informacje o charakterze -...
TRANSCRIPT
INFORMACJE O CHARAKTERZE
ILOŚCIOWYM I JAKOŚCIOWYM
DOTYCZĄCE ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ
BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W JAWORZE
według stanu na dzień: 31.12.2016 roku
(III Filar)
Jawor, lipiec 2017 roku
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
2
Spis treści:
I. Wstęp ....................................................................................................................................... 3
1.1. Informacje ogólne o Banku ............................................................................................ 3
1.2. Podstawa prawna sporządzenia Polityki informacyjnej ............................................... 3
II. Informacje o zasadach zarządzania ryzykiem Banku .......................................................... 4
2.1. Ryzyko kredytowe .............................................................................................................. 6
2.1.1. Jakość portfela kredytowego ................................................................................ 10
2.1.2. Portfel detalicznych ekspozycji kredytowych ...................................................... 11
2.1.3. Ryzyko koncentracji zaangażowań ...................................................................... 13
2.1.4. Ryzyko koncentracji „dużych” zaangażowań ........................................................ 13
2.1.5. Ryzyko zaangażowań w jednorodny instrument finansowy ............................... 14
2.1.6. Ryzyko koncentracji przyjętych form zabezpieczeń ........................................... 15
2.1.7. Ryzyko koncentracji w sektor gospodarki ........................................................... 17
2.1.8. Ryzyko koncentracji geograficznej ...................................................................... 18
2.1.9. Zarządzanie ryzykiem rezydualnym ..................................................................... 19
2.2. Korzystanie z ECAI – art. 444 Rozporządzenia ........................................................... 20
2.3. Ryzyko operacyjne ....................................................................................................... 20
2.3.1. Łączny współczynnik kapitałowy ............................................................................ 22
2.4. Ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej ........................................................ 24
2.5. Ryzyko płynności ......................................................................................................... 26
2.6. Ekspozycje kapitałowe w portfelu bankowym ............................................................ 28
2.7. Ryzyko wyniku finansowego (biznesowe) .................................................................. 29
2.8. Ryzyko kapitałowe ........................................................................................................ 28
2.8.1. Ryzyko koncentracji funduszu udziałowego ............................................................ 31
2.8.2. Ryzyko koncentracji „dużych” pakietów udziałów .................................................. 32
2.9. Ryzyko braku zgodności .................................................................................................. 33
2.10. Ryzyko modeli ................................................................................................................ 35
III. Bufory kapitałowe ............................................................................................................ 35
IV. Fundusze własne .............................................................................................................. 35
V. Adekwatność kapitałowa ..................................................................................................... 36
VI. Dźwignia finansowa ......................................................................................................... 37
VII. Polityka zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska
kierownicze ................................................................................................................................. 38
VIII. Informacje dodatkowe ...................................................................................................... 39
Załącznik nr 1 Oświadczenie Zarządu Banku
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
3
I. Wstęp
Niniejszy dokument stanowi realizację postanowień Polityki Informacyjnej Banku
Spółdzielczego w Jaworze oraz Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr
575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji
kredytowych i firm inwestycyjnych zwanego dalej „ Rozporządzeniem”.
Bank dokonuje ujawnienia informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących
profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń
oraz innych informacji zawartych w niniejszym dokumencie.
Bank nie odstąpił od ujawnienia jakichkolwiek informacji, które uznałby za nieistotne,
zastrzeżone lub poufne.
Informacje, które nie są objęte badaniem sprawozdania finansowego przez biegłych
rewidentów, zweryfikowane zostały przez właściwe komórki organizacyjne Centrali Banku.
Dane liczbowe zaprezentowane w niniejszym Informacji, odzwierciedlają stan na 31.12.2016r.
i o ile nie podano inaczej wyrażone zostały w tysiącach złotych.
Informacja prezentowana jest na stronie internetowej www.bs-jawor.pl.
1.1. Informacje ogólne o Banku
Bank Spółdzielczy w Jaworze z siedzibą 59-400 Jawor, ul. Wrocławska 2, wpisany jest do
Krajowego Rejestru Sadowego prowadzonego pod numerem 0000111618 dla którego akta
rejestrowe są przechowywane w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Fabrycznej we Wrocławiu,
IX Wydział Krajowego Rejestru Sądowego. Bankowi nadano numer statystyczny REGON
000509904.
Bank Spółdzielczy w Jaworze jest bankiem z polskim kapitałem.
Bank dąży do uzyskania mocnej pozycji banku lokalnego, między innymi poprzez
wzmacnianie wizerunku i zaspokajanie potrzeb finansowych lokalnego społeczeństwa.
Jest wyposażony w wykwalifikowaną i doświadczoną kadrę, nowoczesne zaplecze techniczne
i rozbudowaną sieć placówek. Bank posiada sześć oddziałów oraz jeden punkt kasowy. Klienci
Banku korzystają również z usługi bankowości elektronicznej oraz 3 bankomatów należących do
Banku, a także sieci bankomatów należących do innych banków.
Bank Spółdzielczy w Jaworze zrzeszony jest z Bankiem Polskiej Spółdzielczości S.A.
z siedzibą w Warszawie oraz jest uczestnikiem Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS,
zapewniającego płynność oraz wypłacalność jego uczestników.
W okresie objętym sprawozdaniem nie nastąpiło połączenie Banku Spółdzielczego z innym
bankiem.
1.2. Podstawa prawna sporządzenia Polityki informacyjnej
Niniejsza Informacja została sporządzona zgodnie z wymogami określonymi w:
1) Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013, zwanego dalej
„Rozporządzeniem CRR” z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych
dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenie (UE) nr
648/2012 (część ósma),
2) Ustawie Prawo bankowe (art. 111 oraz 111a),
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
4
3) Zasadach Ładu Korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych uchwała nr 218/2014 Komisji
Nadzoru Finansowego ( §31),
4) Statucie Banku Spółdzielczego w Jaworze (§ 33 ust.1).
Niniejszą Informację sporządzono na podstawie obowiązujących w Banku procedur
wewnętrznych:
1) „Polityki informacyjnej” wprowadzonej Uchwałą Zarządu Nr 86/B/2014 z dnia
17.09.2014 r.
2) „Instrukcji sporządzania i ogłaszania informacji dotyczących adekwatności kapitałowej
w Banku Spółdzielczym w Jaworze”, wprowadzonej Uchwałą Zarządu Nr 10/15/B/2016
z dnia 22.04.2016 r.
W ramach Filaru I Bank wylicza i monitoruje wymogi kapitałowe dla:
1) ryzyka kredytowego,
2) ryzyka operacyjnego.
W Filarze II Bank wylicza i monitoruje wymogi kapitałowe dla:
1) ryzyka koncentracji,
2) ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej,
3) ryzyka płynności,
4) ryzyka wyniku finansowego (biznesowego),
5) ryzyka kapitałowego,
6) ryzyka braku zgodności.
II. Informacje o zasadach zarządzania ryzykiem Banku
Na podstawie art. 435 ust. 1, lit. a-d Rozporządzenia CRR Bank informuje, że posiada niżej
wymienione uregulowania dotyczące strategii i procesów zarządzania poszczególnymi rodzajami
ryzyka, struktury i organizacji odpowiedniej funkcji zarządzania ryzykiem, w tym informacji za temat
jej ujawnień i statutu lub innych odpowiednich rozwiązań w tym względzie, zakresu i charakteru
systemów raportowania i pomiaru ryzyka, strategii w zakresie zabezpieczenia i ograniczenia
ryzyka, a także strategii i procesów monitorowania stałej skuteczności instrumentów
zabezpieczających i czynników łagodzących ryzyko.
Zatwierdzone przez Zarząd oświadczenie na temat adekwatności ustaleń dotyczących
zarządzania ryzykiem w Banku, dające pewność, że stosowane systemy zarządzania ryzykiem są
odpowiednie z punktu widzenia profilu i strategii Banku wymagane przez Art. 453 ust.1 lit.e).
Informacja na temat ryzyka, zgodna z art. 435 ust 1. lit. f), w której omówiono ogólny profil
ryzyka Banku związany ze strategią działalności, zawierająca kluczowe wskaźniki i dane liczbowe
dotyczące ryzyka zawarta jest w „Strategii zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym
w Jaworze”.
Zarządzanie ryzykami w Banku odbywa się na podstawie Strategii zarządzania
poszczególnymi rodzajami ryzyka w Banku Spółdzielczym w Jaworze przyjętej przez Zarząd
i zatwierdzonej przez Radę Nadzorczą Banku. Strategia jest zgodna ze Strategią Banku
Spółdzielczego w Jaworze i podlega corocznemu przeglądowi zarządczemu i weryfikacji.
Przegląd i weryfikacja dokonywana jest również w przypadku wystąpienia znacznych zmian
wewnętrznych lub w otoczeniu Banku.
Strategia zarządzania ryzykami w Banku Spółdzielczym w Jaworze zawiera cele definiujące
apetyt na ryzyko Banku rozumiany jako maksymalny, akceptowalny poziom ryzyka, jaki Bank
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
5
może ponosić. Cele te mają charakter wskaźników ilościowych, w tym limity wewnętrzne, a także
założeń dotyczących zasad zarządzania ryzykiem o charakterze jakościowym.
Szczegółowy opis procedur w zakresie zarządzania istotnymi ryzykami w Banku zawierają
polityki i instrukcje dotyczące poszczególnych rodzajów ryzyka. Podlegają one bieżącej weryfikacji
(nie rzadziej niż raz w roku) i podlegają zatwierdzeniu przez Zarząd i Radę Nadzorczą Banku.
Członkowie Zarządu nie zajmują stanowisk dyrektorskich w związku z pełnioną funkcją.
Wybór członków Zarządu zgodnie z Polityką odpowiedniości odbywa się na podstawie
uregulowań prawnych. Dokonując wyboru Rada Nadzorcza kieruje się wiedzą dotyczącą na temat
kandydata w zakresie doświadczenia, kwalifikacji, osobowości, predyspozycji w zdobywaniu
wiedzy, umiejętności współpracy z zespołami ludzkimi oraz rozumienia celów stojących przed
Bankiem w zakresie misji i strategii zmierzających do osiągnięcia korzystnych wyników
finansowych i zwiększenia funduszy własnych Banku z właściwą oceną i identyfikacją ryzyk
bankowych.
W Banku Spółdzielczym w Jaworze wprowadzono Procedurę dokonywania ocen
odpowiedniości członków Zarządu Banku Spółdzielczego w Jaworze.
Ocena odpowiedniości członków Zarządu, kandydatów na Członków Zarządu oraz Zarządu jako
organu kolegialnego dokonywana jest przez Radę Nadzorczą. Ocena za rok 2016 została
dokonana przez Radę Nadzorczą w dniu 27.02.2017r. Wszyscy członkowie Zarządu otrzymali
ocenę pozytywną.
Zarząd Banku posiada wiedzę, kwalifikacje i doświadczenie zawodowe, związane z pełnioną
funkcją, dając rękojmię prowadzenia działalności Banku Spółdzielczego z zachowaniem
bezpieczeństwa wkładów i lokat w nim zgromadzonych. Zakres kompetencji i obowiązków oraz
zasady działania organów Banku określają:
1) Statut Banku;
2) Regulamin działania Rady Nadzorczej;
3) Regulamin działania Zarządu Banku.
W Banku funkcjonuje Komitet Zarządzania Ryzykami powołany przez Zarząd w celu:
1) zapewnienia niezależności opinii w zakresie oceny efektów zarządzania ryzykiem w Banku,
2) uzyskania spójności działań sprzedażowych z działaniami marketingowymi, proceduralnymi
i z Obszarem IT,
3) poprawy skuteczności sprzedaży oraz przedsięwzięć marketingowych,
4) poprawy jakości produktów bankowych.
W 2016 roku Komitet Zarządzania odbył 28 protokołowanych posiedzeń.
Przepływ informacji dotyczącej zarządzania ryzykami kierowany jest do Zarządu oraz Rady
Nadzorczej reguluje „ Instrukcja sporządzania informacji zarządczej w Banku Spółdzielczym
w Jaworze”, która definiuje częstotliwość, zakres, odbiorców i terminy sporządzania raportów,
informacji i sprawozdań dotyczących ryzyka. Systemem informacji zarządczej objęte są wszystkie
rodzaje ryzyka uznawane przez Bank za istotne. Zakres i częstotliwość raportowania jest
dostosowana do skali narażenia na ryzyko zapewniając możliwość podejmowania decyzji, oraz
odpowiedniej reakcji w przypadku zmiany ekspozycji na ryzyko.
Na proces zarządzania ryzykiem bankowym składają się następujące czynności:
1) gromadzenie informacji,
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
6
2) identyfikacja ryzyka polegająca na określeniu źródeł ryzyka, zarówno aktualnych, jak
i potencjalnych, które wynikają z bieżącej i planowanej działalności Banku,
3) pomiar ryzyka,
4) zarządzanie ryzykiem polegające na podejmowaniu decyzji dotyczących akceptowanego
poziomu ryzyka, planowaniu działań, wydawaniu rekomendacji i zaleceń, tworzeniu
procedur i narzędzi wspomagających,
5) monitorowanie polegające na stałym nadzorowaniu poziomu ryzyka w oparciu o przyjęte
metody pomiaru ryzyka,
6) raportowanie obejmujące cykliczne informowanie Zarządu i Rady Nadzorczej Banku o skali
narażenia na ryzyko i podjętych działaniach.
