İnternette çok dillilik
DESCRIPTION
İnternette çok dillilik. Koray Kocagöncü Şubat 2006. Sırayla. Çok dilliliğin önemi Çok dilli internet ismi? Vaka incelemesi Dünyadan tepkiler. Hangi işaret benim yönüm?. Herkesin kendi dilinde yol işaretleri. Peki e-ticaret?. Non-English speaking 65%. Non-English 5%. İngilizce 95%. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
7'den 70'e, herkes için İnternet
İnternette çok dillilik
Koray KocagöncüŞubat 2006
Sırayla..
• Çok dilliliğin önemi• Çok dilli internet ismi?• Vaka incelemesi• Dünyadan tepkiler
Hangi işaret benim yönüm?
Herkesin kendi dilinde yol işaretleri
- Koreli kuruluşlar Korece İnternet Adresi ve E-posta Adreslerini kartvizitlerine yazmaya başladılar-Kore’deki Samsung internet sitesi ( 삼성 ) Korece adresi ile trafiğini eskiye göre 3~4 kat artırdı (www.samsung.co.kr). Çoğu Koreli kuruluşlar Korece İnternet Adresinin Koreliler için, İngilizce alan adının da yabancılar için internet trafiği yaratmak için en etkin olduğunu düşünüyor.
Non-English speaking 65%
PopulationSource: Global Reach
İngilizce konuşan32%
İngilizce 95%
Non-English 5%
E-commerce Activities Source: KADO
Peki e-ticaret?
Çok dilli internet rüyası
• Çok dilliliği sağlayan ortamın geliştirilip gerçekleştirilmesiyle herkesin, dilleri ne olursa olsun, bir dil engeli olmaksızın internetten faydalanabilmeleri
Gerçek• İnternetin şaşırtıcı gelişimini, ama belli bir
dilde, gördük• Bu gelişim toplumlar arası ekonomik
seviye farkını artırdı ve yerli halkı kendi kültürlerinden uzaklaştırdı
WSIS – Dünya Bilgi Toplumu Zirvesi
• İnternette çok dilliliğin önemi hem açıklanan prensiplerde (DoP) hemde eylem planında (AP) vurgulandı
• “..kaynakların dengeli dağılımını sağlarken, herkes için erişimi gerçekleştirmesi ve, çok dilliliği dikkate alarak, internetin güvenli ve sağlıklı bir şekilde işlerliğini sağlaması”
• WTSA 2004 IDN ile ilgili kararı aldı” RESOLUTION 48
Internationalized domain names(Florianópolis, 2004) “
Çok dilli internet ismi
• Çok dilli internet ismi
“Yerel dilde internet kaynak tanımlayıcı”
• IDN (Uluslararası Alan Adı)Örnek: http://IDN.kr veya http://IDN.jp
• Ana Dilde İnternet Adresi (ADİA)Örnek: http://name
ADİA Örnekleri
IDN
Güçlü yönleri• Standardı var• Küresel olarak tekil• Toplum farkındaliği güçlüZayıf yönleri• Tam anlamıyla çok dillilik değil• Görünüm doğal değil• Kullanıcılar bir program kurmak zorunda
ADİA
Güçlü yönleri• Doğal görünüm• Kolay hatırlanma• Ses tanıma teknolojileriyle kolay
entegrasyonZayıf yönleri• Daha teknoloji standardı yok• Toplum farkındalığı zayıf• Resmi tartışma platformu yok
Çok dilli internet isim standardı
Çok dilli internet isim standardı geliştirirken dikkat edilmesi gerekenler
• Mümkün olan kullanışlılığın sağlanması• Küresel tekilliğin sağlanması• Toplumların kültürüne saygı duyması• Paydaşlarının isim alanının yönetimi için
eşit ve tam katkısının sağlanması
1’nci nesil1’nci nesilIP Adresi
Örn) 123.456.78.90
IP Adresi
Örn) 123.456.78.90
2’nci nesil2’nci nesilİngilizce Alan Adı
Örn) www.netpia.com
İngilizce Alan Adı
Örn) www.netpia.com
2.5’ncu nesil2.5’ncu nesilUluslararası Alan AdıÖrn) 넷피아 .comUluslararası Alan AdıÖrn) 넷피아 .com
3’ncü nesil3’ncü nesilAna Dilde İnternet Adresi
Örn) Netpia トヨタ
بايبلوس
Ana Dilde İnternet Adresi
ÖrnNetpia ( トヨタ
بايبلوس
Kullanışlılık
Hiyerarşik yapıda, yukarıdan aşağıya çözümleme, kök yöneticisine baskın bir güç sağlayabiliyor.
