(introduction to economics: 01108101) · (price elasticity of demand) 2) ความย....

วิชา เศรษฐศาสตรเบื้องตน

(Introduction to Economics: 01108101)

บทที่ 5 ความยืดหยุนของอุปสงคและอปุทาน

ภาคปลาย ปการศึกษา 2553

รศ.ดร. สนัตยิา เอกอัคร

เอกสารประกอบการบรรยาย

Faculty of Economics

Kasetsart

University

Presenter�

Presentation Notes�

ดก่าหสว่ดากสหวฟ�

2

บทที่ 5 ความยืดหยุนของอุปสงคและอุปทาน

5.3 ความยืดหยุนของอุปทาน

(Elasticity of Supply)

5.1 ความนํา

5.2 ความยืดหยุนของอุปสงค (Elasticity of Demand)

รศ.ดร.สันติยา เอกอัคร ภาควิชาเศรษฐศาสตร [email protected]

ที่มา:

blog.jess3.com/2007/05/price-ela...and.html

3

บทที่ 5 ความยืดหยุนของอุปสงคและอุปทาน

5.4 การนําเรื่องความยืดหยุนไปใชประโยชน

5.5 สรุปทายบท


4


เมื่อราคาสินคาชนดิหนึ่งเปลี่ยนแปลง ปริมาณซือ้ของสินคาชนดิ

นัน้มีการเปลี่ยนแปลงไปดวย

เมื่อผูบริโภคมีรายไดเพิ่มขึ้น ผูบริโภคจะซือ้สินคาบางชนิดเปน

อตัราสวนตอรายไดมากขึ้นกวาเมื่อกอน

แตการซื้อสินคาบางชนิดอาจเปนอตัราสวนตอ

รายไดลดลง


Kasetsart

UniversityFaculty of Economics

ถาสังเกตพฤติกรรมบางอยางในระบบเศรษฐกิจ พบวา

5


เมื่อราคาสินคาชนดิหนึ่งเพิ่มสูงขึ้น ผูบริโภคจะซือ้สินคาอกี

ชนดิหนึ่งซึ่งมีราคาคงที่ในปริมาณที่มากขึ้นกวาเมื่อกอน


Kasetsart


ถาสังเกตพฤติกรรมบางอยางในระบบเศรษฐกิจ พบวา

บางครั้งเมื่อราคาสินคาชนิดหนึ่งเปลี่ยนแปลง ปริมาณขายของ

สินคาชนิดนั้น ก็เปลี่ยนแปลงไปดวย

6

การเปลี่ยนแปลงอยางหนึ่งเปน “เหตุ” กอใหเกิดการ

เปลี่ยนแปลงอกีอยางหนึ่งเปน “ผล” ตามมา

การเปรียบเทียบอตัราการเปลี่ยนแปลงของ “ผล” ตออตัราการ

เปลี่ยนแปลงของ “เหตุ” นักเศรษฐศาสตรเรียกวา

“ความยดืหยุน”

(Elasticity)


5.1 ความนํา Kasetsart


จากพฤติกรรมดังกลาว สรุปไดวา

7

การเปรียบเทียบอตัราการเปลี่ยนแปลงของปริมาณซือ้ตออตัรา

การเปลี่ยนแปลงของราคา เรียกวา

“ความยดืหยุนของอุปสงค”

(Elasticity

of Demand)




ตัวอยาง เชน.....

8

ความรูเรื่องความยดืหยุน ผูเรียนสามารถนําไปใช

ประโยชนไดหลายประการ




ใชประโยชนในชวีิตประจําวัน

แนวทางการวางนโยบายดานภาษี

แนวทางการพยุงราคาสินคาเกษตรไมใหต่าํเกินไป การควบคุมราคาสินคาอุปโภคบริโภคที่จําเปนตอ

คนสวนใหญไมใหสูงเกินไปกวาที่ควรจะเปน

9

5.2.1 ความยดืหยุนของอุปสงค มคีวามหมายดังนี:้

5.2 ความยืดหยุนของอุปสงค (Elasticity of Demand)

(1) หมายถึง อัตราการเปลี่ยนแปลงของปริมาณซื้อ สินคา ชนดิใดชนดิหนึ่ง ตออัตราการเปลี่ยนแปลงของ

ราคาของสินคานั้น

(2) หมายถึง อัตราการเปลี่ยนแปลงของปริมาณซื้อ สินคา ชนดิใดชนดิหนึ่ง ตออัตราการเปลี่ยนแปลงของ

รายไดของผูบริโภค


10

(3)

หมายถึง อัตราการเปลี่ยนแปลงของปริมาณซื้อสินคา ชนดิใดชนดิหนึ่ง ตออัตราการเปลี่ยนแปลงของ

ราคาสินคาที่เกี่ยวของ

5.2.1 ความยดืหยุนของอุปสงค มคีวามหมายดังนี:้


5.2 ความยืดหยุนของอุปสงค Kasetsart


11

5.2.2

ชนดิของความยืดหยุนของอุปสงค มี 3 ชนดิ ดงันี้

1)

ความยดืหยุนของอุปสงคตอราคา

(Price elasticity of demand)

2)

ความยดืหยุนของอุปสงคตอรายได

(Income elasticity of demand)




12

3)

ความยดืหยุนไขวของอุปสงค

(Cross elasticity of demand)

