fruitteelt 16 v01 - nederlandse fruittelers organisatie · herman bus [email protected] effecten van...
TRANSCRIPT
weekblad van de neder landse fruitte lers organisat ie
fruitteelt 20 apri l 2013, jaargang 103, nr 16
‘Regeerakkoord met de botte bijl’ | Nederlandse bedrijven staan klaar voor Oekraïne
Nieuw waarschuwingsmodel berekent kans op bacterievuur
2
Frui
ttee
lt 1
6, 2
0 ap
ril 2
013,
jaa
rgan
g 10
3
Inhoud
NFO-info 3Deze week 4Marktzicht 14Werkwijzer 16Agenda 18
6 Johan van Haarlem: ‘In de markt ligt de
uitdaging’
8 Meer aandacht voor bacterievuur
10 Amerikaans fruit gaat gehele wereld over
12 Bedrijfsleven zet Oekraïens fruitbedrijf op
13 Pruimen goed voor de stoelgang, vergeet het maar
Nieuwe infecties van bacterie-vuur treden met name op tijdens de bloei als de omstandigheden daarvoor gunstig zijn. Fruit-consult, SWON en DLV gaan hun klanten in 2013 met een nieuw waarschuwingsmodel over mogelijke bacterievuurinfecties informeren.
Foto: Bio Fruit Advies
Coverfoto
6
8
10
12
13
S i n d s 1 8 8 4
Machinefabriek J.M. van den Munckhof B.V.Meterikseweg 115NL - 5961 CV HorstTel: +31(0)77-398 1001 Fax:+31(0)77-398 6485Email: [email protected] www.munckhof.org
Munckhof Air System®
Munckhof Air System®
Op de MAS 3-rijenspuit is de MIA + Vamil regeling van
toepassing!
®
Waarom weerpolis bij de Vereinigte Hagel?Premie betalen voor 15 oktoberVrije keuze verzekerde waardeAantrekkelijke calamiteitendekkingGegarandeerde schade-uitkeringMinimale premieverhoging na schadeGewoon de beste dekking!Vraag een vrijblijvende offerte
VEREINIGTE HAGEL - Vestiging NederlandPostbus 7 . 9422 ZG SMILDE
Tel.: 0592 415581 . Fax: 0592 [email protected] . www.vereinigte-hagel.nl
KIES VOOR ZEKERHEID, KIES VOOR DE NR. 1 IN EUROPA
Secufarm_98_135.indd 1 2/28/2012 11:35:08 AM
33
Fruitteelt 16, 20 april 2013, jaargang 103
het beleid ish e t b e l e i d i s
infonfo
Luna PrivilegeMet ondersteuning van de
NFO is de toelating van Luna
Privilege gerealiseerd. Begin
dit jaar kreeg dit middel voor
het eerste een toelating in
Nederland, maar tegen de
verwachting in zonder appel
en peer. Na overleg met Bayer
Cropscience heeft de NFO aan-
vullende informatie aangele-
verd, waardoor de toelating nu
wel is afgegeven. Met Luna Pri-
vilege komt een extra middel
beschikbaar voor de bestrijding
van meeldauw. Door de toe-
name in het aantal beschikbare
gewasbeschermingsmiddelen
ontstaat voor fruittelers de
mogelijkheid om op basis van
kwaliteit en prijs een keuze te
maken.
Zie voor uitgebreide informatie
de rubriek Werkwijzer pagina
16/17.
Huisvesting seizoenwerkers
De NFO heeft er, binnen
het nationaal akkoord over
huisvesting van buitenlandse
seizoenwerkers, altijd voor
gepleit om de mogelijkheden
open te houden voor huis-
vesting op de fruitbedrijven
zelf. Ook heeft de NFO gepleit
voor het openhouden van
tijdelijke voorzieningen voor
korte dienstverbanden zoals de
oogst van hardfruit. Beide zijn
binnen het nationaal akkoord
gehonoreerd. Op dit moment
werkt de NFO samen met an-
dere partijen aan de verdere
invulling van deze mogelijk-
heden voor de huisvesting. De
NFO wil bijvoorbeeld dat het
mogelijk moet zijn om van mi-
nicampings gebruik te maken
en van huisvesting in caravans
en portocabins.
Kabinet en sociale part-
ners hebben eind vorig
week een akkoord
gesloten over een mix
van maatregelen om
het economische herstel op korte termijn
te stimuleren en de arbeidsmarkt klaar
te maken voor de toekomst. Kabinet en
sociale partners zetten in op een geza-
menlijke aanpak om werkloosheid zoveel
mogelijk te voorkomen door mensen ‘van
werk naar werk’ te begeleiden zodat ze
niet of zo min mogelijk van de Werk-
loosheidswet gebruik hoeven te maken.
Daarnaast komt er één voorgeschreven
route voor ontslag, wordt de positie van
tijdelijke contracten versterkt en gaan
ondernemers 100.000 mensen met een
arbeidsbeperking aan een baan helpen
en de overheid 25.000. Kabinet en sociale
partners verwachten dat het akkoord met
de sociale partners een gunstig gevolg
heeft voor de economie en werkgelegen-
heid. Ook verwacht men dat dit akkoord
een belangrijke bijdrage kan leveren aan
het herstel van vertrouwen bij consumen-
ten. Als dit herstel van vertrouwen door-
zet, verwacht het kabinet dat er in 2014
niet extra bezuinigd hoeft te worden om
het begrotingstekort op of onder de 3
procent van het bruto binnenlands pro-
duct te brengen.
Voor de NFO is de vraag welke effecten
het akkoord heeft voor de fruitteeltbe-
drijven. In ieder geval zijn de fruitbedrij-
ven wat lasten betreft door het vorige
kabinet hard geraakt door de invoering
van de verhoogde assurantiebelasting
en het afschaffen van de rode diesel.
Wat betreft het huidige pakket zijn de
maatregelen die de duur en hoogte van
de WW-uitkering beperken gunstig voor
de fruitteler. Die drukken immers de
arbeidskosten. Ook dat de regie over de
WW naar de sociale partners gaat, is een
goede ontwikkeling.
Zorgen maakt de NFO zich wel over
de maatregelen die de positie van de
flexwerkers versterken. Fruittelers kun-
nen alleen rendabel werken als zij naast
de vaste personeelsbezetting voor het
jaarrond-werk gebruik kunnen maken
van een flexibele arbeidschil. Dit wordt
ingevuld door gelegenheidswerkers, sei-
zoenwerkers en nul-urencontracten. Dit
moet mogelijk blijven. Andere sectoren
buiten de agrarische sector hebben veel
te veel ingezet op flexibele arbeid, ook
al was er jaarrond werk. Het mag niet zo
zijn dat er nu maatregelen komen die
onze regelingen voor piekarbeid gaan
ondermijnen.
De beperking om fiscaalvrij pensioen op
te bouwen, kunnen een positief effect
hebben op de pensioenkosten. Voor de
NFO blijft het wenselijk dat voor arbeids-
overeenkomsten die korter duren dan
een half jaar geen pensioenpremie hoeft
te worden afgedragen.
Herman Bus
Effecten van sociaal akkoord voor fruittelers
Uitgelicht
De NFO maakt zich zorgen over de maatregelen die de positie
van flexwerkers versterken. Fruittelers kunnen alleen rendabel
werken als zij naast de vaste personeelsbezetting voor het jaar-
rond-werk gebruik kunnen maken van een flexibele arbeidschil.
Dit wordt ingevuld door gelegenheidswerkers, seizoenwerkers
en nul-urencontracten. Dit moet mogelijk blijven, zo meent de
NFO. Foto: Marijke van Ossenbruggen, NFO
Frui
ttee
lt 1
6, 2
0 ap
ril 2
013,
jaa
rgan
g 10
3
4
Deze week
Van de 96 miljoen euro faunaschade
door vogels en zoogdieren die agrariërs
jaarlijks lijden, wordt slechts 23 procent
vergoed. Het CLM Onderzoek en Ad-
vies BV schat dat deze jaarlijkse schade
overeenkomt met 1,5 tot 2 procent van
de totale opbrengst. Dit meldt het CLM
in zijn rapport: Kosten en baten voor
de landbouw van schadesoorten.
Het CLM onderzocht in opdracht van
het Faunafonds de totale kosten en
baten van vogels en zoogdieren aan
de landbouw. Het bureau keek tevens
naar de schade die door niet-bescherm-
de diersoorten veroorzaakt was. Naast
cijfers van het Faunafonds maakten de
onderzoekers gebruik van cijfers uit
literatuurstudie en van gegevens uit
een enquête onder 700 agrariërs onder
wie 158 fruittelers. Bij fruit gaat het
om 13 procent van de totale schade
voor wat betreft het aandeel in de
tegemoetkoming. Hieruit blijkt dat er
in de fruitteelt voor veel schade geen
vergoeding is. Schade die niet uitge-
keerd wordt, komt deels doordat ze
is veroorzaakt door niet-beschermde
vogels zoals zwarte kraai, kauw, hout-
duif en dieren zoals konijnen. CLM
schat dit voor de fruitteelt op 7 miljoen
euro. Daarnaast is er ‘schade’ door het
nemen van preventieve maatregelen.
In de fruitteelt komt dat neer op een
bedrag van 611.000 euro ofwel 366
euro per bedrijf. Kosten in verband met
het verjagen, organiseren van de jagers
en invullen van formulieren worden
niet vergoed en worden voor de fruit-
teelt geschat op bijna 1,2 miljoen euro.
Daarnaast is er geen vergoeding voor
onder meer het vroegtijdig vallen en
dunnen van fruit door pikschade. CLM
schat deze schadepost voor een gemid-
deld fruitbedrijf in op 3.165 euro.
Fruittelers melden echter veel schade,
ook boven het
minimumbedrag,
niet. Het totale
bedrag van niet-
gemelde schade
op fruitbedrijven
varieert op jaarba-
sis tussen de 4 en
6,6 miljoen euro
voor appel en tus-
sen de 3,7 en 6,6
miljoen euro voor
peer. 73 procent
(voor appel) tot 83
procent (peer) van
de bedrijven zou een tegemoetkoming
in de schade kunnen ontvangen voor
de niet-gemelde schade. Frans van
Brandenburg die namens de NFO in
de begeleidingscommissie zat, merkt
op dat ook het niet goed invullen van
formulieren en niet goed volgen van
de procedure, zoals het niet volgens
de regels uitvoeren van de preventieve
maatregelen, redenen zijn dat een deel
van de gemelde schade niet uitgekeerd
wordt. Het CLM-rapport vindt u op:
www.faunafonds.nl.
