İçerik:İçerik:Hazır gıdalar nedir, ne değildir?Hazır gıdalar nedir, ne değildir?Hazır gıdalarda kullanılan katkı Hazır gıdalarda kullanılan katkı

maddeleri nelerdir?maddeleri nelerdir?Hazır gıdaların hazırlanma Hazır gıdaların hazırlanma

süreçleri?süreçleri?Hazır gıdaların tehlikeleri?Hazır gıdaların tehlikeleri?Hazır gıdalarla ilgili güncel Hazır gıdalarla ilgili güncel

bilgilerbilgiler

Tarihçe:Tarihçe: Teknolojinin gelişmesi, kentleşme, Teknolojinin gelişmesi, kentleşme,

kadının iş hayatına atılması, yoğun iş kadının iş hayatına atılması, yoğun iş temposu, çocukların okulda daha temposu, çocukların okulda daha uzun zaman geçirmeleri, seyahat uzun zaman geçirmeleri, seyahat etme, yalnız yaşama gibi etkenler etme, yalnız yaşama gibi etkenler nedeniyle insanlar hazır ve hızlı nedeniyle insanlar hazır ve hızlı yemeklere rağbet göstermeye yemeklere rağbet göstermeye başlamışlardır.başlamışlardır.

Peki hazır yemek nedir?Peki hazır yemek nedir? Bir yemek terimi olarak Fast

food, kısa sürede hazırlanmış ve hızlı bir şekilde servis edilen yiyeceklere verilen isimdir. TDK tarafından hazır yemek olarak da adlandırılmaktadır[1]. Fast food türü tüketime Türkiye'de ayak üstü beslenme de denilmektedir. Yol üstlerindeki büfelerde ve seyyar arabalarda hazırlanıp satılabildiği gibi, bu tür yiyeceklerin satıldığı fast food restoranları da günümüzde önemli yemek yeme mekanları haline gelmiştir ve bu restoranların büyük çoğunluğunun evlere paket servis imkanı da vardır.

Fast food zaman içinde Fast food zaman içinde "kötü gıda" ile aynı "kötü gıda" ile aynı anlamda kullanılmaya anlamda kullanılmaya başlanıştır. Hamburger başlanıştır. Hamburger tarzı fast food gıdalar, tarzı fast food gıdalar, besin değerinin düşük besin değerinin düşük kalori oranının yüksek kalori oranının yüksek oluşu, hayvansal kaynaklı oluşu, hayvansal kaynaklı doymamış yağ asitleri doymamış yağ asitleri içermesi, aşırı tüketiminin içermesi, aşırı tüketiminin yüksek tansiyon, yüksek tansiyon, osteoporoz ve obezite gibi osteoporoz ve obezite gibi hastalıklara yakalanma hastalıklara yakalanma riskini artırması ve riskini artırması ve koruyucu, renklendirici gibi koruyucu, renklendirici gibi katkı maddeleri içermesi katkı maddeleri içermesi nedeniyle zararlı bir nedeniyle zararlı bir beslenme biçimi olarak beslenme biçimi olarak kabul edilmektedirkabul edilmektedir

Hazır yiyecekler:Hazır yiyecekler: SimitSimit TostTost DönerDöner Lahmacun Lahmacun PidePide PizzaPizza Kızarmış patatesKızarmış patates Çay, kahve, Çay, kahve,

meşrubatlar, asitli meşrubatlar, asitli içecekleriçecekler

HamburgerHamburger Ketçap, mayonezKetçap, mayonez Pizza….Pizza….

Meyve suyu hem de Meyve suyu hem de katkısız…katkısız…

%100 doğal(katkısız)

Katkı maddesi:Katkı maddesi: Genel olarak yiyeceklerin uzun süre Genel olarak yiyeceklerin uzun süre

dayanmaları için sağlık kuruluşları dayanmaları için sağlık kuruluşları tarafından belirlenen miktarlarda tarafından belirlenen miktarlarda kullanılan kimyasal maddelerdir.kullanılan kimyasal maddelerdir.

Katkı maddeleri

besinsel

kozmetik

Yiyeceklerin besin ve vitamin değerlerini arttırmak için kullanılmaktadır

Besinlerin görünüşünü, rengini ve tadını değiştirmek için kullanılmaktadır.

%100 doğal mı %100 doğal mı demiştik.Biraz abartmışız…demiştik.Biraz abartmışız…

içindekiler:1. Su, 2. şeker (fruktoz

şurubu/sakkaroz),

3. asitliği düzenleyici (limon suyu konsantresi),

4. Meyve oranı en az % 40'tır.

5. E330:sitrik asit midenin ph dengesini bozar

. Ancak glukoz gibi doyma ve tokluk hissi . Ancak glukoz gibi doyma ve tokluk hissi oluşturmaz. Bu nedenle yüksek fruktoz oluşturmaz. Bu nedenle yüksek fruktoz içeren hazır yiyecek ve içecekler doyma içeren hazır yiyecek ve içecekler doyma hissi oluşturmadıkları için daha çok hissi oluşturmadıkları için daha çok tüketilirler. tüketilirler. Ahmet korkmaz tsk hekimiAhmet korkmaz tsk hekimi

E kodlu ürünler ne E kodlu ürünler ne demektir?demektir? Avrupa bilimsel komitesi tarafından Avrupa bilimsel komitesi tarafından

incelenmiş ve gıda katkı maddesi olarak incelenmiş ve gıda katkı maddesi olarak kullanımında sakınca görülmeyen kullanımında sakınca görülmeyen maddeler maddeler için verilmiş onayı belirleyen ve katkı maddesinin kimyasal adı yerine kullanılan tanıtıcı bir işarettir.

