giáo trình tài chính doanh nghiệp
DESCRIPTION
Giáo Trình Tài Chính Doanh NghiệpTRANSCRIPT
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
----------
Gio trnh
Ti chnh
doanh nghip Ti liu k ton
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
Chng 1
PHN TCH BO CO TI CHNH
1.1 BNG CN I K TON
1.1.1. Bn cht v mc ch ca bng cn i k ton
Bng cn i k ton l mt bng bo co ti chnh tng hp, phn nh tng qut ton
b gi tr ti sn hin c v ngun hnh thnh ti sn vo mt thi im nht nh
(thng vo cui k kinh doanh).
Bng cn i k ton dng tin biu hin gi tr ti sn di hai gc : hnh thi tn
ti ca ti sn v ngun hnh thnh ti sn . Thng qua s liu trn bng cn i k ton,
ngi s dng bo co ti chnh c th nhn xt, nh gi khi qut thc trng ti chnh
ca doanh nghip vo thi im bo co.
1.1.2 Ni dung v kt cu ca bng cn i k ton
Bng cn i k ton c chia thnh hai phn: Ti sn v ngun vn
- Phn ti sn: Cc ch tiu phn ti sn phn nh ton b gi tr ti sn hin c ca
doanh nghip ti thi im bo co theo c cu ti sn v hnh thc tn ti ca chng trong
qu trnh sn xut kinh doanh. Ti sn c chia thnh:
A: Ti sn lu ng v u t ngn hn
B: Ti sn c nh v u t di hn
- Phn ngun vn (ngun hnh thnh ti sn) phn nh ngun hnh thnh ti sn hin c
ca doanh nghip ti thi im bo co. Cc ch tiu ngun vn th hin trch nhim php
l ca doanh nghip i vi ti sn m mnh ang qun l v s dng. Ngun vn c
chia thnh:
A: N phi tr
B: Vn ch s hu
- Mi quan h ch yu gia cc ch tiu trn BCKT bao gm:
Ti sn = Ngun vn = N phi tr + Vn ch s hu
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
Vn ch s hu = Ti sn - N phi tr
Vn lu ng rng = Ti sn lu ng - N ngn hn
- Ni dung tm lc ca bng cn i k ton nh sau:
n v:
BNG CN I K TON
Ngy thng nm
n v tnh:
KHON MC M S S U
NM
S CUI
NM
TI SN
A. Ti sn lu ng v u t ngn hn 100
I. Tin 110
II. Cc khon u t ti chnh ngn hn 120
III. Cc khon phi thu 130
IV. Hng tn kho 140
V. Ti sn lu ng khc 150
VI. Chi ph s nghip 160
B. Ti sn c nh v u t di hn 200
I. ti sn c nh 210
II. Cc khon u t ti chnh di hn 220
III. chi ph xy dng c bn d dang 230
IV. Cc khon k qu k di hn 240
Tng cng ti sn 250
NGUN VN
A. N phi tr 300
I. N ngn hn 310
II. N di hn 320
III. N khc 330
B. Ngun vn ch s hu 400
I. Ngun vn, qu 410
II. Ngun kinh ph 420
Tng cng ngun vn 430
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
Ly v d ti Cng ty C phn Bnh ko Hi H vo thi im lp 31/12/2007
(BCTC c kim ton cho nm ti chnh kt thc ngy 31/12/2007) nh sau :
CNG TY C PHN BNH KO HI H
25 Trng nh, Qun Hai B Trng Bo co ti chnh
Thnh ph H Ni, CHXHCN Vit Nam Cho nm ti chnh kt thc ngy 31/12/2007
BNG CN I K TON
Ti ngy 31 thng 12 nm 2007
MU B 01-DN
n v: VND
TI SN M
s
Thuyt
minh
31/12/2007
01/01/2007
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
A TI SN NGN HN
(100 = 110+120+130+140+150)
I Tin v cc khon tng ng tin
1. Tin
II Cc khon phi thu ngn hn
1. Phi thu khch hng
2. Tr trc cho ngi bn
3. Phi thu ni b ngn hn
4. Cc khon phi thu khc
5. D phng phi thu ngn hn kh i
III Hng tn kho
1. Hng tn kho
VI Ti sn ngn hn khc
1. Thu GTGT c khu tr
2. Ti sn ngn hn khc
B TI SN DI HN
(200 = 210+220+240+250+260)
I- Ti sn c nh
1. Ti sn c nh hu hnh
- Nguyn gi
- Gi tr hao mn ly k
2. Ti sn c nh v hnh
- Nguyn gi
- Gi tr hao mn ly k
II Ti sn di hn khc
1. Chi ph tr trc di hn
2. Ti sn thu thu nhp hon li
100
110
111
130
131
132
133
135
139
140
141
150
152
158
200
220
221
222
223
227
228
229
260
261
262
5
6
7
8
9
10
112.787.674.471
25.992.087.833
25.992.087.833
24.665.844.523
23.474.582.944
897.716.880
177.825.332
115.719.367
-
60.298.486.991
60.298.486.991
1.831.255.124
525.818.652
1.305.436.472
84.402.391.779
80.623.934.163
80.623.934.163
179.273.015.736
(98.649.081.573)
-
95.000.000
(95.000.000)
3.778.457.616
3.612.905.890
165.551.726
120.226.709.858
19.614.041.893
19.614.041.893
36.027.212.962
35.034.082.423
356.221.361
228.645.348
408.263.830
-
63.455.956.431
63.455.956.431
1.129.498.572
481.414.689
648.083.883
46.626.534.902
42.599.277.076
42.599.277.076
128.095.383.828
(85.496.106.752)
-
95.000.000
(95.000.000)
4.027.257.826
3.794.149.068
233.108.758
TNG CNG TI SN (270 = 100+200) 270 197.190.066.250 166.853.244.760
BNG CN I K TON (tip theo)
Ti ngy 31 thng 12 nm 2007
MU B 01-DN
n v: VND
NGUN VN
M
s
Thuyt
minh
31/12/2007
01/01/2007
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
A N PHI TR (300 = 310+330)
I N ngn hn
1. Vay v n ngn hn
2. Phi tr ngi bn
3. Ngi mua tr tin trc
4. Thu v cc khon phi np Nh nc
5. Phi tr ngi lao ng
6. Chi ph phi tr
7. Phi tr ni b
8. Cc khon phi tr, phi np ngn hn khc
II N di hn
1. Phi tr di hn khc
2. Vay v n di hn
3. D phng tr cp mt vic lm
B VN CH S HU (400 = 410+430)
I- Vn ch s hu
1. Vn u t ca ch s hu
2. Vn khc ca ch s hu
3. Qu u t pht trin
4. Qu d phng ti chnh
5. Li nhun sau thu cha phn phi
II Ngun kinh ph v qu khc
1. Qu khen thng v phc li
2. Ngun kinh ph hnh thnh TSC
300
310
311
312
313
314
315
316
317
319
330
333
334
336
400
410
411
413
417
418
420
430
431
433
91.851.124.473
72.474.685.367
10.718.100.000
35.704.431.549
487.204.510
3.961.230.669
12.623.346.276
2.314.847.102
4.035.366
6.661.489.895
19.376.439.106
175.760.000
18.125.102.788
1.075.576.318
105.338.941.777
99.736.389.540
54.750.000.000
3.656.202.300
31.317.718.248
2.621.218.992
7.391.250.000
5.602.552.237
5.602.552.237
-
94.032.385.447
77.037.882.503
16.941.900.000
33.661.897.553
722.831.881
4.254.582.032
19.394.339.466
1.477.593.952
-
584.737.619
16.994.502.944
163.760.000
16.126.289.778
704.453.166
72.820.859.313
68.628.237.935
36.500.000.000
3.656.202.300
21.296.315.757
1.700.790.951
5.474.928.927
4.192.621.378
4.191.362.884
1.258.494
TNG CNG NGUN VN(440 = 300+400) 440 197.190.066.250 166.853.244.760
Trn Hng Thanh Th Kim Xun
Tng Gim c K ton trng
Ngy 25 thng 02 nm 2008
1.2 BNG BO CO KT QU HOT NG SN XUT KINH DOANH
1.2.1 Bn cht v mc ch ca bng bo co kt qu kinh doanh
Bo co kt qu kinh doanh l mt bo co ti chnh tng hp, phn nh tng qut
tnh hnh v kt qu hot ng kinh doanh v cc hot ng khc trong mt k k ton ca
doanh nghip, tnh hnh thc hin ngha v vi ngn sch Nh nc v thu v cc khon
phi np khc.
S liu trn bng bo co kt qu kinh doanh cho php ngi s dng nh gi mt
cch khi qut v kh nng sinh li ca ng vn u t vo doanh nghip. N cho bit
qu trnh hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip em li li nhun hay gy ra
tnh trng l vn...
Cc yu t c bn ca bo co kt qu hot ng kinh doanh :
- Doanh thu ( Sales Revenue)
- Tr gi vn hng bn (Cost of Goods Sold)
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
- Li gp (Gross Margin/ Gross Profit)
- Chi ph kinh doanh (Operating Expenses)
Chi ph bn hng
Chi ph qun l
- Cng chi ph kinh doanh (Total Operating Expenses)
- Li t hot ng kinh doanh (Income from Operation)
- Li tc v chi ph khng kinh doanh (Non Operating Income and Expenses)
- Li (l) trc thu (Income before Tax)
- Thu thu nhp doanh nghip (Income Tax Expenses)
- Li rng (Net Income after Tax)
1.2.2 Ni dung v kt cu ca bng bo co kt qu kinh doanh
Bng bo co kt qu hot ng kinh doanh bao gm cc khon mc ch yu sau y :
- Phn 1 : Li l trong kinh doanh c phn nh theo k trc, ca k ny v lu
k t u nm theo 3 ch tiu doanh thu, chi ph v li nhun.
- Phn 2 : Tnh hnh thc hin ngha v Nh nc
- Phn 3 : Thu gi tr gia tng
BNG BO CO KT QU HOT NG KINH DOANH
n v tnh :
Ch tiu M s K trc K ny
1. Doanh thu thun 10
2. Gi vn hng bn 11
3. Li nhun gp (10-11) 20
4. Chi ph bn hng 21
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
5. Chi ph qun l doanh nghip 22
6. Li nhun thun t hot ng kinh doanh 30
7. Li nhun t hot ng ti chnh 40
8. Li nhun bt thng 50
9. Tng li nhun trc thu (30+40+50) 60
10. Thu thu nhp doanh nghip phi np 70
11. Li nhun rng (60-70) 80
Ly v d ti Cng ty c phn bnh ko Hi H vo thi im lp 31/12/2007
nh sau :
CNG TY C PHN BNH KO HI H
25 Trng nh, Qun Hai B Trng Bo co ti chnh
Thnh ph H Ni, CHXHCN Vit Nam Cho nm ti chnh kt thc ngy 31/12/2007
BO CO KT QU HOT NG KINH DOANH
Cho nm ti chnh kt thc ngy 31 thng 12 nm 2007
MU B 02-DN
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
n v: VND
CH TIU M
s Thuyt minh
Nm 2007
Nm 2006
1. Doanh thu bn hng v cung cp dch v
2. Cc khon gim tr doanh thu
3. Doanh thu thun v bn hng v cung cp
dch v (10 = 01-02)
4.Gi vn hng bn
5. Li nhun gp v bn hng v cung cp dch
v (20 = 10-11)
6. Doanh thu hot ng ti chnh
7. Chi ph ti chnh
Trong : Chi ph li vay
8. Chi ph bn hng
9. Chi ph qun l doanh nghip
10. Li nhun thun t hot ng kinh doanh
{30 = 20+(21-22)-(24+25)}
11. Thu nhp khc
12. Chi ph khc
13. Li nhun khc (40 = 31-32)
14. Tng li nhun k ton trc thu
(50 = 30+40)
15. Chi ph thu TNDN hin hnh
16. Chi ph thu TNDN hon li
17. Li nhun sau thu (60 = 50-51-52)
18. Li c bn trn c phiu
01
02
10
11
20
21
22
23
24
25
30
31
32
40
50
51
52
60
70
15
15
16
18
19
20
23.2
344.275.125.590
3.027.162.890
341.247.962.700
279.834.193.874
61.413.768.826
1.133.514.299
2.650.537.212
2.608.180.322
20.427.322.414
16.374.014.179
23.095.409.320
3.074.801.435
1.583.406.996
1.491.394.439
24.586.803.759
3.374.595.493
67.557.032
21.144.651.234
4.634
329.839.905.075
4.009.870.301
325.830.034.774
274.458.442.279
51.371.592.495
1.072.050.017
3.539.937.693
3.406.283.304
19.876.596.734
12.537.408.982
16.489.699.103
1.818.832.757
836.054.335
982.778.422
17.472.477.525
2.679.255.611
(233.108.758)
15.026.330.672
4.117
Trn Hng Thanh Th Kim Xun
Tng Gim c K ton trng
Ngy 25 thng 02 nm 2008
1.3 BNG BO CO LU CHUYN TIN T
Bo co lu chuyn tin t cn gi l bo co ngn lu hay bo co lu kim, l bo
co ti chnh cn thit khng nhng i vi nh qun tr hoc gim c ti chnh m cn l
mi quan tm ca nhiu i tng n tnh hnh ti chnh ca doanh nghip. Bo co ngn
lu th hin lu lng tin vo, lu lng tin ra ca doanh nghip. Kt qu phn tch
ngn lu ca doanh nghip iu phi lng tin mt (tin mt ti qu, tin gi ngn hng,
cc chng th c gi tr nh tin: c phiu, tri phiu, tn phiu,...) mt cch cn i gia
cc lnh vc: hot ng kinh doanh, hot ng u t, hot ng ti chnh. Ni mt cch
khc, bo co ngn lu ch ra cc lnh vc no to ra ngun tin, lnh vc no s dng tin,
kh nng thanh ton, lng tin tha, thiu v thi im cn s dng c hiu qu cao
nht, ti thiu ho chi ph s dng vn.
