ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

ĐÀO THỊ CẤM

PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI CHỨNG

KHOÁN

CỦA CÔNG TY CHỨNG KHOÁN Ở VIỆT NAM

THỰC TRẠNG VÀ PHƢƠNG HƢỚNG HOÀN THIỆN Chuyên ngành : Luật kinh tế

Mã số : 60 38 50

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2008

MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU 5

CHƢƠNG 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CÔNG TY CHỨNG KHOÁN

VÀ HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI CHỨNG KHOÁN CỦA CÔNG

CHỨNG KHOÁN

9

1.1 Khái quát chung về CTCK 9

1.1.1 Định nghĩa và phân loại CTCK 9

1.1.2 Đặc điểm CTCK 12

1.1.3 Các nguyên tắc hoạt động CTCK 15

1.2 Hoạt động môi giới chứng khoán của CTCK 19

1.2.1 Hoạt động kinh doanh chứng khoán của CTCK 19

1.2.2 Hoạt động môi giới chứng khoán và phân loại hoạt động môi

giới chứng khoán

25

1.3 Vai trò của hoạt động môi giới chứng khoán của CTCK 27

1.3.1 Vai trò của hoạt động môi giới chứng khoán của CTCK đối với

nền kinh tế

27

1.3.2 Vai trò của hoạt động môi giới chứng khoán của CTCK đối với

TTCK

28

1.3.3 Vai trò của hoạt động môi giới chứng khoán của CTCK đối với

CTCK

29

1.3.4 Vai trò của hoạt động môi giới chứng khoán của CTCK đối với

đối với nhà đầu tƣ

29

1.3.5 Vai trò của hoạt động môi giới chứng khoán của CTCK đối với

đối với các tổ chức phát hành

30

1.4 Trình tự, thủ tục cáp phép hoạt động môi giới chứng khoán của CTCK 30

1.4.1 Các điều kiện cấp phép hoạt động môi giới chứng khoán 31

1.4.2 Trình tự, thủ tục cấp phép hoạt động môi giới chứng khoán 35

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ

HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI CHỨNG KHOÁN CỦA CÔNG TY

CHỨNG KHOÁN

39

2.1 Chủ thể của hoạt động môi giới chứng khoán 39

2.2 Hợp động môi giới chứng khoán 40

2.2.1 Khái niệm hợp đồng môi giới chứng khoán 40

2.2.2 Quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng môi giới

chứng khoán

43

2.3 Trình tự, thủ tục thực hiện hoạt động môi giới chứng khoán của CTCK 50

2.3.1 Mở tài khoản giao dịch chứng khoán cho khách hàng 51

2.3.2 CTCK chuyển lệnh cho đại diện của công ty tại TTGĐCK/SGDCK 52

2.3.3 TTGDCK/SGDCK thực hiện việc phép lệnh và thông báo kết

quả giao dịch cho CTCK

56

2.3.4 CTCK thông báo kết quả giao dịch cho nhà đầu tƣ 56

2.3.5 Quyết toán và hoàn tất giao dịch 57

2.4 Xử lý vi phạm liên quan đến hoạt động môi giới chứng khoán 59

2.4.1 Chế tài hành chính 59

2.4.2 Chế tài dân sự 65

2.4.3 Chế tài hình sự 67

2.5 Giải quyết tranh chấp phát sinh từ hoạt động môi giới chứng khoán 68

CHƢƠNG 3: PHƢƠNG HƢỚNG HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ HOẠT

ĐỘNG MÔI GIỚI CHỨNG KHOÁN CỦA CÔNG TY CHỨNG KHOÁN

71

3.1 Cơ sở hoàn thiện pháp luật về hoạt động môi giới chứng khoán của

CTCK tại Việt Nam

71

3.1.1 Chủ trƣơng, đƣờng lối, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc 71

3.1.2 Yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế 74

3.1.3 Những bất cập của pháp luật về hoạt động môi giới chứng

khoán của CTCK

76

3.2 Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về hoạt động môi giới

chứng khoán

77

3.2.1 Quy định pháp luật về chủ thể hoạt động môi giới chứng khoán 77

3.2.2 Quy định pháp luật về việc cấp chứng chỉ hành nghề 79

3.2.3 Các quy định về đạo đức thành nghề của ngƣời môi giới chứng

khoán và CTCK và trách nhiệm bồi thƣờng thiệt hại

81

3.2.4 Quy định pháp luật về vốn pháp định đối với hoạt động môi giới

chứng khoán của CTCK

82

3.2.5 Quy định pháp luật về cơ sở vật chất kỹ thuật, thời gian nhận

lệnh và chuyển lệnh đến thị trƣờng, về thời gian thanh toán

83

KẾT LUẬN 89

TÀI LIỆU THAM KHẢO 91

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

TTCK chính thức của Việt Nam hình thành và phát triển từ năm 2000

khi TTGDCK thành phố Hồ Chí Minh đi vào hoạt động. Qua gần tám năm,

TTCK nƣớc ta đã có những bƣớc phát triển vƣợt bậc và đạt đƣợc những

thành công nhất định.