Bron: CLM
Nog geen kwart faunaschade wordt vergoed
schadepreventie3%
niet-beschermende soorten37%
kostenarbeid verjagen
16%
uitgekeerdeschade
11%vergoeding
ganzenpakketten
10%
kosten preventie engedoogovereenkomsten
2%
eigen risico1%
bijkomende schade
6%
totaal niet-opgegeven schade
14%
Schatting totale schade veroorzaakt door schadesoorten in Nederland
VorstschadeDe vorst van 13 maart heeft zeker
in België op lager gelegen percelen
bij peer meer schade aangericht dan
fruittelers lief is. In Zuid-Limburg was
het ook zeer koud, maar het vroor
minder streng dan in België. Volgens
teeltadviseur Peter van Arkel is er
in Zuid-Limburg op laaggelegen en
gevoelige percelen wel schade door
vorst of latere Pseudomonas te vin-
den. Daar is volgens hem onder in de
boom veel vorstschade met oogstre-
ductie tot gevolg. Het gaat echter om
een klein deel van het areaal. Op een
enkele uitzondering na zal het geen
kleinere oogst geven. Over het alge-
meen is er een zware bezetting met
bloemknoppen en is het verlies aan
bloemknoppen zeer beperkt.
Verkoop Mitterer boomgaardspuit Hans van Driel, die de afgelopen 25 jaar de KWH-boomgaardspui-
ten vertegenwoordigde, neemt de verkoop van Mitterer boom-
gaardspuiten op zich. Hij doet dit in samenwerking met Pim Hor-
den in Leerdam. Horden is al jarenlang de Nederlandse importeur
van deze Italiaanse boomgaardspuiten. In Italië is Mitterer een
groot merk, maar in Nederland is er nog een markt te winnen.
Foto: Mitterer
5
Fruitteelt 16, 20 april 2013, jaargang 103
16
In de NFO-kringbesturen zijn
er enkele wijzigingen. Harry
de Schutter van NFO-afdeling
West Noord-Brabant en St.
Philipsland wordt opgevolgd
door Olav Kavelaars uit Ze-
venbergschenhoek.
Bij NFO-kring Flevo-Noord
zijn Michiel Appelhof uit
Zeewolde en Frans Rijk uit
Dronten nieuwe bestuursle-
den. Aftredend zijn Gerard
Macleane, Robert Elshof en
Jan van Woudenberg. Jan
Kroeze, NFO-afdelingvoorzit-
ter West-Betuwe, wordt op-
gevolgd door Bert den Haan
uit Kerk-Avezaath. Raymond
Notermans, NFO-kringvoor-
zitter Limburg, nam op 4 april
tijdens de jaarvergadering af-
scheid. Jacques van Enckevort
uit Sevenum is voorlopig zijn
waarnemer.
Bij de NFO-Productgroep
Houtig Kleinfruit neemt
voorzitter René Simons af-
scheid. Zijn functie wordt
overgenomen door Frederik
Bunt uit Slijk-Ewijk. Simons en
Notermans namen donderdag
18 april tijdens de ALV van de
NFO offi cieel afscheid. In een
volgend Fruitteeltnummer
wordt meer aandacht besteed
aan het vertrek van Simons en
Notermans.
Op www.nfofruit.nl > De NFO
staat een overzicht van de be-
stuursleden.
Nieuwe leden NFO-kringbesturen
Agendaberichten en vangbandje
De volgende Fruitteelt die za-
terdag 27 april verschijnt, is een
tweewekennummer. Dit betekent
dat er in week 18 op zaterdag
4 mei geen Fruitteelt uitkomt.
Houd daar rekening mee bij het
toesturen van agendaberichten
en vangbandjes. Agendaberichten
en vangbandjes die in Fruitteelt
nr 17/18 mee moeten, kunt u nog
tot maandag 22 april 12.00 uur
toesturen via de website:
www.nfofruit.nl > Vakblad Fruit-
teelt, of via e-mail:
[email protected] (niet voor
vangbandjes). Voor Fruitteelt nr
19 die zaterdag 11 mei uitkomt
kunt u tot maandag 7 mei 12.00
uur agendaberichten en vang-
bandjes insturen.
Overname PT-activiteitenDe leden van Frugi Venta hebben op 10 april
ingestemd met het privaat organiseren van
PT- activiteiten op het gebied van onder
meer voedselveiligheid, voeding en gezond-
heid, statistieken en handelsbelemmeringen.
De verenigde groente- en fruithandelaren
zien deze activiteiten, die nu nog het PT en
Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel
uitvoeren, als onmisbaar. Mede doordat de
jaarlijkse heffi ngen wegvallen, gingen de
leden akkoord met een contributieverhoging
voor fi nanciering van de overgenomen acti-
viteiten.
Ook de ledenvergadering van DPA is bereid
sectortaken van het PT over te nemen, het
liefst in samenwerking met één of meer
sectororganisaties. De NFO is blij met deze
ontwikkelingen. Ze gaat zelf ook zaken over-
nemen zoals de coördinatie van een effectief
middelenpakket.
Fruitteler Kees Goense in Mar-
wijksoord (Drenthe) ontwikkelde
in samenwerking met mechani-
satiebedrijf Mesken BV in Smilde
een windmachine voor nacht-
vorstbestrijding. De machine is
mobiel en maakt weinig lawaai.
Met een terreinheftruck is ze te
verplaatsen, maar aan een lich-
tere en gemakkelijkere te ver-
plaatsen variant wordt gewerkt.
De ventilator is gemonteerd op
een in hoogte verstelbare buis
die bij nachtvorst tot 10 meter
uitgeschoven wordt. Kleinfruit-
teler Goense test de machine
komende twee jaar uit in een
perceel blauwe bessen. Het
nachtvorstrisico verkleint door
het mengen van de koude met
de warmere bovenlucht. Goense
verwacht dat één ventilator op 1
hectare bij een temperatuur van
-4 à -5 ºC voldoende nachtvorst-
bescherming biedt. De prijs ligt
om en nabij de 10.000 euro.
In het kader van een nieuw
project omtrent nachtvorstbe-
strijding bij kleinfruit registreert
de ventilator ook temperatuur-
verschillen. De ventilator wordt
vergeleken met nachtvorstbe-
strijding door middel van bere-
gening en vuurpotten.
Stille windmachine
Foto: Mesken BV
6
Frui
ttee
lt 1
6, 2
0 ap
ril 2
013,
jaa
rgan
g 10
3
Van Haarlem begon zijn jaarrede met een blik op het huidige afzetseizoen, een onderdeel dat de telers erg
bezighoudt. “De prijsvorming is goed, heel erg goed.” De deels veroorzakende factor hiervan is echter vrij dramatisch. “Met de vorst vorig jaar in februari zijn we ons al-lemaal rot geschrokken. Belangrijk is dan, hoeveel fruit is genoeg om er financieel zonder kleerscheuren doorheen te komen. Een oogst van minder dan 40 procent en schade aan de opstand maakten het tot een moeilijk jaar. De tegenstellingen werden nog groter dan ze al kunnen zijn. Er zijn ongekend positieve resultaten, maar ook financiële problemen en die moeten wel opgelost worden. Ik heb met deze onderne-mers te doen.” Voor telers van kersen, pruimen en houtig kleinfruit constateerde Van Haarlem ook een enerverend jaar. “Er was weinig nodig om een goed resultaat te halen.” De mindere oogst is naar heel Europa te vertalen. Voor appel geldt dat er Europees gezien 8 procent minder is geproduceerd, voor peer is dit zelfs 31 procent. Dit resul-teert in een schone markt en er zijn geen
grote importen uit het zuidelijk halfrond. Dat betekent goede prijzen voor alle fruit-soorten op de eigen markt.
Internationale marktDe fruitmarkt is altijd in ontwikkeling; re-den voor Van Haarlem om de onderwerpen: mondiale fruitstromen, concurrentie uit Oost-Europa en onderscheidend vermogen verder toe te lichten. De fruitproductie
groeit, maar laat in West-Europa een lichte krimp zien. Tevens is de consumptiegroei in dit deel van Europa minimaal. De con-sumptiegroei is vooral terug te zien in Oost-Europa, Azië, Midden-Oosten en Afri-ka. De groei gaat gepaard met de stijgende welvaart aldaar.De productiegroei in Oost-Europa ziet de NFO-voorzitter niet direct als een be-dreiging, “mits wij niet hetzelfde doen als
“Verleden jaar hebben we vastge-
steld dat er veel in beweging is.
Toen wisten we het, nu zitten we
er middenin.” Dat zei NFO-voorzit-
ter Johan van Haarlem tijdens zijn
jaarrede op donderdag 18 april op
de Algemene Ledenvergadering in
Tiel. Hij doelde vooral op het weg-
vallen van het PT en daarbij een
groot deel van het fruitteeltonder-
zoek, de fruitmarkt die wereldwijd
in beweging is en de vorstschade.
Marijke van Ossenbruggenvakblad [email protected]
In de markt ligt de uitdaging‘Ons product is iets van hier, daar kunnen we de hele wereld mee over’
Algemene Ledenvergadering NFO
Johan van Haarlem: ‘De vragen uit de sector blijven dezelfde, de manier waarop het
antwoord erbij gezocht wordt, verandert.’ Foto: Marijke van Ossenbruggen, NFO
7
Fruitteelt 16, 20 april 2013, jaargang 103
de lagelonenlanden. De focus moet dus liggen op een onderscheidend product of onderscheidende werkwijze. Rassen die in Nederland goed gedijen zoals Elstar en Conference, groeien immers niet wereld-wijd. Ons product is iets van hier, daar kun-nen we de hele wereld mee over. Daarin zit ook gelijk de uitdaging om markten te openen.” Er kan momenteel wel een crisis zijn, maar over het algemeen neemt de we-reldwelvaart nog steeds toe. Interessante, opkomende markten zijn bijvoorbeeld Azië, Oost-Europa, Zuid-Amerika en Afrika.
Nederland moet de kansen op deze mark-ten beter benutten.Van Haarlem hamerde erop dat de eigen markt natuurlijk niet verwaarloosd mag worden, met name de appel dat toch meer een binnenlands product is. Bij de retail zijn er volgens hem absoluut mogelijkhe-den als telers onderscheidend kunnen zijn. Voor de retail geldt dat zij zich ook niet alleen meer met de prijs onderscheidt. Zij speelt steeds meer in op beleving (streek-product), duurzaamheid (de introductie van
resistente rassen in conceptvorm past hier mooi in) en herkenbaarheid. Ook met de introductie van een merk voor bijvoorbeeld de betere Elstar en Conference kunnen telers inspelen op deze trend en er bo-vendien een conceptmatige aanpak onder stoppen. “Werken aan het onderschei-dende, is werken aan de kwaliteit. Binnen de NFO zijn hiervoor de Productgroepen Appel en Peer opgezet. Daarmee hebben we al één ding bereikt; we staan dichter bij onze leden. In deze productgroepen zit-ten jonge, enthousiaste mensen die eraan
willen trekken en het fenomeen kwaliteit willen aanpakken. De Elstar altijd raak-spe-cificaties en de kwaliteitsmonitoring in het winkelschap bij Elstar werpen hun eerste resultaten af. Deze aanpak wordt ook geïn-troduceerd voor Conference.”
