Wymieniona powyej ilo to tylko mniej ni poowa floty, uywanych wWojsku Polskim, samochodw ciarowo-osobo-wych wysokiej mobilnoci (wtym noni-

kw urzdze specjalistycznych). Obecnie w ewi-dencji znajduje si:

ok. 2500 Honkerw (wtym: Tarpany Honkery, Honkery 2324, Honkery 2000, Honkery 2000 typ 2N iHonkery Skorpion 3);

ok. 1000 UAZ-w-469B/452, te tylko jako noniki specjalistycznego wyposaenia (np. radiostacje, sprzt rozpoznawczy, wozy dowodzenia itp.);

ok. 160 Mercedesw G W461 (rnych generacji: 290 GD, 290 GD Wolf, 280 CDI);

148 Land Roverw Defender 110 (zczego 138 wandarmerii Wojskowej);

ok. 260 HMMWV (wersje M1043A2, M1045A2, M1025A2, M1035A2, M1097A2, M1151A1 w/B1, M1165A1 Special Ops);

ok. 100 innych (Toyota Hilux, Toyota Land Cruiser 105, Deawoo Musso, Range Rover, Land Rover Discovery 4 itp.)Zestawienie to mona uzupeni take o sa-

mochody sanitarne znapdem 4x4, zbudowane na podwoziu Iveco 40E13WM oraz SCAM 50/55, razem ok. 170 szt.

Mona szacowa, e ogem w kategorii po-jazdw ciarowo-osobowych wysokiej mobilnoci jest w SZ RP ok. 4000, z czego jedynie okoo 25% to samochody wwieku poniej 10 lat, aok. 40% do 20 lat. Mogoby si wydawa, e to cakiem nieze wskaniki, zwaywszy e okres eksploatacji takich samochodw okrelany jest na co najmniej 15 lat,

0102030405060708091011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041424344454647484950515253545556575859606162

POJAZDY WOJSKOWE

4 2 0 8 / 2 0 1 3

24 czerwca br. Inspektorat Uzbrojenia MON poinformowa na swej stronie internetowej ozamiarze przeprowadzenia dialogu technicznego dotyczcego pozyskania samochodw ciarowo-osobowych wysokiej mobilnoci wwersji

nieopancerzonej iopancerzonej. Docelowe potrzeby wzakresie takich pojazdw, ktre zastpi maj przede wszystkim obecnie uywane, Honkery iUAZ-y-469B/452 wspecjalistycznych wersjach, okrelono na ok 1600 szt. do 2022 roku.

Mateusz J. Multarzyski ]

Nastpca HoNkera posz ukiwaNy

Na podwoziach odpowiednikw Honkera powstaj winnych krajach rne wersje specjalne, jak np. stworzony na bazie Mercedesa G przez Rheinmetall Defence LIV (SO), uytkowany przez jednostk KSK (Kommando Spezialkrfte) Bundeswehry.

Specjalistyczne wersje UAZ-w-469B, jak widoczny na zdjciu wz dowodzenia WD-43, s nadal szeroko eksploatowane przez Wojsko Polskie.

wykonania, a co za tym idzie spora awaryjnoci (dotyczy to np. wszystkich Honkerw). Problemem, z punktu widzenia wojskowych logistykw, poza utrzymaniem satysfakcjonujcej gotowoci opera-cyjnej pojazdw pozostajcych w dyspozycji, jest te znaczna rnorodno typw wramach tej ka-tegorii. Nawet podstawowy typ Honker wyst-puje wrnicych si pomidzy sob generacjach, wersjach, anawet seriach produkcyjnych. Realnym wyzwaniem, ktre stanie lub ju stoi przed woj-skowymi subami remontowymi, jest poszukiwa-nie zamiennikw dla czci ipodzespow wypro-dukowanych przez firmy, czsto zagraniczne, ktre upady lub zaprzestay ich dalszego wytwarzania.