Hiện nay, việc giao dịch chứng khoán tập trung đƣợc thực hiện qua 02

sàn giao dịch là SGDCK thành phố Hồ Chí Minh (HOSE) và TTGDCK Hà

Nội (HASTC). Trong đó, các cổ phiếu giao dịch tại HOSE là những cổ phiếu

đủ điều kiện niêm yết còn các cổ phiếu giao dịch tại HASTC là những cổ

phiếu chƣa đủ điều kiện niêm yết tại HOSE.

Tính đến hết tháng 11/2008, SGDCK thành phố Hồ Chí Minh (HOSE) có

239 chứng khoán đƣợc giao dịch trong đó cổ phiếu là 167, chứng chỉ quỹ là 4

và trái phiếu là 68 (1). Trên sàn giao dịch TTGDCK Hà Nội (HASTC) có 161 cổ

phiếu đƣợc giao dịch, tổng số có 162 công ty niêm yết và 36 công ty nộp hồ sơ

xin niêm yết.(2)

Trong đó, đã có nhiều doanh nghiệp lớn, tiêu biểu của Việt

Nam đã “lên sàn“ nhƣ: Vinamilk (VNM); Sacombank (STB), Ngân hàng Á

Châu (ACB), FPT,...

1 Nguồn: http://www.hsx.vn/hsx/Modules/Danhsach/Chungkhoan.aspx

http://www.hsx.vn/hsx/Modules/Danhsach/TraiPhieu.aspx

http://www.hsx.vn/hsx/Modules/Danhsach/ChungChiQuy.aspx

2 Nguồn:

http://www.hastc.org.vn/danhsach_TCDKGD.asp?actType=1&menuup=402000&TypeGrp=1&menuid=114120&

menulink=114120&menupage=danhsach_TCDKGD.asp&stocktype=2

Sự phát triển của TTCK Việt Nam đáng chú ý nhất là trong ba năm gần

đây, đặc biệt là trong năm 2006 và đầu năm 2007. Năm 2007, toàn thị trƣờng

đã có khoảng 327.000 tài khoản giao dịch chứng khoán mở tại các CTCK,

tăng 241.000 tài khoản so với năm 2006. Các tập đoàn tài chính lớn nhƣ:

Morgan Staley, Merrill Lynch, HSBC,...đã có mặt tại Việt Nam cùng làn sóng

đầu tƣ từ các nhà đầu tƣ Nhật Bản, Hàn Quốc,...khiến cho TTCK nƣớc ta có

thời điểm phát triển với tốc độ vào loại nhất, nhì thế giới. Số tài khoản giao

dịch chứng khoán của các nhà đầu tƣ nƣớc ngoài đến hết năm 2007 là 7.900

tài khoản (gồm 7.400 tài khoản của cá nhân và 500 tài khoản của tổ chức).

Nhắc đến TTCK không thể không nhắc đến một định chế trung gian là CTCK. CTCK đóng một vai trò quan trọng

giữa nhà đầu tƣ và tổ chức phát hành chứng khoán. Sự có mặt của các nhà môi giới chứng khoán rất cần thiết trên TTCK. Chức

năng của họ là nối kết nhu cầu giữa ngƣời mua và ngƣời bán chứng khoán, giúp nhà đầu tƣ nhận định đúng về thông tin của các

loại chứng khoán hiện đang đƣợc niêm yết tại sàn giao dịch để họ có thể đánh giá và quyết định mua hay không mua chứng khoán,

nếu mua chứng khoán thì nên mua loại chứng khoán nào.

Trong thời gian qua, số lƣợng các CTCK đã tăng lên nhanh chóng. Đến thời điểm hiện nay, tổng số CTCK đƣợc

UBCKNN cấp phép hoạt động 101 công ty chính thức đi vào hoạt động.(3)

Về quản lý nhà nƣớc, UBCKNN là cơ quan quản lý nhà nƣớc về TTCK

Việt Nam nói chung và CTCK nói riêng. Trong thời gian vừa qua, các cơ

quan quản lý đã tích cực có những văn bản pháp lý điều chỉnh giúp cho thị

trƣờng phát triển lành mạnh, minh bạch và ổn định. Đóng vai trò quan trọng

nhất phải kể đến là sự ra đời của Luật Chứng khoán có hiệu lực từ 01/01/2007

và hệ thống các văn bản hƣớng dẫn đã tạo ra một hành lang pháp lý chặt chẽ

và thuận lợi cho các hoạt động trên thị trƣờng.

