BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

Sabahattin DÜLGERİl Milli Eğitim Müdürü

Mehmet KÖYLÜÖDM Ekip Sorumlusu

Ekrem KOZİl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı

SOSYAL BİLGİLER6. SINIF

GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE YÖNETİM BİÇİMLERİ

Soru/Etkinlik YazarlarıPetek Çelik Ayşe Işık Ertan Çağlayan

Duygu SARIGrafik Tasarım Uzmanı

SOSYAL BİLGİLER

2 Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜETKİNLİK 1

Yönetim şekilleri ile ilgili verilen bilgilerin numaralarını ilgili oldukları yönetim biçiminin yazılı olduğu kutuların üzerine yazınız.

CUMHURİYET

MONARŞİ

OLİGARŞİ

TEOKRASİ

12Bütün yetkiler hükümdarın

elindedir.

1Halk ülke yönetiminde

söz sahibidir.

2Yönetme yetkisi tek kişinin

elindedir.

3Ülkenin din kurallarına

göre yönetilmesidir.

4 Egemenliğin küçük bir

grubun elinde olmasıdır.

5Yöneticiler belli bir süre-

liğine seçilir.

6 Ülke yöneticileri

ayrıcalıklı bir zümre tarafından atanır.

7Tahta geçen yönetici ülkeyi

ömür boyu yönetir.

8 Devleti yönetenler

Tanrı’ya karşı sorumludur.

9Ülkeyi yöneten ayrıcalıklı

grup kimseye hesap vermez.

10 Kanunlar din kurallarına

göre yapılır.

11 Herkes kanunlar önünde

eşit haklara sahiptir.

SOSYAL BİLGİLER

3 Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜETKİNLİK 2

Aşağıdaki soruların cevapları bulmaca içerisinde yukarıdan aşağı, aşağıdan yukarı, soldan sağa ve çapraz şekilde gizlenmiştir. Soruların cevaplarını bulmaca içerisinden bulunuz.

1. Farklı fikirlerin yönetime yansımasıdır.2. Yönetme gücünün halkın elinde bulunmasıdır.3. Tüm vatandaşların kanunlar önünde aynı haklara sahip olmasıdır.4. Yöneten ve yönetilenlerin kanunlar dâhilinde hareket etmeleridir.5. İnsan olmaktan kaynaklanan hak ve özgürlüklerin anayasa ile güvence altına alınmasıdır.6. Vatandaşların haklarını, özgürlüklerini bilmesi, kullanması ve ülke yönetimine etki edebilmesidir.7. İnsanların başkalarına zarar vermeden yasalara uygun dilediğini düşünebilmesi ve yapabilmesidir.8. Seçimlerde en çok oyu alan kişinin ya da partinin ülkeyi millet adına yönetme hakkına sahip olmasıdır.

