GENEL

MUHASEBE

Konu Anlatımlı

Uygulama Defteri

Mehmet Ali GÜLER www.mehmetaliguler.com

GENEL

MUHASEBE

Konu Anlatımlı, Uygulamalı

Mehmet Ali GÜLER

Ankara – 2017

2

2

İLETİŞİM:

Telefon : (505) 527 27 96

E-Mail : muhasebeogretmeni@hotmail.com.tr

Web Site : www.mehmetaliguler.com

Facebook : fb.me/muhasebeogretmeni76

3

3

ÖNSÖZ

Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri Muhasebe ve Finansman bölümü Genel Muhasebe

(Muhasebe-2) dersi için hazırlanan bu kitap, öğrencilerin temel muhasebe bilgileri ve çift taraflı kayıt

sistemini daha kolay kavraması ve bilgilerin uygulamaya dönüştürülerek daha kalıcı olması amacı ile

hazırlanmıştır.

Muhasebe eğitimi sırasında verilen teorik bilgilerin uygulamaya dönüşmesi bu dersin eğitimi

açısından son derece önemlidir. Bu sebeple, konu açıklamaları sonrasında çift taraflı kayıt sistemi

uygulamaları verilmiş, öğrencilerin pratik yapmaları daha kolay ve anlaşılır hale getirilmiştir.

Muhasebe sürecinin anlaşılmasını sağlayacak örnek olay monografileri ile öğrencilerin bu

süreci daha iyi kavramaları hedeflenmiş, uygulama soruları sonrasında verilen boş mali tablolar ve

boş defterler ile uygulama çözümlerini yapmak daha kolay ve düzenli hale getirilmiştir.

Farklı sınıflarda eğitim alan öğrencilerin aynı örnek ve uygulamaları görmesi, konuların

işlenmesi sırasında bütünlük ve beraberlik olması da zümre öğretmenlerine büyük kolaylık

sağlayacaktır.

Kitabın hazırlanmasında ders notları ve uygulamaların dijital ortamda yazıya dökülmesinde

bana yardımcı olan sevgili oğlum Arda GÜLER’e teşekkürü borç bilirim.

Kitabın tüm meslektaşlarıma ve öğrencilerimize faydalı olmasını umuyorum.

Mehmet Ali GÜLER

Muhasebe – Finansman Öğretmeni

Ankara 2017

6

6

1.2.3. Özetleme

Kaydedilen işlem ve faaliyetler muhasebedeki temel tablolar kullanılarak özetlenir. Özetleme

işlevini yerine getiren bazı temel mali tablolar şunlardır:

➢ Bilânço

➢ Gelir Tablosu

➢ Mizan

➢ Kâr Dağıtım Tablosu

➢ Fon Akım Tablosu

➢ Nakit Akım Tablosu

➢ Özsermaye Değişim Tablosu

1.2.4. Analiz ve Yorum

Kaydedilen, sınıflandırılan ve özetlenen işlem ve olaylar analiz ve yorum ile kullanılır hale gelir.

İşletme sahibi ya da işletme ile ilişkisi bulunan herkesin muhasebe konusunda bilgili olması

beklenemez. İşlemler analiz ve yorum ile işletme ile ilgili kişi ve kuruluşların anlayabileceği bir

hale gelir. Yorumlar işletmenin geleceğe ilişkin karar almasında etkili olmaktadır. Geleneksel

ve çağdaş muhasebe anlayışı arasındaki en önemli fark burada ortaya çıkar. Geleneksel

muhasebe yorum yapmaz.

1.2.5. Bilgi Verme

Kaydedilen, sınıflandırılan, özetlenen, analiz edilen ve yorumlanan işlem ve olaylar ile ilgili

veriler, işletme ile ilgisi bulunan kişi ve kuruluşlara bilgilendirme amacı ile sunulur. Bilgilerin

herkesin anlayacağı evrensel bir dil ile sunulması gerekir.