2.1. Ryzyko kredytowe
Z uwagi na charakter i zakres prowadzonej działalności, najbardziej znaczącym rodzajem
ryzyka w Banku jest ryzyko kredytowe oraz jego pochodne wymienione w Uchwale nr 258/2011
KNF.
Ryzyko kredytowe jako najistotniejszy rodzaj ryzyka w Banku podlega nadzorowi ze strony
Prezesa Zarządu. Natomiast nadzór nad działalnością kredytową sprawuje Wiceprezes Zarządu
ds. handlowych, co zapewnia rozdzielenie funkcji oceny ryzyka od działalności operacyjnej, która
to ryzyko generuje na poziomie Zarządu.
Zarządzanie ryzykiem kredytowym w Banku Spółdzielczym w Jaworze jest wykonywane na
podstawie:
1) regulacji zewnętrznych, w szczególności:
a) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe,
b) ustawy z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości,
c) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008r. w sprawie zasad tworzenia
rezerw na ryzyko związane z działalnością banków,
d) uchwał i rekomendacji Komisji Nadzoru Bankowego;
2) regulacji wewnętrznych Banku Spółdzielczego w Jaworze, a w szczególności:
a) Statutu,
b) Regulaminu Organizacyjnego,
c) Strategii zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka,
d) Polityki kredytowej.
Ryzyko kredytowe związane jest z możliwością wystąpienia strat finansowych spowodowanych
nie wywiązywaniem się kontrahenta Banku z zobowiązań wynikających z warunków umowy.
Z uwagi na możliwość poniesienia przez Bank relatywnie dużych strat, ryzyko kredytowe istotnie
wpływa na działalność Banku.
Celem zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku jest zwiększenie bezpieczeństwa
działalności kredytowej, poprzez zapewnienie właściwej jakości oceny ryzyka kredytowego
i efektywności podejmowania decyzji kredytowych, jak również skutecznego procesu
monitorowania zaangażowania kredytowego wobec pojedynczego klienta oraz całego portfela
kredytowego Banku.
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
7
Celem strategicznym w zakresie zarządzania ryzykiem kredytowym jest utrzymywanie
stabilnego i zrównoważonego pod względem jakości i ilości portfela kredytowego, równocześnie
cechującego się wysoką dochodowością pozwalającą zrealizować planowany wynik finansowy
Banku oraz bezpieczeństwem rozumianym jako minimalizacja ryzyka wystąpienia kredytów
zagrożonych.
Proces zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku obejmuje następujące etapy:
1) identyfikacja czynników ryzyka kredytowego,
2) ocena oraz ustalenie dopuszczalnych norm ryzyka kredytowego (limity),
3) monitorowanie, pomiar i raportowanie ryzyka,
4) wdrażanie technik redukcji ryzyka,
5) wyliczenie wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego,
6) kontrola zarządzania ryzykiem kredytowym.
Bank zarządza ryzykiem kredytowym zarówno w odniesieniu do pojedynczej transakcji jak i do
całego portfela kredytowego.
Zarządzanie ryzykiem kredytowym w odniesieniu do łącznego zaangażowania kredytowego
obejmuje:
1) pomiar i ocenę jakości ekspozycji kredytowych,
2) identyfikacje czynników ryzyka, dywersyfikację ryzyka,
3) ocenę poziomu i adekwatności rezerw,
4) ustanawianie, weryfikacje oraz analizę wykorzystania i przestrzegania, przyjętych limitów
wewnętrznych (w tym DtI i LtV),
5) analizę skali odstępstw od ogólnych warunków kredytowania (stosowanych na podstawie
decyzji Zarządu),
6) ocenę procesu monitorowania ekspozycji,
7) analizę wyników procesu dochodzenia roszczeń,
8) pomiar wartości odzysku z zabezpieczeń,
9) pomiar i analizę kwot nieodzyskanych (strat kredytowych),
10) monitorowanie procesu ustanawiania zabezpieczeń,
11) pomiar poziomu pokrycia ekspozycji kredytowych zabezpieczeniami (w szczególności
hipotecznymi), w tym przeciętny poziom bieżącego LtV oraz poziom ekspozycji dla których
zabezpieczenie hipoteczne nie jest własnością kredytobiorcy,
12) ocenę realizacji założeń Polityki kredytowej,
13) wykonywanie testów warunków skrajnych ekspozycji kredytowych,
14) przedsięwzięcia organizacyjno-kadrowe, polegające w szczególności na:
a) organizacji bezpiecznych systemów podejmowania decyzji kredytowych,
b) prawidłowym przepływie informacji,
c) odpowiednim doborze i szkoleniu kadr,
d) nadzorze nad działalnością kredytową.
W Banku dokonuje się pomiaru i oceny ryzyka portfela kredytowego w cyklach kwartalnych, na
podstawie raportów sporządzonych przez Zespół zarządzania ryzykami i analiz. Raporty zawierają
zestawienie liczbowe oraz ich interpretację z rekomendacją dalszych działań.
Analiza kwartalna przeprowadzana jest według stanu na ostatni dzień kwartału. Wyniki
pomiarów zestawiane są w celach porównawczych z kwartałem poprzednim i analogicznym roku
poprzedniego.
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
8
Zarząd Banku może wyznaczyć również indywidualny zakres sporządzania analiz w miarę
potrzeb pojawiających się w działalności Banku. Raporty przedkładane są do zaopiniowania
Komitetowi Zarządzania Ryzykami. Po zaopiniowaniu przez Komitet Zarządzania Ryzykami,
raporty prezentowane są Zarządowi oraz Radzie Nadzorczej Banku.
Zarządzanie ryzykiem kredytowym w odniesieniu do pojedynczej transakcji kredytowej
obejmuje:
1) stosowanie metodyki oceny zdolności kredytowej i wiarygodności kredytowej;
2) bieżący monitoring;
3) przegląd ekspozycji kredytowych i tworzenie rezerw celowych;
4) windykacje i nadzór nad kredytami zagrożonymi;
5) kontrole procesu kredytowego w odniesieniu do transakcji zawartych z kredytobiorcą.
Ekspozycja przeterminowana to część lub całość należności (kapitał i odsetki) niespłaconej
Bankowi przez kredytobiorcę w ustalonym w umowie kredytu terminie.
Należności o utraconej jakości – ekspozycje kredytowe zakwalifikowane do grupy
zagrożonych.
dane w tys. zł
1Ekspozycje wobec rządów centralnych i banków
centralnych19 277 19 277 19 277 0 0
2Ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub
i władz lokalnych6 161 6 161 5 786 1 157 1 157
3 Ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego 11 11 11 2 2
4 Ekspozycje wobec instytucji 35 945 35 945 35 945 841 841
5 Ekspozycje wobec przedsiębiorstw 11 477 11 448 11 017 11 017 9 491
6 Ekspozycje detaliczne 7 305 7 196 7 190 5 392 5 364
7Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na
nieruchomościach23 734 23 123 22 273 21 148 16 825
8Ekspozycje, których dotyczy niewykonanie
zobowiązania1 016 440 440 511 511
9 Ekspozycje kapitałowe 2 066 2 066 2 066 2 066 2 066
10 Inne pozycje 6 050 6 050 6 050 1 085 1 085
113 042 111 717 110 055 43 219 37 342
Kategorie ekspozycji
Ekspozycja
pierwotna przed
uwzglednieniem
współczynników
konwersji
Ekspozycja po
odliczeniu korekt
wartości
i rezerw
Kwota
ekspozycji
ważonej
ryzykiem przed
zastosowaniem
współczynnika
konwersji MŚP
Razem
Kwoty ekspozycji Banku, wg stanu na 31.12.2016 r.
Lp.Wartosć
ekspozycji
Kwota ekspozycji
ważonej ryzykiem
po zastosowaniu
współczynnika
konwersji MŚP
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
9
Zespół Zarządzania Ryzykami i Analiz sporządza miesięczne raporty dotyczące zarządzania
ryzykiem kredytowym (w tym ryzykiem koncentracji) na potrzeby Zarządu, raporty są
prezentowane również Radzie Nadzorczej Banku na zasadach określonych w Instrukcji
sporządzania informacji zarządczej, chyba że zaistnieją okoliczności wskazujące na konieczność
wyznaczenia wymogu częściej.
W Banku funkcjonuje Komitet Zarządzania Ryzykami powołany przez Zarząd w celu:
a) zapewnienia niezależności opinii w zakresie oceny efektów zarządzania ryzykiem
w Banku,
b) uzyskania spójności działań sprzedażowych z działaniami marketingowymi,
proceduralnymi i z obszarem IT,
c) poprawy skuteczności sprzedaży oraz przedsięwzięć marketingowych,
d) poprawy jakości produktów bankowych.
W 2016 roku Komitet Zarządzania Ryzykami odbył 28 protokołowanych posiedzeń.
Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego Bank wyznacza na podstawie „Instrukcji
wyznaczania wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka w Banku
Spółdzielczym w Jaworze”.
dane w tys. zł
1Ekspozycje wobec rządów centralnych i banków
centralnych19 277
2Ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub
i władz lokalnych6 161
3 Ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego 11
4 Ekspozycje wobec instytucji 35 945
5 Ekspozycje wobec przedsiębiorstw 11 448 6 840
6 Ekspozycje detaliczne 7 196 160
7Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na
nieruchomościach23 123 18 939
8Ekspozycje, których dotyczy niewykonanie
zobowiązania440
9 Ekspozycje kapitałowe 2 066
10 Inne pozycje 6 050
35 945 42 207 25 939 25 449 8 116
pozostałe
Razem
Struktura sektorowa ekspozycji w podziale na kategorie ekspozycji z uwzględnieniem MŚP,
wg stanu na dzień 31.12.2016 r.
Lp. Kategorie ekspozycjiSektor
finansowy
sektor
niefinansowyw tym MŚP
sektor
budżetowy
1 Sektor finansowy 57 630 300 500 1 995 60 425
2 Sektor niefinansowy 11 846 6 810 13 311 7 221 2 264 129 41 581
3 Sektor instytucji rządowych i samorządowych 195 252 770 2 471 1 665 5 353
69 671 0 7 362 14 581 11 687 3 929 129 107 359 Razem
Zestawienie terminów zapadalności dla ekspozycji w podziale podmiotowym (wartość nominalna), wg stanu
na 31.12.2016 r. dane w tys. zł
Lp. Kategorie ekspozycji <=1 roku> 1 roku
<= 2 lat
> 2 roku
<= 5 lat
> 5 roku
<= 10 lat
> 10 roku
<= 20 lat> 20 lat Razem
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
10
2.1.1. Jakość portfela kredytowego
Przeglądów oraz klasyfikacji ekspozycji kredytowych Bank dokonuje zgodnie
z Rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane
z działalnością banków z dnia 16 grudnia 2008 r. (Dz.U. nr 235 poz. 1589 z poźn. zm.)
Ekspozycjami zagrożonymi są należności poniżej standardu, wątpliwe i stracone zgodnie
z kryteriami określonymi w/w Rozporządzeniu.
Bank dokonuje klasyfikacji ekspozycji kredytowych do odpowiednich kategorii ryzyka, stosując
dwa kryteria:
a) kryterium terminowości – terminowość spłaty kapitału lub odsetek,
b) kryterium ekonomiczne – badanie sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika
(kredytobiorcy, poręczyciela).
Rezerwy celowe tworzone są na ryzyko związane z działalnością Banku w odniesieniu do
ekspozycji kredytowych zaklasyfikowanych do:
a) kategorii „normalne” – w zakresie ekspozycji kredytowych wynikających z pożyczek
i kredytów detalicznych,
b) kategorii „pod obserwacją”,
c) grupy „zagrożone” – w tym do kategorii „poniżej standardu”, „wątpliwe” lub „stracone”.
Wysokość tworzonych rezerw związana jest bezpośrednio z kategorią ryzyka, do której została
zaklasyfikowana ekspozycja oraz z jakością przyjętych zabezpieczeń prawnych ekspozycji.
Na pokrycie ryzyka związanego z działalnością kredytową, Bank dokonuje odpisów na rezerwy
celowe, tworzone w ścisłej korelacji z rozpoznanym ryzykiem tj. na pokrycie straty związanej
z określonymi należnościami lub ich grupami w oparciu o ocenę możliwości jej wystąpienia.
Wartość należności zaklasyfikowanych do kategorii „normalne” i „pod obserwacją”
na dzień 31.12.2016r.
Kredyty w sytuacji: 31.12.2016
normalnej 39 272
pod obserwacją 21
Razem 39 293
3 572 124
2 987 391
2 500 000
3 000 000
3 500 000
4 000 000
4 500 000
31.12.2015 31.12.2016
Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowegow Banku Spółdzielczym w Jaworze (w zł)
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
11
Wartość należności zaklasyfikowanych do kategorii kredytów zagrożonych
na dzień 31.12.2016r.
Kredyty zagrożone w sytuacji: 31.12.2016
poniżej standardu 128
wątpliwej 16
straconej 1 668
Razem 1 812
2.1.2. Portfel detalicznych ekspozycji kredytowych
Zarządzanie ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych ma na celu zminimalizowanie
poziomu ryzyka kredytowego portfela detalicznych ekspozycji i stworzenie bezpiecznej
struktury tego portfela. Istotnym elementem ww. ryzyka jest prawidłowo przeprowadzona
ocena zdolności kredytowej klienta oraz wiarygodność wszystkich osób zobowiązanych do
spłaty detalicznej ekspozycji kredytowej.