(Ege Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Profesör Tomris Aytuğ)

Örneğin; Şekerlemelere eklenen E104 kodlu kinolin sarısı Alkolsüz içeceklerden ketçaplara kadar her

yiyecekte kullanılan ve ürünlerin raf ömrünü iki yıla kadar

uzatan E211 kodlu sodyum benzoat

Dünya ülkeleri, bu toksikolojik grupları dikkate alarak, ilgili mevzuatlarım düzenler ve kullanımına onay verilecek maddelerin bir ömür boyunca vücuda günlük olarak alınabilecek miktarları (ADI-Acceptable Daily intake) ve değişik gıdalarda kullanım sınırları (maksimum düzey) ile ilgili olarak listeler hazırlanır. Bu kuruluşlara üye olan ülkeler, ancak söz konuşu listelerde yer alan maddelerin belirtilen maksimum düzeylerde gıdalara katılımına izin verirler.

Peki katkı maddelerinin Peki katkı maddelerinin hepsi de zararlı mıdır?hepsi de zararlı mıdır?

Önemli:Önemli: Hazır gıdaların kullanımıyla ilgili dikkat Hazır gıdaların kullanımıyla ilgili dikkat

edilecek 2 husus vardır edilecek 2 husus vardır 1-günlük kullanımına dikkat etmek.Hazır 1-günlük kullanımına dikkat etmek.Hazır

gıdaların sık sık tüketilmesini gıdaların sık sık tüketilmesini engellemek.özellikle çocuklarımızın boyar engellemek.özellikle çocuklarımızın boyar maddeli yiyecekleri kullanmasını önlemekmaddeli yiyecekleri kullanmasını önlemek

2-sanayide üretilmesi sırasında denetime 2-sanayide üretilmesi sırasında denetime tabi tutmak yani hazırlanma süreçleriyle tabi tutmak yani hazırlanma süreçleriyle ilgili dikkat edilmesi gereken noktalarilgili dikkat edilmesi gereken noktalar

HAZIR GIDALARIN HAZIR GIDALARIN HAZIRLANMA HAZIRLANMA SÜREÇLERİSÜREÇLERİ

A)HAM MADDE SEÇİMİA)HAM MADDE SEÇİMİ

Ürün çiftçiden doğrudan temin ediliyorsa çiftçinin kullandığı Ürün çiftçiden doğrudan temin ediliyorsa çiftçinin kullandığı böcek ilacı, yabancı maddeler,gübre vb maddeler çiftçinin böcek ilacı, yabancı maddeler,gübre vb maddeler çiftçinin sorumluluğunda olmakla birlikte gıda firmaları bunları da sorumluluğunda olmakla birlikte gıda firmaları bunları da kontrol etmelidir.kontrol etmelidir.

Gıda firması satın alacak olduğu ürünün temiz Gıda firması satın alacak olduğu ürünün temiz topraklarda,temiz suyla vetopraklarda,temiz suyla ve temiz havada yetişmiş olmasına temiz havada yetişmiş olmasına dikkat etmelidir.dikkat etmelidir.

Ayrıca ürünün hasat sırasındaki işlemlerine dikkat Ayrıca ürünün hasat sırasındaki işlemlerine dikkat edilmelidir .Çünkü hasat sırasındaki bir dikkatsizlik sağlık edilmelidir .Çünkü hasat sırasındaki bir dikkatsizlik sağlık açısından çok büyük tehlikelere neden olabilir.açısından çok büyük tehlikelere neden olabilir.

En son olarak da gıda firmaları ürünleri seçerken ürünün taze En son olarak da gıda firmaları ürünleri seçerken ürünün taze ve tabi olmasına çok dikkat etmelidir.ve tabi olmasına çok dikkat etmelidir.

B)GIDA ÜRETİM TEKNİKLERİB)GIDA ÜRETİM TEKNİKLERİ

Gıda firmaları öncellikle bütün işlemleri için Gıda firmaları öncellikle bütün işlemleri için üretim talimatları hazırlamalı ve üretim talimatları hazırlamalı ve uygulamalıdır.Bu talimatlar sıcaklık ,zaman ve uygulamalıdır.Bu talimatlar sıcaklık ,zaman ve basınç gibi ayarları içermelidir. Teknikler ise şu basınç gibi ayarları içermelidir. Teknikler ise şu şekilde sıralanabilir;şekilde sıralanabilir;

Ürün asitliği düzenlenmesiÜrün asitliği düzenlenmesi Su aktivitesinin kontrolüSu aktivitesinin kontrolü Dondurma Dondurma

Bu teknikler daha çok koruma amaçlı Bu teknikler daha çok koruma amaçlı kullanılmaktadır.kullanılmaktadır.

1)ÜRÜN ASİTLİĞİ DÜZENLENMESİ1)ÜRÜN ASİTLİĞİ DÜZENLENMESİ

Gıdaların özellikle pH ı bakterilerin büyümesini Gıdaların özellikle pH ı bakterilerin büyümesini etkilemektedir.Örn;yüksek asitli gıdalarda etkilemektedir.Örn;yüksek asitli gıdalarda (domates,vişne, kiraz,erik vb) bakteriler (domates,vişne, kiraz,erik vb) bakteriler büyüyemez.Ancak düşük asitli gıdalarda (birçok büyüyemez.Ancak düşük asitli gıdalarda (birçok sebze,et,balık ve ürünleri) bakteriler sebze,et,balık ve ürünleri) bakteriler büyüyebildiğinden ,bunların sporlarını yok etmek büyüyebildiğinden ,bunların sporlarını yok etmek için yüksek sıcak uygulaması gereklidir.için yüksek sıcak uygulaması gereklidir.