Botte bijlDe gevolgen voor de fruitsector van het lente- en regeerakkoord, denk aan de assu-rantiebelasting, rode diesel, het verplichte kentekenbewijs en de perikelen rond de
loonkosten, vindt Van Haarlem zorgelijk. De overheid heeft volgens hem wat betreft de inkomens de effecten slechts gedeelte-lijk doorgerekend. De loonkosten zijn bij-voorbeeld een belangrijke factor. “Met de wetenschap dat we de duurste zijn in Euro-pa moeten we wel in de pas blijven lopen. Het is toch een beetje met de botte bijl ge-gaan in het lente- en regeerakkoord. Soms is het juist beter om te investeren in plaats van zwaardere lasten door te voeren”. Een ander actueel dossier dat volgens Van Haar-lem vaak makkelijk lijkt, is water. “Aan- en
afvoer van water is van levensbelang voor de fruitteelt. Water en de kwaliteit ervan is een voorwaarde als het gaat om de toe-lating van middelen. Telers hebben al veel inspanningen verricht, we zijn goed bij de les gebleven. Maar er zal een schepje bo-venop moeten in de vorm van technische toepassingen en het beschikbaar houden van water.Kijkend naar het GLB is de NFO volgens de voorzitter goed op weg als het gaat om de beoogde hectarepremie en vergroeningsei-sen. De GMO-gelden moeten volgens hem wel meer ingezet gaan worden waarvoor het bedoeld is: de marktordening. De twee-de pijler wordt ook belangrijker voor de fruitteelt. Die is nodig voor het beheersen van weerrisico’s. Kennis en innovatie kun-nen hier ook onder vallen. “We moeten als sector dan ook trots zijn dat de overheid ons rekent tot een van de negen topsecto-ren.” Kanttekening hierbij is wel dat dit in schril contrast staat met het wegvallen van het PT, een belangrijke poot voor de ken-nis en innovatie. “Met het PT zijn we een nuttig instrument kwijt. De innovatie via de topsectoren moet ook niet te ver van de sector komen af te staan. We moeten van de topsector gebruik kunnen maken aan de hand van de items die in de sector moeten worden aangepakt.” E
Kennismakelaar
De NFO ziet voor zichzelf een rol weg-
gelegd als kennismakelaar om kennis op
te halen en partijen bij elkaar te bren-
gen. Kennis is noodzakelijk omdat de
fruitsector moet innoveren om zich te
kunnen onderscheiden. Met het wegval-
len van het PT en onderzoek wil de NFO
als kennismakelaar de juiste schakels bij
elkaar brengen om goede initiatieven
van de grond te krijgen.
In Fruitteelt nummer 17/18 (tweeweken-
nummer) vindt u uitgebreider aandacht
voor de NFO-ledenvergadering.
8
Frui
ttee
lt 1
6, 2
0 ap
ril 2
013,
jaa
rgan
g 10
3
Bacterievuur is al vanaf 1969 aan-wezig in Nederland. Toch hebben de meeste fruittelers al jaren geen
aantasting meer op hun bedrijf gevonden. Dat is niet overal in Europa zo. In Midden-, Zuid- en Oost-Europa treedt jaarlijks aan-tasting op. Vooral 2007 was een extreem bacterievuurjaar waarbij in de gehele Al-penregio zware aantasting optrad. Ook in België zijn de afgelopen jaren weer meer bacterievuurgevallen gevonden. Wij denken bij bacterievuur vooral aan peer, maar in het grootste deel van de wereld is bacterievuur vooral een ziekte op appel. Veel van de nieuwe appel-variëteiten zijn zeer gevoelig voor bacterievuur.
Bloeiperiode is kritischGrootschalige, nieuwe infecties treden met name op tijdens de bloei als de omstandig-heden daarvoor gunstig zijn. We hebben de afgelopen jaren gewoon geluk gehad.
Indien in een jaar tijdens de bloei ‘alles past’ zal ook in Nederland bacterievuuraan-tasting optreden. Infecties tijdens de normale bloeiperiode bleven uit, maar er ontstonden wel infec-ties op laatbloeiende bomen die in het voorjaar geplant waren. Laat in mei en in juni is de kans op infectie veel groter. In-cidenteel zijn er problemen op bedrijven waar de bacterievuur vermoedelijk via plantmateriaal het bedrijf is binnengeko-men en de teler de ziekte maar moeilijk de baas kan. Tot slot zijn er situaties waarbij een zomerse hagelbui tot zware aantasting door bacterievuur leidt. Onder extreme infectiedruk zijn bacterievuurinfecties op scheuttoppen en hagelwonden mogelijk. In verreweg de meeste gevallen is de bloei de kritische periode voor infecties. Waar-schuwingsmodellen en maatregelen tegen bacterievuur zijn dan ook gericht op het voorkomen van infecties tijdens de bloei van appel en peer.
InfectiebiologieHet eerste dat nodig is voor een infectie zijn bacteriën. Bacterievuur overwintert in en buiten de boomgaard in ‘bacterievuur-kankers’ op waardplanten. In het voorjaar, voor de bloei, vermeerderen de bacteriën zich daar en worden door insecten ver-spreid in het landschap. Er kunnen dan in-fecties ontstaan op vroegbloeiende waard-planten zoals meidoorn, maar er kan ook vermeerdering plaatsvinden op bladeren en bloemen van planten die zelf niet door bacterievuur geïnfecteerd worden. Bacterie-vuurjaren zijn meestal jaren waarin het voor de bloei al warm is geweest waardoor zich in het landschap al een bacteriepopulatie heeft kunnen opbouwen. Een bloem kan door bacterievuur worden geïnfecteerd van-af het moment dat deze open gaat tot het moment dat de bloembladeren vallen. Een infectie verloopt via de volgende stappen:1. De bloem gaat open en wordt bezocht door een bestuivend insect. Dit insect kan enkele bacteriën achterlaten op de stempel.
Fruitconsult, SWON en DLV gaan
hun klanten in 2013 met een
nieuw waarschuwingsmodel over
mogelijke bacterievuurinfecties
informeren. Deze modelbereke-
ningen zijn nadrukkelijk alléén
van belang voor bedrijven waar in
2012 bacterievuur is gevonden en
alléén zolang op deze bedrijven
vruchtbomen bloeien. Denk daar-
bij ook aan de bloei van laatge-
plante bomen. RIMpro-Erwinia is
een nieuw waarschuwingsmodel
dat fruittelers en hun adviseurs
helpt om tijdens de bloei kritische
momenten te herkennen.
Marc TrapmanBio Fruit [email protected]
Meer aandacht voor bacterievuur met RIMpro-Erwinia
Veel nieuwe appel-variëteiten zijn zeer gevoelig voor bacterievuur
Bacterievuur
Aantasting door bacterievuur. Foto: Marc Trapman, Bio Fruit Advies
9
Fruitteelt 16, 20 april 2013, jaargang 103
2. De bacteriën vermeerderen zich op de stempel. Hoe warmer het is, hoe sneller de bacteriën zich daar vermeerderen.3. Om een infectie te kunnen veroorzaken zijn er veel bacteriën nodig. Het moet een paar dagen heel warm zijn om een kriti-sche bacteriepopulatie op de stempel te bereiken voordat de kelkbladeren afvallen en de bloem resistent wordt. Dit gebeurt allemaal nog buiten op de plant. Er is nog geen infectie.4. Alleen nadat een kritische massa van bacteriën op de stempel is ontstaan, kan een infectie plaatsvinden. Daarvoor is vrij water in de bloem nodig. Dit kan dauw of regen zijn. Het water geeft de bacteriën de kans de bloembodem te bereiken. Normaal wordt de bloembodem beschermd voor infecties door het suikergehalte van de nectar. Door het water verdunt de nectar en kunnen de bacteriën de bloembodem binnendringen.5. Eenmaal binnen in de plant kunnen de bacteriën zich neerwaarts verplaatsen rich-ting de onderstam. In Noord-Amerika is het probleem dat de onderstam (M9) door de bacterievuur wordt gedood waardoor de boom in z’n geheel sterft. Daarom is er veel onderzoek naar bacterievuur-resistente onderstammen6. Binnen de plant vermeerderen de bac-teriën zich. Het bacterieslijm oefent een steeds grotere druk uit op het vaatstelsel. Tot het weefsel scheurt en bruin kleurt. Op dat moment zien we de symptomen van de aantasting als het bruin kleuren van bloe-men en scheutjes.
Infectiemoment berekenenAl heel lang proberen adviseurs kritische momenten voor bacterievuur te berekenen uit weersgegevens. Het systeem van Eve Billing uit Engeland en Maryblyt uit USA zijn voorbeelden van oudere modellen ontwikkeld in de tijd dat we alleen over minimum en maximum thermometers beschikten. Deze modellen zijn vooral op ervaringswaarden gebaseerd. Ze bevatten aannames waarvan we nu weten dat ze niet juist zijn. Cougarblight (USA) is een voor-beeld van een moderner model.Na de grote bacterievuuruitbraak in 2007 was de tijd rijp voor de ontwikkeling van een modern simulatiemodel op basis van de huidige kennis over bacterievuur. De toepassing van het enige curatieve middel tegen bacterievuur, Streptomycine, is in steeds meer landen verboden. Er zijn en-kele preventieve middelen beschikbaar die vlak voor het ontstaan van de infectie in de open bloem moeten worden gespoten om de infectie te verhinderen. Het model moet dus, gevoed met lokale weersvoorspel-
lingen, een inschatting kunnen maken van het infectierisico in de komende dagen. In diverse landen maken adviesdiensten al ge-bruik van RIMpro-Erwinia voor dit doel.