Bo co ngn lu c tng hp t 3 dng ngn lu rng, t 3 hot ng ca doanh nghip :
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
- Hot ng kinh doanh: Hot ng chnh ca doanh nghip sn xut, thng mi,
dch v...
- Hot ng u t: Trang b, thay i TSC, u t chng khon, lin doanh, hn
vn, u t kinh doanh bt ng sn, ...
- Hot ng ti chnh: Nhng hot ng lm thay i c cu ti chnh: thay i trong
vn ch s hu, n vay, pht hnh tri phiu, pht hnh v mua li c phiu, tr c tc,...
Mu bo co lu chuyn tin t theo mu quy nh :
CNG TY C PHN BNH KO HI H 25 Trng nh, Qun Hai B Trng Bo co ti chnh Thnh ph H Ni, CHXHCN Vit Nam Cho nm ti chnh kt thc ngy 31/12/2007
BO CO LU CHUYN TIN T
Cho nm ti chnh kt thc ngy 31 thng 12 nm 2007 (Theo phng php gin tip)
MU B 03-DN
n v: VND
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
Trn Hng Thanh Th Kim Xun
Tng Gim c K ton trng
Ngy 25 thng 02 nm 2008
CH TIU M s
Nm 2007
Nm 2006
I. Lu chuyn tin t hot ng kinh doanh
1. Li nhun trc thu
2. iu chnh cho cc khon
- Khu hao ti sn c nh
- Li, l chnh lch t gi hi oi cha thc hin
- L t hot ng u t
- Chi ph li vay
3. Li nhun t hot ng kinh doanh trc thay i
vn lu ng
- Tng cc khon phi thu
- Gim hng tn kho
- Tng cc khon phi tr (khng k li vay phi tr, thu
thu nhp doanh nghip phi np)
- Gim chi ph tr trc
- Tin li vay tr
- Thu thu nhp doanh nghip np
- Tin thu khc t hot ng kinh doanh
- Tin chi khc t hot ng kinh doanh
Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh
II. Lu chuyn tin t hot ng u t
1. Tin chi mua sm, xy dng TSC v cc ti sn di
hn khc
2. Tin thu t thanh l, nhng bn TSC v cc ti sn di
hn khc
3. Tin chi cho vay, mua cc cng c n ca n v khc
4. Tin thu hi cho vay, bn li cc cng c n ca n v
khc
5. Tin thu li cho vay, c tc v li nhun c chia
Lu chuyn tin thun t hot ng u t
III. Lu chuyn tin t hot ng ti chnh
1. Tin thu t pht hnh c phiu, nhn vn gp ca ch SH
2. Tin vay ngn hn, di hn nhn c
3. Tin chi tr n gc vay
4. C tc tr cho ch s hu
Lu chuyn tin thun t hot ng ti chnh
Tng/gim lu chuyn tin thun trong nm
Tin v cc khon tng ng tin tn u nm
nh hng ca thay i t gi hi oi quy i ngoi t
Tin v cc khon tng ng tin tn cui nm
01
02
04
05
06
08
09
10
11
12
13
14
15
16
20
21
22
23
24
27
30
31
33
34
36
40
50
60
61
70
24.586.803.759
13.210.660.772
36.125.690
(1.151.922.922)
2.614.411.522
39.296.078.821
10.727.168.919
3.157.469.440
1.799.863.710
181.243.178
(2.715.329.760)
(3.147.587.470)
102.035.000
(1.354.259.743)
48.046.682.095
(51.334.446.397)
29.090.908
(38.250.000.000)
38.250.000.000
1.122.832.014
(50.182.523.475)
18.250.000.000
28.102.562.821
(32.351.373.276)
(5.475.000.000)
8.526.189.545
6.390.348.165
19.614.041.893
(12.302.225)
25.992.087.833
17.472.477.525
12.689.570.526
-
(1.155.667.501)
3.406.283.304
32.412.663.854
(7.834.593.718)
2.345.232.991
1.759.289.036
97.163.945
(2.660.641.480)
(709.255.414)
134.507.040
(1.109.303.246)
24.435.063.008
(10.410.371.725)
223.073.593
(34.000.000.000)
34.000.000.000
934.469.472
(9.252.828.660)
-
20.077.988.657
(23.976.135.935)
(4.358.208.000)
(8.256.355.278)
6.925.879.070
12.688.162.823
-
19.614.041.893
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
PHN TCH BO CO DNG TIN
1.3.1 Lp bo co dng tin (theo chun mc quc t v k ton
International Accounting Standards).
Bo co dng tin cho thy mt tm lc dng tin trong mt thi k. Bo co dng tin
i khi cn c gi l bo co ngun v s dng ngun, th hin mt cch nhn v dng
tin hot ng, dng tin u t, v dng tin ti tr. Nhng dng tin nht qun vi
nhng thay i trong tin mt v chng khon th trng trong sut mt thi k.
Cng nn ch n chng khon th trng, s d c tn gi nh th l bi v chng c
tnh thanh khon cao v c xem nh l tin mt. C hai khon mc tin mt v chng
khon th trng c xem nh l mt ni hp th cc thanh khon do nhng thay i tng
ln hoc gim i trong tng dng tin thu vo hoc chi ra ca doanh nghip.
Dng tin ca doanh nghip c hnh thnh t ba hot ng:
(1) Hot ng kinh doanh Dng tin hot ng
(2) Hot ng u t Dng tin u t
(3) Hot ng ti tr (hot ng ti chnh) Dng tin ti tr
Dng tin hot ng l dng tin vo v ra, c lin quan trc tip n vic sn xut v
tiu th hng ho hoc dch v. Nhng dng tin ny c th thu thp c t bo co thu
nhp (bo co hot ng kinh doanh) hoc trn cc giao dch hin ti trn ti khon k ton
pht sinh trong mt thi k. Mc d vic vay n thuc dng tin ti tr nhng chi ph tr li
vay th li nm trong dng tin hot ng. S d nh th l do ch ph tr li vay c xem
nh l cc chi ph duy tr cc hot ng kinh doanh ca doanh nghip v c hch
ton vo chi ph trc khi tnh thu thu nhp doanh nghip. Lu l trong chun mc k
ton Vit Nam, cc dng tin lin quan n cc hot ng mua bn chng khon v mc
ch thng mi c phn loi l cc dng tin t hot ng kinh doanh.
Bng 1.3.1a. Ni dung phn nh dng tin t hot ng kinh doanh
Dng chi Dng thu
Tin chi tr cho ngi cung cp hng
ho v dch v
Tin thu c t vic bn hng v cung
cp dch v
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
Tin chi tr cho ngi lao ng v tin
lng, tin thng, tr h ngi
lao ng v bo him, tr cp,...
Tin thu c t doanh thu khc
(tin thu bn quyn, ph, hoa hng, v
cc khon khc tr cc khon thu c
xc nh l lung tin t hot ng
u t v hot ng ti tr)
Tin chi tr li vay
Tin chi np thu thu nhp doanh nghip Tin thu do c hon thu
Tin chi tr cng ty bo him v ph
bo him, tin bi thng v cc khon
tin khc theo hp ng bo him
Tin chi tr do b pht, b bi thng do
doanh nghip vi phm hp ng kinh t
Tin thu do c khch hng vi phm
hp ng kinh t bi thng
Dng tin u t l dng tin gn vi vic mua v bn ti sn c nh v cc khon tham
gia u t ca doanh nghip (bussiness interests). Thut ng tham gia u t ch hm
n cc khon chi u t gp vn v thu hi vn gp, tin thu li cho vay, c tc v li
nhun nhn c.
Nh vy, cc khon thu nhp (hoc chi ra) t vic bn cc cng c n hoc c phiu v
mc ch thng mi khng c xem l dng tin u t.
Bng 1.3.1b. Ni dung phn nh dng tin t hot ng u t
Dng thu Dng chi
Tin chi mua sm, xy dng ti sn c
nh v cc ti sn di hn khc, bao gm
c nhng khon tin chi lin quan n chi
ph trin khai c vn ho l ti sn c
nh v hnh.
Tin thu t vic thanh l, nhng bn ti sn
c nh v ti sn di hn khc.
Tin chi cho vay i vi bn khc, tr tin
chi cho vay ca ngn hng, t chc
tn dng v cc t chc ti chnh.
Tin thu hi cho vay i vi bn khc,
tr tin thu hi cho vay ca ngn hng, t
chc tn dng v cc t chc ti chnh.
Tin chi mua cc cng c n ca cc n Tin thu do bn li cc cng c n ca cc
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
v khc, tr trng hp tin chi mua cc
cng c n c coi l cc khon tng
ng tin v mua cc cng c n dng
cho mc ch thng mi.
n v khc, tr trng hp thu tin t bn
cc cng c n c coi l cc khon tng
ng tin v bn cc cng c n dng
cho mc ch thng mi.
Tin chi u t gp vn vo n v
khc, tr trng hp tin chi mua c
phiu v mc ch thng
Tin thu hi u t gp vn vo n v
khc, tr trng hp tin thu t bn li c
phiu mua v mc ch thng
Tin thu li cho vay, c tc v li nhun
nhn c.
Dng tin ti tr (hot ng ti chnh) l kt qu t cc quyt nh ti tr bng vn vay v
vn c phn trong cc quyt nh ti tr ca doanh nghip. C th cc hot ng ny lin
quan n dng tin t vic vay n v hon tr khon vay (hoc l trn cc khon n ngn
hn hoc l trn cc khon n di hn) v chng to ra nhng thay i tng ng trong dng
tin thu vo v chi ra. Tng t, vic bn c phiu s to ra dng tin thu vo v thanh
ton c tc cng nh mua li c phiu to ra dng tin chi ra.
Bng 1.3.1c. Ni dung phn nh dng tin t hot ng ti tr
Dng chi Dng thu
Tin chi tr vn gp cho cc ch s hu,
mua li c phiu ca chnh doanh nghip
pht hnh.
Tin thu t vic pht hnh c phiu,
nhn vn gp ch s hu.
Tin chi tr cc khon n gc vay. Tin thu t cc khon i vay ngn hn, di hn.
Tin chi tr n thu ti chnh.
C tc, li nhun tr cho ch s hu.
Tng hp li, dng tin hot ng, dng tin u t v dng tin ti tr trong
mt thi k no s tc ng n s d tin mt v chng khon th trng ca
doanh nghip.
a. Phn loi ngun v s dng tin mt
Sinh vin in Bin hc k phn ny (hc k l thuyt s dng lm bi tp)
c th lp bo co dng tin chnh xc v d dng, u tin hy tm lc bo co
ngun v s dng tin mt trong mt thi k. Lu rng bo co ngun v s dng tin mt
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
chnh l cch tip cn u tin v tm lc nht v bo co dng tin.
Chng hn nu nh cc khon phi tr tng ln 100 ng th ngun tin mt thay
i l 100 ng v nu nh hng tn kho tng 2.500 ng th s dng tin mt thay i l
2.500 ng.
Sau y l cch thc phn bit cc tng gim trong Ngun v s dng tin mt:
Bng 1.3.1d. Nguyn tc phn nh Ngun v S dng tin mt
Ngun S dng tin mt
Gim trong ti sn Tng trong ti sn
Tng trong vay n Gim trong vay n
Li nhun rng sau thu Gim trong vay n
Khu hao v cc chi ph khng bng
tin mt khc
Chi tr c tc
Pht hnh c phiu Mua li hoc thu hi li c phiu pht hnh
Gim trong ti sn s to ngun tin mt ca doanh nghip trong khi mt gia tng
trong ti sn li l s dng tin mt.
Khu hao v cc chi ph khng bng tin mt c xem l dng tin ca doanh
nghip v phi c cng tr li li nhun sau thu c c dng tin hot ng
sau thu.
Bi v khu hao c xem nh l mt ngun tin mt, cho nn ch c nhng
thay i gp trong TSC, ch khng phi nhng thay i rng, s xut hin trong bo co
dng tin trnh tnh trng 2 ln.
