1

مستند سازی تجارب برای ارتقاء به رتبه

عالی

سید حسن نام:هاشمی نام خانوادگی:

2

واحد سازمانی: خدمات اجتماعی مرکز پزشکی نور و حضرت

علی اصغر )ع( اصفهانروانشناس عنوان پست سازمانی:

بهداشتی درمانی رسته:

12/9/1392تاریخ:

فهرست مطالب عنوانصفحه

مقدمه ............................................................... ...... ...........................10

عنوانشغل .................................................................

...... ...................11 تعریف

شغل ................................................................. ....... ................11

رسته)گروهشغلی( ...............................................................

.................12

3

شرح وظایف و مسئولیت های اصلی12شغل..............................................

اهمیت و ضرورتشغل..................................................................

.......13 مدرک تحصیلی الزم برای احراز

15شغل................................................... مهارتها، تجارب و دوره های آموزشی ویژه برای احراز

15شغل ................. شرایط محیط

کار..................................................................... .............16

وسایل وابزار الزم برای انجام17شغل.........................................................

خصوصیات جسمانی و توانائیهای بدنی الزم برای انجام17شغل .................

معلولیت های بی اثر در انجام18شغل......................................................... خصوصیات روانی، تواناییهای ذهنی الزم برای انجام

19شغل ..................... رغبت های مورد نیاز برای انجام

19شغل.................................................... ویژگیهای شخصی )عاطفی، اجتماعی و رفتاری( الزم

20برای انجام شغل .. فهرست مطالب

4

عنوانصفحه

محل های اشتغال و استخدام.......... ......................................................21

جنبه های مالی وحقوقی................................................................

.......22 شرایط

ارتقاء.................................................................. .......................22

نحوه استخدام و ورود به شغل...............................................................

22 ارتباط های

شغلی ................................................................ ................23

مطلوبیت ها و محدودیت های23شغلی ...................................................

اتحادیه و یا انجمن و تشکیالت وابسته به24شغل.......................................

آیندهشغل .................................................................

.........................25 مراحل و جریان یک روز عادی برای

25شغل ..........................................

5

محل و راههای کسب اطالعات بیشتر درباره26شغل ................................

توصیه و پیشنهاد الزم برای داوطلبان ورود به این26شغل ..........................

روانشناسیبالینی..................................................................

................26 مصاحبه

بالینی.................................................................. ....................27

روش های برگزاریمصاحبه...............................................................

.28 شیوه های کار در ورانشناسی

29بالینی...................................................... فهرست مطالب

عنوانصفحه

روانشناسی بالینی در گذشته.................................................................

36 عوامل مؤثر در پیدایش روانشناسی

36بالینی............................................. روانشناسی بالینی در

ایران.................................................................. .37

6

ویژگی های روانشناسی37بالینی.............................................................

انواع روانشناسیبالینی..................................................................

......38 تشخیص در روانشناسی بالینی................

............................................39 درمان در روانشناسی

بالینی.................................................................39

مزایا................................................................... ................................39

معایب................................................................. ...............................40

رواندرمانی................................................................

.......................40 سابقه فرهنگی- تاریخی روان

40درمانی................................................... انواع روان

درمانی................................................................ ................41

چه افرادی تحت روان درمانی قرار می 42گیرند.......................................

7

اهداف رواندرمانی................................................................

............43 شرایط الزم برای روان

درمانی.............................................................44

فهرست مطالب عنوانصفحه

مجریان رواندرمانی................................................................

............45روانکاوی..............................................................

...............................45 اصول اساسی

روانکاوی.............................................................. ..........46 غریزه در

روانکاوی ............................................................. ................47

تاریخچهروانکاوی..............................................................

.................49 نظریات مربوط به آسیب شناسی روانی و تأثیر آنها بر

50ظهور روانکاوی....

8

کاربرد هیپنوتیزم و تأثیر آنها بر ظهور51روانکاوی ....................................

نظریه داروین و تأثیر آن بر51روانکاوی....................................................

آغازروانکاوی..............................................................

.......................51 روانکاوی بعد از

تأسیس................................................................ ........53

مقاله در مورد آسیب شناسی اجتماعی برای رشته54روانشناسی ................. هدف های آسیب شناسی

56اجتماعی........................................................ انواع

مناسبات ............................................................. ..........................60

فرهنگ................................................................ .................................62

بخشهای اصلیفرهنگ................................................................

..........64فهرست مطالب

عنوانصفحه

9

کاربردارزشها................................................................

.......................66هنجار..................................................................

.................................66 انواع

هنجار.................................................................. .........................67

انگیزهچیست ...............................................................

........................72 یافتن ناتوانی در

کارمندان.............................................................. .......74

ایجاد انگیزه و افزایش کارائی در81کارکنان............................................

شکست-موفقیت...............................................................

..................84 جلوگیری از شکست.....................

......................................................86 خطاها و شکست ها را به موفقیت جدید تبدیل

87کنید.............................. راهکارهایی که خودکارمند می تواند برای ایجاد انگیزه در خود

87 .. بکار بندد

10

گروههای مشاهده)ترجمه( .............................................................

....93 خالصه پایان نامه

ام ..................................................................... ........97

بعضی از تشویقاتی که در طی خدمت دریافت نموده101ام .......................

سابقه تدریس در دانشگاههای پیام106نور ................................................

آشنایی با روانشناسی بالینی

11

مقدمه:

بqqا پسqqت بایگqqان اسqqناد1366از ابتqqدای خqqدمت در بهمن مqqاه حسابداری )درحسابداری شهرستان فریدونشهر( مشغول بqqه کqqار شqqدم. بعqqد از دو سqqال کqqار در دانشqqگاه، در رشqqته روانشناسqqی

در1372بqqالینی مشqqغول بqqه تحصqqیل شqqده و در مهرمqqاه سqqال حالیکه به کqqار روانشناسqqی مشqqغول بqqودم تحصqqیالتم را بqqه پایqqان

عنqqوان شqqغلی من تغیqqیر کqqرد و پسqqت1373رسqqاندم. در سqqال موفqqق بqqه اخqqذ کارشناسqqی1382روانشqqناس گqqرفتم و درسqqال

ارشد روانشناسی شدم.در طی این مدت، در مراکqqز روانپزشqqکیمدرس، فارابی و نور وحضرت علی اصغر)ع( خدمت کرده ام.