1.3. Muhasebenin İlkeleri

1.3.1. Sosyal Sorumluluk Kavramı: Sorumluluk; görevleri yerine getirme bilincidir.

Muhasebe açısından bakıldığında ise; işletme yaptığı çok sayıda faaliyet sonucu birçok kişi ve

kuruluş ile muhatap olmak zorundadır. İşletme faaliyetlerini yerine getirirken

sorumluluklarının bilincinde ve ilk denetleyici her zaman kendisi olmalıdır. Muhasebe bilgileri

doğru, tarafsız, adil ve kurallara uygun olmalıdır. İnsanlara yanlış bilgi verilerek insanlar

yanıltılmamalıdır. Bu kavram hukuki sorumluluk ile birlikte vicdani sorumluluğu da

kapsamaktadır.

1.3.2. Kişilik Kavramı: Kişilik kavramı işletme sahibinden, ortaklardan ve işletme ile ilgisi

olan tüm kişi ve kuruluşlardan ayrı bir kişiliğe

sahiptir. Hukuk iki tür kişiliği kabul etmiştir. Bunlar gerçek ve tüzel kişilerdir. Tüm insanlar

birer gerçek kişidir. Bir amacı gerçekleştirmek için bir araya gelen insanların oluşturduğu

topluluklar ise tüzel kişilerdir. Buna göre işletmeler tüzel kişiliğe sahiptir. Yapılan işlemler bu

kişilik adına yürütülür.

12

12

2.3. Hesaplara İlişkin Terimler

2.3.1. Hesap Açma: Bir hesabın borç ya da alacak tarafına ilk kez kayıt yapılarak hesabın

kullanılmaya başlanmasına hesap açma denir.

Örnek: 3.000 TL tutarında bir mal alımı olduğunda ticari mallar hesabı açılır:

BORÇ 153 TİCARİ MALLAR HESABI ALACAK

3.000

Ticari mallar hesabı oluşturulmuş ve bu hesabın borç tarafına yapılan ilk kayıt ile hesap açılmıştır.

İlk kayıt alacak tarafında da yer alabilirdi. Önemli olan hesabın bir tarafında kayıt olmasıdır.

2.3.2. Hesabın Borçlandırılması: Bir işlemin hesabın borç tarafına yazılmasına hesabın

borçlandırılması denir.

Örnek: 3.000 TL tutarında bir mal alımı olduğunda ticari mallar hesabı borçlu tarafa yazılarak

kayıt yapılır.

BORÇ 153 TİCARİ MALLAR HESABI ALACAK

3.000

Ticari mallar hesabı oluşturulmuş ve bu hesabın borç tarafına yapılan ilk kayıt ile hesap

borçlandırılmıştır.

2.3.3. Hesabın Alacaklandırılması: Bir işlemin hesabın alacak tarafına yazılmasına

hesabın alacaklandırılması denir.

Örnek: 3.000 TL tutarında bir mal satımı olduğunda satışlar hesabı alacak tarafa

yazılarak kayıt yapılır.

15

15

2.4. Hesapların İşleyiş Kuralları

2.4.1. Bilanço Hesaplarının İşleyişi

Bilanço, işletmenin belli bir tarihteki varlıklarını ve bu varlıkların sağlandığı kaynaklarını

gösteren mali bir tablodur. Bilanço aktif ve pasif olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır.

Bilançodaki varlık ve kaynak hesaplarının işleyişleri birbirinden farklıdır. Bilanço örneği

aşağıdaki gibidir:

AKTİF BİLANÇO PASİF

I. DÖNEN VARLIKLAR

II.DURAN VARLIKLAR

III.KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

IV.UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

V.ÖZKAYNAKLAR

AKTİF TOPLAM: PASİF TOPLAM:

Varlık Hesaplarının İşleyişi: Varlık hesapları dönen varlıklar ve duran varlıklar olmak üzere ikiye ayrılır.

Hesap kodları 1 ile başlayan hesaplar dönen varlıklar, hesap kodları 2 ile başlayan hesaplar duran varlıklar da

yer alır. Varlık hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına, azalış meydana

geldiğinde hesabın alacak tarafına kayıt yapılır.