B N I Z Q I B T Z A V Q H H Q B B V M W

M K R X H P H B V C Y L F U F I P S E V

K A T I L I M C I L I K L K O S H O H N

D U G B I D O Ç O Ğ U L C U L U K U F N

K T L Y N H R B A C M U X K A W S J N B

İ J Y N O R K I S K Q E E U O W C G L M

L K O I U O A T D D B L J N L M S C K E

N V D V T Ğ N G S L X V O Ü G K Q C Ü V

E L H R X J O O J D O P R S C L V F L X

M G Q E P Y X Ç L V J T P T I H K R R G

E S W K U H J I H F P C B Ü Q I S O Ü I

G İ N S A N H A K L A R I N A S A Y G I

E X V J F U X T U A C K K L E T S E Z N

İ W I X K Y J J V H İ D W Ü Q J Z G Ö W

L O R R D P L D W L M L E Ğ F F T J A P

L K Z P V X L B T J L R Q Ü C M Y H R P

İ I K I J L N İ B Y A B F M P G Q K Z B

M R L Q Z O Ş W O H N P N L P F Q Q J Y

O K H F I E Q G G R Z W C N G Y P E A C

L O P G M X N W I P Y P I P T G N H W Y

SOSYAL BİLGİLER

4 Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜETKİNLİK 3

1. ………………………………….. egemenliğin kaynağının millete ait olduğu yönetim biçimidir. 2. Cumhuriyet yönetiminde devleti yönetecek kişiler ………………………………….. ile iş başına gelirler.3. Halkın yöneticilerini kendi oylarıyla belirleyebilme hakkına ………………………………….. hakkı denir.4. Oligarşi ile yönetilen ülkelerde insanlar hak ve özgürlükler açısında …………………………………..değildir. 5. ………………………………….. bireylerin başkalarını rahatsız etmeden istediği her şeyi yapabilmesidir.6. Günümüzde Suudi Arabistan, Vatikan, İran, İsrail gibi ülkeler ………………………………….. ile yönetilir.7. Hükümdarın yanında halkın seçtiği bir meclisin de ülke yönetimine ortak olduğu yönetim şekline ………………………………….. denir.8. ………………………………….. farklı görüş ve düşüncelere saygı gösterilerek bu farklılıkların da ülke yönetiminde etkili olmasıdır.9. ………………………………….. toprak bütünlüğüne bağlı olarak örgütlenmiş millet veya milletler topluluğunun oluşturdu-ğu düzen ve kurumdur.10. Yönetimin saltanat şeklinde babadan oğula geçtiği ve yöneticilerin ömür boyu görevde olduğu yönetim şekline ………………………………….. denir.

SEÇME

ÇOĞUNLUK MONARŞİ DEVLET CUMHURİYET

SEÇİM TEOKRASİ ÇOĞULCULUK

EŞİT

MEŞRUTİYET

ÖZGÜRLÜK OLİGARŞİ

Aşağıdaki sorularda boş bırakılan yerlere doğru sözcükleri yazınız.

SOSYAL BİLGİLER

5 Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜTEST 1

( I. ) Sümerler birçok küçük şehir devletinden oluşmaktadır. ( II. ) Her şehir devletinin başında Patesi adı verilen rahip

yöneticiler vardır. ( III. ) Ziggurat adını verdikleri tapınaklar yapmışlar, bu tapınakların alt katlarını depo, orta katları-

nı ibadet ve eğitim, üst katlarını gözlemevi (rasathane) olarak kullanmışlardır. ( IV. ) Yazıyı icat ederek bilgilerin kalıcı

olmasını sağlamışlardır.

Sümerler ile ilgili verilen bilgilerden hangisi teokrasi ile yönetildiklerine kanıt olarak gösterilebilir?

A) IV. B) III. C) II. D) I.

SOSYAL BİLGİLER

6 Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜTEST 2

Mustafa Kemal Atatürk’ün sözünde vurgulamak istediği yönetim şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Teokrasi B) Monarşi C) Oligarşi D) Cumhuriyet

‘’ Bütün cihan bilmelidir ki artık bu devletin ve bu milletin başında hiçbir kuvvet yoktur, hiçbir makam yoktur. Yalnız bir kuvvet vardır. O da milli egemenliktir. Yalnız bir makam vardır. O da milletin kalbi, vicdanı ve mevcudiyetidir.’’

SOSYAL BİLGİLER

7 Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜTEST 3

1. Öğrenci meclis başkanlığı seçiminde farklı adayların olması.- ÇOĞUNLUK

2. Okul kıyafeti ile ilgili öğrencilere anket yapılarak fikirle-rinin alınması. KATILIMCILIK

3. Sınıf başkanlığı seçiminde en çok oyu alan kişinin sınıf başkanı olması. ÇOĞULCULUK

4. Öğrenci meclis başkanlığı seçiminde her öğrencinin bir oy hakkının olması. EŞİTLİK✴

✴A) B) C) D)

Demokrasi bir yaşam biçimidir ve bireyler olarak demokratik tutum ve davranışları en iyi öğrenebileceğimiz yerlerden biri de okullardır. Yukarıdaki tabloda okul hayatımızın içinden örnekler ve demokrasinin temel ilkeleri eşleştirilmiştir.