در ابتدا بهتر است به معرفی روانشناسی بپردازیم:

روان شناسqqی طی تاریخچqqه کوتqqاه خqqود بqqه گونqqه هqqای متفqqاوتی تعریف شده است. نخستین دسته از روان شناسان حوزه کار خود

12

را مطالعه فعالیت ذهqqنی می دانسqqتند. بqqا توسqqعه رفتqqارگرایی در آغاز قرن حاضر و تأکید آن بر مطالعه انحصاری پدیqqده هqqای قابqqل اندازه گیری عینی، روان شناسی به عنوان بررسی رفتqqار تعریqqف

شد.

چqqون در این تعریqqف، روان شناسqqی هم بqqه مطالعqqه عیqqنی رفتqqار قابل مشاهده می پردازد و هم به فهم و درک فرآیندهای ذهنی که مستقیما قابل مشاهده نیسqqت و بqqر اسqqاس داده هqqای رفتqqاری و

زیست شناختی قابل استنباط است، توجه دارد.

- عنوان شغـل1  

روانشناسی بالینی

- تعریف شغل:2

بطور کلی می توان روان شناسی را بصورت زیر تعریف کرد:

روان شناسی عبارت است از مطالعه و شناخت علمی چگونگی و چرایی ابعاد مختلف رفتار موجqqود زنqqده، بqqه ویqqژه انسqqان. در این تعریف بیشترین توجه به رفتار و جنبه هqqای مختلqqف آن اسqqت. بqqه دیگر سخن، به یك معنا می توان روان شناسی را رفتqqار شناسqqی نامید، چرا كqqه موضqqوع اصqqلی روان شناسqqی بqqه عنqqوان یqqك علم رفتqqاری ، مطالعqqه فعqqالیت هqqا و واكنش هqqای حیqqوان وانسqqان در

شرایط و موقیعت های مختلف است.

و اما منظور از " رفتار" آن دسته از حالت ها، عادت هqqا، فعqqالیت ها، كنش ها و واكنش های نسبتا پایداری است كqqه از انسqqان سqqر

13

می زند و همواره قابل مشqqاهده، انqqدازه گqqیری ، ارزیqqابی و پیشبینی است.

- رسته)گروه( شغلی:3

روانشناسی بالینی زیر نظر وزارت بهداشت قرار دارد

- شرح وظایف ومسئولیت های اصلی شغل:4

شqqرح وظqqایف و مسqqئولیت در ظqqاهر بایqqد در تمqqام بیمارسqqتانها یکسان باشد؛ ولی با اینکه کار من در مراکز مختلqqف روانپزشqqکی بود ، در هر مرکز برای روانشناس کار و وظایف خاصی اختصqqاص شqqده بqqود. درمرکqqز مqqدرس کqqار روانشqqناس در درمانگqqاه کqqه مqqددجویان بصqqورت سqqرپایی مراجعqqه می کردنqqد عبqqارت بqqود ازگqqرفتن شqqرح حqqال قبqqل از ویqqزیت روانپزشqqک و در صqqورت تقاضای روانپزشک، اجرای تست شخصیتی یا هوش و رواندرمانی در قسمت بستری بیماران ، چqqه بسqqتری کوتqqاه مqqدت یqqا بسqqتری

دائم؛ همچنین نظارت بر کار کاردرمانی و غیره.

درمرکز فارابی وظیفه روانشناس عبارت بود از گرفتن شرح حال و اجqqرای تسqqتهای شخصqqیتی و هqqوش ؛ نوشqqتن گqqواهی بسqqتری، روانqqدرمانی )البتqqه بنqqدرت(، اجqqرای مqqدیکیت درمqqانی، هqqدایت بازدیدکننqqدگان از مرکqqز، سqqخنرانی بqqرای خqqانواده هqqا. در مرکqqز پزشکی نور، شqqرح حqqال توسqqط رزیqqدنت گرفتqqه می شqqود و کqqار روانشناس، رواندرمانی، اجرای تستهای مختلqqف روانشناسqqی می باشد وبطور کلی وظایف روانشناس در مراکqqز مختلqqف را بqqه این

صورت می توان تعریف کرد:

14

وظایف روانشناس بالینی متنوع و مختلف است و به مؤسسqqه ای که روانشناس در آن کار می کنqqد و همچqqنین بqqه نqqوع تحصqqیالت و

،  تعلیمqqات علمی کqqه داشqqته اسqqت بسqqتگی دارد . بqqرای مثqqال وظqqایف روانشqqناس بqqالینی در بیمارسqqتان روانی ممکن اسqqت منحصر بqqه تشqqخیص بیمqqاری از طریqqق تسqqت باشqqد؛ یqqا بqqه روان درمانی بپردازد ؛ یا مشغول تحقیقات شود ؛ و یا تعلیم عqqده ای را بqqه عهqqده بگqqیرد.همچqqنین روانشqqناس بqqالینی ممکن اسqqت در مqqqدارس,مراکqqqز مشqqqاوره کودکqqqان، زنqqqدانها ، بیمارسqqqتانها ، دانشگاهها، پرورش گاهها ، کودکستانها ، وزارت کار و انواع دیگqqر

موسسات کار انجام دهد.

- اهمیت وضرورت شغل:5

در مراکqqز روانپزشqqکی اگqqر فقqqط بیمqqار از یqqک بعqqد داروئی تحت درمqqان قqqرار بگqqیرد مثال اگqqر بیمارافسqqرده تنهqqا بqqا داروهqqای

( تحتTSA یqqا SSRIضدافسردگی)چqqه قqqدیمی و چqqه جدیqqد ماننqqد درمان قرار بگیرددر این صqqورت بعضqqی از حالتهqqا مثqqل آه و نالqqه کردن و غیره از وی گرفته نمی شqود و بqا آن نشqانه هqا مqqرخص می شود و الزم است که روانشناس با وی کار کنqqد و بqqا شqqناخت درمانی و یqqا تکنیکهqqای دیگqqر درمqqانی بqqه بهبqqود بیمqqار کمqqک کنqqد.