İLK KAYIT BORÇ

ARTIŞLAR BORÇ

AZALIŞLAR ALACAK

Kaynak Hesaplarının İşleyişi: Kaynak hesapları kısa vadeli yabancı kaynaklar, uzun vadeli yabancı kaynaklar

ve özkaynaklar olmak üzere üçe ayrılır. Hesap kodları 3 ile başlayan hesaplar kısa vadeli yabancı kaynaklar,

hesap kodları 4 ile başlayan hesaplar uzun vadeli yabancı kaynaklar, hesap kodları 5 ile başlayan hesaplar

özkaynaklar da yer alır. Kaynak hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına,

azalış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına kayıt yapılır.

İLK KAYIT ALACAK

ARTIŞLAR ALACAK

AZALIŞLAR BORÇ

25

25

3. BİLANÇO

3.1. Bilançonun Tanımı

Bilanço, işletmenin belli bir tarihteki varlıklarını ve bu varlıkların sağlandığı kaynaklarını gösteren mali

bir tablodur. Bilanço muhasebe sisteminin en önemli tablolarından biridir. Bilanço işletmeler açısından

son derece fayda sağlamaktadır. Bilançonun biçiminde dört bölüm bulunmaktadır.

- Bilanço başlığı

- Aktif tarafı

- Pasif tarafı

- Bilanço dipnotları

Bilanço Başlığı: Bilanço başlığında mutlaka bulunması gereken üç önemli unsur vardır. Bunlar; işletmenin

adı veya unvanı, bilanço kelimesi ve bilanço tarihi.

Aktif: Bilançonun sol tarafında, işletmenin varlıklarını (mevcutlarını ve alacaklarını) gösteren kısımdır.

Pasif: Bilançonun sağ tarafında, işletmenin kaynaklarını (sermayesini ve borçlarını) gösteren kısımdır.

Bilanço Dipnotları: Bilanço dipnotları ise bilançonun daha iyi anlaşılabilmesi ve yorumlanabilmesi için

gerekli açıklamaların yazıldığı bölümdür.

Bilançonun şekli şu şekildedir:

AKTİF BİLANÇO PASİF

I. DÖNEN VARLIKLAR

II.DURAN VARLIKLAR

III.KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

IV.UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

V.ÖZKAYNAKLAR

AKTİF TOPLAM: PASİF TOPLAM:

32

32

Uygulama-4

Eylül Ticaret İşletmesi’nin 31.12.2016 tarihli kapanış bilançosu hesap bakiyeleri aşağıdaki

gibidir. İşletmenin kapanış bilançosunu düzenleyiniz.

501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE 10.000 121 ALACAK SENETLERİ 1.800

254 TAŞITLAR 20.000 150 İLK MADDE MALZEME 16.000

252 BİNALAR 50.000 122 AL. SEN. REESKONTU 300

421 BORÇ SENETLERİ 8.000 260 HAKLAR 8.000

540 YASAL YEDEKLER 11.000 322 BORÇ SEN. REESKONTU 200

250 ARAZİ VE ARSALAR 21.000 242 İŞTİRAKLER 5.000

253 TESİS MAKİNA CİHAZ 42.000 262 KURULUŞ VE ÖR. GİD. 6.000

102 BANKALAR 4.000 110 HİSSE SENETLERİ 2.500

100 KASA 5.000 570 GEÇMİŞ YIL KÂRLARI 1.900

255 DEMİRBAŞLAR 27.500 400 BANKA KREDİLERİ 40.000

257 BİRİKMİŞ AMORT. 32.500 321 BORÇ SENETLERİ 3.800

120 ALICILAR 3.500 590 DÖNEM NET KÂRI 1.000

AKTİF EYLÜL Ticaret İşletmesi PASİF

3.12.2016 Tarihli Kapanış Bilançosu

AKTİF TOPLAM: PASİF TOPLAM:

39

39

2. MİZAN

2.1. Mizanın Tanımı

Mizan, muhasebede kontrol aracı olarak kullanılan, hesapların belli tarihlerde tekrar incelendikten

sonra, borç ve alacak toplamlarıyla bakiyelerinin bir tabloya toplu bir şekilde yazılmasıyla oluşan

özet bir tablodur. Mizan, hesapların gerçek duruma uygun olup olmadığını, kurallarına göre

çalıştırılıp çalıştırılmadığını da kontrol etmemizi sağlar.