Tuy vậy, bên cạnh đó cũng còn nhiều văn bản pháp lý còn chƣa phù hợp hoặc chƣa kịp thời

làm ảnh hƣởng đến sự phát triển của TTCK. Vì vậy, tôi chọn đề tài: “PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG

MÔI GIỚI CHỨNG KHOÁN CỦA CÔNG TY CHỨNG KHOÁN Ở VIỆT NAM - THỰC TRẠNG VÀ

PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN” làm đề tài nghiên cứu.

Luận văn này sẽ nghiên cứu những quy định pháp luật Việt Nam hiện

hành về một trong những nghiệp vụ kinh doanh của CTCK đƣợc hầu hết các

3 Nguồn: http://www.ssc.gov.vn/ssc/Detail.aspx?tabid=1150&typeid=142

quốc gia có TTCK quan tâm, đó là nghiệp vụ môi giới chứng khoán. Hiện nay,

các CTCK Việt Nam cũng coi đây là hoạt động quan trọng nhất của mình vì

đây là một hoạt động tạo ra nguồn thu không nhỏ cho hầu hết các CTCK.

Hoạt động môi giới chứng khoán cũng đóng một vai trò quan trọng trên

TTCK.

2. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

Qua nghiên cứu một số vấn đề lý luận về hoạt động môi giới và thực

trạng pháp luật về hoạt động môi giới chứng khoán của CTCK, tác giả sẽ tập

trung phân tích những mặt tích cực và mặt hạn chế, từ đó đƣa ra một số giải

pháp nhằm hoàn thiện hơn các quy định pháp luật về hoạt động môi giới

chứng khoán.

3. Phƣơng pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phƣơng pháp so sánh (Ví dụ: So sánh các văn bản

pháp luật Việt Nam với pháp luật của các nƣớc trên thế giới về hoạt động môi

giới chứng khoán), phân tích, tổng hợp, thống kê dữ liệu xuất phát từ thực

trạng để nghiên cứu.

Luận văn cũng dựa trên cơ sở sử dụng phép duy vật biện chứng của chủ

nghĩa Mác - Lênin, kết hợp với các quan điểm kinh tế thƣơng mại tài chính,

dựa trên đƣờng lối phát triển của Đảng và Nhà nƣớc, trên cơ sở lý luận chung

và kinh nghiệm của các nƣớc để nghiên cứu và áp dụng vào TTCK tại Việt

Nam.

4. Tính mới của Luận văn

Luận văn nghiên cứu một cách có hệ thống những vấn đề lý luận cơ

bản và các quy định pháp luật về hoạt động môi giới chứng khoán của

CTCK.

Luận văn cũng nghiên cứu thực trạng các quy định của pháp luật về

hoạt động môi giới chứng khoán của CTCK và so sánh các quy định pháp luật

đó với quy định pháp luật của một số nƣớc trên thế giới, từ đó rút ra những

bài học kinh nghiệm trong việc hoàn thiện các quy định pháp luật về hoạt

động môi giới chứng khoán nói riêng và TTCK Việt Nam nói chung.

Luận văn đƣa ra những kiến nghị mang tính cụ thể về hoạt động môi

giới chứng khoán để áp dụng vào việc hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt

Nam về CTCK nói riêng và TTCK nói chung.

5. Bố cục của Luận văn

Ngoài phần mở đầu và kết luận, Luận văn này gồm 3 chƣơng:

Chƣơng 1: Khái quát chung về công ty chứng khoán và hoạt động môi giới

chứng khoán của công ty chứng khoán

Chƣơng 2: Thực trạng quy định pháp luật Việt Nam về hoạt động môi giới

chứng khoán của công ty chứng khoán

Chƣơng 3: Phƣơng hƣớng hoàn thiện pháp luật về hoạt động môi giới chứng

khoán của công ty chứng khoán tại Việt Nam.

CHƢƠNG 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CÔNG TY CHỨNG KHOÁN VÀ

HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI CHỨNG KHOÁN CỦA CÔNG TY CHỨNG

KHOÁN

1.1 Khái quát chung về CTCK

1.1.1 Định nghĩa và phân loại CTCK

Theo quy định của Luật Chứng khoán nhân dân Trung Hoa thông qua

tại kỳ họp thứ VI của Uỷ ban thƣờng vụ Đại hội đại biểu Nhân dân toàn quốc

khoá IX ngày 19/12/1998 có hiệu lực ngày 01/7/1999 thì “CTCK là công ty

trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần làm nghiệp vụ kinh doanh chứng

khoán”. Hoặc theo Luật Chứng khoán và Giao dịch chứng khoán Hàn Quốc

thì “CTCK là công ty cổ phần được Bộ Tài chính và kinh tế cấp phép kinh

doanh chứng khoán”. Theo Luật Chứng khoán Nhật Bản thì “CTCK là bất kỳ

công ty cổ phần nào đó được Bộ trưởng Bộ Tài chính cấp phép kinh doanh

chứng khoán”. Theo Luật Chứng khoán Thái Lan định nghĩa thì “CTCK là

công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty trách nhiệm hữu hạn đại chúng hoặc tổ

chức tài chính được cấp giấy phép hoạt động kinh doanh chứng khoán”. Theo

Luật Chứng khoán của các nƣớc châu Âu thì “CTCK là pháp nhân hoặc

không phải là pháp nhân thực hiện các dịch vụ kinh doanh chứng khoán cho

bên thứ ba như là nghiệp vụ chính của mình”