اسqqت و وسqqواسObsessiveهمچqqنین در بیمqqاری کqqه مبتال بqqه شستشو دارد، رفتار درمانی بهتر از دارو درمانی جواب می دهqqد بنابراین درکنار دارودرمانی بایqد از خqدمات روانشqناس نqیز کمqک گرفت. در بعضی بیمارستانها نقش روانشqqناس کمرنqqگ تqqر اسqqت مثال در بیمارسqqتان نqqور و حضqqرت علی اصqqغر)ع( در گراندرانqqدها

15

جای روانشqqناس و مqqددکار خqqالی اسqqت و اکqqثرا بیمqqاران از نظqqر دارویی مqqورد ارزیqqابی قqqرار می گیرنqqد و اسqqتفاده از تسqqتهای

روانشناسی شخصیتی و یا هوش بصورت محدود می باشد.

در جهان ماشینی امروز کqqه هqراس آور اسqت و فشqار اعصqاب و روزی و به دسqqت  رنج روانی همه را دچار می سازد و در راه تهیه

آوردن معاش به تدریج فشار روحی در انسان ها به وجود می آیqqد نیاز مردم به روانشناسی زیاد است همه اقشار جامعه احتیqqاج بqqه دانستن روانشناسی دارند ،چه آن پزشqqکی کqqه دسqqت نqqوازش بqqر سqqر مqqqریض می کشqqد ، چqqqه آن معلم زحمت کش ،همqqه بایqqqد کمابیش اطالعاتی از علم روانشناسی داشته باشند تا بqqه مqqداوای روحی خویش و دیگران قqqادر باشqqند. در این بین بعضqqی نqqیز بایqqد بعنوان روانشناس بالینی در سطح تخصصی به بررسی بیماریهqqای روانی پرداختqqه و آنهqqا را درمqqان نماینqqد . شqqیوه فرزنqqد پqqروری ، آگاهی به شرایط خانوادگی کqqه بqqاعث ایجqاد پرخاشqqگری ،از خqqود بیگانی و یا بqqزه کqqاری می شqqود. تqqأثیر صqqحنه هqqای خشqqونت بqqار تلویزیونی بر کودکqان، کنqترل عصqبانیت، یqافتن معنqا در زنqدگی ،

پیشگیری از بیمارشدن ) بیماری های روانی(.

روانشناسqqqی در عین حqqqال از طریqqqق تاثیرگqqqذاری در سیاسqqqتوقqqqqqqqqوانین ، برزنqqqqqqqqدگی افqqqqqqqqراد اثqqqqqqqqر می گqqqqqqqqذارد. قوانین مجازات و شqqرایطی کqqه در آن فqرد مسqوول اعمqال خqqود شناخته می شود ، همه از نظریه ها و پqqژوهش هqqای روانشqqناختی

اثر می پذیرند.

16

با توجه به اینکqqه روانشناسqqی در تمqqام وجqqوه زنqqدگی مqqا اثqqر می گذارد ، شایسته است که حتی کسqqانی کqqه در پی کسqqب تخصqqص در این رشqqqته نیسqqqتند ، آگqqqاهی مختصqqqری از این دانش داشqqqته

باشند .

- مدرک تحصیلی الزم برای احراز شغل:6

مدارک تحصیلی الزم برای کسب شغل روانشناسی بالینی بستگی دارد به نوع مؤسسه و وظیفه ای که بر عهده او می باشد. بعنوان مثال ممکن است بتوان با مدرک کارشناسی بqqه امqqر مشqqاوره در مدرسه پرداخت ولی کسی که در بیمارستانها یا زندانها به این امر

 مشغول است باید حداقل مدرک کارشناسی ارشد داشته باشد.

ــرای7 ــژه ب ــا، تجــارب ودوره هــای آمــوزش وی - مهارتهاحرازشغل:

گqqرايش بqqالينی،4رشته روانشناسی در مقطع کارشناسqqی دارای آموزش کودکان استثنايی، صqqنعتی و سqqازمانی و عمqqومی اسqqت. روانشناسی بالينی خدمات تشqخيص و درمqqانی )روان درمqqانی( را بqqه افqqرادی کqqه دچqqار رفتارهqqای نابهنجqqاری مثqqل افسqqردگی، اضطراب ، وسواس و غيره هستند، ارائه می دهد که اين خqqدمات در سه زمينه تشخيص، درمان و پيشنهاد روشهايی برای پيشگيری از معضالت و نابهنجاری های رفتاری ارائه می شqqود. روانشناسqqی صنعتی و سازمانی نيز يافته هqqای روانشناسqqی را در تمqqام محيqqط های کاری به کqqار می بqqرد يعqqنی دربqqاره اين کqqه محيqqط کqqار بايqqد چگونه باشد تا بهترين بازدهی را داشته باشد و يqqا چqqه متغيرهqqايی

17

در ارتباط بين کارفرما و کارگر موثر اسqqت و چqqه عqqواملی بqqاعث عqqدم تفqqاهم بين کارفرمqqا و کqqارگر می شqqود، مطالعqqه می کنqqد. روانشناسی عمومی نيز به مطالعه کليات روانشناسی می پqqردازد و روانشناسqqی و آمqqوزش کودکqqان اسqqتثنايی کqqاربرد يافتqqه هqqای روانشناسی در رابطه با کودکان استثنايی )تيزهوشqqان و معلqqولين

جسمانی( است.

- شرایط محیط کــار:8

شرایط محیط کار روانشناس بالینی بستگی به نوع بیماری که بqqا او روبرو است متفاوت می باشد بعنوان مثال بqرای روان درمqانی یqک بیمار از شرایط مطلوب اتاق روان درمqqانی کیفیت وسqqایل و نحqqوه قرار گرفتن و تنظیم آنها است.از جمله وجود یک صqqندلی کqqه بیمqqار بتواند در آن آسوده بنشیند و یک مبل راحت که در صورت لqqزوم بqqر روی آن دراز بکشد . همچنین اتاق درمان باید بی سر و صqqدا و آرام باشد تا مجال تمرکqqز و تفکqqر و آرامش بqqه بیمqqار بدهqqد پس یکی از شqqرایط مهم بqqرای محیqqط کqqار یqqک روانشqqناس بqqالینی آرامش آن

محیط کار می باشد .

