LA UYGULAMALARINDA HEMRENN ROL

Gvenli la Uygulamalar ve Hemirenin Sorumluluklar

SALIK KURUM VE KURULULARINDA HASTA VE ALIANGVENLNN SALANMASI VE KORUNMASINA LKNUSUL VE ESASLAR HAKKINDA TEBLRG: 29 Nisan 2009, Say : 27214 Amac, salk kurum ve kurulularnda hasta ve alan gvenlii ile ilgili risklerin azaltlmas iin hasta gvenlii kltrnn gelitirilmesine ve yaygnlatrlmasna, bunu tesis edecek uygun yntem ve tekniklerin belirlenmesine, hasta ve alan gvenlii konusunda gelitirilen iyi uygulama rneklerinin yaygnlatrlmasna, hizmet ii eitim yoluyla personelin farkndalnn ve niteliklerinin artrlmasna, hasta ve alan gvenlii ile ilgili raporlama sistemlerinin oluturulmasna, hasta bakm ve tedavi srecinin gvenlik ve kalitesinin artrlmasna, hasta ve alanlarn salk hizmeti sunum srecinde karlaabilecekleri muhtemel risk ve zararlardan korunmasna ynelik, usul ve esaslar dzenlemektir.la gvenliinin salanmas (Madde 9)

Vcudun ileyiini etkileyen ve hastalklariyiletirmek iin kullanlan kimyasal maddelere ila denir

Hatal kullanldklarnda, hasta zerinde geridnsz veya kalc olumsuz etki yaratan ilalara(rnein; sakatlk, lm) yksek riskli ila denirLAYKSEK RSKL LA la Uygulamalarnda Hemirenin Sorumluluklarla uygulamalarndan nce hemireningerekli hazrl yapmas gvenli ve baarlbir uygulamay beraberinde getirir.

Nasl bir hazrlk yapmal ???

la Uygulamalarnda Hemirenin Sorumluluklarlalar hazrlanmadan nce ve sonra elleri ykamak ve eldiven giymeklalar, hekim istemi, tedavi defteri ve ila kartlarndan kontrol etmeklalarn son kullanma tarihine bakmakla kat ise el dedirmeden temiz bir ila kadehi ierisine brakmakSv ilalarn doz ayarlamasn gz seviyesinde tutarak yapmakHazrlandktan ve kontrol edildikten sonra ilalar yerine kaldrlmaklalarn muhafaza kutular krlm veya hasara uram ise kullanmamakla Uygulamalarnda Hemirenin SorumluluklarSulandrlan oral sspansiyonlar distile su ile hazrlanmallacn ieriini ve etki mekanizmas bilinmelilacn niin verildii bilinmelidir.Hastann tehisi bilinmelidir.Yere den ilalar mutlaka atk kutusuna atlmaldr.Beklenen ve istenmeyen etkiler bilinmeli ve bildirilmelidir.la tedavisi konusunda hasta mutlaka eitlmelidir.Not: lalarn, doru ve gvenli bir ekilde hazrlanmasndan hemire sorumludur.la Uygulamalarnda Hemirenin Sorumluluklarlalar sakin ortamda/ dikkatli bir ekilde hazrlanmal lalar hastann yannda braklmamal Etiketi tam olarak okunmayan ilalar kullanlmamal Hastann alerjisi olup olmad kontrol edilmeli la verildikten sonra mmkn olduunca en erken zamanda kayt yaplmal la hasta tarafndan reddedilirse not edilmeli ve hekime bildirilmelidir. la Uygulamalarnda Hemirenin SorumluluklarDoktor istemi mutlaka yazl olarak alnmaldr.

DOKTOR TARAFINDAN VERLEN YAZILI STEMDE BULUNMASI GEREKENLERHastann ad soyadla isteminin tarihi ve zamanUygulanacak ilacn adlacn dozuilacn hangi yoldan uygulanacailacn uygulanma sklstemi yapan doktorun bilgileri

la Uygulamalarnda Hemirenin SorumluluklarHemire hastasna ilac uygulamadan nce alerjisinin olup olmadn bilmelila uygulamas hakknda hastay bilgilendirmeliHastaya uygun pozisyonu vermeli lac hazrlayan hemire, mutlaka uygulamay da kendisi yapmallacn etki sresini bilmeli

lalarn Emilim HzlarDeridenDeiirAzdan30-90 dk.Rektal5-30 dk.Damar yolu30-60 saniyeCilt alt15-30 dk.Kasii 10-20 dk.Dilalt-Tablet3-5 dk.Endotrekeal3 dk.nhalasyon3 dk.la Uygulamalarnda Hemirenin Sorumluluklar Hemire ilac hazrlarken tm dikkatini bu ie vermeli 8 doru ilkesini bilmeli ve ilac hazrlarken bu ilkelere uymal

8 DORU LKESDoru ila Doru ila ekliDoru dozDoru yolDoru zamanDoru hz- Doru verili sresiDoru hastaDoru yantDoru kayt- Doru form

Yanl ila verilmesilacn yanl dozda verilmesilacn yanl yolla verilmesilacn yanl zamanda verilmesilacn yanl hzla verilmesilacn yanl hastaya verilmesilacn hi verilmemesiUygulanan ilacn kayt edilmemesi,Uygulanan ilacn etkisinin gzlenmemesi.

9 YANLI1.Doru HastaHastann ad soyadProtokol Doum tarihi dorulanmalKimlik tanmlayc kontrol edilmeli lacn ismi ve verilme nedeni hastaya aklanmal.2.Doru lalacn jenerik ve sat ismi bilinmelila isimleri birbirine benzedii iin doru ila olduundan mutlaka emin olunmal3.Doru Dozlacn minimum ve maksimum dozu bilinmelinceki dozlardan farkllklar aratrlmalDoru ekilde hesaplama yaplmal, gerekirse ikinci bir hemirenin de fikri alnmal

Doz Hesaplamacc=ml1 cc=1ml1 ml=10 Dizyem1 ml=100 nite1 ml=20 damla 1 gr=1000 mg.0,5 gr =500 mg 1mg=1000 mcgr 1 MU (Milyonnite)=10 mcgr

Doz HesaplamaDoz hesaplamalarnda doru orantkullanlmas nerilir;

Eldeki DozEldeki Miktarstenilen Dozstenilen miktarstenilen Miktar = stenilen Doz X Eldeki MiktarEldeki DozDoz Hesaplama- rnek 1Hekim order;Morfin ampul 1x2 mg IV infzyonStoktaki ilacmzMorfin 0,01 gr (1 ml ampul) ise Hastaya ilac nasl uygular?1 ml=100 nite (inslin enjektr ile)10 mg morfin ampul 100 nite ise2 mg x X =20 nite, inslin enjektr ile morfin ekilerek ve doktor baka ekilde nermedi ise mutlaka %0,9 NaCI ile sulandrarak hastaya uygulanmal.

4.Doru ZamanBelli aralklarla verilen ilalar genellikle yarm saat nce ya da sonra verilebilir.Sabah/le/akam gibi gnde 3 kere verilen ilalar hastann yatma/kalkma alkanlklarna gre ayarlanabilir.Saatlik ilalar dakik verilmelidir.

