Homeostaza i bolest

Doc. dr. sc. Nina Poljiak Milas Zavod za patoloku fiziologiju Veterinarski fakultet u Zagrebu

HomeostazaOdravanje stabilnih unutarnjih uvjeta usprkos promjenama vanjske okoline odvija se na svim razinama viestaninog organizma odrava se fiziolokom adaptacijom koja zauzvrat rezultira dugotrajnom genetskom adaptacijom

AdaptacijaSposobnost mijenjanja u skladu sa zahtjevima okolia Fizioloka adaptacija odvija se iz minute u minutu s ciljem odravanja stalnih uvjeta u organizmu Genetska adaptacija ukljuuje procese korisnih mutacija i prirodne selekcije, koji se odvijaju tisuama godina

OkoliVanjski okolo Unutarnji okoli Okoli svake stanice ine susjedne stanice i intersticij. Intersticij matrica polukrutog gela bjelanevina i specifine koliine vode.Vaan aspekt homeostaze je odravanje pravilnih koliina svih materijala u intersticiju.

Adaptivni mehanizmiSve adaptacije dogaaju se na staninom i biokemijskom nivou Biokemijska adaptacijapoveanje ili smanjenje normalnih biokemijskih aktivnosti promjena enzimske aktivnosti

Morfoloka adaptacijapromjene izgleda stanice veliine, oblika i pozicije jezgre, sadraja organela, prozirnosti

Ogranienja za adaptivne procesedostupne hranjive tvari redoks potencijal tropni faktori starost labilnost ili stabilnost stanica

Specijalni adaptacijski mehanizmiHipertrofija Hiperplazija Atrofija Indukcija organela Autofagija Heterofagija Degranulacija leukocita

HipertrofijaPoveanje veliine stanica unutar organa, bez poveanja broja stanica.s o p i c o c o m . c h a t . r u

www.netterimages.com

Poveanje broja organela mitohondrija, endoplazmatskog retikuluma. U poprenoprugastom miiju poveanje broja miofibrila odnosno miozinskih i aktinskih miofilamenata.

HiperplazijaPoveanje broja stanica - autonomna kontrola tkiva nad brzinom dijeljenja staninih komponenti. - direktno poveanje aktivnosti organa, opskrbljivanjem jedne funkcije veim brojem stanica

AtrofijaOpe smanjenje veliine organa - obujma stanice - broja stanica senilna atrofijaUzroci Pad tropnih hormona Gubitak inervacije Autofagija Manjak glukoze, kisika i limitirajuih aminokiselina

Negativne posljedice uzimanja anabolikih steroida:

Akne, gubitak kose, agresivnost

Ginekomastija, ateroskleroza,LD

www.yu-fitness.com

Indukcija organelaPoveana vrijednost enzima koja prati porast veliine i broja organela udruenih s enzimimaPoveanje endoplazmatskog retikuluma Povean sadraj mikrosoma Poveana koliina enzima

Razvoj tolerancije na farmake Unakrina indukcija

AutofagijaProces u kojem stanice razaraju vlastite organele Sve stanice organizma izvode autofagiju za vlastito dobro Zamjena iscrpljenih i oteenih organela Slom i probava samo unutarstaninog materijala Primarna meta autofagije su sastojci citoplazme Za razliku od autolize autofagija je adaptivni mehanizam ivih stanica

HeterofagijaProbava egzogenog materijala Specijalizirane stanice Oznaavanje fagocitoze adaptivnim procesom primarno se bazira na fagolizosomu, koji je adaptivna organela jer olakava prehranu i obranu.

gak.med.kagawa-u.ac.jp

Degranulacija leukocitaPrividno gubljenje granula iz neutrofila, eozinofila i bazofila tijekom obrambenih postupaka fagocitin heparin histaminwww.myfoodtest.com