หรือ ความยดืหยุนของอุปสงคตอ

ราคาสินคาชนิดอื่นที่เกี่ยวของ




5.2.2 ชนดิของความยืดหยุนของอุปสงคมี 3 ชนดิ ดังนี้

13

1) ความยดืหยุนของอุปสงคตอราคา คือ

อัตราการเปลี่ยนแปลงของ ปริมาณซื้อ สินคาชนิดใดชนดิ หนึ่ง ตออัตราการเปลี่ยนแปลงของ ราคาสินคาชนิดนัน้

หมายความวา การเปลี่ยนแปลงของราคาเปน “เหตุ” สวนการ

เปลี่ยนแปลงของปริมาณซื้อเปน “ผล”




อธิบายพอเปนสงัเขปไดดังนี้

14

จากกฎของอุปสงค เมื่อสินคาใดราคาถูกลง ปริมาณซื้อ

สนิคานั้นจะมากขึ้น

ในบางกรณี การเปลี่ยนแปลงของปริมาณซื้อมีอัตราสวน

มากกวาการเปลี่ยนแปลงของราคา




ในทางตรงกนัขาม เมื่อราคาสูงขึ้น ปริมาณซือ้สินคานั้นจะลดลง

15

ในบางกรณี การเปลี่ยนแปลงของราคา มีอัตราสวน

มากกวา การเปลี่ยนแปลงของปริมาณซื้อ




สาเหตุที่เปนเชนนั้น มาจาก ความแตกตางกันในเรื่องของ

ความยดืหยุนของอุปสงคตอราคา

ซึ่งมีอยู 5 ชนดิ ดังนี้:

16

ก.

อุปสงคทีไ่มมคีวามยดืหยุนเลย (Perfectly inelastic demand)

ปริมาณซือ้

ราคา

P1

P2

Q10

D



แมราคาจะสูงหรือต่ําเพียงใด

ปริมาณซื้อคงเดิม

คาความยืดหยุน = 0

เชน ยาเสพติด

เสนอุปสงคตั้งฉาก

กับแกนนอน

รูปที่ 5.1

เสนอุปสงคที่ไมมีความยืดหยุนเลย

17

ก.

อุปสงคทีไ่มมคีวามยดืหยุนเลย (Perfectly inelastic demand)

18

ข.

อุปสงคทีม่คีวามยดืหยุนนอย (Inelastic demand)

ปริมาณซื้อจะเปลี่ยนแปลงเปนอัตราสวนนอยกวาการเปลี่ยนแปลงของราคา


ราคา

P1

P0

Q00 Q1

D

D



คาความยืดหยุน < 1

ไดแก สินคาจําเปน

ในการครองชีพ

เชน ขาวสาร น้ําปลา

เสนอุปสงคคอนขางชัน


เสนอุปสงคที่มีความยืดหยุนนอย

Q: สินคาจําเปนในการครองชีพ มีคยย.ของอุปสงคตอราคา อยางไร

19

ค.

อุปสงคทีม่คีวามยดืหยุนคงที่ (Unit elastic demand)

ปริมาณซื้อจะเปลี่ยนแปลงเปนอัตราสวนเดียวกับการเปลี่ยนแปลงของราคา


ราคา

P1

P0

Q00 Q1

D

D




ถาราคาลดลง 5 %

ปริมาณซื้อเพิ่มขึ้น 5 %


เสนอุปสงคที่มีความยืดหยุนคงที่

20

ค.

อุปสงคทีม่คีวามยดืหยุนคงที่ (Unit elastic demand)

ปริมาณซื้อจะเปลี่ยนแปลงเปนอัตราสวนเดียวกับการเปลี่ยนแปลงของราคา

ที่มา:

www.tynerblain.com/blog/2009/06/01/p...sticity

21

ง.

อุปสงคทีม่คีวามยดืหยุนมาก (Elastic demand)

ปริมาณซื้อจะเปลี่ยนแปลงเปนอัตราสวนมากกวาการเปลี่ยนแปลงของราคา


ราคา

P1

P0

Q00 Q1

D

D



คาความยืดหยุน > 1

ไดแก สินคาฟุมเฟอย

เชน น้ําหอม

เครื่องสําอาง

เสนอุปสงคมีความชันนอย


เสนอุปสงคที่มีความยืดหยุนมาก

Q: สินคาฟุมเฟอย มคียย.ของอุปสงคตอราคา อยางไร

22

จ.

อุปสงคทีม่คีวามยดืหยุนมากที่สุด (Perfectly elastic demand) ณ ราคาที่กําหนดหรือต่าํกวา ผูซือ้จะซื้อไมจํากดัจํานวน


ราคา

P0

0

D



คาความยืดหยุน =

เชน โรงสีรับซื้อขาวเปลือก

ทั้งหมด หรือโรงงานยาสูบ

รับซื้อ ใบยาสูบทั้งหมด

เสนอุปสงคขนานแกนนอน

∞

รูปที่ 5.5 เสนอุปสงคที่มีความยืดหยุนมากที่สุด

23

การวัดความยืดหยุนของอุปสงคตอราคา: มี 2 วิธี

(1)

การวัดความยืดหยุน ณ จุดใดจุดหนึ่ง (Point elasticity)




• ไดคาถูกตองตามทฤษฎีมากกวา

• เพราะเปนการวัดคาการเปลี่ยนแปลงของปริมาณซือ้ตอการเปลี่ยนแปลงของราคาที่นอยที่สุดจนเกือบจะ

ไมมกีารเปลี่ยนแปลงเลย

24

การวัดความยืดหยุนของอุปสงคตอราคา: มี 2 วิธี

(2) การวัดความยืดหยุนระหวางจุด (Arc elasticity)




• เปนการวัดชวงใดชวงหนึ่งของเสนอุปสงค• คาที่ไดเปนคาเฉลี่ยระหวางสองจุด จึงไมแนนอนเทาวิธีแรก• เปนวิธีที่ใชในทางปฏิบัติ มากกวา วิธีแรก เพราะการเปลี่ยน

แปลงของปริมาณซื้อและราคาเทาที่เปนอยูจริงก็

เปลี่ยนแปลงไปครั้งละไมนอย

25

สูตรการหาความยดืหยุนระหวางจุด :

21

21

21

21

PPPPQQQQ

EP

+−+−

=

โดยที่……..