5.Doru Yollacn verili yolu hekim isteminde belirgin olmalBaz ilalar birka yolla verilebilir, hekimin istedii hangisi?

lalar, vcuda alndktan sonra lokal yada sistemik etki gsterirler. Etki etme biimleri ilacn uygulanma yolu ile yakndan ilikilidir.Verilen herhangi bir ilacn etkisi; Hastaya (ya vb), ilacn dozuna, ilacn uyguland yola ve ilacn metabolizmasna bal olarak deiir.

lalarn Uygulama Yeri ve Uygulama YoluLokal Uygulama YeriUygulama ekliEpidermal (cilt zeri)Merhem, pomad, krem, losyon, pudra, solsyon, Konjonktiva kesesiKolir : Oftalmik damla ve merhemntranazalNazal (burun) damla ve spreyi,ntravajinalVajinal ovl(spozituvar, tablet, merhem, jel, kpkBukal (az iine)Pastil, solsyon,RektalMerhem, spozituvar, enema,KolonLavman,D kulak yoluOtik (kulak) damlas (solsyon, sspansiyon)Sistemik Uygulama YeriUygulama ekliOral (azdan)Kat ekiller : tablet, draje, kapsl, film kapl tablet, barsakta alan (enterik) tablet, ineme tb, efervesan tb, kae, granl, pill (hap), SR(modifiye) tb,Sv ekiller : urup, eliksir, solsyon, sspansiyon, damla (konsantre solsyon), emlsiyon,Parenteral (sc, im, iv)njeksiyonluk solsyon veya sspansiyon, emlsiyon (ampul, flakon, sulandrlacak toz), implantasyon peletinhalasyonGaz, buhar, aerosol, inhalatr, neblizr, disk,TransdermalFlaster (TTS), merhem,

6.Doru Etkilacn beklenen etkisi ve yan etkisi bilinmelilacn baka ilalarla ya da besinlerle etkileimi olup olmad bilinmeli

7. Doru ila FormuAyn ilacn birden fazla formu olabilir. (kapsl, tablet gibi)

8.Doru KaytVerildikten sonra en ksa srede kayt yaplmaldr.

DKKAT:Bakasnn verdii ilacn kaydn yapmayn.

YKSEK RSKL LALARADRENALNNSULN PREPERATLARIEFEDRN AMPULBELOC AMPULHEPARN PREPERATLARIHYPNOMDATECORDARONE AMPULKETALARDGOXN AMPULPENTOTALDLTZEM AMPULCOUMADNSOPTN AMPUL PROTAMN AMPULNPRUSS AMPULATROPNRYTMONORM AMPULACTLYSE TEDAV SETTRENTAL AMPULAGGRASTATNTROGLSERN FLAKONSTREPTASE FLAKONDOBUTAMNE FLAKONTRASYLOLDOPMN AMPULPERLNGANT AMPULCALCUM AMPULMAGNEZYUM SLFATPOTASYUM KLORR AMPUL

28SALIK ALIANLARI N EN RSKL LALARRadyoaktif ilalarAnestezik ilalarAntineoplastik ilalarSuistimal edilen ilalar

SALIK ALIANLARININ ENFEKSYON RSKKan ve vcut svlar veya btnl bozulmu deri ve mukoza ile temastan nce eldiven giyiniz.ki hasta bakm arasnda eldiven deitiriniz.Eldiven karldktan sonra ellerinizi ykaynz.Yaplacak ilem srasnda vcut svs srama ihtimali varsa maske, gzlk ve nlk kullannz.Kullandnz ineleri klfna geirmeyiniz, ucunu bkmeyiniz, delinmeyen kaplar ierisinde biriktiriniz.Kan ve vcut svlaryla kirlenen araf ve dier materyalleri zel torbalar iinde taynz.Eksudatif deri lezyonu varsa iyileene kadar dorudan hasta bakm veya ara-gere bakm ile ilgilenmeyiniz.Bu nlemleri tm hastalar iin uygulaynz.

Hemirelerin alma ortamlarnda karlatklar risklere kar alnmas gereken bireysel nlemler

Eldiven, maske, gerektiinde gmlek kullanmak, Enfeksiyonlardan korunmaya ynelik gerekli tedbirleri almak, Kiisel hijyen kurallarna uymak, A yaptrmak, Dezenfeksiyona nem vermek, Radyasyon ve kemoterapik ilalardan korunmaya almak, Sorunlar yetkililere zamannda iletmektir.

zlemelalarn hastaya etkilerini izlemebirlii iinde izleme (doktor, hemire, hasta, eczane, laboratuar)la hatalarnn raporlanmaslalarn yan etkilerinin izlenmesi ve kaydHangi etkilerin kaydedileceinin tanmlanmas

RNEKYksek dozda piridostigmin bromr alan hasta acil servise getiriliyor.Parasempatomimetik doz amlarnda antidot olarak doktortarafndan 2mg atropin slfat istemi yaplyor. la uygulamasndanbir dakika sonra hastada taikardi geliiyor. Atropin ambalajnn adrenalinlekartrlmas sonucu hasta kaybediliyor.HastastemUygulamaSonuPiridostigminbromr doz am2mg atropinslfat IV yolla2mg adrenalinHCl IV yollaYanl ila uygulanmassonucu lmHastann beraberinde getirdii ilalarn ynetimine ilikin dzenleme bulunmaldrHastann beraberinde getirdii ilalar hemire tarafndan teslim alnmaldr. Teslim alnan ilalarn miat kontrol yaplmal, lalar hekim tarafndan da kontrol edilmelidir.ilalar hemire tarafndan uygulanmaldr.

smi ve Sylenii Benzer la Listesi

smi ve Sylenii Benzer la Listesi

Benzer grnml ilalar

Benzer grnml ilalar

Olgu rnekleri

Ksaltma ve Sembollerin Doru ve Yanl Kullanm

rnein yukardaki tabloda belirtilen .5mgeklinde yazlm bir ksaltmada, 5 rakamnn nndeki . (nokta iareti) grlmeyerek yanllkla 5 mg ila uygulamasna neden olabilmektedir. Bunu nlemek amacyla bu ifade 0.5 mg eklinde aka ve ksaltma kullanlmadan yazlmaldr.

Okunuu/Grn Benzeyen lalar Szel istemin yanl anlalmasndan dolay Azithromycin yerine Erythromycin verilmesi, Clonodine 0.1 ml yerine Klonopin 0.1 mg verilmesi, Hemire tarafndan eczaneden telefon ile istenen Viscerolun Vistaril olarak alglanmasla Hatalarn nlemek in Kurumlarda Neler Yaplabilir ???Yazl prosedrler oluturulmal,Yaplan hatalar kaydedilmeli,stemleri yazl ya da elektronik ortamda alnmal,Hastay ila ve uygulamas konusunda eitmeli,la dozu hesaplama becerilerini gelitirmeli,la uygulama hatalar ile ilgili makaleleri yakndan takip etmeli,la Hatalarn nlemek in Kurumlarda Neler Yaplabilir ???stemin doru okunduundan emin olmal,Hastann hangi ilalara alerjisi olduu, mevcut ve elik eden hastalklarnn hangi ilalar kullanmaya saknca oluturduunu bilmeli,la uygulamalarnda 8 ilkeye dikkat etmeliYukardaki 8 ilkeye aykrlk istemden kaynaklanyorsa hekimi uyarmal,la Hatalarn nlemek in Kurumlarda Neler Yaplabilir ???Uygulamaya younlamay engelleyen etmenlerden uzak durmal,Hasta bireye ila uygulamay etkileyecek fiziksel ve laboratuvar zellikler bilinmeli,lacn etkileri bilinmeli, beklenmeyen etki olutuunda hekim uyarlmal,Dier salk alanlaryla ve hastalarla etkin iletiim kurmal.

