuan mengandung yang keluar darah sehingga tempoh minimum haid (sehari semalam)

dan tidak melebihi tempoh maksimumnya (15 hari 15 malam), darah tersebut dianggap darah

haid berdasarkan pendapat yang lebih jelas (azhar). Justeru, mereka hendaklah meninggalkan

solat, puasa dan semua yang haram atas perempuan haid.

Sekiranya darah yang keluar kuang daripada tempoh minimum haid atau melebihi tempoh

maksimumnya, maka darah yang terkurang dan terlebih tempoh itu dianggap darah penyakit

(istihadhah). Manakala hukum solat dan ibadat yang lain baginya adalah berdasarkan keadaan

itu.

Pendapat lain pula mengatakan bahawa darah yang keluar semasa mengandung walau apapun

keadaannya bukan darah haid tetapi hanyalah darah penyakit (istihadhah). Ini kerana

kandungan tersebut akan menutup laluan keluar haid, sebagaimana kebiasaan yang berlaku di

kalangan perempuan mengandung namun kedatangan haid ketika itu tidak mustahil tetapi

jarang berlaku.

Page 25

Tempoh mengandungTempoh minimumnya adalah selama enam bulan. Ia berdasarkan kepada dua ayat Al-Quran

berikut:

Firman Allah:

Seterusnya, Firman Allah:

Apabila tempoh mengandung dan menyusu tiga puluh bulan dan tempoh menyusu sahaja

ialah dua tahun, maka tempoh mengandung adalah enam bulan dan itulah tempoh

minimumnya. Ini bermakna, perempuan yang melahirkan anak dalam tempoh kurang

daripada enam bulan selepas berkahwin dan anak itu hidup, nasab anak tersebut kepada

bapanya tidak thabit.

Tempoh mengandung yang biasa ialah sembilan bulan berdasarkan kepada keadaan sebenar

yang berlaku pada keseluruhan kaum wanita. Mereka biasanya melahirkan anak selepas

sembilan bulan atau kurang beberapa hari dari masa mula mengandung.

Manakala tempoh maksimumnya menurut pendapat Imam Syafie’ r.a. adalah empat tahun.

Tempoh ini walaupun tidak mustahil tetapi amat jarang berlaku dan berdasarkan itulah Imam

Syafie’ memberikan pendapatnya.

Page 26

MENINGGAL DUNIAApabila seseorang muslim meninggal dunia, mayatnya menjadi fardhu kifayah (wajib)

dimandikan oleh orang Islam. Ini bererti jika ada sesiapa dari kerabatnya atau orang lain

memandikannya, gugurlah tuntutan fardhu tersebut daripada yang lain. Sebaliknya pula,

semua orang Islam akan berdosa jika tiada seorang pun di kalangan mereka yang

memandikannya.

Orang yang memandikan mayat wajib berniat memandikannya. Walau bagaimanapun, hal

demikian adalah selain mati syahid. Orang yang mati syahid tidak dimandikan. Dalil wajib

memandikan mayat ialah hadis, daripada Ibn Abbas r.a. katanya:

Page 27

CARA MANDI (MANDI WAJIB)Mandi ada dua cara iaitu cara mandi yang wajib dan cara mandi yang sunat. Pada kali ini

akan diterangkan mengenai cara mandi yang wajib. Ada dua perkara yang berkaitan

dengannya yang disebut dalam ilmu fiqh sebagai fardhu-fardhu mandi.

Berniat ketika mula mandi, iaitu ketika air mengenai badan. Hal ini berdasarkan

hadis:

Cara berniat adalah ingat di dalam hati, jika ia melafazkan dengan lidah dahulu adalah lebih

afdhal. Sahaja aku mandi wajib atau sahaja aku mengangkat hadas atau sahaja aku mandi

untuk mengharuskan solat atau sahaja aku mandi untuk mengharuskan sebarang ibadah

yang perlu mandi.

Membasuh semua anggota badan yang zahir termasuk kulit atau rambut dengan air

serta meratakan air pada rambut hingga ke pangkalnya.