Hangi iki sembol yer değiştirse yapılan eşleştirme doğru olur?

SOSYAL BİLGİLER

8 Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜTEST 4

Yöneticiler belirli bir grubun içinden

belirlenir.

Halk yöneticilerini belli bir süreliğine

seçer.

Devlet yöneticisi padişah, çar, kral gibi unvanlar kul-

lanır.

Bireyler kanunlar önünde eşit

haklara sahiptir.

Kişi hak ve özgürlükleri ana-yasa ve yasalar

ile güvence altına alınmıştır.

Cumhuriyet

Şemada verilen bilgilerden Cumhuriyet yönetimi ile ilgili olmayan yanlış bilgiler çıkarıldığı zaman geriye nasıl bir şekil kalır?

A) B)

C) D)

SOSYAL BİLGİLER

9 Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜTEST 5

Vatikan, devlet ve toplum kurallarının din kurallarına göre belirlendiği bir yönetim şekline sahiptir. Yöneticiler din adamlarıdır ve Tanrı adına ülkeyi yönettiklerini savunurlar. Dolayısıyla aldıkları kararlar tartışılamaz ve eleştirilemez. Yasama, yürütme, yargı güçleri dinî kurallara bağlı kalmak zorundadır.

Yukarıda verilen bilgiler düşünüldüğünde Vatikan ile ilgili;

I. Sınıf ayrımı vardır. II. Laik devlet özelliği taşımaz. III. Teokrasi ile yönetilmektedir.

hangileri söylenebilir?

A) Yalnız I. B) I ve II. C) II ve III. D) I, II ve III.

SOSYAL BİLGİLER

10 Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜTEST 6

Demokrasi, egemenliğin yani yönetme gücünün millete ait olduğu yönetim şeklidir. Demokrasinin tam olarak uygula-nabilmesi için bazı ilkelerin uygulanması gereklidir.

Şemada demokrasinin temel ilkelerinden hangisi ile ilgili bilgi verilmemiştir?

A) İnsan Haklarına Saygı B) Hukukun Üstünlüğü C) Milli Egemenlik

D) Özgürlük

Devletin tüm organları üzerinde hukukun mutlak bir ege-menliğe sahip olmasıdır.

Ülkeyi yönetme yetkisinin halka ait olmasıdır.

İnsanların yasal sınırlar içinde kalmak şartıyla dilediği her şeyi düşünebilmesi ve yapabilmesidir.

SOSYAL BİLGİLER

11 Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜTEST 7

Egemenliğin farklı biçimlerde kullanılması tarih boyunca devletlerin yönetil-

mesinde farklı yönetim şekillerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Osmanlı

Devleti’nde de;

Yukarıda Osmanlı Devleti ile ilgili verilen bilgiler düşünüldüğünde Osmanlı Devleti’nde hangi yönetim şeklinin gö-rüldüğü söylenemez?

A) Meşrutiyet B) Monarşi C) Teokrasi D) Oligarşi

I. Osman Bey ile beraber kuruluşundan itibaren yıkılışına

kadar geçen süre zarfında yönetimin babadan oğula geçtiği

egemenliğin tek bir kişide olduğu yönetim anlayışı ile yöne-

tilmiştir.

II. Yavuz Sultan Selim döneminde halifeliğin Osmanlı Devletine

geçmesiyle beraber devletin başında bulunan padişah hem devlet

yöneticisi hem de Müslümanların lideri durumunda olmuştur.

III. II. Abdülhamit döneminde ise devlet yönetiminde

padişahın yanında halkın seçmiş olduğu meclis de görev

almaya başlamıştır.

SOSYAL BİLGİLER

12 Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

CUMHURİYET

MONARŞİ

OLİGARŞİ

TEOKRASİ

ETKİNLİK CEVAP ANAHTARI

1.