Pediatrik dozda kullanlacak ilalara ynelik tedbirler alnmaldrPediatrik dozdaki ilalarn listeleri ilgili blmde bulunmaldr.Pediatrik dozdaki ilalarn dolaplardaki yerleimi dier ilalardan ayr raarda yaplmaldr.Acil kullanlabilecek pediatrik ilalarn kilograma gre dozlar listelenmeli,o listeler ilgili blmde bulunmaldrUluslararas Hizmet Kalite Standartlarnda la GvenliiBenzer isimli ilalarn yanl kullanmn nlemeye ynelik benzer isimli ila listeleri bulunmaldr.Szel orderlern dorulanmasna ynelik prosedr belirlenmelidir.Tedavi plan; ila ad, dozu, zaman ve uygulama eklini ierecek ekilde, okunakl olarak her bir hasta tabelasna hastann kendi doktoru tarafndan yazlmaldr.lalarn gvenli uygulamasna ynelik bir prosedr bulunmaldr.Hastane ynetimi; ad, ambalaj, birbirine benzeyen ilalar, farkl dozdaki ayn ilalar ve farkl uygulama formu bulunan ilalarn kullanm ve ynetimi konusunda bir politika belirlemelidir.Yksek riskli ilalarn (konsantre elektrolit zeltileri, intravenz antikoaglanlar, inslin, antineoplastik ajanlar, opioidler, narkotikler vb.) zerine krmz uyar etiketi yaptrlmaldr.Servislerde/ nitelerde ad, ambalaj birbirine benzeyen ve pediatrik dozdaki ilalar ayr raflarda depolanmaldr.Hastanede kullanlan ilalar iin ila-ila, ila-besin etkileim listeleri oluturulmaldr.HizmetKaliteStandartlar Rehberi

MADDE 29-32

29 lalar bulunduklar birimde, uygun koullarda muhafaza edilmelidir.

ASST AMPULADRENALN AMPULBEMKS AMPULBUTOPAN AMPULCALCUM PCKEN AMPULCERNEVT FLAKONCLOPXOL DEPO AMPULCLOPXOL ACUPHASE AMPULDEKSAMET AMPULDESAL AMPULDAZEM AMPULDLTZEM AMPULEFEDRN AMPULFERRUM AMPULFLXOTDE NEBULJETOKAN AMPULLARGACTL AMPULLBAVT K AMPULMORPHNE AMPULNEOSTGMN AMPULNEUGRSEOVT AMPULNOOTROPL AMPULNOVALJN AMPULPULMCORT NEBULPRMPERAN AMPULRANVER AMPULSEDAPERDOL AMPULVENOFER AMPULVENTOLN NEBUL29.2 Iktan korunmas gereken ilalarn sakland raflar ve blmeler olmaldr.29.1 lalarn sakland alanlar uygun fiziki koullara sahip olmaldrIktan korunmas gereken ilalar listesi Suistimal edilen ilalar

la suistimalini balatan etmenlerKeyif,ferahlk,gevemek duyumsamak gereksinimiGncel skntlardan ve korkulardan kurtulmak,beenmedii evreden bir sre uzaklamak isteiYeni zevkler yeni elenceler aramak isteilacn etkisi hakknda merakn gidermek isteiPsrklktan kurtulmakevrenin ve geleneklerin basksndan kurtulmak,onlardan bamsz olduunu gstermekSevip baland kiiler tarafndan reddedilmemenin onlardan ayrlmann veya onlar kaybetmenin zdrabn telafi etmekYklenmek zorunda kald fakat ba etmekte glk ektii sorumluluklarn (evlilik, annelik, babalk, mesleki ykmllkler, borlanma) basksn giderme.

BAIMLILIK DURUMLARININ SINIFLANDIRILMASI

Dnya Salk rgtnn yapt snflandrma esas alnp ona ekler yapmak suretiyle aada yazl bamllk tipleri ayrt edilir.

1) Morfin tipi ba. 6) Kokain tipi bamllk2) Alkol tipi ba. 7) Esrar (marihuana) tipi ba3) Barbitrat tipi ba. 8) Halsinojen (LSD)tipi ba.4) Ttn tipi bamllk 9) 'Khat' tipi bamllk5) Amfetamin tipi ba. 10) Uucu solvent tipi ba.

Yoksunluk krizi belirtileriiddetli bir madde aray (elde etmek iin su ilemeyi gze alacak seviyede)Artm kayg, gerginlik, ajitasyon ve ldrma haliKalp arpnts, kalpte ritim bozukluklar ve hipertansiyonBulant ve kusmaUyku bozukluuTerlemeEsneme nbetleriCiltte tavuk derisi grntsGz bebeklerinde genilemeiddetli karn kramplarSesli veya kl uyarlara ar duyarl olmaEpilepsi nbetleriVcut ssnda ar ykselme (hiperpireksi)

BLENT ECEVT NVERSTESSALIK UYGULAMA VE ARATIRMA MERKEZ NARKOTK LA TAKP FORMU SERVS ADI: ALDALON AMPS.K.T.MORFN AMPS.K.T.DAZEM AMPS.K.T.CONTRAMAL AMPS.K.T.SEDAPERDOL AMPS.K.T.DORMCUM 5MG AMPS.K.T.DORMCUM 15MG AMPS.K.T.TESLM EDENTESLM ALANTARH08-1716-0808-1716-0808-1716-0808-1716-0808-1716-0808-1716-0808-1716-0808-1716-0808-1716-0808-1716-0808-1716-0808-1716-0801.02.03.04.05.06.07.08.09.10.11.12.13.14.15.16.17.18.19.20.21.22.23.24.25.26.27.28.29.30.31.Dokman No: 12 Yayn Tarihi: 2011 Revizyon No: 1 Revizyon Tarihi: Ocak 2014 Form Sayfa No:1

TARHLACIN ADILACIN ADEDKIRAN KADI SOYADIMZAKIRILDIINI GREN KNNADI SOYADIMZA Yeil ve krmz reeteye tabi ilalarn devir teslim kaytlar dorulanarak yaplmaldr.

Yeil ve krmz reeteye tabi ilalar kilit altnda tutulmaldr.Ama: Yeil ve krmz reeteye tabi ilalarn kontrolnn salanmas ve suistimalinin nlenmesidir.Kliniklerde bulunan yeil ve krmz reeteye tabi ilalar genel kullanma ak olmayan kilitli alanlarda muhafaza edilmeliNER: Yeil ve krmz reeteye tabi ilalarn kontroln salamada; eczane tarafndan dolu ampul verilmesi iin karlnda ayn ilalarn bo ampul istenebilirYeil ve krmz reeteye tabi ilalarn devir teslim kaytlar dorulanarak yaplmaldr.Devir teslim kaytlarnda ; lacn hangi hastaya ka adet kullanld ve tarihi, lac kimin uygulad, Kime ka adet teslim edildii Teslim alan ve teslim edenlerin imzalar bulunmaldr.

LALARIN SAKLANMASINDA HEMRENN SORUMLULUKLARIlalarn, etkilerinin yok olmamas ve gelii gzel kullanlmamas iin uygun koullarda saklanmas nemlidir.Yeil reeteli ilalarn kilit altnda olduu kontrol edilmelidir.Krmz reeteye tabi ilalar ve bamllk veren ilalar ift kilitli dolaplarda saklanmaldr. Hemireler, narkotik ilalar kesinlikle sayarak teslim alp teslim etmelidir.Ambalaj birbirine benzeyen ilalar, farkl dozdaki ayn ilalar ve uygulama ekillerine gre ilalar ayr raflarda saklanmal ve zerine renkli uyarc etiket yaptrlmaldr. Nbet teslimi srasnda teslim kaytlar salkl ve gvenilir yaplmaldr. Saymda bir eksiklik grlrse derhal bildirilmelidir.Zehirli ilalarn zerine krmz etiket yaptrlmaldr.