Proces zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych obejmuje
w szczególności:
1) analizę struktury produktowej, jakości detalicznych ekspozycji kredytowych oraz
poziomu i adekwatności rezerw,
2) ustalenie i przestrzeganie limitów ograniczających ryzyko detalicznych ekspozycji
kredytowych,
6,32%
7,63%
5,06%5,36% 5,36% 5,44%
5,01% 4,93%4,41%
1,00%
2,00%
3,00%
4,00%
5,00%
6,00%
7,00%
8,00%
31.12.2014 31.03.2015 30.06.2015 30.09.2015 31.12.2015 31.03.2016 30.06.2016 30.09.2016 31.12.2016
Wskaźnik jakości portfela kredytowego
Banku Spółdzielczego w Jaworze
Wskaźnik jakości portfela kredytowego
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
12
3) wymogi dokumentowe w zakresie badania zdolności i wiarygodności kredytowej,
4) korzystanie z wewnętrznych i zewnętrznych baz danych,
5) system uprawnień do akceptacji ryzyka,
6) ograniczanie strat poprzez zabezpieczenie detalicznych ekspozycji kredytowych,
7) odpowiednie administrowanie detalicznymi ekspozycjami kredytowymi,
8) procesy monitorowania detalicznych ekspozycji kredytowych i dochodzenia roszczeń,
9) przeprowadzanie testów warunków skrajnych,
10) zastosowanie narzędzi wspierających ocenę zdolności i wiarygodności kredytowej oraz
zarządzanie ryzykiem portfela detalicznych ekspozycji kredytowych.
System identyfikacji, pomiaru i raportowania ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych
jest częścią systemu zarządzania ryzykiem kredytowym. Proces jest zgodny z wymaganiami
Rekomendacji T.
Raportowanie ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych odbywa się w ramach systemu
informacji zarządczej w cyklach kwartalnych. Pewne typy raportów wykonywane są
z półroczną (realizacja polityki) lub roczną częstotliwością (testy warunków skrajnych, analiza
wyznaczania maksymalnego stosowanego w Banku poziomu DtI).
Na potrzeby zabezpieczania i ograniczania detalicznych ekspozycji kredytowych w Banku
wykorzystywane są procedury wewnętrzne dotyczące zarządzania ryzykiem kredytowym, system
limitów oraz przyjęte zasady udzielania i monitorowania kredytów.
Stosowane limity wewnętrzne służą zapewnieniu właściwego poziomu ryzyka detalicznych
ekspozycji kredytowych w Banku i stanowią system ostrzegania przed nieplanowanymi zmianami
profilu ryzyka tego obszaru. Ocena skuteczności stosowanych metod zarządzania detalicznych
ekspozycji kredytowych przeprowadzana jest w ramach rocznej weryfikacji regulacji
wewnętrznych.
Portfel detalicznych ekspozycji kredytowych według stanu na dzień 31.12.2016 r.
Wskaźnik 31.12.2015 r. 31.12.2016 r. Wykorzystanie limitu 2015 r.
Wykorzystanie limitu 2016 r.
Udział detalicznych
ekspozycji kredytowych w kredytach ogółem
31,91% 18,45 % 91,17% 52,71%
Wskaźnika jakości
detalicznych ekspozycji kredytowych
2,90% 1,67% 72,50% 41,75%
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
13
2.1.3. Ryzyko koncentracji
Bank zarządza ryzykiem koncentracji zaangażowań – jest to ryzyko nie wykonania
zobowiązania/zobowiązań przez pojedyncze (także powiązane kapitałowo lub organizacyjnie)
podmioty oraz przez grupy podmiotów, w przypadku, których prawdopodobieństwo nie wykonania
zobowiązania jest zależne od wspólnych czynników. Ryzyko to związane jest ze zbyt dużym
zaangażowaniem Banku wobec:
1) pojedynczych klientów lub grup klientów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie,
2) tego samego sektora gospodarczego (branży),
3) tego samego rodzaju zabezpieczenia lub dostawcy zabezpieczenia kredytowego.
W zakresie ryzyk Filaru II, Bank bada istotność ryzyk wynikających z zaangażowań
kredytowych odnoszących się do:
1) koncentracji dużych zaangażowań – Bank zalicza zaangażowania Banku równe lub
przekraczające 10% posiadanych na datę analizy funduszy własnych Banku. Jeżeli suma
wszystkich zaangażowań przekracza ustalony limit, Bank wylicza wewnętrzny wymóg
kapitałowy na pokrycie tego ryzyka.
2) koncentracji w sektorze gospodarki – podstawą zakwalifikowania ekspozycji kredytowej, do
danej branży wg Polskiej Klasyfikacji Działalności, z wyłączeniem ekspozycji kredytowej
osób fizycznych jest rodzaj przeważającej działalności kredytobiorcy, wymieniony
w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej (REGON). Bank
wyznacza stopień koncentracji zaangażowania wobec poszczególnych sektorów poprzez
wyliczenie dla każdego sektora różnicy pomiędzy kwotą zaangażowania, a wartością
graniczną (limitem).
3) koncentracji przyjętych form zabezpieczenia ekspozycji kredytowych – miarą koncentracji
z tytułu jednego rodzaju zabezpieczenia jest odniesienie zaangażowań w portfelu
kredytowym zabezpieczonych danym rodzajem zabezpieczenia do funduszy własnych
Banku,
4) koncentracji zaangażowania w jednorodny instrument finansowy – miarą poziomu
koncentracji zaangażowań jest skala udziału zaangażowania z tytułu danego instrumentu
finansowego w sumie bilansowej powiększonej o wielkość udzielonych zobowiązań
pozabilansowych,
5) koncentracji geograficznej – Bank wyznacza stopień koncentracji zaangażowań wobec
regionu geograficznego poprzez wyliczenie różnicy pomiędzy kwotą zaangażowania,
a wartością graniczną (limitem).
2.1.4. Ryzyko koncentracji „dużych” zaangażowań
Bank, przy ustalaniu przestrzegania limitów koncentracji zaangażowań, uwzględnia
zaangażowania według wartości, w kwotach ustalonych dla celów obliczania wymogu
kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego. Bank zalicza zaangażowanie wobec jednego podmiotu
lub podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie równe lub przekraczające 10%
funduszy własnych banku. Przyjęty limit koncentracji sumy „dużych” zaangażowań Bank ustanowił
na poziomie 300% funduszy własnych Banku.
W związku z tym, że limit 300% funduszy własnych na koniec 2016 roku nie został
przekroczony, zgodnie z procedurą ICAAP, Bank nie tworzy dodatkowego wymogu kapitałowego
z tytułu ryzyka koncentracji dużych zaangażowań z uwagi na niski poziom istotności ryzyka.
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
14
Koncentracja „dużych” zaangażowań (przekraczające 10% funduszy własnych)*
Wykorzystanie na dzień:
31.12.2015 31.12.2016
zaangażowanie wobec jednostek samorządu terytorialnego
5,91% 20,90%
zaangażowanie wobec pojedynczych klientów lub grup powiązanych klientów oraz podmiotów
bankowych lub instytucji kredytowych 24,83% 29,14%
zaangażowanie wobec instytucji 5,04% 0%
zaangażowanie wobec przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania
15,20% 0%
Razem 50,98% 50,04%
*zaangażowanie po uwzględnieniu wyłączeń
Bank posiadał zaangażowania przekraczające 10% posiadanych funduszy własnych
w stosunku do zaangażowań wobec pojedynczych klientów lub grup powiązanych klientów oraz
podmiotów bankowych lub instytucji kredytowych. Zaangażowanie w/w portfelu wykazało trend
malejący, osiągając w miesiącu grudniu wielkość 50,04%. Wartość ta nie zagraża przekroczeniu
przyjętego limitu. Zaangażowanie jednostek samorządu terytorialnego wzrosło w badanym roku
i wyniosło 20,90%.
2.1.5. Ryzyko zaangażowań w jednorodny instrument finansowy
Obowiązujący w 2016 roku limit łącznego maksymalnego zaangażowania w jednorodny
instrument finansowy wraz z wykorzystaniem przedstawia poniższa tabela.
Zaangażowanie w jednorodny instrument finansowy
Stan na 31.12.2015 Stan na 31.12.2016
(w tys. zł.) Zaangażowanie
/ Limit (w tys. zł.)
Zaangażowanie / Limit
Kredyty obrotowe 1 481,00 12,87% 5 982,00 51,48%
Kredyty w rachunku bieżącym 2 182,00 18,96% 1 957,00 16,84%
Limit w R.O.R. 14,00 0,37% 16,00 0,41%
Kredyty inwestycyjne o terminie zapadalności do 10 lat
7 056,00 30,66% 5 956,00 25,63%
Kredyty inwestycyjne o terminie zapadalności powyżej 10 lat
14 536,00 31,58% 14 596,00 31,40%
Kredyty na cele konsumpcyjne 9 197,00 19,98% 9 472,00 20,38%
Kredyty na nieruchomości mieszkaniowe
2 934,00 25,50% 2 919,00 25,12%
Instrumenty dłużne klasyfikowane do portfela „kredyty i inne należności”
0,00 0,00% 0,00 0,00%
Dłużne papiery wartościowe 22 599,00 58,92% 28 269,00 72,98%
Zaangażowanie kapitałowe 632,00 16,48% 1 660,00 42,86%
Inne należności 3,00 0,08% 2,00 0,05%
Udzielone zobowiązania pozabilansowe
2 559,00 22,24% 3 195,00 27,49%
Razem zaangażowanie 63 193,00 237,64% 74 024,00 314,64%
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
15
2.1.6. Ryzyko koncentracji przyjętych form zabezpieczeń
Bank podejmując decyzję o zaangażowaniu kredytowym dąży do uzyskania pełnego
zabezpieczenia o jak najwyższej jakości przez cały okres kredytowania. Jakość zabezpieczeń
Bank ocenia według ich płynności, aktualnej wartości rynkowej, wpływu na poziom tworzonych
rezerw oraz możliwości zmniejszenia wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka kredytowego.
Miarą koncentracji z tytułu jednego rodzaju zabezpieczenia jest odniesienie zaangażowań
w portfelu kredytowym zabezpieczonych danym rodzajem zabezpieczenia do funduszy własnych
Banku. Kwotę przyjętych zabezpieczeń ogranicza się do wysokości, aktualnej na dzień analizy,
wielkości zabezpieczonej ekspozycji brutto.
W celu ograniczenia ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie
Bank dokonuje jego pomiaru i oceny poprzez:
1) analizę skuteczności zabezpieczeń, ze szczególnym uwzględnieniem hipoteki na
nieruchomości w ramach zarządzania ryzykiem rezydualnym;
2) ustalenie i monitorowanie wewnętrznych limitów zaangażowania w ekspozycje kredytowe
zabezpieczonych hipotecznie;
3) monitoring ekspozycji kredytowych i zabezpieczeń oraz rynkowych cen nieruchomości
zgodnie z przyjętymi w Banku w tym zakresie regulacjami;
4) analizę wpływu wzrostu rynkowych stóp procentowych na spłacalność kredytów poprzez
analizę przyczyn każdego przypadku braku spłat kredytów z tytułu wzrostu
oprocentowania;
5) analizę struktury długoterminowych aktywów i pasywów Banku, zgodnie z Instrukcją
zarządzania ryzykiem płynności;
6) ocenę wpływu spadku cen nieruchomości na poziom ryzyka Banku według procedur
przyjętych w Instrukcji zarządzania ryzykiem kredytowym;
7) wyznaczenie i monitorowanie maksymalnego wskaźnika LtV.
Bank monitoruje zmiany zachodzące na rynku nieruchomości oraz weryfikuje wartość rynkową
nieruchomości, stanowiących zabezpieczenie ekspozycji kredytowych. Weryfikacja i monitoring
prowadzone są na podstawie dokumentów przedkładanych przez kredytobiorcę oraz informacji
i danych gromadzonych bezpośrednio przez pracowników Banku z wykorzystaniem danych i analiz
udostępnionych w mediach.
Bank nie stosuje kompensowania pozycji bilansowych i pozabilansowych.
W roku 2016 Bank w zakresie technik ograniczania ryzyka kredytowego korzystał tylko
z pomniejszenia podstawy rezerw celowych o wartość zabezpieczenia w postaci hipoteki.
W celu ograniczania skutków ryzyka kredytowego Bank przyjmuje zabezpieczenia.
Przyjmowane zabezpieczenia powinny spełniać kryteria płynności, wartości oraz dostępu
i możliwości ich kontroli.
W roku 2016 w Banku obowiązywały następujące regulacje dotyczące wyceny zabezpieczeń
i zarządzania nimi:
1) „Instrukcja prawnych form zabezpieczenia wierzytelności w Banku Spółdzielczym
w Jaworze”;
2) „Instrukcja zasady klasyfikacji ekspozycji kredytowych i tworzenia rezerw celowych”;
3) „Instrukcja monitoringu zabezpieczeń”.
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
16
Zabezpieczenie wierzytelności ma na celu zapewnienie zwrotu należności Banku
w szczególności z tytułu udzielonego kredytu wraz z odsetkami, prowizjami i innymi kosztami
Banku lub wykonania przez dłużnika innego zobowiązania pieniężnego wobec Banku, w razie
gdyby dłużnik nie wywiązał się w terminie z warunków umowy.