2.

2, 7, 12 4, 6, 9 3, 8, 10 1, 5, 11

1. Farklı fikirlerin yönetime yansımasıdır. ÇOĞULCULUK2. Yönetme gücünün halkın elinde bulunmasıdır. MİLLİ EGEMENLİK3. Tüm vatandaşların kanunlar önünde aynı haklara sahip olmasıdır. EŞİTLİK4. Yöneten ve yönetilenlerin kanunlar dâhilinde hareket etmeleridir. HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ5. İnsan olmaktan kaynaklanan hak ve özgürlüklerin anayasa ile güvence altına alınmasıdır. İNSAN HAKLARINA SAYGI6. Vatandaşların haklarını, özgürlüklerini bilmesi, kullanması ve ülke yönetimine etki edebilmesidir. KATILIMCILIK7. İnsanların başkalarına zarar vermeden yasalara uygun dilediğini düşünebilmesi ve yapabilmesidir. ÖZGÜRLÜK8. Seçimlerde en çok oyu alan kişinin ya da partinin ülkeyi millet adına yönetme hakkına sahip olmasıdır. ÇOĞUNLUK

B N I Z Q I B T Z A V Q H H Q B B V M W

M K R X H P H B V C Y L F U F I P S E V

K A T I L I M C I L I K L K O S H O H N

D U G B I D O Ç O Ğ U L C U L U K U F N

K T L Y N H R B A C M U X K A W S J N B

İ J Y N O R K I S K Q E E U O W C G L M

L K O I U O A T D D B L J N L M S C K E

N V D V T Ğ N G S L X V O Ü G K Q C Ü V

E L H R X J O O J D O P R S C L V F L X

M G Q E P Y X Ç L V J T P T I H K R R G

E S W K U H J I H F P C B Ü Q I S O Ü I

G İ N S A N H A K L A R I N A S A Y G I

E X V J F U X T U A C K K L E T S E Z N

İ W I X K Y J J V H İ D W Ü Q J Z G Ö W

L O R R D P L D W L M L E Ğ F F T J A P

L K Z P V X L B T J L R Q Ü C M Y H R P

İ I K I J L N İ B Y A B F M P G Q K Z B

M R L Q Z O Ş W O H N P N L P F Q Q J Y

O K H F I E Q G G R Z W C N G Y P E A C

L O P G M X N W I P Y P I P T G N H W Y

SOSYAL BİLGİLER

13 Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ1. CUMHURİYET egemenliğin kaynağının millete ait olduğu yönetim biçimidir.

2. Cumhuriyet yönetiminde devleti yönetecek kişiler SEÇİM ile iş başına gelirler.3. Halkın yöneticilerini kendi oylarıyla belirleyebilme hakkına SEÇME hakkı denir.4. Oligarşi ile yönetilen ülkelerde insanlar hak ve özgürlükler açısından EŞİT değildir.5. ÖZGÜRLÜK bireylerin başkalarını rahatsız etmeden istediği her şeyi yapabilmesidir.6. Günümüzde Suudi Arabistan, Vatikan, İran, İsrail gibi ülkeler TEOKRASİ ile yönetilir.7. Hükümdarın yanında halkın seçtiği bir meclisin de ülke yönetimine ortak olduğu yönetim şekline MEŞRUTİYET denir.8. ÇOĞULCULUK farklı görüş ve düşüncelere saygı gösterilerek bu farklılıkların da ülke yönetiminde etkili olmasıdır.9. DEVLET toprak bütünlüğüne bağlı olarak örgütlenmiş millet veya milletler topluluğunun oluşturduğu düzen ve kurumdur.10. Yönetimin saltanat şeklinde babadan oğula geçtiği ve yöneticilerin ömür boyu görevde olduğu yönetim şekline MONARŞİ denir.

3.

TEST CEVAP ANAHTARI

1 C

2 D

3 C

4 B

5 C

6 A

7 D