Ep

คือ ความยืดหยุนของอุปสงคตอราคา

Q1

คือ ปริมาณซื้อกอน ราคาเปลี่ยนแปลง

Q2

คือ ปริมาณซื้อหลัง ราคาเปลี่ยนแปลง

P1

คือ ราคากอน การเปลี่ยนแปลง

P2

คือ ราคาหลัง การเปลี่ยนแปลง




26

สูตรการหาความยดืหยุนระหวางจุด :

21

21

21

21 *PPPP

QQQQEP −

++−

=



โดยท

ี Ep

คือ ความยืดหยุนของอุปสงคตอราคา

Q1

คือ ปริมาณซื้อกอน ราคาเปลี่ยนแปลง

Q2

คือ ปริมาณซื้อหลัง ราคาเปลี่ยนแปลง

P1


P2


27

ตัวอยาง เมื่อวานนี้ เงาะราคา กก. ละ 15 บาท ผูบรโิภคซื้อไป 80 กก. วันนี้ เงาะมีราคา กก. ละ 20 บาท ผูบรโิภคซื้อไป 50 กก. จงหาคาอุปสงค

มีคาความยืดหยุนเทาไร และชนิดใด

วิธีทํา Q1

= 80,

Q2

= 50, P1

= 15, P2

= 20

20152015

*50805080

−

+

+

−=PE EP

= - 1.6

สรุป อุปสงคมีความยืดหยุนมาก เพราะมีคาความยืดหยุน > 1




28รศ.ดร.สันติยา เอกอัคร ภาควิชาเศรษฐศาสตร [email protected]



2) ความยดืหยุนของอุปสงคตอรายได

(Income Elasticity of Demand)

หมายถึง อัตราการเปลี่ยนแปลงของปริมาณซือ้สินคาชนดิใดชนิดหนึ่ง ตออตัราการเปลี่ยนแปลงของรายไดของผูบริโภคโดยกําหนดใหปจจยัอื่นๆ คงที่ (เชน รสนิยม ราคา ปริมาณฯ)

การเปลี่ยนแปลงของรายไดเปน “เหต”ุ สวนการเปลี่ยนแปลง

ของปริมาณซื้อเปน “ผล”

29

สูตรการหาความยดืหยุนตอรายได :

โดยที่ Ei

คือ ความยืดหยุนของอุปสงคตอรายได

Q1

คือ ปริมาณซื้อกอน รายไดเปลี่ยนแปลง

Q2

คือ ปริมาณซื้อหลัง จากรายไดเปลี่ยนแปลง

Y1

คือ รายไดที่ยังไมเปลี่ยนแปลง

Y2

คือ รายไดที่เปลี่ยนแปลงแลว

21

21

21

21 *YYYY

QQQQEi −

++−

=



30

ตัวอยาง แดงมีรายไดเดือนละ 2,000 บาท ซื้อเสื้อเดือนละ 2 ตัว ถามีรายไดเดือนละ 4,000 บาท เขาซื้อเดือนละ 4 ตัว จงหาคาความยืดหยุนตอรายได

วิธีทํา Q1

= 2, Q2

= 4, Y1

= 2000, Y2

= 4000

000,4000,2000,4000,2

*4242

−

+

+

−=iE

Ei

= 1




31

ความหมายของคายดืหยุนของอุปสงคตอรายได เปนดังนี้:

1)

ถา Ei

= 1 แสดงวา เมื่อผูบริโภคมีรายไดเพิ่มขึ้น เขาจะ

ใชรายไดซื้อสินคาชนิดนัน้เปนอตัราสวนเดียวกับเมื่อกอน

2)

ถา Ei

> 1 แสดงวา เมื่อผูบริโภคมีรายไดเพิ่มขึ้น เขาจะ

ใชรายไดซื้อสินคาชนิดนัน้เปนอตัราสวนที่มากกวา เมื่อกอน จัดเปนสินคาฟุมเฟอย (Luxury goods)



Q: ถาคาความยืดหยุนของอปุสงคตอรายได มากกวา 1 แสดงวา

เมื่อผูบริโภคมีรายไดเพิ่มขึ้น เขาจะ...............................