- وسایل وابزار الزم برای انجام شغل:9

وسایل و ابزار الزم برای انجام کار روانشناس متفاوت است برای درمان بعضی از بیماریها که فقط نیازمند مصqqاحبه می باشqqد تنهqqا وسیله الزم برای یک روانشناس فقط گqqوش دادن می باشqqد ولی بqqqرای بعضqqqی از بیمqqqاران بایqqqد از وسqqqایلی مثqqqل تسqqqت هqqqای روانشناسی استفاده نمqqود در واقqqع می تqqوان گفت کqqه بqqر خالف

18

مشاغل دیگر که به وسqqایل و ابqqزار فqqیزیکی و مqqادی نیازمنqqد می باشد یک روانشناس از مهمترین ابزاری که مورد نیاز او می باشqد درست گوش دادن و درک درسqqت از نqqوع بیمqqاری فqqرد و بqqه کqqار گرفتن بهترین شیوه ها بررسqqی درمqqان بیمqqاری اسqqت کqqه در این راه از ابزاری مثل تست های روانشناسی نیز استفاده می نمایند. البته باید تستهای روانشناسqqی بqqه روز شqqوند، متأسqqفانه هنqqوز در بعضی از مراکز درمانی از تستهای قدیمی شخصیتی استفاده می شودو بهتر است از تستهای جدید اسqqتفاده گqqردد مثال اسqqتفاده از

.MMPI به جای تست میالنوتست

- خصوصیات جسمانی وتوانائیهــای بــدنی الزم بــرای10انجام شغل:

یک روانشناس بیشتر از آنکه از لحاظ جسمانی قوی باشد بایqqد از نظر روانی و ذهنی آمادگی داشته باشد ولی یک نظری وجود دارد که از آنجا که ممکن است یک روانشqqناس بqqا یqqک بیمqqاری ارتبqqاط داشته باشد که ممکن است بqqه پرخاشqqگری بqqر علیqqه روانشqqناس دست بزند باید در صورت لزوم از آمادگی جسمانی برای دفqqاع از خود برخوردار باشد . البته این کار بایqqد فقqqط بqqه عنqqوان دفqqاع از خود صورت گیرد و نه اینکه او هم بر علیه بیمqqار پرخاشqqگری کنqqد زیرا در هر صورت او یک بیمار است و اعمالی که انجqqام می دهqqد

به اختیار خود او نیست.

- معلولیت های بی اثر درانجام شغل:11

19

احساس نقص عضو داشتن با معلوليت بسيار متفqqاوت اسqqت مثال گاهيی فرد از نظر جسqqمی سqqالم اسqqت و حqqتی دارای تحصqqيالت عاليه نيز می باشد، ولی نتوانسqته در جامعqه جايگqاه خqود را پيqqدا كند، به همين دليل به آن معلول تلقی می شqqود و بqالعكس ممكن اسqqت شqqخص دچqqار نقص عضqqو باشqqد؛ ولی آنچنqqان توانسqqته از توانمنqqدی های خqqود اسqqتفاده كqqرده باشqqد كqqه جامعqqه نqqيز پqqذيرای مشاركت وی شده است. مثال می تqqوان از فqqردی كqqه دچqqار نقص عضو در چشمانش است، خواست تا با به كqqارگيری سqqاير اعضqqای بدن خود، نقص خود را بپوشاند يا به كمqqك خqqانواده، فqqردی را كqqه در پاهايش دچار اختالل است را به شخصی مثمرثمر جهت تايپ و كار بqqا كqqامپيوتر، تبqqديل كqqرد. پس می تqqوان گفت میتqqوان بqqا ديqqد مثبت در جامعه، ناتوانی و نقص عضو را از ذهن ها پqqاك كqqرد و بqqه

ساير توانمندی های معلول پرداخت.

یqqک روان شqqناس متعهدوکوشqqا وتحصqqیلکرده می توانqqد بqqا نقص عضqqوهم خqqودرا بqqه شخصqqی توانqqا در جامعqqه تبqqديل كنqqد، چراكqqه زنqqدگی معلqqول نبايqqد تحت الشqqعاع معلqqوليت وی قرارگqqیردواین

معلولیت برکاراو اثر منفی بگذارد .

ــرای12 ــنی الزم ب ــای ذه ــیات روانی، تواناییه - خصوصانجام شغل:

ویqqژگی مهم وضqqروری بqqرای یqqک2خوب گوش دادن وسخن گفتن روان شناس است.یک روان شناس باید بتوانqqد بqqا صqqبرو بردبqqاری وآرامش درونی خود،فضای مناسبی برای مراجعه کننqqده ایجادکنqqد

20

وبه اواجازه دهد که خود را تخلیه کرده ودغدغه های ذهنی خqqویشرا بیان کند

- رغبت های موردنیاز برای انجام شغل:13

ریاضی خوب و آمار قوی از ملزومات این رشته است چqqون آمqqار یكی از سنگ بناهای روانشناسی است و همچqqنین زبqqان انگلیسqqی قوی ، زیرا ما به زبان فارسی كتابهای روانشناسی زیادی نqqداریم. متأسفانه اکثر دروس اختصاصی آزمون علوم انسانی برای رشqqته روان شناسqqی هیچ ارتبqqاطی بqqا درس هqqای دانشqqگاهی این رشqqته ندارد و نمی توان گفت که اگر داوطلبی در این آزمون رتبه خوبی

به دست بیاورد، در دانشگاه نیز دانشجوی موفقی خواهد شد.

البته خوشبختانه در چند سال اخیر داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی نیز مجاز به انتخqاب گqرایش روانشناسqی بqالینی هسqتند و این بqqqqاعث بqqqqاال رفتن کیفی کالس هqqqqای دانشqqqqگاهی رشqqqqته روانشناسی شده اسqqت، چqqون زیسqqت شناسqqی و شqqیمی در این رشته اهمیت بسیاری دارد و باید پایه علوم زیستی دانشqqجوی این

رشته قوی باشد.

از سوی دیگر آمار و ریاضی در این رشqqته کqqاربرد وسqqیعی دارد و متأسفانه پایه ریاضی دانش آموزان رشته علوم انسانی تا حدودی ضعیف است و در دانشگاه نمی توانند کارهای آماری این رشته را به خqqوبی انجqqام دهنqqد و بqqاالخره در آزمqqون این رشqqته بایqqد زبqqان انگلیسی ضریب باالیی داشته باشد. زیرا ما به زبان فارسی تعداد زیادی کتاب روان شناسی نداریم و دانشجو الزم است که به کتب

21

مرجع این رشته که به زبان اصلی است مراجعه کند تqqا بتوانqqد بqqهمطالب جدید این علم دسترسی داشته باشد.

