TOMUS VI.

SIGL^E BENEDICTINORUM :

Praeponitur vocabulis de novo additis. Praeponitur explicationibus quibus aut apertius Cangii sententia explanatur, aut emendatur opinio. [ ] Includuntur quae in ipsum textum Oangii inserta sunt.SIGLJ2 EDITIONIS DIDOTIAN^ :

* [*] * E00]

Additamenta CABPENTEEII separatim posita. Additamenta CARPENTEBII Cangiano textui inserta. Voces novaa quse in hac editione accesserunt. Additamenta Editoris suis locis inserta. lis quas sunt Adelungii subjectum ADEL.EDITIONIS :

'

Additamenta Editoris suis locis inserta. lis quae sunt DIEPENBAGHI subjectum DIEF. lis quae sunt ALOISII FRATI, Eq. Biblioth. municip. Bonon. Praef., subjectum FR.

DOMINO DU CANGEAUCTUM

A M O N A C H I S O R D I N I S S. B E N E D I C T ICUM SUPPLEMENTIS INTEGRIS

ADELUNGII, ALIORUM, SUISQUE DIGESSIT

c-

G. A. L. H E N S C H E LSEQUUNTUR

GLOSSARIDM GALLICUM, TABULA, INDICES AUCTORUM ET RERUM, DISSERTATIONSEDITIO NOVA auda pluribus verlis aliorum scriptorum A Leopold FAVRE Membre de la Soci^t^ de 1'Histoire de France et correspondant de k Soci& des Antiquaires deffrance.

TOMUS SEXTUS 0-Q

NIORT L. F A V R E , IMPRIMEUR-fiDITEUR1886

TOUS DROITS

GLOSSARIUMAD SCRIPTORES

MEDIAE ET INFDLE LATINITATIS

o00. LITEBA numeralis, quae 11. denotat, unde versus:

0AM

OBA* Legendum opinor Oancia. Vide Oia. jl. OBA, Coloni domus cum certa agri portione. Oharta ann. 931. inter Instrum. torn. 3. Gall. Christ, col. 24 : Cononicis in loco Crespin nuncupato devote Domino famulantibus ejusdem loci Obas XV. in villa Onainville dicta sitas, cum reliquae familias mancipiis novem.... ad victum et vestitum possidendas donavimus. Vide Aba et Huba. * 2. OBA, Ampulla, scyphus, patera. Glossar. Lat. Gall. ann. 1352. ex Cod. reg. 4120 : Oba, Bouteille. Charta ann. 1345. ex Tabul. S. Thomse Argent.: Lego unam Obam argenteam, dictam eine silbetine kene. Lit. remiss, ann. 1378. in Reg. 113. Chartoph. reg. ch. 248 : De vino suo, quod deportabant in Obis seu bolilliis. tradidit et vendidit. Vide Obba. 1 OBAMBULATORIUM, Peristylium monasticum, vulgo Cloitre. Fulcuinus de gestis Abbatum Lobiens. cap. 29. torn. 6. Spicil. Acher. pag. 578 : Obambulatorium claustri, si ita dicendum est (quoniam nunc non aliud quomodo nominandum sit occurrit vocabulum) nullum erat praster capituli domum et ligneam ssdiculam, etc. Et pag. 595 : Facit etiam ad templi - plagam aquilonarem porticum claustralem, habentem videlicet in circuitu Obambulatorium, in media amplitudinem1

Camdenusin Hi hernias descriptione. Jacob. Warseus in Antiquit. Hibernicis cap. 9. ait, regnante Brieno Rege HiberUndenos facit 0, cognosces sic numerando, nise, Hibernorum cognomina sive familiarum nomina coepisse esse fixa, posteseu ut habet Ugutio : risque tradita, cum praeposita, vel aspi0, numerum gestat, qui nunc undecimus extat. ratione, h, vel voce, va, quae postea muEidem literae si recta linea superadda- tata est in vocalem, O, et significat unum e posteris viri alicujus primarii, ut Otur, undecim millia signiflcat. 0, in superscriptions cantilense, figu- Brien, O-Conner, etc. 1 O pro u passim scriptum in vett. ram sui in ore cantantis ordinat. Nqtkerus Balbulus opusc. Quid singulse literae Instrumentis. Nuncopatur pro Nuncupatur, in Testamento ann. 690. apud Felisignificant in superscriptione cantilenas. bian. Hist. Sandionys. pag. xi. JobemVide A. 0. Sic dictae Antiphonae septem, quae mus pro Jubemus, apud eumdem pag. in Ecclesia Adventus Domini tempore xii. Pecodibus pro Pecudibus, in anticantantur, quod ab O, admirationis quis Canonibus Hibern. torn. 4. Anecd. nota, principium habeant. Vide Hono- Marten, col. 10. Ebor pro Ebur, Egorium Augustodun. lib.3. Gemmae animae menus pro Egumenus, seu Hegume, cap. 5. et Durandum lib. 6. Ration, cap. nus, etc. T OAMMA, f. Auditio, a Grasco wotfetv, ll.num.4.Statuta antiqua Canonicorum S. Quintini in Viromanduis : Vinum de Audire, apud Hesychium. Vita B. Ropastibus, de postmeridiis, caritatibus, et dulfl et V. Petri. seu Epistola Petri Dade omnibus O, ante Natale debet esse iri- miani ad Alexandrum II. PP.: Prascepit mihi Beatitudo tua, nt nunquam tibi litnum decens refectorium. teras mitterem, quae * f. eodem sensu, Oleries, in Lit. re- diqnum ac frivolumleve quid et oblivione continerent; quas miss, ann. 1478. ex Reg. 206. Chartoph. scilicet, max ut lector transsiliendo perreg. ch. 84 : Le Dimenche dernier des Oamma consumit; sed tale Oleries de devant Noel, le suppliant ala currerit, edaxscriberem, quod et ad xdifiquid semper provinda Biturigensi, loco videlicet Cioiso, patre Geraldo, Malo-clavo cog nomine, matre vero Adelende ortum, sponta pro amore Dei sancto Martino in domni abbatis Alberti prassentia se ipsum hac ratione tradidisse in servum, ut non solum ipse, verum etiam omnis ex eo nascitura progenies, cunctis diebus vitas suas obbati hujus lod et fratribus servili conditione famulentur. Et ut hssc ejus traditio certior et evidentior dppareret, pro recognitione servi quatuor denarios super caput proprium ponens, Deo sancloque Martino se taliter sub his testibus obtu~ lit, etc. Hujus autem Oblationis is erat ritus, ut in servitutis ultro susceptas signum quatuor denarii offerrentur. Tabular. Vindocinense Ch. 114: Voluntarie sese tradidit Martinus quidam juvenis perenni servitio dum advixerit, Monasterio Vindocinensi S. Trinitatis: cui conventioni coram fratribus in Capitulo facias, praesentes interfuerunt qui subscripts sunt testes, sub quorum prassentia Martinus idem superposuit altari hanc chartam, oblatis in testimonio quatuor denariis, quod est servilis conditionis. Idem Tabularium Charta 111: Tradiderunt ergo se Domno Abbati Oderico juxta consuetudinem servorum coram suprascriptis testibus in Capitulo. Postea vero firmata testibus ista traditionis suas Charta, Iraditis quoque seipsis altari, manu propria praesentem chartam superposuerunt altari. Nomina testium, etc. In eodem Tabulario f. 196. Goffridus de Pruliaco Comes Vindocinensis, cum ob quasdam Ecclesias S. Trinitatis Vindocinensis bonorum invasiones fuisset sacris interdictus> deinde anathemate solutus, nudis pedibus cum quibusdam suis qui cum eo Capitulum violenter intraverant, prostravit se ante altare dominicum et Dn. Abbatis pedibus; ibique promisit, coram Deo et Sanctis ejus quod nunquam deinceps personas D. Abbatis vel cujuslibet Monachi sui damnum aliquod qualibet occasions

Praeceptor de Barleg, Frat. Jordanus de Mison Prasceptor Embredunensis, Fr. G. de Turre Praeceptor Domus Limosias. De secularib. vero Dn. Comitisga mater prsedicti Comitis, Geraldus Amid frater ejus, R. de Medullione, Ricanus de Insula, Riambaldus de Dalfino, Bertrandus de Villamuro, Guibertus de Relano, P. Garsannus, P. Ferols, Guill. de Bedoino, Guido Roya, Raymundus Suavis scriptor fratris G. Catelli scripsit. Charta alia ex Tabular. S. Maxentii Pictavensis: In nomine Domini, ego Gauterius Prassbyter filius Ademari de Garda dedi animam meam et corpus meum Domno Goffredo Abbati sedenli in Capitulo cum Monachis suis die quodam Dominica Adventus Domini in societatem et beneficium totius Monasterii, et quando voluero Monachus esse, cum rebus quas habuero, acdpiant me, sive sanum, sive infir mum. Dedi eis unam borderiam de terra, et unum quarterium de prato pro beneficio et salute animarum parentum meorum in eleemosynam, sine ulla requisitione progeniei mess. Ipsi autem me et fratrem meum Lucium de hoc beneficio cum Regula revestierunt no*, et osculati sunt. Et ibidem com>enimus donum hoc a dominis nostrig carnalibus servaturos.Hoc donum fedmus cum isto pergameno super altare, videntibus testibus istis subscriptis, etc. Facta est autem h&c Char tula an. ab Inc&rn. D. 1110. regnante Ludov. Rege et Guill. Comite in Aquitania, Petro quoque Episc. Pictavensi. Tabularium S. Dionysii de Capella dicecesis Bituricensis, Charta 112 : Ego Amblardus fthus Bernardi Grossinelli video quod in periculo mundano positus sim, nolo degenerdre, volens sequi vestigia parentum meorum, trado me Deo et S. Dionysio et Monachis Capellas in manu Radulphi Prioris avunculi mei, tali tamen conditione, ut sim particeps de benefidis et orationibus Ecclesias. Si autem Monachus esse voluero, honorifice me recipiant, et ubicumque me mori contigerit, diligentissime ut fratrem Ecclesias procurabiinl. Hoc factum est in Capitulo S. Dionysii Capellas coram Monachis ac famulis ejusdem Ecclesix. Et Charta 173 : Deo et B. Dionysio et loco Capellas sese dedit et sua: hoc etiam addito, quod si aliquando sibi placeret strictioris vitas setnitas ingredi, Monachus ibi fieret, alterius Ecclesias sibi denegata licentia. Ch. 173: Dedit namque supradictus Petrus corpus suum, omnesque res suas: unde Radulf. Prior et casteri Monachi concesserunt ei beneficia ejusdem loci, videlicet necessariam escani, et orationum participationem. Vide L. Acherium ad Guibert. pag. 635. Oblatorum autem et Donatorum ea erat conditio, ut ex familia Monachorum censerentur, Abbati obedientiam profiterentur, et victum et vestitum ab iis consequerentur. De obedientia est Charta ex Tabul. Grassensis Monasterii descripta ab Acherio ad Guibertum: Seipsos et omnia bona sua generaliter dant, et incontinenti promittunt obedientiam eidem domino Abbati nomine dicti Monasterii, junctis manibus : et ibidem Abbas recipit dictos Blacacium et Jordanam junctis manibus in fratres et participes et Donatos dicti Monasterii, etc. De victu vero et vestitu exstat Charta in Tabulario Casauriensi, quam hie dam us : In Dei nomine, ab Incarnat. Domini Jesu Christi an. 1159. Ind. 11. die 21. mens. Novembr. Ego Petrus filius quondam Walteridvitatis Sulmonae,bona et expontanea mea voluntate obtuli me et omnes res meets mobiles et immobiles in

OBLquasreret, et quidquid in rebus Monasterii prius reclamaverat, seposita omni controversies quietum dimisit: quatuor etiam denarios super eaput suum posuit, quos idem super altars cum quodam cultello misit, quatenus non solum praesentes, verum etiam homines post futuri, quod firmiter hoc actum fuerit, plenius agnoscerent. -Qua quidem quatuor denariorum ohJatione, quodammodo Ecclesiae serVum sese professus est. Ejusmqdi porro Oblati, servi de quatuor nummis videntur appellati. Exstat enim Gharta Ranalfi Abbatis S. Mauri ex Tabulario ejusdem Ecclesiae, .in qua agitur de quodam Coliberto S. Mauri nomine Simone Fabro, qui diu ventilatus hominem se ipsius Sancti recognoscebat, sed non sicut alii qui de quatuor nummis erant. Et infra: Et ille respondit se esse hominem S. Mauri, sed non sicut alii qui quatuor nummos reddebant. . Spectabant autem fortean hi quatuor nummi seu denarii censum totidem denariorum, qui quotannis pensitari solebat ab ejusmodi servis et Oblatis Ecclesiasticis, ut colligitur ex variis tabulis quae in Hist. Guinensi habentur nag. 57. 58. 59. 681. et alia apud Joan. Rooertum in Hist. S. Huberti pag. 292. quern quidem ritum nescio an spectaverit Concilium Lateranense IV. cap. 57 : Ne si de quibuslibet ipsorum fraternitatem assumentibus fuerit intellectum, pro duobus aut tribus denariis annuatim sibi collatis dissolvatur pariter et vilescat Eeelesiastica disciplina. Alius praeterea fuit hanc Ecclesiasticam servitutem ultro subeundi ritus, eollo scilicet campanae fune innexo, de qua sunt sequentes Chartse ex Tabulario Vindocinensi Ch, 135: Noverit omnis ccetus Ccenobii Vindocinensis, quod Raynaldus Monachorum famulus, cum esset vir ingenuus, recognoscens quod in eorum famuiatu a puero altus et nutritus fuerat, et omnia quae habebat, sub eorum dominio acquisiverat, obtulit Deo et S. Trinitati omnia sua, atque semetipsum ad servum : eligens magis esse servus Dei quam libertus sseculi, firmiter credens, et sciens, quod servire Deo, regnare est, summaque ingenuitas sit in qua servitus comparabatur Christi. Quod prius quam fecit in Capitulo, ae deinceps statim in Monasterio involyens juxta morem collum suum corda signi, coram testibus subscripts, etc. Factum est hoc an. 1079. 6. Id. Mart. Et Gharta 440: Ego Ingelbaldus, cum quidetn naturalem secundum saeculum a progenitoribus haberem libertatem, voluntate propria me in servum trado Domino Deo et loco S. Trinitatis, quod molestia corporis urgente districtus promiseram, hoc factus sospes et incolumis libenter exsolvo. Dono etiam mecum ac eidem venerabili loco universa quae possessionis mese vel sunt hodie, vel etiam in tola vita mea juste poterunt, quae dare legaliter et possum et debeo. In cujus facti memoriam etiam quatuor denarios de capitagio meo, sicut mos ssecularis est talibus facere, super altare dominicum praedicti loci gratanter imponens, funem quoque signi collo meo devote circumplicans, chartulam istam scribi in testimonium postulavi, manuque mea firmavi, addita etiam insuper congerie testium juxta humanas opinionis aestimationem idoneorum, quorum ista sunt nomina, etc. Actum Vindocini in Capitulo S. Trinitatis an. 1080. 10. Kal. Oct. Addo quae habet in hanc rem Caesarius lib. 7. Miracul. cap. 39: In tantum illius (Deiparae) amore succensus est, ut in quadam paupere Ecclesia