Cc bt ton trc tip ca nhng thay i trong li nhun gi li khng c tnh trong
dng tin. Thay vo l nhng khon mc c kh nng tc ng n li nhun gi li
s xut hin, chng hn nh l li rng hoc l sau thu v c tc.
b. Trin khai bo co dng tin
Bo co dng tin c th c trin khai ra thnh 5 bc: Bc 1, 2 v 3 l chun b bo
co ngun v s dng tin mt. Bc 4, nhn cc d liu cn thit t bo co thu nhp (bo
co kt qu hot ng kinh doanh). Bc 5 phn loi v a ra cc d liu thch hp t
bc 1 n bc 4. Tin trnh 5 bc ny s c minh ho thng qua trng hp bo co
dng tin ca cng ty VDEC vi s liu ban u thu thp c nh sau:
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
Bng 1.3.1e . Bng cn i k ton cng ty VDEC n ngy 31-12-2004
(n v tnh: triu $)
TI SN Nm 2004 Nm 2003
1. Vn bng tin
2. Chng khon th trng
3. Cc khon phi thu
4. Hng tn kho
TI SN LU NG
5. Ti sn c nh
TI SN C NH
TNG TI SN
NGUN VN
6. Cc khon phi tr
7. Vay ngn hn ngn hng
8. N di hn n hn tr
9. N ngn hn khc
N NGN HN
10. N di hn
TNG N
11. Vn c phn
2.540
1.800
18.320
27.530
50.190
31.700
31.700
81.890
9.721
8.500
2.000
5.302
25.523
22.000
47.523
34.367
2.081
1.625
16.850
26.470
47.026
30.000
30.000
77.026
8.340
5.635
2.000
4.900
20.875
24.000
44.875
32.151
TNG NGUN VN 81.890 77.026
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
Bng 1.3.1f . Bo co thu nhp ca cng ty VDEC n ngy 31-12-2004
(n v tnh: triu $)
Khon mc Nm 2004
1. Doanh thu thun
2. Gi vn hng bn
3. Li gp
4. Chi ph hot ng
Chi ph bn hng
Chi ph qun l (trong khu hao 520)
5. Ton b chi ph hot ng
6. Li trc thu v li vay (EBIT)
7. Li vay
8. Li trc thu
9. Thu thu nhp doanh nghip (40%)
10. Li rng
11. C tc c phn u i
12. Thu nhp c phn thng
13. Li nhun gi li
14. S lng c phn thng (ngn c phn)
15. Gi tr th trng mi c phn ($)
16. Gi tr s sch mi c phn ($)
17. Thu nhp mi c phn (EPS - $)
18. C tc mi c phn ($)
112.760
85.300
27.460
6.540
9.400
15.940
11.520
3.160
8.360
3.344
5.016
2.800
2.216
1.329,6
1.300
20
26,44
1,705
0,681
Bc 1: Tnh ton nhng thay i trn bng cn i k ton trong ti sn, cc khon n
v vn c phn. (Ch : tnh ton thay i trong ti sn c nh gp cho ti khon ti sn c
nh cng vi bt k nhng thay i no trong khu hao tch lu).
Bc 2: S dng phn loi trong Bng phn loi mi thay i c tnh trong bc
1 hoc l ngun (N), hoc l s dng (SD). Lu l nhng thay i tng ln trong khu
hao tch lu c phn loi nh l ngun, v gim trong khu hao tch lu l s dng.
Nhng thay i trong ti khon vn c phn c phn loi cng nh cch phn loi cc
khn n tng ln l ngun v gim i l s dng.
Bc 3: Tng hp tt c ngun v s dng t bc 1 n bc 2. Nu bo co c
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
chun b mt cch chnh xc, th tng ngun s bng vi tng s dng.
Bng 1.3.1g . Bo co ngun v s dng tin mt ca cng ty VDEC vo cui ngy 31-
12-2004 (n v tnh: triu $)
Ti sn
2004
2003
Thay i
Phn loi
N SD
1. Vn bng tin
2. Chng khon th trng
3. Cc khon phi thu
4. Hng tn kho
Ti sn lu ng
5. Ti sn c nh gp
6. Khu hao
Ti sn c nh
2.540
1.800
18.320
27.530
50.190
35.220
-3.520
31.700
2.081
1.625
16.850
26.470
47.026
33.000
-3.000
30.000
459
175
1.470
1.060
3.164
2.220
-520
1.700
520
459
175
1.470
1.060
2.220
TNG TI SN 81.890 77.026 4.864
Ngun vn
7. Cc khon phi tr
8. Vay ngn hn ngn hng
9. N di hn n hn tr
10. N ngn hn khc
N ngn hn
11. N di hn
Tng n
12. Vn c phn
C phn u i
C phn thng
Thng d vn so vi mnh gi
Thu nhp gi li
9.721
8.500
2.000
5.302
25.523
22.000
47.523
34.367
7.886,4
1.300
22.751
2.429,6
8.340
5.635
2.000
4.900
20.875
24.000
44.875
32.151
7.000
1.300
22.751
1.100
1.381
2.865
0
402
4.648
-2.000
4.648
2.216
886,4
0
0
1.329,6
1.381
2.865
402
886,4
1.329,6
2.000
TNG NGUN VN 81.890 77.026 4.864
Tng cng 7.384 7.384
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
Bc 4: Chnh l qu trnh thu thp 3 s liu nhp lng t bo co thu nhp
chuyn vo trong bo co dng tin. Nhng nhp lng ny l (1) li rng sau thu (2)
khu hao v bt k nhng thay i no trong cc chi ph khng bng tin mt v (3) thanh
ton c tc tin mt.
Trong bc 4, li rng sau thu v khu hao c th ly trc tip t bo co thu nhp.
Chng hn li rng sau thu v khu hao trn bo co thu nhp l 5.016$ v 520$.
Cn c tc c th c tnh ton t phng trnh sau:
C tc = li sau thu thay i trong li nhun gi li
Li sau thu tp hp c t bo co kt qu hot ng kinh doanh cn thay i
trong li nhun gi li c th c tm thy trong bo co ngun v s dng tin mt, hoc
bng cch s dng bng cn i k ton u nm v cui nm. Nu gi tr c tc l c sn
trn bo co thu nhp, c th ly chng trc tip t y.
Phn loi v trnh by cc thng tin thch hp
Cc d kin thch hp t bo co ngun v s dng tin mt trong cc bc 1, 2, v 3
cng vi li rng, khu hao v c tc t bo co thu nhp nhn c trong bc 4 s c s
dng chun b cho vic lp bo co dng tin.
Bng: Phn loi ngun d liu ca bo co dng tin
Cc khon mc v ngun d liu Ngun d liu*
Dng tin hot ng
Li rng (hoc l) sau thu
Khu hao hoc chi ph khng bng tin mt khc
Thay i trong tng ti sn ngn hn ngoi tr
khon vay ngn hn
BCTN
BCTN
N&SD
Dng tin u t
Thay i trong nguyn gi ti sn c nh
Thay i trong cc khon tham gia u t ca DN
N&SD
N&SD
Dng tin ti tr (hot ng ti chnh)
Thay i trong vay ngn hn
Thay i trong n vay di hn
N&SD
N&SD
*N&SD: Bo co ngun v s dng tin mt. BCTN: Bo co thu nhp
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
Bc 5: Phn loi ton b cc d kin thch hp thnh 1 trong 3 dng tin:
(1) Dng tin hot ng
(2) Dng tin u t
(3) Dng tin ti tr
Bng cch xem Bng trn, chng ta s pht hin tt c nhng thay i trong ti
sn lu ng (tr cc khon tin mt v chng khon th trng do chng tng
trng cho dng tin thun cn li cui cng trong mt thi k) v n ngn hn (ngoi tr
cc khon vay ngn hn).
Cc ngun tin mt v li sau thu cng vi khu hao c xem nh l cc gi tr dng
th hin dng tin thu vo. Trong khi tt c cc khon s dng v l cng vi c tc l
cc gi tr m th hin dng tin chi ra. Tng hp tt c cc dng tin hot ng, u t v
ti tr chng ta s nhn c kt qu tng hoc gim thun trong tin mt v chng
khon th trng. Khi kim tra li, chng ta s thy con s ny l nht qun vi thay
i tht s trong tin mt v chng khon th trng m chng ta tnh c t s u k v
cui k trn bng cn i k ton hoc t trn bo co ngun v s dng tin mt trong k.
c. Phng php lp bo co dng tin hot ng
Doanh nghip phi bo co dng tin hot ng theo mt trong hai phng php sau:
- Phng php gin tip
- Phng php trc tip
Cn i vi dng tin u t v dng tin ti tr th lp theo phng php trc tip.
Phng php gin tip: Phng php gin tip thng cc nh qun tr ti
chnh chuyn nghip la chn v cch lm ngn gn (xem kt qu trong Bng ). Khi thc
hnh trong thc t, do s liu trn bo co thu nhp l tng li nhun t cc hot ng ca
doanh nghip nn chng ta nh ly tng li nhun v iu chnh cho cc khon sau:
- Cc khon doanh thu, chi ph khng phi bng tin nh khu hao ti sn c nh, cc
khon d phng.
- Li l, chnh lch t gi hi oi cha thc hin
- Cc khon thay i trong k ca hng tn kho, cc khon phi thu v khon phi tr t
hot ng kinh doanh.
- Li l t hot ng u t.
Phng php gin tip bt u t:
- Li nhun rng trn bo co thu nhp,
- Sau iu chnh cc khon hch ton thu chi khng bng tin mt (khu hao, trch
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
lp d phng, nh gi li ti sn, chnh lch t gi hi oi),
- Loi tr cc khon li t hot ng u t v hot ng ti tr,
- Sau iu chnh nhng thay i ca ti sn lu ng (tng, gim)
trn bng cn i k ton i n dng tin rng t hot ng kinh doanh.
Bng . Bo co dng tin ca cng ty VDEC nm 2004 (trong dng tin hot ng
c lp theo phng php gin tip)
Dng tin hot ng
Li nhun rng (hoc l) sau thu 5.016
Khu hao 520
Tng cc khon phi thu -1.470
Tng hng tn kho -1.060
Tng khon phi tr 1.381
Gim cc khon phi tr khc 0
Tng dng tin hot ng 4.387
Dng tin u t
Tng nguyn gi ti sn c nh -2.220
Thay i trong cc khon tham gia u t ca DN 0
Tng dng tin u t -2.220
Dng tin ti tr
Tng vay ngn hn 2.865
Tng vay ngn hn khc 402
Gim n di hn -2.000
Thay i trong vn c phn ngoi tr li nhun gi li 886,4
Chi tr c tc -3.686,4
Tng dng tin ti tr -1.533
Gia tng rng trong tin mt v CK th trng 634
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
Phng php trc tip:
Theo phng php ny cc ch tiu phn nh cc dng tin vo v cc dng tin ra c
xc nh theo mt trong 2 cch sau y:
Phn tch v tng hp trc tip cc khon tin thu v chi theo tng ni dung thu, chi t
cc ghi chp k ton ca doanh nghip.
iu chnh doanh thu, gi vn hng bn v cc khon mc khc trong bo co hot
ng kinh doanh cho:
- Cc thay i trong k ca hng tn kho, cc khon phi thu v cc khon phi tr t
hot ng kinh doanh;
- Cc khon mc khng phi bng tin khc.
- Cc dng tin lin quan n hot ng u t v hot ng ti tr.
Sau y l bo co dng tin ca VDEC nm 2004 c lp theo phng php trc tip:
Thu tin bn hng = Doanh thu bn hng + (thay i trong khon ng trc ca khch
hng ) (thay i trong khon phi thu) = 112.760$ + (0) 1.470$= 111.290$.
Chi tin mua hng = Gi vn hng bn + (thay i trong hng tn kho) (thay i trong
khon phi tr ngi bn) = 85.300$ + 1.060$ - 1.381$ = 84.979$
Chi tr chi ph hot ng (thc s bng tin) = Chi ph hot ng + (thay i trong chi
ph tr trc) (thay i trong chi ph phi tr) = (15.940$ - 520$) + (0$) (0$) = 15.420$
Chi tr thu thu nhp = Thu phi tr trong k + (thay i trong khon thu tr trc)
(thay i trong khon thu phi tr) = 3.344$ + (0$) (0$) = 3.344$
Chi ph tr li vay = Chi ph tr li vay + (thay i trong khon li vay tr trc) (thay
i trong khon li vay phi tr) = 3.160$ + (0$) (0$) = 3.160$
Bng . Bo co dng tin ca VDEC nm 2004 (trong dng tin hot ng
c lp theo phng php trc tip).
Dng tin hot ng
Thu tin bn hng 111.290
Chi tin mua hng -84.979
Chi tr chi ph hot ng -15.420
Chi tr thu thu nhp doanh nghip -3.344
Chi tr li vay -3.160
Tng dng tin hot ng 4.387
-
Bin son: Nguyn Tuyt Khanh
Dng tin u t
Tng nguyn gi ti sn c nh -2.220
Thay i trong cc khon u t ca doanh nghip 0
Tng dng tin u t -2.220
Dng tin ti tr
Tng vay ngn hn 2.865
Tng vay ngn hn khc 402
Gim n di hn -2.000
Thay i trong vn c phn ngoi tr li nhun gi li 886,4
Chi tr c tc -3.686,4
Tng dng tin ti tr -1.533
Gia tng rng trong tin mt v CK th trng 634
Phn l thuyt: 3 dng tin trong bo co lu chuyn tin t
Phn bi tp: Bo co ngun v s dng.