Bazı gıdalar pH ı düşürülerek(asitlendirme Bazı gıdalar pH ı düşürülerek(asitlendirme işlemi )ile korunabilmektedir. Bu durumda gıdanın işlemi )ile korunabilmektedir. Bu durumda gıdanın pH ının 4.6 veya daha düşük ve su aktivitesinin de pH ının 4.6 veya daha düşük ve su aktivitesinin de 0.85den büyük olması gerekmektedir.Bu tür 0.85den büyük olması gerekmektedir.Bu tür gıdalara enginar,asitli fasulye gıdalara enginar,asitli fasulye salataları,biberler,tuzlu sebze ve turşular örnek salataları,biberler,tuzlu sebze ve turşular örnek olarak verilebilir. olarak verilebilir.

2)SU AKTİVİTESİNİN KONTROLÜ2)SU AKTİVİTESİNİN KONTROLÜ

Su aktivitesinin giderilmesine yönelik Su aktivitesinin giderilmesine yönelik konsantrasyon ve kurutma işlemleri konsantrasyon ve kurutma işlemleri uygulanmaktadır.Bu teknikle gıdalar daha iyi uygulanmaktadır.Bu teknikle gıdalar daha iyi korunmuş olur.korunmuş olur.

Bu tür ürünlere örnek olarak reçel, kurutulmuş Bu tür ürünlere örnek olarak reçel, kurutulmuş gıdalar,konsantreler verilebilir.gıdalar,konsantreler verilebilir.

3)DONDURMA3)DONDURMA

Dondurulmuş gıdalar daha çok hazır gıdalardır.Dondurulmuş gıdalar daha çok hazır gıdalardır. Bu gıdalar, dondurma işlemi sonrasında Bu gıdalar, dondurma işlemi sonrasında

mikroorganizmaların üreyemeyeceği uygun mikroorganizmaların üreyemeyeceği uygun sıcaklıkta tutulmalıdır.sıcaklıkta tutulmalıdır.

Ayrıca az işlenmiş gıdaların soğukta depolama ve Ayrıca az işlenmiş gıdaların soğukta depolama ve koruyucularla korunma gibi uygulamalarda koruyucularla korunma gibi uygulamalarda yaygınlaşmaktadır.yaygınlaşmaktadır.

Bu tekniklere ek olarak ;modifiye atmosferde Bu tekniklere ek olarak ;modifiye atmosferde ambajlama ve kontrollü atmosferde depolama ambajlama ve kontrollü atmosferde depolama gibi teknikler de eklenebilir.Bu teknikler gibi teknikler de eklenebilir.Bu teknikler özellikle koruma için de çok önemlidir.özellikle koruma için de çok önemlidir.

C)ÇALIŞAN HİJYEN UYGULAMALARIC)ÇALIŞAN HİJYEN UYGULAMALARI

Gıda işletmelerinde çalışanlar ,en Gıda işletmelerinde çalışanlar ,en önemli yapı taşlarındandır.Bu önemi önemli yapı taşlarındandır.Bu önemi çalışanlara hissettirmek gerekir.çalışanlara hissettirmek gerekir.

Gıdalara doğru işlemlerin Gıdalara doğru işlemlerin uygulanması;gıdalara yeni uygulanması;gıdalara yeni bulaşmaların önlenmesini,var olan bulaşmaların önlenmesini,var olan bakterilerin çoğalarak tehlikeli bakterilerin çoğalarak tehlikeli olabilecek sayılara ulaşmasını ve gıda olabilecek sayılara ulaşmasını ve gıda zehirlenmesi oluşması engellenebilir.zehirlenmesi oluşması engellenebilir.

Aksi takdirde gıda zehirlenmesi Aksi takdirde gıda zehirlenmesi nedeniyle insan sağlığı ve ülke nedeniyle insan sağlığı ve ülke ekonomisi olumsuz yönde ekonomisi olumsuz yönde etkilenmektedir.etkilenmektedir.

Tüm bunların yaşanmaması için ise Tüm bunların yaşanmaması için ise çalışanların işletmelerde belirlenen çalışanların işletmelerde belirlenen hijyen talimatlarına uyması hijyen talimatlarına uyması gerekmektedir.gerekmektedir.

4)HAZIR GIDALARIN PAKETLENMESİ VE 4)HAZIR GIDALARIN PAKETLENMESİ VE SUNUMUSUNUMU

Gıda paketleme malzemesi temiz ve Gıda paketleme malzemesi temiz ve dayanıklı olmalı ancak toksik dayanıklı olmalı ancak toksik olmamalıdır.olmamalıdır.

Paketleme malzemesi ,paketlenecek Paketleme malzemesi ,paketlenecek gıdaya uygun olmalı,kullanım öncesi gıdaya uygun olmalı,kullanım öncesi depolama koşullarına dayanabilmelidir.depolama koşullarına dayanabilmelidir.

Çapraz bulaşmayı önlemek için fazla Çapraz bulaşmayı önlemek için fazla paketleme malzemeleri gıda hazırlama paketleme malzemeleri gıda hazırlama bölümünden ayrı tutulmalıdır.bölümünden ayrı tutulmalıdır.

Eğer gıda paketlemede kap Eğer gıda paketlemede kap kullanılıyorsa bu kaplar toz ve kirden kullanılıyorsa bu kaplar toz ve kirden uzak ortamlarda uzak ortamlarda depolanmalıdır.Kullanılmadan önce depolanmalıdır.Kullanılmadan önce kontrol edilmelidir.kontrol edilmelidir.

HAZIR GIDALARIN BOZULMA NEDENLERİ VE HAZIR GIDALARIN BOZULMA NEDENLERİ VE SAKLANMA KOŞULLARISAKLANMA KOŞULLARI

Gıdalardaki farklılık (sebzeler,fırında Gıdalardaki farklılık (sebzeler,fırında pişmiş gıdalar,paketlenmiş etler,deniz pişmiş gıdalar,paketlenmiş etler,deniz ürünleri vb) gıdaların sağlıklı ve ürünleri vb) gıdaların sağlıklı ve faydalı olması hususunda rekabete faydalı olması hususunda rekabete katkıda bulunmaktadır.katkıda bulunmaktadır.