2.2. Mizan Türleri

Mizan çeşitleri 3 türlüdür. Bunlar aylık mizan, genel geçici mizan ve kesin mizandır.

2.2.1. Aylık Mizan: Yevmiye defteri kayıtlarını defterikebire geçirdikten sonra genellikle ay

sonlarında kontrol amacı ile düzenlenen mizandır.

2.2.2. Genel Geçici Mizan: 31 Aralık tarihinde düzenlenen, aylık mizanlardan farklı olmamakla

beraber bütün muhasebe dönemini kapsayan mizandır. Bu mizana aralık ayı mizanı da denir.

2.2.3. Kesin Mizan: Dönem sonu işlemleri ile ilgili yevmiye ve defterikebir kayıtları yapılarak

hesapların defterikebir bakiyeleri, envanter sonuçlarına göre düzeltildikten sonra yani dönem sonu

ile ilgili kayıtlardan sonra düzenlenen mizandır.

2.3. Mizanın Şekli

İşletmeler yevmiye defteri kayıtlarını defteri kebire geçirdikten sonra genellikle ay sonlarında

defteri kebir hesaplarının borç ve alacak tutarları ile borç ve alacak bakiyelerini bir cetvel halinde

düzenlerler. İşletmeler hesapları görmek ve kontrol etmek istediklerinde mizan düzenleyebilirler.

Sıra

No HESAP İSMİ

TUTAR KALAN

BORÇ ALACAK BORÇ ALACAK

TOPLAM

45

45

Genel Geçici Mizan

Sıra Hesap

Kodu

Hesap

İsmi

TUTAR KALAN

Borç Alacak Borç Alacak

1 100 KASA 70.000 47.000 23.000 -----

2 102 BANKALAR 4.000 ----- 4.000 -----

3 120 ALICILAR 15.000 ----- 15.000 -----

4 153 TİCARİ MALLAR 40.000 20.000 20.000 -----

5 255 DEMİRBAŞLAR 10.000 ----- 10.000 -----

6 320 SATICILAR 10.000 20.000 ----- 10.000

7 500 SERMAYE ----- 50.000 ----- 50.000

8 600 YURTİÇİ SATIŞLAR ----- 35.000 ----- 35.000

9 621 SATILAN TİC. MAL. MALİYET 20.000 ----- 20.000 -----

10 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 3.000 ----- 3.000 -----

TOPLAM 172.000 172.000 95.000 95.000

Dönemsonu Yevmiye Kayıtları

8

9

10

11

12

13

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMAN

102 BANKALAR

642 FAİZ GELİRLERİ

632 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ

771 GENEL YÖNETİM GİD. YANSITMA

771 GENEL YÖNETİM GİD. YANSITMA

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ

600 YURTİÇİ SATIŞLAR

642 FAİZ GELİRLERİ

690 DÖNEM KÂRI / ZARARI

690 DÖNEM KÂRI / ZARARI

621 SAT.TİC.MAL.MALİYETİ

632 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ

1.000

500

4.000

4.000

35.000

500

24.000

1.000

500

4.000

4.000

35.500

35.000

4.000

53

53

VARLIK HESAPLARI

1. DÖNEN VARLIKLAR

Bu ana hesap grubu; nakit olarak elde ve bankada tutulan varlıklar ile normal koşullarda en

fazla bir yıl veya işletmenin normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi

öngörülen varlık unsurlarını kapsar.

Dönen Varlıklar; hazır değerler menkul kıymetler, ticari alacaklar, diğer kısa vadeli alacaklar,

stoklar, gelecek döneme ait giderler ve gelir tahakkukları ile diğer dönen varlıklar şeklinde

bölümlenir.

10. Hazır Değerler

Bu grup, nakit olarak elde veya bankada bulunan varlıklar ile istenildiği zaman değer kaybına

uğramadan paraya çevirme imkânı bulunan varlıkları (Menkul kıymetler hariç) kapsar. Bu grup

aşağıdaki hesaplardan oluşur.

100. KASA

Bu hesap, işletmenin elinde bulunan ulusal ve yabancı paraların TL karşılığının izlenmesi için

kullanılır.