Ostatnie zakupy pojazdw tej klasy zostay dokonane w: 2010 roku (NTW 3/2011), dotyczce 20 Land Roverw Discovery 4 TDV6 HSE (dostawca JLR Warszawa Sp. zo.o.) i60 Honkerw 2000 typ 2N (dostawca DZT Tymiscy Sp. j.) oraz w2011 r., gdy nabytych zostao 45 Honkerw 2000 typ 2N (dos- tawca DZT Tymiscy Sp. j.)., ktre s podstawowym typem samochodu ciarowo-osobowego wyso-kiej mobilnoci znajdujcym si na wyposaeniu Si Zbrojnych. Aktualnie w wojsku eksploatowa-nych jest ok. 1500 szt. tych pojazdw, w tym sze-reg zabudw (wersji) specjalistycznych bazujcych na tym podwoziu.

Konieczno podjcia dziaa prowadzcych do wyboru nastpcy Honkerw iUAZ-w bya pod-noszona ju od dawna (patrz np. NTW 4/2009) ina-ley si cieszy, e kto wkocu postanowi zmie-rzy si ztym problemem. Cho trzeba zaznaczy, e na razie jest to bardzo wstpny etap i jesz-cze wszystko moe si wydarzy, szczeglnie gdy uwzgldnimy polskie realia organizacji przetargw

0102030405060708091011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041424344454647484950515253545556575859606162

POJAZDY WOJSKOWE

4 30 8 / 2 0 1 3

jednak wznacznym stopniu, mimo relatywnie mo-dego wieku, s to ju konstrukcje przestarzae mo-ralnie, charakteryzujce si czsto niska jakoci

Nastpca HoNkera posz ukiwaNy

Wojsko Polskie uywa Honkera zarwno wwersjach bazowych, jak iwodmianach specjalistycznych, np. Skorpion-3, czy rozgonie elektroakustyczne Perkun.

Land Rovery andarmerii Wojskowej to cywilne odmiany, zmodyfikowane przez firm Team zWrocawia, ktra wswojej ofercie ma wiele pojazdw bazujcych na Defenderze.

Termin skadania zgosze do udziau wdialogu technicznym zosta przeduony do 9 sierpnia, asam dialog ma by przeprowadzony do 21 wrzenia br.

Zapewne militarne odmiany LR Defendera 110 i130 zostan zaoferowane przez spk JLR Centrum, dealera marki Land Rover.

Jeep J8 to rwnie jeden zkandydatw na nastpc Honkera.

i problemy zwizane z zakupami nowego sprztu oraz uzbrojenia, nie tylko zwizane zniedostatkiem rodkw, czy budetowymi ciciami.

WStPnE ZAOEniA tAKtYcZnO-tEchnicZnE

W ramach dialogu technicznego IU chce pozna ceny proponowane przez producentw, harmono-gram dostaw, koszty pakietu logistycznego, koszty szkolenia kierowcw imechanikw oraz koszty wy-cofania pojazdw zeksploatacji.

Do informacji ozamiarze przeprowadzenia dia- logu technicznego zaczona jest ankieta doty-czca samochodw ciarowo-osobowych wyso-kiej mobilnoci, w ktrej zawarto rwnie wyma-gania taktyczno-techniczne stawiane pojazdowi. Poszukiwany jest samochd z ukadem napdo-wym 4x4 i reduktorem w wersji nieopancerzonej oraz opancerzonej. W tym miejscu naley zazna-czy, e analizujc opublikowane wymagania mo-na doj do wniosku, i faktycznie przedmiotem za-

interesowania s dwa pojazdy opancerzony inie-opancerzony, niekoniecznie zbudowane na tym samym podwoziu.

Cz parametrw, okrelajcych m.in.: zasig po drodze utwardzonej - min. 650 km, prdko

maksymaln po drodze utwardzonej min. 90 km/h oraz wterenie min 50 km/h, wyposaenie w uka-dy wpywajce na bezpieczestwo jazdy: ABS, ASR, ESP ijej komfort klimatyzacja iniezalene ogrze-wanie postojowe, czy zdolno do holowania in-nego pojazdu o takiej samej DMC oraz przyczepy omasie do 750 kg, s wsplne dla obu odmian.