Kemoterapi la Kullanmnda Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Hemirenin SorumluluklarTehlikeli ila uygulamalar ( IV, SC, IM, oral ve intratekal, intravezikal gibi blgesel uygulamalar) uygulayan kii/uygulanan hasta asndan ilala temas ve maruz kalmay en aza indirecek ekilde yaplmaldr.

Oral Uygulama

Eer pskrme, srama veya ilacn buharnn dalmas ihtimali varsa maske ve ift eldiven kullanm gereklidir. Oral uygulamalarda alanlar tabletlerin veya kapsllerin tehlikeli ila ieren bir toz tabakas ile kapl olabileceinin ve bunlarn inhale edilebileceinin, cilt yoluyla emilebileceinin, sindirilebileceinin veya dier yerlere yaylabileceinin ve sv formlarn buharlaabileceinin / dklebileceinin farknda olmaldrlar. Korunmasz bir evrede tehlikeli ilalarn oral formlar krlmamal, kapsller almamal veya ezilmemelidir. Oral UygulamaKrma ya da ezme ilemi iin nlk ve ift kat eldiven giyilmeli ve ilem biyolojik gvenlik kabini iinde yaplmaldr. Tehlikeli oral ilalar, dier oral ilalar verildikten sonra verilmeli ve ambalajndan karlmadan ayr kaplarda datlmaldr. Dklme seti ve tehlikeli ila atk kutusu gerekli yerlerde daima hazr bulundurulmaldr. Uygulama yaplrken daima gz seviyesinin altnda allmaldr.

Oral UygulamaTehlikeli ila dozu tama antasnda iken gzle kontrol edilmeli ve eer btnl bozulmam ise tama antasndan karlmaldr. Uygulamada kullanlan tm malzemeler zararl atklarla kontamine olarak dnlmeli ve tehlikeli ila atk kutusuna atlmaldr.Eldivenler dikkatli ekilde karlmal ve atlmaldr. Eldivenleri kardktan sonra eller bol su ve sabunla ykanmaldr.

Oral UygulamaKontamine gereler (ila kadehi, tepsi gibi) steril su ve deterjanla temizlenmelidir. Hastann gastrointestinal sistem aktivitesine bal olarak oral ila almndan sonra emilmemi olan ilalarn atlm 57 gn kadar srebilmektedir. Bu nedenlerle oral ila almnn bitiminden 7 gn sonrasna kadar standart koruyucu nlemlerin alnmas gereklidir.Oral UygulamaOral kemoterapi alan hastalara taburcu olurken hemire; lacn ad, lacn dozu,Nasl alaca,Nasl saklanmas gerektii,Kapsl amamas,Tabletleri krmamas ynnde eitim vermelidir.Subkutan/Intramuskuler YolUygulama yaplmadan nce ;Trombosit says deerlendirilmeli,Mmkn olan en kk ine kullanlmal,Enjeksiyon blgesi antiseptik solsyonla temizlenmeli,Enjeksiyon blgesinde infeksiyon ya da kanamann belirti ve bulgular deerlendirilmeli,Yaplan ilemler kaydedilmelidir.

Avantajlar; uygulamas kolay ve yan etkileri daha az.Dezavantajlar; yeterli kas ve dokunun bulunmamas nedeni ile emilim yeterli deildir.SC ve IM Uygulamalar

Uygulama yapan personel tehlikeli ilalar ve gvenli kullanmna ynelik eitim alm olmaldr. Giriimlerden nce ve sonra eller ykanmaldr. Uygulamalarda kiisel koruyucu aralar (ift kemoterapi eldiveni, gmlek, gerektiinde koruyucu gzlk) kullanlmaldr. Btn uygulamalarda koruyucu tbbi aralar (inesiz ve kapal sistemler gibi) ve teknikler kullanlmaldr. Enjektrlerin havasnn karlma ilemi biyolojik gvenlik kabinleri iinde yaplmaldr.

SC ve IM UygulamalarEnjektrler Luer-Lok balantlara sahip olmal, drtte nden daha az dolu olmal ve uygulama alannda enjektrden hava karma ilemi yaplmamaldr. Uygulama yaplrken daima gz seviyesinin altnda allmaldr. Uygulamada kullanlan tm malzemeler tehlikeli atklarla kontamine olarak dnlmeli ve tehlikeli ila atk kutusuna atlmaldr.Dklme seti ve tehlikeli ila atk kutusu gerekli yerlerde daima hazr bulundurulmaldr. SC ve IM UygulamalarTehlikeli ila dozu nakil antasnda iken gzle kontrol edilmeli ve eer btnl bozulmam ise nakil antasndan karlmaldr Uygulama sonrasnda, tehlikeli ila enjektrleri (inesi ile birlikte) direk olarak tehlikeli ila atk kutusuna atlmaldr. Eldivenler dikkatli ekilde karlmal ve atlmaldr. Eldivenleri kardktan sonra eller bol su ve sabunla ykanmaldr.

ntravenz (IV) YolKemoterapi Ajanlarnn nfzyon Tipleri IV pue, bolus ve srekli infzyon.

Avantajlar; emilim tamdr, vezikant ajanlarn(doku hasarna neden olan ajan) uygulanmas iin gerekir.

Dezavantajlar; Uzun sre kullanldnda venler sertleir.Damar yolu ama problemleri yaanr.

ntravenz (IV) Yol

Uygulama ncesi (tama antasndan karlmadan nce) setler ve serum torbalar btnlk ynnden gz ile kontrol edilmelidir. Btnl bozulmam ilalar nakil antasndan karlmaldr. Uygulamalarda kiisel koruyucu aralar (ift kemoterapi eldiveni, gmlek, gerektiinde koruyucu gzlk) kullanlmaldr. Uygulama yaplrken daima gz seviyesinin altnda allmaldr. Deri ya da gze srama durumunda ya da yere dklmelerde Standart 6da belirtilen nerilere uyulmaldr. Klinik aratrmalarda kullanlan ilalara ilikin bilgi sahibi olmadan uygulama yaplmamaldr.

ntravenz (IV) Yolla uygulamasndan sonra kontamine olan tm malzeme Standart 8de belirtilen ekilde imha edilmelidir. Uygulama alannn altna damlalar emmesi ve hastann derisi ile ila temasn nlemek iin kemoterapi pedi koyulmaldr. Uygulama srasnda sznt ve sramay nlemek iin set balant yerleri steril gaz bez ile desteklenmelidir. Set balanm tehlikeli ila torbalar setleri ile birlikte atlmal, setler torbadan ayrlmamaldr.

ntravenz (IV) YolIV giriimlerde arka arkaya iki tehlikeli ila uygulanacaksa ve kapal transfer sistemi yoksa yollu musluk kullanlmal ve ila deiimlerinde/bitiminde set geimli bir sv (%0,9 NaCl, %5 Dekstroz) ile ykanmaldr. Uygulamada kullanlan tm malzemeler tehlikeli atklarla kontamine olarak dnlmeli ve tehlikeli ila atk kutusuna atlmaldr. Dklme seti ve tehlikeli ila atk kutusu gerekli yerlerde daima hazr bulundurulmaldr.

ntravenz (IV) Yolla uygulamas periferal yoldan yaplacaksa;

Alm damar yolu yoksa hastann el ve kollar aadan yukarya doru deerlendirilerek en uygun blge seilir.Hematom, bozuk lenfatik drenaj, flebit, enflamasyon, gzle grlebilen enfeksiyon bulgusu olan blgeler yada 24 saat ncesinde anjioketle giri uygulanm blgelere yakn alanlar kullanlmamaldr.nceden radyoterapi uygulanan blgeler, bilein i ksm, ince venler ve antekbital fossa kullanlmamas gereken dier blgeler arasndadr.