Podstawowe zabezpieczenia, jakie Bank Spółdzielczy w Jaworze stosował to:
1) hipoteka na nieruchomości mieszkalnej,
2) hipoteka na nieruchomości niemieszkalnej,
3) hipoteka na nieruchomości komercyjnej,
4) zastaw rejestrowy,
5) przewłaszczenie rzeczy,
6) poręczenie wekslowe,
7) cesja z polisy ubezpieczeniowej,
8) ubezpieczenie kredytobiorcy na życie,
9) weksel in blanco.
Wykorzystanie limitów Banku dla zaangażowań według rodzaju zabezpieczenia w latach
2015 - 2016 prezentuje tabela.
Zaangażowania według rodzaju zabezpieczenia w
kwocie netto:
Stan na 31.12.2015 Stan na 31.12.2016
(w tys. zł.) Zaangażowanie
/ Limit (w tys. zł.)
Zaangażowanie / Limit
Weksel własny in blanco lub poręczenie według prawa wekslowego
9 704,00 21,08% 15 518,00 33,38%
Poręczenie według prawa cywilnego oraz przystąpienie do długu
3,00 0,08% 0,00 0,00%
Zastaw rejestrowy 3 006,00 26,12% 2 504,00 21,55%
Przewłaszczenie rzeczy ruchomych
389,00 10,14% 272,00 7,02%
Blokada środków pieniężnych 0,00 0,00% 0,00 0,00%
Kaucja 0,00 0,00% 0,00 0,00%
Cesja wierzytelności 103,00 2,69% 67,00 1,73%
Hipoteka na nieruchomości mieszkalnej
2 220,00 19,29% 2 675,00 23,02%
Hipoteka na nieruchomości komercyjnej i pozostałej
23 321,00 50,67% 22 127,00 47,60%
Gwarancja 0,00 0,00% 0,00 0,00%
Ubezpieczenie kredytu 497,00 12,96% 369,00 9,53%
Ekspozycje nie zabezpieczone
0,00 0,00% 0,00 0,00%
Inne formy zabezpieczeń prawnych
599,00 15,62% 45,00 1,16%
Razem zaangażowanie 39 842,00 158,65% 46 577,00 144,99%
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
17
2.1.7. Ryzyko koncentracji w sektor gospodarki
Bank bada i ustala limity koncentracji zaangażowań w ten sam sektor gospodarczy.
Strukturę branżową ekspozycji Banku w podziale na klasy ekspozycji według stanu na dzień
31.12.2016 r. przedstawia poniższa tabela:
Sekcja Zaangażowanie w
poszczególne sektory
Stan na 31.12.2015 Stan na 31.12.2016
(w tys. zł.) Zaangażowanie
/ Limit (w tys. zł.)
Zaangażowanie / Limit
A Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo
22 957,00 49,88% 22 477,00 48,36%
B Górnictwo i wydobywanie 973,00 25,37% 969,00 25,02%
C Przetwórstwo przemysłowe 1 285,00 11,17% 1 197,00 10,30%
F Budownictwo 63,00 1,64% 51,00 1,32%
G
Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle
876,00 22,84% 1 144,00 29,53%
H Transport i gospodarka magazynowa
1 006,00 8,74% 636,00 5,47%
I
Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi
83,00 2,16% 127,00 3,28%
L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości
72,00 1,88% 61,00 1,57%
M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
0,00 0,00% 0,00 0,00%
O
Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe zabezpieczenia społeczne
750,00 19,55% 4 802,00 123,97%
Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna
6,00 0,16% 3,00 0,08%
R Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją
173,00 4,51% 150,00 3,87%
S Pozostała działalność usługowa
0,00 0,00% 0,00 0,00%
Razem 28 244,00 147,90% 31 617,00 252,77%
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
18
Limit dla sektora „rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo”, wykorzystano w: 48,36%. Limit
600% funduszy własnych dla tego sektora nie został przekroczony. W związku z tym zgodnie
z procedurą ICAAP Bank nie tworzy dodatkowego wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka
koncentracji w sektor gospodarki z uwagi niski poziom istotności ryzyka.
Dominujący sektor to „handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych,
włączając motocykle” gdzie wykorzystanie wykazuje w granicach 29,53%. W pozostałych
sektorach znaczne zaangażowanie występuje w branży „górnictwo i wydobywanie” 25,02%,
„przetwórstwo przemysłowe” 10,30% oraz „transport i gospodarka magazynowa” 5,47%.
Wykorzystanie limitów w pozostałych sektorach gospodarki utrzymuje się na dużo niższym
poziomie nie wykazując większych wahań.
Według stanu na dzień: 31.12.2016 roku limit 50% funduszy własnych został przekroczony
w sektorze „administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe zabezpieczenia społeczne”
wyniosło 123,97 %. Bank utworzył dodatkowy wymóg kapitałowy z tytułu koncentracji w sektor
gospodarki w kwocie 45,63 tys. zł.
2.1.8. Ryzyko koncentracji geograficznej
Jako region geograficzny przyjmuje się obszar powiatów: jaworskiego, świdnickiego,
dzierżoniowskiego, kamiennogórskiego, legnickiego, średzkiego, wałbrzyskiego, wrocławskiego,
złotoryjskiego i miasta na prawach powiatu Wałbrzych na którym działa Bank. Na potrzeby procesu
adekwatności kapitału wewnętrznego w Banku przyjęto wartość graniczną (limit) dla
zaangażowania w region. Bank wyznacza stopień koncentracji zaangażowań wobec regionu
geograficznego poprzez wyliczenie różnicy pomiędzy kwotą zaangażowania, a wartością
graniczną (limitem).
Wykorzystanie limitów Banku dla zaangażowań w poszczególne regiony geograficzne
prezentuje tabela.
dane w tys. zł
Wyszczególnienie Razemw tym
przeterminowane
saldo rezerw
celowych
odpisy na
rezerwy
celowe
A) rolnictwo, leśnictwo,
łowiectwo i rybactwo896 865 607 -351
C) przetwórstwo przemysłowe 440 440 229 165
F) budownictwo 19 19 19 15G) handel hurtowy i detaliczny,
naprawa pojazdów
samochodowych, włączając
motocykle
11 0 2 2
Razem: 1 366 1 324 857 -169
Zaangażowanie kredytowe Banku w sytuacji zagrożonej w sektory
gospodarki, w tym przeterminowane, salda rezerw celowych oraz kwoty
odpisów na rezerwy celowe na dzień 31.12.2016 r.
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
19
Region geograficzny
Stan na 31.12.2015 Stan na 31.12.2016
(w tys. zł.)
Zaangażowanie / Limit
(w tys. zł.)
Zaangażowanie / Limit
Powiat Jaworski 26 199,00 56,92% 26 708,00 57,46%
Powiat Dzierżoniowski 6,00 0,16% 2,00 0,05%
Powiat Kamiennogórski 19,00 0,50% 41,00 1,06%
Powiat Legnicki 397,00 10,35% 2 341,00 60,44%
Powiat Lubiński 0,00 0,00% 1 502,00 38,78%
Powiat Średzki 1 642,00 14,27% 1 761,00 15,15%
Powiat Świdnicki 10 740,00 23,33% 10 260,00 22,07%
Powiat Wałbrzyski 73,00 1,90% 49,00 1,27%
Powiat Wrocławski 31,00 0,81% 26,00 0,67%
Powiat Złotoryjski 11,00 0,29% 28,00 0,72%
Pozostałe Powiaty 19,00 0,50% 11,00 0,28%
Razem zaangażowanie 39 137,00 109,03% 42 729,00 197,95%
Na koniec 31.12.2016 roku najwyższe wykorzystanie limitu dla zaangażowań w region
geograficzny Bank posiadał w powiecie legnickim ( 60,44%) oraz w powiecie jaworskim (57,46%).
W pozostałych regionach geograficznych wykorzystanie limitu jest niewielkie.
2.1.9. Zarządzanie ryzykiem rezydualnym
Ryzyko rezydualne wiąże się ze stosowanymi przez Bank technikami redukcji ryzyka
kredytowego, które mogą okazać się mniej efektywne niż oczekiwano w momencie ich
przyjmowania. W Banku ryzyko rezydualne stanowi element ryzyka kredytowego. Szczególnym
przypadkiem ryzyka rezydualnego jest ryzyko ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie. Przyczyną
mogą być zmiany zachodzące w otoczeniu Banku (zmiany przepisów prawa, pogorszenie się
sytuacji ekonomicznej w kraju jak i sytuacji majątkowej klientów) oraz niedostosowanie bądź
dane w tys. zł
Wyszczególnienie Razemw tym
przeterminowane
saldo rezerw
celowych
odpisy na
rezerwy
celowe
Powiat jaworski 80 80 72 0Powiat legnicki 1 1 1 0Powiat średzki 28 28 27 27Powiat świdnicki 1 680 1 680 1 072 -169Powiat wrocławski 23 23 22 0
Razem: 1 812 1 812 1 194 -142
Zaangażowanie kredytowe Banku w sytuacji zagrożonej wobec regionów
geograficznych, w tym przeterminowane, salda rezerw celowych oraz kwoty
odpisów na rezerwy celowe na dzień 31.12.2016 r.
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
20
nieprzestrzeganie wewnętrznych regulacji dotyczących ustanawiania oraz monitorowania
zabezpieczeń kredytowych.
Bank stosuje tylko standardowe (typowe) formy zabezpieczeń tj. poręczenie według prawa
wekslowego oraz przystąpienie do długu, zastaw rejestrowy, blokada środków pieniężnych, kaucja,
cesja wierzytelności, hipoteka na nieruchomościach, gwarancja, ubezpieczenie kredytu.
W związku z powyższym Bank uznaje, iż ryzyko rezydualne nie ma charakteru istotnego i nie
wyznacza dodatkowego wymogu kapitałowego z tego tytułu.
2.2. Korzystanie z ECAI – art. 444 Rozporządzenia
Na dzień 31.12.2016 r. Bank nie korzystał z usług zewnętrznej firmy ratingowej.
2.3. Ryzyko operacyjne
To ryzyko poniesienia straty lub zmniejszenia zysku poniżej określonego poziomu, wynikające
z nieodpowiednich lub wadliwych procesów wewnętrznych, błędów ludzkich, wadliwego działania
systemów lub zaistnienia niekorzystnych zdarzeń zewnętrznych.
System zarządzania ryzykiem operacyjnym Banku wdrożono według postanowień Uchwały Nr
258/2011 Komisji Nadzoru Finansowego oraz Rekomendacji D i M, co w szczególności przejawia
się jasnym określeniem kompetencji i zadań w zakresie nadzorowania i kontroli systemu
zarządzania ryzykiem operacyjnym, jak również w zakresie realizacji procesu zarządzania tym
ryzykiem.
Podstawy funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym wyznaczają: Strategia
zarządzania ryzykiem, określająca najistotniejsze cele zarządzania ryzykiem operacyjnym, Polityka
zarządzania ryzykiem operacyjnym, zawierająca opis struktury organizacyjnej oraz model procesu
zarządzania ryzykiem operacyjnym Banku oraz Instrukcja zarządzania ryzykiem operacyjnym.
Celem nadrzędnym systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym jest utrzymanie narażenia Banku
na ryzyko operacyjne na akceptowalnym przez Zarząd i Radę Nadzorczą Banku, bezpiecznym dla
działania i rozwoju Banku poziomie.
W celu opisania systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym stosowane są następujące
rodzaje aktów normatywnych:
1) Uchwały Rady Nadzorczej Banku (zatwierdzające strategie i polityki zarządzania tym
ryzykiem),
2) Uchwały Zarządu (przyjmujące strategie i polityki oraz wprowadzające regulaminy
i instrukcje w zakresie zarządzania wymienionym ryzykiem, a także wprowadzające
wartości progowe akceptowalnego ryzyka operacyjnego),
3) Zarządzenia kierownictwa jednostek i komórek organizacyjnych Banku (wprowadzające
interpretacje oraz szczegółowe metodyki wykonywania czynności zaliczanych do obszaru
zarządzania ryzykiem operacyjnym).
Bank wdraża i rozwija system informatyczny EuroBankNet wspomagający obsługę
zintegrowanego zarządzania ryzykiem operacyjnym. Funkcjonalność tego systemu wspomaga
realizację elementów procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym wymienionych w Polityce.
W Banku zbierane i ewidencjonowane są informacje o zdarzeniach klasyfikowanych
w obszarze ryzyka operacyjnego. Informacje te są przetwarzane w celu zidentyfikowania profilu
oraz określenia poziomu ryzyka operacyjnego Banku oraz raportowane zgodnie z zasadami
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
21
dotyczącymi systemu raportowego w zakresie ryzyka operacyjnego. Bank kontroluje jakość
danych do raportowania, które są wykorzystywane w procesie zarządzania ryzykiem.
Proces zarządzania ryzykiem operacyjnym obejmuje identyfikację, pomiar, limitowanie,
monitorowanie, raportowanie oraz redukowanie tego ryzyka i jest realizowany w sposób ciągły.
Identyfikacja ryzyka operacyjnego:
1) ryzyko operacyjne Banku jest identyfikowane poprzez rejestrację zdarzeń operacyjnych,
2) ryzyko operacyjne jest identyfikowane i rejestrowane w celu rozpoznawania profilu oraz
monitorowania poziomu tego ryzyka,
3) ryzyko operacyjne jest identyfikowane w celu zapobiegania powstawaniu
nieakceptowanego poziomu ryzyka operacyjnego w działaniach realizowanych przez Bank,
a w szczególności w celu zapobiegania powstawaniu zagrożeń dla zachowania ciągłości
działania Banku.
