Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

ÇEK 352Gelir Dağılımı ve Yoksulluk

Orhan Burak Özkan

Konu

Avrupa Birliği’nin genişleme sürecinde

birliğine dahil etmiş olduğu üye ülkeler ile

Avrupa Birliği’ne aday ülkelerin

---yoksulluk ve gelir dağılımı---

konusunda karşılaştırmalı

analizi üzerine bu çalışma oluşturulmuştur.

Seçilen Ülkeler

• Bulgaristan (AB Üyesi)• Çek Cumhuriyeti (AB Üyesi)• Hırvatistan (1 Temmuz 2013)• Polonya (AB Üyesi)• Romanya (AB Üyesi)• Slovenya (AB Üyesi)• Slovakya (AB Üyesi)• Türkiye (AB’ye Aday Ülke)• Yunanistan (AB Üyesi)

Nüfus artışı ekonomik büyümeyi etkiler mi?

Solow Büyüme Modeli

Solow Büyüme Modeli’ne göre büyümeyi tetikleyen faktör tasarruf oranı yüksekliğidir.

Nüfus artış oranı = n (+) K/L = k (-)⇒Tasarruf oranı s (+) Ekonomik Büyüme = g (+)⇒

Romer Büyüme Modeli

Paul Romer’e göre ise; Solow’un tam aksine,

kaldırılabilir nüfus artışı oranı, büyümeyi tetikler.

Nüfus Artış Oranı = n (+) AR-GE (+) ⇒

AR-GE (+) Ekonomik Büyüme = g (+)⇒

Nüfus artışının, gelir dağılımı ve yoksulluk üzerindeki etkisi nedir?

Nüfus Artışı n (+) Hasıla ya da Gelir/Kişi Sayısı Y/N (-)⇒

Yüksek Vergilendirmenin sonuçları ne olabilir?

‘’Critics argue higher income taxes create a disincentive to work,leading to less output. This is because higher tax makes work lessattractive and reduces the opportunity cost of leisure. Therefore, peoplework less and enjoy more leisure.This is known as the substitution effect.

Higher corporation tax may discourage investment. However this isdisputed by other economists. Higher Tax reduce incomes and thismay encourage people to work more, to maintain their income.This is known as the income effect.

Evidence suggests that higher income tax has little incentive on thesupply of labour, suggesting Labour supply is relatively inelastic.However, it also depends at what level income tax is set. There iscertainly a level where higher income tax will reduce incentives to work.’’

Dış ticaret haddi ile fakirlik arasındaki ilişki nedir?

PX/PN (-) Lokal Para Birimi Değeri (-)⇒

Kamuya Yönelik Sosyal Transfer ve Yardımların

Gelir Dağılımı ve Yoksulluk

ile

ilişkisi nedir?

Sosyal Transferlerin Marjinal Değerleri Karşılaştırması

Sosyal Transfer Öncesi ve Sonrası Okula Kayıt Oranı

0

20

40

60

80

100

Brezilya Zambiya Arjantin Meksika G. Afrika Nikaragua

Sosyal Transfer Öncesi

Sosyal Transfer Sonrası

Bütçe Faiz Ödemelerinin Yoksulluk üzerindeki etkisi nedir?

Faiz Ödemeleri = i (+) Toplam Kamu Geliri = TR⇒ G (-)

Toplam Kamu Geliri = TRG (-) Sosyal Transfer = ST⇒ P (-)

Sosyal Transfer = STP (-) Yoksulluk = POV (+)⇒

GINI Regresyon Analizi

Y = β1 + β2X2 + β3X3 - β4X4

Y = GINI Katsayısı

X2 = GSYİH Yıllık Büyüme Oranı

X3 = Net Uluslararası Ticaret Haddi

X4 = Kamu Kesmi Faiz Ödemeleri (Kamu Gelirindeki %’si)

Y = 47.778 - 0.292X2 - 0.254X3 + 0.572X4

Fakirlik Riski Taşıyan % Regresyon Analizi

Y = λ1 + λ2X2 + λ3X3 + λ4X4

Y = Yoksulluk Riski Taşıyan Nüfus (Toplam Nüfusun %’si)

X2 = GINI Katsayısı

X3 = Sosyal Transferler ya da Yardımlar (Kamu Gelirindeki %’si)

X4 = Vergi Geliri (GSYİH’deki %’si)