OBLin ejus honors dedicata, conscio Sacerdote, fune collo suo injecto, servum glebae se illi super altare offer ret, solvens singulis annis censum de capite suo, qualem servi originarii solvers consueverunt. * Ritus ejusmodi oblatps recipiendi, interdum idem atque admittendi pueros monachos; eorum quippe manus, sive ordini canonico, sive mpnachico sese offerrent, pallio altaris involvebantur, vel ipsimet sub panno altaris mittebantur, ut in sequentibus Ghartis animadvertere est. Formula, qua presbyter offert se capitulo canonicorum Arretinorum ann. 1075. apud Murator. torn. 5. Antiq. Ital. med. aevi col. 213: In nomine Domini nostri Jesu Christi. Ego Farolfus presbyter spontanea mea voluntate offero me ipsum Deo et ecclesise S. Donati, et Jocundo praeposito atque archidiacono, secundum regulam canonicam fideliter serviturum, pallio altaris manibus involutum, cum oblationibus mearum rerum mobilium et immobilium, etc. Gharta ann. 1210. ibid. col. 596: Anselminus quondam Blancallonis de la Rocca Corneta dedit et obtulit et sua bona omnia... in rnanu domni Johannis divina gratia abbatis S. Petri Matinee recipienti nomine eeclesise S. Petri Mutinensis, ponendo inveslituram 50. librarum imperialium super altare. Qui Anselminus renuntiavit omni proprio, et promisit ipsi domno abbati continentiam et veram obedientiam. Et ipse domnus abbas recepit eum in fratrem et conversum, mittendo ipsum sub panno altaris, et osculando eum ipsum, et ejus fratres tanquam conversum. Qui porro hie Conversus, idem qui alibi Oblatus vel Donatus nuncupatur. * Illud praeterea erat servitutis ultro susceptae signum, ut vinculum cervici imponerent. Acta Tull. episc. apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1017 : Adducitur (Droga miles) vectus subsidio servulorum, ingressusque templum venerabile, imposito cervici vinculo, Sancto se exlibero in servum dedicat, et votum censuale die certo devovet. Vide Mabill. Diplom. pag. 632. Ita etiam quandoque Ecclesiis et Monasteriis sese offerebant et donabant sub annuo censu, ut libertatem e,t ingenuitatem non dimitterent, sed earn disertis et expressis verbis retinerent. Gharta Aleidis Ducissae Burgundiae ann. 1212. in Hist. Reomaensi pag. 247 : Prasterea dicti Odo, et Regina, et Adelina dederunt se pr&laxatx Ecclesiae ut liberos in perpetuum possidendos. Gharta alia ann. 1243. in ead Hist. pag. 270: Dictus vero Parisetus spontaneity dedit et concessit se pro homine libero Ecclesiae nostrae Reomaensi, et ipsae et haeredes sui erunt homines liberi nostri Conventus pro quinque solidis Divionensibus nobis annuatim in festo S. Remigii ab eisdem persolvendis. Ita quod nos, vel successores nostri ultra quam dictos quinque solidos ab ipsis non poterimus per exactionem aliquam reclamare. Imo tenemur ipsos, tanquam liberos homines nostri Conventus adversus omnes homines pro posse nostro deferidere, manutenere, et bona fide garantire. Exstat insignis in hanc sententiam Gharta alia, quam ex S. Vitonis Virdunensis Tabulario descripsimus: Summas nobilitatis nitet decore, qui opifici suo tola sinceritate et pur it ate mentis studet ineessanfer deservire. Qua propter notum esse volumus, Ego Dei gratia Abbas Ricardus, omnibus tarn prsssentibus quam fuluris Ecclesiae Dei fidelibus, quod quasdam religiosae mulieres, nobilibus et ingenuis ortae natalibus, Dei timore et amore pariter

OBL

13

compunctKj bona scilicet cum, filiabut geminis Heredesendis, et Respendis: Conrada quoque et ejus soror Ruspendis semetipsas ultro ut liberae et nobiles S. Petro Virdunensi Ccenobii, ubi insignis requiescit corpore Vito Praesul, subdiderunt ad potestatem villas Haslom dictae, suae ditioni mancipatae: ea scilicet ratione, ut annuatim die solemnitatis S. Remigii ejusdem villas villicis 2. den. tarn ipsae, quam universa soboles ex eis proditura persolvat, de manu mortua 12. de licentia maritalis copulae 6. placita generalia in jamdicta villa Haslum ter in anno Servian t. Quibus etiam petentibus quia non incongruum erat, hanc chartam fieri jussimus, ne forte aliquis potentum, vel infirmorum alteram quandoque legem imponere tentet. Haec charta facta, et plurimorum hominum praesentia et testimonio roborataj ut firma in posterum maneat et inconvulsa, nostra et fratrum est manu confirmata, et Advocati Herimanni Comitis attestalione subnixa. S. Richardi Abb. etc. Dat. an. Dom. Incarn. 1025. ConradiRegis 1. indict. 8. Ejusmodi Ghartas alias proferunt Willhelm. Heda in Episc. Traject. pag. 287. 1. edit, et Miraeus in Donat. Belg. lib. 1. cap. 18. * Monialium quoque monasteriis nonnunquam vir et uxor sese offerebant, in cujus oblationis signum tonsuram semel ab abbatissa coram testibus ac- * ceptam deferebant. Locus est infra in Tonsura. * Gum bonis itaque suis universis vel eorum parte aliqua sese mqnasterio offerebant Oblati, ne monacbis oneri essent: unde qui propria bona non habebant, quae monasteriis legarent, ilia servitiis aut alia quavis ratione studebant compensare. Hinc est quod Arnaldus de Gastellione notarius in monasterio Montisolivi receptus ann. 1355. ex Tabiil. ejusd. abbat. promittit eorum (monachorum) jura pro posse servare et illaesa custodire, inutilia evitare, dieque ac node in litibus et qusestionibus ejusdem monasterii ubique terrarum fideliter laborare. Tabul. Major, monast.: Notificamus igitur successoribus nostris, quod guidam presbiter nomine Bernardus de Valle-Guidonis volens de sseculo converti et monachus fieri, hoc nostrum Majus monasterium eocpetiit, et ut reciperetur obtinuil. Qui, quia multum dives non erat nee pecunias quas, ut est consuetudinis, secum afferret, habebat, cujusdam ecclesiae haud longe a Valle-Guidonis in villa, quam dntiquitus dicunt Avenarias, sites, donavit tertiam partem jure perpetua possidendam. De jure Regum nostrorum ponendi Oblatos in Monasteriis, vide Chopinum lib. 3. de Sacra Polit. tit. 2. n. 12. 13. 14. 15. tit. 5. n. 14.15, OBLATIABII HOSPITES, lidem qui sese cum universa familia, et bonis suis Monasteriis offerebant, et mancipabant. Chron. Mauriniacense lib. 1. pag. 360 : Hospites Oblatiarios pene octoginta ibi congregavit. Dati, seu Donati hospites etiam dicuntur in Concilio Senonensi ann. 1269. cap. 6. * Vide Antiq. Stamp, pag. 497. et Disquisit. Pasquer. lib. 3. cap. 40. OFFEBTI, Eadem nqtione. Chron. Farfense pag. 657: In alio prsecepto constituit ut si Monachi, vel secundum regu- * lam S. Benedicti Offerti S. Marias, quos Abbas ordinaliter providere debet, fug a lapsi, per Episcopia, et certa Monasteria, sive per diversa loca perrexerunt, ubicumque eos invenerit, tarn ipse quam et missi sui prsesentialiter recipiant absque ali-

OBLcujus dilatione vel contrarietate. Charta Caroli Magni ibidem pag. 658: Aut homines ejusdem monasterii tarn ingenuos, quam servos libellarios, aldionem et aldianas, seu Clericos, vel cartulalos, aut Offertos super terram ipsius Monasterii commanentes, distringendos, etc. In alia Lotharii Imp. ibid. pag. 668 : Servis, ancillis, libellanis, cartulatis, Offerlis, opilionibus, etc. Alia Caroli C. Imp. ibid.: Offertos vero ejusdem Monasterii nolumus in seculo vagari, sed ubicumque inventi fuerint, licentiam habeat Abbas.... eos ad Monasteria reverti facere. Alia Caroli M. ,in Chron. S. Vincentii de Vulturno pag. 679: Seu etiam excusatos, seu Offertos, qui in prasfatis Monasteriis leyitime jam subjecti sunt, vel qui devote offerre se cum suis rebus voluerint, juste et rationabiliter licentiam habere debeant. Ejusmodi Offertorum occurrit alibi mentio. 1. OBLATIO, Idem quod Oblata, seu hostia. Ordo Romanus: Et ponit Pontifex Oblationem in loco suo, et Archidiaconus calicem juxta earn. Fortunatus in Vita S. Radegundis lib. 1. cap. 16 : Oblationes etiam suis manibus fdciens, locis venerabilibus incessabiliter dispensavit. [Praeceptum Caroli C. pro Fontanella, torn. 3. Annal. Benedict, pag. 665. col. 1: Ut ad Ecclesias luminaria concinnanda et vinaticum ac Oblationes istas res habeant concessas.] Ermenricus post Isonis lib. 2. de Miraculis S. Othmari cap. 24 : Ut ei intimaret Oblationes non ila munde paratas esse, ut puritas sacrificandi pdposcisset. Charta Ivonis Abbat. S. Dionysii ann. 1169 : Hxc sunt autem, quae jure habere debet,... Capitagia hominum nostrorum pro 40. sol. ita tamen ut de Us, qui Oblationes integras solvunt, vel dimidiam, nihil tale accipiat, etc. [Adde Gregorium M. qui panem sacriflcii Oblationum coronas vocat lib. 4. Dialog, cap. 55.] OBLATIO, Ipsum sacriflcium. Gloss. Graec. Lat.: Oblatio, -Trpoo-ipopa, sic Graeci sacriflcium Christianum vocant. * Epist. Synod. S. Cyrilli apud Mar. ercat. pag. 869: Si quis dicit (Christum) et pro se obtulisse semetipsum Oblationem et non potius pro nobis solis, non enim eguit Oblatione qui peccatum omnino nescivit, anathema sit. Occurrit apud eund. pag. 365.] Capit. Caroli M. incerti anni cap. 12. et lib. 6. cap. 305. al. 407 : Non solum sacrificia quas a Sacerdotibus super altare Domino consecrantur, Oblationes fidelium dicuntur, sed quascunque ei a fidelibus offeruntur, etc. Ita S. Cyprianus Epist. 37 : Significet mi hi dies quibus in carcere beati fratres nostri ad immortalitatem gloriosae mortis exitus transeunt, et celebrentur hie a nobis Oblationes et sacrificia ob commemorationes eorum, etc. Et Epist. 271 Communicando cum lapsis, et offerendo Oblationes eorum, etc. id est, eorum nomina e diptychisrecitando.S. Audoenus in Vita S. Eligii lib. 2. cap. 20 : Alio vero tempore, cum diosceses suas, ut Episcopis mos est, visitaret, extitit quasdam certa causa ut in una Basilica interdiceret cursum vel Oblatwnem, quousque ipse juberel, celebrari. Additio 3. Ludov. Pii cap. 4. et Chrodogangus Metensis in Regula Canpnicorum cap. 72: Non oportet in domibus Oblationes celebrari ab Episcopis vel a Presbyteris. Ex Concilio Laodiceno can. 58. ubircpoaNALE, Liber in quo continentur Orationes, quse in Ecclesia recitantur, quae a voce Oremus initium habent, in Charta ann. 1176. apud Ughell. torn. 7. pag. 1275. Idem ORATIONARIUS, in Testamento Riculfl Episcopi Helenensis ann. 915. dicitur. * 2. ORATIO, jEdes sacra, in qua oratur, vel pia peregrinatio. Chartul. rS.> Joan. Angeriac. fol." 68. y. : Dedit Ule Hugo monachus duodecim denarios, et prsestavit suum caballum eunti ad Orationes S.- Marias Magdalenae. Vide' supraOracuJ.wwl. et Oratoreo in Orator1. 1. ORATOR, Qui Deum orat, precatur. Johannes de Gariandia in jEquivocis :^Orator Christum rogat, et verbum bene profert.