Monitorowanie ryzyka operacyjnego:
1) poziomy ryzyka operacyjnego są monitorowane we wszystkich obszarach działania Banku,
2) monitorowanie poziomów ryzyka operacyjnego prowadzone jest przez ZZRA.
Raportowanie ryzyka operacyjnego:
1) poziom ryzyka operacyjnego Banku raportowany jest w cyklach kwartalnych,
2) system raportowania poziomu ryzyka operacyjnego jest udokumentowany, a definicje
poszczególnych raportów obejmują co najmniej następujące elementy:
a) cel sporządzenia raportu,
b) zakres danych,
c) format danych,
d) termin wykonania;
3) raporty poziomu ryzyka operacyjnego są wykonywane przez ZZRA, który jednocześnie
odpowiada za jakość i terminowość wykonania raportów,
4) raporty poziomu ryzyka operacyjnego otrzymują;
a) Członkowie Rady Nadzorczej Banku,
b) Członkowie Zarządu Banku,
c) Członkowie Komitetu Zarządzania Ryzykami,
d) Kierownictwo jednostek i komórek organizacyjnych Banku,
e) Upoważnieni przedstawiciele instytucji zewnętrznych uprawnionych do otrzymywania
raportów poziomu ryzyka operacyjnego Banku.
Redukowanie ryzyka operacyjnego – w Banku zdefiniowane są metody ograniczania ryzyka
operacyjnego oraz łagodzenia skutków zrealizowania tego ryzyka.
Do podstawowych metod ograniczania ryzyka operacyjnego należą: modyfikowanie
wewnętrznych aktów normatywnych; rozszerzone monitorowanie ryzyka operacyjnego
w sytuacjach stwarzających realne zagrożenie przekroczenia wartości progowych akceptowanego
poziomu ryzyka operacyjnego; przenoszenia odpowiedzialności (outsourcing); zabezpieczenia
fizyczne ludzi, pomieszczeń, sprzętu, dokumentów i informacji.
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
22
Natomiast do podstawowych metod łagodzenia skutków zrealizowania ryzyka operacyjnego
należą: zabezpieczenia finansowe (ubezpieczenia); zabezpieczenia fizyczne ludzi, pomieszczeń,
sprzętu, dokumentów i informacji; plany awaryjne.
Bank podejmuje podstawowe działania powodujące ograniczanie skutków ryzyka
operacyjnego, którymi są:
a) zmiany organizacyjne,
b) zmiany w strukturze zatrudnienia,
c) szkolenia,
d) zmiany w regulacjach, w tym zmiana procedur dotyczących kontroli wewnętrznej,
e) wymiana sprzętu komputerowego,
f) remonty,
g) inne nakłady inwestycyjne mające na celu ograniczanie skutków ryzyka operacyjnego,
h) doskonalenie kontroli wewnętrznej.
Jednym z istotnych elementów ograniczania skutków ryzyka operacyjnego jest odpowiednia
polityka kadrowa Banku, która opiera się na zarządzaniu zasobami ludzkimi uznając pracowników
Banku za najbardziej wartościowy element organizacji, dążeniu do zharmonizowania interesów
stron, które mają udział w organizacji tj.: pracowników, udziałowców i klientów, budowaniu zasady
identyfikowania się pracowników z celami organizacji, wzajemnego zaufania i współpracy
pomiędzy nimi.
Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego na dzień: 31.12.2016 roku wynosi:748 tys. zł.
Wyliczenie wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego na 2016 rok prezentuje
poniższa tabela.
Treść Wynik na
działalności bankowej
Pozostałe przychody operacyjne
Razem
rok 2013 5 254 39 5 293
rok 2014 5 106 34 5 140
rok 2015 4 450 75 4 525
Suma wyników 14 958
Średnia 4 986
Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego
748
Bank prowadzi rejestr zdarzeń ryzyka operacyjnego. Analiza rejestru zdarzeń ryzyka
operacyjnego wykazała, iż za 2016 r. Bank poniósł koszty rzeczywiste netto w kwocie 7 tys. zł
natomiast koszty potencjalne oszacował na kwotę 0 tys. zł. Pracownicy Banku zobowiązani są do
dokonywania wpisu incydentu do rejestru w dniu, w którym zaistniały zdarzenia ryzyka
operacyjnego.
2.3.1. Łączny współczynnik kapitałowy
Całkowity wymóg kapitałowy na ryzyka Filaru I w Banku Spółdzielczym w Jaworze stanowi
sumę wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka kredytowego i ryzyka operacyjnego.
W analizowanych latach całkowity wymóg kapitałowy na ryzyka Filaru I wykazywał wahania.
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
23
Wpływ na to miał wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego. Zestawienie całkowitego
wymogu kapitałowego prezentuje tabela.
Kapitał podstawowy
Tier I Kapitał Tier I
Fundusze własne Kapitał
wymagany
Fundusze własne 7 747 347 7 747 347 7 747 347
Kwota ekspozycji ważonej ryzykiem po zastosowaniu współczynnika wsparcia MŚP
37 342 383 37 342 383 37 342 383
Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego 1 680 407 2 240 543 2 987 391
Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego 747 910 747 910 747 910
Łączny wymóg kapitałowy na ryzyko 2 428 317 2 988 453 3 735 301
Łączna kwota ekspozycji na ryzyko operacyjne 9 348 875 9 348 875 9 348 875
Łączna kwota ekspozycji na ryzyko 46 691 258 46 691 258 46 691 258
Współczynnik kapitałowy 16,59% 16,59% 16,59%
Wymogi w zakresie funduszy własnych 0,045 0,060 0,080
Nadwyżka (+) / niedobór (-) kapitału 5 646 240 4 945 872 4 012 046
Współczynnik kapitałowy w Banku Spółdzielczym w Jaworze jest obliczony w procentach jako
przemnożony przez 100 ułamek, którego licznikiem jest wartość posiadanych na dzień analizy
funduszy własnych, zaś mianownikiem przemnożona przez 12,50 wielkość całkowitego wymogu
kapitałowego.
Na dzień: 31.12.2016 roku współczynnik kapitałowy w porównaniu do poprzedniego roku
wzrósł o 2,62% i wyniósł 16,59%.
Politykę zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku opracowuje Zespół Zarządzania Ryzyka
mi i Analiz. Dokument przedkładany jest członkom Komitetu Zarządzania Ryzykami. Po uzyskaniu
pozytywnej opinii Komitetu, dokument prezentowany jest na posiedzeniu Zarządu Banku. Zarząd
Banku przyjmuje Politykę, następnie dokument przedkładany jest do zatwierdzenia Radzie
Nadzorczej Banku.
Rozporządzenie CRR w art. 92 ust. 1 wskazuje na wymogi w zakresie funduszy własnych:
14,69%
13,97%
8,00%
10,00%
12,00%
14,00%
16,00%
18,00%
20,00%
31.12.2015 31.12.2016
Wielkość współczynnika kapitałowego w latach 2015-2016 w Banku Spółdzielczym w Jaworze
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
24
1) Z zastrzeżeniem art. 93 i 94 instytucje zawsze spełniają następujące wymogi w zakresie
funduszy własnych:
a) Współczynnik kapitału podstawowego Tier I na poziomie 4,5%,
b) Współczynnik kapitału Tier I na poziomie 6%,
c) Łączny współczynnik kapitałowy na poziomie 8%.
2.4. Ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej
W Banku Spółdzielczym w Jaworze zarządzaniem ryzykiem stopy procentowej zajmuje się
Bank BPS S.A. zgodnie z postanowieniami umowy o świadczenie usług finansowych. Analiza
ryzyka stopy procentowej sporządzana jest w okresach miesięcznych metodą luki niedopasowania
terminów przeszacowania. Liczone jest ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania, ryzyko
bazowe, ryzyko opcji klienta oraz ryzyko krzywej dochodowości. W niniejszej Informacji zawarto
jedynie wybrane elementy tej analizy. Szczegółowe informacje zawierają odrębne raporty.
Ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej to ryzyko wynikające z narażenia aktualnego
i przyszłego wyniku finansowego Banku oraz posiadanych kapitałów (funduszy) na niekorzystny
wpływ zmian niezależnych od Banku rynkowych stóp procentowych.
Celem polityki zarządzania ryzykiem stopy procentowej jest minimalizacja ryzyka związanego
z możliwością wystąpienia zmian rynkowych stóp procentowych i negatywnym wpływem tych
zmian na wynik finansowy Banku, utrzymanie zmienności wyniku odsetkowego w granicach nie
zagrażających bezpieczeństwu Banku i akceptowanych przez Radę Nadzorczą. Zarządzanie
ryzykiem ma na celu redukcję negatywnego wpływu zmian rynkowej stopy procentowej na sytuację
finansową Banku i maksymalizację marży odsetkowej w warunkach zmienności rynkowych stóp
procentowych. Celem Banku jest utrzymanie niskiej wrażliwości wyniku odsetkowego na zmiany
rynkowych stóp procentowych.
Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej
1) Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej oraz marżą odsetkową opiera się na:
a) analizie obecnego oraz prognozowanego kształtowania się stóp procentowych na rynku
międzybankowym,
b) analizach narażenia Banku na ryzyko stóp procentowych oraz analizach oprocentowania
produktów Banku,
c) prognozach kształtowania się przyszłego wyniku odsetkowego,
d) dostępności produktów aktywnych i pasywnych,
e) przestrzeganiu ustalonych limitów,
f) realizowaniu celów przyjętych w strategii Banku.
2) Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej oraz marża odsetkową odbywa się poprzez:
a) kształtowanie oprocentowania aktywów i pasywów,
b) wydłużanie aktywów bądź pasywów poprzez szersze zastosowanie instrumentów o stałej
stopie procentowej,
c) skracanie aktywów bądź pasywów poprzez zwiększanie udziału instrumentów o zmiennej
stopie procentowej,
d) zmianę długości zapadalności aktywów o oprocentowaniu stałym,
e) zwiększenie liczby umów z klauzulą możliwej zmiany oprocentowania,
f) zmniejszeniu lub zwiększeniu zaangażowania w aktywach mniej wrażliwych na zmiany stóp
procentowych,
g) zmianę strategii kredytowej.
3) Kształtowanie poziomu oprocentowania produktów oferowanych przez Banku uwzględnia:
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
25
a) analizę oprocentowania produktów u konkurencji i na rynku międzybankowym,
b) wpływ zmiany oprocentowania na inne ryzyka Banku,
c) strategię działania i rozwoju Banku,
d) marże realizowane na poszczególnych produktach.
4) Istotnym elementem ograniczania ryzyka stopy procentowej jest zwiększanie udziału
przychodów poza odsetkowych w przychodach ogółem między innymi poprzez sprzedaż
produktów generujących opłaty i prowizje, w tym produktów elektronicznych.
5) Podstawowe wskaźniki charakteryzujące poziom ryzyka stopy procentowej są określone
w założeniach do planu ekonomiczno-finansowego.
6) Bank w oparciu o przeprowadzone testy warunków skrajnych przeprowadza symulację wyniku
finansowego w przyszłości.
7) Bank bada wpływ istotnego wzrostu stóp procentowych na spłacalność kredytów oraz
informuje klientów o wzroście ryzyka związanego ze wzrostem rynkowych stóp procentowych.
W procesie zarządzania ryzykiem stopy procentowej Bank podejmuje następujące działania:
1) prowadzi monitoring kształtowania się najważniejszych rynkowych stóp procentowych,
2) analizuje kształtowanie się oprocentowania własnych produktów bankowych na tle stóp
rynkowych oraz oferty konkurencyjnych banków i instytucji kredytowych na lokalnym rynku
usług finansowych,
3) zarządza poszczególnymi grupami aktywów i pasywów w taki sposób, aby zapewnić realizację
optymalnej, w danych warunkach, wysokości marży odsetkowej Banku,
4) przeprowadza testy warunków skrajnych tj. analizuje wpływ szokowych zmian stóp
procentowych (tj. o 200 punktów bazowych) na wynik finansowy.
W przypadku zniżkujących rynkowych stóp procentowych Bank kształtuje rozmiar i znak
niedopasowania w kierunku wielkości ujemnej, podejmując następujące działania:
1) skraca terminy pozyskiwanych środków oprocentowanych stała stopą;
2) wydłuża terminy środków lokowanych w Banku Zrzeszającym oprocentowanych stała stopą,
3) rozbudowuje portfel kredytów o stałym oprocentowaniu,
4) dokonuje weryfikacji polityki kalkulacji cen kredytów, poprzez zwiększanie udziału marży stałej
w stosunku do stóp bazowych przy ustalaniu stóp nominalnych,
5) dokonuje weryfikacji cen depozytów o stałym oprocentowaniu, poprzez preferowanie
depozytów o krótszych terminach wymagalności.
Natomiast w przypadku zwyżkujących rynkowych stóp procentowych Bank podejmuje
następujące działania:
1) wydłuża terminy lokowanych środków oprocentowanych stała stopą,
2) skraca terminy lokowanych środków w Banku Zrzeszającym oprocentowanych stała stopą,
3) ogranicza portfel kredytów o stałym oprocentowaniu,
4) zmniejsza udział stałej marży odsetkowej w relacji do stóp bazowych, przy kalkulowaniu stóp
nominalnych oprocentowania kredytów,
5) dokonuje weryfikacji cen depozytów o stałym oprocentowaniu, poprzez preferowanie
depozytów o dłuższych terminach wymagalności.