Rwnie te okrelajce zdolno pokonywania terenu dla obu konstrukcji s jednakowe: minimal-ny przewit od 300 do 400 mm, gboko brodze-nia bez przygotowania 0,5 do 0,8 m, zprzygoto-waniem od 0,7 do 1 m; kt natarcia od 35 do 45, kt zejcia od 30 do 40, kt rampowy od 15 do 25. Wrazie ugrznicia wtrudnym terenie, pojazd bdzie mona uwolni m.in. dziki uyciu zamon-

0102030405060708091011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041424344454647484950515253545556575859606162

POJAZDY WOJSKOWE

4 4 0 8 / 2 0 1 3

Land Rover Defender 110 FFR 4x4

Land Rover Defender 130

Troop Carrier 4x4

Mercedes G 300 CDI Station Wagon 4x4

Mercedes G 300 CDI BR 461 Chassis-cab 6x6

Typ silnika4 cyl.

common rail turbodiesel poj. 2,2 litra

4 cyl.common rail turbodiesel

poj. 2,2 litra

Mercedes-Benz OM642.8 DE 30 LA V6

common rail turbodiesel poj. 2,9 litra

Mercedes-Benz OM642.8 DE 30 LA V6

common rail turbodieselpoj. 2,9 litra

Moc i moment obrotowy 90 kW/3500 obr.360 Nm/2000 obr.90 kW/3500 obr.

360 Nm/2000 obr.135 kW/3800 obr.

400 Nm/16002600 obr.135 kW/3800 obr.

400 Nm/16002600 obr.Skrzynia biegw 6-biegowa manulana 6-biegowa manulana 5-biegowa automatyczna 5-biegowa automatycznaDugo cakowita [mm] 4713 5052 4636 6229Szeroko [mm] 1790 1790 1960 2100Wysoko [mm] 2035 2300 2033 2090Rozstaw osi [mm] 2794 3226 2850 3120+1110Minimalny przewit [mm] 230 230 210 250Kt natarcia [0] 49 49 35 41Kt zejcia [0] 35 35 31 35Masa cakowita [kg] 3050 3500 3560 6500adowno [kg] 1100 1380 1100 2850Gboko brodzenia [mm] 500 500 600 600Koa 7.50R16 7.50R16 225/75R16 285/75R16

Dane techniczne pojazdw nieopancerzonych

Zakupione wznacznej liczbie przez Siy Zbrojne Australii, wramach programu Land 121, faza 3A, Mercedesy G s dostarczane w8 wersjach nadwoziowych idwch wariantach podwozia: 4x4 i6x6.

Wszystkie specjalne nadwozia do nich s produkowane przez lokalne firmy.

towanej wycigarki o ucigu rwnym co najmniej DMC wozu.

Obie wersje nowych samochodw ciarowo--osobowych wysokiej mobilnoci powinny by tak-e przystosowane do transportu ldowego (kolejo-

Militarna rodzina Mercedesw G obejmuje odmiany nadwoziowe, rwnie opancerzone, jak LAPV 5.4 oraz dwie wersje podwozi 4x4 i6x6. Zapewne G-klasy zaoferuje firma Zeszuta, dostarczajca wojsku rne pojazdy marki Mercedes-Benz.

wego idrogowego), morskiego oraz lotniczego (min. na pokadzie C-130). Wsplny jest rwnie zakadany okres docelowej eksploatacji wynoszcy minimum 20 lat oraz 24-miesiczna gwarancja, jak maj by objte wszystkie wozy. Faktycznie pojazdy te maj si znaczco rni od siebie, i to nie tylko opance-rzeniem lub jego brakiem. Samochd opancerzony

musi by zdolny do transportu 5 osb, jego adow-no okrelono na min. 600 kg, amoc silnika wysoko-prnego (przystosowanego do zasilania dwoma ro-dzajami paliwa: olej napdowy F-54 i jednolite pali-wo pola walki F-34) to min. 200 kW/272 KM.