32

ความหมายของคายดืหยุนของอุปสงคตอรายได (ตอ) :

3)

ถา Ei

< 1 แตยังไมถึง 0 แสดงวา เมื่อผูบริโภคมีรายได

เพิ่มขึ้น เขาจะใชรายไดซื้อสินคาชนิดนัน้เปนอตัราสวน นอยลงกวาเมื่อกอน เปนสินคาจําเปนในการครองชีพ



4)

ถา Ei

= 0 แสดงวา เมื่อผูบริโภคมีรายไดเพิ่มขึ้น เขาจะ

ซื้อสินคาเปนจํานวนคงที่เทาเดิม เชน ยารักษาโรคที่ผูปวย

จําเปนตองทานไมวารายไดจะเปนเทาใดก็ตาม

33

ความหมายของคายดืหยุนของอุปสงคตอรายได (ตอ):

5)

ถา Ei

< 0

(ติดลบ) เมื่อผูบริโภคมีรายไดเพิ่มขึ้น เขาจะ

ใชรายไดซื้อสินคาเปนจํานวนลดลง เพราะเปน สินคาดอย คุณภาพ (Inferior goods)




โดยทั่วไปคา Ei มักจะเปนบวก เพราะสินคาสวนมากเปน

สนิคาปกติ (Normal goods) นัน่คือ เมื่อผูบริโภคมีรายได

มากขึ้นแลว มักจะซื้อเพิ่มขึ้น

34

หมายถึง อัตราการเปลี่ยนแปลงของปริมาณซื้อสินคา ชนิดใดชนิดหนึ่ง ตออัตราการเปลี่ยนแปลงของราคาของ สินคาอื่นที่เกี่ยวของ




3) ความยดืหยุนไขวของอุปสงค

(Cross elasticity of demand)

เปนเรื่องทีเ่กี่ยวกับสินคา 2 ชนิด

35

การเปลี่ยนแปลงของราคาสินคาชนิดที่สองเปน “เหต”ุ สวนปริมาณ

ซือ้สินคาชนดิที่หนึ่งที่เปลี่ยนแปลงไปนัน้เปน “ผล”




3) ความยดืหยุนไขวของอุปสงค• สมมติใหราคาสินคาชนิดที่หนึ่งคงที่• ราคาสินคาชนิดที่สองเปลี่ยนแปลงเพียงอยางเดียว• ผูบริโภคจะซื้อสนิคาชนดิที่หนึ่งซึ่งมีราคาคงที่นั้นเปลี่ยนแปลงไปอยางไร เมื่อราคาของสินคาชนิดที่สองเปลี่ยนแปลงไป

36รศ.ดร.สันติยา เอกอัคร ภาควิชาเศรษฐศาสตร [email protected]



กรณีของสินคาแขงขันกัน (Competitive goods) หรือ

สนิคาที่ใชทดแทนกันได (Substitute goods)

เมื่อ สินคาชนิดที่สองราคาสูงขึ้น ผูบริโภคจะซื้อสนิคาชนดิที่หนึ่งซึ่งมีราคาคงที่ปริมาณมากขึ้น

เรียกวา มีการเปลี่ยนแปลงไปในทิศทางเดยีวกัน

37

คาความยืดหยุนไขวของอุปสงคเปนบวก:

ถาตัวเลขยิ่งมีคามากยอมแสดงวาเปนสนิคาทดแทนกัน ไดดี

หรือ แขงขันกนัสูง




เชน เนือ้หมูเปนสินคาชนิดที่สอง มีราคาสูงขึ้น ผูบริโภคจะซือ้เนื้อไกซึง่มีราคาคงที่ในปริมาณที่มากขึ้น

38

เมื่อ สินคาชนดิที่สองราคาสูงขึ้น ปริมาณซือ้จะลดลง ทําให

ผูบริโภคมีอปุสงคตอสนิคาชนิดที่หนึ่งซึ่งมีราคาคงที่ในปริมาณ

ลดลงดวย



กรณีเปนสนิคาที่ตองใชรวมหรือประกอบกับสนิคาอื่น

(Complementary goods)

เรียกวา มีการเปลี่ยนแปลงในทิศทางตรงกนัขามระหวางราคาสินคาชนิดที่สองและปริมาณสินคาชนิดที่หนึ่ง

Q: ถาราคาสินคาชนิดที่หนึ่งสูงขึ้น แตปริมาณซื้อสินคาชนดิที่สอง

ที่มีราคาคงที่นั้นลดลง แสดงวา สินคาสองประเภทนี้เปน.........

39

เชน คอฟฟเมตกับกาแฟ เมื่อกาแฟมีราคาแพงขึ้น ผูบริโภคซื้อกาแฟ

นอยลง ปริมาณอปุสงคตอคอฟฟเมตลดลงดวย




คาความยืดหยุนไขวของอุปสงคเปนลบ :

ถาตัวเลขยิ่งมีคามากยอมแสดงวาเปน

สนิคาที่ตองใชรวมกันมาก

40

สูตรการหาความยดืหยุนไขว(ราคาสินคาอื่นที่เกี่ยวของ):

โดยที่ Ec

คือ ความยืดหยุนไขวของอุปสงค

Qa1

คือ ปริมาณซื้อสินคา A เมื่อสินคา B มีราคา Pb1

Qa2

คือ ปริมาณซื้อสินคา A เมื่อสินคา B มรีาคา Pb2

Pb1

คือ ราคาสินคา B กอน เปลี่ยนแปลง

Pb2

คือ ราคาสินคา B หลัง เปลี่ยนแปลง

21

21

21

21 *bb

bb

aa

aaC PP

PPQQQQE

−+

+−

=



41

ตัวอยาง เนื้อหมูที่ตลาด กก.ละ 45 บาท ซื้อเนื้อวัวสัปดาหละ 200 กก.ถาเนื้อหมูราคา กก.ละ 50 บาท ปริมาณซื้อเนื้อวัวเพิ่มขึ้นเปนสัปดาหละ 300 กก. จงหาคาความยืดหยุนไขวของสินคาทั้งสอง

