HỒI KÝ MỘT CHUYẾN ĐI - CHUYỆN Ở TÂM BÃO HAIYAN - PHILIPPINES

DAY 1: LÊN ĐƯỜNG

Có lẽ cần giải thích thêm để các bạn hiểu rằng lý do tôi sang Tacloban nơi chịu thiệt hại

nặng nề nhất của thảm họa siêu bão Haiyan (đổ bộ vào Philippines rạng sáng 8/11/2013).

Số là qua mạng xã hội LinkedIn tôi quen một anh bạn là giáo viên tiếng Anh người Phil tên

là Albert từ đầu tháng 8 vừa rồi (hôm nay check lại email thì hóa ra anh này đã từng liên hệ

tôi vào tháng 12 năm ngoái để hỏi về giải pháp hội nghị truyền hình mềm của bên tôi nhưng

sau đó tôi giới thiệu lại cho đối tác bên Hàn Quốc và không giữ liên lạc nữa, đúng là hữu

duyên thiên lý năng tương ngộ, vô duyên đối diện bất tương phùng). Tôi được xem video

clip mà giáo viên của bạn dạy tiếng Anh cho tụi trẻ lớp 1 ở Hàn Quốc mà thấy mê nên đặt

vấn đề hợp tác cùng bạn để cung cấp dịch vụ dạy tiếng Anh qua giải pháp cầu truyền hình

mà Platform tôi đã có sẵn theo hình thức giáo viên ngồi bên Phil, học sinh ngồi ở VN tương

tác dạy và học qua máy tính nối Internet. Sau vài chục email qua lại chúng tôi thấy khá hợp

nhau về quan điểm sống và mục tiêu business, chúng tôi cùng chia sẻ rằng sẽ lấy chất

lượng đào tạo làm cốt lõi để phát triển chứ không nặng nề về lợi nhuận và hy vọng có thể

mang lại cho học viên VN một dịch vụ học tiếng Anh mới chất lượng với chi phí hợp lý nhất.

Qua trao đổi và thảo luận, tôi tin tưởng tuyệt đối Albert có khả năng giám sát và quản trị

dịch vụ đào tạo tiếng Anh nhằm đảm bảo chất lượng tốt nhất. Chúng tôi nhanh chóng trở

thành bạn bè thân thiết và dễ dàng thống nhất kế hoạch hợp tác. Cùng nhau giao hẹn rằng

nếu tôi sang Phil thì tôi chỉ trả vé máy bay hai chiều còn từ khi bước xuống máy bay là bạn

sẽ take care cho tôi mọi thứ đến lúc về, ngược lại nếu bạn sang VN thì tôi cũng làm tương

tự. Bạn nói giải pháp của Cty tôi sẽ rất được quan tâm ở Phil vì thế tôi đặt lịch sang thăm và

làm việc với phía bạn trước. Tôi book vé và bạn lên lịch đón tiếp tôi cũng như làm việc với

một số trường Đại học thuộc tỉnh Leyte, Sở KHCN thành phố Tacloban, lịch làm việc và

thăm quan kín mít 7 ngày từ 22 tới 28/11. Theo dự kiến khóa English for Communication

thử nghiệm gồm 5 học viên sẽ khai giảng vào 9/11, sáng 7/11 Albert thông báo cho tôi biết

chính quyền thành phố Tacloban thông báo sẽ cắt điện trong ít nhất hai ngày mùng 8 và

mùng 9 do ảnh hưởng của siêu bão Haiyan và anh ấy đưa ra 2 option: một là delay hai là

anh ấy bố trí một giáo viên khác ở tỉnh không bị ảnh hưởng bão dạy thay, tôi chọn phương

án delay. Trong lần chat cuối cùng vào tối 7/11 anh ấy cho tôi biết đã bắt đầu xuất hiện gió

và đôi khi kèm theo mưa lất phất, tôi bảo Albert hãy bảo trọng. Anh ấy nói đã gia cố cửa

nẻo và giúp đỡ hàng xóm chống tốc mái nhà nhưng có vẻ khá tự tin rằng rồi mọi việc sẽ ổn

và hẹn nhau sẽ liên lạc lại sau 3 ngày nữa. Một, hai, ba rồi bốn ngày trôi qua, tôi bắt đầu

thấy sốt ruột bởi tin tức từ Internet cho biết Tacloban nơi gia đình bạn tôi ở đó đã bị tàn phá

nặng nề, rất nhiều người chết. Tôi thường xuyên cập nhật tin tức từ Vnexpress, Dantri và