Uitleg over figuur RIMpro-Erwinia
• De onderste figuur toont de aanloop naar de infectie: de groei van de bacteriepopula-tie op de stempels van open bloemen.• De middelste figuur toont met rode pun-ten de infecties; bacteriën dringen op die momenten de bloembodem binnen.• De bovenste figuur toont de ontwikke-ling van de bacteriepopulatie in de plant totdat de symptomen zichtbaar worden.Iedere dag gaan er bloemen open. Indien de temperatuur die dag boven 12 °C komt, nemen we aan dat bloembezoekende insec-ten enkele bacteriën op de stempel hebben gebracht en start een berekening voor die verse bloemen. In de dagen daarna groeit de bacteriepopu-latie op de stempel afhankelijk van de tem-peratuur. Dit zijn de gele lijntjes. Iedere
dag vertrekt er een lijntje voor de bloemen die die dag open zijn gegaan. De lijntjes stoppen op het moment dat de bloembla-deren vallen en er geen groei van de bacte-riepopulatie meer mogelijk is.Indien het warm is, groeit de populatie snel en gaan de lijntjes steil omhoog. Nadat een kritische hoeveelheid bacteriën is ontstaan, kan een infectie ontstaan als de bloemen nat worden. Dat kan regen, dauw of bere-gening zijn. Dan ontstaat een infectie op die percelen waar bacterievuur aanwezig is. Twee tot drie weken later worden de symptomen zichtbaar.
Praktische interpretatie De modelberekeningen zijn nadrukkelijk alleen van belang voor bedrijven waar in 2012 bacterievuur is gevonden en alleen zolang op deze bedrijven vruchtbomen bloeien. Denk daarbij ook aan de bloei van laatgeplante bomen.RIMpro-Erwinia gebruikt lokale weers-voorspellingen om te berekenen wat er de komende dagen kan gebeuren. Dreigen er infecties, voer dan op die kritische dagen geen beregening uit!Er bestaan middelen die preventief kun-nen worden toegepast om de groei van de bacteriepopulatie te remmen. De meest effectieve van deze middelen zijn helaas niet in Nederland beschikbaar. Hebt u een boomgaard met een bacterievuurverleden, en dreigt tijdens de bloei de komende da-gen een infectie te ontstaan, overleg dan met uw adviseur wat de beste strategie is.Is er volgens het model een infectiekans geweest, voer dan in de week nadat deze zichtbaar moet worden een grondige con-trole op de boomgaard uit. Zo kan bacte-rievuuraantasting tijdig worden verwijderd en uitbreiding van de aantasting worden voorkomen. E
Verschil in appel en peer
Bij appel merken we dat er zware aan-
tasting op kan treden en daarna ge-
beurt dat in dezelfde boomgaard weer
jaren niet. Veel van de in 2007 zwaar
aangetaste boomgaarden in Steiermark
(Oostenrijk) hebben sindsdien nooit
meer symptomen getoond. Bij appel
moeten er kennelijk ieder jaar opnieuw
bloemaantastingen optreden. Bij peer
lijkt de aantasting in meerdere jaren ac-
tief te blijven. Aangetaste bomen tonen
het volgende jaar opnieuw aantasting
zonder dat daarvoor bloei-infecties
noodzakelijk zijn.
10
Frui
ttee
lt 1
6, 2
0 ap
ril 2
013,
jaa
rgan
g 10
3
Inmiddels staat de vijfde generatie van the familie Mathison aan het hoofd van Fruitbedrijf Stemilt met als huidig direc-
teur West Mathison. Het familiebedrijf be-staat al ruim honderd jaar. De teelt is voor-namelijk gevestigd rondom de Stemilthill. Op het bedrijf worden jaarlijks 176 miljoen kg appels verhandeld, dat is ongeveer een derde van de gehele Nederlandse appel-teelt! Hiervan is 30 procent biologisch ge-teeld. De kg-omzet van de appels lag enkele jaren geleden nog hoger, maar er kwamen enkele grote bedrijven die zelf hun appels gingen verpakken en verkopen.Het bedrijf teelt 25.000 ton (20% organisch) peren en 30.000 ton kersen, van deze laat-ste wordt 12 procent biologisch geteeld. Het merendeel van het fruit van Stemilt is bestemd voor de export.Een groot gedeelte is eigen teelt en het heeft een groot aantal ‘eigen’ telers (enkele honderden) die bij Stemilt hun fruit laten koelen, verpakken en verkopen. De totale fruitopbrengst is afkomstig van ongeveer 7.000 hectare boomgaard.
Teelt en bewaringDe 30 procent biologische appels, ofwel 53 miljoen kg, die het bedrijf omzet is een re-latief groot aandeel. Volgens Van Someren Greve (werkzaam bij GP Graders, leveran-cier van kersensorteerlijnen) zijn er niet veel bedrijven die zoveel kg’s biologisch
telen. Ter vergelijking: in Nederland wor-den jaarlijks circa 7 miljoen kg biologische appels geteeld.De familie Mathison teelt elf soorten peren en twaalf soorten appels zoals Braeburn, Golden- en Red Delicious, Piñata, Honey-crisp, Gala, d’Anjou en Forelle, (Red) Bart-lett. De top vijftien van de verkoop van fa-
voriete rassen verschuift. Gala stootte Red Delicious van de troon. Golden Delicious, die tweede stond, staat op de zesde plaats. Van Honeycrisp zijn de verwachtingen hoog. Deze appel staat vijfde in de rang-lijst. Van Someren Greve: “Van dat ras kun je er niet genoeg de grond in krijgen.” Vanwege het grote volume fruit koos het bedrijf voor afzetpools, zoals wij die ken-nen bij de afzetorganisaties. Opmerkelijk
is dat een teler wordt gekort op zijn uitbetaalprijs wanneer hij fruit aanlevert dat vanwege de kwaliteit alleen geschikt is voor korte bewaring. Stemilt laat ‘fieldmannen’ diverse rijp-heidbepalingen uitvoeren in de oogstperiode om te bepalen of een partij voor zeer korte (binnen 6 weken), kort tot mid-dellange (enkele maanden), middellange (6 maanden) of lange bewaring (mogelijk jaar-rond) wordt weggezet. Volgens van Someren Greve noemt men deze laatste pool ook wel de gamblerspool. Het bedrijf streeft ernaar om 50 procent van de oogst te bewaren voor middellange en lange bewaring, een doelstel-ling die het meestal wel haalt. De kosten (koelen, verpakken, verkopen) die een teler voor zijn fruit aan Stemilt betaalt, is circa € 6 per doos van 18 kg, omgerekend circa € 0,33 per kg.Stemilt is een grootverbruiker van SmartFresh en geeft hier-aan jaarlijks ruim 2,2 miljoen
euro uit. Daarnaast heeft het in Amerika ook de mogelijkheid om Harvista (een pre-SmartFreshmiddel) toe te passen. Dit mid-del spuiten de telers enkele weken voor de oogst. Het remt de rijping. Hiermee ver-ruimen zij dus het plukvenster hetgeen kan resulteren in een betere kleur en maat. De telers op de Klantendag hadden wel oren
In Amerika, waar alles groot is, zet de eigenaar van Fruitbedrijf Stemilt in
het Noordwestelijke Wenatchee (Washington State) groots in op reclame
voor de verkoop van zijn appels, peren en kersen. Jaarlijks zet het bedrijf
231 miljoen kg fruit om. Voormalig directeur Hans van Someren Greve
gaf een lezing tijdens de Fruitconsult Klantendag (eind januari) over het
fruitbedrijf van zijn schoonfamilie. Reclame en korte lijntjes met de retail
zijn de succesfactoren voor de afzet. En het bedrijf werkt volgens de slo-
gan: ‘We don’t sell what you grow, we grow what we can sell’.
Marijke van Ossenbruggenvakredacteur [email protected]
Amerikaans fruit gaat gehele wereld over‘We don’t sell what you grow, we grow what we can sell’
Bedrijfsreportage
Hans van Someren Greve. Foto: Herman Bus, NFO
11
Fruitteelt 16, 20 april 2013, jaargang 103
naar dit middel, maar een toelating voor Nederland komt er waarschijnlijk niet.
ExportStemilt verkoopt zijn fruit zowel interna-tionaal (26 exportlanden) als regionaal. Rusland is voor dit bedrijf een groeiende markt, vooral voor de grote maten Red Delicious. Japan is lastiger voor de appel-export, maar voor de kersen blijkt het land een uitstekende bestemming te zijn. Al sinds 1988 vinden de kersen daar hun weg naartoe. Inmiddels is Stemilt de grootste kersenexporteur ter wereld. Ook China is een goede klant. Van Someren Greve: “Het betaalt voor onze kersen de hoogste prijs van de wereld.” De peren worden voornamelijk geëxpor-teerd naar Mexico, Rusland en in mindere mate Europa. “Dit is afhankelijk van de oogst in de EU.”Voor afzet op de binnenlandse markt is Walmart-stores Stemilts grootste klant. De-ze keten wil niet de allerhoogste kwaliteit. “Walmart weet dondersgoed dat de telers failliet gaan als ze de prijs bij hen naar be-neden praat.”Voor de sortering geldt dat appels worden verpakt volgens de landelijke eisen of de nog strengere eisen van Washington State. Van Someren Greve toonde de toehoorders een fotovoorbeeld van diverse kwaliteits-sorteringen Fuji van ‘Washington Extra Fancy’ (hoogste kwaliteit) tot ‘Fancy’ (laag-ste kwaliteit). De Fancykwaliteit van Fuji bestempelt Stemilt ook wel als ‘armyhel-
mets’. Deze zogenoemde ‘legerhelmen’ zijn onverkoopbaar, zei Van Someren Greve. Hij gaf de Nederlandse telers ook nog een prikje mee door een opmerking over de al-lerbeste Washington kwaliteit. “Ik wil niet beledigend zijn, maar die vind je niet bij jullie. Misschien zijn ze er wel, maar daar zijn ze dan niet op gesorteerd.”