Salvianus Epist. 8 : Deus trlbuat, ut qu& fuerunt discipuli quondam mei, sint nunc quotidie Oratores , mei. Liber Epistol. S. Bonifacii Archiep. Mogunt. Ep. 113 : Notum sit pietati vestree, quia in quantum Deus nos exaudire dignatur, Oratores vestri incessanter sumus, et attentius esse cupimus. Epist. 114 : Vernaculus vester et fidelis Orator. Baldricus lib. 3. Chron. Oamerac. cap. 52 : Genus humanum ab initio trifariam divisum esse monstravit, in Oratoribus, agriculto~ ribus,pugnatoribus,... Oratorum a s&culi vacans negotiis, dum ad Deum vadit intentio, etc. Ordericus Vitalis lib. 3 : Talis homo non debet Abbas esse, qui exteriores curas nesc.it, negligiique. Unde vivent Oratores, si defecerint aratores ? Occurrit in Diurno Romano cap. 2. tit. 5. 6. Concilio Aquisgran. II. can. 15. in Charta Caroli M. quae exstat in Vita S. Autberti Beneventani num. 9. apud Ermanricum in Vita S. Soli cap. 7. et alibi passim. ORATORES, Peregrini, qui ad Sanctorum limina orationis et pietatis ergo pergunt. Concilium Narbonense ann. 1054. cap. 24 : Negotiatores et Oratores qui ferunt sportas, nemo substantiam eorum apprehendat. Nicolaus II. JPP. in Decreto ann. 1059 : Illi etiam qui peregrinos, vel Oratores cujuscumque Sancti, sive Clericos sive Monachos, vel feminas seu in omnes pauperes deprsedati fuerint, etc. Concilium Romanum ann. 1078 : Quicunque autem aut Orator sive peregrinus, aut viator in terram excommunicatorum devenerit, etc.

T ORATORES, Qui aliquid orant ab ali- mingford. in gestis Eduard. I. reg. Angh quo, supplices, Gall. Supplians, alias ad ann. 1297. pag. 133: Tres canonici Orateurs. Literas supplices ann. 1407. ejusdem domus, qui paulo ante redierant, apud Madox Formul. Anglic, pag. 16 : mortem non timentes, cum vidissent veExeellentissimo in Christo Domino, Do- nientem exercitum, fugerunt in Oratomino Ricardo Beauchamp Dei gratia Co- rium suum, quod de novo construxemiti Warwychise, vestri humiles, devoti rant;... moxque ingressi sunt ad eos viri et perpetui Oratores... Monachi regulares lancearii vibrantes eis lanceas, et dicenPrioratus B. Mariaz... de Cranewel, etc. tesf ostendite nobis thesauros ecclesise vesGharta Henrici IV. Franc. Regis ann t trse, vel confestim moriemini. A capella 1596. ex Ghartulario Gemetic. torn. 1. interdum distingui Oratorium observapag. 8 : Henri par la grace de Dieu Roy vimus supra in Capella 6. de France et de Navarre, a tous presens * ORATORIUS, Eadem notione, apud et advenir salut. Scavoir faisons, nous Meichelbec. torn. 2. Hist. Frisihg. avoir receu I'humble supplication de nos pag. 60. bien amez, et devofs Orateurs les ReliQuaerunt viri docti, quid sit euxTriptov yieux, Abbe et Convent de I'Abbaye de S. TOU ayiwTaTou (xaptuptoy S.Euphemise Cal~ ehedonense, in quod secessisse EpiscoPierre de Jumieges, contenant que, etc. * 2. ORATOR, Qui oratorium deservit, pos tractatum de fide habituros, dum idem qui Capellanus, nostris etiam Ora- ageretur Concilium Calchedonense, trateureodem sensu. Charta Joan, episc. dunt Acta ejusdem Concilii, quod habiBrioc. ann. 1129. in Tabul. Major, mo- tum ev TW fj.apTup( ejusdem sancta^ Euhemiae/constat 'exact. 3. et Scriptorinast. : Sacrorum canonum auctoritas hoc ordinando disposuit, ut unusquisque us. Vir doctissimus ad lib. 2. Evagrii episcopus ecclesiastica beneficia sui epis- cap. ult. Oratorium Martyrii S. Euphecopat'us, secundum statuta Apostolorum, miae contendit idem esse quod altare, servitoribus cxterisque Oratoribus sanctas quod nos, inquit, Chorum vocamus. Sed ecclesise fideliler, prout unicuique opus aliud fuit p^pa, seu atltare apud Graeerit, dividat. Lit. Caroli VI. ann. 1405. cos, aliud vao? vel chorus, uti docuim'us torn. 9. Ordinat reg. Franc, pag. 70 : in "Descriptione aedis Sophianae. Deinde Ipsos religiosos ad quos et eorum religio- in Constitutione Impp. Theod'osii et Vanem ac priedicta monasteria in Domino lentiniani de his qui ad Ecclesiam-congerimus maximum et specialissimam de- fugiunt,- altare ab oratorio distinguitur: votionem et ^affectum, tamquam ad pro- Pateant summi Dei templa timentibus, prios et speciales capellanos et Oratores nee sola altaria, et Oratorium templi cirnostros, etc. Alias ejusd. reg. ann. 1396. cumjectum : qui Ecelestas quadripertito in Reg. 154. Chartoph. reg. ch. 655 : Te- intrinsecus parietum septu concludit, ad nons (les religieux, prieur et convent de tuitionem confugientium sancimus esse la Fontaine Nostre Dame en Valoys de proposita, sgd usque ad extremas fores I'ordre Chartreuse) par devant tous au- Ecclesise, quas oratum gestiens- populus tres dudit ordre nos principaux et ,espe- primas ingreditur, confugientibus aram ciaulas chappellains et Orateurs. Vide salutis esse prsecipimus. GrSeca haOratorium 1. bent : 'Avc&YOy)DuziACUM, Douzy, Paris, fol. 452. r. inter Sedanum et-TvlOsomagum. Vide nium. " " j GOLONIA Villa, prope Vindinum CeT CRISGIAGUM, et GRECIACUM Pala- Mabill. nomannorum, Couleines, apud Sirmon- tium, Crecy, ad rivum Maiam in PonDURA vel DURIA Pofattum. Doublet, dum in Notis ad Capitul. Caroli C. edit. tivo. Charta Clotharii ann. 660. apud pag. 708. 716. 718. Chiffletfuf in Tornutio Lupar. torn. 3. col. 1. 2. 3. 5. et 6. Miraeum torn. 2. pag. 926. Literae Phi- pag. 268. Duriss villae mefiiM.e&t passim * COLONIA AGRIPPINA ad Rhenum, lippi V. ann. 1321. torn. 1. Ordinat. in Annal. Franc, [vulgo Dunen JJbiorum primorum Francicorum regum sedes, Reg. Franc, pag. 815. Vide Mabillo- vicus, veteribus Marcodurum.^ billonium.] in qua, teste Jordano Paderborn. in nium. * EDUENSE Palatium, ii Chron. Pipinus major domus principale T CRISPIACUM, CRISPINIACUM oppidum Jun. ann. 1146. inter Probat. ult. domicilium habuit. Ita Godefr. abb. Valesii tractus primarium, Crespy, in Gottwic. in Chron. ejusd. monast. pag. Charta S. Ludovici ann. 1247. apud Mar- Trenorch. pag. 161. Vide Valesii 5 ten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 1297. et Gall, in v. Augustodunum. 465. | ELIDIO Villa, in Praecepto Caroli C. T COMBELLI Villa regia, in Briegio Mandato Philippi Pulcri ann. 1311. torn. ann. 876. torn. 3. Annal. Bened. inter non procul a Matrona, vulgo Combeaux. 1. Ordinat. Reg. Fr. pag. 484. Instr. pag. 681. Locus est, teste Mabil| CROICIAGUM , CROVIACUM , vulgo Ibi exstitisse Palatium ex eo maxime efficitur quod typum proferant Boute- Crouy, secus Augustam Suessionum. lonio, hand procul ab opido Trajecto ad Mosam. rous et le Blanc in quo inscriptam legi- Vide Mabill. I EMBREGHA, Villa supra Rhenifluenta, T CRUZTIACUM Villa, vulgo Cruzenach, tur Combellis fit. Vide Vales. Notit. Gall, ad Rhenum prope Bingium, in Charta Embricum, Emmerich, in Westphalia. pag. 415. 1 COMMEBGIACDM Villa, Commercy, in Caroli Mag. ann. 909. apud Miraeum Charta Caroli Simplicis ann. 922. apud .Calmet. torn. 1. Hist. Lothar. inter pago Tullensi. Annal. Franc. Fuldens. torn. 2. pag. 937. , * Cruciniacum palatium, in Charta Instr. col. 337. et Eginhardus ad ann. 823. et 825. Vide 1 ERCHARIAGUM, ERCHERECUM, Esapud Eccard. inter Probat. Hist, geneal. R. P. Senoit in Hist. Tull. COMPENDIUM Palatium, [Compiegne. march. Misnens. pag. 257. Civitas Pala- chery,non longe a Lauduno. Vide Mabill. * Ercrecum, torn. 3. Collect. Histor. Praeceptum Childeberti Reg. Franc, ann. tinatus inferioris ad amnem Navum, ex Franc, pag. 365. Erchericum, ibid. pag. 536. apud Marten, torn. 1. Ampl. Collect, Gbron. Gottwic. pag. 466. 1 CUNIGUST Curtis Regia. in Praecepto 615. Erteriacum , pro Erceriacum, in col. 5. Aliud Clotharii II. torn. 1. Analect. pag. 158. Gharta Chilperici II. ann. Carlomanni ann. 879. torn. 2. Capitul. Chron. Fontanel. torn. 2. Spicil. novae circ. 720. apud Calmet. torn. 1. Hist. col. 1505. f. Konigstein 4. aut 5. leucis a edit. pag. 263. 1 ESSONA seu EX.ONA, Essonne. in agro Lothar. col. 268.] Capit. Caroli C. pag. Moguntia distans. | CUSIACUM, CUCIAGUM. Vide Caucia-Parisiensi. Vide eumdem Mabill. 422. 425. 434. 447. 459. 492. Doubletus EVROGILUM, [sive EBROGILUM, Ebreuil pag. 777. 778. 780. 790. 801. 813. Bibl. Flo- cum. * CURTIS BOSONIS, Villa super amnem in Arvernis ad Sicaulam flumen.] Vita riac. torn. 1. pag. 253. [Adde Marcam Hisp. in Append, col.940. Duchesn. torn. Ligericum, in Charta Caroli C. ex Tabul. Ludovici Pii ann. 798. [Vide Mabill.] T FERE IN TARDANESIO CASTRUM , 4. pag. 64. Godefredum in Observ. ad S.eMart. Turon. CYMGIAGUM. Vide supra Chaingta- Fere en Tardenois, in Suessionibus. LiHist. Caroli VIII. pag. 355. et Mabillocum. terae Johannis Reg. ann. 1363. torn. 3. nium.] * DEGIMA, Curtis regia, hodie Dezen. Ordinat. pag. 488. 1 CONEDA Vicut, vulgo Cande, ad LiT FERRUCIUS Villa ad Garumnam, Cagerim, ubi S. Martinus obiit. Praecept. juxta Mosellam, non procul a Treviris, Caroli C. ann. 869. apud Marten, torn. 1. Charta Dagob. I. apud Zyllesium in De- stel Ferrus, in Charta Caroli ann. 843. fens. S. Maximi part. 3. pag. 8. Vide inter Instr. torn. 1. Hist. Occitan. col. 78. Ampl. Collect, col. 211. 1 FLAMERESHEIM Villa Regia, in Rif CONFLUENTES ad Rbenum, Coblentz, Chron. Gottwic. pag. 467. 1 DIONYSIANUM Palatium, S. Denis. puaria seu Ripuarise conflnio. Annal., apud Mabillonium. Vide Mabill. Metenses ad ann. 870. apud Duchesn. * CONSTANTIA , Gannodurum aliqui* DISPARGUM, Castrum in 3. Hist. Franc, pag. bus, nonnullis Castellum aquarum, Au- Tungrorum, in quo habitabat termino torn.FLATTANA Palatium. 312. 1 Praecept. LoClodio gusta Turgoiorum, aliis Valeria, item rex, ex Greg. Turon. lib. 2. Hist. cap. 9. tharii ann. 846. apud Marten, torn. 1. Harudes et Vitodurum appelhata, ad la- quod idem est, ut nonnullis scriptori- Ampl. Collect, col. 115. cum Bodemicum, palatio regio clara bus placet, atque Duysborch prope Lo* FLORINIACUM. Villa sub Carolingicis caesaribus. Vide Guilli- vanium. Vide Dubos lib. 2. Hist, critic, Diploma Pippini II. reg. super Carum. Aquit. ann. man. Habspurg: lib. 2. cap. 1. etde Reb. cap. 7. 847. torn. 8. Collect. Histor. Franc, pag. Helvet. lib. 1. cap. 3. Ita Gottwic. abbas DIVIO Palatium, (Dijon.) Guichenonus 361. in Chronic, pag. 466. * FOLLANEBRAIUM , ^Follenbray , in in Probat. Hist. Bressensis pag. 216. 1 CoPSISTAiNUM vel COPSISTANIUM, ago Laudunensi inter Calnacum 'et * DODINIACA vulgo Cufstein, vel Kvpfstain, in su bur- imper. ann. 854.Villa, in Charta Lothar. odiciacum, villa regia Francisci I. et Dunod. in Probat. bio urbis Moguntiae ad Lapidem ilium Hist. S. Claudii apud 66. Henrici II. cujus meminit Hincmar. pag. famosum Moguntinum, qui a recentioLaudun. in epist. ad Hincmar. Rem. * DOMUS ribus Aichelstain vocatur. Haec Schilte- Vide supra DEG9RIS vel Pulchritudinis. Ita Vales. Notit. Gall, in v. Braium. Bellitas. rus in Gloss. Teuton, de rebus patriis t FOLLEYE in silva Leonum, a Foliata * disserens. Charta Caroli M. ann. 790. Aug.DONATIO, Palatium, in Charta Phil. Gall. Fouillee, locus foliis obsitus, dicta. ann. 1182. ex Tabul. Floriac. apud Felibian. inter Probat. Hist. S. Charta-Philippi IV. Char* DONGHERIUM Villa dominicalis, tular. Domus Dei ann. 1293. in Actum Dion. pag. 42. Pontisar.: | CORBARIA Palatium, Corbiere, apudvulgo Donchery, ad Mosam, inter Mace- apud domum nostrum Folleye in Leonirias et Sedan um , in Charta Caroli bus, etc. Mabill. CORBINIAGUM Palatium [ Corbeny, Crassi laudata a Valesio in Notit. Gall, * Fulleria appellatur in alia ejusd. vulgo S. Marcoul, in dioecesi Laudunen^ pag. 133. Phil. Charta ann. 1298. si.] Charta Caroli G. in Hist. Corbiniac. | DORDINGTUM, DORDINGUM ad Ur- FONS-BLAUDI, seu Bliaudi, Fontai1 5. Marculfi pag. 90. Vide Annal. Franc. biam, Dourdan sur Orge. Chartul. vetus nebleau, in silva Bleria pagi VastinenFuld. ann. 771. [et Mabill.] Prioratus Longipontis : Hoc factum est sis. Vide Mabill. * CORBOILUM, CORBOLIUM, Palatium, apud Dordingtum in camera (Ludovici * FORACHEIM, Villa seu Curtis regia in agro Parisino, vulgo Corbeil, in Crassi) Regis. Vide I'Escornay in Com- in Germania, vulgo Forchain. Charta ment, de civit. Dordin. Charta Ludov. Jun. ann. 1142. et in alia Ludov. Pii ann. 829. ex Tabul. Novient. S. Ludov. ann. 1248. ex Tabul. MauriT DRIPIO Palatium, ie Charta Caroli Annal. Ful. ad ann. 872. Foraheim, ibid, gniac. Mag. ann. 3. regni ejusdem. Haud scio ad ann. 874. Forahheim, Foreheim in Di\ COSTA Villa, in Charta Carolomanni an non idem fuerit cum Rouaume vel plom. Ludov. Germ. reg. ann. 910. torn. ann. 882. inter Probat. torn. 2. novae Hist. Royaumaix in Agro Tullensi, quod Re- 9. Collect. Histor. Franc, pag. 373. Occitan. col. 20. Vide quae de hac villa gale madium et Regalis hortus dicitur in * FORESTA in pago Vastinensi prope