İşleyişi :

Tahsil olunan para tutarları borç, ödemeler ve bankaya yatırılan para tutarları alacak

kaydedilir. Hesap daima borç bakiyesi verir veya sıfır olur. Hiçbir şekilde alacak bakiyesi

vermez.

101. ALINAN ÇEKLER

Bu hesap gerçek ve tüzel kişiler tarafından işletmeye verilmiş olup, henüz tahsil için bankaya

verilmemiş veya ciro edilmemiş olan çeklerin izlenmesini sağlar.

İşleyişi :

Alınan çeklerin yazılı değerleri ile borç, bankadan tahsil veya ciro edildiğinde alacak

kaydedilir.

102. BANKALAR

Bu hesap, işletmece yurt içi ve yurt dışı banka ve benzeri finans kurumlarına yatırılan ve

çekilen paraların izlenmesini kapsar.

55

55

Hazır Değer Uygulamaları

1. İşletme %18 KDV hariç 15.000 TL tutarında mal satmış, fatura bedelinin 7.000 TL’sini

peşin tahsil etmiş, geriye kalan tutar için çek almıştır.

2. Alınan çek ilgili banka şubesinden tahsil edilmiştir.

1

2

3. İşletme bankaya bir hesap açtırmış ve 8.000 TL para yatırmıştır.

3

4. İşletmenin banka hesabına bir alıcı tarafından 2.300 TL yatırıldığı görülmüştür.

4

5. İşletme %18 KDV hariç 30.000 TL tutarında mal satmış, 15.000 TL + KDV tutarı peşin

tahsil edilmiş, kalan tutar için senet alınmıştır.

5

77

77

15. Stoklar

Bu grup, işletmenin satmak, üretimde kullanmak veya tüketmek amacıyla edindiği, ilk

madde ve malzeme, yarı mamul, mamul, ticari mal, yan ürün, artık ve hurda gibi bir yıldan

az bir sürede kullanılacak olan veya bir yıl içerisinde nakde çevrilebileceği düşünülen

varlıklardan oluşur. Faturası gelmemiş stoklar ilgili bulundukları kalemin içinde gösterilir.

Bu grupta yer alan hesaplar aşağıdaki gibidir.

150. İLK MADDE VE MALZEME

Üretimde veya diğer faaliyetlerde kullanılmak üzere işletmede bulundurulan hammadde,

yardımcı madde, işletme malzemesi, ambalaj malzemesi ve diğer malzemelerin izlendiği

hesaptır.

İşleyişi :

Satın alındıkları ya da üretildikleri maliyet bedelleri ile bu hesabın borcuna, üretime

verildiğinde, tüketildiğinde, satıldığında veya devredildiğinde ise hesabın alacağına

kaydedilir.

151. YARI MAMULLER-ÜRETİM

Henüz tam mamul haline gelmemiş ancak direkt ilk madde ve malzeme ile direkt işçilik ve

genel üretim giderlerinden belli oranlarda pay almış üretim aşamasındaki mamullerin

izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Maliyet dönemi sonunda direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel üretim

giderleri tutarları kadar bu hesap borçlandırılır. Üretimi tamamlananların maliyet tutarı

bu hesabın alacağı karşılığında ilgili stok hesaplarına aktarılır.

152. MAMULLER

Üretim çalışmaları sonunda elde edilen ve satışa hazır hale gelmiş bulunan mamullerin

izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Bu hesap, üretimi tamamlanan mamullerin ambarlara alınmasıyla borçlandırılır. Satılması

veya herhangi bir nedenle ambardan çekilmesi ile alacaklandırılır.

86

86

23. İşletmenin dönem başında 14.000 TL mal stoku bulunmakta olup dönem içinde yapılan

mal alışları tutarı 68.000 TL’dir. Dönem sonunda yapılan envanterde işletme stokunda

35.000 TL tutarında ticari mal bulunduğu belirlenmiştir. Satılan ticari malları

hesaplayarak dönem sonu kaydını yapınız.

SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ =

23

24. Bir üretim işletmesi %18 KDV hariç 6.000 TL tutarında ilk madde malzeme almıştır.

Bedeli peşin ödenmiştir.

