METODE ODRAVANJA SLOJNOG PRITISKA

METODE ODRAVANJA SLOJNOG PRITISKA

Metode odravanja slojnog pritiska obino se koriste od samog poetka eksploatacije leita. Ako to nije uinjeno, iz bilo kojeg razloga, onda se to moe zapoeti i u kasnijem stadiju, kada su ve odreene rezerve nafte iskoritene.

Odravanje slojnog pritiska, vjetaki, moe se ostvariti na slijedei nain:

a) pumpanjem vode u sloj, u graninu zonu sloja ili u unutar graninu zonu, kod unutranjeg zavodnjavanja;

b) utiskivanjem gasa ili vazduha u najvii dio sloja;

c) kombinovano istovremenim utiskivanjem vode u rubnu zonu i utiskivanjem gasa ili vazduha u najvii dio sloja.

Voda ili gas se utiskuju u sloj kroz specijalno buene buotine za tu svrhu INJEKCIONE buotine (mogu se koristiti odreene skice leita i buotina).

Zadatak metoda odravanja slojnog pritiska je da u slojnim uslovima nadoknade izeksploatisani fluid naftu i gas, te da se na taj nain odri slojni pritisak na nivou koji zahtijeva proces eksploatacije.

1. Zavodnjavanje slojeva

Zavodnjavanje slojeva u cilju odranja slojnog pritiska ostvaruje se, uglavnom, putem rubnog zavodnjavanja, tj. kada se voda pumpa u zonu izvan granice naftonosnosti, u rubne slojeve vode.

Zbog toga se injekcione buotine postavljaju u jedan red, priblino paralelan najbliem redu eksploatacionih buotina. Kod velikog leita i rubnog zavodnjavanja, front utiskivane vode prodire u dublje dijelove leita (udaljene), pri emu se eksploatacione buotine najblieg reda zavodne! Nakon toga, sa zavodnjavanjem odreenih buotina, front zavodnjavanja se prenosi, a sa njim i front utiskivanja, pri emu se voda pumpa kroz zavodnjene eksploatacione (bive naftne) buotine.

Povoljni uslovi primjene rubnog zavodnjavanja su slijedei:

relativno visoka propustljivost, bez velikih promjena u bilo kom pravcu;

ravnomjerna monost sloja i hidrodinamika veza izmeu naftne i rubne zone;

slojni pritisak vei od pritiska zasienja;

znaajne rezerve nafte i visoka popunjenost pornog prostora naftom;

odsustvo izraene tektonike u leitu (koja bi odvojila leite u blokove).

Najpodesniji za primjenu rubnog zavodnjavanja su eruptivni i elastino vodeni reimi.

Ako se pri eksploataciji dobiva vie nafte nego to vode pritie u leite, usljed ega se smanjuje porni pritisak, onda je potrebno,u cilju odranja pritiska i proizvodnje, primijeniti metodu zavodnjavanja leita.

U veini sluajeva visoka proizvodnja nafte u toku eksploatacije leita praena je snienjem slojnog pritiska i stoga su potrebne primjene metoda vjetakog odravanja pritiska.

Kod velikih leita, rudno zavodnjavanje ne moe obezbijediti intenzivan (eljeni) tempo eksploatacije, poto uticaj zavodnjavanja ne dostie (dovoljno brzo) centralni dio leita, koji je relativno daleko od aktivnog reda injekcionih buotina.

Eksploatacija takvih leita bi se protezala na 100 200 i vie godina. Zbog toga se takva leita ''ispresijecaju'' na nekoliko odvojenih blokova, gdje se po obodu pojedinih blokova bue injekcione buotine, kroz koje se onda u svaki blok odvojeno utiskuje voda. Ovakav proces odravanja slojnog pritiska naziva se unutranjim zavodnjavanjem, a tehnoloka shema - eksploatacija leita ispresijecanog na blokove.

Dakle, u ovom sluaju je mogua eksploatacija svih blokova istovremeno, i to sa svojim rasporedom eksploatacionih buotina, sa svim geolokim osobitostima tog dijela leita.

Na Romakinskom leitu nafte (Rusija) istovremeno su primijenjeni i unutranje i rubno zavodnjavanje. Zbog ovakvog elegantnog rjeenja njegovo vrijeme eksploatacije je nekoliko puta skraeno u odnosu na ekspoataciju sa rubnim zavodnjavanjem leita.