วิธีทํา Qa1

= 200, Qa2

= 300, Pb1

= 45, Pb2

= 50

50455045

*300200300200

−

+

+

−=cE Ec

= 3.9

สรุป คา คยย. ของสนิคาทั้งสองเปนบวกมาก เปนสินคาทดแทนกนัไดดี หรือ แขงขันกนัมาก




42

รายจายทั้งหมด (Total money outlay) ของผูซื้อ หรือ

รายไดทั้งหมด (Total revenue) ของผูขาย หรือ

มูลคาทั้งหมด (Total value) มคีวามสัมพันธกับ

ความยดืหยุนของอุปสงคตอราคาดังตัวเลขในตารางที่ 5.1



5.2.3 ความยดืหยุนของอุปสงคตอราคากับรายจายทั้งหมดของผูซื้อ

Q: ถาเสนอปุสงคสําหรับสินคาที่ทานขายมีคาความยืดหยุนนอย และ

ทานตองการรายไดเพิ่มมากขึ้น ทานจะทําอยางไร.........

43

ตารางที่ 5.1: ความยืดหยุนของอุปสงคตอราคากับรายจายทั้งหมดของผูซื้อ

ราคาสินคา ปริมาณซือ้

รายจายทั้งหมดของผูซื้อ

(บาท)

ชนิดของความ

ยืดหยุน

(บาท) (ชิน้) หรือ Total money outlay อุปสงคตอราคา

70 20 1,400 Elastic demand

60 25 1,500 Unitary demand

50 30 1,500 Inelastic demand

40 35 1,400



ผูขายควรขายที่ราคา 60 บาท เพราะไดรายไดมากที่สุดแตเสียเสื้อไปนอยที่สุด

44

5.2.4

ปจจัยที่กําหนดความยดืหยุนของอุปสงค

1)

โอกาสที่ใชสนิคาชนิดอื่นแทน

ถาสินคานั้นสามารถใชของอืน่ทดแทนไดงาย

เมื่อราคาสูงขึ้น ผูบริโภคจะหนัไปซือ้สนิคาอื่นแทน

ความยืดหยุนมีคามาก




ความยืดหยุนของอุปสงคสําหรับสินคาหรือบริการ จะมากหรือนอยขึ้นอยูกับ

45

5.2.4

ปจจัยที่กําหนดความยดืหยุนของอุปสงค

ถาเปนของราคาแพง(ถูก)มาก มักมคีาความยืดหยุนมาก (นอย)




• ของที่มีราคาแพง เมื่อราคาลดลงเพียงเล็กนอย ปริมาณซือ้จะเพิ่มขึ้นมาก

• ของที่มีราคาถูก เมื่อราคาลดลง ปริมาณซือ้จะไมเพิ่มขึ้นมาก คาความยืดหยุนนอย

2) ราคาสนิคาชนิดนั้น

46

3) ความทนทานของสินคาชนิดนั้น

5.2.4

ปจจัยที่กําหนดความยืดหยุนของอุปสงค



• ถาเปนสินคาที่มีความทนทานมาก เมื่อราคาลดลง ปริมาณซือ้ก็ไมเพิ่มขึ้นมากนัก

• ถาเปนของใชสิ้นเปลอืง เมื่อราคาลดลง ปริมาณซือ้จะเพิ่มขึ้นมาก จึงมีคาความยืดหยุนมาก

ในทางตรงกันขาม


47

สินคาที่มีประโยชนมาก อรรถประโยชนเพิ่มจะลดลง

อยางชาๆ มีคาความยืดหยุนมาก

เชน ทองคํา

5.2.4




4)

อรรถประโยชน (Utility)

สินคาที่มีประโยชนนอย อรรถประโยชนเพิ่มจะลดลงอยางรวดเร็ว มีคาความยืดหยุนนอย

เชน โอเลี้ยง

48

• ถาผูบริโภคใชสินคาหรือบริการจนตดิ(ไมตดิ)เปนนิสยั เมื่อราคา เพิ่มขึ้นมากก็ (ไม) จําเปนตองใช จะมีความยืดหยุนนอย(มาก)

• ถาเปนของจําเปน เมื่อราคาสูงขึ้น ก็ยังจําเปนตองซือ้

จะมีคาความยืดหยุนนอย

5.2.4




5) ความเคยชนิตอการใชของนั้น

6) ของจําเปนหรือของฟุมเฟอย

• ถาเปนของไมจาํเปน เมื่อราคาสูงขึ้น ก็ไมจําเปนตองใช ปริมาณซือ้จะลดลงมาก คาความยืดหยุนมาก

49

5.3

ความยดืหยุนของอุปทาน (Elasticity of Supply)

5.3.1

ความยดืหยุนของอุปทาน

หมายถึง อัตราการเปลี่ยนแปลงของปริมาณสินคาชนิดใดชนิดหนึ่ง ตออตัราการเปลี่ยนแปลงของราคาของสินคาชนดินั้น

นัน่คือ การเปลี่ยนแปลงของราคาเปน “เหต”ุการเปลี่ยนแปลงของปริมาณขายเปน “ผล”


50

5.3.2

ชนดิของความยืดหยุนของอุปทาน:

5.3 ความยดืหยุนของอุปทาน

บางกรณีการเปลี่ยนแปลงของปริมาณขายมีอัตราสวนมากกวา

การเปลี่ยนแปลงของราคา


ราคาสินคาลดลง(เพิ่มขึ้น) ปริมาณสินคาชนิดนั้นที่นําออกขายยอมลดลง(เพิ่มขึ้น) ตามไปดวย