Y = 64.503 + 0.325X2 - 0.968X3 - 1.613X4

Fakirlik Riski Taşıyan % Regresyon Analizi’ni biraz genişletelim

Y = ζ1 + ζ1X2 + ζ3X3 + ζ4X4 + ζ5X5 + ζ6X6

Y = Yoksulluk Riski Taşıyan Nüfus (Toplam Nüfusun %’si)

X2 = GINI Katsayısı

X3 = Sosyal Transferler ya da Yardımlar (Kamu Gelirindeki %’si)

X4 = Vergi Geliri (GSYİH’deki %’si)

X5 = Net Uluslararası Ticaret Haddi

X6 = Kamu Kesmi Faiz Ödemeleri (Kamu Gelirindeki %’si)

Y = 78.947 + 0.286X2 – 0.924X3 – 1.887X4 – 0.156X5 + 0.271X6

Belçika

YILLAR GINI POVERT TAXGDP SOCCON INTPAYR NETBART

2000 27.6 13 27.33 33.93 14.34 100

2001 27.5 13 26.94 34.33 13.87 99.8

2002 29.2 14.4 25.94 35.59 12.66 101.3

2003 28.3 15.4 25.31 34.4 11.35 100.51

2004 26.1 14.3 25.89 34.99 10.62 99.11

2005 28 14.8 26.01 34.17 9.66 99.43

2006 27.8 14.7 25.72 34.29 9.26 99.09

2007 26.3 15.2 25.05 35.06 8.98 101.15

2008 27.5 14.7 25.36 35.1 8.61 99.64

2009 26.4 14.6 23.94 37.34 8.44 103.03

2010 26.6 14.6 24.61 36.12 7.81 100.81

2011 25.9 14.1 24.72 36.24 6.3 101.02

Regresyon Analizlerinde Kullanılan Data Kaynakları

• eurostat• indexmundi

Maastricht Kriterleri• Toplulukta en düşük enflasyona sahip (en iyi

performans gösteren) üç ülkenin yıllık enflasyon oranları ortalaması ile, ilgili üye ülke enflasyon oranı arasındaki fark 1,5 puanı geçmemelidir.

• Üye ülke devlet borçlarının GSYİH’sına oranı %60’ı geçmemelidir.

• Üye ülke bütçe açığının GSYİH’sına oranı %3’ü geçmemelidir.

• Herhangi bir üye ülkede uygulanan uzun vadeli faiz oranları 12 aylık dönem itibariyle, fiyat istikrarı alanında en iyi performans gösteren 3 ülkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmayacaktır.

• Son 2 yıl itibariyle üye ülke parası diğer bir üye ülke parası karşısında devalüe edilmiş olmamalıdır.

Kişi Başına Satın Alma Gücü Standardı

Kişi Başına Satın Alma Gücü Standardı (AB 100 Olarak Alındığında)

PPP - Satın Alma Gücü Pariteleri

GEO/TIME 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

European Union (27 countries) 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

Bulgaria 33.4 33.4 33.9 35.1 36.6 38.1 40.1 42.7 44.5 44.6

Czech Republic 48.6 54.4 52.2 53.2 57.4 60.8 61.9 73.1 69.8 73

Greece 78.2 77.2 81.5 82.6 85.3 85.9 88.5 89.7 92.7 91.8

Poland 59 55.5 49.5 48.8 55.5 58.1 60 67.6 57.1 60.7

Romania 36.8 37.1 37.3 38.1 46.9 49.9 55.8 55.5 49.8 50.9

Slovenia 72.4 73 74.6 72.7 73.1 74.7 77.5 81.1 84.5 83.4

Slovakia 42.3 43.6 47.7 51.2 52.8 55.1 59.9 65.7 68.1 67.6

Croatia 57.8 59.1 60.1 61.1 63.2 65.4 64.4 67.8 69 69.9

Turkey 45.2 49.8 54 54.3 59.2 57.5 59.6 59.7 56.3 63.1

İşsizlik Oranları

Yıllık Enflasyon Oranları

Bulgaristan 11.9 2.4 3

Çek Cumhuriyeti 6.3 1 1.4

EU 4.1 1.2 4.5

Hırvatistan 6.1 2.4 1.3

Polonya 4.2 3.5 2.6

Romanya 7.8 5.6 6

Slovakya 4.6 1.6 1

Slovenya 5.7 0.9 2.1

Türkiye 10.4 6.3 8.7

Yunanistan 4.1 1.2 4.5

2008 2009 2010

Doğal Nüfus Değişimi (1000 kişi üzerinden)