Dla wersji nieopancerzonej, ktra ma wy-stpowa w dwch odmianach nadwoziowych:

0102030405060708091011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041424344454647484950515253545556575859606162

POJAZDY WOJSKOWE

4 50 8 / 2 0 1 3

Jeep J8 4x43-Door Personnel/Cargo Carrier

Honker 4x4 Hard/Soft-Top

Honker 2000 typ 2Ndane wg karty

katalogowej UiSW

VM 2.8 L 4 cyl. common rail turbodiesel poj. 2,8 litra

ADCR 4 cyl. common rail turbodiesel poj. 2,6 litra

4CTi90-1BE 4 cyl. turbodiesel poj. 2,4 litra

145 kW/3800 obr.460 Nm/2000 obr.

85 kW250 Nm/18002400 obr.

78 kW/4100 obr.205 Nm/2000 obr.

5-biegowa automatyczna 5-biegowa manualna 5-biegowa manualna4632 4660 47901880 1870 18702184 2190 21602946 2827 2827231 220 19044,4 40 35,540,5 40 37,53364 3500 3200/35001094 1150 850/1150762 800 500

245/70R17 R16 7JJx15CH, 235/75R15

hard top isoft top, wyspecyfikowano m.in.: maksy- maln DMC 3500 kg, moliwo przewozu 9 osb, adowno od 1000 do 2000 kg, moc silnika min. 100 kW/136 KM (rwnie przystosowanego do zasi-lania paliwami F-54 iF-34).

Oile wprzypadku instalacji elektrycznej 12/24V, czy owietlenia przystosowanego do wsppracy zurzdzeniami noktowizyjnymi oczywiste jest wy-stpowanie w wymaganiach dla kadej wersji, to wymg dotyczcy przystosowania do podczenia urzdze filtrowentylacyjnych, chronicych przed skutkami uycia broni ABC, zosta chyba przez po-myk zapisany jako wsplny dla opancerzonego i nieopancerzonego pojazdu. Nawet w przypad-ku nadwozia ze staym dachem (hard top) trudne bdzie, bez dodatkowych modyfikacji, osignicie szczelnoci umoliwiajcej uzyskanie nadcinienia wewntrz kabiny...

Szkoda, e nawet we wstpnych zaoeniach taktyczno-technicznych nie zostay wyszczeglnio-ne take podwozia zkabinami (krtka iduga) pod zabudowy specjalistyczne, np. kontenerowe, zarw-

Firma AMZ Kutno jest wstanie zaoferowa zarwno pojazdy opancerzone, jak inieopancerzone zabudowane na podwoziach renomowanych producentw.

GDELS Eagle IV jest uytkowany przez Siy Zbrojne Niemiec iDanii, wktrych zastpi czciowo nieopancerzone samochody terenowe.

Pick-upy 4x4 stanowi wpewnych zastosowaniach, take wwojsku, alternatyw dla samochodw ciarowo-osobowych wysokiej mobilnoci.

Mercedesy LAPV 5.4/Enok, zakupione wramach programu GFF, znajduj si na wyposaeniu niemieckiego kontyngentu wAfganistanie.

Rodzina Renault Sherpa 2/3 obejmuje kilka wersji nadwoziowych, wtym opancerzone ipodwozia pod zabudowy np. kontenerowe.

no w wersji nieopancerzonej, jak i opancerzonej. Naley mie nadziej, ze wefekcie przeprowadzo-nego dialogu technicznego take i one zostan uwzgldnione w procesie wyboru nowego samo-chodu ciarowo-osobowego wysokiej mobilno-ci, gdy wanie podwozia z kabinami pod zabu-dow stanowi ciarowy komponent w tej ka-tegorii ipotencjalnie charakteryzuj si najwiksz adownoci. To na nich przecie najatwiej inajle-piej jest zbudowa rnego rodzaju wersje specjali-styczne: wz cznoci, wz dowodzenia, wz ewa-kuacji medycznej, mobilny warsztat, mobilne labo-ratorium, pojazd saperski itd.