Pháp luật Việt Nam có định nghĩa cụ thể khá chi tiết và đầy đủ về

CTCK, theo đó CTCK là tổ chức có tƣ cách pháp nhân hoạt động kinh doanh

chứng khoán, bao gồm một, một số hoặc toàn bộ các hoạt động: môi giới

chứng khoán, tự doanh chứng khoán, bảo lãnh phát hành chứng khoán, tƣ

vấn đầu tƣ chứng khoán.(4)

4 Quyết định số 27/2007/QĐ-BTC, ngày 24 tháng 4 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Tài chính về việc ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của

CTCK

Hiện nay, theo pháp luật của một số nƣớc trên thế giới thƣờng có các

loại CTCK sau đây:

- CTCK chuyên doanh

Theo mô hình này, hoạt động kinh doanh chứng khoán sẽ do các công ty

độc lập, chuyên môn hoá trong lĩnh vực chứng khoán đảm nhận, các ngân

hàng không đƣợc trực tiếp tham gia kinh doanh chứng khoán.

Ƣu điểm của mô hình này là: Hạn chế rủi ro cho hệ thống ngân hàng

đồng thời tạo điều kiện cho TTCK phát triển có tính chuyên môn hoá cao hơn.

Mô hình này đƣợc áp dụng ở nhiều nƣớc nhƣ Mỹ, Nhật, Canada…

- CTCK đa năng (CTCK đa nghiệp vụ)

Mô hình này đối lập hẳn với mô hình chuyên doanh, theo đó các ngân

hàng thƣơng mại hoạt động với tƣ cách là chủ thể kinh doanh chứng khoán,

bảo hiểm và kinh doanh tiền tệ. Mô hình này có ƣu điểm là ngân hàng có thể

đa dạng hoá, kết hợp nhiều lĩnh vực kinh doanh, nhờ đó giảm bớt rủi ro do

hoạt động kinh doanh chung, khả năng chịu đựng các biến động của thị

TTCK là cao. Mặt khác, ngân hàng tận dụng đƣợc thế mạnh về vốn để kinh

doanh chứng khoán, khách hàng có thể sử dụng đƣợc nhiều dịch vụ đa dạng

và lâu năm của ngân hàng.

Tuy nhiên, mô hình này bộc lộ một số hạn chế nhƣ không phát triển

đƣợc thị trƣờng cổ phiếu do các ngân hàng có xu hƣớng bảo thủ, thích hoạt

động tín dụng truyền thống hơn là bảo lãnh phát hành cổ phiếu, trái phiếu.

Thêm vào đó, nếu có biến động trên TTCK sẽ ảnh hƣởng mạnh đến hoạt động

kinh doanh tiền tệ của ngân hàng, dễ dẫn đến các cuộc khủng hoảng tài chính.

Do những hạn chế trên mà trƣớc đây Mỹ và nhiều nƣớc khác đã áp dụng mô

hình này, nhƣng sau cuộc khủng hoảng năm 1933, đa số các nƣớc đã chuyển

sang mô hình chuyên doanh chứng khoán, chỉ có Đức vẫn duy trì mô hình này

đến ngày nay.

Ngoài cách phân loại trên, phụ thuộc vào từng loại hình hoạt động kinh

doanh chứng khoán, có các CTCK sau:

- Công ty môi giới: Môi giới chứng khoán là việc CTCK làm trung gian

thực hiện mua, bán chứng khoán cho khách hàng. Trƣờng hợp này, CTCK

phải là thành viên của SGDCK/TTGDCK.

- Công ty tư vấn đầu tư chứng khoán: CTCK thực hiện nghiệp vụ tƣ vấn

tài chính, đầu tƣ chứng khoán là chủ yếu. Tƣ vấn đầu tƣ chứng khoán là việc

CTCK cung cấp cho nhà đầu tƣ kết quả phân tích, công bố báo cáo phân tích

và khuyến nghị liên quan đến chứng khoán.