CNN để nghe ngóng và biết đâu bạn tôi sẽ xuất hiện trong tấm ảnh nào đó nhằm bảo đảm

rằng bạn tôi và gia đình sống xót bởi bạn tôi là thành viên của tổ chức cứu trợ JIC rất nổi

tiếng ở Phil nên chắc chắn bạn sẽ phải thường xuyên di chuyển bên ngoài cho nhiệm vụ

cứu trợ vì thế xác xuất vào ảnh sẽ cao. Sang ngày thứ 5 tôi nhận được email từ Albert

nhưng là do chị gái của bạn hiện đang làm y tá ở Newthelands gửi cho tôi với nội dung rất

ngắn: “Good day! This is marie, alberts's siter. Unfortunately they have been a victim of the

super typhoon Yolanda. Communication lines have been cut however he was able to send

me one txt and he instructed me to tell u to rebook your ticket. He will contact u as soon as

he can. Thanks. Tạm hiểu là: Chúc một ngày an lành ! Đây là Marie chị gái của Albert. Rất

tiếc họ đã trở thành nạn nhân của siêu bão Yolanda. Các đường dây liên lạc đã bị cắt

nhưng dù sao nó cũng đã gửi đc tin nhắn cho tôi và nhờ tôi nói lại bạn rằng hãy đặt lại vé

(hủy chuyến đi theo kế hoạch). Nó sẽ liên lạc bạn ngay khi có thể. Xin cảm ơn” (người Phil

gọi siêu bão Haiyan với tên là Yolanda)

Ơn trời! Vậy là bạn tôi và gia đình còn sống. Sáu ngày sau bão (13/11) tôi nhận đc PM trên

FB của Albert cho biết rằng a ấy đang ở thủ đô Manila mang theo bằng chứng và báo cáo

về thảm họa tại Tacloban để y/c chính phủ cứu trợ. Albert cho biết gia đình anh đã sống xót

nhờ ơn cứu mạng của một người hàng xóm tốt bụng, tài sản thì không còn gì cả, tình trạng

ở Tacloban hiện rất khủng khiếp: không điện, không thức ăn, không nước uống, không

thuốc men, người chết nằm ngổn ngang ngoài đường và trong các tòa nhà tránh bão tập

thể, bạn tới Manila qua một chiếc trực thăng của quân đội và vừa được ăn chút ít sau 5

ngày bị đói. Tình trạng bạo lực, vô chính phủ bắt đầu xuất hiện và bạn nói sẽ trở lại

Tacloban để di tản gia đình tới nơi an toàn. Bạn đề nghị tôi hủy vé và xin lỗi vì sự cố này, tôi

chỉ kịp nói là bạn hãy bảo trọng và take care gia đình. Hai ngày sau đó (15/11) tôi thấy stt

của bạn thông báo JIC đã thiết lập được trung tâm điều phối cứu trợ tại Tacloban dưới sự

trợ giúp an ninh của quân đội với mục tiêu di tản những người cần giúp đỡ là trẻ nhỏ, phụ

nữ và người già vào trung tâm nhằm bảo vệ sự an toàn về tính mạng cho họ sau đó tìm

cách đưa họ thoát khỏi Tacloban. Hình ảnh bạn tôi di chuyển như con thoi trong vùng nguy

hiểm để cứu giúp người khác làm tôi xúc động mạnh và ngay hôm đó tôi nhắn tin cho bạn

thông báo rằng tôi quyết định không hủy vé máy bay và sẽ bay sang sát cánh với bạn trong

vai trò của một tình nguyện viện, lúc đó tôi nói tôi có thể giúp khôi phục hệ thống liên lạc

PABX và mạng máy tính cho các trường học (Hihi, vì nghĩ rằng mọi thứ sẽ nhanh chóng

được khôi phục), tôi để lại message hỏi bạn cần thứ gì để tôi mang sang. Bạn nói rằng bên

đó đang rất cần thuốc men nhưng khuyên tôi không nên sang vì tình hình đang rất hỗn loạn.

Lúc đó thực sự tôi không còn cảm giác lo sợ, câu thành ngữ tiếng Anh “A friend in need is a

friend indeed - Bạn trong lúc khó khăn mới thực sự là bạn” “một miếng khi đói bằng cả gói

khi lo”, sự dũng cảm của bạn tôi đã giúp tôi xóa đi mọi băn khoăn lo lắng. Tôi lên FB kêu gọi