Jedna od shema zavodnjavanja koja se susree u praksi je i centralno zavodnjavanje leita, koje se primjenjuje kod loe propustljivosti kolektora, na perifernim (rubnim) dijelovima leita. Ovakav nain zavodnjavanja leita dao je dobre rezultate u naftnim leitima u Bakiriji (bivi SSSR).

Sheme zavodnjavanja se usavravaju paralelno sa razvojem teorije i prakse u svijetu. Npr. postoji prijedlog da se eksploatacija leita vri sa pritiskom veim od poetnog slojnog pritiska.

1.1 Snabdijevanje vodom

Izvori snabdijevanja vodom za zavodnjavanje leita mogu da budu:

slojne vode;

povrinske vode, rijeke, jezera, potoci ili more;

voda iz specijalnih buotina na vodu.

Vode iz navedenih izvora mogu se znatno meusobno razlikovati, ali i skupa u odnosu na slojnu vodu eksploatacionih buotina, i ta razlika je, uglavnom, iskazana u hemijskom sastavu i sadraju primjesa. Iz tog razloga potrebno je vodu, prije upumpavanja, obraditi, kako bi se sprijeilo zaepljenje pornog prostora sloja.

Nain snabdijevanja vodom u svakom regionu zavisi od lokalnih uslova. Stoga, u cilju razrjeenja ovog problema, postoje tipske sheme snabdijevanja vodom, koje sadre:

ureaj za prikupljanje vode;

pumpnu stanicu prve etape;

ureaj za ienje vode;

pumpnu stanicu druge etape;

baterijske pumpne stanice;

magistralne i razvodne cjevovode;

injekcione buotine.

Ureaji za prikupljanje vode mogu biti otvorenog tipa (povrinski izvori) i zatvorenog tipa, kada se voda zahvata iz specijalno buenih buotina za tu svrhu.

Na slici 1, prikazana je specijalna buotina za snabdijevanje vodom za zavodnjavanje leita.

SLIKA 1 Buotina za filtracionu vodu, opremljena individualnom

vertikalnom pumpomPumpne stanice prve etape nalaze se u blizini ureaja za sabiranje vode. Pumpne stanice druge etape koriste se u sluaju velike udaljenosti transporta vode. Baterijske pumpne stanice pumpaju vodu direktno u buotine, i to svaka na 4 8 buotina. U ovim stanicama (baterijskim) koriste se pumpe kapaciteta do 300 m3/h pri radnom pritisku 60 80 bara, ali, radi poboljanja efekata, poele su se koristiti pumpe kapaciteta 150 m3/h, i sa radnim pritiscima 100 120 bara.

Dananje pumpe ostvaruju radne pritiske injektiranja vode u leite od 200 250 bara. Ovdje se, takoe, koriste i klipne radnih pritisaka od 120 bara.

1.2 Tehnologija pripreme i obrade vode

Tehnologija obrade vode zavisi od:

izvora snabdijevanja;

kvaliteta vode;

fizikih svojstava kolektora koji se zavodnjava.

Dobro pripremljena voda treba normalno da se upumpava u sloj i da ne izazove znaajnija snienja pritiska injektiranja nakon dueg vremena utiskivanja.

Smanjenje prijema injekcionih buotina moe da se smanji usljed smanjen filtracione povrine, tj. usljed zaepljenja pora pribuotinske zone sloja. Mehanike primjese koje zaepljuju pore su pijesak i gline, kojih imau vodi koja nije adekvatno obraena, ili su to suspendovana jedinjenja gvoa koja nastaju nakon kontakta injektirane vode sa slojnom vodom i kolektor formacijom.

Prvi korak u pripremi vode je da se odredi sadraj neistoa, utvrdi mogue stvaranje taloga od materija rastvorenih u vodi i mjere protiv korozije metalnih cijevi cjevovoda.

Kod unutranjeg i rubnog zavodnjavanja uputno je poboljati sposobnost vode za ispiranje nafte iz kolektor formacije. Sposobnost ispiranja naftnog kolektora vodom jo nije dovoljno prouena. U Rusiji su utvrdili da bazina slojna voda daje 14 15 % bolje iskoritenje nafte iz sloja, u odnosu na tvrde vode.

Danas se, u cilju poveanja sposobnosti ispiranja naftnog kolektora, vodama dodaju povrinsko aktivne materije.