Şayet tat, koku,renk veya kıvamda Şayet tat, koku,renk veya kıvamda sakıncalı değişiklikler meydana sakıncalı değişiklikler meydana gelirse zevk aldığımız yiyecekler gelirse zevk aldığımız yiyecekler bozulmuş olabilir.bozulmuş olabilir.

Bu bozulmaların çoğuna Bu bozulmaların çoğuna ENZİMENZİMler ler neden olmaktadır.Bu enzimler yiyecek neden olmaktadır.Bu enzimler yiyecek içinde olabilir veya yiyecek içinde içinde olabilir veya yiyecek içinde gelişen bakteri,maya ve küf gibi gelişen bakteri,maya ve küf gibi mikroorganizmalar tarafından mikroorganizmalar tarafından üretilebilir. üretilebilir.

Her gıda ve bakteri çeşidi farklı bir kimyasal Her gıda ve bakteri çeşidi farklı bir kimyasal madde üretebilir.Bunlar arasında uçucu madde üretebilir.Bunlar arasında uçucu bazlar,uçucu asitler,aldehitler ve sülfür bileşikleri bazlar,uçucu asitler,aldehitler ve sülfür bileşikleri sayılabilir.sayılabilir.

Hastalığa neden olan patolojik bakterilere göre Hastalığa neden olan patolojik bakterilere göre bozulmaya neden olan bakteriler üreme zamanları bozulmaya neden olan bakteriler üreme zamanları daha kısa olduğundan dolayı yiyeceklerin çok daha kısa olduğundan dolayı yiyeceklerin çok daha kısa sürede bozulmasına sebep olurlar.daha kısa sürede bozulmasına sebep olurlar.

Bunların sayıları hücre replikasyonu denilen Bunların sayıları hücre replikasyonu denilen süreçle(bir hücrenin bölünerek iki hücre süreçle(bir hücrenin bölünerek iki hücre olması)çok kısa bir sürede artmaktadır.olması)çok kısa bir sürede artmaktadır.

Bakteriler çoğaldıktan bir süre sonra yiyeceğin Bakteriler çoğaldıktan bir süre sonra yiyeceğin lezzet,kıvam ve besin değerini bozacak hale lezzet,kıvam ve besin değerini bozacak hale gelirler ve böylece yiyeceğin raf ömrü azalmış gelirler ve böylece yiyeceğin raf ömrü azalmış olur.olur.

Bir bakteri yiyeceğe ulaştığı zaman tüketicinin Bir bakteri yiyeceğe ulaştığı zaman tüketicinin yiyeceği soğutması, ısıtması veya yemesi için yiyeceği soğutması, ısıtması veya yemesi için dört saatten az bir zaman kalmıştır.Çünkü dört saatten az bir zaman kalmıştır.Çünkü bakteriler çoğaldıkça bunların ürettiği enzim bakteriler çoğaldıkça bunların ürettiği enzim miktarı da çoğalmaktadır. miktarı da çoğalmaktadır.

Enzimler yiyecekleri içerisinde normal olarak Enzimler yiyecekleri içerisinde normal olarak bulunan,kimyasal reaksiyonların hızını artıran bulunan,kimyasal reaksiyonların hızını artıran veya azaltan bileşiklerdir.Örn;şeftali ve elmanın veya azaltan bileşiklerdir.Örn;şeftali ve elmanın olgunlaşmasını sağlarlar.olgunlaşmasını sağlarlar.

Isı bu enzimlerin aktivasyonunu engeller.Bu Isı bu enzimlerin aktivasyonunu engeller.Bu özellikten dolayı sebzeler kaynatılarak tüketilirse özellikten dolayı sebzeler kaynatılarak tüketilirse daha sağlıklı olurlar.daha sağlıklı olurlar.

Benzer şekilde de soğuk sıcaklık dereceleri Benzer şekilde de soğuk sıcaklık dereceleri enzimlerin aktivasyonunu bozar.Bu özellikten enzimlerin aktivasyonunu bozar.Bu özellikten dolayı da bazı gıdalar buzdolabında saklanabilir. dolayı da bazı gıdalar buzdolabında saklanabilir.

Yiyeceklerin içindeki kimyasal değişiklikler Yiyeceklerin içindeki kimyasal değişiklikler sonucu veya daha yaygın olarak ısının yanlış sonucu veya daha yaygın olarak ısının yanlış kullanımından dolayı da gıdalar bozulabilir bu kullanımından dolayı da gıdalar bozulabilir bu yiyecekleri kokusu bize onların bayatlığı hakkında yiyecekleri kokusu bize onların bayatlığı hakkında bilgi verir.bilgi verir.

Ayrıca besinleri saklarken ve taşırken Ayrıca besinleri saklarken ve taşırken kullandığımız alüminyum folyoları da kullandığımız alüminyum folyoları da kullanmamalıyız.Çünkü sulu ve sıcak besinlere kullanmamalıyız.Çünkü sulu ve sıcak besinlere ağır metaller bırakırlar;bu da vücutta beyinle ilgili ağır metaller bırakırlar;bu da vücutta beyinle ilgili hastalıklara ve kansere neden olabilmektedir.hastalıklara ve kansere neden olabilmektedir.

BİLİNÇLİ TÜKETİCİLER OLARAK NELER BİLİNÇLİ TÜKETİCİLER OLARAK NELER YAPMALIYIZ?YAPMALIYIZ?

1.1. Gıda katkı maddesi içermeyen ve bunu Gıda katkı maddesi içermeyen ve bunu etiketinde belirten gıdalar tercih edilebilir.Tüm etiketinde belirten gıdalar tercih edilebilir.Tüm çeşitlerde bu sağlanmasa bile bazı çeşitlerde çeşitlerde bu sağlanmasa bile bazı çeşitlerde sağlanabilir.sağlanabilir.