ủng hộ và sau 5 ngày nhận được 350USD từ những bạn bè thân thiết, tôi bỏ thêm 150 vậy

là được khoản tiền mặt 500USD đóng vào phong bì đề chữ: 500USD - Donation from

Vietnamese friends. Tôi tự bỏ tiền mua 20kg thuốc men các loại gồm kháng sinh, chống đi

ngoài, nhỏ mắt mũi, kem bôi lấm, thuốc ho và siro tăng sức đề kháng cho trẻ nhỏ, men tiêu

hóa và cao sao vàng (nhờ qua một người bạn bên công ty Dược phẩm, bạn biết tôi mang đi

cứu trợ nên giúp mua với giá Cty bạn nhập siêu tốt), 10kg lương khô và 15kg thiết bị văn

phòng gồm bộ máy tính để bàn, thiết bị kết nối mạng AccessPoint để giúp bạn tôi quyết

không buông dự án chúng tôi đã theo đuổi, tôi mua bổ xung gói cước max là 45kg bởi khi

book vé tôi chỉ đăng ký hàng lý xách tay 7kg. Sau siêu bão 12 ngày (19/11) tôi cập nhật lại

lịch trình cho Albert và thông báo sau 3 ngày nữa tôi sẽ có mặt tại Tacloban, bạn nói rất xúc

động khi tôi hành động như vậy và nói nếu tình hình ở Tacloban không được cải thiện về an

ninh thì có thể sẽ không cho tôi xuống đó và chỉ tham gia đội tình nguyện đóng tại Ormoc

(cách Tacloban khoảng hơn 100km). Bạn update rằng đã secure được gia đình an toàn về

Ormoc dù trên đường di chuyển phải dùng tới lựu đạn cay do bạn bên quân đội yểm trợ khi

chiếc xe nhỏ vừa đủ chở gia đình bạn có nguy cơ bị kẹt lại bởi đám đông người tuyệt vọng

nhao lên nóc xe muốn thoát khỏi Tacloban. Sau siêu bão 14 ngày, chiều tối 21/11 tôi có mặt

tại Hà Nội để ra sân bay. Anh Tuấn xì, một đồng nghiệp cũ cũng là bạn thân thời học

chuyên nghiệp đón tôi đưa đi ăn tối và tiễn ra sân bay. Tôi rất xúc động khi được các bạn

bè quan tâm nhắn nhủ gửi lời chúc lên đường bình an và bảo trọng. Hơn 10h đêm tôi làm

thủ tục check in, hàng hóa ký gửi của tôi bị vượt 4kg (thực tế cân nặng lên tới 49kg), may là

thấy hàng của tôi đều dán chữ relief nên anh quản lý của hãng hàng không Cebu Pacific

người Phil đã y/c nhân viên làm thủ tục check in không tính cước vượt và còn rất vui vẻ nói

với tôi rằng nếu là hàng relief thì được miễn cước 40kg. Vừa nhận vé xong thì một chị an

ninh sân bay tới thông báo tôi cần vào phòng kiểm tra an ninh để làm việc do máy soi phát

hiện có chất lỏng trong kiện hàng ký gửi của tôi. Tôi vui vẻ đi vào và giải trình rằng đó là

thuốc siro ho tôi mang đi cứu trợ nạn nhân bão Haiyan bên Phil, tôi cẩn thận mang theo

hóa đơn mà bạn bên Cty Dược đã chuẩn bị sẵn đưa cho nhân viên an ninh. Khi tôi nói là

hàng cứu trợ thì chị này hỏi rằng anh thuộc tổ chức nào, tôi trả lời tôi chẳng thuộc tổ chức

đảng phái nào cả, tự cá nhân đi. Chị này rất vui vẻ hỏi tiếp vậy anh đi như này chị nhà

không cản à vì bên đó nghe nói nguy hiểm lắm, tôi nói biết thừa bả cũng rất lo lắng nhưng

không cản. Nhân viên an ninh bảo tôi ký nhận vào cuốn sổ cam kết rằng chất lỏng đó là

thuốc siro ho rồi xong, chúc anh lên đường bình an ! Xin cảm ơn. Tôi làm tiếp các thủ tục

xuất cảnh và kiểm tra an ninh lần cuối cho ba lô xách tay rồi vào phòng chờ. Đúng 12h40

sáng 22/11 thì lên máy bay và cất cánh đi Manila lúc 1:00AM. Máy bay khá vắng khách, tôi

nằm dài trên ba chiếc ghế liền kề không ai ngồi, chợp mắt đôi lúc, tới Manila lúc 5h sáng

sau 4 giờ bay. Tới sân bay tôi làm thủ tục nhập cảnh và Transit, thủ tục nhập cảnh có vẻ

khá căng thẳng với người Việt bởi nhiều tin nói rằng nếu bạn trả lời nhân viên quản lý xuất

nhập cảnh không tốt, bạn có thể bị từ chối nhập cảnh vào Phil. Tôi thấy những người Việt

xếp hàng trước tôi bị hỏi khá nhiều, có một trường hợp có lẽ không hiểu hoặc nghe nhỏ quá

mà nhân viên nhập cảnh phải dời buồng thủ tục tiến gần một anh người Việt đang làm thủ

tục hỏi Do you come for studing English ?, tôi thấy anh kia trả lời theo kiểu bản năng Yes,