ความยืดหยุนของอุปทานมีเพียง ความยืดหยุนของอุปทานตอราคา เทานั้น

ซึ่งสามารถอธิบายโดยความยืดหยุนของอุปทานตอราคาแบบ

ตาง ๆ 5 ชนดิ ดังนี้

Kasetsart


51

ก. อุปทานที่ไมมคีวามยดืหยุนเลย (Perfectly inelastic supply)

ไมวาราคาจะสูงหรือต่ํา ปริมาณขายเทาเดิม

ปริมาณขาย

ราคา

P1

P2

Q10

S


เชน วัตถุโบราณที่ดินในใจกลางเมือง

เสนอุปทานตั้งฉากกับ

แกนนอน

รูปที่ 5.6 เสนอุปทานที่ไมมีความยืดหยุนเลย

5.3 ความยดืหยุนของอุปทาน Kasetsart


52

2)

อุปทานที่มคีวามยดืหยุนนอย (Inelastic supply) ปริมาณสินคาท

ี่

นําออกขายจะเปลี่ยนแปลงในอัตราสวนที่นอยกวาการเปลี่ยนแปลงของราคา

Q2 Q1


ราคา

P2

P1

0

S

S คาความยืดหยุน < 1

ไดแก สินคาเกษตรการเพิ่มหรือลดปริมาณ

ผลิตทําไดยาก เสนอุปทานจะชันมาก

รูปที่ 5.7 เสนอุปทานที่มีความยืดหยุนนอย



Q: สินคาที่มีคยย.ของอปุทานนอย ไดแก..............

53

3)

อุปทานที่มคีวามยดืหยุนคงที่ (Unit elastic supply) ปริมาณ

สินคาที่นําออกขายจะเปลี่ยนแปลงในอัตราสวนเทากับการเปลี่ยนแปลงของราคา

Q1


ราคา

P2

P1

Q20

S

S


เสนอุปทานเปนเสน

ตรงออกจากจุด origin

รูปที่ 5.8 เสนอุปทานที่มีความยืดหยุนคงที่



54

4)

อุปทานที่มคีวามยดืหยุนมาก (Elastic supply) ปริมาณสินคาที่นํา ออกขายจะเปลี่ยนแปลงในอัตราสวนที่มากกวาการเปลี่ยนแปลงของราคา


ราคา

P2

P1

Q20 Q1

S

S

คาความยืดหยุน > 1

ไดแก สินคาอุตสาหกรรมที่เปลี่ยนแปลงการผลิตไดเร็ว เสนอุปทานมีความชนันอย

รูปที่ 5.9 เสนอุปทานที่มีความยืดหยุนมาก



Q: สินคาที่มีคยย.ของอปุทานมาก ไดแก..............

55

5)

อุปทานที่มคีวามยดืหยุนมากที่สดุ (Perfectly elastic supply) ณ ราคาที่กําหนดหรือสูงกวา ผูขายยินดีนําสินคาออกขายไมจํากัดจํานวน


ราคา

P0

0

S

∞คาความยืดหยุน =

ณ ราคาที่กําหนดหรือสูงกวา ผูขายจะขายไมจํากัดจํานวน

เชน ขาวเปลือก ใบยาสูบเสนอุปทานขนานแกนนอน

รูปที่ 5.10 เสนอุปทานที่มีความยืดหยุนมากที่สุด



Q: เสื้อผาสําเร็จรูปจัดเปน สินคาที่มีคยย.ของอปุทาน.........

56

สูตรการหาความยืดหยุนของอุปทานระหวางจุด

โดยที่ Es

คือ ความยืดหยุนของอุปทานตอราคา

Q1

คือ ปริมาณขายกอน ราคาเปลี่ยนแปลง

Q2

คือ ปริมาณขายหลัง ราคาเปลี่ยนแปลง

P1


P2


21

21

21

21 *PPPP

QQQQEs −

++−

=



57

ตัวอยาง : เมื่อวานนี้ สมราคา กก. ละ 20 บาท แมคานําออกขาย 100 กก. วันนี้ สมมีราคาถูกลง กก. ละ 12 บาท นําออกมาขายเพียง 80 กก. จงหาวามีคาความยืดหยุนเทาไร และชนิดใด

วิธีทํา :

Q1

= 100, Q2

= 80, P1

= 20, P2

= 12

12201220

*8010080100

1 −

+

+

−=sE

Es

= 0.44




58

5.3.3

ปจจัยที่กําหนดความยดืหยุนของอุปทาน

• ถาเปนสนิคาที่ผลติไดยากตองรอฤดกูาล เชน สินคาเกษตร เมื่อ ราคาปรับตัวสูงขึ้น ปริมาณสนิคาเพิ่มขึ้นไมไดเลย

ความยืดหยุนจะมีคานอย




1) ความยากงายในการผลิตสินคานัน้• ถาสินคาผลติไดงายใชเวลาในการผลิตไมนาน เมื่อราคาปรับตัวสูงขึ้น ปริมาณสินคาจะเพิ่มขึ้นมาก ความยืดหยุนอุปทานจะมีคามาก

59

5.3.3


2) ระยะเวลา



• ถาเปนระยะเวลาที่สั้นมาก เชน หนึ่งวัน เมื่อราคาสูงขึ้นแตปริมาณสนิคามีอยูจํากดั อปุทานจะไมมีความยืดหยุนเลย เสนอปุทานเปนเสนตั้งฉาก