com
sunyahoo
org kr
co or go
uk cn
ac
samsung
jp
co
snu jprs
.. ..
KÖK
삼성 北京大学 トヨタ
Eşit katılım
Alan adı yapısı
…
…
…
ROOT
Telefon şebekesi yapısı
Seçeneklerimiz var..
Tanıdığımız yapılar
jp
cogo
kr
co go
samsung
..
kök
ac
sony
jp
cogo
kr
co go
samsung
..
kök
ac
sony
<alan adı çözümleme yöntemi>
<Daha gerçekleşmedi>
Çözümlemeler
Yukarıdan aşağıya Aşağıdan yukarıya
Neden aşağıdan yukarıya çözümleme?
• Egemenliği daha iyi yansıtıyor• Olası hataların yerel tesbit edilmesini
sağlıyor• Yapı bir teknoloji değil politika meselesi• Eş seviye yapı olanaksız değil
– Telefon şebekeleri örneği– “Aşağıdan yukarıya” internetin esas felsefesi
• Kullanıcı için kullanışlılık önemli
Neden aşağıdan yukarıya kullanışlı?
• Daha az yazmak gerekiyor– Yerel hedeflenen yerler için yerel sözcükler– Uluslararası hedeflenen yerler için küresel çokdilli
sözcükler
• Alıştığımız aşağıdan yukarıya çözümlenen adres
telefonlarda varÖrn) +90 – 212 – 631 – 3345– Kuruluş içinde bir arama için dahili numarayı aramak
yeterli– Ülke kodu kullanan en uzun arama uluslararası
aramalarda
source: netpia.com
Dr. Atma Ram Ghimire
Executive Director – NITC
Nepali Ministry of Science and Technology
“I expect the Native Language Internet Address technology may play a crucial role in resolving the digital divide of Nepali.”
Nepal’den yorum
Dr. Ahmad Farahat
ICT Division Chief
United Nations Economic & Social Commission for Western Asia
“If the Arabic Internet Address is actively used, it will work as a medium to promote and preserve the Arabic culture and also work as a common ground to bind all 22 Arabic nations.”
UNESCWA’dan yorum
Dr. Shahrul Azman Mohd Noah
Professor, Computer Engineering
Malaysia National University
“I think that the use of the technology that's been introduced could benefit e-government and e-commerce in Malaysia.”
Malezya’dan yorum
- WSIS PrepCom President, Adama SAMASSEKOU (President of PrepCom/President of the African/Academy of Languages/Former Minister of Education) has mentioned that "This (NLIA) is very important and it should help increase internet accessibility of all the people around the World, especially people who is using local language."
WSIS PrepCom başkanının yorumu
NLI Konsorsiyumu kuruldu
• Hazırlık çalışması – Seul, 27 Eylül 2005– 15 ülkeden 20 katılımcı– 6 konuşmacı (Yunanistan, Bangladeş, Gana, Fransa,
Türkiye, Kore)– Karar alındı
• İlk genel kurul toplantısı – Tunus 14 Kasım 2005– 8 ülkeden 11 katılımcı– Prensipler (ByLaws) sonuçlandırıldı– 6 kişilik yönetim kurulu seçildi– Ana Dilde Tanımlayıcı çalıştayı planlanması kararlaştırıldı
• Kore ve Fransa’da tescili tamamlanmak üzere
Kar amaçlı değil
Açık katılım
- İş dünyası
- Akademik- Sivil toplum
- Bireyler
UluslararasıBağımsız
NLI Konsorsiyumunun temel ilkeleri
7'den 70'e, herkes için İnternet
Teşekkürler