- ویژگیهای شخصــی )عــاطفی،اجتمــاعی ورفتــاری(14الزم برای انجام شغل:

دانشqجوی اين رشqته بايqد نسqبت بqه اطqراف و جامعqه خqود ديqد عميقی داشqqته باشqqد تqqا بتوانqqد ظرافتهqqای رفتqqاری افqqراد را درک کرده و در نهايت به ويژگی هqqای روانی افqqراد پی بqqبرد. یqqک روان شناس باید نسبت به اطراف وجامعه خود دید عمیقی داشته باشد تا بتواند ظرافت های رفتاری افراد را درک کنqqد وبqqه ویqqژگی هqqای روانی پی ببرد.امروزه روانشناسی با همqqه جنبqqه هqqای زنqqدگی مqqا ارتباط دارد وهر اندازه که جامعه پیچیده تر شود، روانشناسی نqqیز

نقش مهمتری در حل مسائل آدمی برعهده می گیرد.

بنابراین :اوال یک روانشناس باید حس انسqqان دوسqqتی و احسqqاس مسئولیت نسبت به ارزشهای انسانی داشته باشqqد و بیمqqار اعم از

و مذهبی که باشد از نظر مqqذهبی اینکه از هر قشر یا قوم یا دین و اخالقی چگونه است ) مسلمان است یا غیر مسqqلمان اسqqت ( و به او فقط به عنوان یک انسان بیمار نگاه کند کqqه نیqqا زمنqqد کمqqک است . از نظر اخالقی نیز یک روانشناس بالینی با توجه بqqه اینکqqه با بیماران مختلفی که ) اعم از زن و مqqرد( روبqqرو می باشqqد بایqqد نسبت به مسائل اخالقی اهمیت دهد و خدای ناکرده دچqqار ضqqعف ایمان نگردد . از دیگر ویژگیهای یک روانشqqناس بqqالینی این اسqqت که عاشق حرفه خود باشqد و از دل و جqان بqرای درمqان بیمqاران تالش کند و فقط هدفش کسب درآمد نباشد.ازدیگqqر ویqqژگی هqqای

22

شخصqqی اوتالش زیqqاد و خسqqتگی ناپqqذیری و بqqودن بqqا مqqردم وکنجکاوی نامحدودمی باشد.

- محل های اشتغال واستخدام:15

امروزه فارغ التحصيالن اين رشته در درجqqه اول جqqذب آمqqوزش و پرورش ویا بیمارسqqتان هqqای روانی ، ، مراکqqز مشqqاوره کودکqqان ، زندانها ، کودکستانها ، دانشگاهها و ... می شوند و يا در شرکتها و سازمانها به عنوان کارشناس روانشناسی فعاليت می کنند و عده ای نqqيز بqqه عنqqوان دسqqتيار متخصqqص روانشناسqqی بqqالينی و يqqا روانپزشqqک مشqqغول بqqه کqqار هسqqتند. درهرصqqورت اسqqتخدام در

مشqqکل می باشqqد و البتqqه سازمان ها و ادارات به صورت رسمی متاسqqفانه گqqاه دیqqده می شqqود کqqه بسqqیاری از زمینqqه هqqای کqqاری مربوط به این رشته، توسط رشته های مشابه ماننqqد، رشqqته هqqای

می گردد. مدیریت و ... انجام

- جنبه های مالی و حقوقی:16

یqqک روان شqqناس ممکن اسqqت در دانشqqگاه تqqدریس نمایqqد و از حقوق اساتید برخوردار باشد و نیز ممکن است در مراکز مشاوره خصوصی اشتغال داشته باشد و در مطب یا کلینیک خصوصی خود به کار روان درمانی بپردازد و مانند دیگر پزشکان ویزیت دریqqافت نماید . در مراکز روانپزشqqکی وضqqعیت کqqار روانشناسqqی متفqqاوت است بعنوان مثال در تهران روانشناسان بصورت شیفتی کqqار می کنند و در شqب نqیز روانشqناس در بیمارسqتان وجqود دارد ولی در

23

اصفهان در اکثر مراکز روانشناس فقط بصورت ساعت اداری کارمی کند.

- شـرایط ارتـقـاء:17

از شرایط ترقی کردن در روانشناسی می توان بqqه کسqqب تجربqqهبیشتر و همچنین اخذ مدارک تحصیلی باالتر اشاره کرد.

- نحوه استخدام وورود به شغل:18

باتوجه به محلی که می خواهد درآنجqqا اسqqتخدام شqqود یqqک سqqری آزمون برگزارشده وسqqپس طبqqق قqqوانین اموراسqqتخدامی کشqqور مراحل آزمون وگزینش راطی می کنqqد وجqqذب مراکqqز دولqqتی می

شود.

- ارتباطهای شغلی:19

رشته روانشناسqqی یqqک ارتبqqاط بqqا روان پزشqqکی دارد و یqqک روان شناس پزشک نیست . مثال روانشناس نمی تواند دارو تجqqویز کنqqد

، پزشqqک اسqqت و در درمqqان اختالالت روانی بqqر ولی روان پزشک خالف روان شناس از دارو نیز استفاده می کند ولی روان شqqناس در درمان اختالالت روانی از آزمونهای روانی ) تست ها ( استفاده می کند . تقریبا با تمام تخصصهای دیگqqر پزشqqکی ارتبqqاط مسqqتمر دارد. با هنرمندان و نویسqqندگان و افqqراد گونqqاگون در حرفqqه هqqای