Z punktu widzenia procesu wewnętrznej oceny adekwatności kapitałowej Banku (ICAAP)
istotności poszczególnych rodzajów ryzyka stopy procentowej, tj. ryzyka niedopasowania terminów
przeszacowania, ryzyka bazowego, ryzyka opcji klienta i ryzyka krzywej dochodowości
oraz ewentualnej konieczności tworzenia dodatkowych wymogów kapitałowych na poszczególne
rodzaje ryzyka stopy procentowej stosowanych w procesie oceny adekwatności kapitałowej
w latach 2015-2016 przedstawia poniższa tabela:
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
26
Na podstawie dokonywane w cyklach miesięcznych pomiaru ryzyka stopy procentowej
sporządzane są raporty, których wyniki przedstawiane są Zarządowi. Informacje o narażeniu na
ryzyko stopy procentowej są prezentowane Radzie Nadzorczej w cyklach kwartalnych. Półrocznie
sporządzany jest raport z realizacji Polityki zarządzania ryzykiem stopy procentowej. Ocena
skuteczności stosowanych metod zarządzania ryzykiem stopy procentowej przeprowadzana jest
w ramach rocznej weryfikacji regulacji wewnętrznych.
2.5. Ryzyko płynności
Płynność w Banku polega na zapewnieniu zdolności do wywiązywania się z bieżących
i przyszłych zobowiązań, w toku normalnej działalności Banku lub w innych warunkach, które
można przewidzieć, bez konieczności poniesienia dodatkowych kosztów. Utrzymywany przez
Bank poziom płynności musi być dostosowany do rodzaju i rozmiarów prowadzonej działalności
i winien zapewniać posiadanie lub łatwy dostęp do środków finansowych w wysokości
zapewniającej pokrycie aktualnego lub potencjalnego zapotrzebowania na te środki ze strony
klientów Banku.
Dla zapewnienia zdolności do wywiązania się w sposób optymalny z bieżących i przyszłych
zobowiązań bilansowych i pozabilansowych Bank stosuje proces zarządzania płynnością
finansową. Bank monitoruje płynność finansową za pomocą analizy ryzyka płynności w okresach
miesięcznych, oraz wyznaczanie i utrzymywanie nadzorczych norm płynności – codziennie.
Celem zarządzania płynnością finansową Banku jest dążenie do wzrostu stabilnych źródeł
finansowania, w szczególności depozytów osób fizycznych oraz utrzymywanie wszystkich
wskaźników płynnościowych. Do istotnych celów polityki Banku w zakresie płynności zalicza się
także monitorowanie czynników stanowiących potencjalne zagrożenie dla płynności Banku,
Rodzaj ryzyka
Limit (jako % funduszy własnych Banku)
31.12.2015 31.12.2016
1. Ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania (niekorzystna zmiana wyniku odsetkowego przy zmianie stóp o 200 pb.)
max 22 % 16,49% 19,15%
2. Ryzyko bazowe (niekorzystna zmiana wyniku odsetkowego przy zmianie stóp o 35 pb)
max 1,50 % 0,60% 1,26%
3. Ryzyko opcji klienta (udział kredytów/depozytów o stałej stopie procentowej w obligu kredytowym/bazie depozytowej)
max 25 %
kredytów
ogółem
max 25 %
depozytów
ogółem
kredyty 0,75%
depozyty 0,00%
kredyty 0,30%
depozyty 0,93%
4. Ryzyko krzywej dochodowości (metoda X) (niekorzystna zmiana wyniku odsetkowego przy zmianie stóp o 12 pb.)
max 2,00% 0,79% 0,93%
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
27
zapobieganie wystąpieniu sytuacji kryzysowej oraz określenie rozwiązań (planów awaryjnych)
umożliwiających jej przetrwanie.
Struktura posiadanych przez Bank aktywów powinna umożliwiać elastyczne dostosowywanie
się do potrzeb płynnościowych. W tym celu Bank dywersyfikuje swoje aktywa według
następujących kryteriów:
1) płynności,
2) bezpieczeństwa,
3) rentowności
Bank może regulować swoją płynność płatniczą poprzez wykorzystanie szeregu instrumentów
oferowanych przez Bank Zrzeszający:
1) limit kredytu w rachunku bieżącym,
2) kredyt techniczny,
3) limit lokat płynnościowych.
Do obliczenia nadzorczych miar płynności Bank Spółdzielczy w Jaworze wykorzystuje relację
wartości posiadanych, na datę analizy, aktywów płynnych do aktywów ogółem. Bank przyjmuje, że
będzie utrzymywał minimalną wartość wskaźnika udziału aktywów płynnych w aktywach ogółem
na poziomie 0,20. Według stanu na 31 grudnia 2016 roku limit 0,20 udziału aktywów płynnych
w aktywach ogółem nie został przekroczony.
Nadzorcze miary płynności Wartość
minimalna
Wartość na dzień:
31.12.2015 31.12.2016
Współczynnik udziału podstawowej i uzupełniającej rezerwy płynności
w aktywach ogółem 0,20 0,53 0,50
Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych funduszami własnymi
1,00 4,00 2,76
Analizę ryzyka płynności w okresach miesięcznych Bank prowadzi z wykorzystaniem
wskaźników:
1) płynności do 1 miesiąca;
2) płynności do 3 miesięcy;
3) stabilności bazy depozytowej;
4) udziału depozytów stabilnych w aktywach netto.
W niniejszej Informacji zawarto wybrane elementy, tj.:
Wskaźnik płynności szybkiej obliczany jako stosunek aktywów płynnych (a’vista i do
1 miesiąca) do pasywów wymagalnych do 1 miesiąca. W grudniu wskaźnik przed urealnieniem
wyniósł 0,82,natomiast po urealnieniu 1,38.
Wskaźnik płynności bieżącej liczony jako stosunek aktywów płynnych do 3 miesięcy do
pasywów wymagalnych do 3 miesięcy. Na dzień:31.12.2016 roku wskaźnik płynności bieżącej
liczony przed urealnieniem wyniósł 0,71 natomiast po urealnieniu wskaźnik płynności bieżącej
wyniósł: 1,03.
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
28
Porównanie wskaźnika płynności bieżącej przed urealnieniem i po urealnieniu
Politykę zarządzania ryzykiem płynności w Banku opracowuje Zespół Zarządzania Ryzykami
i Analiz. Dokument przedkładany jest członkom Komitetu Zarządzania Ryzykami. Po uzyskaniu
pozytywnej opinii Komitetu, dokument prezentowany jest na posiedzeniu Zarządu Banku. Zarząd
Banku przyjmuje Politykę, następnie dokument przedkładany jest do zatwierdzenia Radzie
Nadzorczej Banku.
Zespół Zarządzania Ryzykami i Analiz odpowiedzialny jest za przegląd i aktualizację polityki
przynajmniej raz w roku, w przypadku zmiany Strategii Banku.
2.6. Ekspozycje kapitałowe w portfelu bankowym
Bank zaangażował się w akcje banku zrzeszającego BPS w celu ich dokapitalizowania.
Na dzień 31.12.2016 r. Bank Spółdzielczy w Jaworze posiadał 1 660 tys.
Bank stosował metody wyceny papierów kapitałowych zgodnie z Ustawą o rachunkowości
z dnia 29 września 1994 roku (Dz. U. z 2013r. poz. 330).
Bank Spółdzielczy w Jaworze zawarł dnia 17 września 2015 r. umowę o zarządzanie portfelem
instrumentów finansowych przez BPS Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.
Udziały w innych jednostkach oraz inne inwestycje zaliczone do aktywów trwałych wyceniane
były według ceny nabycia, pomniejszone o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub według
wartości godziwej albo skorygowanej ceny nabycia – jeżeli dla danego składnika aktywów został
określony termin wymagalności, wartość w cenie nabycia można było przeszacować do wartości
w cenie rynkowej, a różnicę z przeszacowania rozliczyć zgodnie z art. aktywa finansowe
utrzymywane do terminu zapadalności. Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży wycenia się
według wartości godziwej, a skutki zmiany wartości godziwej odnosi się odpowiednio na fundusz
z aktualizacji wyceny. Z kolei aktywa finansowe utrzymywane do terminu zapadalności wycenia się
według zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem efektywnej stopy procentowej i powiększonej
o naliczone odsetki oraz pomniejszonej o utworzone rezerwy celowe i nierozliczone prowizje.
Bank nie posiadał aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu.
Dokonano wyceny aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży do poziomu wartości
godziwej. Na kwotę:- 94 170,00 zł.
Przychody i koszty zrealizowane na aktywach finansowych dostępnych do sprzedaży, które
zostały usunięte z bilansu (sprzedane, zlikwidowane): nie wystąpiły.
0.00
0.00
0.00
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
31.12.2015 31.12.2016
0,74 0,71
1,141,03
Wskaźnik płynności bieżącej przed urealnieniem
Wskaźnik płynności bieżącej po urealnieniu
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
29
Przychody i koszty z tytułu sprzedanych aktywów finansowych, których wartość godziwa nie
mogła być wcześniej wiarygodnie wyceniona, ze wskazaniem wartości bilansowej aktywów
ustalonej na dzień sprzedaży: nie wystąpiły.
Zyski i straty nadzwyczajne: nie wystąpiły.
Bank w roku 2016 nie otrzymał dywidendy od Akcji BPS S.A.
Na dzień 31.12.2016 roku zaangażowanie kapitałowe Banku przedstawiało się następująco:
1) bony pieniężne Narodowego Banku Polskiego,
2) obligacje (komunalne, korporacyjne i BPS),
3) akcje Banku Zrzeszającego,
Lokaty międzybankowe Na dzień: 31.12.2016 roku lokaty międzybankowe wyniosły:
30 200 tys. zł.
Plan ekonomiczno-finansowy na rok 2016 zakłada inwestować w papiery wartościowe
emitowane przez budżet państwa oraz NBP w wysokości nie mniej niż 14 000,00 tys. zł.
Bank angażuje częściową rezerwę środków pieniężnych w krótkoterminowe papiery
wartościowe jakimi są bony pieniężne Narodowego Banku Polskiego. Na koniec analizowanego
okresu Bank zainwestował 18 596 tys. zł w bony pieniężne NBP.
Posiadane udziały i akcje w innych jednostkach na dzień 31.12.2016 roku wyniosły 1 660 tys.
zł.
Bank nie posiada akcji i udziałów w jednostkach zależnych, współzależnych
i stowarzyszonych.
2.7. Ryzyko wyniku finansowego (biznesowe)
Bank w ocenie istotności ryzyka wyniku finansowego dla potrzeb wyznaczania wewnętrznego
wymogu kapitałowego, dokonuje analizy wielkości planowanego wyniku finansowego na dany rok
według planu finansowego zatwierdzonego przez Radę Nadzorczą, a wielkością zrealizowaną na
datę analizy.
Jeżeli różnica pomiędzy wartością planowaną wyniku finansowego netto na dany rok,
a zrealizowaną na datę dokonywania oceny kapitału wewnętrznego wartością wyniku finansowego
netto, powiększoną o wartość wyniku planowanego do zrealizowania na okres pozostający do
zakończenia roku jest dodatnia i większa niż 5% planowanego wyniku finansowego netto na dany
rok, to Bank uznaje, że ryzyko wyniku finansowego jest istotne i wyznacza wewnętrzny wymóg
kapitałowego z tego tytułu.
14 515
18 596
0
5 000
10 000
15 000
20 000
25 000
30 000
31.12.2015 31.12.2016
Bony pieniężne Narodowego Banku Polskiego (w tys. zł)
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
30
Stan na dzień 31.12.2016 r. przedstawia się następująco:
1) Bank wypracował zysk netto w kwocie 905 tys. zł o 278 tys. zł wyższy od planowanego
tj. o 44,34%.
2) Marża odsetkowa planowana była na poziomie 3,81% w rezultacie osiągnęła poziom
3,73%.
3) Koszty działania absorbowały wynik działalności bankowej w 70,68%. W stosunku do planu
wykonanie wskaźnika okazało się niższe o 5,47%, co jest pozytywnym zjawiskiem
i efektem wynikającym z dyscypliny kosztowej oraz ostrożnego zarządzania kosztami
wynagrodzeń pracowników Banku.
4) Koszty osobowe poniesione w IV kwartale 2016 r. stanowiły 53,00% łącznych kosztów
stałych.
5) Wskaźnik C/I wyniósł 78,11% i jest niższy od planowanego o 3,41 p .p. Osiągnięcie
oczekiwanego poziomu nastąpiło za sprawą uzyskania głównie wyższych przychodów
Banku.
6) Uzyskane przez Bank przychody i poniesione koszty (wybrane pozycje z rachunku zysków
i strat):
Lp. Rachunek zysków i strat Plan na Wykonanie na dzień:
2016 rok 31.12.2015 31.12.2016
1. Przychody z tytułu odsetek 3 784,00 3 746,00 4 137,00
2. Koszty odsetek 364,00 499,00 496,00
3. Wynik z tytułu odsetek 3 420,00 3 247,00 3 641,00
5. Przychody z tytułu opłat i prowizji 1 450,00 1 234,00 1 269,00
6. Koszty z tytułu opłat i prowizji 86,00 103,00 162,00
7.