-
24
Chng 2
PHN TCH CU TRC VN
2.1. CC QUYT NH CU TRC VN
2.1.1. Khi nim
Cu trc vn ca doanh nghip c nh ngha l s kt hp s lng n ngn hn
thng xuyn, n di hn, c phn u i v vn c phn thng c dng ti tr
cho quyt nh u t ca mt doanh nghip. Ngc li, cu trc ti chnh l s kt hp
n vay ngn hn, n di hn, c phn u i, v vn c phn thng c dng ti
tr cho quyt nh u t mt doanh nghip. Nh vy, cu trc vn ch l mt
phn ca cu trc ti chnh, tiu biu cho cc ngun thng xuyn ca ti tr mt doanh
nghip.
minh ho cho khi nim cu trc vn, gi d cng ty Baker Oil hin c 10 triu
la n ngn hn thng xuyn, 40 triu n di hn cha thanh ton, 10 triu c phn u
i, v 40 triu c phn thng. Trong trng hp ny, cu trc vn hin ti ca
Baker l 50% n, 10% c phn u i v 40% c phn thng. Nh vy, cu
trc vn lin quan n t trng ca n thng xuyn, c phn u i, v c phn thng
th hin trn bng cn i k ton.
Trong phn tch cu trc vn, cn nhn mnh n cu trc vn mc tiu di hn; tc l
cu trc vn m theo daonh nghip hoch nh cc chin lc ti u hot ng.
i vi hu ht cc doanh nghip, cu trc vn hin ti v cu trc vn mc tiu hu nh
ging nhau, v vic tnh ton cu trc vn mc tiu l mt qu trnh n gin.
Tuy nhin, i khi cc doanh nghip li thy rng cn phi thay i cu trc vn
hin ti sang mt cu trc vn mc tiu khc. L do ca s thay i ny c th lin quan
n vic thay i trong hn hp ti sn ca doanh nghip (v do mt thay i trong
ri ro ca doanh nghip) hay mt gia tng trong cnh tranh c th tim n nhiu ri ro
hn. V d, p ng vi ri ro v cnh tranh gia tng trong cng nghip in cng tch,
Standard v Poors, mt cng ty chuyn xp hng tri phiu, gim t l n mong
mun trong cu trc vn ca cc doanh nghip ngnh cng tch (phc v in, nc) xp
hng AA t phm vi 42% n 47% xung cn 39% n 46%. Kt qu l nhiu cng ty
cng tch thay i cu trc vn thin v bo th hn.
2.1.2 Cu trc vn ti u
Cu trc vn ti u l mt hn hp n di hn, c phn u i, v vn c phn thng
cho php ti thiu ho chi ph s dng vn bnh qun ca doanh nghip. Vi mt
cu trc vn c chi ph s dng vn bnh qun c ti thiu ho, tng gi tr cc
chng khon ca doanh nghip (v, v vy, gi tr ca doanh nghip) c ti a
ho. Do , cu trc vn c chi ph s dng vn ti thiu c gi l cu trc vn ti u.
-
25
S lng n trong cu trc vn ti u ca doanh nghip c gi l kh nng vay
n ca doanh nghip. Cu trc vn ti u v, do , kh nng vay n ca mt doanh
nghip c xc nh bi cc yu t: ri ro kinh doanh ca doanh nghip, thu sut thu
thu nhp doanh nghip v thu thu nhp c nhn, mc ph sn c th c, chi ph i l,
vai tr ca chnh sch cu trc vn trong vic cung cp cc tn hiu v thnh qu ca doanh
nghip cho cc th trng vn.
2.1.3 Cc gi nh ca phn tch cu trc vn
u tin, gi nh l chnh sch u t ca doanh nghip gi nguyn khng i khi ta
xem xt tc ng ca cc thay i trong cu trc vn i vi gi tr doanh nghip v gi
tr ca c phn thng. Gi nh ny c ngha l mc v tnh kh bin ca li trc v
li vay (EBIT) c d kin khng i khi xem xt cc thay i trong cu trc vn. V
vy, cc thay i v cu trc vn ch tc ng n phn phi li trc thu v li vay
gia cc tri ch, c ng u i v c ng thng.
Bng gi nh mt chnh sch u t khng i, chng ta gi nh rng vic u t do
doanh nghip thc hin khng lm thay i kh nng tr n c th chp ca doanh
nghip. Trn thc t, gi nh ny khng phi lc no cng ng, nhng i vi
phn ln cc d n u t, y l mt gi nh c tnh thc t, gip chng ta ch trng
vo cc yu t quyt nh ch yu ca mt cu trc vn ti u.
2.1.4 Cc yu t khc cn xem xt trong quyt nh cu trc vn
Cc tiu chun ngnh
Mt s nghin cu cho thy cu trc vn gia cc ngnh cng nghip khc nhau rt
nhiu. Cc nh phn tch ti chnh, cc ngn hng u t, cc c quan xp hng tri
phiu, cc nh u t c phn thng v cc ngn hng thng mi thng so snh
ri ro ti chnh ca doanh nghip, o lng bi cc t s kh nng thanh ton li vay,
kh nng thanh ton chi ph ti chnh c nh v t l n by, vi cc tiu chun hay
nh mc ca ngnh hot ng. C chng c r rng l cu trc vn ca doanh
nghip thay i mt cch nh k gia cc ngnh hot ng. C chng c M
chng hn, trong thp nin 90, t l n di hn bnh qun trong ngnh xe hi vo
khong 43%.
T l ny ny ca ngnh nh hng l 49%, ngnh phn phi kh thin nhin
45%, ngnh in cng ch l 50% v ngnh my tnh l 21%.
Cuc nghin cu ca Kester cho thy t l n trn vn c phn thng ca doanh
nghip trong ngnh giy l 1,36 ln, so vi 0,079 ca cc doanh nghip trong ngnh
dc phm. Kester tm thy rng cc doanh nghip cng sinh li cao, cng c
khuynh hng s dng t n. Mt s nghin cu khc cho thy t l n by ti chnh
trong cu trc vn c tng quan ph nh vi tn sut ph sn trong ngnh.
Cng c chng c rng cc doanh nghip pht sinh cc dng tin n nh qua chu k
-
26
kinh doanh thng c khuynh hng c t l n by ti chnh cao hn. Ni chung, cc
doanh nghip c khuynh hng tp trung st vi t l n ca ngnh, c th phn nh s
kin l phn ln ri ro kinh doanh m mt doanh nghip gp phi l do ngnh hot ng
n nh. Mt doanh nghip chp nhn cu trc vn khc bit ln vi mc bnh qun
ngnh s phi thuyt phc cc th trng ti chnh l r ro kinh doanh ca mnh cng s
khc bit ng k vi ri ro ca mt doanh nghip trung bnh trong ngnh bo m
cho cu trc vn khc bit ny.
Tm li, cc nghin cu v tc ng ca ngnh hot ng i vi cu trc vn thng
i ti kt lun l c mt cu trc vn ti u cho cc doanh nghip c th. Th trng s
tng thng cho cc doanh nghip t c cu trc vn ny.
Tc ng ca tn hiu
Khi doanh nghip pht hnh chng khon mi, s kin ny c th c coi l ang
cung cp mt tn hiu cho th trng ti chnh v vin cnh trong tng lai ca doanh
nghip hay cc hot ng tng lai do cc gim c ca doanh nghip hoch nh.
Stephen Ross lp lun rng nhng tn hiu do cc thay i cu trc vn cung
cp l ng tin cy v nu cc dng tin tng lai khng xy ra, doanh nghip
phi chu s tin pht tc chi ph ph sn c th c. Ni chung, cc nghin cu
v thay i cu trc vn u cho rng cc cung ng chng khon mi a ti cc p
ng gi chng khon gim. Vic mua li c phn thng l s a ti cc li nhun c
cng b dng ln t c phn thng ca doanh nghip. Cc hnh ng lm tng n
by ti chnh thng gn vi thu nhp c phn dng v cc hnh ng l gim n
by ti chnh gn vi thu nhp c phn m.
Kt qu ca nhiu cuc nghin cu v thay i cu trc vn lun nht qun vi cc
tc ng trc tip ca thay i, chng hn nh cc li ch ca tm chn thu ln hn, v
vi c cc tc ng thng tin gin tip. V vy, khi mt doanh nghip thc hin quyt
nh thay i v cu trc vn, doanh nghip phi ch n tn hiu c th c v cc vin
cnh thu nhp tng lai v hin ti ca doanh nghip cng nh cc d nh ca cc
gim c m giao dch c xut s chuyn n th trng.
Tc ng ca u tin qun tr: l thuyt trt t phn hng
Myers cho rng c th khng c mt cu trc vn mc tiu ring. L thuyt trt
t phn hng ca Myers hm rng cc doanh nghip thch ti tr ni b hn. Myers
lp lun rng cc gim c iu chnh t l chi tr c tc trnh vic bn c phn
thng ra bn ngoi trong khi trnh cc thay i ln trong s lng c phn. Nu
cn phi c ti tr t bn ngoi, Myers cho rng cc chng khon an ton nht nn c
pht hnh trc. C th n thng l chng khon u tin c pht hnh v vn c
phn bn ra bn ngoi l gii php cui cng.
u tin cho ti tr ni b da trn c mun trnh cc bin php k lut v gim st s
-
27
xy ra khi bn chng khon mi ra cng chng. Ngoi ra, Myers lp lun rng trt t
phn hng ti tr c th phn nh cc chi ph pht hnh tng i cho nhiu loi chng
khon khc nhau. L thuyt trt t phn hng gip gii thch ti sao cc doanh nghip
sinh li cao thng c t l n thp.
Cc hm v qun tr ca l thuyt cu trc vn
Cc nghin cu cu trc vn v l thuyt cng nh thc nghim cung cp cho cc
gim c ti chnh nhng hiu bit su sc quan trng. Quyt nh cu trc vn l mt
trong nhng quyt nh quan trng m cc gim c ti chnh phi quan tm. Trc
ht, hu nh chc chn cc thay i trong cu trc vn s a n cc thay i trong gi
tr th trng ca doanh nghip.
Th hai, li ch ca tm chn thu t n a n gi tr doanh nghip gia tng, t nht
l n im m chi ph i l v chi ph ph sn gia tng lm b tr li th v thu ca
n. Th ba, cu trc ti u chu nh hng nng n bi ri ro kinh doanh ca doanh
nghip. Th t, khi cc gim c thc hin cc thay i hin hin trong cu trc vn ca
doanh nghip, cc hnh ng ny s chuyn cc thng tin quan trng n cc nh u
t.
Cc vn o c: Tc ng ca mua li bng vn vay (LBO) i vi c ng
Tc nhanh chng ca cc v sp nhp v mua li trong thp nin 1980 nu ln
nhin vn ng ch lin quan n quyn ca nhiu c ng khc nhau trong
cc giao dch ny. Cc mua li bng vn vay a n cc gia tng ln hn trong s
lng n dng ti tr mt doanh nghip trong vi trng hp ln n 95%
cu trc vn.
Vic s dng s lng n ln ny cho php mt nhm nh cc nh u t mua li
quyn s hu v kim sot mt doanh nghip ln ch vi mt u t vn c phn tng
i nh. Gnh nng cc chi ph ti chnh c nh t vic ti tr n cng buc cc gim c
gia tng ti a hiu nng hot ng ca doanh nghip va mua li. Cc li ch ny ca cc
mua li bng vn vay c chng minh v ghi nhn tt trong cc ti liu.
Tuy nhin, cc li ch ny khng phi km theo cc chi ph ng k. V d, hiu nng
hot ng gia tng thng t bng cch ct gim vic lm, ct gim tin lng, v ng
ca cc nh my hot ng khng hiu qu. Vic mua li bng vn vay cng ty Safeway
lm cho 63.000 gim c v nhn vin b mt vic do bn v ng ca cc ca hng. Cc
nhn vin ny khi c cc ch mi ca cc ca hng ny ti tuyn dng phi chp nhn
mc lng thp hn trc rt nhiu. Nhiu t chc b mt cc ng gp v h tr
rt ln ca cng ty Safeway ho phng trc y.
Cc tri ch ca cng ty va b mua li cng gnh chu mt khon thu l ln trong gi
tr tri phiu ca h khi mt mua li bng vn vay c cng b. Trong vic mua li RJR
Nabisco, Cng ty Metropolitan Life Insuarance v cc tri ch khc khi kin v cc
-
28
thua l m cc tri ch ca RJR phi gnh chu vo lc mua li ny.
Mua li bng vn vay t ra cc vn o c quan trng. Cc quyn li c tnh
cnh tranh ca c ng s c gii quyt nh th no trong cc mua li bng vn vay v
trong cc giao dch ti chnh quan trng khc? Tuy nhin, cc cu hi ny t khi c c
cu tr li n gin. Mt vi vn cn xem xt khi tho lun v tnh o c ca cc
mua li bng vn vay.
- C phi vic duy tr s lng nhn vin v cc c s hot ng khng hiu
qu lm gim kh nng cnh tranh ca doanh nghip vi cc doanh nghip khc l v li
ch lu di ca nhn vin khng?