2.2. En az gıda katkı maddesi içeren gıdalar tercih En az gıda katkı maddesi içeren gıdalar tercih edilebilir.Bu aynı cins ürün etiketine bakılarak edilebilir.Bu aynı cins ürün etiketine bakılarak aradaki fark anlaşılıp, en az katkı maddesi aradaki fark anlaşılıp, en az katkı maddesi içeren ürünü seçerek yapılabilir. içeren ürünü seçerek yapılabilir.

3.3. Zararsız olan katkı maddeleri belirlenerek Zararsız olan katkı maddeleri belirlenerek bunları içeren gıdalar tercih edilebilir.bunları içeren gıdalar tercih edilebilir.

4) Zararsız olduğu kesin olmayan katkı maddeleri 4) Zararsız olduğu kesin olmayan katkı maddeleri belirlenerek bunlardan kaçınılmaya çalışılır belirlenerek bunlardan kaçınılmaya çalışılır veya bunları en az içerenler tercih edilebilir.veya bunları en az içerenler tercih edilebilir.

5)Katkı maddelerinin elde edildiği kaynaklar 5)Katkı maddelerinin elde edildiği kaynaklar bizim açımızdan önemliyse kaynağı açısından bizim açımızdan önemliyse kaynağı açısından mahsurlu olan(veya şüpheli olan) belirlenerek mahsurlu olan(veya şüpheli olan) belirlenerek bunları içermeyen gıdalar tercih edilebilir. bunları içermeyen gıdalar tercih edilebilir.

Bilindiği gibi vejeteryanlar hiçbir Bilindiği gibi vejeteryanlar hiçbir hayvansal gıda, yahudiler ve müslümanlar hayvansal gıda, yahudiler ve müslümanlar domuz ve domuzdan elde edilen ürünleri domuz ve domuzdan elde edilen ürünleri yememektedirler.yememektedirler.

Homo obezus!!!

Hiç düşündünüz mü

Son yıllarda kanser vakaları neden devamlı artış göstermiştir?

Eğer bir ebeveyn olsaydınız çocuğunuzun kanserojen madde almasını ister miydiniz?

Peki memleketimiz taze gıdalarla dolu iken neden kolaycılığı seçiyoruz?

Öyleyse şimdi hazır gıdaların çocuklar ve yetişkinler açısından sağlığımıza olumsuz etkilerinden ve neden olduğu hastalıklardan kısaca bahsedelim...

Prof.Dr.Sebahattin Ateşal;cipslerin içerdikleri yağların damar sertleştirici özelliklere sahip olduklarını,bunun damar tıkanıklarına yol açtığını ve kalbi besleyen damarların olumsuz etkilenerek kalp krizlerinin ortaya çıktığını belirtmiştir.

Ayrıca,en zararlı yağlar olan trans yağların yine;cips,margarin,kurabiye,bisküvi,pasta gibi rafine besinlerde bulunduağu ve kilo alımına sebebiyet verdiği uzmanlarca kanıtlanmıştır.

ABD’deki California Üniversitesi’nin araştırmasına göre de doymuş yağ tüketimi günlük 20 gramı aştığında “obezite” riski %80 artıyor...

Peki sizce yiyecekler içindeki renklendiriciler “hiperaktivite”ye neden olur mu?

“Hiperaktif Çocukları Destekleme Grubu”bazı gıda katkı maddelerinin (rafine şekerler,beyaz un,sakız,çikolata..vb.)hiperaktif davranışları arttırdığını savunmaktadır.

Ayrıca uzmanlar;gıdalara kırmızı rengini veren “Karmen kırmızısı”nın alerjiye neden olduğunu,hatta devamlı tüketilmesi halinde ölüme götüren şok yaratabildiğine dikkat çekiyor.

Yine aynı şekilde puding,gazoz ve şekerlemeye sarı renk veren”Tartrazin” katkı maddesinin astım krizine neden olduğu bilinmektedir.

Ve beslenme uzmanı Sam Montel;bu renk verici boyaların insanlardaki kanser riskini %30 arttırdığı konusunda uyarıyor.

Ayrıca bu yapay renklendirici katkı maddeleri;çocuklarda beyin fonksiyonlarını azaltarak ,zeka seviyelerini düşürmektedir.

Uzmanlar;meyve suları gibi bazı hazır gıdalardaki E sayılı maddelerin çocukların vücutlarında kaşıntı,yüzde döküntü,dikkat eksikliği gibi zararlı etkiler gösterdiğini belirtiyorlar.

Ayrıca dayanıklılık için kuru meyvelerde kullanılan sülfitlerin kusma,ishal ve karın ağrısına yol açtığı bilinmektedir.

H

Hazır gıda üreticilerinin gittikçe artan miktarda kullandıkları mısır kaynaklı fruktoz,insan sağlığı için önemli bir tehdit haline gelmiştir.Fruktoz,meyve şekeri olarak bilinmekle birlikte,diyetteki en önemli kaynağı fruktozdan zengin mısır şurubu kullanılarak üretilen hazır gıdalardır.Fruktoz,temel olarak karaciğerde metabolize edilir ve glukoz ile aynı enerji yüküne sahiptir.

Ancak glukoz gibi doyma ve tokluk hissi oluşturmaz.Bu nedenle yüksek fruktoz içeren hazır yiyecek ve içecekler doyma hissi oluşturmadıkları için daha çabuk tüketilirler.Son dönemde yapılan çalışmalar,gıdalarla alınan fruktozun kalp-damar hastalıkları,diyabet,hipertansiyon ve şişmanlığa sebep olduğunu göstermiştir.

Sizce hazır çorbaların herhangi bir zararı var mıdır?