rồi cũng được qua! Đến lượt tôi với tờ khai ở đoạn mục đích tôi ghi là volunteer in Tacloban

kèm tấm vé khứ hồi tôi chẳng bị đặt bất kỳ câu hỏi nào mà còn được họ rất tươi cười nhanh

chóng đóng dấu nhập cảnh kèm theo câu “Thank you Sir !” khi họ trả lại giấy tờ. Tôi đợi

thêm tại sân bay Manila 2 tiếng để đi tiếp chuyến về Cebu, sân bay Cebu không quá rộng

nhưng cho tôi cảm giác rất hiện đại, có một loại máy cảm ứng cho phép khách hàng làm

thủ tục checkin tự động bằng việc nhập vào mã Booking sau vài nút bấm confirm máy in

cho bạn một tờ xác nhận đã checkin, bạn chỉ cần cầm tờ giấy này tới quầy BagCounter để

làm thủ tục hành lý ký gửi. Thêm 1 tiếng trên máy bay, tới Cebu là đúng 8:00AM. Albert đón

tôi tại sân bay, thấy tôi bạn xúc động ôm tôi khóc, tôi cũng lặng người ôm bạn thốt được vài

lời ... Easy, ... take it easy. Every things will be fine. Nước mắt tôi trào ra. Chúng tôi về trọ ở

một khách sạn giá rẻ, bạn tôi được một người bạn ở Cebu mướn và trả tiền cho, tới khách

sạn khoảng 9:0AM, chúng tôi tranh thủ trao đổi tình hình, nghỉ ngơi sau đó đi ăn trưa ở một

khu chợ nhỏ gần đó với xuất ăn 1USD (đồ ăn rất rẻ gồm đủ cơm, cá, thịt, rau, canh, nước

uống). Tôi trao phong bì 500USD cho bạn nói rằng đây là chia sẻ nhỏ từ những người bạn

của tôi ở Việt Nam, giá trị không nhiều nhưng chúng tôi hy vọng bạn có thể đứng dậy và

tiếp tục công việc dù là từ con số 0. Bạn rất xúc động và nhờ tôi chuyển lời cảm ơn tới các

bạn ở VN. Tôi đưa thêm cho bạn 300USD để trang trải chi phí cho những ngày tôi ở đây, tôi

nói budget chúng ta chỉ có ngần này, bạn tự cân đối cho mọi khoản, tôi thấy OK vì chi phí

mọi thứ ở đây khá rẻ, chúng tôi sống tốt với xuất ăn 1đô la và 15đô la/ngày khách sạn trong

khi chúng tôi sẽ có 3 ngày ăn ngủ miễn phí tại Tacloban, ngoài ra tôi tạm ứng cho bạn

360USD tiền học phí từ các học viên tiếng Anh mà tôi thu được ở VN. Về khách sạn tôi

chợp mắt còn bạn tôi ra ngoài đặt vé đi Ormoc bằng tàu cao tốc cánh ngầm (Fast craft), có

lẽ do mệt nên lúc tỉnh dậy đã là hơn 3PM, đợi một lúc nữa thì bạn tôi về. Bạn thông báo

rằng tình hình an ninh ở Tacloban đã khá hơn, nhóm tình nguyện viên mà chúng tôi dự kiến

gia nhập có cảnh sát ở cùng để bảo vệ. Vé khởi hành đi Ormoc là 9AM sáng 23/11. Chúng

tôi tranh thủ đi một vòng Cebu, thành phố rất đẹp và yên bình, đường xá rất rộng và nhiều

oto, phương tiện giao thông công cộng chủ yếu là Taxi và xe túc túc nhưng to hơn nhiều

với túc túc của Thái. Tất cả các biển hiệu, chỉ dẫn đều bằng tiếng Anh, các annoucement

trên các phương tiện công cộng như airplane, taxi đều sử dụng tiếng Anh và là giọng Anh

Mỹ nghe rất khoái. Kiến trúc thành phố hao hao Sentosa của Sing, rất sạch sẽ và nhiều cây

xanh, do Cebu cũng là một hòn đảo nên đường đi lắm đoạn cũng dốc lên dốc xuống như ở

Hàn Quốc. Bạn đưa tôi tới khu PPO do người Mỹ đầu tư, có lẽ là nơi với kiến trúc hiện đại

và đắt đỏ nhất thành phố, là khu tổ hợp văn phòng trong lĩnh vực công nghệ, thương mại,

một khu tổ hợp nhỏ đang hoàn thiện mà bạn tôi nói là công viên phần mềm Software Park

của Cebu. Albert nói sẽ chọn Cebu làm nơi bắt đầu lại, quá tuyệt ! Tôi ủng hộ bạn cả 2 tay.

Một góc phố tại Cebu

Ven thành phố, phía bên phải là khu Đại học Cebu