Mehanike primjese

U prvom redu tu spada pijesak. Osim njega tu dolaze jo i lebdee materije (mehanike primjese i hidratni oksid gvoa) koje se nalaze u injektiranoj vodi, koje su istih dimenzija kao i pore veine pjeara i pijeskova proizvodnih formacija naftnih leita.

Ako je u pribuotinskoj zoni razvijen sistem prirodnih prslina, onda buotina za dui period ima dobar prije vode. U suprotnom, prijem buotina se ubrzano smanjuje.

Ako je u vodi sadraj mehanikih neistoa vei od 10 mg/l, ili koliina Fe vea od 3 mg/l, preporuuje se neophodno ienje vode.

Materije rastvorene u vodi

Ponekada vode sadre vee koliine Ca ili Mg bikarbonata, tj. Ca(HCO3)2 i Mg(HCO3)2 tako da se kae da te vode imaju veliku bikarbonatnu tvrdou.

Pri dodiru sa slojnom vodom visoke temperature zagrijava se i upumpana voda te dolazi do ispadanja karbonatnih naslaga i taloga. Nakon nekog vremena pokae se velika potreba za dekarbonizacijom kolektora.

Ako slojna voda sadri dvovalentno Fe ili H2S, a injektirana voda kisik, nakon sloenog hemijskog mehanizma iz vode ispadaju talozi hidroksida Fe i S, koji opet mogu da zaepe sloj. Neka istraivanja u bivem SSSR u su pokazala da nije neophodno iz vode istiti prisustvo kisika, ak i ako u slojnoj vodi postoje H2S i drugi sulfidi.

Takoe, ispitivanja su pokazala da pri primjeni morske vode ne dolazi do pogoranja u pornom prostoru proizvodne formacije i znatnijeg pogoranja rada injekcionih buotina.

Korozija elinih cijevi

Pri dodiru vode sa metalnom cijevi dolazi do korozije cijevi i do obogaivanja vode sa eljezom u obliku tankih lebdeih listia hidroksida Fe, kao to je Fe(OH)2, koji smanjuje filtracionu povrinu injekcionih buotina.

Stoga se ovakva voda mora obraivati sa Na heksametafosfatom koji, stvarajui tanku opnu na zidovima cijevi, sprjeava dodir vode sa metalom, odnosno koroziju metala cijevi.

Sadraj Na heksametafosfata treba da bude oko 2 3 mg/l u procesu rada.

Proces obrade vode naziva se stabilizacija vode. Prilikom pripreme vode za pumpanje u sloj mogu se pojaviti kao potrebne slijedee operacije:

ienje vode od lebdeih estica razbistravanje vode sa primjenom koagulanata i filtracijom vode;

de karbonizacija vode, koja se sastoji u obradi vode sa gaenim kreom Ca(OH)2;

oslobaanje vode od gvoevitih jedinjenja, tj. gvoa.

2. Opremanje injekcionih buotina

Konstrukcija injekcionih buotina treba da osigura najbolju filtracionu povrinu i visoko hidrodinamiko savrenstvo buotine, kako bi isporuena voda za injektiranje bila na nivou zadatka i kvaliteta.

Perforaciju kolone treba izvriti po cijeloj monosti sloja, i to sa 15 20 otvora na 1 m kolone. Napucavanje kumulativnim mecima je bolje, jer poveava hidrodinamiki potencijal buotine.

Ako slojni uslovi doputaju, treba ostaviti otvoreno dno buotine, zbog manjih otpora uticanju vode u kolonu i zumfa za sakupljanje otpadaka, inkrustacija.

Prenik injekcione kolone, iz koje se injektira voda u sloj, kree se oko 5'', zbog mehanike otpornosti u vezi sa potencijalnim frakturiranjem. Voda se moe upumpavati u sloj kroz kolonu (5'') ili kroz tubing.

Kod pumpanja velikih koliina vode u sloj (slojeve) prednost se daje koloni ugraenog tubinga, koji daje znatne otpore prilikom pumpanja.

Usta injekcionih buotina opremaju se istim ureajima kao i kod eksploatacije erupcijom, pri emu se moraju uskladiti radni pritisci injektiranja sa mogunostim opreme, i obrnuto.

3. Osvajanje injekcionih buotinaOsvajanje injekcionih buotina moe da bude lako ili oteano, to zavisi od postojanja i stanja prslina i drenanih kanala u sloju, koji treba da primaju ionjekcionu vodu pumpanje u sloj.