- Trong cc giao dch mua li bng vn vay, cc tri ch c thc s b thit hi, khi
tnh n cc iu khon bo v trong hp ng k kt lc h mua tri phiu vi mi lin
h gia li tc tri phiu v tho hip bo v khng?
Cc i hi ca nh cho vay v c quan v c quan xp hng tri phiu
Cc nh cho vay v cc c quan xp hng tri phiu thng nh ra cc gii hn cho
vic la chn cu trc vn ca doanh nghip nh l mt iu kin cung cp tn dng
hay duy tr xp hng ca tri phiu hoc c phn u i. Th d, Standard & Poors
lp cc nh chun trong bng di y xp hng n ca ngnh in cng ch. Cc t
s trong bng ny khng ch l cc yu t c xem xt khi lp bng xp hng tri phiu
cho mt doanh nghip, m cn l cc hng dn rt quan trng m mt doanh nghip
phi tun th nu mun duy tr hay ci tin xp hng tn nhim ca mnh.
Hng Kh nng thanh ton li vay n by ti chnh
AAA Ln hn 4,5 ln t hn 41%
AA T 3,5 n 5,0 ln T 39 n 46%
A T 2,5 n 4,0 ln T 44 n 52%
BBB T 1,5 n 3,0 ln T 50 n 58%
BB t hn 2,0 ln Ln hn 56%
Bng 2.1. Tiu chun xp hng tri phiu in cng ch
S khng thch ri ro ca cp qun l
Vic cp qun l c sn lng chp nhn ri ro hay khng thng c tc
ng ln n cu trc vn m doanh nghip la chn. Mt vi gim c chp nhn cc
cu trc vn c nhiu ri ro mt cch khc thng hay c mc ri ro thp mt cch
khc thng. Khi mt cu trc vn di ti u c chn, th trng ti chnh s
pht doanh nghip v hnh ng (la chn) ny.
Th d, t l n trung bnh ca ngnh nc gii kht M trong thp nin 90 l 41%.
T l n ca cng ty Adolph Coors l 0%, do chnh sch ti tr va l ch nhn va l
-
29
gim c cc k bo th. Hu ht cc nh phn tch u ng rng Coors c th thm
mt s lng n vo cu trc vn ca mnh mt cch an ton t h thp c chi
ph s dng vn bnh qun v lm gia tng gi tr th trng ca doanh nghip. Cooors c
kh nng duy tr cu trc vn ny v gia nh Coors kim sot 100% c phn c quyn
b phiu. Nu quyn kim sot ca ch nhn kim iu hnh ny khng hin hu, rt c
th Coors s b cc ch nhn mi mua li v ch nhn mi ny ny s iu chnh cu trc
vn ca cng ty mt cch ng k. Cc khc bit trong chnh sch v cu trc vn thch
hp cho mt doanh nghip l mt ng lc chnh ng sau nhiu mua li bng vn vay
(LBO).
2.2. PHN TCH CU TRC VN
2.2.1. Phn tch EBIT EPS
Phn tch EBIT-EPS l mt k thut phn tch c dng xc nh cc tnh hung
mt doanh nghip nn s dng n by ti chnh. V c bn, n lin quan n tnh ton
thu nhp mi c phn ti cc mc EBIT khc nhau cho cc phng n ti tr c s dng
n by ti chnh v ti tr hon ton bng vn c phn. V thng tin ny c th c
dng th ho thu nhp mi c phn so vi im ho vn EBIT v xc nh cc mc
EBIT m n by ti chnh s c li cho doanh nghip.
Ly v d ti cng ty Macbeth Spot Removers hin c mt cu trc ch gm c c
phn thng (35 triu c phn). Gi d l Macbeth ang xem xt vic m rng hot ng
v ang thm nh hai phng n ti tr la chn. Phng n 1, ti tr hon ton
bng vn c phn, lin quan n vic bn thm 15 triu c phn thng vi gi 20$ mi
c phn. Phng n 2, ti tr thm bng n, lin quan n vic pht hnh 300 triu la
tri phiu li sut 10%.
Nu chp nhn phng n 1, cu trc vn ca cng ty vn l cu trc vn ti tr hon
ton bng vn c phn. Nhng nu chp nhn phng n 2, cu trc vn ca cng ty s
chuyn sang cu trc vn c s dng n by ti chnh. V phng n 2 lin quan n
vic s dng n by ti chnh nn vn c bn m phng thc ti tr ny t ra l liu
vic s dng n by ti chnh c em n li ch tt nht cho cc c ng hin hu ca
doanh nghip hay khng.
n v tnh: triu la
-
30
EBIT = 75 EBIT = 125
Phng n 1 Ti tr hon ton bng vn c phn
EBIT 75 125
Li vay - -
EBT (li trc thu) 75 125
Thu thu nhp doanh nghip (40%) 30 50
EAT (li sau thu) 45 75
S c phn cha chi tr (triu c phn) 50 50
EPS 0,90 1,50
% thay i trong EBIT +66,67%
% thay i trong EPS +66,67%
Phng n 2 Ti tr c s dng n by ti chnh
EBIT 75 125
Li vay 30 30
EBT (li trc thu) 45 95
Thu thu nhp doanh nghip (40%) 18 38
EAT (li sau thu) 27 57
S c phn cha chi tr (triu c phn) 35 35
EPS 0,77 1,63
% thay i trong EBIT +66,67%
% thay i trong EPS +112%
Bng 2.2. Phn tch EBIT EPS cng ty Macbeth
Bng 2.2 minh ho tnh ton EPS ti hai mc EBIT gi nh khc nhau cho c hai
phng thc ti tr. V mi lin h gia EBIT v EPS l tuyn tnh, hai im tnh trong
bng 2.2 c th c dng th ho mi lin h cho mi phng n ti tr.
Nu EBIT thp hn 100 triu la, thu nhp mi c phn ca phng n ti tr hon
ton bng vn c phn cao hn phng n ti tr phng n 2. Tng ng, cc
mc EBIT ln hn 100 triu la, thu nhp mi c phn cao hn khi s dng phng n
ti tr c s dng n by ti chnh. Con s 100 triu la c gi l im ho vn
-
31
EBIT. Theo nh ngha, ti im ho vn EBIT, thu nhp mi c phn ca hai phng n
ti tr c s dng n by ti chnh v ti tr hon ton bng vn c phn th bng nhau:
EPSDE = EPSE (2.1)
Phng trnh xc nh im ho vn EBIT c vit nh sau:
DEE N
tIEBIT
N
tEBITEPS
)1)(()1(
Vi NE tiu biu cho s c phn thng cha chi tr tng ng ca phng n ti
tr hon ton bng vn c phn. NDE tiu biu cho s c phn thng cha chi tr
ca phng n ti tr c s dng n by ti chnh.
Phng trnh ny c th c dng tnh ton trc tip mc EBIT ho vn.
Ti mc EBIT ho vn ny, thu nhp mi c phn ca hai phng n ti tr bng nhau.
Vi cc d liu cho trn ta c mc EBIT l 100 triu USD ti im ho vn:
35
%)401)(30(
50
%)401(
EBITEBITEPS
21EBIT = 30EBIT 900
9EBIT = 900
EBIT = 100 (triu la)
Trong phng n ti tr hon ton bng vn c phn, mt gia tng 66,67% trong EBIT
(t 75 triu la ln 125 triu la) a n mt gia tng 66,67% trong thu nhp mi c
phn (t 0,9$ ln 1,5$), hay nghing n by ti chnh l 1,68. Mt st gim tng t
trong thu nhp mi c phn s xy ra nu EBIT gim.
Bin thin rng hn ny trong thu nhp mi c phn xy ra vi phng n ti tr c s
dng n by ti chnh l mt minh ho ca ri ro ti chnh, v ri ro ti chnh c nh
ngha l tnh kh bin gia tng trong thu nhp mi c phn do vic s dng n by ti
chnh ca doanh nghip. Khi cc yu t khc bng nhau, mt gia tng trong t l ti tr
c s dng n by ti chnh s lm gia tng ri ro ti chnh ca doanh nghip.
Bc 1: Tnh ton mc EBIT d kin sau khi m rng hot ng. Cn c trn kinh
nghim hot ng qua ca Macbeth v mt d kin v tc ng ca vic m
rng kinh doanh, gim c ti chnh c tnh EBIT d kin s l 125 triu $/nm trong
cc iu kin hot ng bnh thng.
Phn tch EBIT EPS:
Bc 2: c lng tnh kh bin ca mc li nhun kinh doanh ny. Da trn thnh
qu qu kh ca cng ty qua nhiu chu k kinh doanh, lch chun ca li nhun kinh
doanh c c lng vo khong 25 triu$/nm. (Gi d li trc thu v li vay c
phn phi chun hay t nht vo khong ).
Bc 3: Tnh ton im ho vn EBIT gia hai phng n ti tr thm n mi hay duy tr
cu trc vn 100% vn c phn. Dng phng php phn tch EBIT EPS va trnh by,
-
32
gim c ti chnh tnh c im ho vn EBIT l 100 triu $.
Bc 4: Phn tch cc c lng ny trong bi cnh ri ro m cng ty sn sng chp nhn.
Sau nhiu cuc tho lun, cng ty quyt nh sn sng chp nhn mt c hi
25% li trc thu v li vay trong mi nm s thp hn im ho vn v mt c hi 5%
doanh nghip s phi bo co l trong tng nm. hon tt phn tch ny, cn tnh xc
sut li trc thu v li vay s thp hn im ho vn EBIT; tc l xc sut EBIT s t
hn 100 triu $.
Bc 5: Xem xt cc chng c th trng xc nh cu trc vn xut c qu ri ro
khng. Vic lm ny lin quan n cc im sau: mc ri ro kinh doanh ca doanh
nghip, nh mc ngnh cho cc t s n by v ch s kh nng thanh ton, khuyn
co ca cc ngn hng i vi doanh nghip.
Bc ny ch thc hin sau khi cu trc vn xut p ng c cc th nghim ni
b v tnh kh thi ca n. n by ti chnh l mt con dao hai li: lm tng li nhun
d kin nhng cng lm tng ri ro. Nu gia tng trong ri ro cm nhn c ln hn gia
tng trong thu nhp d kin, chi ph s dng vn bnh qun ca doanh nghip c th tng
thay v gim, v gi tr ca doanh nghip s st gim.
n by ti chnh v gi c phn: Cu hi quan trng nht t ra t phn tch EBIT
EPS l tc ng ca n by ti chnh i vi gi c phn thng ca doanh nghip nh
th no? C th, phng n ti tr no s lm cho gi c phn cao hn? Gi d Macbeth
c th hot ng mc EBIT 125 triu la. Nu cng ty chn phng n ti tr c s
dng n by ti chnh, EPS s bng 1,63$ v nu cng ty chn phng n ti tr hon
ton bng vn c phn. EPS s bng 1,5$. Nhng gi c phn li tu thuc vo t s gi
thu nhp (P/E) m th trng chng khon phn b cho mi phng n. Ni cch khc,
gi c phn khng ch tu thuc vo EPS m cn ph thuc vo t s gi thu nhp P/E
ca doanh nghip. Gi d th trng chng khon s phn tch v d bo t s P/E l 10,0
cho c phn thng ca cng ty nu chn phng n ti tr hon ton bng c phn
thng v 9,8 nu chn phng n ti tr c s dng n by ti chnh. C th tnh gi c
phn thng P0 cho c hai phng n sau:
P0 = EPS x P/E
Phng n ti tr hon ton bng c phn thng: P0 = 10,0 x 1,50$ = 15$
Phng n ti tr c s dng n by ti chnh:P0 = 9,8 x 1,63$ = 15,97 hay tnh trn 16$
Cc tnh ton trn cho thy trong trng hp ny th trng chng khon t mt
gi tr cao hn cho c phn thng ca cng ty nu phng n ti tr c s dng n by
ti chnh c chn thay v phng n ti tr hon ton bng vn c phn. Lu rng
th trng chng khon cng c th phn b mt t s P/E hi thp hn cho phng n
ti tr c s dng n by ti chnh, bi v th trng chng khon tha nhn gia tng
ri ro ti chnh gn vi phng n ti tr ny. Nhng cng c th ri ro gia tng ny s
-
33
n b nhiu hn bng gia tng EPS c th c khi s dng n by ti chnh v iu ny c
th lm cho gi c phn ca phng n ti tr bng n by ti chnh s cao hn phng n
ti tr bng vn c phn.
Nhng minh ho cho thy rng ngay c khi doanh nghip t c trn im ho
vn EBIT l 100 triu $ th doanh nghip cng cha th xy dng mt cu trc vn c s
dng n by ti chnh. Nhn nh ny tri ngc hon ton vi suy ngh ca chng
ta trc y khi cho rng nu doanh nghip vt qu im ho vn EBIT th mt
cu trc vn thin v s dng n by ti chnh c v nh lm li cho c ng nhiu hn
so EPS cao hn.