Bolest - maladaptacijaMnoge ili sve bolesti mogu biti promatrane kao stanje maladaptacijeAdaptacija moe izdati iz slijedeih razloga Uvjeti koji su iznudili adaptaciju mogu se pogoravati do te mjere da je uinjena adaptacija nedostatna Prethodna ili osnovna stanja mogu ve u poetku osuditi adaptaciju na neuspjeh Dodatni stresori mogu unititi adaptivne mehanizme nakon to su ve poeli djelovati

Smrt organa i tijela stanini fenomenSmrt stanice je slijed dogaaja koji zapoinje letalnom ozljedom i zavrava s zavrnim stupnjem autolizomZa autolizu su odgovorni Gaenje ATP sinteze u mitohondrijima Obustava sinteze proteina

PosljediceGubitak kontrole nad ionskim transportom u membranama stanice i organela Neregulirani gubitak kalcija iz membrana u citoplazmu Osmotsko utjecanje vode u citoplazmu i organele Zavrna ruptura intracelularnih i plazma membrane

Promjene na mitohondrijima

ebiomedia.com

Bubrenje mitohondrija Gubitak specifinih mjesta enzima Prekid oksidativne fosforilacije Zaustavljanje sinteze proteina Poremeaj aktivnosti intramitohondrijske RNA i RNA polimeraze

srs.dl.ac.uk

Promjene Citoplazmatske membraneMorfoloke promjene na membrani Kidanje dezmosoma i odvajanje susjednih stanica Unitena podruja i puknue membrane Izdvajanje kalcija iz membrane osmotski pomak i poveanje permeabilnosti za natrij i druge ione

Promjene endoplazmatskog retikuluma i ribosoma

Bubrenje glatkog i zrnatog endoplazmatskog retikuluma Odvajanje ribosoma i poliribosoma Prekid sinteze proteinawww.roche.com

Lizosomi i jezgraFormacija autofagosoma Zgunjavanje kromatina kariopiknoza Pucanje jezgre karioreksa Enzimska razgradnja kromatina karioliza Promjena pozicije jezgre

www.cdli.ca

Smrt na staninom i tkivnom nivouPodruje mrtvih stanica unutar tkiva nazivamo nekrozomNekrotine stanice su podvrgnute procesu enzimske degradacije do gradivih molekula Nekroza podrazumijeva da je podruje mrtvih stanica in situ Produkti nekroze predstavljaju opasnost za susjedne zdrave stanice

Nekroza uzrokuje upalni odgovor susjednih tkiva, koji omoguava polimorfonuklearnim stanicama lizu i uklanjanje rezidua.

Tipovi nekrozeMokra (liquefakcijska) nekroza(esto je povezana s infekcijom piogenim bakterijama)

Suha (koagulativna) nekroza(pri nedovoljnoj perfuziji tkiva i posljedinoj anoksiji)

Kazeozna nekroza(pri infekciji bacilom tuberkuloze)

Razlika izmeu nekroze i apoptoze

GangrenaNekrotino podruje u kojem se zbog anaerobnih uvjeta razmnoavaju anaerobne bakterije, one djelovanjem litikih histotoksina poveavaju podruje nekroze.Predisponirajui faktori Nedostatak kisika u tijelu Oteenje krvoilja dijabetes melitus - ateroskleroza

Smrt zbog sloma kompenzacije organaKompenzacija ukljuuje adaptaciju cijelog organa Dekompenzacija miokardaKompenzatorna hipertrofija i dilatacija srca Samolimitirajui procesi - ograniena mogunost poveanja koronarnog krvotoka - problemi provoenja impulsa

Rediferencijacija metaplazijaNeprekidni tetni stimulansi uzrokuju rediferencijaciju stanica preko mitotike diobe gdje stanice keri pokazuju rediferencirajue promjene morfologije i funkcijeLabilne stanice - epitelne i mezenhimske stanice metaplazija: promjena zrelih stanica u drugu zrelu staninu formu iste embrionalne tkivne kategorije primjer: promjena pseudovierednog trepetljikavog epitela trahejeu skvamozni epitel pri nadraivanju udahnutim zagaivaima