Damar dolgunluu yoksa yada grlemiyorsa scak uygulama yaplp, bylece vazodilatasyon sonucu damarlar belirginleerek daha kolay intraket girii salanmaldr.

Eer hibir ekilde damar girii salanamyorsa; implante port taklmas iin hasta cesaretlendirilmeli ve doktorla i birliine gidilmelidir.

ntravenz (IV) Yol

Hastann nceden periferal damar yolu varsa;

Blge eritem, ar ve hassasiyet ynnden deerlendirilmelidir.

Damar yolu etkinliinden emin olunduktan sonra uygulama yaplr, eer etkinlii tam deilse uygulama yeri deitirilmelidir.

Kemoterapi ilacn uygulamadan nce setler, ncesinde kemoterapi ajan iermeyen serum fizyolajik, %5 dextroz gibi ilala uyumlu olan svlarla ykanmaldr.

Svnn ak hz doktor istemine gre ayarlanr. Genellikle 1 saatten fazla olan ila uygulamalarnda ve ocuklarda milimetrik infzyon pompa kullanlmas nerilir.

ntravenz (IV) Yolntravenz (IV) YolUygulama baladktan sonra ilk 15 dakika hasta hipersensitivite ve alerjik reaksiyon bulgular ynnden izlenir.

Uygulama blgesinde; infiltrasyon bulgular,duyusal deiiklikler, ar, yanma , ilik olutu ise yada kontrolde kan geri gelmiyorsa infzyon durdurulur ve ekstravazasyon kontrol salanr.

Eer Kemoterapi lac Pue Olarak Uygulanyorsa;Uygulama srasnda akmn hz, ilik, ar, yanmann varl ve kann geriye dn deerlendirilerek damar yolu aklnn 2-3 cc de bir kontrol edilmesi nerilmektedir.

Aksi durum belirtilmedike verili hznn dakikada 1-2 ml olmas nerilir.

Santral venz kateter ile uygulama yaplacaksa; Kan geri dn kontrol edilerek damar yolu aklndan emin olunduktan sonra uygulama yaplr.

la uygulamas tamamlandktan sonra intraket ekilmeden nce bir sznt olmasn nlemek iin 100cc SF ile ykanr.

Kullanlan tm malzemeler usulne uygun elimine edilir.

Ekstravazasyon Olasln Azaltmak in Yaplacak Uygulamalar

Ekstravazasyon sonras tadaviye ynelik bir ok aratrma yaplmolmasna karn etkili bir tadavi ekli yoktur.Bu nedenleekstravazasyon olumamas iin alnacak nlemler ok daha nemliolmaktadr.

Uygulanacak ilacn zelliklerini bilmek.

Uygulama yerini; gzlemleme,damar byklne ve ekstravazasyon ortaya ktnda olas hasar deerlendiricek biimde seilmelidir.

Eklem, yaamsal sinir ve tendonlarn yaknna kanl yerletirmekten olabildiince kanlmaldr.

El st yada bilek uygulama oda olarak kullanlacaksa deri alt ya dokusu az olduu iin risk fazla olacandan sk izlemi gerekir.

Vezikant ilalar alt ekstremitelere uygulanmamaldr.(ar ekstravazasyon hasar yada filebit hastann hareketliliini etkileyebilir.)

Distal proksimale doru yol izlemek.

neyi hareket etmeyecek biimde tesbit etmek ve infzyon odan srekli gzlemlemek.Her uygulama ncesi ve sonras serum fizyolojik uygulamak.

Ekstravazasyonda Hemirelik Giriimlerinfzyon kesinlikle durdurulmaldr.

Doktora iletilmelidir.

la mmkn olduu kadar aspire edildikten sonra ine karlmaldr.

Eer antidotu varsa uygulanmaldr.

Bas uygulamaktan kanlmaldr.

Ekstremiteyi 48 saat sresince olabildiince kalp hizasndan yukarda tutulmaldr.

Ekstravazasyonda Hemirelik GiriimleriScak yada souk uygulama yaplmaldr. Souk uygulama; Vazokonstrksiyon etkisiyle ilacn subkutan dokulara emilimini azaltr. lk 30 - 60 dakika souk uygulamadan sonra 48 - 72 saat boyunca 2 saatte bir 15 dakika uygulanr. Bu ilalara souk uygulama yaplmas deride lserasyona neden olabilir.Scak uygulama; Vazodilatasyon etkisiyle lokal kan akmn arttrr. lacn emilimini ve dolama katlmn salar. Uygulama skl souk uygulamadaki gibidir. Sadece Vinca Alkaloidleri ve Etoposid gibi ilalarda uygulanr

la etkileimlerilacn vcuda alndktan sonrakisreciEmilim Dalm Biyotransformasyon Atlm/eliminasyonKemoterapik ajanlarn etkili olabilmesi iin hedeflenen alana (intraselller yaplar DNA,enzimler ya da mikrotbller gibi) ulamas gerekir.

lala ilgili sk yaanlan problemlerEndikasyonu olmayan ila kullanmak Adverse ila reaksiyonlar la etkileimleri Fazla doz ya da tedavi edici dozdan dahadk doz Tedavinin sresi Tedavi edilmemi durumKlinik kontrendikasyonlar Teropatik duplikasyon: Benzer zellikteilalar bir arada vermek

lalarn etkisini deitirenfaktrlerYaCinsiyetBeden Kitle ndeksiGenetik FaktrlerHastalk Durumlar, zellikle eliminasyon yapanlardaBeslenme Durumu, Alkol Almlacn Alm Yolulacn Alm Zamankullanlan ila saysToleransla EtkileimiLA ETKLEMLERki (ya da daha ok) ila bir ya da daha fazla ilacn etkisini deitirirse ila etkileimleri oluur.

Etkileme olumas iin iki ilacn vcutta ve etkileme yerinde ayn zamanda bulunmalar gerekir.

rnein: Ciprofoxin, teofilinin metabolizmasn basklar. Eer hasta iki ilac bir arada alrsa teofilin toksititesi oluabilir. Bununda tesinde reetesiz (tezgah st ilalar)ve diyet rnleri ila etkileimlerine yol aabilirler.la etkileimleristenilen etkileimlerstenmeyen etkileimlerngrlemeyen etkileimler olarak snflandrlabilir.

la etkileimleri olu mekanizmasna gre 3 gruba ayrlr.Farmastikilacn zlmesilacn dalm FarmakokinetikEmilimDalmMetabolizma/BiyotransformasyonAtlm Farmakodinamikilalarn etki gc

Farmastik

Beden dnda kimyasal olarak uyumsuz ilalar kartrldnda ortaya kar. rnein: Phenobarbital (Lumnaletten) ile opioid (fentanil,petidin), analjezikler ayn enjektre ekildiinde iki ilatan biri inaktif hale gelir.Mitomycin %5 dextrozda zndne (ph 4-5) mitomycin inatif mitosenese hzla yklr.