ReclameDe verkoopmethode veranderde door de jaren heen om de tussenschakels weg te kunnen nemen. In de jaren ‘70, ‘80 en ‘90 bemiddelden brokers (commissionairs) voor Stemilt met de supermarkten. Begin-jaren ’90 werden zij ontslagen omdat de directeur destijds niet wist wat z’n klanten wilden en zonder deze tussenschakel ver-kortte het lijntje met de retail. Nu gaat het
product rechtstreeks van de verpakafdeling naar de supermarkten. Het bedrijf plant alleen rassen waarvan het het fruit goed kan verkopen. Stemilt zet groots in op reclame van deze goed ver-koopbare rassen. Een groot gedeelte van de presentatie bestond dan ook uit kleur-rijke plaatjes van alle soorten promotie en reclame die het voert. Een kijkje op zijn website (www.stemilt.com) laat direct het fleurige en tropische verhaal van Piñata zien (bij ons bekend onder de rasnaam Pinova). Een website geheel gericht op de consument die bol staat van reclame voor appels uit Washington State. Social media vindt het bedrijf zeer belangrijk en bovendien is het veelal gratis. Met name de positieve reacties die consumenten op de diverse sites achterlaten werken volgens Van Someren Greve goed als reclame. Van Someren Greve meldde dat supermarkten graag reclame maken voor de Washington State appels. Voor de financiering (per-soneel, promotiemateriaal, display, etc.) kloppen zij aan bij Stemilt. De displays (re-clamezuilen met fruit) in supermarkten zijn volgens hem een goede manier van reclame voeren. Het is een gerichte vorm van re-clame die volgens hem Nederland ook zou moeten introduceren. “Die displays worden in Nederland maar ergens neergegooid. Jammer dat je je hier niet zo kunt profi-leren.” Hij benadrukte dat alleen reclame maken niet voldoende is. “Je kunt wel ad-verteren, maar als een supermarktinkoper het ras niet kent, schiet het niet op.” E
Een overzicht van één van de vier sorteer- en verpakfaciliteiten. Foto: Stemilt
Foto: Stemilt
12
Frui
ttee
lt 1
6, 2
0 ap
ril 2
013,
jaa
rgan
g 10
3
“Ik vind het leuk om te kunnen uit-leggen wat ons fruitteeltproject in Oekraïne inhoudt”, zei Paul van
Bergen (projectmanager Van Kessel Groep) in zijn inleiding recentelijk bij de presenta-tie van de Z3RT-spuit. “Ik kan nu tenminste enkele indianenverhalen ontzenuwen.” In-dianenverhalen is een groot woord, maar in artikelen, websites en wandelgangen doken de afgelopen maanden geregeld geluiden op van Nederlandse bedrijven die actief zijn in de Oekraïense fruitteelt. Al die publica-ties vallen samen met de toelichting die Van Bergen gaf over dit project.De fruitteelt is de Van Kessel Groep niet onbekend. Als toeleverancier hebben en-kele dochterbedrijven hun sporen verdiend met diverse bedrijfsgebouwen. Misschien wel bekender is het fruitteeltbedrijf van de groep in het Hongaarse Almakúti. Dat heeft er aan bijgedragen dat Adviesbureau Atri-ment, ook een dochterbedrijf in deze groep, in zee ging met het project Ukrainian Gar-den, ofwel Oekraïense tuin. Hier wordt met Nederlandse expertise binnen enkele jaren een fruitteeltbedrijf van bijna 200 hectare appel gesticht.
Vroeg investeren voor subsidieDe opdrachtgever van het project is een echtpaar uit de medische wereld. Zijn vermogen wil het investeren in een fruit-teeltbedrijf dat op de Nederlandse leest is geschoeid. Aanvullend daarop is subsidie beschikbaar. Niet uit Brussel, zoals bij veel uitbreidingen in de Oost-Europese fruit-teelt, maar uit het land zelf.Aan het einde van dit jaar bereikt het pro-ject een moeilijk punt, voorziet Van Bergen. Mede omwille van de subsidie wordt al veel geïnvesteerd, hoewel dat voor de opbouw van het bedrijf nog niet nodig is. Zo is vorig jaar al een beperkt areaal ingeplant, ofschoon de voorbereidingen dat eigenlijk nog niet toelieten. Dit voorjaar wordt 22 hectare appelbomen geplant, geleverd door het Oekraïense zusterbedrijf van Van Rijn-De Bruyn. VOF De Ruiter neemt de aanleg voor haar rekening. Volgend jaar staan de volgende 50 hectare op het programma met bomen van Verbeek Boomkwekerijen.VGB heeft de watervoorziening aangelegd; Roma Isolatiesystemen, Van Kempen en Van Amerongen leggen ULO-bewaring aan voor 9 miljoen kg fruit. Agrifirm levert de hagelnetten, Gebr. Bonenkamp de mecha-nisatie en Greefa een sorteermachine met de omvang van tweemaal vier sporen. Toch is er ook inbreng uit Oekraïne zelf. Lokale bedrijven bouwen het casco van de koel-huizen. Twee mensen hebben de dagelijkse leiding; iemand uit de Oekraïne en Sven Wiggelo uit Nederland. Fruitconsult advi-seert de teelt bij dit project.
Beregenen niet nodig“Ik ben druk bezig met het leren van de Russisch taal”, zei Sven Wiggelo in zijn aan-vullende inleiding. Waarmee hij al duidelijk maakte dat het project in het noordoosten van het land ligt, niet ver van de hoofdstad Kiev. Hier spreekt een minderheid Russisch. Niet alleen de snel groeiende binnenlandse markt, maar ook de uitvalsbasis naar de nog grotere Russische markt zijn mede aanleiding om in Oekraïne dit grootschalige fruitteeltproject op te richten.
Een andere moeilijkheid is de beschikbaar-heid van water. Niet zozeer de technische voorzieningen om het bij de bomen te krijgen, maar meer de mogelijkheid om het voor zoveel hectare in voldoende mate uit de grond te pompen. De grondprijs hangt vaak meer af van het ter beschikking heb-ben van water dan van de kwaliteit van de bodem. Beregenen is volgens Wiggelo niet nodig omdat de strenge winter in korte tijd overgaat in de zomer.In het westen van het land is water op veel plaatsen beter voorhanden. Net als onder de Pyreneeën of rondom De Alpen komen aan de voet van De Karpaten ook moderne fruitteeltbedrijven van de grond. Maar niet zo groot als Ukrainian Garden; meestal gaat het dan om familiebedrijven. Deze telers halen hun kennis en materialen uit Italië en voelen zich meer verwant met Polen dan met Rusland, al blijft dit land een belang-rijke potentiële afnemer. E
Nederlandse toeleveranciers zet-
ten in Oekraïne een grootschalig
fruitbedrijf op. De binnenlandse
markt en die van het nabije Rus-
land bieden enorme mogelijk-
heden voor de afzet. Maar de
beschikbaarheid van water is niet
vanzelfsprekend en de subsidie
uit de Oekraïne vereist (te) vroege
investeringen.
Anton Oostveenfreelance [email protected]
Bedrijfsleven zet Oekraïens fruitbedrijf opIndianenverhalen over oprichting fruitbedrijf in Oekraïne door Nederlandse bedrijven ontzenuwd
Bedrijfsleven
OEKRA
INE De frambozenpluk op een perceel in Oekraïne.
Foto: Herman Bus, NFO
13
Fruitteelt 16, 20 april 2013, jaargang 103
Sinds 14 december 2012 dient de NVWA de Europese Claimsverorde-ning te handhaven. Deze verordening
regelt de gezondheidsclaims op voeding. In totaal heeft de EU 222 gezondheidsclaims toegewezen. Een geaccepteerd voorbeeld uit de reclamewereld: Vitamine C draagt bij aan de normale werking van het immuun-systeem. De komst van deze gezondheidsclaims verandert in eerste instantie weinig aan het al jarenlang geldende verbod op medische claims. Een voorbeeld hiervan is: Vitamine C helpt bij verkoudheid. Volgens Informa-tieblad 79 van de NVWA gaat het bij een medische claim om ‘een bewering waarin gesteld of gesuggereerd wordt dat een pro-duct ziekten bij de mens kan voorkomen, behandelen of genezen’. Met het verbod hierop wil de wetgever de consument be-schermen tegen onvoldoende werkzame geneesmiddelen en voorkomen dat de con-sument dergelijke producten in plaats van adequate middelen gebruikt. Dit verbod is opgenomen in de Warenwet en de Genees-middelenwet.
Pruim Toch is met de komst van de EU-claims-verordening het gebruik van medische claims nog riskanter geworden. De pruim als voorbeeld: de EU heeft aan deze vrucht of haar bestanddelen geen gezondheids-claim toegewezen omtrent de stoelgang. Een fruitteler mag daarom niet beweren
dat zijn pruimen ‘bijdragen tot de normale werking van de spijsvertering’. Hiermee gaat hij een stap te ver. Gebruik van een medische claim is echter een nog grovere schending. Beweert een fruitteler dat zijn pruimen ‘helpen bij obstipatie’, dan gaat hij twee stappen te ver. Vergelijk het met 55 km per uur in de bebouwde kom of 65 km. In het laatste geval riskeert men een hogere boete.Tegen deze achtergrond lijkt het logisch dat een medische claim op fruit zwaarder kan worden beboet dan het gebruik van een afgewezen gezondheidsclaim. Tot voor kort was dit echter niet het geval. In januari van dit jaar bevatte Informatieblad 79 nog deze passage: ‘Bij een medische claim op een product dat niet-industrieel of door middel van een industrieel procedé is vervaardigd, past de NVWA alleen de Warenwet toe. Wanneer een product met een medisch claim wel op industriële wijze is vervaardigd, zal de NVWA het product aan de Geneesmiddelenwet toetsen’. Dit betekent concreet dat een medische claim
op pruimen (niet-industrieel vervaardigd) alleen werd getoetst aan de Warenwet. De boete zou daarmee onder de 1.000 euro blijven. Met een industrieel vervaardigde pruimensiroop kon een producent de Ge-neesmiddelenwet overtreden en een boete krijgen van 30.900 euro. Maar...
Reclame-uitingAfgelopen februari is de aangehaalde pas-sage echter geschrapt uit Informatieblad 79. Ook een medische claim op vers fruit zoals pruimen, frambozen, bessen enzo-voort, kan voortaan worden getoetst aan de Geneesmiddelenwet. Als de NVWA reclame-uitingen van telers over hun fruit vervolgens juridisch aanmerkt als ongere-gistreerd ‘geneesmiddel’, kan dit voor de teler uitmonden in de genoemde boete van 30.900 euro. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) heeft namelijk bij de handhaving van de Geneesmiddelen-wet het onderscheid tussen wél- of niet-industrieel vervaardigd, losgelaten, laat de persvoorlichter van de NVWA weten. Wie overigens verwacht dat de autoriteit deze beleidswijziging helder communiceert naar betrokken partijen, zoals fruittelers en winkeliers, komt bedrogen uit. De wijziging betekent dat fruittelers in uitingen over hun producten maar beter voorzichtig kunnen zijn. Advertenties, fol-ders, brochures, nieuwsbrieven, websites, tweets en berichten op Facebook, kunnen problemen geven. De vrijheid van menings-uiting, die is verankerd in de Grondwet, doet hier niets aan af. Die kan eenvoudig-weg worden ingeperkt wanneer dit nodig is om de volksgezondheid te beschermen, aldus de NVWA. Het goede nieuws is echter dat aan de boe-te meestal een waarschuwing voorafgaat. Ook lijkt men bij de NVWA meer aan het hoofd te hebben dan medische claims. Het is dus de vraag of zij de wet actief zal handhaven. Maar als over uw uiting wordt geklikt, bijvoorbeeld door een con-current, zal de NVWA hiermee aan de slag moeten. E
Wie aan zijn (verwerkt) fruit medische- of gezondheidsclaims koppelt,
riskeert sinds begin dit jaar een boete van 30.900 euro van de Neder-
landse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Fruittelers kunnen in recla-
me-uitingen over hun producten maar beter voorzichtig zijn. Adverten-
ties, folders, brochures, nieuwsbrieven, websites, tweets en berichten
op Facebook, kunnen hen fl ink geld gaan kosten.