24

25. İşletme %18 KDV hariç 40.000 TL tutarında mal sipariş etmiş, sipariş sırasında

10.000 TL sipariş avansını nakit olarak ödemiştir.

26. Verilen siparişler işletmeye gelmiş ve kayıtlara alınmıştır.

25

26

100

100

2. DURAN VARLIKLAR

Bu ana hesap grubu; bir yıldan veya bir normal faaliyet döneminden daha uzun sürelerle,

işletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla elde edilen ve ilke

olarak bir yılda veya normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi

öngörülmeyen varlıkları kapsar. Duran Varlıklar, Ticari Alacaklar, Diğer Alacaklar, Mali

Duran Varlıklar, Maddi Duran Varlıklar, Maddi Olmayan Duran Varlıklar, Özel Tükenmeye

Tabi Varlıklar, Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları ve Diğer Duran Varlıklar

olarak bölümlenir.

22. Ticari Alacaklar

Bu grupta bir yıldan fazla uzun vadeli senetli ve senetsiz ticari alacaklar izlenir. Vadesi

bir yılın altına düşenler, dönen varlıklar içerisindeki ilgili hesaplara aktarılır. Ticari

ilişkilerden dolayı ana kuruluş iştirak ve bağlı ortaklıklardan olan alacaklar varsa, bu

grupta ki ilgili hesapların ayrıntılarında gösterilir. Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır.

220. ALICILAR

İşletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senetsiz

alacakları ifade eder.

221. ALACAK SENETLERİ

İşletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senede

bağlanmış alacakları ile diğer her türlü senetli alacakları ifade eder.

222. ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-)

Bilanço gününde, senetli alacakların tasarruf değeriyle değerlenmesini sağlamak amacı ile

alacak senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlenmesinde kullanılır. Alacak Senetleri

için ayrılan reeskont tutarları, "Alacak Senetleri" hesabının altında bir indirim kalemi

olarak gösterilir.

226. VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR

İşletmede, üçüncü kişilere karşı bir işin yapılmasının üstlenilmesi ve bir akdin karşılığı

olarak, geri alınmak üzere verilen, bir yıldan uzun süreli depozito ve teminat niteliğindeki

değerlerin izlendiği hesaptır.

229. ŞÜPHELİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)

Perakende satış yöntemi kullanarak bilanço gününden önceki iki hesap döneminde

vadesinde tahsil edilemeyen alacakların ilgili dönemlerdeki toplam vadeli satışlara

oranlarının ortalamasının değerleme dönemindeki vadeli satışlara uygulanması suretiyle

bulunacak şüpheli alacaklar için ayrılan karşılıkları kapsar. Teminatlı alacaklarda karşılık

teminatı aşan kısım için ayrılır. "129. Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı" gibi çalışır.

172

172

52. Sermaye Yedekleri

Hisse senedi ihraç primleri, iptal edilen ortaklık payları ve yeniden değerleme değer

artışları gibi sermaye hareketleri dolayısıyla ortaya çıkan ve işletmede bırakılan tutarların

izlendiği hesap grubudur.

520. HİSSE SENEDİ İHRAÇ PRİMLERİ

Yeni çıkarılan hisse senetlerinin primli satışından kaynaklanan tutarlar bu hesapta izlenir.

İşleyişi :

Hisse senedinin nominal fiyatı ile satış fiyatı arasındaki fark bu hesabın alacağına satış

biçimine bağlı olarak ilgili hesabın borcuna kaydedilir.

Bu tutarların sermayeye ilavesi veya başka bir amaçla kullanılması durumunda hesaba borç

kaydedilir.

521. HİSSE SENEDİ İPTAL KÂRLARI

İptal edilen hisse senetlerinin bedellerine mahsuben yapılan ödemelerin, bunların yerine

çıkarılan hisse senetlerinden elde edilen hasılat noksanı kapatıldıktan sonra artan kısmın

izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Elde edilen hisse senedi iptal karları bu hesaba alacak kaydedilir. Bu tutarların sermayeye

ilavesi veya başka amaçlarla kullanılması durumunda ilgili hesaplara borç kaydedilir.