Farmakokinetik Farmakokinetik: organizmann ilaca ne yaptn; lacn organizmada urad deiiklikleri inceler.Farmakokinetik etkileim ilacn emilim,dalm ya da metabolizmas (en ok dacytochrome P450 -kc enzimi ile etkileim ile) ya da atlm deitiinde oluur.

FarmakodinamiFarmakodinami ise ilacn organizmaya ne yaptn inceler. la etkisinin nasl olutuunu inceler.

Benzer mekanizma ile eylem gsteren ilalar etkiletiinde ortaya kar ve sinerjistik ya da antagonistik etki gsterebilir. Bu eit etkileimler dier ilacn aktivitesini etkileyebilir ya da toksititeye yol aabilir. Farmakodinamik etkilemeler, etkideki deime ynne gre antagonistik etki (etkinin azaltlmas) veya Agonistik etki (etkinin arttrlmas) eklinde olur.

la Agonizmalar iin rnekler1.la2.ilaEtkileimAlkolSedatiflerSedasyonda artAminoglikozitlerFurosemidNefrotoksisiteACE nh, SksinilkolinK koruyucu diretiklerHiperkalemiKrarAminoglikozitlerNromskler Blok ArtAsetilsalisilik asitSlfonilrelerHipoglisemiAsetilsalisilik asitParasetamolDaha fazla analjezinsulin ve Oral AntidiyabetiklerBeta BlokerlerHipoglisemiAntagonizmaBir ilacn (antagonist) dier bir ilacn (agonist) ya da endojen aktif maddenin (agonist) etkisini nlemesi ya da azaltmasna antagonizma denir. 3 tr antagonizma vardr:

Kimyasal antagonizma Fizyolojik antagonizma Farmakolojik antagonizmaFizyolojik antagonizma:lalarn birbirine ztfiyolojik etkiler oluturmaslaFizyolojik antagonizmaAmfetaminKlorpromazin, beta BlokerBarbiturat ve narkotikanaljeziklerle solunum depKafein DoksapramEfedrin, tiramin, fenilpropalaminNA salverici etkileriAlfametiltirozinKonvulsif MaddeDiazepam, Volatil AnesteziklerNA ve benzeri vazokonstriktrlerKoin esterleri, Nitratlar, HistaminPropranalol ve furosemidinantihipertansif etkileriNSA, AspirinTCAFizostigminBeta blokerGlukagon , AtropinKompetitif antagonizmaya rnekler: Ach-atropinMorfin-naloksonHistamin-antihistaminiklerTestosteron-siproteronEstrojen-tamoksifenlaFarmakolojik antagonizmaAtropinFizostigminBenzodiazepinler FlumazeniHistaminAnthistaminiklerMuskorinik ilalar, Asetil kolin esteraz inhAtropinNarkotik AnaljeziklerNaloksonNondepolarizan nromskler blokerlerAsetil kolin esteraz inhSempatomimetik vazokonstriktrlerAlfa adrenerjik reseptr blokerleri

Alkol-BarbitratlarBarbitratlarla birlikte alkol alnmas SSS'inde depresyonun artmas sonucu koma ve lme neden olabilir.Amiodaron- Digoksin ve antikoaglanlarDigoksin ve antikoaglanlarla birlikte kullanlmaz. Beta blokrler ve kalsiyum antagonistleri ile birlikte dikkatle kullanlr.Anestezik lalar- RifampisinRifampisin, hepatotoksik potansiyeli olan anestezik ilalarla (halotan) kullanlrsa karacier bozukluklarna yol aabilir.Beta adrenerjik reseptr blokrleri -AntidiabetiklerBeta adrenerjik reseptr blokr ilalar, insulin ve oral antidiabetiklerin etkilerini artrr.Antihistaminikler-SSS depresanlarSSS zerine olan depresif etkide art olabilirDiklofenak-Lityum karbonatDiklofenak,lityum kan konsatrasyonunu arttrr.Sefalosporinler-(Aminoglikozitler-Furosemit-Kolistin)Birlikte kullanlmalar sefalosporinlerin(sefaloridin) nefrotoksisitesini arttrabilir.nsulin-Tiroid HormonuTriiyodotronin ve levotiroksinin balanmasn inhibe ederek hipotroidizme neden olabilir.Ayrca diyabetlilerde insuline gereksinim artabilir.LA LA ETKLEM LSTESAY KAHVEBir bardak ay ile yaklak 30 mg, bir fincan kahve ile yaklak 85 mg kafein alnr. LTYUM (Antimanik): Tedavisi altndaki hastalarn kahve iimine son vermesi gerekir. LEVADOPA: almnda kafein alnmamaldr.

SMETDN (Antilser)

AMTRPTLN (Trisiklik antidepresan)

FENELZN (Antidepresan) Kafein almnn snrlandrlmas gerekir. Bu ilalarla gnde 1-3 bardak ay veya 1 fincan kahveden fazlasnn alnmamas gerekir la-besin etkileim tablosuANTDEPRESANLARMAO inhibitrleri zokarboksazidFenelzin Tranylsipromin Tiramince zengin besinler; Eski peynir, fermente edilmemi sosis, sucuk, distile edilmemi alkoll iecek (arap vb), incir,bakla, lahana turusu, soya sosu,baz biralar, tavuk veya dana cieri Tiramin, kan basncn lmcl seviyeye karabilir. Ba ars, kusma ve lme neden olabilir. Taikardi, gs ars, ense sertlii, hiperpireksi, terleme ve konvilsiyona da sebep olabilir. Besinlerle etkileme ila kullanmnn kesilmesinden sonra 2-3 hafta devam eder. Ca kanal blokerFelodipine Nicardipine Greyfurt suyu (Naringin ve kuersetin ierir) lacn sistemik yararlanmn %200 - %300 artrr Propranolol yemekle birlikte alnrsa zellikle yksek proteinli diyetlerdeilacn sistemik biyoyararlanm %70 artar. Nedeni besinlerle pre-sistemik ila eliminasyonunun azaltlmasdr.la-besin etkileim tablosuANTBYOTKPenisilinEritromisin Asitli besinler; Meyve sular,kafein, domates Asitli besinlerden dolay artan mide asidi ilacn midede harabiyetini artrr Tetrasiklin Siprofloksasin St ve st rnleri gibi kalsiyumca zengin besinlerle birlikte alnmamal Kalsiyum, ilacn oral biyo-yararlanmn azaltr. Antasid olarak kullanlan CA, Mg, Al bileikler ve antianemik olarak kullanlan Fe bileikler de ayn etkiyi yapar ANTKOAGLANLAR Warfarin K vitaminince zengin besinlerle; Brokoli, spanak, lahana, Brk.lahK vitamini antikoaglanlarn etkisini azaltr E vitamini Kanama riskini azaltr. Kumerin treviYksek doz E vitaminiKanamalar geliebilir la-besin etkileim tablosu

Jenerik ismiMekanizmaslalarn ticari ismi veetkisiAmiodaroneAmiodranoe metabolizmasn basklandndan plazma amiadron seviyesi artarCordarone(Anti aritmik)AmlodipineKaracierde metabolizmann yavalamasyla ilikili plazma amlodipine seviyesi artarAmlodis, Norvasc(Antianjinal,Antihipertansif)AtorvastatinPlazma atorvastatin seviyesi artarAtor, Lipitor(antihiperlipoproteinemik)GREYFURT SUYU ALINDIINDA ETKS DEEBLEN LALAR

Kafein Almnn Snrlandrlmasn Gerektiren lalar:Simetidin (anti lser ilalar)Amitriptilin (trisiklik antidepresan)Fenelzin (antidepresan)Lityum (antimanik)

Bir bardak ay ile yaklak 30mg, bir fincan kahve ile 85mg kafein alnr.