Toine de Graaffreelance [email protected]
Pruimen heilzaam voor de stoelgang, vergeet het maar
Mag: one apple a day, keeps the doctor away, nog wel?
Wetgeving
Oeroud gezegde behoort wellicht tot de verle-
den tijd. Foto: Marijke van Ossenbruggen, NFO
14
Frui
ttee
lt 1
6, 2
0 ap
ril 2
013,
jaa
rgan
g 10
3
Binnenland
Meer zomerweer, meer zomerfruit
Dit weekend wordt de door de
NFO ondersteunde campagne
‘Zomerfruit, de lekkerste ver-
leiding’ verder uitgebreid. Het
afgelopen weekend konden de
klanten bij Plus in Pijnacker ge-
nieten van heerlijke aardbeien,
frambozen, bramen, rode en
blauwe bessen. Daarbij kregen
ze allerlei informatie over de
wijze waarop ze dit zachtfruit
kunnen bereiden. Dit weekend
is de campagne te beleven
bij Plus in Arnhem en Wezep,
Jumbo in Gaanderen en Coop
in Nijmegen.
Het GroentenFruit Bureau van
het Productschap Tuinbouw
organiseerde deze campagne
voor het vierde achtereenvol-
gende jaar. Het is een initiatief
van een brede groep organisa-
ties uit de sector. Naast de coö-
peratieve afzetorganisaties als
The Greenery, Veiling Zaltbom-
mel en Koninklijke Fruitmasters
Groep, doen ook Driscoll’s, Sun
Berry International en The Best
Fresh Group mee.
Bessenprijs stabielDe campagne ‘Zomerfruit, de
lekkerste verleiding’ pro� teert
van de omslag naar het war-
mere voorjaarsweer van de af-
gelopen week. Maar zo vroeg
in het seizoen is het zachtfruit
nog relatief duur. Alleen fram-
bozen zijn onder invloed van
de Spaanse import
wat vriendelijker
geprijsd, althans
voor de consument.
Ook het ingevlogen
product uit Mexico
is nu op de groot-
handelsmarkten te
krijgen voor één tot
anderhalve euro per
bakje. Daarentegen
kosten de bramen
uit dit land onge-
veer het dubbele.
De prijzen van de
bessen zijn stabiel.
Voor de rode bes-
sen betekent dat
nog steeds groot-
handelsprijzen van
meer dan vier euro
per bakje, een prijs-
grens die met Pasen
is gepasseerd. Door
de toegenomen productie op
zowel het zuidelijk- als het
noordelijk halfrond is de prijs
van blauwe bessen bijzonder
vast. Een bakje kost een agf-
detaillist bij inkoop ongeveer
anderhalve euro.
Schoolfruit succesvolHet grootste deel van de deel-
nemende basisscholen aan
schoolfruit gaat door als voor
het fruit moet worden betaald.
Dat blijkt uit de resultaten
van dit lopende seizoen. Dat
is ook het eerste seizoen dat
schoolfruit het gehele seizoen
beschikbaar is. Daarbij doet het
zijn naam eer aan. In principe
gaat het om porties groenten
of fruit. Maar na vier jaar blijkt
90 procent van de uitgedeelde
porties uit fruit te bestaan. De
inschrijving voor volgend jaar
is gestart. Daarbij krijgen de
scholen twintig weken gratis
drie porties groenten of fruit
per week per leerling. School-
fruit.nu en The Greenery, Kids
& Schoolfruit, Fruitschool,
Fruitmoment en Halm school-
fruit leveren het fruit aan de
scholen.
‘Jumbo dwingt geen korting af’
Jumbo zegt leveranciers niet
eenzijdig een korting op te
leggen van 3 procent. De
supermarkt heeft een Ame-
rikaans bedrijf in de arm ge-
nomen om de omzet van het
huismerk te verbeteren. Dat
vergt een investering waar-
voor aan de leveranciers een
bijdrage van 1 tot 3 procent
wordt gevraagd, zo licht com-
mercieel-directeur Ed van de
Weerd toe in Nieuwe Oogst.
Jumbo ziet dat als investering
in een betere omzet bij deze
supermarkt dat zelf een ver-
gelijkbaar bedrag investeert in
het huismerk. Aan bestaande
afspraken en contracten wordt
niet getornd.
Milieukeur JonagoldDjûke van der Maat in Bunnik
heeft meteen al pro� jt van
haar nominatie voor de Agra-
risch Ondernemer van het jaar
(zie Fruitteelt nr.15 rubriek
Deze Week). Bij Marqt lagen
haar Jonagold vorige week in
de aanbieding voor € 1,99 per
kg. Het gaat dan wel om ap-
Marktzicht
wat vriendelijker
geprijsd, althans
voor de consument.
Ook het ingevlogen
product uit Mexico
is nu op de groot-
handelsmarkten te
krijgen voor één tot
anderhalve euro per
bakje. Daarentegen
kosten de bramen
uit dit land onge-
veer het dubbele.
De prijzen van de
bessen zijn stabiel.
Voor de rode bes-
sen betekent dat
nog steeds groot-
handelsprijzen van
meer dan vier euro
per bakje, een prijs-
grens die met Pasen
De Schoolfruitbus. Foto: Herman Bus, NFO
Met posters op Abri’s begon in 2010 de cam-
pagne voor zomerfruit.
15
pels die zijn geteeld volgens
het milieukeurmerk. Van der
Maat onderscheidt zich volgens
de jury niet alleen met deze
teeltwijze, maar ook op de ma-
nier waarop ze met het brede
sortiment toegevoegde waarde
realiseert. Feit is dat zo’n aan-
bieding bij Marqt nog altijd het
dubbele is van aanbie-
dingen met Jonagold bij
andere supermarkten in
de afgelopen weken.
Deze van oorsprong Am-
sterdamse kleine keten is
dan ook meer een delica-
tessensupermarkt die zich
richt op duurzame produc-
ten. Seizoensproducten
komen vaak uit de omge-
ving. Doorgaans zijn pro-
ducten in het sortiment
biologisch geteeld, zoals
vorige week de kiwi’s
van Zespri uit Italië. Met
zo’n groot product doet Marqt
enigszins concessies aan haar
onderscheidend vermogen. De
kleine, exclusieve keten heeft
die in het sortiment voor € 0,89
per 500 gram. Bij Deka liggen
ze nu voor € 2,50 in de aanbie-
ding. Lidl voert als een van de
weinige supermarkten een actie
met appels; in dit geval Royal
Gala voor € 1,49 per kg.
Buitenland
Eerste appels uit Nieuw-Zeeland
Enzafruit, Enza is van oor-
sprong een Nieuw-Zeelandse
appel, voert dit seizoen ook
biologische appels in haar sor-
timent. Dat maakte Enzafruit
maandag 15 april bekend bij
de aankomst van de eerst boot
in Antwerpen. Deze scheepsla-
ding omvatte de vroege rassen
Cox’s en Royal Gala. De komen-
de weken breidt het sortiment
geleidelijk uit met Braeburn en
de clubrassen Jazz en Envy. Het
biologisch geteelde sortiment
betreft Royal Gala, Braeburn
en Jazz. Deze appels worden
over drie weken verwacht.
Bio onder drukDe groeiende import van biolo-
gische producten zet de prijzen
hiervan op de Duitse markt
onder druk. Het sortiment in
de supermarkten wordt steeds
breder. Dat heeft wereldwijde
import en daarmee concur-
rentie tot gevolg. De markt
verschuift van een vraag- naar
een aanbodsmarkt. Dat geldt
in het bijzonder voor biolo-
gisch geproduceerd vlees dat
soms maar een dubbeltje duur-
der is. De omschakelperiode
van enkele jaren wordt zo een
moeizame hindernis. Dit blijkt
uit een reportage op het Duitse
Wirtschaftswoche.de.
Anton Oostveen
freelance journalist
dubbele is van aanbie-
dingen met Jonagold bij
andere supermarkten in
de afgelopen weken.
Deze van oorsprong Am-
sterdamse kleine keten is
dan ook meer een delica-
tessensupermarkt die zich
richt op duurzame produc-
ten. Seizoensproducten
komen vaak uit de omge-
ving. Doorgaans zijn pro-
ducten in het sortiment
biologisch geteeld, zoals De aanbieding van Van der Maats
Jonagold.
Ter bescherming van uw vruchtgewassen tegen vogels, diverse maaswijdtes. Alle gewenste afmetingen.
Nettenfabriek “De Noordzee”Postbus 3046 2220 CA Katwijk aan Zee
Telefoon: 071 - 40 21 660 Telefax: 071 - 40 30 792www.tuinnetten.nl
Tuinnetten
16
Frui
ttee
lt 1
6, 2
0 ap
ril 2
013,
jaa
rgan
g 10
3
TeeltGrootfruit
Water geven, niet te veel en niet te weinig
Ondanks dat het momenteel
vochtig genoeg is, komt er de
komende weken een periode
aan van bloei tot en met de
celdelingfase. In feite willen
we er voor zorgen dat er tij-
dens deze fase geen stress op-
treedt die uiteindelijk leidt tot
minder zetting en een kleinere
vruchtmaat.
Te weinig of te veel water kan
leiden tot onnodige stress.
Zorg er voor dat u de vochttoe-
stand goed in de gaten houdt
en dat uw apparatuur in orde
is. Veelal is er al proefgedraaid
met de beregening en is dat
wel in orde. Wat daarnaast
dient te gebeuren is het na-
lopen van de druppelslangen:
liggen ze nog op hun plek
en zijn er niet te veel drup-
pelpunten verstopt. Bij oude
slangen kunnen de druppelaars
nog nagekeken worden. Bij de
inwendige druppelaars is dat
niet mogelijk.
Watermarks. Om uw vocht-
toestand in de bodem goed te
monitoren kunt u werken met
Watermarks die de vochtspan-
ning in de bodem meten en
uitdrukken in de waarde kilo
Pascal (kPa). De Watermarks
plaats u op twee verschillende
diepten afhankelijk van de
bomenleeftijd en het inzicht
dat u wilt krijgen. Bij jonge
bomen is een Watermark op
30 cm diepte aan de rand van
de druppelkegel of wortelzone
voldoende. Bij oudere percelen
is het gewenst om één Wa-
termark aan de rand van de
druppelkegel/wortelzone op 30
cm te plaatsen en één op circa
60 cm diepte, wederom aan
de rand van de druppelkegel/
wortelzone. Als laatste kunt u
er dan nog voor kiezen om op
percelen met druppelslangen
buiten de druppelkegel een
Watermark te plaatsten.