- Công ty bảo lãnh phát hành: CTCK phân phối chứng khoán mới đƣợc

phát hành cho công chúng qua việc mua bán chứng khoán của tổ chức phát

hành và bán lại cho công chúng để hƣởng lợi nhuận (thƣờng gọi là nhà bảo

lãnh phát hành). Bảo lãnh phát hành chứng khoán là việc tổ chức bảo lãnh

phát hành cam kết với tổ chức phát hành thực hiện các thủ tục trƣớc khi chào

bán chứng khoán, nhận mua một phần hay toàn bộ chứng khoán của tổ chức

phát hành để bán lại hoặc mua số chứng khoán còn lại chƣa đƣợc phân phối

hết của tổ chức phát hành hoặc hỗ trợ tổ chức phát hành trong việc phân phối

chứng khoán ra công chúng.

- Công ty buôn bán chứng khoán không nhận hoa hồng: Trƣờng hợp này

CTCK thực hiện nghiệp vụ tự doanh là chủ yếu - công ty mua bán chứng

khoán bằng tài khoản của chính mình nhằm tìm kiếm lợi nhuận, tự chịu trách

nhiệm về các khoản phí, lỗ và lãi. Tự doanh chứng khoán là việc CTCK mua

hoặc bán chứng khoán cho chính mình. CTCK đóng vai trò là nhà tạo lập thị

trƣờng: mua vào khi giá chứng khoán tụt giảm mạnh và bán ra khi giá chứng

khoán tăng cao.

- Công ty dịch vụ đa năng: CTCK hoạt động trên tất cả các lĩnh vực kinh

doanh chứng khoán mà pháp luật cho phép.

Tại Việt Nam, do quy mô các ngân hàng thƣơng mại nói chung là rất

nhỏ bé và đặc biệt vốn dài hạn rất thấp, hoạt động của các ngân hàng thƣơng

mại Việt Nam chủ yếu trong lĩnh vực thƣơng mại ngắn hạn, trong khi hoạt

động của TTCK thuộc lĩnh vực vốn dài hạn. Khả năng khắc phục những điểm

yếu này của ngân hàng Việt Nam còn rất lâu dài. Do đó, để bảo vệ an toàn cho

các ngân hàng, Nghị định số 144/2003/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày

28/11/2003 về chứng khoán và TTCK quy định các ngân hàng thƣơng mại

muốn kinh doanh chứng khoán phải tách ra một phần vốn tự có của mình

thành lập một CTCK chuyên doanh trực thuộc, hạch toán độc lập với ngân

hàng. Tại Quyết định số 172/1999/QĐ-TTg ngày 19 tháng 8 năm 1999 của Thủ

tƣớng Chính phủ về việc các tổ chức tín dụng thành lập CTCK và tham gia

niêm yết trên TTCK cũng nói rất rõ quan điểm trên.

Tiếp theo là Quyết định số 163/2003/QĐ-TTGDCK của Thủ tƣớng

Chính phủ, ngày 05 tháng 08 năm 2003 phê duyệt chiến lƣợc phát triển thị

trƣờng chứng khoán Việt Nam đến năm 2010. Trong đó có đề cập đến việc

phát triển các định chế tài chính trung gian cho TTCK Việt Nam. Theo định

hƣớng này thì CTCK hiện tại và trong tƣơng lai sẽ phát triển theo cả hai loại

hình: “CTCK đa nghiệp vụ và CTCK chuyên doanh, nhằm tăng chất lượng cung

cấp dịch vụ và khả năng chuyên môn hoá hoạt động nghiệp vụ”.

1.1.2 Đặc điểm CTCK

CTCK kinh doanh các dịch vụ tài chính và tƣ vấn tài chính trên TTCK

nên có những điểm khác biệt so với các loại công ty khác.

- Về hình thức pháp lý: CTCK đƣợc tổ chức dƣới hình thức công ty trách

nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần.

Ở Việt Nam, hình thức của CTCK đƣợc quy định tại điều 59, Luật

Chứng khoán, theo đó CTCK đƣợc tổ chức dƣới hình thức công ty trách

nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần. Hầu hết các quốc gia trên thế giới hiện

nay đều quy định nhƣ vậy, bởi lẽ: Công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ

phần là các hình thức công ty đối vốn, trong đó các cá nhân hoạt động trên cơ

sở đảm bảo uy tín và hoạt động bằng số vốn hiện có và đang lƣu hành tại

doanh nghiệp. Điều này phù hợp hơn với việc kinh doanh chứng khoán đầy

rủi ro tiềm ẩn nếu CTCK hoặc nhân viên CTCK gây ra thiệt hại cho khách

hàng thì CTCK phải bồi thƣờng bằng tiền cho các thiệt hại mà mình gây ra

cho khách hàng.

- Về hoạt động kinh doanh: CTCK hoạt động chủ yếu và thƣờng xuyên

các hoạt động kinh doanh chứng khoán.

Điều này thể hiện ngay trong tên gọi của CTCK. Thông thƣờng, doanh

nghiệp kinh doanh ngành nghề nào thì thể hiện rất rõ trên tên gọi của chúng.