S

102

PAL

PAE

Milliacum ; Forest lez Milly en Gastines, circ. 820. Vide Chron. Gottwic. lib. 3. Beuf torn. 1. Dissert, pag. cxvj. Vita S. in Charta Phil. V. ann. 182flk Arnulpbi t9m. 4. Juf. pag. 404. col. 1: pag. 481. ^FOSIANUM Villa, in Caai-ta KarloHERISTALLUM, [Herdtallum, Haristal- Et sicut solitus erat (Chlodoveus) victitr manni ann. 881. torn. 2. CajpttfJ,,eol. 1510. lium Palatium publicum, vulgo Herstal, ad Juviniacum in pago Suessionico reFBANGONOFURT Palatium^ [Francfort. ad Mosam Leodium inter et Trajectum: meavit. Charta Caroli M. ann.'-794. torn. 2. Ca- patria Pippini Majoris Domus Franciae. KALA, vulgo Chelles, hodie Abbatia pitul. col. 1400.] Tfi^gahus de Gestis Charta Caroli Mag. ann. 780. apud Cal- Sanctimonialium, [pone quam situm Ludovici Pii cap, 4& ^hron. Farfense met. torn. 1. Hist. Lothar. col. 291.] fuisse palatium regium probabilissimum pag. 655. - ,-'" Baldricus lib. 1. Chron. Camerac. cap. est.] PraeceptumRoberti Regis in Tabul. 67. Sammarthani in Episc. Andegav. n. S. Dionysii : Auctoritate nostra et Epis1 FRISGODIQS. Videi Trisgodios. 1 GARmNpaJ&jrfay, in pago Pictavensi. Vide VaHISENTIAGUM Palatium a Mosella ftu- Marlegio. Vide Mabillon. , l$g- in Notit. Gall. mine 8. fere millibus constructum, in An1 LATINIAGUM Villa, Lagny. Vide ';*'"* GAVERDOLIUM Villa, Idem f. quod nal. Franc. Bertin. ann. 842. [pro Sen- Mabill. Gavarclacum; vel Gargogilum seu Gar- tiacum, Sentzich.] LAUDUNUM Palatium, [Laon. PraecepgoZium ad Ligerim, vulgo Jargeau. 5 HORTUS REGIUS. Vide Dripio. tum Caroli M. ann. 797. apud Marten, Charta Caroli C. ann. 851. ex Tabular. t HTURNUS. Vide infra Turnus. torn. 1. Anecd. col. 15.] Beslius in Comit. S. Albini Andegav. f TSuxoRi, HUXORIUM , Heuxter, ad Pictav. pag. 253. Codex Donat. piar. Mi* GAYA in Campania. Charta Phil. Wiseram, inEpiscopatuPaderbornensi: raei pag. 120. [Lugdunum Palatium dici Pule. ann. 1310. ex Chartul. Regalis loci quern locum etiam ante Carolum M. tur in Charta Caroli Simplicis ann. 921. ch. 28. villam regiam fuisse scribit Visselbec- apud eumd. Miraeum 2. edit. torn. 1. pag. GEMMETICUM Villa regia, vulgo Ju- cius in Chron. Huxor. Vide Paullin. 36. Laudunum clavatum, in Charta Lo* mieges, in pago Rotomag. ad ripam Se- Rer. Germ, syntagm. torn. 1. part. 2. tharii ann. 954. ibid. pag. 43. Vide Apquanae. Vita S. Filiberti apud Duchesn. pag. 1. et Mabill. pend, ad Marcam Hispam col. 856. 87L torn. 1. pag. 650. T JENVILLA Palatium, Janville, in pago Sirmondum edit. Lupar. torn. 3. col. 63. GENTILIACUM, [Gentilly, agri Paris, Aurelianensi inter Aurelias et Carnu- Mabillonium, etc.] villa.] Annal. Franc, ann. 766. [Vide tum. Charta Ludovici Junioris ann. ^LEMEGIA Villa, in Charta Odonis Mabillonium.] 1141 ex Tabular. Bonae-vallis. Reg. ann. 890^ inter Probat. torn. 2. 1 S. GERMANUS in silva Ledia sive T INGELHEIM Palatium, Bingium inter Hist. Oecitan. col. 26. Haud seio an Laia, S. Germain en Laye. Vide Mabillo- et Maguntiam, in Prsecepto Ludovici Lemegia idem sit guod Limogiss in silva nium. Pii ann. 826. apud. Marten, torn. 1. A^uilina, vulgo Limoux; vel Limolium, GERMINIACUM Palatium, [Germany : Anecd. col. 25. Ingelinheim, in Charta Limeuil, in Briegio. quodnam vero sit istud Germiniacum ejusdem Imper. ann. 831. torn. 5. novae * Leg. Lernegia, uti editum est loco pronuntiare baud ita facile est. Vide Gall. Christ, inter Instr. col. 463. laudato, et torn. 9. Collect. Histor. Franc, | INSULT super Matronam, Isles surpag. 451. Valeat itaque proposita hie Mabill. Charta Caroli C. ann. 854. torn. 2. Capital:, col. 1462.] Hariulfus lib. 3. Marne. Vide Mabillonium. coujectura. JOGUNDIAGUM, alias Joguntiacum Pacap. 9. pag. 499. | LENS, in pago Atrebatensi, inter * Germiniacum dioecesis Aurelianensis latium, vel Jogentiacum, in Lemovicino, villas Regias accensetur in Capitul. Catribus leucis distans a Magduno ad Li- [nunc Joac.] Vita Ludovici Pii ann. 832. roli C. ann. 877. tit. 53. 32. Vide Sirgerim interpretatur D. Le Beuf. Ademarus in Chron. ann. 829. Gesta mondum edit. Lupar. torn. 3. col. 344. ' T GESEIGUM, GESIAGUM Regalis Sedes, Lemovicensium Episc. cap. 1. Vita S. ^ S. LEODEGARIUS, in silva Lisga yel in Charta ann. 24. Lotharii ex Chartular. Genulfl cap. 7. [Jucuntiacumf apud Ai- Lisica. Charta Ludovici VI. ann. 1125. S. Petri in Vallibus. moinum lib. 5. cap. 13.] apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, * GISORTIUM, Palatium, in Veliocassi* Jogundiaeum, in Charta Ludov. Pii col. 685. Vide Mabill. bus ad flumen Ittam, Gisors. Charta ann. 793. inter Instr. torn. 2. Gall. | LEODICUM Vicus publicus, aliis LeuPhil. Aug. ann. 1212. ex Tabul. Mauziac. Christ^ col. 346. Jogentiacum et Jogenna- dica, Liuga, et Legia, Liege. Vita Caroli 1 GODDINGA Villa, in Diplom. Caroli cum, apud Labbeum torn. 2. Bibl. Mss. M. ad ann. 769. Praecept. Lotharii ann. Magni. Vide Mabillonium, et infra Gun- pag. 159. et 713. Nonnullis Mont-Joui, 853. apud Marten, torn. 1. Ampliss. Coldovilla. locus ab abbatia S. Martialis dependens, lect, col. 130. Vide eumd. Sirmondum 1 GRANIA Villa, in Charta Caroli qui in Chartis ejusdem Gaudium et col. 95. 101, Crassi Imper,. ann. 886. apud Perardum Gaudiacum nuncupatur: sed potior mini T LEONES, in finibus Veliocassium pag. 160. An idem quod videtur opinio D. abb. Belley, cui locus vulgo Lions. Castrum nostrum de Lyons, 1 GRANI-AQUIS, pro Aquisgrani, in esse videtur, qui etiam nunc Palatium in Charta Philippi Aug. ann. 1217. Vide Cbarta Caroli M. torn. 3. Analect. pag. appellatur, ad Viennam positus, una Valesium in Notit. Gall. 262. Vide supra. 1 LINGONENSE Palatium, Lang res, in circiter leuca a Lemovico distans. Com* GRENE vel GREVE, Domus regia. ment. Acad. Inscript. torn. 19. pag. 721. Diblom. Caroli Simplicis ann. 921. Charta Phil. V. ann. 1318. in Reg. 56. Quam sententiam firmat Vita Ms. S. f LIPGIAGUS Vitta Andegavensis, in Chartoph. reg. ch. 217: Nos carissimse Mart. Ludov.: Et cum iter facerent con- Charta Carlomanni ann. 882. inter Proconsorti nostrse regime domum nostram, tigit ut devenirent ad quoddam regale bat, torn. 1. Hist. Occit. col. 138. guse vulgaliter nuncupatur de Grene in palatium, vocabulo Jogentiacum. Fixerunt LIFTING Palatium, [vulgo Lestines in autem tentoria et papyliones omnes prin- Cameracensi pago.] Mirac. S. Ursmari Campania,... concedimus. Vide Grania. GUNDOVILLA, Godingovilla, vel Gun- cipes et comites e diversis regionibus coa- num. 19. Fulcuinus de Gest. Abbat. dulftvilla Pallatium, [Gondreville, ad Mo- dunati super Vinzennam fluvium. Lobiens, cap. 3. 6. Cod. Donat. piarsellam una leuca infra Tullum-LeucoJOPILA Villa publica, [Jupila, Jupil Miraei pag. 38. (Vide Mabillonium.] t LIVRIAGUM tn Alneto, Livry en Aunis, rum.] Frotharius Episc. Tullensis Ep. vel Jopil prope Leodicum. Charta Dago11. Claudius Thiroux in Hist. Comit. berti II. torn. 3. Analect. pag. 220. Job- in Edicto Philippi V. ann. 1317. tornAugustodun. pag. 55. Doublet, pag. 715. villa, in Charta ann. v. Pippini ibid. Pag. 1. Ordinat. reg. Franc, pag. 650. * Emendandum en Aunay vel Aunoy. Columbus in Episcopis Vivariensibus 239.] Annal. Franc. Metens. ann. 714. * LOCLE Cattellum, Laches, in finibus T ISEMBURGUM Palatium, Isembourg. lib. 2. n. 38. Charta Ludovici Balbi ann. Turonum ad Angerim. Mandat. Johan2. Ind. 12. in Tabul. Heduensis Eccl. Vide Mabill. [Adde Annai. Bertin. ad ann. 869. Hinc1 ISSIAGUM vel ISGIAGUM, Issy, ad Se- nis Reg. ann. 1356. torn. 3. Ordinat. pag. 84. Vide Vales. Notit. Gall. v. Luccse, marum torn. 2. pag. 613. Reginonem ad quanam. Vide eumdem Mabillonium. j JuyENCiACUM Palatium, Idem quod > pag. 288. ann. 984. et 985. Chifflet. in Tornutio ^ LOCUS-SANCTUS Palatium, vulgo Jocundiacum, in Charta Ludovici Pii pag. 275. Mabill. etc.] | GURZIAICA Villa super Madernamann. 832. torn. 1. Hist. Occitan. inter Loursain, in Briegio. Vide eumdem Vales, pag. 422. fluvium, in Charta Ludovici Transma- Instr. col. 67. T LONGALARE, LONGLARE Palatium iQ * JUVINIACUM Palatium, Juvigny ; duarini ann. 940. apud Perardum pag. 165. * HERINSTEM, Villa pagi Alsacensis bus leucis a Suessione versus Septen- silva Arduenna, dioecesique Leodicensi, ajl Ilium fiuvium, Argentinam inter et trionem, non Joyne, ut volunt Bollan- non procul a S. Hubert! coenobio, vulgo Schlestadium, in Charta Ludov. Pii ann. distae ; quod pluribus demonstrat D. Le Glare. Charta Lothariii ann. 844. apud