Streefwaarden. Gedurende
het seizoen gaan we uit
van de verschillende advies-
streefwaarden: begin van het
seizoen maximaal oplopend
tot 25 kPa, in de zomer tot
maximaal 40 kPa en richting de
oogst weer afnemend tot circa
25 kPa. De Watermarks zijn uit
te lezen door middel van een
speciale meter.
Schop. Naast werken met Wa-
termarks kan een spa of schop
ook wonderen verrichten, het
geeft ook een beeld van de
vochttoestand. Uiteraard is
het niet alleen tijdens de bloei
noodzakelijk voldoende vocht
beschikbaar te hebben. Ook
een evenwichtige vochthuis-
houding gedurende het verde-
re seizoen voorkomt onnodige
problemen als een sterke rui,
te kleine vruchten, hergroei
en zwakke knopzetting tijdens
de zomer. Het afdekken van
de boomspiegel met champost
en compost heeft als voordeel
dat de bodem minder snel
uitdroogt en dat er minder
temperatuurschommelingen
optreden.
Joris Wisse
Centrale Adviesdienst Fruitteelt
Gewas-bescherming
Grootfruit
Aantasting van meeldauw
De druk en aantasting van
meeldauw kende in 2012 wat
variatie in het land. De strenge
vorst van begin 2012 gaf geen
doding, maar in bepaalde ge-
bieden wel vertraging van de
uit overwintering komende
meeldauw. Meeldauw over-
wintert in de eindknoppen,
bij uitlopen komt de schimmel
mee in de eerst gevormde
groene delen. Verspreiding via
grote aantallen conidiën vindt
dan direct plaats. Optimale ver-
spreiding en infectie verloopt
bij droog weer met een RV
tussen 40 en 95 procent en het
liefst met wat wind. Stelregel
in het voorjaar wanneer het
niet regent dat de omstan-
digheden voor de infectie van
meeldauw optimaal zijn. Een
beperkt toegepaste, maar nog
steeds effectieve maatregel, is
het verwijderen van aangetaste
eindknoppen die uitgroeien als
zogenoemde meeldauwplui-
men. Hiermee neemt u het me-
rendeel van de besmetting in
een perceel weg en is daarom
zeker te overwegen op jongere
aanplanten.
Luna Privilege. Onder andere
CAF deed de afgelopen jaren
veel onderzoek naar de bestrij-
ding van meeldauw. Nieuwe
inzichten in de bestrijding,
maar ook (aankomende) ont-
wikkelingen in het middelen-
pakket waren de aanleiding.
Nissodium werd als eerste
fungicide uit een nieuwe che-
mische groep toegelaten in de
bestrijding van meeldauw op
appel en peer. Luna Privilege
volgde vorige week als eerste
van de tweede generatie uit
de SDHI-groep. De komende
jaren zullen uit deze chemische
groep nog meer producten
volgen. Samengevat gaf onder-
zoek van de afgelopen jaren de
volgende conclusies.
• Start tijdig met bestrijden,
beter in groene dan in rose
knop. Bij aantasting of latere
start voldoet zeker bij hoge
druk geen enkel schema.
• Een wekelijkse spuitinterval
is in periodes van snelle gewas-
ontwikkeling nodig voor opti-
male bestrijding. Wanneer dit
slaagt. kunt u tijdig stoppen.
• Starten met Nimrod en opvol-
gen met Flint gaf in meerdere
jaren CAF-onderzoek qua sche-
ma de beste bestrijding.
• Strobilurinen zijn sterk en
zacht voor het gewas, waar-
mee ze in de middenpositie
van het schema op ieder per-
ceel een plaats verdienen.
• Luna Privilege en Nissodium
zijn een aanwinst in het mid-
delenpakket, zeker in situaties
TeeltBladvoedingen Volop in bloeiBewaring
TeeltBladvoedingen Volop in bloeiBewaring
Werkwijzer
Watermarks in appelperceel. Foto: NFO
17
Fruitteelt 16, 20 april 2013, jaargang 103
Volop in bloei
TeeltBladvoedingen Volop in bloeiBewaring
TeeltBladvoedingen Volop in bloeiBewaring
met hoge druk of wat ‘slijtage’
van bestaande middelen.
Aanpak 2013. De aanpak van
2013 kent ten dele nieuwe
inzichten. Wanneer de bestrij-
ding vorig jaar goed verliep,
kunt u overwegen die strategie
te herhalen. Het is raadzaam
het seizoen globaal in drie
blokken van drie - vier bespui-
tingen met wekelijkse interval-
len te knippen.
1. Starten bij groene knop met
Exact, Luna Privilege Nimrod
of Nissodium. Wanneer reeds
vele jaren met Exact gestart is,
begin dan nu met Luna Privi-
lege, Nimrod of Nissodium. Nis-
sodium mag u maximaal twee
keer per jaar inzetten en Luna
Privilege maximaal vier keer in
twee blokken van twee keer.
Exact en Nimrod mogen niet
op peer.
2. Opvolgen met de strobiluri-
nen Flint of Stroby. Beide zijn
zeer effectief tegen meeldauw,
regenvast en zacht voor het
gewas in de gevoelige periode.
De werking tegen schurft is
beperkt tot minimaal, daarom
hier geen rechten aan ontlenen
en bedekkingfungiciden bij-
mengen.
3. Afsluiten met Topaz EC of
Nimrod wanneer dit middel
niet in de start was
ingezet. Topaz EC mag
u niet gebruiken voor
1 mei dus komt auto-
matisch in de latere
periode. Bij 50 procent
afsluitende scheutgroei
kunt u wat betreft de
meeldauwbestrijding
stoppen met de bespui-
tingen.
Aandacht. De bestrij-
ding van meeldauw
geldt algemeen op
appel en bij peer op
basis van weersomstan-
digheden in de periode
afbloei en/of jonge
vruchtjes. De rassen
Doyenné du Comice en
Sweet Sensation ver-
dienen hierbij speci� e-
ke aandacht in de bestrijding,
zowel wat betreft de timing als
middelenkeuze.
Aryan van Toorn
Centrale Adviesdienst Fruitteelt
Klein- en steenfruit
Vroeg schade door wintervlinder
Wintervlinders kunnen bij on-
der andere blauwe bessen al
vroeg schade geven aan bloe-
men en jonge vruchtbeginsels.
Voor de bloei kan dit seizoen
het middel Steward op basis
van indoxacarb ingezet wor-
den. De dosering bedraagt 170
gram per hectare. De werking
van het middel is niet tempe-
ratuurafhankelijk. Steward
toepassen op het moment dat
hommels en bijen niet actief
zijn, dus bij voorkeur spuiten
voor de bloei of het inzetten
van hommels. Bij gebruik tij-
dens de bloei hommelkasten
sluiten of tijdelijk verwijderen.
Tegen rupsen tijdens de bloei
is eventueel ook inzet van bij-
voorbeeld XenTari WG op basis
van bacillus thuringiensis nog
mogelijk. Hierbij is wel voor
een goede werking een hogere
temperatuur gewenst.
Ook in andere klein- én steen-
fruitsoorten is Steward nu
toegelaten zoals in de teelt van
alle bessen, mits niet vaker dan
één keer per jaar toegepast.
Daarnaast is het toegestaan
in de teelt van braam en
framboos, in bedekte teelten
maximaal twee toepassingen
per jaar, in onbedekte teelten
maximaal één toepassing per
jaar. De veiligheidstermijn be-
draagt zeven dagen in bessen
en in de onbedekte teelt van
braam en framboos; in de be-
dekte teelt van braam en
framboos is dat slechts
één dag. In de onbe-
dekte teelt van kers en
pruim mag u het middel
volgens het etiket tot
einde bloei tegen diver-
se rupsen inzetten. Maxi-
maal één toepassing per
jaar en 200 gram middel
per hectare. Controleer
uw gewas op aanwezig-
heid van rupsen.
Schimmels. Het mid-
del Scala is onlangs
nieuw toegelaten in de
onbedekte teelt van
bramen, frambozen en
druiven. Het middel op
basis van pyrimethanil
kent een werking op
grauwe schimmel of Bo-
trytis. Wissel het middel
tijdens de bloei af met
andere actieve stoffen.
De veiligheidstermijn tussen
de laatste toepassing en de
oogst bedraagt voor braam
en framboos drie dagen. Do-
sering twee liter per hectare.
Bij gebruik in de teelt van
druiven zijn op percelen die
grenzen aan oppervlaktewater
beperkingen van toepassing.
Controleer ook in bedekte,
vervroegde teelten op schim-
melinfecties van onder andere
Botrytis en/of meeldauw. Ook
in deze glas- of folieteelten
kan een preventieve behande-
ling met een fungicide zoals
Signum of Switch tegen schim-
melvorming nodig zijn.
Hommels. Plaats bijen- en
hommelvolken aan het be-
gin van de kersenbloei. Zet
de kasten op een verhoging
en met de uitvliegopening
naar het zuiden of zuidoos-
ten met direct zonlicht op de
kastopening(en). Zorg dat de
kasten op een luwe locatie
staan en dek buiten de kas-
ten van boven extra af tegen
weersinvloeden. Zet bijen in
groepen van vier tot zes vol-
ken bij elkaar, liefst buiten de
foliekappen. Hommels bij voor-
keur wat verspreiden over de
aanplant. Zorg voor een goede
vochtvoorziening van de bo-
men tijdens de bloei, zeker als
teelten al met folie afgedekt
zijn.
Tip. Registreer uw gebruik van
gewasbeschermingsmiddelen
zoals de naam van het middel,
dosering, gewas, perceelsnaam
(locatie), datum, maar ook het
tijdstip van de bespuiting.
Heino van Doornspeek
Vlamings BV
Heino.van.Doornspeek
@Vlamings.nl
Meeldauw op peer. Foto: CAF
Foto: Marijke van Ossenbruggen, NFO
18
Fruitteelt is het verenigingsor-gaan van de Nederlandse Fruitte-lers Organisatie. Abonnementen zijn alleen te verkrijgen door leden van de organisatie.
Opzegging: schriftelijk, minstens drie maanden voor het einde van het kalenderjaar. Wijziging bedrijfsgegevens: schriftelijk tot 1 januari.