Hal ini berdasarkan hadis daripada Jabir r.a. katanya: Apabila ditanya tentang cara-cara

mandi, dia menjawab:

Page 28

Hadis seterusnya, daripada Ummu Salamah r.ha. aku bertanya kepada Rasulullah s.a.w.

tentang cara-cara mandi. Baginda bersabda:

Hadis yang lain pula daripada Ali r.a katanya, aku mendengar Rasulullah s.a.w. bersabda:

Sejak itu juga, Saidina Ali telah mencukur rambutnya.

Page 29

PERKARA MAKRUH KETIKA MANDI Menggunakan air secara berlebih-lebihan

Ini sebagaimana yang diterangkan dalam perkara-perkara makruh ketika berwudhuk kerana

perbuatan tersebut tidak mengikut perbuatan Rasulullah s.a.w. sebagaimana hadis daripada

Anas r.a. katanya:

Hadis seterusnya daripada Jabir r.a. yang ditanya tentang mandi, katanya:

Mandi di air yang tenang (bertakung)

Hal ini berdasarkan hadis daripada Abu Hurairah r.a. bahawa Rasulullah s.a.w. bersabda:

Page 30

Hikmah tegahan tersebut adalah kerana perasaan seseorang yang berasa jijik untuk

menggunakan air yang telah dibuat mandi dengan apa cara sekalipun. Perbuatan itu juga

membazirkan air disebabkan ia tidak lagi sesuai dibuat bersuci sekiranya kurang daripada dua

qullah, kerana telah jadi air mustakmal dengan perbuatan mandi tersebut. Orang ramai pada

kebiasaannya memang sentiasa perlu menggunakan air (bertakung) tersebut. Disebabkan

itulah dilarang oleh syarak untuk mandi di dalamnya.

Page 31

KESIMPULAN

Sesungguhnya bersuci itu adalah antara perkara yang sangat dititik beratkan dalam Islam. Ini

dapat dibuktikan daripada beberapa firman Allah Taala dan hadis daripada Rasulullah s.a.w.

sebagaimana yang telah diriwayatkan. Banyak hikmah yang boleh diperolehi menerusi

amalan bersuci yang sudah disyariatkan oleh Islam. Oleh sebab Islam adalah agama fitrah

maka secara tabi’i iaitu semulajadi, ia memerintahkan manusia supaya bersuci dan menjaga

kebersihan. Terdapat banyak syarat-syarat yang perlu dipatuhi sebelum, semasa dan selepas

bersuci bagi memastikan perbuatan bersuci itu sah hukumnya.

Mandi merupakan salah satu cara bagi manusia untuk bersuci. Perbuatan ini sangat

disyariatkan sebagaimana dalil-dalil daripada Al-Quran, As-Sunnah dan Ijmak. Mandi juga

mendatangkan banyak hikmah dan faedah sekiranya seseorang manusia itu melakukannya.

Sesungguhnya mandi terbahagi kepada dua bahagian iaitu mandi yang diwajibkan dan mandi

yang disunatkan. Melalui penerangan mengenai mandi yang diwajibkan ini, dapat dilihat

bahawa ianya sangat perlu dan penting bagi memastikan segala ibadah manusia yang

dilakukan sehari-harian dapat diterima oleh Allah.

Ketika melakukan mandi wajib, kita perlu mematuhi segala syarat-syarat sah yang

ditetapkan oleh syarak bagi memastikan kesempurnaannya. Ini dapat difahamkan melalui

beberapa sebab yang mewajibkan mandi. Setiap sebab yang mewajibkan mandi, mempunyai

cara yang tersendiri untuk memastikan setiap perkara yang dilakukan dihukumkan sah dan

diterima oleh syarak. Justeru, semua manusia perlu mengambil berat tentang setiap perkara

yang berkaitan dengan bersuci bagi menjamin kebersihan diri sendiri. Semoga setiap amalan

baik dan ibadah yang dilakukan dapat diterima oleh Allah dan diambil kira semasa kita

dinilai di akhirat kelak.

Page 32

RUJUKAN

Beberapa sumber rujukan telah digunakan untuk menyiapkan tugasan ini, antaranya:

Ustaz Mohd Izzuddin bin Mohd Noor

Kitab Fikah Mazhab Syafie, Jilid 1, Cetakan 2011, Pustaka Salam Sdn Bhd

www.islam.gov.my

Page 33