• แตถาเปนระยะเวลาที่ยาวขึ้น เมื่อราคาปรับตัวสูงขึ้น ผูผลติสามารถเพิ่มทุน ขยายการจางแรงงาน

ปริมาณสินคาขยายตัว อุปทานมคีวามยืดหยุนมาก

60

5.3.3




3) สภาพของตลาด• ถาเปนตลาดสินคาประเภทที่มีการเคลื่อนยายไดอยางรวดเร็ว เมื่อราคาสูงขึ้น ปริมาณสินคาเพิ่มขึ้นไดมาก อุปทานจะมีความยืดหยุนมาก

• แตถาเปนตลาดสินคาประเภทที่มีการเคลือ่นยายไดยากมีปญหาและอุปสรรคในการเคลือ่นยาย เมื่อราคาสูงขึ้น

ปริมาณสินคาเพิ่มขึ้นไดนอย อุปทานจะมีความยืดหยุนนอย

61

5.4.1

ใชในชีวิตประจําวัน ความรูความเขาใจเรื่องความยืดหยุนจะ

มีประโยชนตอชีวิตประจําวันหลายประการ เชน

5.4 การนําเรื่องความยดืหยุนไปใชประโยชน

ก)

เมื่อราคาสนิคาเพิ่มหรือลดลงแลว


• รายจายของผูซือ้หรือรายรับของผูขายเปลี่ยนแปลงอยางไร• ผูขายที่จําเปนตองลดราคาเพื่อใหไดรายไดมากที่สุด ควรลดราคา

เฉพาะในชวงที่อุปสงคมีความยืดหยุนมากเทานัน้

• จะทําใหปริมาณซื้อหรือปริมาณขายสินคานั้นเปลี่ยนแปลงอยางไร

62

5.4.1

ใชในชีวิตประจําวัน ความรูความเขาใจเรื่องความยืดหยุนจะ


ข) เมื่อรายไดของประชากรเปลี่ยนแปลงไป จะมผีลกระทบ ตอปริมาณขายสินคาอยางไร เชน


• สินคาฟุมเฟอย จะขายไดมากขึ้น เมื่อประชากรมีรายไดเพิ่ม• สินคาดอยคุณภาพ จะขายไดนอยลง เมื่อประชากรมี

รายไดเพิ่ม


63• แรงงานไรฝมือ อปุสงคตอแรงงานมีความยืดหยุนมาก

5.4.1

ใชในชีวติประจําวัน ความรูความเขาใจเรื่องความยืดหยุนจะ

มีประโยชนตอชีวิตประจําวันหลายประการ เชนค)

อํานาจในการตอรองของแรงงาน

ในตลาดแรงงานที่อปุสงคตอแรงงานมีความยืดหยุนนอย จะมีอํานาจในการตอรองสูงกวา แรงงานที่มีอุปสงคตอแรงงานมีความยืดหยุนมาก เชน

• แรงงานมฝีมือ อุปสงคตอแรงงานมีความยืดหยุนนอย


64

ง) ใชการวิเคราะหผลกระทบจากการเพิ่มหรือลดคาเงินตรา

5.4.1

ใชในชีวติประจําวัน ความรูความเขาใจเรื่องความยืดหยุนจะ


เชน เมื่อประเทศ ก. ลดคาเงิน สินคาสงออกจากประเทศ ก. จะมรีาคาถูกลง

• การจะขายไดมากขึ้นในตางประเทศ อุปสงคตอสินคาจากประเทศก.

ในตางประเทศตองมีความยืดหยุนมาก

• และ อุปทานของสินคานั้นของประเทศ ก. ตองมีความยืดหยุนมากดวย


65

5.4.2 การวางนโยบาย: ความยืดหยุนของอุปสงคและอุปทาน

สามารถปรับใชกบันโยบายของรัฐบาลหลายกรณี เชน

ก)

ดานภาษี สมมตวิารัฐบาลขึ้นภาษีสินคาในอตัราเทากัน ผลกระทบ ตอราคาสินคาประเภทตางๆ ไมเทากนั

• สินคาที่อุปสงคมีความยืดหยุนมาก (สินคาฟุมเฟอย) ราคาจะปรับตวัสูงขึ้นในขนาดที่ นอยกวา สินคาที่มีความยืดหยุนนอย (สินคาจําเปน)

ดังรูป 5.11

• รัฐบาลที่เขาใจถึงผลกระทบ จะไมขึ้นภาษีสินคาที่มคีวามยืดหยุนนอย เพราะเปนสินคาจําเปนตอการครองชีพกระทบ

ตอผูมรีายไดนอย


66 รูปที่ 5.11 ผลกระทบตอราคาของภาษีสินคา

Q1 Q2 Q0

ราคา

0

P0

P2

P1

ปริมาณ

อัตราภาษีท

ี่

เพิ่มขึ้น S

S

D

D

D/

D/

S/

S/

E0

E2

E1


67

จุดดุลยภาพเริ่มแรกคือ E0 การเก็บภาษีทําใหเสนอุปทานคย.สูงขึ้น

ถาเสนอุปสงคมคียย.นอย เสน D’D’

ถาเสนอุปสงคมคียย.มาก เสน DD

ราคาจะปรับตัวสูงขึ้นเปน P2

ราคาจะปรับตัวสูงขึ้นเปน P1



68

ข)

การพยุงราคาสนิคา (Price support) โดยปกติอุปทาน ของสินคาเกษตรมีความยดืหยุนนอย รัฐบาลจึงตองเขา

พยุงราคาตามรูปที่ 5.12

5.4.2 การวางนโยบาย (ตอ)