PALMiraeum torn 1. pag. 338. Vide Mabill. Baud scio an idem sit quod Longcamp in Charta Oaroli Crassi, Defens. Abbat. Prum. pag. 58 : Actum in pago Arduenna in villa nuncupata Longcamp. ] LORIACUM 'Palatium in pago Vastinensi, Lory, apud Mabillonium. \ LUGDUNUM Palatium, Lyon. Charta Ludovici Pii ann. 836. in Append. Marcae Hisp. col. 779. Alia Lotharii ann. 968. ibid. col. 892. * LUPARA. Palatium Parisiis notissimum. Charta Joan. reg. Franc, ann. 1356. ex Chartul. 23. Corb.: Datum apud Luparam juccta Parisios. ] LusARCA Palatium,Lusarche, in agro Parisiensi. Vide Mabillonium. ^ MADOALLUS Fiscus dominions, in pago Cenomannico ad flumen Meduanam. Praeceptum Childeberti I. ann. 528. apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 4. Vide Vales-Notit. Gall. pag. 312. * MADRIOL.E villa nostra, vulgo Afarofes.ad Sequanam in pago Melodunensi. Charta Caroli M. ann. 786. torn. 5. Collect. Histor. Franc, pag. 750. MAMAGGA villa publica [Maumagues, in agro Noviomensi. Praecept. Dagooerti II. torn. 3. Analect. pag. 217.] Annal. Franc. Metens. ann. 692. [Vide Mabill. et Cointium in Epist. quam regi inscripsit torn. 4. Annal. Eccles. Franc.] ] MANDERFELT PaZaimm haud. procul a Prumiensi monasterio in Electoratu Trevir. Charta Lotharii ann. 854. apud Marten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 134. 1 MANTALA Palatium in pago Viennensi, Mantaille. Vide Mabillonium. * Mantelus villa, in Charta ann. 858. Caroli C. ex Chartul. eccl. Vien.- vulgo Mantaille. IMARELEIA, MARLEGIA Palatium in Elisatia, Marlen. Vide eumdem Mabill. Perperam Metlagium apud Felibian. inter Probat. Hist. S. Dion. pag. 79. 1 MARISCARIAS Villa in pago Arvernico. Praecept. Caroli Calvi ann. 843. apud Felibian.'ibid. pag. 64. t MARLACUM, MARLIACUM et Morlacum* Palatium, Morlay. Vide Mabillonium. * Marlacum situm in agro Parisiensi, vulgo Marly, intelligit D. Bouquet, cujus rationes videsis in nota ad torn. 4. Collect. Histor. Franc, pag. 658. 1 MARSNA seu MARSANA Palatium, Mersen. Vide eumdem Mabillonium. T MASLARIUM Palatium, f. Maseyck ad Mosam in Episcopatu Leodicensi. Charta PippiniReg. ann. 766. in Defens. Abbatiae Prumiensis pag. 52. * MASOLAGUM seu MASOLAGUM. Palatium. Vide Vales, in Defens. Notit. Gall, et Mabill. * Et Mansolacum, quod Curtis dominica et Palatium promiscue appellatur, D. Le Beuftom. Collect, var. script, ad illust. Gall. pag. 50.Maslay ad Venenam fluvium, una a Senonibus leuca distans. Ipsum consule. * MAUZIACUM Palatium, Monasterium Mausiacense, vulgo Mausac, in Arvernis. Charta Phil. Aug. ann. 1184. torn. 4. Ordinat. reg. Franc, pag. 206. 1 S. MEDARDUS Palatium, Idem quod Croiciacum. Vide Mabillonium. T MEDIANA Villa, Moyenvic, ut videtur, in Episcopatu Metensi. Charta Caroli C. ann. 845. apud Marten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 111. * MEDONTA Palatium, Mellentum ad Sequanam in Veliocassibus, Meulan. Charta Ludov. Jun. ann. 1167. in Chartul. Campan. Cam. Comput. Paris. Aliae

103

Phil. Aug. ann. 1188. ex Chartul. S. NiTNANTOGILUM, NANTOILUM Palatium, gas. Mellet. et ann. 1216. ex Lib. rub. Nanteuil. Vide Mabillonium. ejusd. Cam. fol. 122. v. col. 2. 1 NARBONENSE Palatium , Narbonne, in | MELEDUNUM ad Sequanam, Melun. Charta Caroli C. ann. 850. apud MarCharta Ludovici VII. ann. 1139. apud ten. torn. 1. Ampl. Collect, col. 121. ^ NEAPLA, aliis NIELPA Palatium, Marten, torn. 1. Anecd. col. 392. Alia S. Ludovici ann. 1230. torn. 1. Ordinat. pag. hodie Neaufle, in pago Vilcassino paroscise Rotomag. Capitul. Caroli C. tit. 54. * Tabul. Carnot.: Actum Meloduni in 20. Poema cui titulus, Les Adventures palatio domini regis Philippi coram ipso, advenues en France ab ann. 1214. ad anno Domini 1212. mense Julio. Lit. Ca- 1412 : roli V. ann. 1371. torn. 5. Ordinat. reg. L'an mil inc. imxx. avec xvm. ans, Franc, pag. 346 : Donne en nostre chastel De la Raine Blance fu affme le temps de Meleun sur Sainne. A Neaufle le Chastel. 1 METLAGIUM. Vide Mareleia. t METTENSE Palatium, Mets, in Charta Ubi Nelfa Castellum, Neaufle le ChasCaroli Simplicis ann. 912. apud Marten, teau, in Carnutibus indicatur. *NEMAUSUM, Palatium, Nismes, in torn. 1. Ampl. Collect, col. 270. Vide Charta S. Ludov. ann. 1248. ex Reg. 133. Mabillonium. MOGUNTIA Palatium, [Mayence. Charta Chartoph. reg. ch. 48. NEMETENSE, [Spire,] in Praecepto CaPipini Reg. ann. 765. apud Calmet.tom. 1. Hist. Lothar. col. 280.] Diplomata roli M. de Institut. Episcopat. per Saxoniam ann. 789. Belgica Mirsei pag. 24. [Vide Mabillo1 NEMETODORUM Palatium agri Parinium.] * MOLARLE Palatium, cum foresta. siensis, Nanterre. Vide Mabillonium. * NEMONS Palatium, in Charta Phil. Charta Pippini reg. ann. xi. regni ejusd. ex Reg. 111. Chartoph. reg. fol. 169 : Ac- Aug. ann. 1217. ex Reg. 44. Chartoph. tum in foreste, quae dicitur Malarias. Alia reg. ch. 36. NEOMAGUM Palatium. Vita Caroli M. Caroli M. ann. 774. torn. 5. Collect. Histor. Franc, pag. 727: Deinde ad Malarias pag. 100. Regino ann. 881. Lambertus super Victriacum, etc. Vide Vales. Notit. Smpfudiefa. Gloss. Isidori. 1 PANELLARE. Vide Panellum 2. 1. PANELLIIM. [ Pulvinar, ni fallor.] Liber Ordinis S. Victoris Parisiens. MS. cap. 18 : Lectualia sunt h&c, culcitra, bambucina, id est, Panellum, pulvilli, etc. Supra cap. 17 : Lectos etiam in domo hospitali... praeparatos habere debet, videlicet cum bambucinis, id est, Panellis laneis suppositis. [Vide Pannus 2.] 2. PANELLUM, Schedula, pagina, pagella, Panell Anglis. Fortescutus de Laudibus Legum Angliae cap. 25 : Vicecomes returnabit breve prsedictum coram eisdem justitiariis, una cum Panello nominum eorum (juratorum) quos ipse ad hoc summonuit. Crebro ibi. Hinc Panellare, et impanellare, pro, in naginam referre, apud practicos Anglos: juratores impanellati, in pagellam relati. Vide Edw. Cokum ad Littleton, sect. 234. [et Pannellare.] * 3. PANELLUM, Instragulum, ephippii genus, Gall. Paneau, alias Penel et Pennel. Pedag. Peron. ex Cliartul. 21. Corb.: Item lecheval a bas doit xj. den. s'il est a Penel, j. den. Un cheval de gris poil baste d'un Pennel, in Lit. remiss, ann. 1410. ex Reg. 164. Chartoph. reg. ch. 302. Vide Ordinat. reg. Franc, torn. 4. pag. 729. et torn. 7. pag. 565. art. 9. Hinc emendandum quod ad vocem Penellum additum est. Charta ann. 1246. inter Instr. torn. 8. Gall. Christ, col. 364. ubi de pcena, quam Harmiscaram vocabant, qua scilicet sellam supra dorsum deportare damnabantur : Prssdictus armiger habebit in collo suo Panellum suum perforatum, et caput suum emittet per foramen. Alia ann. 1325. in Reg. 64. ch. 86: In quodam basso inter asseres et Panellum dicti bassi, quod quasdam mula pprtabat, etc. Panel vero et Penelle, in Lit: remiss, ann. 1415. ex Reg. 169. ch. 47 : Le suppliant demanda aux compaignons se ilz avoient point prins les Penelles et bourras, que leurs bestes avoient sur eulx... Et tantost apres icelle Marion bailla au suppliant sa Penelle. Paulo supra : Les Panelz et sacz. Ubi crassioris telae segmentum significatur, Italis Pannello, Gall. Panneau. jl.PANELLUS, Retis species, Gall. Paneau. Charta ann. 1233. ex Schedis Pr. de Mazaugues: Praecepimus ne aliquis eorum de csetero intromittat in dicta sylva furam, vel furon, vel Panellos, vel canes solutos. Statuta Arelat. MSS. art. 30: Statuimus quod nullus deferat vel teneat retia vel Panellos, vel furonem in Camarguis vel aliis territoriis Arelat. nisi habeat propriam venationem. [* Vide Penellum et Pennellus 2.] 1 2. PANELLUS, Parvus panis. Vita S. Catharinae Senens. torn. 3. Apr. pag. 928: Quarum manuum sacrarum virtute Panelli multiplicabantur. [* Italis, Panellino. Vide infra Panicellus.] 13. PANELLUS, Fax, taeda, Italis Panello. Statuta Vercell. lib. 7. fol. 183 : Item previderunt quod olearii capiant de qualibet pilata olei quam facient extraneis personis denarios sex Pap. et non ultra, et Panelli remaneant domino. Vide Panadella. * Acad. Cruse.: Viluppo di cenci unti, il quale per le pubbliche feste s'accende in cima a pin alti edifici della citta, per far luminaria. Idem quod nostris Lampion.

128

PAN

PANSinguli Panetarii debent singulis dominicis panem unius denarii una dominica, et alter a panem unius oboli. Codex MS. redituum Episcopat. Autissiodor. an. circ. 1290. exaratus : Quilibet Panetarius de extra villam debet in illis sex Sabbatis supra dictis denariatam panis.] Est etiam Paneter nostris, panem conflcere. Charta ann. 1304 : Lequel ble doit estre cuts et Panetez, et estre le pain distribue aus pauvres. Maxime vero ita appellabant officialem domesticum, qui mensse panem, mappas, et manutergia subministrabat. Omcium Panetarii describitur in gestis Guillelmi Majoris Episcppi Andegav. cap. 23 : Nobis autem assisitis, ven'it nobilis D. Guido de Camilliaco in tunica, gerens mappam supra collum, quam ante nos supra mensam posuit, ministris suis cum coadjuvantibus : qua posita, manibus propriis duos panes coram nobis posuit, et alias panes in dicta mensa in qua sedebamus : quod officium eidem incumbebat ratione feudi de Camilliaco quod tenet a nobis, unde dicta die officium Panistarii subire tenebatur ....... Finito praridio, omnes mappas dictorum locorum habuit, quia jus suum erat. Vide Concilium Parisiense part. 4. cap. 11. In aula vero Regum Francise, digni-. tas etiam ea olim viguit, qua qui donatus erat, Panetarius Francise nuncupatur, vel Magister Panetarius Francise, ut HugodeAtheis Miles anno 1223. Cui similis fuit Pistor ille qui caeteris pistoribus prseerat in aula Pharaonis, apvt, Genes, cap. 40. v. 1. et 6 lic\ , apud Byzantines, de quo Codinus et alii. In Aresto ann. 1439. descripto in Historia Castilionensi pag. 235. Dominus de Graville Consiliarius et Cambellanus Regis dicitur fuisse Magnus Pistor seu Panetarius Francise. Atque ut id obiter moneam , Pestors vocabant nostri, quos Bolengarios dicimus. Charta Caroli filii primogeniti Regis Siciliae, data Andegavis ann. 1279. in Regesto Andegav. fol. 71 : Que tous Pestors, tous Boulangers de la ville d' Angers fissent loiaux danrees de pain. In Hypomnestico de Anastasio Apocrisiario, mentio fit Plutini beatissimi Imperatorii Pistons, id est, qui super omnes pistores publicos est, de quibus egimus in v. Manceps. Hugo de Cleeriis de Senescallia Francise : Tune Panetarius millet Comiti duos panes atque yini sextarium, et Coquus frustum carnis et vini haustum. Magnus vero Franciae Panetarius, ex sua dignitate praeerat omnibus Pistoribus publicis, j usque habebat per se, aut per suos Vicarios, panes qui venum exponebantur yisitandi, et habendi super eos cognitionem, correctionem, et punitionem, et emendas, erogandique ad pios usus panem minus sufficientem repertum, ut est in Aresto anno 1333. descripto in Histor. Monmorenciaca pag. 373. Vide Talemarii. T PANA.TERIUS, Pistor, in Charta ann. 1252 : Pro pedagio in dicto festo de singulis Panateriis unum panem unius denarii. Adde Chartam ann. 1314. apud Lobinellum torn. 4. Hist. Paris, col. 519. * PANETERIUS, Qui panem conficit et vendit, Pannetier, in Lit. ann. 1331. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 676. art. 8. A regibus nostris aliquando concessum viris etiam privatis, ut Paneterios haberent, id est, ut ejusmodi artifices instituerent sui emolumenti causa. Charta Ludov. Jun. ann. 1158. in Chartul. Mediani monast. fol. 4. v : Notum facimus... quod Guidoni Trosselli burgensi nostro Bituricensi et hxredibus suis in