Osvajanje buotina sa slojevima vrstih, sitnozrnih pjeara je oteano. Ako su, pak, u pitanju slabo vezani pjeari ili pijeskovi, onda se i pri manjim vrijednostima permeabiliteta buotine lake osvajaju.

Brzina zaepljivanja filtracione povrine moe da se kree od nekoliko sati, pa do nekoliko mjeseci, ali se moe desiti i da uopte ne doe do oteenja fitracione povrine sloja. U zavisnosti od ove injenice preduzimaju se i odgovarajue mjere u vezi sa ovim problemom.

Radi poveanja moi filtracione povrine, sa injekcionom buotinom se preduzimaju razliite mjere, od jeftinijih do skupljih:

dreniranje buotine, tj. ienje filtracione povrine u pribuotinskoj zoni (iz doba buenja), izvlaenjem vode iz sloja jednom od metoda osvajanja (npr. klipovanjem, liftovanjem ili kaikovanjem i dr.). Klipovanje se obino vri kroz tubing 3'', u koji je postavljen paker i ugraen iznad sloja. Ostvarenom depresijom lako se rui obloga iz pribuotinske zone i izbacuje iz sloja. Nedostatak klipovanja je niska produktivnost.

izbor najpovoljnije metode otvaranja sloja u buotinama.

obrada sonom kiselinom, takoe u cilju ienja filtracione povrine od obloge, putem hemijskog rastvaranja i oslobaanja puteva za dreniranje prolaz vode, to se koristi i postie u uslovima znatne karbonatnosti zagaenja i sastava kolektora.

frakturiranje, kao najefektivniji metod osvajanja injekcionih buotina, naroito sa prisustvom slabo propusnih proslojaka, ije se stvorene prsline mogu prostirati i do nekoliko desetina metara od buotine. Obino se buotine, koje se dugo osvajaju, nakon frakturiranja osvoje ''za nekoliko sati''. U toku procesa osvajanja moraju se do minimuma sniziti zaepljujue estice u vodi koja se alje u sloj.

Zavrna etapa osvajanja buotine je ispiranje buotine sa 10 12 % -tnim rastvorom sone kiseline. U poetku je to direktno ispiranje, a kada se voda izbistri, tada se prelazi na indirektno ispiranje. Npr. cirkulacija se zaustavlja kada u izlaznoj struji vode iz buotine nema mehanikih primjesa vieod 1 mg/l i Fe vie od 0,5 mg/l (podaci vezani za Tujmazensko leite Rusija).

Indirektnom cirkulacijom se mogu iznositi krupnije estice iz buotine, a izvodi se do potpunog oienja dna buotine.

4. Borba sa smanjenjem prijema injekcionih buotina

Prijem injekcionih buotina se tokom vremena smanjuje, a moe doi i do potpunog prekida ulaska vode u sloj filtracije. Ovo prouzrokuju proizvodi korozije cijevi i karbonatna jedinjenja, koja ispadaju iz vode. Stoga se mora vriti obrada vode.

Zato se dodaje Na heksametafosfat u cilju sprjeavanja zaepljenja povrine filtriranja.

Ako se koriste tvrde vode, onda je obrada vode jo tegobnija. Duine cjevovoda pogoduju oneiavanju cjevovoda.

Nad injekcionim buotinama treba vriti neprekidana nadzor i stalno pratiti promjenu osnovnih parametara, koji se odnose na koliinu i kvalitet injekcione vode.

5. Utiskivanje gasa (vazduha) u leite

Utiskivanje komprimiranog zraka ili slojnog gasa,u cilju odravanja slojnog pritiska,vri se kroz injekcione buotine koje se nalaze postavljene u plii dio leita obino u gasnu kapu.

Ako gasne kape nema, onda u vrh strukture, na koji nain se stvara vjetaka gasna kapa. Da bi se primijenio reim odravanja slojnog pritiska utiskivanjem gasa vazduha, potrebno je voditi rauna o slijedeim uslovima:

da u sloju bude visoka propusnost kolektora, kako bi se omoguilo dejstvo gasne kape na vei broj eksploatacionih naftnih buotina;

nedovoljan nadolazak rubne vode, koji uslovljava neprekidan pada pritiska, dok je primjena centralnog zavodnjavanja nemogua iz nekih razloga;

nisko zasienje gasom u naftonosnom dijelu sloja;

relativno veliki padni ugao sloja, vei od 10 o.