69รูปที่ 5.12

การพยุงราคาสินคาเกษตร

ราคา

0

P2

P1

ปริมาณ Q1 Q3Q2

D1

D1

D2

D2S1

S1

S2

S2

E0


Q: ดูแบบฝกหัดขอ 72-76

70

จุดดุลยภาพเริ่มแรกคือ E0

รูปที่ 5.12 แสดงการพยุงราคาสินคาเกษตร

ถารัฐบาลเห็นวาราคาต่ําจนเกินไป

ปรับราคาใหสมเหตุผลที่ P2

เปนราคาที่สมเหตุผล

รัฐบาลใชเปนราคาพยุง

หรือราคาประกัน

เกิดอุปทานสวนเกิน

รัฐบาลตองรับซื้อเอง

แลวนําออกขายทั้งในและตางประเทศ


71

3)

การกําหนดราคาขั้นสูง (Price ceiling) หรือการควบคมุ ราคา โดยปกติมกัจะทํากับสินคาจําเปนในการครองชีพ รัฐบาลจงึ

กําหนดราคาไมใหราคาสูงเกนิไป

เชน ราคาน้ําตาล กก.ละ 12 บาท ก็ประกาศใหขายไมเกนิขายไมเกนิ กกกก..ละละ

88 บาทบาท เปนไปตามรูป 5.13

5.4.2 การวางนโยบาย (ตอ)



72 รูปที่ 5.13 การกําหนดราคาขั้นสูง

ราคา

0

12

8

ปริมาณ 800

D1

D1

D0

D0

S1

S1

S0

S0

1000 1400

E0


Q: ดูแบบฝกหัดขอ 72-76

73

จุดดุลยภาพเริ่มแรกคือ E0 ถารัฐบาลเห็นวาราคา 12 บาทสูงเกินไป

ปรับราคาใหสมเหตุผลที่ 8 บาท

เปนราคาที่สมเหตุผล

รัฐบาลควบคมุราคา

หรือกําหนดราคา

เกิดอุปสงคสวนเกิน

รัฐบาลตองลดอุปสงค หรือเพิ่มอุปทาน

โดยนําเขาจากตางประเทศ

รูปที่ 5.13: แสดงการกําหนดราคาขั้นสูง


74

5.5 สรุปทายบท

ความยดืหยุนของอุปสงคมีหลายชนดิ คือ ความยืดหยุน

ของอปุสงคตอราคา รายได และสินคาอื่นที่เกี่ยวของ(ไขว)

ความยดืหยุนของอุปสงคตอราคา หมายถึง อัตราการ

เปลี่ยนแปลงของปริมาณซือ้ของสินคาชนดิใดชนิดหนึ่ง ตอ อตัราการเปลี่ยนแปลงของราคาสินคาชนิดนั้น

ความยดืหยุนของอุปสงคตอรายได หมายถึง อตัราการ

เปลี่ยนแปลงของปริมาณซือ้ของสินคาชนดิใดชนิดหนึ่ง ตอ

อตัราการเปลี่ยนแปลงของรายไดของผูบริโภค


Kasetsart


75

ความยดืหยุนไขวของอุปสงค หมายถึง อตัราการเปลี่ยนแปลง

ของปริมาณซื้อของสินคาชนิดใดชนิดหนึ่ง ตอ อตัราการ

เปลี่ยนแปลงของราคาของสินคาอืน่ที่เกี่ยวของ

ปจจัยกําหนดความยดืหยุนของอุปสงค ไดแก


5.5 สรุปทายบท Kasetsart


ความทนทานของสินคา

สินคานั้นเปนสินคาฟุมเฟอยหรือสินคาจําเปน

สินคานั้นสามารถใชทดแทนสินคาอื่นไดดีเพียงใด หรือเปนสินคาที่ตองใชประกอบกัน

76

ความยดืหยุนของอุปทาน หมายถึง อัตราการเปลี่ยนแปลงของปริมาณสินคาที่ผูขายนําออกขาย ตอ อตัราการเปลี่ยนแปลงของราคาของสนิคานั้น

ในเรื่องอุปทาน มีเพียงความยืดหยุนของอุปทานตอราคาความยืดหยุนของอปุทานตอราคาเทานั้น

ปจจัยกําหนดความยดืหยุนของอุปทาน ไดแก




ความยากงายในการผลิตสินคา

ระยะเวลา วาเปน ระยะสั้น หรือ ระยะยาวสภาพของตลาด สินคาเคลื่อนยายไดงายและรวดเร็วเพียงใด

77

การศึกษาเรื่องความยดืหยุนมีประโยชนหลายประการ เชน



(1) ทําใหทราบถึงผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงของราคาตอ ปริมาณขายของสินคา ซึ่งมีผลตอรายไดของผูขาย

(2) ทําใหทราบถึงผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงของรายไดของ

ผูบริโภค ตอปริมาณขายของสินคาประเภทตางๆ(3) ทําใหทราบถึงผลกระทบเมื่อรัฐบาลมีการเปลี่ยนแปลง

อตัราภาษี ตอสนิคาประเภทจําเปนและสินคาประเภทฟุมเฟอย แตกตางกันอยางไร

(4) นําไปวิเคราะหผลกระทบจากการลดคาเงิน หรือ การเพิ่ม คาเงิน

78



ใหนิสิตทุกคนทําแบบฝกหัด ขอ 56-80

(introduction to economics: 01108101) · (price elasticity of demand) 2) ความย....

Documents