Ví dụ, công ty TNHH xây dựng XYZ, thì có thể biết ngay công ty này kinh

doanh ngành nghề chủ yếu là xây dựng. Cũng nhƣ vậy, tại Điều 6, Quy chế Tổ

chức và hoạt động của CTCK, Ban hành kèm theo Quyết định số 27/2007/QĐ-

BTC, ngày 24 tháng 4 năm 2007 của Bộ trƣởng Bộ Tài chính, Việc đặt tên

CTCK phải bao gồm các thành tố sau: Loại hình doanh nghiệp; Cụm từ

“chứng khoán”; và Tên riêng. Ví dụ, Công ty Cổ phần Chứng khoán Bảo

Việt, Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng Á Châu. Nhƣ vậy, luật pháp

quy định bắt buộc CTCK khi đặt tên phải thể hiện ngay trên tên gọi ngành

nghề kinh doanh chính của mình là phù hợp.

- Về hồ sơ và thủ tục thành lập: Vì CTCK có ảnh hƣởng rất lớn đến

TTCK nên việc thành lập CTCK phải theo những điều kiện cụ thể, trình tự và

thủ tục thành lập đặc biệt và vô cùng chặt chẽ.

Hồ sơ thành lập CTCK bao gồm(5): Giấy đề nghị cấp Giấy phép thành lập

và hoạt động; Bản thuyết minh cơ sở vật chất, kỹ thuật đảm bảo thực hiện các

nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán kèm theo hợp đồng nguyên tắc chứng minh

quyền sử dụng phần diện tích làm trụ sở công ty; Biên bản họp cổ đông sáng lập

hoặc thành viên sáng lập và Nghị quyết về việc thành lập CTCK; Danh sách dự

kiến Giám đốc (Tổng Giám đốc) và ngƣời hành nghề chứng khoán cùng bản cam

kết sẽ làm việc cho công ty chứng khoán của những ngƣời này; Danh sách cổ đông

sáng lập, thành viên sáng lập và cổ đông, thành viên khác; Cam kết góp vốn của cổ

đông sáng lập, thành viên sáng lập và cổ đông, thành viên khác nắm giữ từ 5% trở

lên vốn điều lệ của CTCK kèm theo bản sao hợp lệ giấy chứng minh nhân dân

hoặc hộ chiếu, sơ yếu lý lịch đối với cá nhân; Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh

đối với pháp nhân; Tài liệu chứng minh năng lực tài chính và nguồn vốn góp của

cổ đông sáng lập, thành viên sáng lập; Dự thảo Điều lệ công ty đã đƣợc các cổ

đông sáng lập, thành viên sáng lập công ty chứng khoán thông qua; Phƣơng án

hoạt động kinh doanh trong ba (03) năm đầu phù hợp với nghiệp vụ kinh doanh đề

nghị cấp phép kèm theo các quy trình nghiệp vụ, quy trình kiểm soát nội bộ, quy

trình quản lý rủi ro theo quy định của UBCKNN.

Thủ tục cấp giấy phép thành lập và hoạt động(6):

Sau khi nhận đƣợc hồ sơ, trong thời hạn ba mƣơi (30) ngày UBCKNN xem

xét chấp thuận nguyên tắc việc cấp Giấy phép thành lập và hoạt động CTCK.

Trƣờng hợp cần làm rõ vấn đề liên quan đến hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép thành lập

và hoạt động CTCK, UBCKNN có quyền đề nghị ngƣời đại diện trong số cổ đông

5 Điều 4, Quy chế Tổ chức và hoạt động của CTCK, Ban hành kèm theo Quyết định số 27/2007/QĐ-BTC, ngày 24

tháng 4 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. 6 Điều 5, Quy chế Tổ chức và hoạt động của CTCK, Ban hành kèm theo Quyết định số 27/2007/QĐ-BTC, ngày 24

tháng 4 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Tài chính.

sáng lập, thành viên sáng lập hoặc ngƣời dự kiến đƣợc bổ nhiệm, tuyển dụng làm

Giám đốc (Tổng giám đốc) của CTCK giải trình trực tiếp hoặc bằng văn bản.

Trong vòng sáu (06) tháng kể từ ngày đƣợc chấp thuận nguyên tắc, tổ chức

xin cấp phép thành lập và hoạt động công ty chứng khoán phải hoàn tất việc đầu tƣ

cơ sở vật chất kỹ thuật và phong toả vốn pháp định.