W opublikowanych wymaganiach znalazy si rwnie te dotyczce pakietu logistycznego (eks-ploatacja, naprawa, szkolenie), dziki ktremu ma by zapewniona niezawodna eksploatacja pojaz-du, moliwo zorganizowania zaplecza obsugo-wo-serwisowego oraz dostawy czci zamiennych i materiaw eksploatacyjnych. Z punktu widzenia caoci kosztw zwizanych z pozyskaniem oraz uytkowaniem nowego typu pojazdu, jest to naj-waniejszy skadnik, stanowicy 80-85% nakadw wpenym cyklu yciowym danej konstrukcji.

DEcYDuJcE SZcZEgYJak ju wczeniej wspomniano, niektre z wymo-gw s niemoliwe do spenienia przez jedn kon-strukcj oDMC do 3,5 tony, czy nawet jej wzmoc-nione wersje o wyszej o 1 lub 2 tony masie ca-kowitej. Wzwizku z tym do ich spenienia musz zosta zakupione dwie odmienne platformy pod-woziowe, cho moliwe jest wykorzystanie wnich tych samych podzespow (np. silniki, skrzynie bie-gw itp.). Otwarte pozostaje pytanie, czy jest to za-mierzony zabieg, czy te wynika on znieznajomo-ci tematu przez twrcw dokumentu.

Dla wersji opancerzonej nastpcy Honkera wy-magany jest minimum 2 poziom ochrony balistycz-nej wg STANG 4569A oraz 2b dla ochrony prze-ciwminowej wg STANAG 4569B, co ze wzgldu na

ten drugi parametr wymusza zastosowanie pod-wozia oDMC powyej 6 ton. Take siedziska prze-ciwwybuchowe, wyspecyfikowane wwymaganym wyposaeniu tej odmiany, maj sens w pojazdach omasie cakowitej rzdu 7-8 ton iwikszej.

Na pewno susznym kierunkiem jest okrele-nie minimalnej ochrony balistycznej na poziomie 2, poniewa na podstawie dowiadcze ze wsp-czesnych konfliktw wyranie wida, e jest to nie-zbdne minimum, ktre moe gwarantowa zao-dze przeycie na polu walki. Nie ma te problemu, aby ten poziom ochrony zapewni w konstrukcji bazujcej na podwoziu samochodu ciarowo-o-sobowego wysokiej mobilnoci, oczywicie odpo-wiednio wzmocnionego, o DMC podwyszonym do ok. 5 ton. Przykadem takiego pojazdu moe by Mercedes LAPV 5.4/Enok (Light Armoured Pat- rol Vehicle) zDMC 5400 kg, zamawiany przez Bun- deswehr w ramach programu GFF od 2008 roku, czy nie majcy swojego odpowiednika wrd te-renwek, Panhard PVP (Petit Vhicule Protg) zDMC 5355 kg. Oba s opancerzone na poziomie 2

wg STANAG 4569A, jednak ich ochrona przeciwmi-nowa to co najwyej 2a (PVP) lub prawie 2a (Enok) i to po zastosowaniu dodatkowych oson, gdy standardowo oferowany jest tylko poziom 1.

Jeli wic wymagana jest ochrona przeciwmi-nowa na poziomie 2b, to si rzeczy naley spodzie-wa si zaoferowania przez producentw pojaz-dw ciszych isi rzeczy wikszych, oDMC rzdu 10 ton iwicej np. Eagle V, Renault Sherpa 2/Tur II, RG-31, MaxxPro, Dingo 2, czy ubr. S oczywicie konstrukcje troch lejsze (DMC rzdu 8-9 ton) np. SandCat, czy RCV Survivor I, ktre rwnie dyspo-nuj osonami ifotelami chronicymi przed skutka-mi eksplozji 6-kg miny przeciwczogowej pod po-jazdem, jednak s one nieliczne. Generalnie w in-nych armiach cz samochodw klasy Defendera, czy G-klasy zastpuje si opancerzonymi wozami oodpornoci przeciwminowej na poziomie 2a np. Panhard PVP, Iveco LMV, Eagle IV, Ocelot/Foxhound, ktre charakteryzuj si m.in. podobn mobilnoci co nieopancerzone imniejsze terenwki.