Nüfus Sayısı

Reel GSYİH Büyüme Oranları

GINI Katsayıları

Yoksulluk Yüzdeleri

Sosyal Transferler Öncesi 18 Yaş Altı Yoksulluk Yüzdeleri

Sosyal Transferler Öncesi 18 – 64 Yaş Aralığı Yoksulluk Yüzdeleri

Sosyal Transferler Öncesi 65 Yaş Üstü Yoksulluk Yüzdeleri

Hanehalkı Ortalama Tüketim Harcama Rakamları (€)

GEO/TIME 2005

European Union (27 countries) 24,454

Bulgaria 3,030

Czech Republic 7,146

Greece 27,081

Poland 6,428

Romania 2,863

Slovenia 17,738

Slovakia 6,550

Croatia 11,500

Turkey 6,960

Polis Tarafından Kaydedilen Suçlar

GEO/TIME 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Bulgaria 148,915 147,022 146,929 143,921 142,093 137,800 136,410 134,685 126,673 138,105

Czech Republic 391,469 358,577 372,341 357,740 351,629 344,060 336,446 357,391 343,799 332,829

Greece 369,137 439,629 441,138 441,839 405,627 455,952 463,750 423,422 417,391 386,893

Poland 1,266,910 1,390,089 1,404,229 1,466,643 1,461,217 1,379,962 1,287,918 1,152,993 1,082,057 1,129,577

Romania 353,745 340,414 312,204 276,841 231,637 208,239 232,658 281,457 289,331 299,889

Slovenia 67,618 74,794 77,218 76,643 86,568 84,379 90,354 88,197 81,917 87,465

Slovakia 88,817 93,053 107,373 111,893 131,244 123,563 115,152 110,802 104,758 104,905

Croatia 68,378 78,351 77,905 80,377 85,416 79,946 81,049 75,857 74,571 73,497

Turkey 337,079 411,952 455,921 495,886 528,576 668,559 978,383 946,207 986,319 :

Hayat Boyu Öğrenme Oranları

Okuldan Erken Ayrılma Oranları Toplam Yüzde (18 -24 Yaş Arası)

Okuldan Erken Ayrılma Oranları Erkek Yüzde (18 -24 Yaş Arası)

Okuldan Erken Ayrılma Oranları Bayan Yüzde (18 -24 Yaş Arası)

2011 Yılı HDI

• Türkiye (Aday ülke) 93.• Bulgaristan (Üye ülke) 55.• Çek Cumhuriyeti (Üye ülke) 27.• Yunanistan (Üye ülke) 29.• Polonya (Üye ülke) 39.• Romanya (Üye ülke) 50.• Slovenya (Üye ülke) 21.• Slovakya (Üye ülke) 35.• Hırvatistan (1 Temmuz 2013) 46.

Sonuç

• Reel GSYİH Büyüme Oranı

• Kamu Kesmi Faiz Ödemeleri

• Sosyal Transferler

• Nüfus Büyüme Oranı

• Uluslararası Ticaret Haddi

• Vergi Geliri

Verilen bu değişkenlerin, yapılan regresyon analizinde, yoksulluk ve gelir dağılımı

üzerinden etkin olduğunu gördük.

AB genişleme sürecinde AB’ye üye olan ülkelerin, üye olacak Hırvatistan’ın ve aday ülke Türkiye’nin yoksulluk ve gelir dağılımı üzerine karşılaştırmalı analizi sonucunda;

Türkiye Açısından Sonuç

Ekonomik istikrar sağlanılması üzerine stabilite sağlayıcı politikalar

Gelir dağılımı ve fakirlik üzerine daha üretken politikalar

Eğitime verilen desteğin ve katılımın arttırılması (AR-GE’yi ekonomik büyüme ve kalkınmayı tetikleyici faktör olarak varsaydığımızda)

Kaynaklar

indexmundi.comeconomist.comepp.eurostat.ec.europa.eufitbrains.commedias2.cafebabel.companos.org.ukeconomicshelp.orgchronicpoverty.org

Teşekkürler!