522. M.D.V. YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI

İşletmenin aktifine kayıtlı maddi duran varlık kalemlerinin yeniden değerlenmesinden

oluşan değer artışlarının izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Yeniden değerleme net değer artışı ilgili hesaplar karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir.

Bu tutarların sermayeye ilavesi veya başka bir amaçla kullanılması durumunda bu hesaba

borç kaydedilir.

523. İŞTİRAKLER YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI

İşletmenin iştirakleri ile bağlı ortaklıkları bünyesinde yapılan yeniden değerleme

dolayısıyla oluşan değer artışının sermayeye eklenmesi sonucunda, bu sermayeden

işletmeye isabet eden kısmı gösterir.

180

180

GELİR TABLOSU

6. GELİR TABLOSU HESAPLARI

İşletmenin faaliyet dönemine ilişkin brüt satışları, satış-indirimleri satışların maliyeti,

faaliyet giderleri, diğer faaliyetlerden gelir ve kârlar, diğer faaliyetlerden gider ve

zararlar, finansman giderleri, olağandışı gelir ve kârlar ve olağandışı gider ve zararlardan

oluşur.

60. Brüt Satışlar

İşletmenin esas faaliyetleri çerçevesinde satılan mal ya da hizmetler karşılığında alınan

yada tahakkuk ettirilen toplam değerleri kapsar. Satılan mal ve hizmetlerle ilgili

sübvansiyonlar, satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili dönem içinde ortaya çıkan

kur farkları, vergi iadeleri brüt satışlar içinde gösterilir. Brüt Satışlara Katma Değer

Vergisi dahil edilmez.

Brüt Satışlar; yurtiçi satışlar, yurtdışı satışlar ve diğer gelirler şeklinde bölümlenir.

600. YURTİÇİ SATIŞLAR

Yurt içindeki gerçek ve tüzel kişilere satılan mal ve hizmetler karşılığında alınan ya da

tahakkuk ettirilen toplam değerlerin izlendiği hesaptır. Gereksinime göre bölümlenebilir.

İşleyişi :

Satış gerçekleştiğinde hasılat tutarı bu hesaba alacak kaydedilir.

601. YURTDIŞI SATIŞLAR

Yurt dışında satılan mal ve hizmetler karşılığında alınan yada alınacak olan toplam

değerlerin izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Yurtiçi satışlarda olduğu gibidir.

213

213

76 Pazarlama Satış Ve Dağıtım Giderleri

Bu grup araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarından

oluşur.

760. PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ

Mamulün stoklara verildiği ve hizmetin tamamlandığı andan itibaren bu mal ve hizmetlerin

alıcılara teslimine kadar yapılan giderler bu hesaba borç kaydedilir. Dönem sonlarında bu

hesap, "761- Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak

kapatılır.

761. PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ YANSITMA HESABI

Önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda önceden saptanmış

pazarlama, satış ve dağıtım giderleri ile, fiili maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda

"760- Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı’nın borcuna kaydedilen giderler bu

hesabın alacağı karşılığı "631- Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı’na devredilir.

Dönem sonlarında bu hesap, "760- Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı" ile

karşılaştırılarak kapatılır.

762. PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ FARK HESABI

Pazarlama giderlerinin fiili tutarları ile önceden saptanmış giderler arasındaki olumlu ya da

olumsuz farkların izlendiği hesaptır.

Olumsuz farklar hesabın borcuna olumlu farklar ise alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında

bu hesap "631- Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı’na aktarılarak kapatılır.

Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Uygulamaları

1. İşletme satmış olduğu malların dağıtımı için 6.000 TL + %18 KDV gider yapmıştır.

2. Dönem sonunda PSD giderleri sonuç hesaplarına aktarılmıştır.

1

2/a

2/b

219

219

Gider Çeşitleri Uygulamaları

1. İşletme üretime 18.000 TL değerinde ilk madde malzeme göndermiştir.

1

2. İşletmenin üretim bölümünde çalışan personelin belirli bir üretim döneminde 190.000

personel maaşı, 35.000 vergi ödemesi ve 98.500 TL SGK ödemesi hesaplanmıştır.