دیگر نیزتماس دارد

24

- مطلوبیت ها ومحدودیت های شغل:20

هرگاه در مراکز پزشکی بیماری رو به بهبودی می رود یqqک حqqالت خوشایند ، مطلوب و رضایتمندبرای روانشناس بوجود می آید ولی در مرکز پزشکی مدرس چون اکثر بیماران بسqqتری دائم و مqqزمن هستند و خیلی از آنهqqا زنqqدگی گیqqاهی دارنqqد، حqqالت ناامیqqد کننqqده دارند. این بیماران از نظqqر داروئی در یqqک دوز پqqایین و نگهدارنqqده تحت درمqqqان هسqqqتند و از نظqqqر تکنیqqqک هqqqای روانشناسqqqی،رفتاردرمانی و طرح اقتصاد ژتونی برای بهبود نظqqافت شخصqqی )

selfcare و گرفتن برخی رفتارهای )Bizzareتفاده میqqار اسqqاز بیم شود و کارخاص دیگری نمی توان برای اینگونه بیماران انجqqام داد. در مرکز پزشکی فارابی اکqqثر بیمqqاران روانی حqqالت سوءمصqqرف

( هستند که روند بهبودیaddict( و یا معتاد )substance abuseمواد ) بیماران را مشکلتر می کند. در مرکز پزشکی نور و حضqqرت علی اصغر)ع( بخاطرآموزشی بودن محیط بسqیاری از کارهqا از جملqه گرفتن شرح حال از بیمار توسط دستیاران روانپزشکی انجام می شqqود و در جلسqqات علمی نظqqیر گراندرانqqدها نqqیز اکqqثرا جqqای روانشناسqqان خqqالی اسqqت ولی در کqqل می تqqوان مطلqqوبیت و

محدودیت روانشناسی را بدین صورت بیان کرد:

از مهمترین مزایا ومطلوبیت های رشته روانشناسی می تqqوان بqqه بعد معنوی این رشته اشاره کرد. از آنجا که کمک بqqه حqqل مشqqکل روانی یک انسان کار خدا پسندانه و بسیار بqqا ارزش اسqqت در این شغل بیشتر از آنکه بتوان به بعد مادی و کسب درآمد اشاره کqqرد می توان بqqه بعqqد اخالقی آن توجqqه نمqqود . از محqqدودیت هqqای این

25

نیز این است که از آنجا که در بعضی مواقع شqqدت بیمqqاری شغل فرد به نحوی است کqqه احتمqqال بqqر طqqرف شqqدن کامqqل آن وجqqود ندارد و از دست روانشناس خqqارج اسqqت و نمی تqوان بqqه صqqورت صد در صد تضمین نمود که بیمار کامال بهبود پیدا می کند بر خالف بیماری های مثل سرماخوردگی که ممکن است با تجqqویز دارو بqqر طرف شود . جامعه هنوز آگاهی کافی در خصqqوص روانشناسqqی و

خدمات آن ندارد. دعا نویسها هنوز در ایران فعالند.

- اتحادیه و یا انجمن و تشکیالت وابسته به شغل:21

انجمن روانشناسی ایران- سازمان نظام روان شناسی و مشاورهكشور- انجمن مشاوره ايران

- آینده شغل:22

)هرچند در بیمارستانها اگرچه از نظر تعداد، روانشناس بیشتر شده که هر دو یا سه بیمار باید یک روانشناس داشته باشqqد( ولی از نظqqر کیفیت نیز کارهای روانشناسی جایگاه خودش را پیqqدا کqqرده اسqqت. امروزه روانشناسی با همه جنبه های زنqqدگی مqqا ارتبqqاط دارد و هqqر اندازه که جامعه پيچيده تر شود، روانشناسی نqqيز نقش مهمqqتری در حل مسائل آدمی بر عهqqده می گqqيرد. اين بqqه معنqqای فرصqqت هqqای شغلی متنوع و گسترده بqqرای فqqارغ التحصqqيالن رشqqته روانشناسqqیاسqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqت. بqqه گفتqqه کارشناسqqان اين رشqqته، آينqqده روانشناسqqی در کشqqور مqqا روشن و اميدبخش است و فارغ التحصيالن اين رشته بايد آينده خود را در فردا ببينند. چون کشور ما يکی از کشqqورهای در حqqال توسqعه

26

است و بدون بهره گيری از شqاخه هqایی مختلqف روانشناسqی نمی تواند توسعه همه جانبه داشته باشد. از سوی ديگر کشور ما، کشور جqqوانی اسqqت و امqqروزه يکی از دغدغqqه هqqای خqqانواده هqqا حفqqظ بهداشت روانی و باال بردن سطح دانش فرزندانشqqان می باشqqد کqqه اين دو مهم نيز به ياری شqqاخه هqqای مختلqqف روانشناسqqی از جملqqه

روانشناسی رشد و روانشناسی تربيتی امکان پذير است.

- مراحل وجریان یک روزعادی برای شغل:23

بستگی به این دارد کqه در کجqا مشqغول باشqید اگqر در موسسqات  دولتی مشغول باشید مثqqل دیگqqر شqqغل هqqا سqqاعت شqqروع و پایqqان مشخصی دارد و اگqqر در کلینیqqک شخصqqی خqqود باشqqید بqqا توجqqه بqqه وقتهایی که به بیماران داده ایم و از قبل برای آنهqqا تعqqیین کqqرده ایم

به درمان آنها می پردازیم .

- محل وراههای کسب اطالعات بیشتردرباره شغل:24

مجله های روان شناسی مانند فصلنامه روانشناسی شناختی و ... 

سایتهای تخصصی و ...

- توصیه وپیشنهادالزم بــرای داوطلبــان ورود بــه این25شغل:

شايسته است شما در انتخاب رشته تحصqqيلی و بqqه تبqqع آن شqqغل آينده خود ابتدا مواردی را که در انتخاب هر فرد ممکن است تاثير داشته باشد در نظر بگيريد تا در اثر يک انتخاب صحيح هم از نظqqر اهداف فردی )آرامش و موفقيت( و هم اهqqداف اجتمqqاعی )بqqازده

27

مناسب( کqqه قبال بqqه آن اشارشqqد انتخqqاب درسqqتی داشqqته باشqqيد. ازسqqqويی ديگرگرچqqqه بايqqqد گفت کqqqه توجqqqه بqqqه اسqqqتعدادها، عاليق ،شرايط فردی ، خانوادگی، اجتماعی و ... در انتخاب رشqqته روان شناسی بسيار مهم است اما شما را به اين نکته نqيز آگqqاهي مي دهيم که رشته روان شناسي جزو رشته هqqايی اسqqت کqqه اگqqر انسان به هر دليلی بعد از فراغت از تحصqqيل نتوانqqد شqqاغل گqqردد بqqاز در زنqqدگی خqqانوادگی، تqqربيت فرزنqqد ،تعامqqل بqqا همسqqر و

اطرافيان کارايی دارد.