Kod slabe propusnosti sloja istovremeno sa zavodnjavanjem prepuruuje se utiskivanje gasa ili vazduha u leite.

Kod injekcionih utiskivanja gasa ili vazduha broj buotina je mali, jer svaka buotina moe da primi veliku zapreminu gasa ili vazduha. Koliina gasa koji treba da se utiskuje u buotinu zavisi od koeficijenta prijema buotine, zbog ega se zapremina utisnutog gasa znaajno razlikuje od buotine do buotine.

Na nekim poljima u ex SSSR- u prijem injekcionih buotine se kree od 10 000 25 ooo m3/dan, pri pritisku od 50 90 bara.

Visoki pritisci utiskivanja gasa u sloj karakteristini su za poetne stadije utiskivanja i eksploatacije. Npr., za dubinu leita od 2 500 m, slojni pritisak u leitu moe da bude i vei od 250 bara, to znai da, ako pritisak utiskivanja treba da bude vei od slojnog za 10 20 %, onda se radi o pritiscima od oko 275 300 bara. Tada su potrebni kompresori od 300 400 bara radnog pritiska.

Za utiskivanje je bolje primijeniti gas nego vazduh, jer se utiskivanjem vazduha deavaju neke tetne pojave, kao to su: smanjenje kalorine vrijednosti gasa, stvaranje eksplozivne smjese, korozija opreme, oksidacija nafte, stvaranje stabilnih emulzija izmeu nafte i vode, ispadanje soli iz slojne vode i dr.

6. Prorauni vezani za odravanje slojnog pritiska

Odreivanje koliine radnog tijela za utiskivanje

Koliina vode kod rubnog zavodnjavanja, kao i kod utiskivanja gasa vazduha u gornji dio leita, ne smije biti manja od dobijenih koliina nafte, vode i gasa u slojnim uslovima.

Kod odreivanja radnog tijela, pri projektovanju odravanja procesa slojnog pritiska, najprije treba da se utvrdi mogua proizvodnja nafte, gasa i vode.

Kod rubnog zavodnjavanja koliina vode za utiskivanje se uzima za 20 30 % vea od proizvodnje iz sloja, poto e dio vode otii u rubnu zonu, mimo sloja.

Proizvodnja nafte, gasa i vode u slojnim uslovima predstavie se u ovom obliku:

Vsl= Vn + Vv + Vggdje je:

Vn proizvodnja nafte,

Vv proizvodnja vode,

Vg proizvodnja gasa.

Zapremina proizvedene vode uzima se da je jednaka zapremini vode u slojnim uslovima, dok se zapremine nafte i gasa moraju preraunavati.

Zapremina nafte u slojnim uslovima, prema proizvedenoj nafti na povrini, izraunava se po formuli:

EMBED Equation.3 gdje je:

Qn proizvodnja nafte (kg);

bn zapreminski koeficijent nafte;

n zapreminska gustina nafte (kg/m3).

Zapremina gasa u slojnim uslovima je manja nego na povrini, jer se u slojnim uslovima jedan dio gasa, u funkciji slojnog pritiska, rastvori u nafti. Koliina slobodnog gasa na povrini odreuje se iz izraza:

gdje je:

Vgp ukupna koliina slobodnog gasa dobijenog iz leita, pri povrinskim

uslovima (m3);

Qn proizvodnja nafte (t/dan);

- koeficijent rastvorljivosti gasa u nafti;

psl slojni pritisak (bar);

n zapreminska gustina nafte (t/m3).

Koliina zapremina gasa u slojnim uslovima odredi se po slijedeoj formuli:

gdje je:

Vsb koliina gasa u slobodnom stanju na povrini, koja se nee rastvoriti

u nafti u slojnim uslovima (m3);

z koeficijent kompresibiliteta gasa;

T apsolutna temperatura (tsl + 273) oC;

psl slojni pritisak (bar).

Odreivanje broja injekcionih buotina i pritiska utiskivanja

Broj vodenih i gasnih injekcionih buotina zavisi od ukupne koliine zapremine radnog tijela, koja se namjerava utisnuti tokom eksploatacionog perioda, od mogunosti primanja injekcionih buotina pod datim pritiscima utiskivanja, kao i od rasporeda injekcionih buotina.