* 4. PANELLUS , PENELLUS, Mensura rium piscis vel ad summam. Occurrit annonaria, eadem atque Panale. Vide praeterea in Sentent. arbitral! ejusdem in hac voce. Charta P. Matiscon. episc, anni inter Abbatem et Consules Gimont. ann. 1217. in Chartul. Cluniac.: Conces- Vide Panerum, et Pannerius. serunt Deo et ecclesiae Cluniacensi custo* Quidnam ridiculi aut in linguam diam molendini de Verneto... Qua? custo- Gallicam peccati habeat vox Panier vel dia est in viij. Panellis farinas. Alia Penier, non video, maxime cum native Joan, comit. Cabilon. ann. 1236. ibid.: sensu accipiatur, in Lit. remiss, ann. Dicti homines debent mihi vel mandate 1382. ex Reg. 121. Chartoph. reg. ch. 188 : meo reddere singulis annis apud Clunia- Un varlet que I'en appelloit, st comme cum centum Panellos avense. Alia Se- I'en dit, Perrin Fremil, lequel il (le supguini Matiscon. episc. ann. 1259. ibid.: pliant) ne cognoissoit, lui dist que un Idem Jacobus pro chacipoleria de Blanos enfant, que ycellui Perrin tenoit, il meist dicebat se habere sex Panellos fru- dedans ses Peniers pour le porter, et ledit menti, et pro chacispoleria de Vilers Jehan considerant que ce n'eust pas este se habere sex Penellos frumenti pro I'aisement de I'enfant ne de sa beste, mesmevse. Denique alia ann. 1326. in Keg. mement que les Panniers estoient parfons 64. Chartoph. reg. ch. 476: Quinque soli- comme bachoes, lui dist que il le mettroit dos et sex denarios Turonenses, unum devant soy ; et ledit Perrin respondi que Panellum avense ad mensuram Clunia- non, et dist que n'en feroit riens, se il ne le mettoit en Paniers; lequelJehan, quant censem. * 5. PANELLUS, a voce Italica Panello, il le oy ainsi fourchier en langaige, en Placenta ex seminibus oleosis .in tor- disant Paniers, prist a rire et dist par culari expressa. Liber Const. Mediol. esbatement: Meschance aviengne a la ann. 1216. inter Monum. Hist. Patr. vieille qui te aprist a parler ; lequel PerTaur. torn. XVI. col. 878: Cetera vero rin en soy attaynant de ce,respondi, mais animalia morbosa redhibentur, et sues a vous rwaut. Empanerer, pro in cista gramignosi, sive pasti de Panellis, boves ponere, in Stat. ann. 1350. torn. 2. Ordimorbosi, et oves marcidx sive morbosas. nat. reg. Franc, pag. 360. art. 117. Panneterie, sportse, in Lit. ann. 1369. torn. [FR.] * PANELUS, Eetis species, Gall. Pa- 5. earumd. Ordinal, pag. 253. 1 2. PANERIUS, Pistor, in Tabul. Duneau. Charta ann. 1501. ex sched. Pr. de Mazaugues : Sub pcena.*.... amissionis nensi Ch. 29. 1PANERNA, f. Perna, Gall. Jambon. furonorum, Panelorum et aliorum ingeniorum. Vide Panelhts 1. et Pennellus 2. Tabular. SS. Trinit. Cadom.: Recepit in * PANEMUS, Mensis Orientalium, qui stauramento IV. boves, et XL. bidentes, Julio Romanorum respondet, ut notant vi. pastes et n. Panernas. Vide Pernadocti Editores ad Vit. S. Mauric. torn. rium. 3. Febr. pag. 241. col. 2: Est hoc quidem PANERUM, Cista, area, ex Gallico tempus maximi sestus, erat enim tune Panier. Vide in v. Pretium, et supra Pamensis Panemus. nerius 1. . . 1. PANERA, Panora, Panchra, (ita * PANES, perperam pro Paves. Vide enim varie scribitur) rapina, in Glpss. Jsid. [Ubi Grsevius : Papias Pancra, infra in hac voce. PANESCULUS, Parvus panis. Will. Gr&cis rapina. A pancra, est verbum pancro, cujus compositum est apud Thorn, anno 1143 : Ipsi vendicabant, sciCatonem impancro, teste Nonio, -cui licet de pane 30. Panesculos. *PANESIUS, perperam pro Pavesius, impancrare est invadere ; rectius dixisset, rapere. Varro Ecclesia: In regiam Scuti genus, in Hist, belli Forojul. in arcam Impancrarunt. Sic legendum, non Append, ad Monum. eccl. Aquilej. pag. ut vulgo : Ecclesiam in regiam arcam 55. col. 1: Arma mea, scuta, Panesios impancrarunt: Ecclesia enim est index concedendo non habentibus. Vide Pavesium. Libri.l PANESTARIUS, Qui panem conficit, 12. PANERA, vox Hispanica, Granarium, Gall. Grenier. Synodus Limensis nostris Panestier. Charta Phil. Pule, ann. 1594. torn. 4. Cqncil. Hispan. pag. ann. 1297. in Lib. rub. Cam. Comput. 697 : Indorum parocM non permittent ut Paris, fol. 3. v. col. 2: Notum facimus Indi degant in aliis granariis vulgo col- quod nos obtentu grati servicii et accepti, cas vel pincas, troxes out Paneras, etiam quod Johannes Cordubenarius Panestaab oppidis procul dissitis. rius noster... impendit, etc. Consuet. Bitur. in ead. Cam. fol. 117. r: Item nulz | PANERETTA, diminut. a Panera, Canistrum, cophinus. Vita B. Justinse ne puet, ne ne doit faire pain a Bourges Les de Aretio torn. 2. Martii pag. 244: In pour vendre, que il ne paie estal fenestra quamdam Panerettam invenit patissiers... paieront autant que les autres Panestiers, et leur convient tenir estal a plenam albis panibus. 1. PANERIUM, pro Bannerium, Vexil- la panneterie, tant comme il y ait estal lum, Banniere, usurpat non semel Al- vacant. Vide Panetarius et mox Panetebertus Argentin. in Chronic, pag. 115. rius. 136. etc. * PANESTINA, Area, ubi panis conflci* 2. PANERIUM, perperam pro Paxe- tur vel asservatur. Inventar. ann. 1476. rium, Palorum contextus ae series in ex Tabul. Flamar.: Item plus duas Pamolendinis.Vide Paxera. Charta Theob. nestinas magnas guerrse sive armorum, comit. Campan. ann. 1233. in Reg. 86. depictas cum armis dictorum liberorum Chartoph. reg. ch. 66 : Pro Panerio au- et pupillorum. tem molendinorum ad stagna, centum PANETA, qui vel quse facit panem, solidos Pruvinenses... Decanus et Capitu- Ugutioni et Jo. de Janua. Occurrit lum dictse Ecclesise S. Quiriaci quiltave- etiam in Glossar. Lat. Gall. * Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. runt mihi molendina sua de stagnis, et 7657 : Panatier, Prov. Paneta, panilea, Panerium et duas partes decimae. |1. PANERIUS, Sporta, corbis, Gall. panifex. 1 PANETARIA. Vide post Panetarius. Panier. Statuta Arelat. MSS. art. 34: PANETARIUS, Qui panem conficit, Pro quolibet Panerio vel canastello 5. sol. Charta ann. 1292. apud Lobinell. torn. Pistor, Paneteir, in Consuetud. Peru4. Hist. Paris, pag. 515 : Episcopus Pa- siensi apud Thomasserium. [Index MS. risiensis habet pretium suum ad Pane- redituum Monast. S. Petri Corbeiensis:

PAN

PAN

PAN

429

eadem eivitate donavimus duos Paneterios inter Instr. col. 468: Sed quia ecclesia consuetudinariatn procurationem nobis habere. Vide supra Panestarius. | PANATERIUS, inter officiates ecclesiaedebet, quam prae nimia paupertate ferre Aniciensis recensetur in Charta ejus- non potest, placuit domno abbati, et fradem Eccl. ann. 1312 : Pro alia libratione tribus ejus monachis, ut de redditibus fieri solita officiariis ecclesiae Aniciensis ecclesiae concederent nobis pro ipsa proratione reddirnii ; succentori XL. s. vi. d. curations minagium..... et in Panetariis senescallo totidem, cellerario cum suis diebus Dominicis unum denarium. servitoribus XL. s. xi. d. Panaterio xxvu. 1 PANNETERIA, Eadem notione. Repas. Viguit et in aliis Ecclesiis idem offi- rat. factae in Senescal. Carcassonae ann. cium. Panetarius Remensis Ecclesiae 1435. ex cod. MS. D. Lancelot: In quaeodem jure quo Capellani antiquae ins- darn fenestra domus Panneteriae dictae titutionis gaudet, certis in ecclesia ad- thesaurarise, etc. dictus servitiis. Vide Indicem beneficioPANETARIA, dictum praeterea Cellarum ejusdem Ecclesiae. Inter officiates rium, seu uti vocatur ab Anastasio Bifeudatarios Abbatis S. Barnardi de Ro- bliothecario, Paracellarium Summi Ponmanis Panetarius memoratur torn. 1. tificis in Ceremoniali Cencii Camerarii, Hist. Dalph. pag. 142. Haud scio an ut auctor est Nicolaus Alemannus in idem omnino sit in Ecclesia Lugdu- Dissert, de Lateran. parietin. cap. 4. nensi qui Panitarius nuncupatur : inter * PANETUS, Ital. Panetto, Parvus paea enim quae in Ordinat. MS. Officii nis, in Vita S. Cathar. de Palant. torn. divini ejusdem Ecclesiae recensentur ad 1. Apr. pag. 651. col. 2. Vide Panellus 2. Panitarii officium pertinentia, nihil I PANFILUS, Navis species. Jacobi occurrit quod ad nominis interpretatio- Auriae Annal. Genuens. ad ann. 1282. nem accommodari possit: Panitarius apud Murator. torn. 6. col. 578 : Pisani debet purgare totam ecclesiam extra e/io- igitur milites praeparaverunt et pedites rum usque ad portas occidentals et sub- pro dicti judicis auxilio. Vnde commune tus coclearium... Item Panitarius tenetur Januse armavit galeas xxm. et Panfilos resarcire in trabibus et postibus coclea- XII. ad apodixias de eivitate et potestatiis. rium, et tornos campanarum meliorare, \ PAN'IFIL, Eadem notione, in Mirasi necesse fuerit, et ligaturas ferri ad cul. MSS. Urbani V. ex Tabular. S. firmandum campanas in tornis, e.t tradere Viet. Massil.: Patronus cujusdam naviligaturas batellorum, et omnes alias ex- gii sive Panifil. Infra : Cum galea sua pensas, tarn in cocleari quam in aliis locis sive Panifilr etc. ecclesix, sive il choro, si inest aliquid PANG A, apud Petrum de Crescentiis resarciendum, vel in portis vel in ostiis, lib. 8. de Agricul. cap. 8 : Si capiti ejus clavibus, vel trabibus, vel cindulis, vel rapae semen immiltas, sine ferro et Pantegulis vel in aliis ecclesiae meliorandis. gis, multum increscere fertur. Ubi panga Item Panitdrius debet facere candelas idem videtur quod vanga i. fossorium. trufebufe, sed Thesaurarius tradit ei tres Vide in hac voce. Hinc libras et dimidiam cerae. PANGATORIUM, apud Papiam, PlantaT PANATARIA, Pistrix, quae panes ven- torium. Vide Formulas Brissonii pag. dit. Concil. Legion, can. 34. inter His- 648. et Pacturium. pan. torn. 3. pag. 192 : Panatariae quae * PANGERICUM, Lo dire lascivo, in pondus panis falsaverint, in prima vice Glossar. Lat. Ital. Ms. fiagellentur. s|c PANGESIUM. [Forsan legendum est f PANATERIA, Eodem significatu, in Pavesium: Pro factura Pangesiorum Statutis Mont. Regal, fol. 283 : Et reven- et darguettarum pro munetione quatuor ditrices nee Panaierise stando ad venden- galearum S. D. N. pape. (Arch. Vatic. dum panem et fructus, etc. Mandat. Gamer. Apost. 1458, f. 81.)] PANETARIA, Officium Panetarii, seu PANGITARE, Laudare, in Gloss. Isidor. quod ad ejus ministerium pertinet, in ubi viri docti legunt plantare, quia panComputo Hospitii regii ann. 1312: Pa- gere, Festo, est figere. Sed cum dicamus netaria: pro mappis et manutergiis emptis pangere carmina, quidni et laudes? Parassis pro Parlamento et pro Paschate, Vide Pangitorium 2. et Pentecoste, burellis Regis, et liberorum, 1. PANGITORIUM, Locus ubi multi siet aliis, etc. i. Chorus, a pango. Ugutio, * PANETARIA, Officium illius in pie- mul canunt,Janua. et Joan, de risque ecclesiis, qui frumentum, unde * 2. PANGITORIUM, Laudatio, in panis /conficitur, recipit. Acta capit. eccl. Lugdun. ann. 1348. ex Reg. Cam. Hymno ex vet. officio Pavatii apud Castrum Rainaldi inter schedas D. Le Gomput. Paris, fol. 149. v. col. 2 : Cum officium Panetarise in dicta ecclesia Lug- Beuf: dunensi... solitum est clerico assignare,... Amcena sonent prgana, In isto Pangitorio, dictum debet dari solummodo uni de miliSolemnia non vesana tibus diclse ecclesiae. Charta capit. S. Dedicata Pavatio. Quint. Viromand. ann. 1349. in Reg. 78. Chartoph. reg. ch. 176: Officium Paneta- Alter Hymnus: rise dictae ecclesiae, id est, receptae granoEia nunc Pavacii rum, etc. Vide in Panetarius. Eudoxii Pangitemus Grandemque ejus praemii 1 PANATERIA, Eadem notione, in ComQuantitalem propalemus. puto ann. 1333. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 272. Charta ann. 1240. ibid. torn. 1. Vide Pangitare. pag. 142 : Feudus autem dementis de quo PANHERIA. Libert. Montisol. ann. dictum est superius, est Panateria quam 1312. torn. 7. Ordinat. reg. Franc, pag. habet ab Abbate, etc. I PANETRIA, Idem quod Panetaria. 506. art. 44 : Quod quilibet solvat cuilibet Charta ann. 1327. apud Rymer. torn. 4. molinio (1. mqlinerio) de duobus seslariis pag. 290: Cum mittamus dilectum ser- unam Panheriam, et non plus, pro molvientem nostrum Alexandrum de Nor- tura. Sed leg. Ponheriam, vel Punhehumptonia, ad ea quae pro officio Pane- riam. Vide in his vocibus. triae, etc. * PANHOTUS. Comput. ann. 1362. in1 PANETARIA, Cellarium, seu locus ter Probat. torn. 2. Hist. Nem. pag. 247. ubi conficitur panis. Charta Agnetis col. 1 : Solvi pro iiijc. Ixxvij. Panhotis Comit. ann. 1050. torn. 2. Gall. Christ. emptis per diversas vices,...*ponderantiVI