Nhn nh ny b qua yu t gi c phn ca doanh nghip, c th EPS tng ln
nhng gi c phn li khng tng hoc thm ch c th gim. Vy lm th no bit
c mc EBIT m ti lm ti a ho gi tr th trng ca doanh nghip.
im ho vn gi th trng l im m ti nu EBIT d kin thp hn im ho
vn th trng th cu trc vn thin v s dng vn c phn s c li hn. Ngc li nu
EBIT d kin vt qua im hon vn gi tr th trng th cu trc vn thin v s
dng n by ti chnh s lm ti a ho gi tr th trng ca doanh nghip.
im ho vn th trng c xc nh bng phng trnh:
DE
E
E
E
N
ExPtIEBIT
N
ExPtEBIT /)1)((/)1(
35
8,9)30(6,0
50
106,0 xEBITxxEBITx
EBIT = 105 triu$
Nu nh gim c ti chnh d bo EBIT thp hn im ho vn gi tr th trng l
105 triu $, cu trc vn c phn s lm tng gi tr th trng ca doanh
nghip. Ngc li, nu EBIT d kin vt im ho vn gi tr th trng l 105 triu $
th cu trc vn thin v s dng n by ti chnh s lm gia tng gi tr th trng.
Tm li, doanh nghip c th gia tng thu nhp cho c ng bng cch gia tng mc
ri ro ti chnh. Tuy nhin, v gia tng ri ro c khuynh hng lm gia tng chi ph s
dng vn (tng t nh mt st gim trong t s P/E), gim c ti chnh phi nh gi,
xem xt vic nh i gia thu nhp mi c phn cao hn cho cc c ng vi chi ph s
dng vn cao hn t a ra mt quyt nh hiu qu hn.
2.2.2. Phn tch mt kh nng chi tr tin mt
Cc t s kh nng thanh ton li vay, kh nng thanh ton cc chi ph c nh v kh
nng thanh khon khng cho ta mt hnh nh y v v th kh nng thanh ton ca
doanh nghip. Mt doanh nghip b coi l mt kh nng thanh ton v mt k thut
nu khng p ng c cc ngha v n hin hnh (ngn hn). Do chng ta cn mt s
o ton din hn v kh nng p ng cc ngha v n ca mt doanh nghip khi doanh
-
34
nghip s dng thng tin ny trong vic hoch nh cu trc vn. S o ny phi tnh c
tin mt c sn v tin mt d kin pht sinh trong tng lai. Donaldson cho rng mc
ca cc chi ph ti chnh c nh ca mt doanh nghip (bao gm li vay, c tc u
i, ngha v qu hon tri v thanh ton tin thu ti sn) th hin kh nng vay n ca
mt doanh nghip s tu thuc vo s d tin mt v cc dng tin rng d kin c sn
trong mt trng hp xu nht (giai on suy thoi). Phn tch ny i hi chun b mt
ngn sch tin mt chi tit theo cc iu kin suy thoi gi nh.
Donaldson nh ngha s d tin mt rng CBR ca mt doanh nghip trong k suy
thoi l: CBR = CB0 + FCFR
Vi CB0 l s d tin mt (v cc chng khon th trng) vo u k suy thoi, v
FCFR l cc dng tin t do d kin pht sinh trong k suy thoi. Chng hn,
vo thng 9 nm 1999, AMAX Corporation, mt cng ty ti nguyn thin nhin M,
bo co mt s d tin mt v cc chng khon th trng khong 154 triu la. Sau
nhiu ln tho lun, gi d gim c ti chnh d bo rng dng tin t do l 210 triu
la trong mt k suy thoi d kin 1 nm. Dng tin t do ny phn nh cc dng tin
hot ng trong sut thi k suy thoi v cc chi ph ti chnh c nh ngn hn i hi.
Vi cu trc hin ti, gm khong 32% n, s d tin mt vo cui k suy thoi s l
364 triu la (154 triu la cng vi 210 triu la). Gi d rng ban qun l ca
AMAX ang xem xt mt thay i trong cu trc vn, s lm tng thm 280 triu la
tin li sau thu hng nm v chi tr qu hon tri (tc l cc chi ph ti chnh c nh).
Kt qu l mt s d tin mt vo cui k suy thoi bng:
CBR = 154 triu + 210 triu 280 triu = 84 triu
Cc gim c ti chnh ca AMAX phi quyt nh xem s d tin mt d kin 84 triu
la ny c to mt khong cch an ton (tri m) trong mt k suy thoi hay
khng.
Phn tch ny c th nng ln thnh ngh thut nu gim c ti chnh xc nh c
phn phi xc sut ca cc dng tin t do d kin trong mt k suy thoi. Th d, nu
cc gim c ca AMAX, qua kinh nghim trong qu kh, tin rng cc dng tin t do
c phn phi gn (xp x) chun vi gi tr d kin trong k suy thoi mt nm l 210
triu la v mt lch chun 140 triu la, h c th tnh c xc sut cn tin
mt nu vay thm n mi.
2.2.3. Xc nh cu trc vn da trn t sut li nhun trn vn CSH:
Cc phng php phn tch truyn thng trn c phn tch nh lng thng
qua th s cho ngi ra quyt nh c ci nhn chin lc i vi ti chnh ca
doanh nghip trong tng lai, trong phn tch EBIT EPS th i tng phn tch
l cc cng ty c phn c NE (s c phn thng cha chi tr tng ng ca phng n
ti tr hon ton bng vn c phn) hay NDE (s c phn thng cha chi tr ca
-
35
phng n ti tr c s dng n by ti chnh). Trn thc t cc gim c ti chnh ti
cc doanh nghip c th quyt nh cu trc vn thch hp thng qua ch tiu t sut li
nhun trn vn CSH m khng cn thng qua NE v NDE. Cc gi nh cn nghin
cu nh sau:
T l li nhun trc thu v li vay trn tng ti sn l a%.
Ton b n l n vay, li sut n vay doanh nghip khi vay l b%.
Thu sut thu thu nhp doanh nghip l t% (tc li nhun sau thu l (1-t%) x li
nhun trc thu).
T nhng gi nh trn ta s phn tch thy c nh hng ca c cu n trong
tng ti sn n t sut li nhun sau thu trn vn ch s hu.
Li nhun trc thu + li vay = a% x Ti sn
Li nhun trc thu + b% x n = a% (n + Vn ch s hu) Li nhun trc thu =
(a-b)% x n + a% x Vn ch s hu
Li nhun sau thu= (1-t%) (a-b)% n + (1-t%) a% x Vn ch s hu
T sut li nhun trn vn CSH = %%)1()%%)(1(
atVCSH
Nobat
T cng thc trn v da vo phng trnh k ton:
TI SN = N PHI TR + VN CH S HU Ta rt ra cc trng hp sau:
(1) Nu a < b : Cng tng n th cng lm tng t l n trn vn ch s hu trong
cng mt gi tr ti sn, dn n gim t sut li nhun trn vn ch s hu v a b l
mt s m.
(2) Nu a = b: T sut li trn vn ch s hu = (1-t%)a% l mt t l c nh, d t
l n v vn ch s hu thay i.
(3) Nu a > b: Cng tng n th cng lm tng t l n trn vn ch s hu trong
cng mt gi tr ti sn, dn n tng t sut li nhun trn vn ch s hu v a b l
mt s dng.
lm r cho cc trng hp ny, chng ta c th xem xt chng trong iu
kin c cho v d sau:
C s liu chung ca 3 doanh nghip A, B, C cng ngnh nh sau:
Ti liu 1:
Tng TS = 3.000 triu ng, li sut n vay di hn l 10%/nm (b%)
Ti liu 2:
Gi s doanh nghip A khng vay (VCSH = 3.000 triu ng), doanh nghip
B vay 1.000 triu ng (VCSH = 2.000 triu ng) v doanh nghip C vay 2.000 triu
ng (VCSH = 1.000 triu ng).
Ti liu 3:
-
36
Ch tiu Trng hp 1 Trng hp 2 Trng hp 3
LN trc thu v li vay
(triu ng)
240
300
360
T l LN trc thu v li vay
trn TS (a%)
8%
10%
12%
Sau y ta s xem xt s thay di ca t sut li nhun sau thu trn vn ch s hu
trong cc trng hp c cu vn khc nhau:
Trng hp 1 (a < b)
Ch tiu
DNA khng vay
(VCSH =3.000)
DNB vay 1000
(VCSH =2.000)
DNC vay 2000
(VCSH =1.000)
LN trc thu v li vay 240 240 240
Chi ph li vay 0 100 200
Li nhun trc thu 240 140 40
Thu thu nhp ( t%= 28%) 67,2 39,2 11,2
Li nhun sau thu 172,8 100,8 28,8
T sut LN/VCSH 5,76% 5,04% 2,88%
Cng tng n cng lm gim t sut LN/VCSH
Trng hp 2 (a = b)
DNA khng vay
(VCSH =3.000)
DNB vay 1000
(VCSH =2.000)
DNC vay 2000
(VCSH =1.000)
LN trc thu v li vay 300 300 300
Chi ph li vay 0 100 200
Li nhun trc thu 300 200 100
Thu thu nhp (t= 28%) 84 56 28
Li nhun sau thu 216 144 72
T sut LN/VCSH 7,2% 7,2% 7,2%
Tng n khng lm thay i t sut LN/VCSH
Trng hp 3 (a > b)
DNA khng vay
(VCSH =3.000)
DNB vay 1000
(VCSH =2.000)
DNC vay 2000
(VCSH =1.000)
-
37
LN trc thu v li vay 360 360 360
Chi ph li vay 0 100 200
Li nhun trc thu 360 260 160
Thu thu nhp (t = 28%) 100,8 72,8 44,8
Li nhun sau thu 259,2 187,2 115,2
T sut LN/VCSH 8,64% 9,36% 11,52%
Cng tng n cng lm tng t sut LN/VCSH
Nh vy ty theo tnh hnh kinh doanh (bng cch so snh a v b) m cc nh qun l c
th quyt nh tng hoc gim n vay trong cu trc ti chnh ca doanh nghip. gia
tng t sut li nhun trn vn ch s hu.
Ngoi ra khi so snh 3 doanh nghip trn ta gi s rng c ba doanh nghip cng c
vn l 3.000 triu ng nhng cch s dng vn ca mi doanh nghip l khc nhau. Doanh
nghip B v C c vay s s dng phn vn ch s hu cn li u t vo mt c hi khc.
Trong iu kin kinh doanh thun li (trng hp 3) cng tng n vay trong c cu ti
sn s cng lm tng t sut li nhun trn vn ch s hu, chng t vn ch s hu c
s dng c hiu qu. Nu trong c cu n c mt phn khng phi n vay m l
n chim dng c ca doanh nghip khc (khng phi tr li) th li n vay s gim
bt v li nhun trc thu cng nh sau thu s tng ln tng ng, dn n t sut li
nhun trn vn ch s hu s cao hn trng hp n hon ton l n vay.
Hc k phn phn tch EBIT EPS
Xc nh cu trc vn da trn t sut li nhun trn vn CSH
-
38
Chng 3
D BO V HOCH NH TI CHNH
3.1 D BO DOANH THU
Doanh thu bn hng l im khi u ca hu ht cc d bo ti chnh. C nhiu bin
s khc nhau c d kin th hin trong mi lin h vi mc doanh s bn c tnh. Do
, tnh chnh xc ca d bo tng th ph thuc phn ln vo s chnh xc ca mc doanh
s bn c tnh.
3.1.1 Phng php d bo bnh qun di ng
Theo phng php ny, kt qu d bo ca thi k sau bng s bnh qun ca tng
thi gian ngn c khong cch u nhau ca nhng thi k trc .
Nh vy ta c s d bo:
3
3214
yyyy
;
3
4325
yyyy
Trong , y1, y2, y3: dy s thi gian (thng, qu, nm)
y4, y5: s D bo BQD theo tng nhm ba thng mt
Cng thc tng qut:
n
yyyyY ntttt
12111
...
Yt: Doanh thu d bo
yt: Doanh thu hin ti
n: S im d liu qu kh
V d 1: Tnh s BQD theo tng nhm 3 thng mt ca mt ca hng c doanh thu
nh sau:
Thng Doanh thu thc t (tr) Doanh thu d bo (tr)
1
2
3
4
5
6
10
12
11
13
18
21
(10+12+11):3 = 11
(12+11+13):3 = 12
(11+13+18):3 = 14
V d 2: VT: triu ng
Thi k
(t)
Doanh thu
thc t (yt)
Doanh thu d
bo (Yt+1)
Sai s tuyt
i (|AD|) ty
AD ||
(AD)2
-
39
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
255
280
268
272
290
289
289
292
288
296
Tng s 292 53,66 0,185 612,2334
Bng 3.1 D bo doanh s theo phng php bnh qun di ng
Sai s c tnh nh sau: AD = yt Yt-1
Do , AD4 = 272 267,67 = 4,33
T l sai s c tnh bi cng thc: t
ty
ADr
||
Do r4 = 4,33/272 = 0,016
Gi tr ca sai s bnh phng:
( AD4)2 = 4,332 = 18,7489
Sau khi hon thnh bng, chng ta s dng tng sai s tuyt i, tng t l sai s so
vi thc t v tng bnh phng cc sai s tnh:
- lch tuyt i bnh qun (MAD), c tnh theo cng thc:
6657,7310
66,53
nt
ADMAD
- lch bnh phng bnh qun (MSE), c tnh theo cng thc:
4619,87310
2334,6122
nt
EMSE
t
- T l phn trm sai s tuyt i bnh qun (MAPE), c tnh theo cng thc:
%64,2310
185,0100
||
xnt
y
E
t
t
3.1.2 Phng php san bng s m gin n
Phng php ny cng l k thut bnh qun di ng, nhng khng cn nhiu s liu
ca qu kh. Phng php d bo bnh qun di ng khng c trng s tng ng vi mi
im d liu. Do , tng tnh chnh xc, chng ta c th s dng trng s trong tnh
ton vi nguyn tc l chn gi tr trng s cng gn thi im d bo th gi tr trng s
cng ln v ngc li.