“Dünya Kanser Araştırmaları Merkezi” tarafından yapılan bir araştırma,paket halinde satılan hazır çorbaların gırtlak kanseri olma riskini arttırdığını ortaya koydu.

Araştırma başkanı Doktor Racher Thompson,paket çorbaların içerisinde günlük almamız gereken tuz miktarının yarısının bulunduğunu ve bunun da çok yüksek bir miktar olduğunu söyledi.

Fazla tuz tüketiminin kalp krizi riskini arttırdığı zaten biliniyordu.Fakat son yapılan araştırmalar yüksek tuz tüketiminin gırtlak kanseri riskini de arttırdığını ortaya koydu.

Yeni bir araştırma;işlenmiş et ürünleri tüketiminin;pankreatik kanser riskine,hafıza kaybına ve beyin hasarına yol açtığını göstermektedir.

Fast Food yiyeceklerin zararları saymakla bitmiyor.Zihin Sağlığı Vakfı’nın araştırmasına göre yararlı yağların,vitaminlerin ve minerallerin eksik alınmasıyla Fast Food tarzı beslenme; depresyon,Alzheimer ve şizofreniye neden oluyor.

İngiliz uzmanlara göre hazır kek,konserve gibi hazır gıdalar özellikle okul çağındaki çocukların boy gelişimi üzerinde olumsuz etkilidir.

Ayrıca bilinen bir diğer gerçek de hazır gıdaların erken ergenliğe sebep olmalarıdır...

Konuyla ilgili bir diğer olumsuz örnek; Kuzey ülkelerinde dondurulmuş balık tüketimi çoğalmasından sonra diyabet sorunlarının %60 civarlarına yükseldiği açıklanmıştır.

Ve bu maddeler nadiren de olsa gıda zehirlenmesine yol açabilirler.

Beynimize zarar veren yiyeceklerin neler olabileceğini hiç düşünmüş müydünüzBeyne zarar veren yiyecekler;

Kızartılmış fast-food yiyecekler,

Rafine edilmiş ve işlenmiş besinler,

Alkol,şeker

Çay,

Kahve

Besinlere konulan bazı ek maddeler...

Peki bizler beynimizi geliştirmek için hangi besinleri tüketmeliyiz

Sebzeler(lifli olanlar),

Fındık,

Meyve,

Yumurta

Buğday,

Balık...

İngiltere Gıda Standartları Ajansı’nın (FSA) İngiltere Gıda Standartları Ajansı’nın (FSA) rastgele seçilen 300 çocuk üzerinde yaptığı bir rastgele seçilen 300 çocuk üzerinde yaptığı bir

araştırmada;araştırmada;

““Çocukların katkı maddeleri içeren bir içeceği içtikten Çocukların katkı maddeleri içeren bir içeceği içtikten sonra ani hareketler yaptıkları ve konsantrasyonlarını sonra ani hareketler yaptıkları ve konsantrasyonlarını kaybettikleri” ortaya konulmuştur.kaybettikleri” ortaya konulmuştur.

Dünya Sağlık Örgütü ile Amerikan Dünya Sağlık Örgütü ile Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu’naGıda ve İlaç Kurumu’na göre; göre;

Bir yetişkinin günde en fazla 6gr Bir yetişkinin günde en fazla 6gr

tuz alması, 65gr yağ tüketmesi tuz alması, 65gr yağ tüketmesi gerekiyor. gerekiyor.

Yani günde 2 paket cips yiyen bir çocuk Yani günde 2 paket cips yiyen bir çocuk bu oranları fazlasıyla aşıyor! bu oranları fazlasıyla aşıyor!

Dünya Sağlık Örgütü ile Amerikan Gıda Dünya Sağlık Örgütü ile Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu’nun (FDA)ve İlaç Kurumu’nun (FDA) verileri; verileri;

günde 2 paket cips yiyen bir çocuğun, günde 2 paket cips yiyen bir çocuğun,

yetişkinin bile almaması gereken oranda yağ yetişkinin bile almaması gereken oranda yağ ve tuz tükettiğini gösteriyor. ve tuz tükettiğini gösteriyor. Bu iki kurumun uzmanlarına göre;Bu iki kurumun uzmanlarına göre;günde ortalama 2000 kalori alan bir yetişkin;günde ortalama 2000 kalori alan bir yetişkin;

en fazla 65 gr yağ tüketmesi gerekir. en fazla 65 gr yağ tüketmesi gerekir. Üstelik toplam yağ miktarı içinde, kalbe Üstelik toplam yağ miktarı içinde, kalbe

zararlı doymuş yağ oranının 20 gr’ı zararlı doymuş yağ oranının 20 gr’ı aşmaması gerekir.aşmaması gerekir.

ABD deki California Üniversite’nin ABD deki California Üniversite’nin AraştırmasınaAraştırmasına göre; göre;

Doymuş yağ tüketimi günlük 20 gramı Doymuş yağ tüketimi günlük 20 gramı aştığında OBEZİTE riski %80 ve kalp aştığında OBEZİTE riski %80 ve kalp rahatsızlıklarına yakalanma riski %60 a rahatsızlıklarına yakalanma riski %60 a kadar yükseliyor.kadar yükseliyor.

Trans yağ; damarlarda tıkanmaya yol Trans yağ; damarlarda tıkanmaya yol açarak kalp rahatsızlıklarına yakalanma açarak kalp rahatsızlıklarına yakalanma riskini 2 kat artırıyor.riskini 2 kat artırıyor.

Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Kurumu (TÜBİTAK); Kurumu (TÜBİTAK);

Hazır Gıda Ürünleri ile İlgili Kanser Hazır Gıda Ürünleri ile İlgili Kanser Taramasında; Taramasında;

Türkiye’de 20 çeşit ürünü piyasadan Türkiye’de 20 çeşit ürünü piyasadan tesadüfi yöntemle toplayarak incelemiş ve tesadüfi yöntemle toplayarak incelemiş ve bu ürünleri kapsayan bu ürünleri kapsayan ev yemekleriev yemekleri, , kavrulmuş çerezkavrulmuş çerez, , fırıncılık mamullerifırıncılık mamulleri, , cipslercipsler, , kahvekahve, , bisküvibisküvi, , krakerkraker, , çikolataçikolata, , bebek mamalarıbebek mamaları, , patates kızartmalarıpatates kızartmaları, , türk türk tatlılarıtatlıları, , ızgaraızgara, , kebapkebap, , dönerdöner ve ve köfteköfte gibi gibi gıdalardan oluşan yaklaşık 50 hazır gıdayı gıdalardan oluşan yaklaşık 50 hazır gıdayı da analiz etmiştir.da analiz etmiştir.

AKRİLAMİD NEDİR?AKRİLAMİD NEDİR? Yüksek ısıda protein ile şekerin Yüksek ısıda protein ile şekerin

reaksiyona girmesi sonucu ortaya çıkan reaksiyona girmesi sonucu ortaya çıkan akrilamid;akrilamid;

plastik sanayide kullanılır. Ayrıca plastik sanayide kullanılır. Ayrıca sigarada da kanser yapıcı maddeler sigarada da kanser yapıcı maddeler arasında yer almaktadır.arasında yer almaktadır.

CİPS YEMEK, YAĞ CİPS YEMEK, YAĞ İÇMEKTENİÇMEKTEN

FARKSIZDIR ! FARKSIZDIR ! İngiliz Kalp Sağlığı Vakfı (BHF) İngiliz Kalp Sağlığı Vakfı (BHF)

çocukların cips tüketimini azaltmak çocukların cips tüketimini azaltmak yolunda kampanya başlatmış; 35 yolunda kampanya başlatmış; 35 gramlık cips paketinde 2,5 çay kaşığı gramlık cips paketinde 2,5 çay kaşığı yemeklik yağ kullanıldığını yemeklik yağ kullanıldığını açıklamıştır. açıklamıştır.

Ayrıca ülkede cipslerde Ayrıca ülkede cipslerde kullanılan yağ ile günde 2 olimpik kullanılan yağ ile günde 2 olimpik yüzme havuzu doldurulabileceğini; yüzme havuzu doldurulabileceğini;

Dünyada ise her yıl 36 milyar paket Dünyada ise her yıl 36 milyar paket patates cipsi satıldığını kaydetmiştir.patates cipsi satıldığını kaydetmiştir.

MARGARİNLERMARGARİNLER Sıvı yağların yüksek ısıda hidrojenle Sıvı yağların yüksek ısıda hidrojenle

işlenerek katı hale gelmesi ile oluşan işlenerek katı hale gelmesi ile oluşan margarinler; oluşumu sırasında yağın margarinler; oluşumu sırasında yağın molekül yapısını değiştirdiği gibi molekül yapısını değiştirdiği gibi vücuttaki etkisini de farklılaştırır. vücuttaki etkisini de farklılaştırır. Margarinler; bir anlamda doğal değil Margarinler; bir anlamda doğal değil insan yapımı yağlardır ve sağlığa insan yapımı yağlardır ve sağlığa zararlıdır.zararlıdır.

..

HAZIR HAZIR ÇORBALARÇORBALAR

Hazır çorba tüketen insanlar; Hazır çorba tüketen insanlar; “marketten kanser satın almış”“marketten kanser satın almış” olurlar.olurlar.

Toz haline getirilmiş, defalarca işlem görmüş, Toz haline getirilmiş, defalarca işlem görmüş, renklendirici kullanılan, katkı maddeleri renklendirici kullanılan, katkı maddeleri saymakla bitmeyen…saymakla bitmeyen…

Pişirildiğinde ağız tadına yakın olması için Pişirildiğinde ağız tadına yakın olması için ne konduğunu bilmediğimiz, ne konduğunu bilmediğimiz,

günlerce ve aylarca kuru olarak dolapta günlerce ve aylarca kuru olarak dolapta bekleyebilen,bekleyebilen,

suya katıldığında 5 dakikada eriyen 10 suya katıldığında 5 dakikada eriyen 10 dakikada kaynayan HAZIR ÇORBA! dakikada kaynayan HAZIR ÇORBA!

FAST FOODFAST FOOD Zihin Sağlığı Vakfı’nın araştırmasına Zihin Sağlığı Vakfı’nın araştırmasına

göre;göre; yararlı yağların, vitaminlerin ve minerallerin yararlı yağların, vitaminlerin ve minerallerin

eksik alınması ile fast food tarzı beslenme eksik alınması ile fast food tarzı beslenme ““DEPRESYONDEPRESYON, , ALZHEİMERALZHEİMER, , ŞİZOFRENİŞİZOFRENİ” ” hastalıklarına neden olmaktadır.hastalıklarına neden olmaktadır.

İngiliz Gıda Standartları Ajansı’ nın İngiliz Gıda Standartları Ajansı’ nın yaptığı araştırmaya göre;yaptığı araştırmaya göre;

Hazır gıdalar içerisindeki katkı Hazır gıdalar içerisindeki katkı maddeleri her geçen gün artıyor. maddeleri her geçen gün artıyor. Uzmanlar 1900’lü yıllarda hazır gıdalar Uzmanlar 1900’lü yıllarda hazır gıdalar içerisinde yalnızca 100 katkı maddesi içerisinde yalnızca 100 katkı maddesi bulunurken bugün bu sayının 4500’e bulunurken bugün bu sayının 4500’e ulaştığını söylüyorlar. ulaştığını söylüyorlar.