Prijemna sposobnost (m3 vode/dan) vodenih injekcionih buotina moe se odrediti po formuli:

gdje je:

k koeficijent propusnosti (Darcy);

h efektivna monost sloja otkrivena injekcionom buotinom (m);

p razlika izmeu pritiska utiskivanja i slojnog pritiska (bar);

- koeficijent hidrodinamikog nesavrenstva buotine;

- viskozitet vode (Pas);

R radijus dejstva buotine (uzima se da je jednak polovini srednjeg

rastojanja izmeu injekcionih buotina) (m);

r radijus buotine (m).

Sada, ako podijelimo ukupnu projektovanu koliinu vode za utiskivanje u leite tokom vijeka eksploatacije sa vrijednou Qv, onda emo dobiti i ukupan broj injekcionih buotina na cijelom leitu.

Kod rubnog zavodnjavanja, injekcione buotine se nalaze u jednom redu i, tokom cijelog vijeka eksploatacije odravaju poetni slojni pritisak.

Tada e ukupna zapremina utiskivane vode biti jednaka ukupnoj proizvodnji nafte iz leita, tj.:

gdje je:

qii prijem injekcione buotine (m3/dan);

qie proizvodnja eksploatacione buotine u slojnim uslovima (m3/dan);

ni broj injekcionih buotina;

ne broj eksploatacionih buotina koje proizvode istovremeno.

U praksi se esto nailazi na leita sloenog oblika. Tada se leite podijeli na dijelove u obliku traka ili krunih segmenata, i za svaki se vre prorauni prema datim formulama.

Pri izboru lokacije injekcionih buotina potrebno je uzeti u obzir geoloku grau leita i litoloke karakteristike sloja. Posebno treba voditi rauna o poroznosti kolektora i njegovoj propusnoj moi. Ako je propusnost mala, treba izbjei lociranje injekcione buotine na toj lokaciji.

Broj injekcionih buotina dobiven proraunom je orijentacioni, a konaan se utvruje na osnovu tehnolokih uslova.

7. Efektivnost eksploatacije sa odravanjem pritiska

Metoda eksploatacije naftnih leita sa odravanjem slojnih pritisaka predvia mree sa relativno rijetkim razmjetajem buotina u redovima, paralelnim sa granicom naftonosnosti.

Obino se na uzima vie od 3 reda buotina.

Odravanjem slojnih pritisaka na poetnom nivou (nepromijenjenih) omoguava visoke i stabilne proizvodnje buotina. Pri intenzivnoj eksploataciji, i pri povrini od po 20 30 ha po buotini (rastojanje izmeu buotina oko 450 550 m), moe se godinje dobiti 3 10 % od industrijskih rezervi nafte, dok se broj buotina, a time i investicija, smanjuje.

Nekoliko rijei o eksploataciji poznatijih leita u svijetu

ROMAINSKO leite je jedno od veih u svijetu. Osnovni sloj leita nalazi se na dubini od 1 750 m. Litoloki sastav slojeva je promjenjiv, sa nekoliko paketa pjeara.

Zbog veliine leita, normalno rubno zavodnjavanje nije bilo mogue. Stoga je leite podijeljeno na 23 odvojene povrine, koje su eksploatisane nezavisno jedna od druge. Injekcione buotine su postavljene uzdu granice pojedinih povrina.

Eksploatacione i injekcione buotine postavljene su paralelno, na rastojanju od 1 200 2 000 m. Istovremeno se vri i rubno i unutranje zavodnjavanje. Rastojanje izmeu injekcionih buotina (unutranjih) je 500 m, a rastojanje izmeu eksploatacionih redova buotina iznosi 1 200 1 500 m. Rastojanje izmeu eksploatacionih buotina iznosi u redu oko 400 600 m.

Ovakva tehnoloka shema eksploatacije leita omoguava skraenje vijeka eksploatacije, i to za centralne dijelove oko 30 godina, a za periferne (manji permeabilitet) za 40 50 godina, u odnosu na 250 godina, koliko bi trebalo ako bi se izvodilo samo rubno zavodnjavanje!

_1142239826.unknown

_1142244086.unknown

_1142244493.unknown

_1142244849.unknown

_1142244428.unknown

_1142240075.unknown

_1142230254.unknown

_1142239639.unknown

_1142230229.unknown