-
40
Cng thc tnh nh sau:
)( 111 tttt FAFF
Trong :
Ft: S d bo ca thi k t
Ft-1: S d bo ca thi k (t-1)
At-1: S thc t ca thi k (t-1)
: Trng s hay h s san bng s m (0 1 )
(t chn sao cho ph hp v t sai s. Thc t ngi ta ly em kim chng vi s
liu thc t xem c ph hp hay khng v s ph hp c tn ti trong mt thi gian di hay
khng. Nu khng th phi iu chnh ).
V d 3: Tnh doanh thu d bo cho Ca hng A, c th hin qua cc doanh thu thc
t ca cc thng nh sau
Thng S liu thc t Nhu cu d bo, = 0,2
1
2
3
10
15
17
F1 = 9 (gi nh)
F2 = F1 + (A1-F1) = 9 + 0,2(10 9 = 9,2
F3= 10,36
Chn h s san bng :
V m hnh san bng s m rt d s dng nn c nhiu doanh nghip, t chc p
dng khi d bo. Tuy nhin, cn phi la chn h s sao cho thch hp t c kt
qu d bo chnh xc l mc tiu ca m hnh d bo san bng s m.
- Ta c th xc nh chnh xc ca m hnh d bo san bng s m bng cch
so snh gi tr d bo vi gi tr thc t thu thp. Ta c:
Sai s d bo = Nhu cu thc t - d bo
chn h s , ta da vo lch tuyt i bnh qun MAD. MAD nh trnh
by cch tnh ton trn, bng tng sai s lch tuyt i bnh qun chia cho s thi k
tnh ton. MAD cng nh th tr s cng hp l, v n cho bit kt qu d bo cng t sai.
V d: Trong thng 8 thng qua, ca hng A c s doanh thu kh ln. Doanh thu
thc hin trong thng 1 l 180 triu ng, nhng con s d bo cng thng ny l 175 triu
ng. Hy chn mt trong hai gi tr =0,1 v = 0,5 xem gi tr no thch hp hn.
y ta cn tnh lch tuyt i AD v lch tuyt i bnh qun MAD theo tng
h s .
MAD = /cc sai s d bo/
n
Nh vy, h s no cho MAD nh hn s c chn. Ta c bng:
-
41
Qu Doanh thu
thc t (tr)
= 0,1 = 0,5
Dthu DB c quy
trn AD
Dthu DB c quy
trn AD
1
2
3
4
5
6
7
8
180
168
159
175
190
205
180
182
175
176
175
173
173
175
178
178
5
8
16
2
17
30
2
4
175
178
173
166
170
180
193
186
5
10
14
9
20
25
13
4
AD 84 AD 100
Nh vy, ta c MAD tng ng vi 2 tr s nh sau:
- = 0,1: MAD = 84/8 = 10,5
- = 0,5: MAD = 100/8 = 12,5
Vy, vi = 0,1 cho kt qu DB chnh xc hn so vi = 0,5 v c MAD nh hn.
Do , ta dng = 0,1 DB cho thng 9 tip theo.
178,22 + 0,1(182 178,22) = 179 (tr).
3.1.3 Phng php san bng s m bc 2 (c nh hng)
Do phng php san bng s m gin n va xt trn, khng th hin r xu hng
bin ng ngi ta phi s dng thm k thut iu chnh xu hng - tc l c nh
hng. Phng php ny c tin hnh qua ba bc nh sau:
Bc 1: Tnh nhu cu d bo thi k t (Theo phng php san bng s m gin n).
Ft = Ft-1 + (At-1 Ft-1)
Bc 2: Tnh i lng nh hng ca thi k t: Tt c tnh nh sau:
Tt = Tt-1 + (Ft Ft-1)
Trong : Tt: i lng nh hng ca thi k t.
Tt-1: i lng nh hng ca thi k (t-1) (Ly thi k u tin T1 = 0)
: H s san bng s m bc hai m ta la chn, ngha v cch s
dng h s ny cng ging nh h s (trong thc t phi chn sao cho ng
biu din c vut thng c nh hng).
Bc 3: Tnh nhu cu DB c nh hng ca thi k t ( c vut thng).
FtTt = Ft(h) = Ft + Tt
Tnh nhu cu DB c nh hng Ft(h) ca x nghip A c th hin qua s sn phm
thc t ca cc thng sau:
-
42
Thng S thc t Ft Tt Ft(h)
1
2
3
10
15
17
F1 = 9
F2 = 9 + 0,2(10-9) = 9,2
F3 = 9,2 + 0,2(15-9,2) = 10,36
T1 = 0
T2 = 0 + 0,4 (9,2-9)=0,08
T3=0,08+0,4(10,36-9,2)=0,54
F1(h) = 9
F2(h) = 9,28
F3(h) = 10,9
Gi s rng h s c chn: = 0,2; = 0,4 v gi nh DB nhu cu trong thng 1
l: 9 triu ng; gi nh i lng nh hng (iu chnh) thi k u tinT1 = 0, ta s
tnh c Ft, Tt, Ft(h) nh trong bng.
3.1.4 Phng php bnh phng b nht
Phng php ny c p dng trong trng hp tng (gim) u theo thi gian (xu
hng bin ng tuyt tnh).
Ta c phng trnh DB: y = ax + b
Trong :
n
xx
n
yy
xayb
xx
xynyxa
;
.
22
Vi: x: S th t cc thi k (thi gian)
n: S thi k tnh ton (d bo)
y: S thc t (nu l thi k qu kh)
S d bo (nu l cc thi k tng lai)
Lu : Trng hp a > 0: ng biu din i ln; a < 0: ng biu din dc xung;
a = 0: ng biu din nm ngang.
V d: Mt doanh nghip c s liu thc t doanh thu trong 7 thng c thng k
trong bng sau, hy dng phng php b nht DB nhu cu cho 2 thng tip theo.
Thng (x) S thc t (y) x.y x2
1
2
3
4
5
6
7
40
50
55
65
60
75
80
40
100
165
260
300
450
560
1
4
9
16
25
36
49
28x 425y 875.1.yx 1402x
Ta cn tnh a v b
Vi: 47/28;607
425
n
xx
n
yy
Thay vo ta c:
71,35425,671,60
25,6167140
71,60471875.
22
xxayb
x
xx
xx
xynyxa
Vy ta c phng trnh khuynh hng l: y = 6,25x + 35,71
-
43
D bo doanh thu cho 2 thng tip theo (8 v 9) l:
y8 = 6,25 x 8 + 35,71 = 86 (tr)
y9 = 6,25 x 9 + 35,71 = 92 (tr)
3.2 CCH LP BO CO THU NHP D KIN
C hai phng php thng c s dng chun b bo co thu nhp: Phng
php t l phn trm doanh s v phng php chi tiu theo k hoch.
3.2.1 Phng php t l phn trm doanh s
Phng php t l phn trm doanh s l mt phng php kh n gin. V c bn n
da vo trn gi thit cho rng tt c cc chi ph thnh phn s chim mt t l n nh
trong doanh s bn trong tng lai, khng thay i so vi t l ca chng trong qu kh.
Cc s liu qu kh c s dng l t l trung bnh ca nhng nm gn nht.
Bng 3.2.1 minh ha cch dng phng php t l phn trm doanh s bn chun b
bo co thu nhp nm 20x7 ca cng ty ABC. Nhng trong thc t, vic p dng phng
php ny thng c lch chun, song trong chng trnh ny chng ta khng cp n
yu t ny.
T l phn trm doanh s bn p dng trong bng l t l chi ph trung bnh trong hai
nm 20x5 v 20x6 v mi khon mc ca bo co thu nhp d kin c tnh theo t l
phn trm trung bnh ca doanh s.
Bng 3.2.1: Bo co thu nhp d kin nm 20x7 ca cng ty ABC tnh theo
phng php t l phn trm doanh s.
Khon mc
S liu qu kh Bo co thu nhp d
kin 20x7 (gi s
doanh s 15.600 tr) 20x5 20x6
T l phn
trm TB ca
doanh s (%)
(1) (2) (3) (4) (5)
Doanh thu thun
Chi ph hng bn
Chi ph chung phn b cho nm
Li nhun gp
Khu hao
Chi ph bn hng
Chi ph qun l chung
Thanh ton tin thu TS
Thu nhp trc thu v li vay
Chi ph tr li vay ngn hn
Chi ph tr li tri phiu
12 474
8 308
900
3 266
600
295
454
50
1 867
100
96
12 520
8 778
920
2 822
680
366
498
50
1 228
82
96
100
68,36
7,28
24,36
5,12
2,64
3,81
0,4
12,39
0,73
0,77
-
44
Chi ph tr li cho cc giy n
Thu nhp trc thu
Thu li tc (40%)
Li nhun rng
Chia li tc c phn
Li nhun gi li
60
1 611
644
967
450
517
100
950
380
570
450
120
0,64
10,25
4,1
6,15
Khi tm c t l phn trm trung bnh ca doanh s, th vic xy dng bo co thu
nhp d kin cho nm 20x7 theo phng php phn trm ca doanh s s tr thnh kh
n gin, nh ct (4) trong bng. iu ng lu l chng ta cn gi nh tng doanh s
ca nm cn d bo. iu cn lu cui cng l li tc c phn c chia theo quyt nh
ca Hi ng qun tr nn khng da vo s liu ca qu kh. Do , nh qun tr phi xc
nh mc chia li tc c phn d kin hon chnh bo co.
3.2.2 Phng php chi tiu theo k hoch
Phng php t l phn trm ca doanh s tuy kh n gin nhng km linh hot v
n c xy dng da trn nhng s liu qu kh. Cn phng php chi tiu theo k
hoch c xy dng da trn nhng thng tin lin quan n thi k tng lai m doanh
nghip s xy dng bo co d kin cho n. Tnh hp l ca phng php ny l t l ca
cc khon mc k vng s c thay i so vi qu kh. Do , iu hin nhin l ban lnh
o cng ty phi quyt nh cn dnh bao nhiu ngun lc ca cng ty t c nhng
mc tiu ra.
3.2.3 Phng php kt hp
Hai phng php d ton ngn sch trn u c nhng mt li v bt li, do c mt
phng php d ton ngn sch da trn s kt hp ca c hai phng php c th t
c mt kt qu tt nht. Bi trong mt s mt bn bo co thu nhp, mt s khon mc
c khuynh hng t l thun vi doanh thu v khng phi tn nhiu cng sc d on
gi tr tng lai ca chng. Trong khi , c nhng khon mc khc c nhng bin ng
rt ln so vi t l trn doanh thu ca chng trong qu kh. Nhng chi ph thuc loi t c
bin ng l nhng chi ph nh khu hao, tr tin thu ti sn v lng qun l, v.v.
Bng 3.2.3 trnh by bo co thu nhp d kin nm 20x7 ca cng ty ABC c xy
dng da trn c s ca c hai phng php trn. Trong bng, cc khon chi ph nh khu
hao, chi ph qun tr chung, tr tin thu v tr li vay c a vo d tho ngn sch da
trn nhng s liu c th tnh ton trc. Tt c nhng khon mc chi ph cn li c gi
nh l ph thuc vo doanh thu v c tnh theo t l phn trm trung bnh ca hai nm
trc . Li nhun rng d kin tnh theo phng php kt hp ny l 1070 tr, li tc
chia cho c ng d kin l 560 tr v li nhun gi li l 510 tr.
Khon mc S liu qu kh Bo co thu nhp d
-
45
20x5 20x6
T l phn
trm TB ca
doanh s (%)
kin 20x7 (gi s
doanh s 15.600 tr)
(1) (2) (3) (4) (5)
Doanh thu thun
Chi ph hng bn
Chi ph chung phn b cho nm
Li nhun gp
Khu hao
Chi ph bn hng
Chi ph qun l chung
Thanh ton tin thu TS
Thu nhp trc thu v li vay
Chi ph tr li vay ngn hn
Chi ph tr li tri phiu
Chi ph tr li cho cc giy n
Thu nhp trc thu
Thu li tc (40%)
Li nhun rng
Chia li tc c phn
Li nhun gi li
12 474
8 308
900
3 266
600
295
454
50
1 867
100
96
60
1 611
644
967
450
517
12 520
8 778
920
2 822
680
366
498
50
1 228
82
96
100
950
380
570
450
120
100
68,36
7,28
24,36
CTKH
2,64
CTKH
CTKH
0,73
CTKH
CTKH
720
525
50
96
100
Hc k cc dng bi tp phn ny.