Zrealizowany wynik z aktywów i zobowiązań finansowych innych niż wyceniane wg wartości godziwej ze skutkiem wyceny odnoszonym do rachunku zysków i strat - netto
72,00 477,00
8. Wynik działalności bankowej 4 874,00 4 450,00 5 225,00
9. Wynik z tytułu zaprzestania ujmowania składników aktywów innych niż przeznaczone do sprzedaży
0,00 0,00
10. Wynik z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych
-12,00 -106,00 -244,00
11. Koszty działania banku 3 643,00 3 874,00 3 693,00
12. Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
247,00 160,00 197,00
13. Rezerwy -16,00 -79,00 14,00
14.
Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości aktywów finansowych niewycenionych według wartości godziwej poprzez r-k zysków i strat/wynik z tyt. rezerw cel.
67,00 194,00 -28,00
15. Wynik z działalności operacyjnej 799,00 195,00 1 105,00
16. Zysk (strata) brutto z działalności kontynuowanej
799,00 195,00 1 105,00
17. Podatek dochodowy dotyczący działalności kontynuowanej
172,00 18,00 200,00
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
31
18. Zysk (strata) netto z działalności kontynuowanej
627,00 177,00 905,00
19. Wynik (zysk/strata) netto roku bieżącego 627,00 177,00 905,00
20. Zysk (strata) przypadający na jednostkę dominującą
627,00 177,00 905,00
* Źródło: Rachunku Zysków i Strat (sprawozdanie FINREP za grudzień 2015 i 2016 roku)
Bank analizuje ryzyko biznesowe kwartalnie wraz z analizą planu finansowego. Bank dokonuje
z minimum roczną częstotliwością przeglądu otoczenia, w którym funkcjonuje, a także swojej
pozycji rynkowej, w szczególności weryfikacji swojej pozycji konkurencyjnej, podstawowych zmian
w strukturze rynku oraz strategii konkurowania innych podmiotów obcych na rynku. Proces
zarządzania ryzykiem biznesowym podlega badaniu i ocenie w ramach systemu kontroli
wewnętrznej.
2.8. Ryzyko kapitałowe
Podstawowym celem strategicznym w zakresie adekwatności kapitałowej jest budowa
odpowiednich funduszy własnych, zapewniających bezpieczeństwo zgromadzonych depozytów,
przy osiąganiu planowanego poziomu rentowności prowadzonej działalności.
Bank tworzy minimalne wymogi kapitałowe na ryzyka Filaru I tj., zgodnie z Uchwałą
w sprawie adekwatności kapitałowej; analizuje inne istotne rodzaje ryzyka, na które tworzy
dodatkowe wymogi kapitałowe w ramach Filaru II NUK; w Polityce kapitałowej, określa limity
alokacji kapitału z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka, dostosowane do skali, złożoności
i poziomu ryzyka występującego w Banku; poddaje analizie przestrzeganie limitów, a każde
przekroczenie jest sygnalizowane Radzie Nadzorczej wraz z informacjami na temat podjętych
działań w celu uniknięcia takiej sytuacji w przyszłości; dokonuje okresowego przeglądu procesu
szacowania wymogów wewnętrznych. Wyniki przeglądu są prezentowane Radzie Nadzorczej,
która dokonuje oceny adekwatności kapitałowej; dąży do kształtowania jednostkowego
zaangażowania kapitałowego w instytucjach finansowych i bankach (akcje i udziały, zobowiązania
podporządkowane); ustalane przez Bank plany w zakresie kapitału wewnętrznego oraz poziomu
wyznaczanego wewnętrznego wymogu kapitałowego winny być dostosowane do profilu ryzyka
występującego realnie w Banku.
Bank w ocenie istotności ryzyka kapitałowego dokonuje analizy:
1) struktury posiadanych funduszy w celu ustalenia stopnia koncentracji funduszu
udziałowego,
2) koncentracji pakietów „dużych” udziałów.
2.8.1. Ryzyko koncentracji funduszu udziałowego
Oceny istotności ryzyka koncentracji funduszu udziałowego, Bank dokonuje poprzez
ustalenie skali udziału funduszu udziałowego w sumie kapitałów i funduszy podstawowych oraz
uzupełniających posiadanych na datę analizy. Bank uznaje, że ryzyko koncentracji funduszu
udziałowego jest istotne i wyznacza wewnętrzny wymóg kapitałowy na pokrycie tego ryzyka, jeżeli
poziom wskaźnika udziału stanowi powyżej 30%.
Na dzień 31.12.2016 roku udział funduszu udziałowego w funduszach własnych Banku
utrzymywał się na stałym bezpiecznym poziomie.
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
32
31.12.2015 31.12.2016
Udział funduszu udziałowego w sumie kapitałów
i funduszy podstawowych oraz uzupełniających 3,05% 2,56%
Według stanu na dzień: 31.12.2016 roku limit 30% funduszu udziałowego w sumie
kapitałów i funduszy podstawowych oraz uzupełniających nie został przekroczony.
2.8.2. Ryzyko koncentracji „dużych” pakietów udziałów
Oceny istotności ryzyka koncentracji „dużych” pakietów udziałów Bank dokonuje poprzez
ustalenie skali udziału sumy „dużych” pakietów udziałów w funduszu udziałowym posiadanym na
datę analizy. Za „duży” pakiet udziałów Bank uznaje kwotę sumy udziałów posiadanych przez
jednego Członka Banku na poziomie co najmniej 5% funduszu udziałowego. Bank uznaje ryzyko
za istotne i wyznacza wewnętrzny wymóg kapitałowy na pokrycie tego ryzyka, jeżeli w Banku
występują „duże” pakiety udziałów i jeżeli suma „dużych” pakietów udziałów jest większa niż 30%
funduszu udziałowego.
Na koniec analizowanego roku w Banku było 861 członków, liczba wszystkich udziałów
deklarowanych wynosi: 1 079 jednostek, fundusz udziałowy wyniósł: 323 700,00 zł.
Według stanu na dzień: 31.12.2016 roku limit 30% sumy „dużych” pakietów udziałów
w funduszu udziałowym nie został przekroczony. Zgodnie z procedurą ICAAP Bank nie tworzy
dodatkowego wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka koncentracji „dużych” pakietów udziałów
z uwagi na niski poziom istotności ryzyka.
Zestawienie udziałów na 31.12.2016 roku prezentuje tabela.
31.12.2015 31.12.2016
Liczba członków (w szt.) 876 861
Liczba udziałów deklarowanych (w szt.) 1 101 1 079
Fundusz udziałowy (w zł.) 330 300,00 323 700,00
Zestawienie wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych ryzyk Banku Spółdzielczego
w Jaworze na I i II filar na 31.12.2016 roku (w tys. zł.).
Rodzaj ryzyka 31.12.2015 31.12.2016
Ryzyko kredytowe 3 572,00 2 987,00
Ryzyko rynkowe 0,00 0,00
Ryzyko operacyjne 821,00 748,00
Łączny wymóg na powyższe ryzyka 4 393,00 3 735,00
Redukcja wymogu kapitałowego 0,00 0,00
Ryzyko koncentracji zaangażowań,
z tego: 0,00 45,63
koncentracji dużych zaangażowań 0,00 0,00
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
33
Rodzaj ryzyka 31.12.2015 31.12.2016
koncentracji w sektor gospodarki 0,00 45,63
45,63
koncentracji przyjętych form zabezpieczenia 0,00 0,00
koncentracji zaangażowań w jednorodny instrument
finansowy 0,00 0,00
koncentracji geograficznej 0,00 0,00
Ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej, z tego: 0,00 0,00
niedopasowania terminów przeszacowania 0,00 0,00
bazowe 0,00 0,00
opcji klienta 0,00 0,00
krzywej dochodowości 0,00 0,00
Ryzyko płynności (wynikające z nieodpowiedniego poziomu
aktywów płynnych) 0,00 0,00
Ryzyko wyniku finansowego (biznesowe) 0,00 0,00
Ryzyko kapitałowe, z tego: 0,00 0,00
koncentracji funduszu udziałowego 0,00 0,00
koncentracji „dużych” udziałów 0,00 0,00
niedotrzymania minimalnych progów kapitałowych 0,00 0,00
Kapitał wewnętrzny 4 393,00 3 780,63
31.12.2015 31.12.2016
Wewnętrzny współczynnik wypłacalności 13,97% 16,39%
Bank na koniec 2016 r. zobligowany był utworzyć dodatkowy wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka
koncentracji w sektor gospodarki w kwocie 45,63 tys. zł.
2.9. Ryzyko braku zgodności
Ryzyko braku zgodności jest ryzykiem pokrewnym w stosunku do ryzyka operacyjnego. Są to
skutki nieprzestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez Bank
standardów postępowania.
Kontrolę nad prawidłowym przebiegiem wdrażania i funkcjonowania procesu zarządzania
zgodnością oraz zarządzania ryzykiem braku zgodności sprawuje DA BPS.
Zarządzanie zgodnością jest w Banku realizowane w celu:
1) zapewnienia funkcjonowania Banku zgodnie z przepisami prawa
2) zapewniania przestrzegania przez pracowników Banku przyjętych standardów
postępowania,
3) budowania korzystnego wizerunku Banku jako instytucji przestrzegającej przepisów prawa
i przyjętych standardów postępowania,
4) ograniczania ryzyka braku zgodności.
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
34
Proces zarządzania zgodnością jest procesem strategicznym, który wywiera wpływ na
funkcjonowanie całego Banku.
Elementami procesu zarządzania są;
1) analiza zgodności ex ante,
2) monitorowanie zgodności,
3) zapewnianie zgodności.
Analiza zgodności ex ante jest przeprowadzana przez Zespół Organizacyjno-Administracyjny
i polega na badaniu zgodności nowych lub zmienianych wewnętrznych aktów prawnych
regulujących funkcjonowanie Banku z obowiązującymi przepisami wewnętrznymi Banku oraz
z regulacjami zewnętrznymi.
Monitorowanie zgodności polega na prowadzeniu planowych i systematycznych obserwacji
zachowania zgodności i jest realizowane przez poszczególne jednostki i komórki organizacyjne
Banku.
Wszyscy pracownicy jednostek i komórek organizacyjnych Banku zobowiązani są do
monitorowania podlegających im obszarów działalności w aspekcie zmian w regulacjach
zewnętrznych oraz zmian wynikających z wprowadzenia nowego lub zmiennego wewnętrznego
aktu prawnego Banku.
Proces zarządzania ryzykiem braku zgodności obejmuje następujące elementy:
1) identyfikację,
2) pomiar,
3) limitowanie,
4) monitorowanie,
5) raportowanie,
6) kontrolę,
7) ograniczenia.
W Banku są ewidencjonowane informacje o incydentach i zdarzeniach rzeczywistych,
powiązanych z ryzykiem braku zgodności, zgodnie z zasadami określonymi w „Instrukcji
zarządzania ryzykiem braku zgodności”. Informacje te, są klasyfikowane i przetwarzane w celu
zidentyfikowania profilu oraz określenia poziomu ryzyka braku zgodności w Banku.
Do obszaru ryzyka braku zgodności zalicza się przypadki zdarzeń operacyjnych wymienione
w „Instrukcji zarządzania ryzykiem braku zgodności”.
Poziom ryzyka braku zgodności jest monitorowany zgodnie z „Instrukcją zarządzania ryzykiem
braku zgodności”. Poziom ryzyka braku zgodności oraz straty ponoszone w tym obszarze są
raportowane do odpowiednich instytucji zewnętrznych zgodnie z przepisami dotyczącymi
zarządzania ryzykiem braku zgodności.
Proces ograniczania ryzyka braku zgodności jest jednym z najważniejszych wchodzących
w skład zarządzania ryzykiem braku zgodności. Decyzje o ograniczaniu ryzyka braku zgodności
bezpośrednio kształtują profil ryzyka braku zgodności.
Polityka podlega corocznej weryfikacji dokonywanej przez Zespół Zarządzania Ryzykami
i Analiz w celu jej dostosowania do zmian profilu ryzyka Banku i otoczenia gospodarczego,
w którym Bank działa.
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
35
Polityka może być zmieniona lub uchylona w przypadku zmiany profilu ryzyka, zmian
w regulacjach zewnętrznych, zmiany Regulaminu Organizacyjnego. Zmiana Polityki wymaga
zgody Zarządu i Rady Nadzorczej Banku.
2.10. Ryzyko modeli
Badając istotność ryzyka modeli Bank przeprowadza analizę, poprzez udzielenie odpowiedzi
na pytania:
1) czy w ocenie Banku systemy informatyczne dotyczące oceny poszczególnych ryzyk
bankowych są wystarczające na aktualnym poziomie rozwoju skali działalności bankowej?
2) czy w Banku systemy informatyczne wykorzystywane do analiz poszczególnych ryzyk
bankowych wspomagają zarządzanie ryzykiem modeli (ryzyko danych, ryzyko założeń,
ryzyko administrowania)?
3) czy Bank ocenia kompletność, wiarygodność, reprezentatywność danych
wykorzystywanych do oceny poszczególnych ryzyk.
Na skutek udzielenia na powyższe pytania odpowiedzi negatywnej („NIE”) Bank uznaje, iż
ryzyko modeli jest ryzykiem nieistotnym.