TÀI LIỆU THAM KHẢO VĂN BẢN PHÁP LUẬT

1. Hiến pháp năm 1992 và các Luật Tổ chức Bộ máy Nhà nƣớc

(2007), Nxb Tƣ pháp, Hà Nội

2. Bộ luật Dân sự số 33/2005/QH11 của Quốc hội ngày 27/06/2005

3. Bộ luật Tố tụng dân sự số 24/QH11 của Quốc hội ngày 24/6/2004

4. Luật Doanh nghiệp (2005), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội

5. Luật Chứng khoán (2006), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội

6. Nghị định 14/2007/NĐ-CP của Chính phủ ngày 19 tháng 01 năm 2007

về việc quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán

7. Pháp lệnh 08/2003/PL-UBTVQH11 ngày 25/03/2003 của Uỷ ban

Thƣờng vụ Quốc hội về trọng tài thƣơng mại.

8. Nghị định số 25/2004/NĐ-CP ngày 15/01/2004 của Chính phủ quy

định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Trọng tài thƣơng

mại.

9. Nghị định số 144/2003/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày

28/11/2003 về chứng khoán và TTCK

10. Nghị định 36/2007/NĐ-CP ngày 08 tháng 3 năm 2007 về xử phạt vi

phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và TTCK

11. Quyết định của Thủ tƣớng Chính phủ số 63/2007/QĐ-TTg ngày 10

tháng 5 năm 2007 về việc quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn

và cơ cấu tổ chức của UBCKNN thuộc Bộ Tài chính

12. Quyết định số 27/2007/QĐ-BTC ngày 24/4/2007 của Bộ trƣởng Bộ Tài

chính ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của công ty chứng

khoán.

13. Quyết định số 2328/QĐ-BTC ngày 10 tháng 7 năm 2007 về việc đính

chính Quyết định số 27/2007/QĐ-BTC ngày 24/4/2007 của Bộ trƣởng

Bộ Tài chính

14. Quyết định số 599/QĐ-TTg Thủ tƣớng Chính phủ ngày 1100502007

về việc chuyển Trung tâm Giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí

Minh thành Sở Giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh

15. Quyết định số 15/QĐ-BTC ngày 27 tháng 3 năm 2008 của Bộ

trƣởng Bộ Tài chính về ban hành Quy chế hành nghề chứng

khoán.

16. Quyết định số 171/2008/QĐ-TTg ban hành ngày 18/12/2008 của Thủ

tƣớng Chính phủ về việc thành lập Trung tâm Lƣu ký Chứng khoán

Việt Nam

17. Quyết định số 124/QĐ-SGDHCM ngày 09/10/2007 Tổng giám đốc

SGDCK về việc ban hành Quy chế giao dịch chứng khoán tại SGDCK

Tp.HCM.

18. Quyết định số 353/QĐ-TTGDHN của Giám đốc TTGDCK về việc ban

hành Quy chế Giao dịch Chứng khoán trên Trung tâm GDCK Hà Nội

19. Quyết định số 243/QĐ-TTGDHN ngày 12/9/2007 của Giám đốc

TTGDCK Hà Nội về việc ban hành Quy chế thành viên giao dịch tại

Trung tâm GDCK Hà Nội

20. Quyết định số 321/QĐ-TTGDHN ngày 9/11/2007 về việc sửa đổi

Quyết định số 353/QĐ-TTGDHN của Giám đốc TTGDCK về việc ban

hành Quy chế Giao dịch Chứng khoán trên Trung tâm GDCK Hà Nội

21. Quyết định số 03/QĐ-SGDHCM của Tổng giám đốc SGDCK ngày

04/1/2008 về việc ban hành Quy chế thành viên giao dịch tại Sở Giao

dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh

22. Thông tƣ 04/1999/TT-NHNN5 của Ngân hàng Nhà nƣớc về việc

hƣớng dẫn việc thành lập CTCK của Ngân hàng thƣơng mại.

23. Thông tƣ số 100/2004/TT-BTC ngày 20 tháng 10 năm 2004 của Bộ Tài

chính hƣớng dẫn về thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh

nghiệp đối với lĩnh vực chứng khoán

24. Thông tƣ 72/2006/TT-BTC của Bộ Tài chính về việc sửa đổi, bổ sung

Thông tƣ số 100/2004/TT-BTC ngày 20 tháng 10 năm 2004 của Bộ Tài

chính hƣớng dẫn về thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh

nghiệp đối với lĩnh vực chứng khoán.

25. Thông tƣ 97/2007/TT-BTC ngày 08 tháng 08 năm 2007 hƣớng dẫn thi

hành một số điều của Nghị định số 36/2007/NĐ-CP ngày 08 tháng 3

năm 2007 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán

và TTCK.