KULLANILAN LATCAR SM ETKLEM OLANBESNLERNLEMLERACE NHBTRLERKAPTOPRL, RAMPRL, ENALAPRL, FSNOPRL, LSNOPRL, KNAPRL, BENAZEPRL, SLAZAPRL, PERNDOPRL, TRANDOLAPRLKapril, Kaptopril, Enalap, Enapril, Konveril, Renitec, Vasolapril, Acerilin, Rilace, Zestril, Sinopryl, Zestoretic, Sinoretic, Acuitel, Coversyl, Preterax, Delix, Monopril, Cibacen, Cibadrex,nhibace, Tarka, GoptenPotasyumca zengin besinler (muz, kays, turungiller, patates)Birlikte kullanlmamalANTASTLERALUMNYUM ERENLERKompensan, Gaviscon, Mucaine, Talcid, DankPortakal suyuAyn anda kullanlmamal, en az 2 saat ara verilerek kullanlmaldrPENSLN ORAL Cliacil, Penos, Alfoxil, Penbak, Augmentin, Duobaktam, Ampisina, AmoklavinAsitli besinler (turungiller, rafine edilmi soslar -ketap, mayonez, hardal- gazl iecekler) kafein, domates, meyve sularBirlikte kullanlmamaldr.KULLANILAN LATCAR SM ETKLEM OLANBESNLERNLEMLERERTROMSN Erimicin, Eritro, Eritrosif, EriyrocinAsitli besinler (turungiller, rafine edilmi soslar -ketap, mayonez, hardal- gazl iecekler) kafein, domates, meyve sularBirlikte kullanlmamaldr.SPROFLOKSASNCifluran, Ciprasid, Cipro, Sispres, Ciproktan, Loxasid, Proxacin, Roflazin, rociproxin, Roxin, Sanset, Sifloks, Siprobel, SiprosanSt ve st rnleri gibi kalsiyumdan zengin besinler(pekmez, susam, fndk, fstk, kurutulmu meyveler, kuru baklagiller, yeAyn anda kullanlmamal, en az 2 saat ara verilerek kullanlmaldr.KULLANILAN LATCAR SM ETKLEM OLANBESNLERNLEMLERANTKANSER LALARETOPOST, MERKAPTOPURN, BUSULFAN, ESTRAMUSTN, KEPESTABN, FLUOROUROSL, TEMOZOLAMD,HDROKSKARBAMD, MATNB, TRETNON, TALDOMT, TACROLMUS

Vepesid, Puri-nethol, Myleran, Estracyt, Xeloda, UFT, Temodal, Hydrea, Glivec, Vesanoid, Thalidomide, PrografGreyfurtAyn anda kullanlmamal, en az 2 saat ara verilerek kullanlmaldr.ANTFUNGAL LALARTriflucanSt, yourt, alkolEtki azalmas.ANTKONVLZANLARFENTON, FENOBARBTALEpdantoin, EpanutinK vitaminleri (srgan, balk, kabak, karnabahar, karacier), D vitaminleri (balkya, st, tereya)Tketimi snrlandrlmaldr.KULLANILAN LATCAR SM ETKLEM OLANBESNLERNLEMLERASETLSALSLK AST Aspirin

bezelye, portakal, mercimek)Birlikte kullanlmamaldr.ASETLSALSLK AST AspirinC vitamini, Folik asit (ekmek, msr gevrei, yeil yaprakl sebzeler, brokoli, spanak, bezelye, portakal, mercimek), Demir (tm krmz etler, kuru baklagiller, koyu yeil sebzeler, domates, pekmez)Etki azalmasTEOFLNBronkolin, Talotren, Teobag, Teokap, Theo-duray, kahve, ikolata gibi teofilin ieren besinlerTketimi snrlandrlmaldrLAKSATFLERBelkunis, Bisakol, SekolaksSt Birlikte kullanlmamaldr.TERFENADNGreyfurtBirlikte kullanlmamaldr.KULLANILAN LATCAR SM ETKLEM OLANBESNLERNLEMLERCa KANAL BLOKERLERFELODPNE, NFEDPNE, NMODPNE, NSOLDPNE, NTRENDPN, VERAPAML, AMLODPN, DLTAZEMPlendil, Adalat, Kardilat, Nidicard, Nidilat, Nimotop, Syscor, Isoptin, Veroptin, Fibrocard, Tarka, Amiodis, Amiocard, Amiovas, Diloptin, Monovas, Nipidol, Norlopin, Norvadin, Norvasc, Vasocard, Vazkor, Altizem, Dilcor, Dilticard, Diltizem, Baypres, NitrensinGreyfurt suyu, meyan kkBirlikte kullanlmamaldrDEMR PREPARATLARIFerrosanol Duodenal, Ferrum Fort, Ferplex, Maltofer, Gyno, Ferrosanol

St ve st rnleri gibi kalsiyumdan zengin besinler (pekmez, susam, fndk, fstk, kurutulmu meyveler, kuru baklagiller, yeil yaprakl sebzeler)Ayn anda kullanlmamal, en az 2 saat ara verilerek kullanlmaldr.

KULLANILAN LATCAR SM ETKLEM OLANBESNLERNLEMLERDRETKELERTRAMTEREN, AMLORDE, SPRONOLAKTONTriamteril, Moduretic, Aldactazide, AldactonePotasyumca zengin besinler (muz, kays, turungiller, patates)Birlikte kullanlmamaldr.KARDYAKGLKOZTLERDGTOKSN Digitoksin Meyan KkKesinlikle kullanlmamaldrKORTZONLU LALARDekort, Prednol, Prednisolon, DeltacortilTuz, eker, st, yourt, peynirBirlikte kullanlmamaldr.VTAMNLERC VTAMN Eser-vit, Redoxon, Vitabiol-C StAyn anda kullanlmamal, en az 2 saat ara verilerek kullanlmaldr.ATORVASTATN, SMVASTATN, FLUVASTATN, PRAVASTATN, SERVASTATNAtor, Lipitor, Lipovas, Zocor, Zovatin, Lescol, Provachol, LipobayGreyfurt suyuBirlikte kullanlmamaldrBirlikte kullanlmamaldrKULLANILAN LATCAR SM ETKLEM OLANBESNLERNLEMLERBENZODAZEPNLERMDAZOLAM, DAZEPAM, ALPRAZOLAM, KLORDAZEPOKDormicum, Diazem, Lizan, Nervium, Apo-Alpraz, Xanax, Libkol, Librax, Klipaks, AtivanGreyfurt suyuBirlikte kullanlmamaldrVARFAN Coumadin, Orfarin1. K vitaminden zengin besinler (yeil sebzeler, yonja, spanak, kurubaklagiller, balk)2. E vitamini (yeil yaprakl bitkiler, yal tohumlar, tahl taneleri, kuru baklagiller)3. 1 litreden fazla dondurma1. Tketimi snrlandrlmaldr.2. Birlikte Kullanlmamaldr.3. Tketimi snrlandrlmaldr.ANTKONVLZANLARFENTON, FENOBARBTALEpdantoin, EpanutinK vitaminleri (srgan, balk, kabak, karnabahar, karacier), D vitaminleri (balkya, st, tereya)