bus duo quintalia et yxx. xvij. libras, computatis pro libra xviij. denariis, etc. PANHYPERSEBASTUS, Gr. TOXVUTOPacnroc, totus Augustus, Titulus novae dignitatis in Imperio CP. qua primus Alexius Comnenus Imperator Michaelem Taronitam affinem suum ornavit ac Caesarei throni participem fecit. Hofmannus ex Hierolex. Maori in v. Sebastocrator. p* Vide Glossar. med. Graecit. col. 1341.] PANIBULUS, Dici videtur Equus clitellarius seu qui cistas, Gall. Paniers, portat. Bened. abb. Petroburg. de gestis Henr. II. reg. Angl. ad ann. 1177. torn. 1. pag. 169. edit, Hearn. : Custodes exercitus, qui prseibant, manus injecerunt in Panibulos et sumarios ipsius cardinalis, etc. Nisi per Panibulos et sumarios intelligere malis illos, qui panarise et vinariae annonae erant praepositi. PANICE, Papiae MS. Rosea, al. rosae. Panicenum, genus yestis. Ugutio : Paniceum, qusedam vestis pastoralis. 1 PANICELLUS, Parvus panis. Plinius lib. 1. Medic, cap. 6 : Post haec supermittis Panicellos de buccellatis, quos conficis ita : buccellati optimi bene conditi, tunsi, et cribrati farinse lib. 4. etc. * Ital. Panicciuolo. Vide supra Panellus 2. Inquisit. ann. 1288. in Access, ad Hist. Cassin. part. 1. pag. 386. col. 2 : Antiquitus consueverunt dari, videlicet in mane Panicellos parvulos octo ad prandium, ad merendinandum in nonis Panicellos septem. Paignon de cire, Parva cerse massa, in Lit. remiss, ann. 1415. ex Reg. 168. Chartoph. reg. ch. 389. 1 PANICERIUS, Idem qui Panetarius, officium monasticum. Epitaphium Fr. Severini Colletet, apud Felibian. Hist. Sandionys. pag. 586 : Hie jacet fr. Severinus Colletet, quondam Panicerius et officialis hujus monasterii, etc. * PANIGEUM, La vesta pastorale, in Glossar. Lat. Ital. Ms. Aliud Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692 : Paniceum, Tabart. Vide Panice. PANICEUS, Dicitur de eo quod ad panem spectat. Vita B. Columbae Reatinae torn. 5. Maii pag. 337 * : Ut primo sex magnos imo majores panes formaverint, demum tres placentas, quos Berlingotios dicunt multos, plurimas itidem Poniceas differentias. 1 PANIGHIUM, Panicum, minuttoris grani species, idem quod Pawicium. Vita S. Antonii de Padua torn. 2. Junii pag. 717 : Qusedam alia mulier sancti viri sepulcrum invisere cupiens, dum Panichii custodies deputata, propter passerum multitudinem a loco divertere non audeY&t etc

* PANICIA, Ital. Paniccia, Puls. Ordo eccl. Ambros. Mediol. ann. circ. 1130. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. aeyi col. 920 : Veglonibus omni die Dominico tribuunt quinque panes de cambio de sycale, et sextus illi remanet, et quinque Paniciae scutellae de cambio similiter, et sexta illi remanet pro paratione cibi, quiprseparatur in hospitali eorumdem veglonum. j|e PANIGIDA, [Que facit panem. DIEF.] PANIGIUM, Genus annonae, qua in quibusdam locis homines vice panis sustentantur. Ugutio et Joan, de Janua. Panicum Latini vocant: Panis, nostri. Paulinus Epist. 3. ad Severum : Fabam intrivit Panicio, etc. Infra : Fabam tanturn milio, Panicioque confundens. Gapitulare de villis cap. 44 : De piscato seu formatico sinapo, aceto, milio, Panicio, etc. Panicum cap. 62. PANITIA, Eadem notione. Fortunatus 17

130

PAN

PANlis lib. 8. pag. 692. Joan. Sarisber. lib. 3. Policrat. cap. 14. etc. Adde 1. Reg. cap. 8. f PANIFIL, ut Panfilus. Vide in hac voce. f PANIGAROLA, Lampyris, insectum noctu lucens. Vita S. Francae torn. 3. Aprilis pag. 391 : Statim sic loquenti comparuerunt luminaria multa et innumerabilia quasi comuzulas vel Panigarolae. PANIGERIA. Epistola Manuelis Comneni Imper. ad Regem Ludovicum VII: Cum magna lastitia accepturum est Imperium meum tuam Nobilitatem, et opportune, viam tuam prseparaturum et transltum extructurum, et Panigeriam, id est, conventum rerum venalium. Erroson, id est, vale. Ubi panigena idem valet quod forum, commeatus : ex Graeco forte navYJYup'O uti recte conjectat Somnerus. [Marten, torn. 1. Anecd. col. 400. edidit, Panegena.] * PANILINUS. [Italis PannoUno, tela : Item unus amictus Panilini. (Invent. Calixt. in, an. 1458, in archivio Romano.)l * PANIOLUM, pro Planalium. Vide infra in hac voce. 1. PANIS vel PANDS, Celso lib. 5. cap. 27. dicitur tumor, non altus, sed latus, qui maxime in vertice, aut in alis, aut in inguinibus ; sic dictus a panis figurae similitudine. Graecis q?\jyeeXov. [Galeno, s* PANNIFER, Monachus. Carmen de Reinard. Vulp. lib. 3. vers. 1170 :Hunc ego pontificem vobis propono sequendum, Quid Claraevallis Pannifer ille sapit ?

PANopere in ecclesia Stephania tredecim Pannos fecit, Evangelicam in Us depingens historiam, quos jussit de columnarum capitibus ad ornamentum pendere, et in altare ejusdem ecclesiae hujus operis quatuor velamina obtulit, multo auro, multisque gemmis decor at a. [* Vide in Pallium 2.] jf. PANNUS D'ARAS, DE RAS, [Tapisserie d'Arras:. Unum Pannum d'-Arascumistoria Joseff, longitudinis trium cannarum cum duobus tertiis similis cannae... Alium Pannum de Ras magnum felicis recordationis domini Eugenii Pape IIII. et imperatoris Sigismundi. (Mandam. Gamer. Apost. 1465, 7 sept. f. 162.) Legitur quoque anno 1466, 3 julii, f. 3 : Quodam ponno Attrebatensi. ] 1 5. PANNUS, Vexillum, signum bellicum, Gall. Banniere quod prse se ferre in expeditionibus militaribus consueverant nobiliores ; atque id fuit etiam Episcoporum et Abbatum jus, ut vassallos suos in pnelium sub ecclesiarum suarum vexillis conducerent, cum a Rege vel Principe submonebantur. Charta donationis Comitatus Camerac. ab Imper. Henrico II. ann. 1007 : Pr#ctpimus ut praelibatas sedis Eralwinus Episcopus suique successores liberam dehinc habeant potestatem eumdem Comitatum in usum ecclesias supradictas tenendi, Comitem eligendi, Pannos habendi, seu quidquid sibi libeat modis omnibus inde faciendi. Ex his facile efflcitur Pannos fuisse supremi dominii insignia : quodj flrmare iterum licet ex Charta Michae lis Archiep. Arelat. ann. 1214. in Bibl. regia, qua Cpmiti Montisfortis castrum Belliquadri in feudum concedit: Et nos Symon Comes Montisfortis... in recognitionem dominii recipiemus vos infra castrum Belliquadri, et reddemus vobis claves ipsius castri, et levabitis signum vestrum in turribus ejusdem castri. Nee aliunde, ut obiter dicam, vocis banni originem repetendam esse existimo: 6onni quippe seu vexilla erant Panni hastis afflxi ; hinc etiam habes nativam, ni fallor, vqcis GallicePannonceou originationem. Vide Pennones [* et in Vexillum.] 6. PANNUS OCULI, Oculi albugo, Xei5xwjxa. Constantinus African, lib. de Gradib. : Petroleum.... valet catarractis et Pannis oculorum. Idem lib. 2. de Morbor. curat. cap. 2 : Panni in oculis fiunt et albugines ex vulneribus vel pustulis. * Italis etiam Panno. Mirac. S. Gundek. torn. 1. Aug. pag. 185. col. 2 : Quidam sacerdos ,... qui in uno oculorum suorum Pannum seu maculam adeo superductam habuit, ut nihil cum eo videre potuerit, etc. Occurrit praeterea torn. 2. Sept. pag. 446. col. 2. Vide supra Ponnositas. T PANNUTIA. Vide Pannuceus. 1 PANNYCHISMUS, Nocturnae vigiliae, pervigilatio, Graecis irawux'Ss;. Vide Gloss, med. Graecit. in hac voce. Arnpbius lib. 5. pag. 173 : Quibus mysteriis pervigilia consecrata sunt et Pannychismi graves. 1 PANOCETA RHEINOVIANA, Panacis species, sic dicta quod circa Rhenum facilius crescat. S. Willelmi Constitut. Hirsaug. lib. 1. cap. 12 : Pro signo Panocetae Rheinovianas, generali praemisso, manum extensam pectori appone, addito boni signo, eo quod res satis commoda sit infirmis. * PANOCIA, Portio, segmentum. Inquisit. ann. 715. apud Murator. torn. 6. Antiq. Ital. med. aevi col. 377: Propter

* PANNI NUPTIARUM. Lit. remiss, ann. 1415. in Reg. 168. Chartoph. reg. ch. 317 : Plusieurs autres personnes qui illec s'esbatoient, qui faisoient les Draps de nopces d'icelle fille, comme Ven a acoustume de faire au pays (Calais) en tel cos. Forte qui lectum parabant. * PANNUS DE PARTINIACO, vulgo de Partennay, ubi texebatur. Chartul. S. Joan. Angeriac. fol. 61. r. : Dominus abbas dedit tune huic Ostensio quinque ulnas de Panno qui dicitur de Partiniaco. * PANNUS DE PAUMELA, Granis hordeaceis, ut videtur, intertinctus. Testam. ann. 1469. ex Tabul. Flamar. : Unum gonellum Panni de Paumela de Maseriis, etc. Vide Palmola et Paumellya. * PANNUS PIMPII^RATUS , nostris Pimpelore, an Foliis pimpinellae distinctus ? Redit. monast. Corb. ex Tabul. ejusd. : Pannus, qui vulgo vocatur pimpiloratus, debet quatuor denarios. Lib. rub. fol. parvo domus publ. Abbavil. fol. 36. v. ad ann. 1253 : Chest li fleurs des oVos, .... li mabres, li Pimpelores iiij. I. et xv. s. t PANNUS PLANKUS. Vide Planeus. j PANNUS PROMISGUUS , Ferruginei coloris. Vita S. Johannis Gualberti torn. 3. Julii pag. 348 ; Quas (yestes) cum providus pater diversi colons esse cerneret, nigredinis scilicet et albedinis, timuit, ne si seorsvm faceret nig ram et seorsum albam, alter aliquando pannum vellet nig rum, alter album.... qua de causa fieri prsecepit Pannum Promiscuum. * PANNUS PULLATUS, Niger : proprie Pullatus , idem quod fuscus. Chron. Guill. Bardini ad ann. 1422. inter Probat, torn. 4. Hist. Occit. col. 37. ubi de exequiis Caroli VI : Tota aula Pannis pullatis involuta erat, fenestrse clauses et ita obscuratae, ut dies nullatenus pateret. Vide infra Pullatus. * PANNUS ROSATUS et^ de Rpseto, Coccineus. Testam. Odon. Morini curati de Junqueretis dio3C. Ebroic. ann. 1381. ex Bibl. reg. : Item duabus mulieribus prasdictae, parrochias de Junqueretis unam alnam Panni de roseto. Inventar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar.: It em plusnovem palmos Panni rosatipatrias Anglias terras. Vide Rosatus. PANNI ROTUNDI. Bulla Adrian! IV. PP. pro Canonicis Pfacentinis apud P. Mariam Campumin Hist. Eccl. Placent. in Regesto 2. part. n. 12 : Et Pannos rotundos deferentes in Ecclesia constitutes horis domino secundum consuetudinem deservire. Adde ch. 60. * PANNUS ROTUNDI FILL Ordinat. Caroli VI. ann. 1399. in Lib. rub. fol. magno domus publ. Abbavil. art. ij. : Que de toutes grosses laines... soient fais gros draps tissus en laine a trois pies, comme on souloit faire anciennement, que on nommoit petits Draps a ront cordelet. 0 PANNUS SANGUINEUS, Coceineus, idem qui supra Rosatus. Lit. remiss, ann. 1390. in Reg. 138. Chartoph. reg. ch. 281 : Vn surcot long de Drap sanguine, fourre de panne. Alise ann. 1397. in Reg. 153. ch. 204: Une houppellande de sanguin, double de pers ;... le drap d'uns poingnies et un peu de Drap sanguin pour les doubler. PANNUS SANTASMUS vel de Santalmo. Inventar. Ms. thes. Sedis Apost. ann. 1295 : Item duos Pannos Santasmos, unus rubeus, alter coslestis. Item tria frusta de Santalmo de uno palmo. * PANNUS DE SORTE. Stat. ann. 1317.