CİLT ÇABUK KIRIŞIYOR!CİLT ÇABUK KIRIŞIYOR!MONTEL: MONTEL: “hazır gıdalar sadece “hazır gıdalar sadece

kansere yol açmıyor aynı zamanda kansere yol açmıyor aynı zamanda kalp, pankreas, kan dolaşımı,cilt ve kalp, pankreas, kan dolaşımı,cilt ve beyin sağlığı için de büyük tehlike beyin sağlığı için de büyük tehlike oluşturuyor. Çünkü yararlı omega 3 oluşturuyor. Çünkü yararlı omega 3 yağları içeren gıdaların raflardaki yağları içeren gıdaların raflardaki ömrü uzun olmuyor.” ömrü uzun olmuyor.”

Ne Kadar Sağlıklı Ne Kadar Sağlıklı Besleniyoruz?Besleniyoruz?

Gençlerin ve çocukların alışveriş Gençlerin ve çocukların alışveriş merkezlerinde ve okullarda tercih ettikleri merkezlerinde ve okullarda tercih ettikleri hazır yiyecekler, sağlıklı beslenmelerini hazır yiyecekler, sağlıklı beslenmelerini etkilemektedir. etkilemektedir.

Doyma hissini hızlı tüketmekten dolayı, Doyma hissini hızlı tüketmekten dolayı, geç algıladığımız için aşırı derecede geç algıladığımız için aşırı derecede tüketmekteyiz. tüketmekteyiz.

Yiyeceklerimiz Neden Yiyeceklerimiz Neden Sağlıksız Hale Gelmektedir? Sağlıksız Hale Gelmektedir?

CİPS, KRAKER, KURABİYELER: CİPS, KRAKER, KURABİYELER: Bu Bu yiyeceklerin hazır satılanlarında trans yiyeceklerin hazır satılanlarında trans yağların kullanımının çok fazla olmasıyağların kullanımının çok fazla olması

PATATES KIZARTMASI: PATATES KIZARTMASI: Yağ içinde Yağ içinde yüksek derecede kızartıldığı için yüksek derecede kızartıldığı için kansere yol açabilecek kimyasal kansere yol açabilecek kimyasal değişimlere uğramaktadır.değişimlere uğramaktadır.

HAMBURGER: HAMBURGER: Dana kıyması ya da Dana kıyması ya da domuz pirzolası kullanılarak yapılan domuz pirzolası kullanılarak yapılan köfte, içeriğinde et ürünlerini korumak köfte, içeriğinde et ürünlerini korumak için kullanılan ancak fazla tüketildiğinde için kullanılan ancak fazla tüketildiğinde kansere yol açabilen SODYUM NİTRAT kansere yol açabilen SODYUM NİTRAT içeriyor demektir. Bu da kalp krizi içeriyor demektir. Bu da kalp krizi riskini yükseltir.riskini yükseltir.

SOSİSLİ SANDVİÇ: SOSİSLİ SANDVİÇ: Hamburger gibi Hamburger gibi yüksek SODYUM NİTRAT içeriyor. Bir yüksek SODYUM NİTRAT içeriyor. Bir çocuğun yılda 12’den fazla sosis çocuğun yılda 12’den fazla sosis tüketmemesi öneriliyor.tüketmemesi öneriliyor.

Zararlı, zararsız ve Zararlı, zararsız ve tartışmalı olan katkı tartışmalı olan katkı

maddeleri:maddeleri:KATKI MADDESİ

FONKSİYONU

BİLEŞİMİ YASAKLANDIĞI YIL

PROBLEM

Agene (nitrogen trichloride)

Un beyazlatıcı ve yıllandırıcı ajan

Sentetik 1949Bu maddeyi içeren undan yapılmış ekmeği yiyen köpeklerde EPİLEPSİ nöbetlerine benzer nöbetler

Butter yellow

Suni renklendirici

Sentetik 1919 Toksik, sonraları karaciğer kanserine yol açtığı bulundu.

Coumarin Lezzet verici

Tonka fasulyesi

1954 Karaciğer zehri

Diethyl pyrocarbonate (DEPC)

Koruyucu(içecekler)

Sentetik 1972 Urethan oluşturmak üzere amonyak ile birleşir; kanserojen

Öyleyse bu konuda en basit anlamda neler yapabiliz?

Sağlığımız için lütfen herhangi bir gıda maddesi satın almadan önce ambalajın üzerini dikkatlice okuyalım....

Ve mümkün olduğunca doğal,katkı maddesi içermeyen besinleri tercih edelim.....

Ve unutmayalım ki;vücudu iyi beslemek,zihni de iyi beslemek anlamına gelir...

http://www.tekbasun.com.tr/tr/dosya/http://www.tekbasun.com.tr/tr/dosya/makale2.pdfmakale2.pdf (EÜ Gıda Mühendisi Bölümü (EÜ Gıda Mühendisi Bölümü Prof.Tomris Aytuğ)Prof.Tomris Aytuğ)

http://www.vankim.com/documents/http://www.vankim.com/documents/gidakatki.htmgidakatki.htm (Hacettepe üni. Doc. Dr. Aydin (Hacettepe üni. Doc. Dr. Aydin OZTAN, Gida Muhendisligi Bolumu )OZTAN, Gida Muhendisligi Bolumu )

E. Ü. Müh. Fakültesi gıda müh. Bölümü E. Ü. Müh. Fakültesi gıda müh. Bölümü makalesi (Doç.Dr. Muammer Kayahan,Prof. makalesi (Doç.Dr. Muammer Kayahan,Prof. Dr. Mustafa Metin,tebliğ no:15)Dr. Mustafa Metin,tebliğ no:15)

http://www.gidahareketi.org/Hazir-Corbalarin-http://www.gidahareketi.org/Hazir-Corbalarin-Girtlak-Kanseri-Yapiyor-93-haberi.aspxGirtlak-Kanseri-Yapiyor-93-haberi.aspx