روان شناسی بالینی

اسqت کqqه بqه درک، پیش بیqqنی و درمqqانروان شناسی شاخه ای از نابهنجqqqqqاری، نqqqqqاتوانی و آشqqqqqفتگی های شqqqqqناختی، هیجqqqqqانی، زیست شناختی، روان شناختی، اجتماعی و رفتاری کمqqک می کنqqد و در گسqqتره وسqqیعی از جمعیت هqqای در جسqqتجوی درمqqان کqqاربرد دارد. نقش های شش گانه آن عبارت است از: ارزیابی و تشqqخیص، مداخلqqqه و درمqqqان، مشqqqاوره، آمqqqوزش و نظqqqارت بqqqر کqqqار روان درمانگرهqqا، پqqژوهش و مqqدیریت. غqqالب کارهqqای روانشqqناس

بالینی در راستای درمان و تشخیص، آموزش و پژوهش است .

بیشqqترین شqqمار روان شناسqqان در این رشqqته کqqار می کننqqد، یعqqنی رشته ای که سر و کارش با کqqاربرد اصqqول روان شqqناختی در امqqر تشخیص و درمان مشکالت عاطفی و رفتاری اسqqت. مثال بیمqqاری روانی، بزهکqqاری نوجوانqqان، رفتqqار جرم آفqqرین، اعتیqqاد دارویی، عقب ماندگی ذهنی، کشمکش های زناشویی و خqqانوادگی، و سqqایر

مشکالت خفیف سازگاری.

28

روان شناسqqqqان بqqqqالینی می تواننqqqqد در بیمارسqqqqتان های روانی، دادگاه هqqqای کودکqqqان یqqqا سqqqازمان های نظqqqارت بqqqر بزهکqqqاران، درمانگاه هqqای بهداشqqت روانی، نهادهqqای ویqqژه بqqا روان پزشqqکی،

ارتباط نزدیک دارند.

مصاحبه بالینی

مصqqاحبه از تمqqام روش هqqای متعqqددی کqqه بqqه منظqqور ارزیqqابی شخصیت افراد استفاده بqqرده می شqqود، اهمیت بیش تqqری دارد؛

آن می تqqوان بqqه مطqqالبی دسqqت یqqافت کqqه از هیچزیرا به وسیله روش دیگری به دست نمی آید؛ و از آنجا کqqه در مصqqاحبه بqqه هیچ

خاصی نیاز نیست، از این رو این روش همیشه و بqqهینوع وسیلهآسانی در دسترس روان شناسان است.

آنچه در مصاحبه به دست می آیqqد، هنگqqامی اهمیت می یابqqد کqqه تفسqqیر شqqود. در تفسqqیر می تqqوان متوجqqه اشqqتباهات قابqqل

مصا حبه کننده شد. البته در این مرحله ممکن استیمالحظه روان شناسqqان بqqه علqqل گونqqاگونی ماننqqد تعصqqبات شخصqqی، تئوری هqای نادرسqت و گرایش هqای مختلqف عqاطفی، در تعبqیر

نتایج مصاحبه، راه اشتباه را بپیماید.

روان شناس نه تنها به مطالبی که مصاحبه شونده بیان می کند ادای مطالب و واکنش هqqای عqاطفی کqqهینیاز دارد، بلکه نحوه

عqqاطفی ویمصاحبه شونده از خود نشان می دهد و نیز رابطه فکری که مصاحبه کننده با مصاحبه شqqونده دارد، مهم اسqqت و

مورد مطالعه قرار می گیرد.

29

روش های برگزاری مصاحبه

در مصاحبه دو روش کلی موجود است:

- در این روش، روان شناس پرسش های خود روش مستقیم. ۱ را از پیش تهیqqqه کرده اسqqqت و در هنگqqqام مصqqqاحبه آن هqqqا را می پرسد و به جزئیات رفتqqار شqqخص پی می بqqرد. روان شqqناس ممکن اسqqqت از این روش بqqqرای گqqqردآوری هرچqqqه بیشqqqتر اطالعات، در مدت زمان محدود بهره بگیرد. البته خطqqرات این روش زیاد است. مثال ممکن است بیمار تصور کند که فقط هر چه را کqqه روان شqqناس می پرسqqد بایqqد پاسqqخ بدهqqد و در نتیجqqه

رواناطالعاتی را که در مورد آن ها پرسشی نشqqده، در اختیqqار قرار ندهد. دیگqqر این کqqه پرسqqش کqqردن زیqqاد و سqqریعشناس

ممکن است بیمار را دچار حالت تدافعی کنqqد و در نتیجqه بیمqqار از دادن اطالعqqات کqqافی خqqودداری نمایqqد. مqqورد دیگqqر این کqqه ممکن است بیمqار فکqر کنqد کqqه روان شqناس می خواهqد او را مورد بازپرسی قرار دهد و نقاط ضعف او را بیابد و یqqا حqqتی او

را دیوانه تصور کند.

- در این روش، روان شناس بqqه طqqور غqqیر روش غیر مستقیم. ۲ مسqتقیم پرسqش هایی می کنqد تqا بیمqار را بqه موضqوعات مهم و قابل بحث هدایت کند. روان شناس باید به بیمار بفهماند کqqه تنهqqا

روان شناس کمک بqqه اوسqqت. در این روش روان شqqناسوظیفه مصqqاحبه را اداره کنqqد وبه بیمار اجازه می دهqqد کqqه بخش عمqqده

خود بیشتر و با دقت به سخنان او گوش می دهد.