AdresgegevensPostbus 3442700 AH ZoetermeerLouis Pasteurlaan 62719 EE ZoetermeerTelefoon: (079) 368 13 00Fax: (079) 368 13 55
E-mail NFO-secretariaat en ledenadministratie: [email protected]
E-mail redactie: [email protected] Website: www.nfofruit.nl
RedactieHerman Bus (hoofdredacteur)Caroline van AsscheMarai Ebben (eindredacteur)Marijke van Ossenbruggen
RedactiecommissieH. BalkhovenA. GoesH. van Kekem A. OostveenM. RaveslootH. ReindersC. UijttewaalB.J. van WestreenenR. van ’t Westeinde
Advertentie-acquisitieBureau Van VlietRobert MondelaarsRemco WijnhoutPostbus 20, 2040 AA [email protected]: (023) 571 47 45Fax: (023) 571 76 80
DrukkerijDeltaHage, Den Haag
VormgevingRichard van Rheenen, Grafisch!OK
Uitgever en auteurs verklaren dat Fruitteelt op zorgvuldige wijze en naar beste weten is sa-
mengesteld en aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijk-heid voor schade, van welke aard ook, welke het gevolg is van handelingen en/of beslis-singen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van Fruitteelt wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring. Niets uit deze uitgave mag op enige wijze worden verveelvoudigd, opge-slagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
C O L O F O N
nfo agenda
TE KOOP30 nachtvorstsproeiers met kraan en standpijp.
€ 15 p.st. Tel. 06 5132 9269.
1000 perenkisten plukkop 1.14x1.14x0.60m.
300 appelkisten plukkop 1.05x1.20x0.75m.
Diverse andere maten. Inkoop, verkoop,
verhuur, bemiddeling. Tel. 06 2165 5419.
Vangbandje
Midden-NederlandTerwoldeMaandag 22 april
Bijeenkomst over de actualiteiten
rond de bloei onder leiding van
Tonnie van Kessel (Agro Buren) en
Richard Prijs (Van Wesemael BV).
Locatie: fruitbedrijf A. Bosgoed,
Ruwerdweg 6, 8196 KV Welsum.
Aanvang: 19.00 uur.
Zuidoost-Utrecht Donderdag 2 mei
Bijeenkomst over de actualiteiten
rond de bloei onder leiding van
Gerard Kievit (DLV). Locatie: fruit-
teeltbedrijf T. Vernooij, Smidsdijk
6a Cothen. Aanvang: 19.00 uur.
West BetuweDonderdag 25 april
Actualiteiten rond de bloei onder
leiding van Antonie de Kruijff
(AgruniekRijnvallei) en Aryan van
Toorn (CAF). Locatie: L. van Mou-
rik, Culemborgseweg 8 te Asch.
Aanvang:19.00 uur.
Zuid-GelderlandDonderdag 2 mei
Bijeenkomst over actualiteiten rond
de bloei met medewerking van Ru-
ben van Kraaij (AgruniekRijnvallei)
en Joris Wisse (CAF). Locatie: fruit-
bedrijf familie André de la Porte,
Van Heemstraweg 127a, Dreumel.
Aanvang: 19.30 uur.
Zuid-HollandVijfheerenland en AlblasserwaardDonderdag 2 mei
Bijeenkomst over de actualiteiten
rond de bloei met medewerking
van Hilko Strik (Agrifirm). Locatie:
fruitbedrijf C. Horden, Kortgerecht
70a te Schoonrewoerd.
Aanvang: 19.00 uur.
Zeeland Noord-Brabant
Zeeuws-VlaanderenMaandag 22 april
Bijeenkomst op het fruitbedrijf
van familie Vereecken met me-
dewerking van Jan-Peter van ‘t
Leven (CZAV) en Joris Wisse (CAF).
Locatie: Provincialeweg 6, 4581 RN
Vogelwaarde. Aanvang: 19.00 uur.
Delta-NoordDonderdag 25 april
Bijeenkomst over de actualiteiten
rond de bloei onder leiding van
Ad Zuijdweg (CZAV). Locatie:
fruitteeltbedrijf G.E. Houtekamer,
Hageweg 3 Bruinisse.
Aanvang: 19.00 uur.
AgendaberichtenAgendaberichten voor deze
rubriek kunt u indienen tot
maandagochtend 09.00 uur
van de eerste week waarin
de redactie het bericht moet
plaatsen. In principe plaatst
de redactie het bericht in
twee achtereenvolgende
bladen. De Agendaberichten
opgeven via het digitale
formulier op de homepage
van www.nfofruit.nl >
Vakblad Fruitteelt.
Wanneer dit problemen op-
levert, stuur dan uw bericht
naar de redactie via e-mail
Dé Appeldag 2013NFO en DLV Plant donderdag 27
juni Dé Appeldag 2013 in Ingen.
Dit tweejaarlijkse evenement
wordt voor de vierde keer gehou-
den en is inmiddels een begrip
bij appeltelend Nederland. Ap-
peltelers doen op een praktische
en bedrijfsgerichte manier kennis,
informatie en onderlinge contac-
ten op. Na een succesvolle en druk
bezochte Appeldag in 2011, zijn
er weer vele actuele zaken te mel-
den. U kunt deelnemen aan rond-
leidingen, praktijk- en teeltdemo’s
zoals vruchtdunning bij Elstar,
onkruidbestrijding, actualiteiten
betreffende meeldauw en bestui-
ving appel.
Ook kunt u demonstraties bijwo-
nen van de ontwikkelingen in de
mechanisatie en bedrijfsuitrusting
zoals de nieuwste driftarme spuit-
technieken, een onbemande trek-
ker, de Pluk-o-trak oogstmachine,
de Fruitbuggy en de toepassing
van GPS. Tevens kunt u de in-
fomarkt bezoeken, momenteel
hebben zich hier al ruim zeventig
bedrijven voor aangemeld. Loca-
tie: Gebr. Van Blijderveen en Firma
Peters aan De Brei 9, Ingen. Aan-
vang: 10.30 uur; sluiting 20.00 uur.
Entree is gratis. Meer informatie:
telefoon: +31(0)411 652 525.
Noord-Hollandse Fruitteeltdag
Vrijdag 14 juniThema: Telen met e(en)missie.
Dit jaar heeft de organisatie van
de Noord-Hollandse Fruitteeltdag
als thema: Telen met een missie.
Het is haar missie om de emissie
van gewasbeschermingsmiddelen
te beperken. De nadruk ligt dan
ook op spuittechniek en doppen-
keuze. Er zijn tal van machines
op deze dag die worden gede-
monstreerd. Ook worden andere
noviteiten en natuurlijk eigen
vindingen getoond. Daarnaast
is er buiten en binnen een beurs
met een nog steeds groeiend
aantal standhouders. De mecha-
nisatiecommissie nodigt u uit om
voorafgaande aan de Fruitteeltdag
deel te nemen aan de excursies
op diverse fruitbedrijven onder
leiding van deskundigen. Locatie
Fruitteeltdag: Transportbedrijf
Jan Hoek, Driebanweg 2, 1607 ML
Hem. Aanvang excursies: 10.30 uur,
het vertrekpunt is bij Jan Hoek.
Aanvang Fruitteeltdag: 13.00 uur.
Noord-Holland Excursie naar Polen van 8 tot 12
juli. Wie meer informatie wil of wil
deelnemen aan deze excursie kan
zich opgeven via de e-mail: nfo.
[email protected]. U ontvangt
dan het complete programma.
De kosten bedragen circa € 950
per persoon.
Geb
r. B
on
en
kam
p:
Uw
vert
rou
wd
e r
eg
iod
eale
r
Gebr. Bonenkamp b.v.Partner in de fruitteelt
WWW.GEBRBONENKAMP.NL
TielTel: 0344-820344
IJsselsteinTel: 030-6880999
fruit-bonenkamp 130305.indd 1 06-03-13 11:55
Schulp schenktwinstkansen.
Schulp schenktwinstkansen.
Schulp schenkt
Sap van fruit uit uweigen boomgaard.
www.schulp.nlwww.schulp.nlwww.schulp.nlwww.schulp.nlSchulp Vruchtensappen, BreukelenSchulp Vruchtensappen, BreukelenSchulp Vruchtensappen, BreukelenSchulp Vruchtensappen, BreukelenSchulp Vruchtensappen, BreukelenSchulp Vruchtensappen, BreukelenSchulp Vruchtensappen, BreukelenTelefoon: Telefoon: Telefoon: Telefoon: Telefoon: Telefoon: Telefoon: 0346-25 96 300346-25 96 300346-25 96 300346-25 96 300346-25 96 300346-25 96 30
TE KOOP GEVRAAGD:
- SCHILAPPELEN
- INDUSTRIE-
APPELENBlokzijlerdwarsweg 12, MarknesseTel 0527-203917, Fax 0527-203944Mob. 06-53294479
Uw advertentiehier?
Bel 023-5714745
Importeur: AgroCentrum B.V., Postbus 76, 4650 AB Steenbergen, Nederland
Tel.: +31 (0)167–563 150, Fax: +31 (0)167–563 983, [email protected], www.agrocentrum.nlAgroCentrum crop nutrients & adjuvants
Bladbemesting in appel
Product Element Advies
SpoorelementenBortrac 150 borium roze knop 1 /ha + ballonstadium 0,5 l/ha + volle bloei 0,25 l/ha + nabloei 1 l/ha
Ferleaf 100 ijzer 1 l/ha bij zichtbaar ijzergebrek (evt. herhalen).
Coptrel 500 koper n.v.t. wegens bespuitingen met koperoxychloride
Mantrac Pro mangaan roze knop 0,5 l/ha + ballonstadium 0,5 l/ha + nabloei 2 x 0,5 l/ha
na de vruchtrui 4 x 0,5 l/ha voor groene achtergrondkleur
Molytrac 250 molybdeen geen behoefte
Zintrac 700 zink groene knop 0,75 l/ha + roze knop 0,2 l/ha + nabloei 2 x 0,2 l/ha
Secundaire elementenHydromag 500 magnesium 4 l/ha direct na de bloei. Later kan evt magnesiumsulfaat gespoten worden.
Caltrac ZB calcium 5 l/ha in de nabloeiperiode op zand- en lichtere gronden.
2 l/ha bij hoge temperaturen. Anders kan evt calciumnitraat gespoten worden.
Zwavel F3000 zwavel geen behoefte
ENJOYING THEENJOYING TH
NIGHT LIFE
Uw product langer vitaal!
Luna PRIVILEGE is het nieuwe fungicide met een uitstekende werking tegen echte meeldauw. Dit leidt tot een:▶ vitaler gewas▶ verbeterde kwaliteit
Lees
vóó
r ge
bru
ik e
erst
het
etik
et e
n d
e p
rod
uctin
form
atie
. Geb
ruik
gew
asb
esch
erm
ings
mid
del
en v
eilig
.
/BayerCropNL