26. Công văn số: 2066/UBCK-QLQ của UBCKNN ngày 13 tháng 10 năm

2008 về việc tăng cƣờng củng cố hoạt động của các tổ chức trung gian

trên thị trƣờng chứng khoán

27. Công văn số: 617/UBCK-GS của UBCKNN ngày 13 tháng 4 năm 2008

về việc tuân thủ quy định của pháp luật về hoạt động giao dịch chứng

khoán của các CTCK

SÁCH, BÀI BÁO THAM KHẢO

1. Ủy ban Chứng khoán nhà nƣớc: Giải pháp hoàn thiện các quy định

của pháp luật về chủ thể kinh doanh chứng khoán, Đề tài nghiên cứu

khoa học cấp Bộ

2. Hệ thống hóa các văn bản pháp luật về chứng khoán và thị trƣờng

chứng khoán, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998.

3. Chứng khoán và thị trƣờng chứng khoán – Những kiến thức cơ bản,

Ủy ban Chứng khoán Nhà nƣớc, 1/1999.

4. Nghị quyết hội nghị lần thứ ba Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng

(khóa IX) về tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả

doanh nghiệp nhà nƣớc, Phần 3 – Các giải pháp lớn.

5. Luật Chứng khoán nƣớc Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, 1998

6. Giáo trình Thị trƣờng chứng khoán – Học viện Ngân hàng, Nhà

xuất bản Thống kê, 2004

7. Giáo trình Thị trƣờng chứng khoán – Trƣờng Đại học Ngoại thƣơng,

Nhà xuất bản Giáo dục năm 1997

8. Giáo trình Thị trƣờng chứng khoán – Trƣờng Đại học Tài chính Kế

toán, Nhà xuất bản Tài chính, năm 1993.

9. Phạm Thị Giang Thu - Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật điều

chỉnh các chủ thể kinh doanh chứng khoán -

http://thongtinphapluatdansu.wordpress.com/2008/02/03/5134/

10. Đinh Xuân Hạ - Quản lý các nghiệp vụ giao dịch trên thị trƣờng

chứng khoán – Nhà xuất bản Thống kê, năm 1999

11. Lê Minh Toàn: Phân biệt Công ty chứng khoán với Công ty cổ phần,

Công ty TNHH thành lập theo Luật Doanh nghiệp- Tạp chí Chứng

khoán Việt Nam số 4, 4/2004.

12. Nguyễn Thu Hằng - Thực trạng công ty chứng khoán tại Việt Nam -

Thực tế hoạt động và những thách thức tiềm ẩn- Tạp chí Chứng khoán

Việt Nam số 10, ra ngày 15/10/2007

13. Hoàng Lộc - Thị trƣờng chứng khoán đón chuyển động mới – Theo

Vnexpress Chủ nhật, 06/04/2008.

14. Minh Anh - Sẽ mạnh tay với vi phạm chứng khoán trong năm 2008

Theo Báo điện tử Tổ Quốc, Thứ năm, 03/01/2008.

15. Quốc An - Xử phạt vi phạm về chứng khoán: Đột biến! –

Vneconomy, Theo VnEconomy, Thứ ba, 04/12/2007

16. Bài “Cung cấp kiến thức tối thiểu để hành nghề” - Theo Lao Động,

Thứ năm, 25/10/2007.

17. Bài “Thành lập công ty chứng khoán: Cái khó không phải là vốn”-

Theo VnExpress, Thứ sáu, 08/06/2007

18. Bài “Tổng quan nền kinh tế Việt Nam” trên: Diễn đàn doanh

nghiệp:

http://dddn.com.vn/24770cat55/Ky-6-Thi-truong-chung- khoan.htm

19. Bài “Để thị trƣờng chứng khoán phát triển bền vững” - Theo VENO

trên Tạp chí Kế toán:

http://www.tapchiketoan.com/tin-tuc/tin-tuc-chung-khoan/de-thi-

truong-chung-khoan-phat-trien-ben.html

20. Bài “Môi giới chứng khoán là gì?” - Lao Động số 248 Ngày

25/10/2007 Cập nhật: 8:58 AM, 25/10/2007

21. Bài “Nghề môi giới chứng khoán” trên:

http://www.hieuhoc.com/khoahochay/chitiet/nghe-moi-gioi-chung-

khoan-nghe-hot-cho-nguoi-nang-dong-2008-06-21

22. Bài “Từ 1/1/2007: Đƣợc thực hiện nghiệp vụ bán khống chứng khoán”

trên: http://vietnamnet.vn/kinhte/taichinh/2006/07/587712/

CÁC WEBSITE THAM KHAO

1. Uỷ ban chứng khoán Nhà nƣớc: http://www.ssc.gov.vn

2. Ngân hàng Nhà nƣớc: http://www.sbv.gov.vn/

3. Các ngân hàng thƣơng mại Việt Nam

4. Các công ty chứng khoán Việt Nam

5. Sở giao dịch chứng khoán HCM:

http://www.hsx.vn/

6. Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội:

http://www.hse.org.vn/

7. http://tintuc.timnhanh.com/kinh_te/chung_khoan/