III. Bufory kapitałowe
Na dzień 31 grudnia 2016 r. Bank nie był zobowiązany do ujmowania informacji w tym
zakresie, w związku z brakiem szczegółowych przepisów wykonawczych.
IV. Fundusze własne
Fundusze własne są znaczącym źródłem finansowania działalności Banku i gwarancją jego
rozwoju. Stanowią także zabezpieczenie w przypadku poniesienia straty przez Bank. Wartość
funduszy własnych jest wyznacznikiem poziomu stabilności finansowej Banku, co przekłada się na
stopień bezpieczeństwa prowadzonej działalności oraz zaufania klientów Banku.
Bank Spółdzielczy w Jaworze w celu zapewnienia bezpieczeństwa ekonomicznego posiada
fundusze własne odpowiadające wymogom nadzorczym oraz dostosowane do rozmiarów
prowadzonej działalności, tj. na poziomie zapewniającym stabilną sytuację ekonomiczną.
Fundusze własne Banku (uznany kapitał) na dzień: 31.12.2016 r. składał się z kapitału
podstawowego Tier I. W Banku nie występuję kapitał dodatkowy Tier I ani kapitał Tier II.
Struktura funduszy własnych Banku obliczonych zgodnie z Rozporządzeniem CRR według
stanu na dzień 31.12.2016 roku
Wyszczególnienie Wartość w tys. zł
Fundusze własne 7 747,35
Fundusz udziałowy zamortyzowany 198,00
Fundusz zasobowy 7 642,81
Fundusz ogólnego ryzyka
Fundusz rezerwowy
Fundusz z aktualizacji wyceny majątku trwałego (stan) 43,36
Fundusz z aktualizacji wyceny aktywów finansowych 14,76
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
36
(stan)
Fundusz z aktualizacji wyceny majątku trwałego (wyłączenie 60%)
-23,25
Fundusz z aktualizacji wyceny aktywów finansowych (wyłączenie 60%)
-108,93
Wartości niematerialne i prawne (-) -19,40
Kapitał Tier I 7 747,35
Rezerwa na ryzyko ogólne
Kapitał dodatkowy 0,00
Kapitał Tier II 0,00
.
Fundusz udziałowy tworzony jest z wpłaconych, przez członków Banku, udziałów.
Fundusz zasobowy powstaje z odpisów z zysku po opodatkowaniu oraz kwot wpisowego.
Fundusz ogólnego ryzyka obejmuje fundusz ogólnego ryzyka tworzony z części nadwyżki
bilansowej na niezidentyfikowane ryzyko działalności bankowej.
Na dzień: 31 grudnia 2016 roku fundusze własne banku wynoszą: 1 751 209,00 Euro przy
średnim kursie EURO wg „Tabeli kursów średnich nr 252/16 NBP ogłoszonej w dniu: 30.12.2016
roku wynoszącym: 4,4240 zł.
V. Adekwatność kapitałowa
Zarządzanie adekwatnością kapitałową ma na celu utrzymywanie posiadanych przez Bank
kapitałów własnych na poziomie nie niższym niż wymagany przez przepisy Rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. oraz wewnętrzny
proces oceny adekwatności kapitału wewnętrznego.
Celem procesu oceny adekwatności kapitału wewnętrznego ICAAP jest zapewnienie
utrzymania kapitału w wysokości dostosowanej do profilu ryzyka Banku. Proces ICAAP jest
procesem łączącym elementy zarządzania ryzykiem oraz zarządzania kapitałem.
„Polityka Informacyjna Banku Spółdzielczego w Jaworze dotycząca adekwatności kapitałowej”,
zwana dalej „Polityką” stanowi wykonanie postanowień art. 111a ustawy Prawo bankowe oraz
Uchwały Nr 385/2008 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 17 grudnia 2008r. w sprawie
4,03%
95,24%
0,72%
Struktura funduszy własnych Banku Spółdzielczego w Jaworze na dzień: 31 grudnia 2016 roku
Fundusz udziałowy
Fundusz zasobowy
Fundusze uzupełniające
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
37
szczegółowych zasad sposobu ogłaszania przez banki informacji o charakterze jakościowym
i ilościowym dotyczących adekwatności kapitałowej oraz zakresu informacji podlegających
ogłaszaniu (Dz. Urz. KNF Nr 8, poz. 39, z późniejszymi zmianami).
Ujawniane informacje powinny spełniać wymogi:
1) kompleksowość, przedstawiająca aktualny obraz ryzyk związanych z działalnością Banku;
2) przydatność i aktualność, pozwalające ocenić bezpieczeństwo i stabilność działań Banku;
3) wiarygodność, odzwierciedlająca ekonomiczną treść zdarzeń i transakcji;
4) porównywalność, umożliwiająca ocenę pozycji finansowej i wyniku finansowego Banku
względem innych banków;
5) istotność i przydatność do oceny ryzyka Banku.
Zakres ogłaszanych informacji nie obejmuje informacji, których ujawnienie może mieć
niekorzystny wpływ na pozycję Banku na rynku. Bank nie ujawnia informacji nieistotnych
w procesie wyznaczania wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka,
tj. takich informacji, których pominięcie nie może zmienić oceny lub decyzji osoby wykorzystującej
takie informacje przy podejmowaniu decyzji ekonomicznych, lub wpłynąć na taką ocenę lub
decyzję.
Informacje o charakterze jakościowym i ilościowym Bank ogłasza z częstotliwością roczną,
tj. nie później niż w terminie 30 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego
Banku przez Zebranie Przedstawicieli.
W przypadku wystąpienia zdarzenia skutkującego istotną zmianę profilu ryzyka, Bank ogłosi
informacje w okresie nie przekraczającym trzech miesięcy od daty zajścia takiego zdarzenia.
„Polityka informacyjna Banku Spółdzielczego w Jaworze dotycząca adekwatności kapitałowej”
udostępniana jest Klientom w formie papierowej, w miejscu wykonywania czynności, tj. we
wszystkich placówkach Banku, w sposób ogólnie dostępny/na tablicach ogłoszeń.
Ogłaszane informacje podlegają zatwierdzeniu przez Zarząd Banku.
VI. Dźwignia finansowa
Bank oblicza wskaźnik dźwigni, zgodnie z art. 429 ust. 2 Rozporządzenia CRR, jako miarę
kapitału Banku podzieloną przez miarę ekspozycji całkowitej Banku wyrażoną jako wartość
procentowa. Miarą kapitału jest Tier I. Miarą ekspozycji całkowitej jest suma wartości ekspozycji
z tytułu wszystkich aktywów i pozycji pozabilansowych nieodliczonych przy wyznaczaniu miary
kapitału.
Wartość wskaźnika dźwigni na dzień 31.12.2016 r. zgodnie z wyliczeniem w okresie
przejściowym wynosiła 7,04%.
W ramach zarządzania ryzykiem nadmiernej dźwigni finansowej, Bank monitoruje wskaźnik
dźwigni z częstotliwością kwartalną. Poziom wskaźnika dźwigni uwzględniany jest w ramach
wyznaczania bieżącego profilu ryzyka Banku i raportowany jest w ramach raportów dla Zarządu
Banku i Rady Nadzorczej.
Wskaźnik dźwigni Bank obliczał wg wzoru i wyrażał jako wartość procentową:
𝑾𝒔𝒌𝒂ź𝒏𝒊𝒌 𝒅ź𝒘𝒊𝒈𝒏𝒊 𝒇𝒊𝒏𝒂𝒏𝒔𝒐𝒘𝒆𝒋 = 𝐌𝐢𝐚𝐫𝐚 𝐤𝐚𝐩𝐢𝐭𝐚ł𝐮
𝐌𝐢𝐚𝐫𝐚 𝐞𝐤𝐬𝐩𝐨𝐳𝐲𝐜𝐣𝐢 𝐜𝐚ł𝐤𝐨𝐰𝐢𝐭𝐞𝐣 * 100%
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
38
VII. Polityka zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze
Polityka zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze
określa zasady ustalania, wypłacania i monitorowania zmiennych składników wynagrodzeń osób
zajmujących stanowiska kierownicze w Banku Spółdzielczym w Jaworze. Podlega ona
zatwierdzeniu i weryfikacji przez Rade Nadzorcza Banku. Jej realizacja podlega raz w roku ocenie
w ramach audytu wewnętrznego. Podlega również ujawnieniu w ramach Filaru III NUK.
Do stanowisk kierowniczych w rozumieniu Uchwały Nr 258/2011 KNF z dnia 04.10.2011 r.
w sprawie szczegółowych zasad funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli
wewnętrznej oraz szczegółowych warunków szacowania przez banki kapitału wewnętrznego
i dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz zasad
ustalania polityki zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze
w Banku zalicza się:
1) Członków Zarządu,
2) Głównego Księgowego,
3) Dyrektorów Oddziałów,
4) Zastępców Dyrektorów Oddziałów,
5) Stanowiska audytu wewnętrznego,
6) osoby bezpośrednio podległe członkom Zarządu,
7) osoby, których wynagrodzenie jest zbliżone do wynagrodzenia osób wymienionych
w punktach 2-6.
Do stanowisk kierowniczych wymienionych w Uchwale KNF nie zalicza się osób wymienionych
w pkt. 2-7.
Członkowie Zarządu nie zajmują stanowisk dyrektorskich w związku z pełnioną funkcją.
Wynagrodzenie osób zajmujących stanowiska kierownicze składa się z wynagrodzenia stałego
- wynagrodzenie zasadnicze i wynagrodzenia zmiennego – premii uznaniowej. Do wynagrodzeń
zmiennych nie zalicza się nagród, nagród jubileuszowych, odpraw rentowych, odpraw
emerytalnych, a także innych świadczeń wypłacanych na podstawie przepisów ustawowych.
Wynagrodzenie stałe wypłacane jest w okresach miesięcznych. Wynagrodzenie zmienne –
premie uznaniowe są przyznawane i wypłacane w okresach kwartalnych. Wysokość premii
uznaniowej określa Regulamin wynagradzania.
Członkom Zarządu Banku zatrudnionym na podstawie umowy o pracę przysługuje
wynagrodzenia stałe zasadnicze.
Wynagrodzenie zmienne nie może być wyższe niż 45% wynagrodzenia zasadniczego
wypłaconego w kwartale, za które wypłacane jest wynagrodzenie zmienne. Wysokość
wynagrodzenia ustala Rada Nadzorcza, biorąc pod uwagę nakład pracy osób zajmujących
stanowiska kierownicze oraz sytuację ekonomiczną Banku. Wynagrodzenia zmiennego nie
przyznaje się lub zmniejsza się je proporcjonalnie za okres, w którym Bank prowadzi działalność
ze stratą.
Oceny efektów pracy Zarządu dokonuje Rada Nadzorcza.
Ocena efektów pracy obejmuje następujące wskaźniki Banku osiągane w ostatnich trzech
latach:
1) zysk netto,
2) zwrot z kapitału własnego (ROE) - brutto,
3) jakość portfela kredytowego,
4) współczynnik kapitałowy.
Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworze
na dzień: 31 grudnia 2016 roku
39
Ocenie podlega stopień wykonania ww. wskaźników w odniesieniu do planu finansowego
w poszczególnych latach podlegających ocenie oraz w stosunku do założeń przyjętych w Strategii
Banku za dany okres.
W związku z przyjętą w 2016 roku Procedurą dokonywania ocen odpowiedniości Zarządu
Banku Spółdzielczego w Jaworze Rada Nadzorcza Banku dokonuje oceny poszczególnych
członków Zarządu, kandydatów na członków Zarządu oraz Zarządu jako organu kolegialnego. Na
ocenę indywidualną składa się ocena kwalifikacji i reputacji. Ocena kolegialna Zarządu,
działającego jako organ, obejmuje ocenę ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem oraz ocenę
reputacji Banku, jako pochodnej działań członków Zarządu.
Za rok 2016 Rada Nadzorcza oceniła Zarząd i poszczególnych jego członków pozytywnie.
Ogólne Zasady Polityki dotyczące wdrożenia polityki zmiennych składników wynagrodzeń oraz
jej realizacji, podlega raz w roku ocenie w ramach audytu wewnętrznego, a raport z tego przeglądu
przedstawia Radzie Nadzorczej.
Rada Nadzorcza opiniuje i monitoruje wynagrodzenie zmienne osób zajmujących stanowiska
kierownicze biorąc pod uwagę zarządzanie ryzykiem oraz zachowaniem zgodności działania
Banku z przepisami prawa i regulacja mi wewnętrznymi. Stanowisko w tym zakresie Rada
Nadzorcza zajmuje po otrzymaniu raportu. Ogólne Zasady Polityki dotyczące wdrożenia polityki
zmiennych składników wynagrodzeń oraz jej realizacji, podlega raz w roku ocenie w ramach
audytu wewnętrznego, a raport z tego przeglądu przedstawia Radzie Nadzorczej.
VIII. Informacje dodatkowe
1) Informacja powyższa została zatwierdzona Uchwałą Nr 6/14/B/2017 Zarządu Banku
Spółdzielczego w Jaworze z dnia 07.07.2017r.
Sporządzili:
Joanna Rembisz
Anna Janczewska
Anna Pokora
Anna Janeczko-Kus
Maria Gottlieb
ZARZĄD
BANKU SPÓŁDZIELCZEGO
w Jaworze
(podpisy na oryginale)
Jawor, dnia 07 lipca 2017 roku