Zdowiadcze wojennych, szczeglnie afga-skich, wida e zastpienie Honkera duo wikszym iciszym pojazdem np. MRAP-em, trudno bdzie uzna za racjonalne iuzasadnione. Szczeglnie, e nawet mniejsze konstrukcje, jak Eagle IV/V, sprawia-j czasami problemy natury taktycznej imusz by zastpowane w realizacji niektrych zada przez wozy LAPV/Enok.

Reasumujc, wymg ochrony przeciwminowej na poziomie 2b dla samochodu ciarowo-osobo-wego wysokiej mobilnoci powinien by dogb-nie przeanalizowany, poniewa pozyskiwany sprzt musi nie tylko zapewnia odpowiedni ochron, ale rwnie by uyteczny. Po co komu bardzo dobrze opancerzony wz skoro nigdzie nie bdzie mona nim dojecha?

Take wymg dotyczcy mocy silnika wersji opancerzonej wydaje si by zbyt wygrowany iwskazuje raczej na duo wiksze pojazdy zjednost-kami napdowymi opojemnoci rzdu 46 litrw, anawet wiksze. Mona znale oczywicie imniej-sze jednostki, jak silnik Steyr M160036-Aopoj. 3,2

0102030405060708091011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041424344454647484950515253545556575859606162

POJAZDY WOJSKOWE

4 6 0 8 / 2 0 1 3

Do budowy opancerzonych pojazdw czsto wykorzystywane s podwozia komercyjne, np. Forda F550, dziki czemu mona obniy cen takiej konstrukcji oraz koszty jej eksploatacji.

Iveco LMV to jedna znajpopularniejszych konstrukcji wswojej klasie izapewne zostanie zaoferowany przez spk Auto-Hit jako opancerzony nastpca Honkera.

0102030405060708091011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041424344454647484950515253545556575859606162

POJAZDY WOJSKOWE

4 8 0 8 / 2 0 1 3

litra, zastosowany w Ocelocie/Foxhoundzie, jednak wcelu osignicia mocy 200 kW zosta on specjal-nie podrasowany. Generalnie jednostki napdowe o mocy minimum 200 kW stosowane s w pojaz-dach o DMC znacznie powyej 10 ton i to przede wszystkim oferowanych przez amerykaskich pro- ducentw.

Trudny do spenienia bdzie rwnie wymg dotyczcy minimalnego przewitu w zakresie 300 do 400 mm, ktry wpodanych wielkociach jest nie-osigalny w seryjnych samochodach terenowych o DMC do 3,5 t., nawet w militarnych odmianach. Oczywicie, mona zastosowa dostpne na rynku zestawy do liftowania/podnoszenia zawieszenia, jednak do typowych zastosowa wystarczy cako-wicie przewit rzdu 210250 mm. Przewit na wy-specyfikowanym poziomie, poza Humvee, maj po-jazdy znacznie wiksze, ktrych konstrukcja czsto bazuje na podzespoach ciarwek. Oczywicie, dla wersji opancerzonej, bdcej w zasadzie inn konstrukcj, mona ten wymg utrzyma.

Zupenie niepotrzebne i nieprzystajce do re-aliw wspczesnej armii wydaje si danie moli- woci przewozu 9 osb przez wersj nieopancerzo-n. Dzi onierz ma na sobie kamizelk zintegrowa-n zwieloma adownicami ikieszeniami, bro oso-bist (dug ikrtk) oraz bardzo czsto plecak pa-

nowe migowce, majce zastpi obecnie uywa-ne Mi-8/-17, czy pomysw stworzenia wielozada-niowej platformy gsienicowej, ktra stanowiaby baz zarwno do opracowania bwp, jak i czogu oraz odmian specjalistycznych. Jak kade rozwi-zanie, tak i koncepcja zunifikowanych platform w rnych kategoriach sprztowych ma swoje za-lety iwady. Kada konstrukcja posiada swoje ogra-

przez IU WZTT znale zarwno wymagania jak najbardziej suszne, jak rwnie te ktre budz wt-pliwoci, cao jednak trzeba traktowa raczej jako baz do dyskusji iwypracowania ostatecznych wy-maga dla nastpcy lub nastpcw obecnie uywa-nych Honkerw iUAZ-w.