2

3. İşletmenin yönetim bölümünde çalışan personelin belirli bir üretim döneminde 80.000

personel maaşı, 16.000 vergi ödemesi ve 49.000 TL SGK ödemesi hesaplanmıştır.

3

227

227

228

228

Defter-i Kebir Kayıtları:

B A

B A

B A

B A

B A

B A

B A

B A

B A

B A

B A

B A

B A

B A

B A

B A

B A

B A

243

243

UYGULAMA – 2

EYLÜL Ticaret 10.000 TL nakit sermaye ile 01.12.2017 tarihinde kurulmuştur. Dönem içinde

aşağıdaki ekonomik işlemler gerçekleşmiştir. (İşlemlerde KDV ihmal edilecektir.)

1. Dönem başı bilançosu hazırlanmış, yevmiye defterine ilk madde olarak kaydedilmiştir.

2. İşletme 6.000 TL’lik ticari malı kredili olarak satın alınmıştır.

3. İşletme 2.000 TL’lik demirbaşı nakden satın alınmıştır.

4. Ticari malların bir kısmı 5.000 TL ‘dan kredili olarak satılmıştır.

5. Bankaya 3.000 TL yatırılarak bir hesap açtırılmıştır.

6. 100 TL ‘lık telefon faturası nakden ödenmiştir.

7. Alıcılar borçlarına karşılık 3.000 TL ödemişlerdir.

8. Satıcılara olan borcun 2.600 TL ’sı nakden ödenmiştir.

9. 500 TL tutarında kira gideri kira nakden ödenmiştir.

Dönem sonunda ise yapılan envanter çalışmaları sırasında aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

10. Yapılan sayımda, 3.400 TL ‘lik ticari malın bulunduğu saptanmıştır.

11. Demirbaşların %10 oranında normal usulde amortisman ayrılmaktadır.

12. Bankadan gelen ekstreden işletme hesabına 50 TL faiz tahakkuk ettirildiği

anlaşılmıştır.

İSTENİLEN: Muhasebe sürecinin tüm aşamalarını dikkate alarak bu monografiyi çözünüz.

İşletmenin açılış bilançosunu düzenleyiniz.

AKTİF EYLÜL TİCARET İŞLETMESİ PASİF

01.12.2017 TARİHLİ AÇILIŞ BİLANÇOSU

AKTİF TOPLAM: PASİF TOPLAM:

318

318

TEK DÜZEN HESAP PLANI

1. DÖNEN VARLIKLAR

10. Hazır Değerler

100. Kasa

101. Alınan Çekler

102. Bankalar

103. Verilen Çekler Ve Ödeme Emirleri(-)

108. Diğer Hazır Değerler

11. Menkul Kıymetler

110. Hisse Senetleri

111. Özel Kesim Tahvil Senet Ve Bonoları

112. Kamu Kesimi Tahvil, Senet Ve Bonoları

118. Diğer Menkul Kıymetler

119. Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı(-)

12. Ticari Alacaklar

120. Alıcılar

121. Alacak Senetleri

122. Alacak Senetleri Reeskontu(-)

124. Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri(-)

126. Verilen Depozito Ve Teminatlar

127. Diğer Ticari Alacaklar

128. Şüpheli Ticari Alacaklar

129. Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı(-)

13. Diğer Alacaklar

131. Ortaklardan Alacaklar

132. İştiraklerden Alacaklar

133. Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar

135. Personelden Alacaklar

136. Diğer Çeşitli Alacaklar

137. Diğer Alacak Senetleri Reeskontu(-)

138. Şüpheli Diğer Alacaklar

139. Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı(-)

15. Stoklar

150. İlk Madde Malzeme

151. Yarı Mamuller

152. Mamuller

153. Ticari Mallar

157. Diğer Stoklar

158. Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı(-)

159. Verilen Sipariş Avansları

17. Yıllara Yaygın İnşaat Ve Onarım Maliyetleri

170. Yıllara Yaygın İnşaat Ve Onarım Maliyetleri

179. Taşeronlara Verilen Avanslar

340

340

Mizan

Sıra Hesap

Kodu

Hesap

İsmi

TUTAR KALAN

Borç Alacak Borç Alacak

TOPLAM