Tketimi snrlandrlmaldrVALPROK AST Convulex Karnitin (krmz et) Birlikte kullanlmamaldr.Mono Amino Oksidaz (MAO)inhibitrleriDepresyon, anksiyete durumlarnda kullanlr.Traminden zengin besinler ile alnmamaldr. Tramin kan basnc lmcl seviyelere karabilir. Traminden zengin besinlere rnek:eski peynirler, incir, baklava,avakodo,soya sosu rnleri

Alkolle Etkileen la Gruplar:A-Merkezi Sinir Sistemi depresanlar:1.Hipnotikler2.Antikonvulsanlar3.Sedatiflar4.Psikotropik lalar5.Opioidler6.H1-AntihistamiklerB-AntidiyabetiklerC-Dier lalar

la reaksiyonlar-advers reaksiyonHer ila reaksiyonu allerji deildir. lalarla oluan reaksiyonlar iin genel olarak advers ila reaksiyonu tanmlamas kullanlr. WHOnun advers ila reaksiyonlar tanmlamasna gre; proflaksi, tan ya da tedavi amacyla uygun ekilde ve standart dozlarda verilen bir ilaca kar oluan, istenmeyen ve nceden tahmin edilemeyen tm reaksiyonlardr.Advers ila reaksiyonlar birok lkede nce gelen lm nedenleri arasndadr.

la allerjisi:lacn kendisine veya metabolitlerine kar immn bir cevap sonucu ortaya kan ila reaksiyonlardr.

Advers ila etkilerine rnek:lalarReaksiyonlarAmidoprin (iltihap iin)Beyaz kan hcre bozukluuKliokinol (cilt enfeksiyonlar iin)Grme bozukluuEritronisin estolat (antibakteriyel)Hepatit (karacier bozukluu)Doum kontrol haplarTromboembolizm (kan phtlar)Statinler (kolesterol kontrol iin)Kas dejenerasyonuTalidomit (sabah bulantsn kontrol iin)Fokomeli (bebeklerde ekil bozukluu)Tm bireylerde oluabilen reaksiyonlar:Yksek doz:her ilacn kendine zg yksek doz etkileri vardr ve eik deer alan her kiide beklenir. rn; parasetamoln yksek dozlarnda karacier yetmezlii yapmas. lacn metabolizma veya atlmnn bozulduu durumlarda, birikime bal olarak ortaya kabilir.Yan etki:ilacn tedavi ynnden istenmeyen fakat, nlenemeyen farmakolojik etkileridir. lacn normal dozlarnda btn hastalarda oluur. rn; Antihistaminlerle sedasyon, sempatomimetik ilalarda kalp ve merkezi sinir sisteminin stimlasyonu ile palpitasyon olumas gibir.

Sekonder etkiler:Bir ilacn primer farmakolojik etkileriyle ilgili olmayan indirekt etkileridir.rn; Antibiyotik tedavisi sonrasnda gastrointestinal bakteri flora dengesinin bozulmas.la etkileimi: Daha nce veya ayn anda alnan bir ilacn etkisi zerine bir ilacn etkisi olmasdr. rn; Eritromisinin teofilin kan dzeyini artrmas.

Yatkn bireylerde oluan reaksiyonlarntolerans:Bir ilacn karakteristik farmakolojik etkilerinin ok kk dozlarda ortaya kmasdr. rn; tek doz aspirin ile tinnitus olumas.

diyosenkrazi:lacn bilinen farmakolojik etkisinden farkldr. Alerji veya hipersensitiviteye benzer. Duyarl (yatkn) kiilerde, genellikle normal koullarda ortaya kmayan kaltsal bir enzim anomalisi vardr ve baz ilalarn alnm bu enzim eksikliini ortaya karr.rn; Glikoz-6-fosfat dehidrogenaz eksikliinde, antioksidan ilalarla hemolitik aneminin gelimesi.

la allerjilerinde klinik:Deri belirtileri:rtiker ve anjiodem, pruritus, allerjik kontakt dermatit, ekzantem tarznda dknt, eksfolyatif dermatit, eritema multiforme, eritema nodozum, sabit ila dkntleri,purpurik dkntler, fotosensitive reaksiyonlar.Sistemik belirtiler:anaflaksi, serum hastal, pulmoner belirtiler, ila atei, hemotolojik belirtiler, hepatik belirtiler, kardiyak belirtiler,nefrolojik belirtiler, nrolojik belirtiler.

DRESS (la Reaksiyonu, Eozinofili ve Sistemik Semptomlar) sendromu, ilalarla tetiklenen, kutanz, hematolojik ve solid organ tutulumlarnn elik ettii iddetli bir reaksiyondur. Tedavisinde spesifik yaklamlarn gerekmesi ve yksek mortalite oranlar nedeniyle sendromun erken tannmas ok nemlidir.Kutanz bulgular ilaca maruziyetten 1-8 hafta sonra balar. Hipersensivite sendromu klinik olarak yaygn mukokutanz dkntlerin olduu iddetli bir ila reaksiyonu tablosudur. Bu tabloya ate, lenfadonopati, hepatit, hematolojik anormallikler ile birlikte eozinofili, atipik lenfositler ve dier organ tulumlarnn elik edebilir. Birok sistem zellikle de bbrekler, kalp, akcier ve pankreas hasara urayabilirSorumlu ilacn kesilmesi ve sistemik kortikosteroid tedavisi ile hastalarn tm bulgularnda tamamen gerileme salanmakta.

DRESSAntikonvlzanlar (karbamezepin, lamotrigine, fenobarbital) olmakla retroviral terapiler, allopurinol, minosiklin, dopson, slfanamidler ve terbinafininEkzantemler (maklopapler, morbiliform)Penisilin, slfonamid, fenitoin, karbomezepin, altn, rtiker /anjiyodemPenisilin, slfanomid ve trimetoprim kombinasyonlar, sefalosporinler, NSA, antidepreasan, Eritema multiformeSlfonamid, kotrimaksazol, fenitoin, karbamezepin, NSAPigmentasyonNSA, antimalaryaller, amiodarone, sitotoksik ilalar, tetrasiklinler, ar metaller ve psikotropik ilalar Trnak bozukluklarAntineoplastikler, siklofosfamid, hidroksire , floroprimidinler, antrasiklinler (doksorubisin, daunorubisin), taksanlar, tirozin kinaz inhibitrleri (26)Bllz PemfigoidFurasemid, penisilinler, slfonamidler, siprofloksasin, penisilinaminler, ACE inhibitrleri, klorakin, nroleptikler ve fenasetin FotosensiviteTetrasiklin, doksisiklin, nalidiksik asit, vorikanazol, amiodarone, hidroklorotiazid, naproksen, piroksikam, klorpromazinlaca bal lupus eritematozusHidralazin, prokainamid, izoniazid, antihipertansifler, interferonlar, terbinafin, NSA, slfonamid, tetrasiklin minosiklin Serum hastal benzeri reaksiyonSefalosporinler, penisilinler, minosiklin, rituksimab antikanser ajanlar, antikonvlsan, antidepresan, antidisritmikler, antihipertansifler, NSA VasklitKloramfenikol, klindamisin, izoniazid, antiviraller, alar, interferonlar, antitiroid ilalar, antikonvlzanlar, diretikler, antikoaglanlar, antineoplastik ilalar, biyolojikler, NSA,

TEEKKRLER