-
46
Chng 5
QUN TR D N U T CA DOANH NGHIP
5.1 U T
5.1.1 Khi nim u t
Hot ng u t c th c hiu khc nhau tu theo gc nghin cu v lnh vc
p dng:
- Theo quan nim thng thng: u t l vic b tin ra thu li.
- Nu xem xt di gc ca doanh nghip th u t l hot ng b vn ra
hnh thnh nn mt ti sn no (ti sn vt cht hay ti sn ti sn ti chnh, cc ti sn
c bit khc nh thng tin, b quyt cng ngh,) v khai thc n kim li.
- T gc nn kinh t: u t l hot ng s dng cc ti nguyn (lao ng, t
ai, t bn) to nn c s vt cht k thut ca nn kinh t sn xut ra sn phm hay
cung cp dch v nhm thu v li ch ti chnh v mang li cc li ch kinh t - x hi.
5.1.2 Mc tiu u t
Mc tiu ca hot ng u t lun c xem xt t hai gc : mc tiu ca doanh
nghip (gc vi m) v mc tiu ca nn kinh t quc dn (gc v m).
i vi tng doanh nghip, tng c s sn xut kinh doanh trong mi giai on nht
nh, mc tiu u t c th l nhm tng sn lng sn phm sn xut ra, nng cao cht
lng sn phm, dch v; Tn dng, pht huy nng lc sn xut hin c; tng cng uy tn,
tn tui ca doanh nghip; Chim lnh th phn; To thm vic lm hoc gim bt lao ng
nng nhc, nguy him cho ngi lao ng; (mc tiu cui cng l li nhun).
i vi x hi: trn quan im nn kinh t quc dn, mc tiu u t nhm ng gp
vo s tng trng GDP, to cng n vic lm cho ngi lao ng, nng cao mc sng cho
dn c, ci thin phn phi thu nhp gia cc ngnh, vng v a phng, khai thc, s
dng hp l ti nguyn, bo v mi trng
5.1.3 Phn loi u t
Phn loi theo chc nng qun l vn u t
- u t gin tip:
L hnh thc u t trong ngi b vn khng trc tip tham gia qun l v s
dng b ra. Ngi b vn khng chu trch nhim v kt qu u t, ch c ngi qun
l v s dng vn u t chu trch nhim v kt qu u t.
Hot ng u t gin tip nh hot ng tn dng ca cc t chc tn dng, ngn
hng, l vic t chc hoc c nhn cho vay vn, mua cc chng ch c gi nh c phiu,
chng khon, tri phiu, (u t ti chnh), li nhun ca h thu c thng qua vic thu
li vay hay li tc.
- u t trc tip
-
47
L hnh thc u t m ngi b vn v ngi s dng vn l mt ch th. Ngi b
vn trc tip tham gia qun l, iu hnh qu trnh thc hin v vn hnh kt qu u t.
Phn loi theo tnh cht hot ng ca kt qu u t
Cc loi u t c chia thnh: u t c bn v u t vn hnh.
u t c bn nhm to ra cc ti sn c nh mi hay nng cao tnh nng hot ng
ca cc ti sn c nh ang hot ng.
u t vn hnh nhm to ra cc ti sn lu ng cc c s sn xut kinh doanh mi
hnh thnh hay tng thm ti sn lu ng cho cc c s hin c, p ng nhu cu hot
ng ca c s vt cht k thut.
Gia u t c bn v u t vn hnh c mi quan h cht ch vi nhau. u t c
bn l c s quyt nh u t vn hnh, u t vn hnh l iu kin ca u t c bn
pht huy tc dng.
Phn loi theo mc tiu u t
- u t mi: l hot ng u t nhm hnh thnh cc cng trnh mi. u t mi
gn lin vi vic mua sm thit b mi, xy dng cc phn xng mi hoc m rng cc
phn xng chnh hin c, xy dng thm cc cng trnh ph tr mi nhm mc ch tng
cgn sut hoc tng chng loi mt hnh, tng kh nng phc v cho nhiu loi i tng
so vi cc hot ng ban u.
- u t chiu su: u t chiu su bao gm vic thay i, ci tin cc thit b c
hao mn trn c s k thut mi nhm nng cao cc thng s k thut ca thit b, hin i
ha hay ng b ha dy chuyn sn xut trn c s cc cng trnh c sn m bo nng
cao cht lng sn phm v tit gim chi ph; u t chiu su cng nhm xy dng cng
trnh bo v cn bng sinh thi, bo v, lm sch mi trng khu vc doanh nghip ang
hot ng. Trn c s quy trnh cng ngh v k thut mi c ci tin, hin i ha,
doanh nghip hon thin trnh t chc qun l v sn xut.
5.1.5 Cc hnh thc u t
i vi u t trong nc
Theo iu 2 Ngh nh 51/1999/N-CP ca Chnh ph v Quy ch chi tit thu hnh
lut Khuyn khch u t trong nc (sa i), hot ng u t trong nc c th c
thc hin thng qua cc hnh thc sau:
1- Cng ty trch nhim hu hn
2- Cng ty c phn
3- Cng ty hp danh
4- Doanh nghip t nhn
5- Hp tc x, lin hip hp tc x
6- Doanh nghip Nh nc
-
48
7- C s gio dc, o to t thc, dn lp, bn cng; C s y t t nhn, dn lp; C
s vn ho dn tc c thnh lp v hot ng hp php.
8- Doanh nghip ca cc t chc chnh tr, chnh tr - x hi, hi ngh nghip c ng
k kinh doanh theo quy nh ca Php lut.
9- C nhn, nhm kinh doanh c thnh lp v hot ng theo Ngh nh s
66/HBT ngy 02/3/1992 ca Hi ng B trng (nay l Chnh ph).
i vi u t nc ngoi
Theo iu 4 Lut u t nc ngoi ti Vit Nam, cc nh u t nc ngoi c
u t vo Vit Nam di cc hnh thc sau y:
- Hp ng hp tc kinh doanh
- Doanh nghip lin doanh
- Doanh nghip 100% vn nc ngoi
Ngoi ra cc nh u t nc ngoi u t xy dng cc cng trnh kt cu h tng c
th k kt vi cc c quan Nh nc Vit Nam c thm quyn u t di cc hnh
thc sau:
- Hnh thc u t BOT: hp ng xy dng kinh doanh - chuyn giao; BTO: hp
ng xy dng - chuyn giao kinh doanh; BT: hp ng xy dng - chuyn giao.
- Hp ng phn chia sn phm
- Thu thit b
5.2 NGUN VN U T
Khi nim
Xt trn phm vi quc gia, tng ti sn quc gia c chia thnh hai nhm: Tng ti
sn sn xut v tng ti sn phi sn xut. Trong tng ti sn sn xut l mt thnh phn
ca ti sn quc gia tham gia trc tip vo qu trnh v c hnh thnh trn c s cc hot
ng u t. Qua qu trnh s dng, cc ti sn ny s b hao mn, v vy cn phi thng
xuyn tin hnh vic b p s hao mn ; ng thi p ng yu cu pht trin cng
cn thng xuyn b sung thm cc ti sn mi.
T gc cc doanh nghip, trong qu trnh hot ng sn xut kinh doanh, do tc
ng ca hao mn hu hnh v hao mn v hnh, nh xng, my mc, cc trang thit b
ca doanh nghip s b h hng dn v khng cn ph hp trong iu kin sn xut mi.
Do , doanh nghip phi tin hnh sa cha, ci to, nng cp v thay th chng. Bn
cnh , cc doanh nghip mi hnh thnh, cc doanh nghip ang hot ng mun m
rng quy m sn xut phi mua sm my mc, trang thit b mi, xy dng mi hay xy
dng thm nh xng, (hnh thnh cc ti sn c nh); phi mua sm nguyn nhin vt
liu, tr lng cng nhn trong chu k sn xut kinh doanh (to vn lu ng gn lin
vi s hot ng cc ti sn c nh).
-
49
Qu trnh ny c thc hin thng qua hot ng u t. Hot ng u t ch c th
c tin hnh trn c s c ngun vn cn thit. Tuy nhin, s tin vn cn thit ny l
rt ln, khng th trch ra cng mt lc t cc khon chi tiu thng xuyn ca x hi, ca
cc doanh nghip v iu ny s lm xo trn hot ng bnh thng ca SXKD v sinh
hot x hi. Nh vy: vn u t l tin tch lu ca x hi, ca cc c s SXKD, l tin
tit kim ca dn c v huy ng t nc ngoi c a vo s dng cho cc hot ng
u t trong qu trnh ti sn xut x hi nhm duy tr v to ra nng lc ln hn cho
SXKD v sinh hot x hi.
Ngun hnh thnh vn u t
Ngun vn trong nc:
- Ngun vn t ngn sch Nh nc (t tit kim ca Chnh ph)
- Ngun ti sn cng v ti sn quc gia
- Ngun vn u t t li nhun li ca DN Nh nc
- Ngun vn u t t tit kim ca khu vc t nhn
Ngun vn t nc ngoi
- Vn h tr pht trin chnh thc (ODA)
- Vn kiu hi
- Vn vay thng mi t nc ngoi
- Vn u t ca cc c quan ngoi giao, t chc quc t v cc c quan nc
ngoi khc
- Ngun ti tr khc t nc ngoi
5.3 D N U T
5.3.1 Khi nim d n u t
Ngn hng th gii (WB Word Bank) nh ngha: D n l mt tp hp ring bit
nhng hot ng u t, vch chnh sch, xy dng th ch v cc hot ng khc c tr
tnh thc hin mt hoc mt nhm mc tiu trong thi gian nht nh.
Theo T chc Tiu chun quc t (ISO): D n l mt qu trnh bao gm cc hot
ng c phi hp thc hin v qun l trong mt giai on xc nh nhm t c mt
mc tiu c th trong iu kin hn ch v ngun lc.
Vit Nam: D n u t l mt tp hp nhng xut v vic b vn to mi, m
rng hoc ci to nhng i tng nht nh nhm t c s tng trng v s lng,
ci tin hoc nng cao cht lng ca sn phm hay dch v no trong thi gian xc
nh.
Nh vy, mt d n u t bao gm cc yu t c bn sau:
- Cc mc tiu ca d n.
- Cc hot ng (gii php v t chc, kinh t, k thut).
-
50
- Cc ngun lc v con ngi, ti chnh v vt cht cn thit thc hin cc hot
ng ca d n.
- Ngun to nn vn u t ca d n.
- Thi gian v a im thc hin cc hot ng ca d n.
- Cc sn phm hay dch v c to ra ca d n.
Ni cch khc, d n u t l tng th cc hot ng d kin c b tr theo mt k
hoch cht ch v thi gian v a im vi cc ngun lc v chi ph cn thit t c
nhng mc tiu t ra trong thi gian xc nh.
V mt hnh thc, d n u t l mt tp h s trnh by mt cch chi tit v c h
thng cc vn nu trn.
5.3.2 c im ca d n u t
- D n khng phi l mt d nh hay mt phc tho m c tnh c th v mc tiu
xc nh nhm p ng mt nhu cu nht nh.
- D n khc vi d bo.
- D n l mt thc th s hnh thnh trong tng lai nn lun cha ng yu t ri ro.
- Bt k d n no cng phi c hon thnh trong mt thi gian nht nh gi l
thi hn u t. Thi hn ny do ch u t kin ngh v c xt duyt. Mi tnh ton
trong d n phi ph hp vi thi hn u t.
- D n lun chu s gii hn v cc ngun lc
5.3.3 Yu cu i vi d n u t
m bo tnh kh thi, mt d n u t phi p ng c cc yu cu c bn sau:
1- Tnh php l
2- Tnh khoa hc
3- Tnh hp l
4- Tnh thc tin
5- Tnh hiu qu
5.3.4 Phn loi d n u t
Phn loi theo nhm
tin hnh qun l v phn cp qun l, cc d n u t trong nc c phn
theo ba nhm: A, B, C; cc d n u t trc tip nc ngoi c phn thnh hai nhm:
A v B. Vic phn loi d n u t theo cc nhm da trn hai tiu thc: lnh vc u t
v quy m vn u t.
Phn loi theo mc chi tit ca ni dung d n
1- D n tin kh thi
2- D n kh thi
Phn loi theo mi quan h gia cc d n
- Cc d n c lp vi nhau
-
51
Hai d n c gi l c lp v mt kinh t nu vic chp nhn hay t b mt d n
ny khng nh hng n dng tin t ca d n khc. Khi hai d n c lp v mt kinh
t, vic thm nh, nh gi chp nhn u t hay t b d n ny khng tc ng n
quyt nh chp nhn hay t b d n kia.
- Cc d n ph thuc nhau
Tnh ph thuc v mt kinh t gia hai d n xut hin trong trng hp quyt nh
chp nhn hay t b d n ny c nh hng n dng tin t ca d n kia. ng nhin,
nu mt d n ph thuc v mt kinh t vo d n kia th ngc li, d n th hai cng ph
thuc v mt kinh t vo d n th