Tak naprawd duo bdzie zaleao od odpo-wiedzi na pytanie, do czego maj suy planowa-

trolowy. I cho Defender i G-klasa np. w wersjach soft-top s przystosowane do transportu 10 ludzi, to trzeba t moliwo uzna za czysto teoretyczn. Poza tym naley sobie zada pytanie - po co trans-portowa tylu onierzy samochodem ciarowo--osobowym wysokiej mobilnoci? Do przewozu na terenie kraju mona uy ciarwek imikrobusw czy autobusw. Wstrefach dziaa wojennych itak bdzie trzeba uywa specjalistycznych pojazdw opancerzonych.

JEDEn POJAZD cZY KilKA?Obecnie w krgach decyzyjnych modna jest kon-cepcja unifikacji platform, zarwno w kategorii nowych pojazdw bojowych, jak i rodkw trans-portowych. Tak jest np. wprzypadku przetargu na

niczenia (np. nono podwozia, objto kaduba), ktre limituj moliwo jej wykorzystania do r-nych zada. Tak wic unifikacj czasami trzeba trak-towa bardziej jako cech podan, ni obligato-ryjny wymg. Moe ona zreszt dotyczy pewnych elementw, podzespow, a nie caej platformy, co wprzypadku pojazdw jest powszechnie stoso-wanym rozwizaniem ipozwala na znaczne obnie-nie kosztw eksploatacji.

Jak ju wczeniej wspomniano, zainicjowany zosta na razie wstpny etap prac nad pozyskaniem nastpcy Honkera. Zapewne zaoenia taktyczno--techniczne bd si zmieniay, choby pod wpy-wem informacji pozyskanych na drodze dialogu technicznego z firmami oferujcymi tego typu sa-mochody. Mona oczywicie w opublikowanych

ne do pozyskania samochody? Czy ma to by tyl-ko podstawowy pojazd do szeroko rozumianego transportu personelu/onierzy, ktry gwnie b-dzie uywany na drogach asfaltowych isporadycz-nie na gruntowych (np. podczas wicze na poligo-nie), czy rwnie jako nonik rnego rodzaju wy-posaenia, systemw, wtym rwnie uzbrojenia?

Obecnie bardziej poszukiwane s wyspecja-lizowane pojazdy, w tym opancerzone, najcz-ciej wiksze icisze ni uniwersalny jeep. Zko-lei wiele zada, szczeglnie na terenie jednostek, czy macierzystego kraju stacjonowania, mona re-alizowa przy pomocy mniej wyszukanych, komer-cyjnych konstrukcji: SUV-w (np. Nissan Pathfinder, Mitshubishi Pajero Sport) i terenowych pick-upw (Nissan Navarra, Toyota Hilux, Mitsubishi L200), kt- re s poddawane jedynie ograniczonej military-zacji (malowanie, doposaenie w rodki cznoci itp.). Jest to tasze ibardziej ekonomiczne rozwi-zanie, na ktre decyduje si wiele armii, rwnie europejskich.

Wybr nowego samochodu ciarowo-osobo- wego wysokiej mobilnoci wymaga naprawd rze-telnej analizy obecnych iprzyszych potrzeb Si Zbroj- nych RP, z uwzgldnieniem dowiadcze zarwno naszych, jak i obcych pyncych z przeprowadzo-nych wXXI wieku operacji militarnych.

Fotografie: MON, US DoD, MO Australii, MO Niemiec, Iveco DV, Daimler AG, Panhard, M. Multarzyski, A. Kiski, Internet.

Panhard PVP to przykad implementacji dowiadcze ze wspczesnych konfliktw zbrojnych do procesu modernizacji floty pojazdw wysokiej mobilnoci.

Wojsko rwnie bierze udzia wniesieniu pomocy iusuwaniu skutkw katastrof naturalnych. WPolsce, gdzie czsto maj miejsce powodzie, odpowiednia gboko brodzenia jest wanym wymogiem. Na zdjciu pojazdy HMMWV US Army.