14. PANNUS, Peristroma, Gall. Tapisserie. Johannes Diaconus Vita S. Athanasii Episc. Neapolit. apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 1046 : Eodem enim

PANsonciuario ad ipsa ecclesia sanctificandum misit me, ut pergere et adducere reliquias sancti Ampsani. Veritatem dico coram domino, quia tribui munera episcopo Aretinas ecclesise, et ipse misit missus suos, qui mihi de sancto corpus Panocias dederunt. Vide Pannus 1. 1 PANOCL7STA, pro Spanoclysta : quod

PAN

PAN

141

nee operari nee facere operari argentum a media uncia. 1 PANSA, Qui ambulat pedibus in diversa tendentious. Gloss. Isid. Vox nota Latio pro Latipes. PANSELENOS, Tola lux noctis, scilicet Luna plena, vel Plenilunium, Joanni de Janua. Glossar. Gr. Lat.: n 1. PARAGIDM, PARATICUM, Conditionis ac nobilitatis paritas jiixta quam Barones debent maritare sorores, aut amitas, fratres aut nepotes, ut est in Gonstitul. Siculis lib. 3. tit. 33 : Pro modo scilicet facultatum suarum, et filiorum super stit'um numero, secundum Paragium. [Adde Slaluta MSS. Caroli I. Reg. Siciliae cap. 158.1 Oharta ann. 1269. apud Ughellum in Episcopis Casertanis : Suypliciter petit ut mandari ipsam maritari juxta Paragium, et dotari de castro et casali prsedictis benignius dignaremur, etc. Quod porro Paragium nostri.in nuptiis appellabant, congruam parilitatem recte vocat Martianus Gapella lib. 1. pag. 4. cO(jLaXbv yau-ov ^Eschylus in Prometheo pag. 55. ubi consulendus Scholiastes pag. 54. Apuleius lib. 6. Metamorph. : Connubium est, cum sequales in nuptias coeunt : ut puta cives Romani pari utique dignitate. Ita Periander apud Laertium lib. 1. suadebat, yaixetv Ix TWV ofiottov. Et Solon apud Ausonium in Ludo sapient.: Par pari jungatur conjuoe, quidquid impar dissidet. Sed haec nota. Hinc vox PARAGIUM, pro ipsa nobilitate usurpata. Philippus Mouskes in Hist. Franc. MS. :Le Comte Eslase de Boulogne, Ki del Parage ne forlonge.

Le Roman de Rou et des Dus de Normandie MS. : Gentil fu de Parage, et d' avoir fa raanans. Alibi : . Unefillea monlt gente, qui est de haul Parage. Rursum de Henrico II. Rege Anglisa :, Qui prist Alianor, dame de haul Parage.

Princesse de haut Paraige, apud Christi" nam Pisanam lib. du *Tresor de la Cite des Dames, 1. part. cap. 24. Homens de Paratge, apud Raimundum de Montanerio in Chron. Aragon. cap. 118. in Ohron. Petri Regis Aragon. lib. 1. cap. 28. etc. Chronicon Flan^driae cap. 5 : Quand vous avez arse sa maison a la vergoigne de tout son Parage. Adde cap. 9! Jacobus PassaVanlius in Speculo de vera Poenitentia pag. 209 : Non trovando niun altra creatura a suo Paraggio. Dantes de Majano Son. 17 :Cavalier! li mostraro di gran Paraggio. ,

Utitur etiam Johannes Villaneus. Quibus in locis saepe pro parentage sumitur. Philippus Mouskes in Philippo Augusto de Reginae Isembordis divorlio :Et par itant se Ten hai Si fort, que de li s'en parti, Quar 1'Arcevesque de Rains Parage i jura premerains.

Vide Dissertalionem 3. ad Joinvillam pag. 151. ubi plura : el supra in Disparagare. Ita etiam PARATICUM usurpatur in /Hispanicis Tabulis. Curia Generalis Catalon. ann. 1320. MS. : De hominibus de Paratico, sive de genere Militari. Alia Curia Generalis Barcinone celebrata ann. 1291. a Jacobo II. Rege Aragon. : Quod aliquis Miles, vel homo de Paratico nonpossitfacere malum alicui sine acunydamento. Vide Bando1 PARAGIUM, Parium dignitas et praerogaliva, Pairie. Litterae Philippi Pulcri ad Olementem V. PP. ann. 1307. in MSS* de Brienne, vol. 236. fol. 3 :'In Laudunensi ecclesia, quam licet in facultatibus tenuem, inter cast eras regninostri ut pote Paritate seu Paragio regni ejusdem dotatam, excellentia nobilissimam reputamus. PARAGIUM, deinde appellatum, quicquid feudale a fratre primogenito, secundogenilis in partem haeredilatis datur, qui id ab ipso primogenilo fralre tenent, pari ac ille reliquuni feudum conditione, absque tamen homagio, (quod is pro toto feudo dominico praestal) usque ad seplimam generationem, qua flnita, omnis sanguinis afflnitas extincta censelur : lum enim qui excipiunl, homagium praestant haeredibus primogenili. Areslum Parlamenti Parisiensis anno 1275.. apud Duchesnium in Histor. Drocensi pag. 281: Baillivo igi-> tur Caleti pro domino Rege petente homagium a Comite Domni Martini de dictis terris sibi, ut dictum est, in excambium traditis: pro dictis Comitibus fuit ex adverso propositum, quod dictus Rex de dictis terris... homagium habere non debebat: imo Comes Drocensis eas Comiti Domni Martini per Paragium, juxta terras consuetudinem garantire debebat usque ad septimum hseredem. Regestum Parisiensis Parlamenti sign. B. f. 41. inter Aresta anno 1277 : Hometum quod tenetur

Le Roman du Renard MS. :Enfans, dit-il, de haul Parage, Pensses de mes Chatiaus tenir, etc.

Le Roman de Gaydon MS.: La Dame iert de mult haul Paraige nee.

abeotanquam ab antenatoper Paragium, juxta constieludinem Normannise. Totam hanc Paragii rationem 'et usum hisce verbis prosequitur vetus Consuetudo Normannise MS. 1. part. sect. 8. cap. 15: Les fieus-sont tenus par Parage, quant le frere ou le cousin prent Veritage a ses predecesseurs, et il la tient de son ainsne, et It respont de toutes les chases qui apartiennent a la partie de son fieu, et de toutes les droitures que le fiemenl de sa partie deura, il en respont et en fet les redevances as Chies Seignors. Et cap. 18 : Tenure par Parage adecertes si est fet quant le tenant et celui del quel le fieu est tenus sontperspar laresondellignage, qui descent de leurs antecesseurs, et en cette maniere tiennent les puisnez des ainznez de si atant que il viengnent au sesime degre de Veritage. Mes dilec en avant, li puisnez si sont tenus a fere fealte a I'ainzne, et quant vendra au septisme degre, il tendront encore de I'ainzne par homage, mes dillec en avant tout e'en qui par de devant estoit tenu en Parage, il sera tenu en apres par hommage. Li ainznez poet fere justice sur les puisnez pour les rentes et pour les services qui appartiennentas Seignors delfteu^tc. Cap. 27: Les puisnez seront tenus a fare fealte a leur ainznez ou a leurs successeurs quant le ling nag e sera ale et descendu siques au sisime genoil. El septisme degre les puisnez seront tenus a fere a leur ainznez homage, quer le septisme degre est establi tout au dehors des lignes de consanguinite. Adde quas de hacce materia fuse pariter observavimus in dicta Dissert. 3. ad Joinvillam pag. 150. [Vide etiam, si placet, quae eamdem in rem disserunt D. Brussel lib. 3. de Usu feud. cap. 13. D. de Lauriere in, Gloss. Jur. Gall. v. Parage et in Praafat. ad torn. 1. Ordinal. Reg. Franc, pag. xix. et seq. Stabilim. S. Ludov. lib. 1. cap. 74. Butiller. in summa rurali, atque Consuetudinum municipalium Interpretes pasx sim. ] , * Hinc Aparageor, qui jpartem feudi seu praedii ea ratione possidet, in Stabil. S. Ludov. ann. 1270. cap. 42. torn. 1. Ordinal, reg. Franc, pag. 138 : Et se li vavasor avoient Aparageors qu'ils deussent mettre en I'aide, il leur doit mettre jor que il auront lors Aparageors. Et cap. 43. pag. 139 : Et se aucuns est qui ait Aparageors, qui tiennent de lui en parage, etc. APPARAGIUM:, pro parte hsareditatis paternae aul maternae, quae secundogenilis dalur a primogenito fratre, in Charta ann. 1316. ex veteri Regesto Camerae Computorum Parisiensis : Dominus Philippus filius Regis Comes Pictavensis et Burgundiae de dono Regis Philippi patris sui ratione partagii seu possessionis hereditarise quousque Rex sibi fecerit assideri de 20. mill. lib. Tur. solvend, hoc modo videlicet 3000. II. super terram Comitatus Burgundies annis sin" gulis, qui debebantur Regi a Comitissa Atrebatensi Dominx Mathildi... Dominus Ludovicus Comes Ebroicensis pro recompensatione sibi facta super deceptipne sett errors assisiss terras sibi factae ratione sui Apparagii, super quibus dudum conquestus fuerat defunctis regibus Philippo seniori , et Ludovico germano quondam domini Regis moderni, etc. Hinc etiam in Consueludine Brilanniae art. 557. Lodunensi cap. 15. arl. 5. cap. 27. arl. 26. et in Turonensi art. 284. fille apparagee suffisamment, ou deuement, dicilur quae legilime el juxta debitum dotata est a fratribus.

PAR* Appanage, eodem intellectu, iaLit. ann. 1392. torn. 7. Ordinal, reg. Franc, pag. 469. PARAGIUM, Quasvis portio in re aliqua. Tabularium Vindocinense fol. 54 : Guido de Blasone Dominions vassus accedens ad Dom. Odericum Abbatem donavit eis tractum sagense unius in universis aquis suis, ubicumque piscaturas habere dinoscitur, ita ut ipse in eadem sagena unius hominis habeat porlionem, quam nominant Paragium, reliquae autem portiones sunt S. Trinitatis et Monachorum. [Charta ann. 1183 : Aremburgis uxor Dagani conquerebatur super duobus Paragiis in clusa qux Varias nuncupatur, qu& ei Daganus vir suus de saeculo decedens dederat ex conquisitione sua. Tabular. Majoris-monast. -.Post mortem Gauffridi de Caslro-Celso, frater ejus Odericus dedit terram quas cognominatur Truncata,... et parilitatem quam vacant Paragium omnium exclusarum de ilia castellaria. Vide Cenagiator.] * 3. PARAGIUM, Associatio in dominium. Vide Pariagium in -Par. Arest. ann. 1318. in Reg. Olim parlam. Paris, fol. 399. v. : Pro eo quod,.ut ipsi dicebant, continetur expresse in Paragio inter dictum genitorem nostrum et Aniciensem episcoptmi. Unde Pariagier, qui in ejusmodi associatipnem assumptus est , ejusdem dominii socius. Charta pariag. inter reg. Carol. VI. et episc. Virdun. ann. 1389. in Memor. E. Cam. Comput. Paris, fol. 209. v.: Nous les garderons et defendrons par nous ou noz gens envers tous et contre tous en tout le pariage et comme Pariagiers, ainsi que nostrepropre chose. Paragoin, non dissimili notiqne, ejusdem nimirum feudi seu dominii particeps. Ordinat. ann. 1301. torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. 1167. art. 11: Nul homme, qui tient en parage, ne fait aide a son Paragoin, s'il ne fait au cheiff seigneur ; si un homme a Paragoins, qui tiennent de lui en parage, il neleurpeust mettre- terme hors du parage par droit. Parreux, in Lit. ann. 1368. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 397. art. 13. Vide infra Pariagium 1. 4. PARAGIUM. Judic. ann. 1273. in Reg. Olim parlam. Paris, fol. 194. v. : Petentibus consulibus et hominibus Amiliani redditum, quern dominus rex habet in villa ipsa, quod dicitur Paragium, sibi in perpetuum a domino^rege remitti.... Prssceptum fuit senescallo, quod dictum Paragium levaret, prout consuevit levari. Idem forte quod Paratse, jus scilicet gist* et procurations ; nisi legendum sit Pavagium, tributum nempe, quod pro viarum pa.vimentis praestatur. } PARAGIUS , Proximus , contiguus, Gall. Proche, contigu. Charta ann. 1283. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 26 : Si vero dictum castrum cum ejus mandamento, territorio et districtu dictas ducentas libras annui redditus non valeret, cowmuni ssstimatione et legali consuetudine et conditione terras inspecta, quod de dictis ducentis libris deficeret, promittimus eodem modo supplere et assidere in loco proximiori et contiguo sive Paragio prsedicto castro, territorio et districtui cum omni mero et mixto imperio et omnimoda jurisdictione. I PARAGO. Vide Farrago. ' t PARAGOGIA, Gr. Tvapayfoyta, Aquaeductus minores, qui in majores confluunt. Vide Gotofredum in 1. 8. lib. 15. Cod. Th. tit. 2. PARAGONICUS. Joannes Hocsemius in Engilberto a Marca Episcopo Leodiensi cap. 35 : Ad ea, quse nobis objiciuntur in

PAR

PAR

159

Curia de lavacro Militari sumpto in con- tenii Chron. apud Lei bnit. Script. Brunscha Paragonica Constantini ; dicimus, wie. torn. 2. pag. 445 : Eandemque coquiquod in eadem intravit Constantinus, et nam extruxit a fundo lapideam, sicut inibi lotus