30

شيوه هاي كار در روانشناسي باليني روان شناسي باليني و يا كلينيكي يكي از شاخه هاي كار در 

روانشناسي است كه منحصرا به شناخت و مداواي بيماري هاي رواني مي پردازد. اين نكته به اين معنا نيست كه آدم بايد مبتال به اختالالت شديد رواني باشد و يا عالئم شديد بيماري از خود نشان دهد تا براي مداواي آنها به مطب روانشاس رجوع كند. هر فردي

در رابطه اي متقابل با محيط زندگي اش بسر مي برد و مدام در حال تاثيرگذاري و تاثيرگرفتن از محيط زنذگي اش است. به اين معنا هر فردي داراي يك دنياي درون و يك دنياي بيرون است كه شكل دادن به هردوي آن دنياها با روابطي كه خاص خود آن فرد

احساسات و رفتارهاي وي ساخته و بكار, هستند و توسط افکار گرفته مي شوند صورت مي گيرد. بااين توصيف بسياري از اوقات

در راه درست كردن تعادل بين اين دو دنيا چيزهايي سخت جاني مي كنند وتوان انسان را بيش از حد محدود كرده و فشارهاي

زيادي را بوجودمي آورند كه براي حل آنها انسان احتياج به كمك پيدا مي كند. اشکال اين گونه کمکها بسيار متفاوت است اين

كمك مي تواند بصورت گپي ازته دل و حمايتي واقعي از طرف دوستي كه واقعا دوست است صورت بگيرد و گاهي از اوقات اين کمک حتما بايد بصورت كمكي تخصصي و توسط متخصص

باشد در کار باليني با مراجعين به مطب هاي روانشناسي سه شکل

اصلي براي برگزاري جلسات روان درماني وجود دارد که بنا به نوع مشکل و بهترين راه براي کار بر روي آنها هر مراجعه

31

کننده با يکي و يا با هر سه اين شکل کار آشنا مي شود. اين.سه شکل در زير قدري توضيح داده شده اند

روان درماني فردي   منظور از روان درماني فردي آن شكلي است كه فرد با 

روان درمانگر خود در جلسات مالقاتي كه فقط آن دو در آن شركت مي كنند حضور مي يابد. در روان درماني فردي اين

امكان فراهم مي آيد كه فرد با احساسات و افكار خود آشنايي عميق بيابد، به علت وجود آنها پي ببرد، روابط فردي خود را با ديگران و با چيزهايي كه زندگي جمعي را مي سازند آشكارتر

درك كرده و آنها را بهتر بشناسد و در نگاه كلي شخصيت خود را بهتر درك كند. تنها بعد از اين مرحله است كه فرد مي تواند

براي رفع مشكالتي كه وي را فرسوده كرده اند اقدام كند، بدون اينكه مانند گذشته دائما حالت ضعف، ناتواني، درد،

خودخوري، سركشي، پرخاش و خشونت و غيره جلوي رفع مشكالتش را بگيرند. سرعت و شكل رفع مشكالتي كه هر

شخصي براي كنارآمدن با آنها به روانشناس رجوع مي كند از فرد تا فرد متفاوت است. ولي بصورت كلي مي توان گفت كه رهايي از مشكالت يعني يادگيري جديد، يعني يادگيري چيزها و

روابط به نوعي ديگر، به نوعي كه ديگر فرد دست وپابسته اسير مسائلش نباشد. اين يادگيري روندي است كه سرعت و كيفيت آن در جريان روان درماني كامال بعهده خود فرد است و

روان درمانگر بحكم كسي است كه تشريح اين راه، نحوه شروع آن، پيش بردن آن و به سرانجام رساندن آنرا حمايت

.مي كند

32

روان درماني گروهي   روان درماني گروهي شكل ديگري از روان درماني است كه 

براي مسائل معيني برقرار مي گردد. و معموال شكل براي تشخيص. پيشرفته تري نسبت به روان درماني فردي دارد

اينكه روان درماني گروهي بدرد چه كسي مي خورد هر فردي تعدادي جلسات روان درماني فردي را پشت سر مي گذاردو

سپس مي تواند به جمعي از كساني كه همان مشكالت را دارند بپيوندد. در اين حال اعضاء شركت كننده در گروه رفته رفته به شكل روابط نزديك هر عضو ديگر درآمده و هر عضو گروه از

حمايت كنترل شده اعضاي گروه برخوردار شده و تمام نقش هاي جديد و چيزهايي را كه مي خواهد يادبگيرد تا به رابطه

بهتري با دنياي درون و دنياي بيرون خود دست بيابد در تمرين .با ديگران آنها را در خود دروني كند

مشاوره خانوادگي و خانواده درماني   در خانواده درماني تمام اعضاء يك خانواده به عنوان تك تك 

اعضاء يك سيستم شركت مي كنند. در ابتدا فقط مشكالتي حضور دارند كه تاب و توان يكايك اعضاء را سلب كرده اند.

هركدام از اعضاي خانواده عليرغم تالشهاي بسيارشان براي كنترل دامنه مشكالت رفته رفته به جايي رسيده اند كه نمي توانند با يكديگر و بعنوان تك تك اعضاء يك سيستم

مشكالتشان را حل كنند. بلكه هركدام با رفتارشان باعث پايدار ماندن مشكالت و سخت تر شدن آنها مي شوند. در اين حال مهم است اشاره شود كه در اينجا چيزي بعنوان تقصير و يا

گناه وجود ندارد و اصال مهم نيست كه چه كسي مسبب

33

مسائل شده است. بلكه هدف اول در خانواده درماني فهميدن نقش تك تك اعضاء خانواده براي برنامه ريزي و ايجاد تغييرات

الزم است. در اين شکل از كار درماني خانواده بعنوان يك سيستم حضور دارد و مي آموزد كه راهها و نظم هاي جديدي

ايجاد كند و آنها را بكاربسته تا اين روابط جديد جانشين روابط قبلي شوند. خانواده بعنوان يك سيستم مي آموزد تا بجاي

سرپوش گذاشتن بر مشكالت كه تنها موجب پابرجانگاه داشتن آنها مي شود براي يكايك مشكالت راههاي جديدي بيابد. طبيعي است كه شناخت پيدا كردن تك تك اعضاء خانواده از روندهاي فكري، احساسي و رفتاري خود و درك نقش و موقعيت خود

بعنوان يك عضو از سيستم خانواده در تمام طول روان درماني مشكالت آموزشي و تربيتي که. نقش اساسي بازي مي كنند

پدر و مادر و فرزندانشان با آن روبرو مي شوند نيز در اين شيوه از كار باليني به نحو بهتري نسبت به اشكال ديگر

روان درماني نتيجه مي دهد چه وقت مراجعه به روان شناس ضروري مي شود؟

درمان اختالالت رواني به همان اندازه مهم و حقيقي است كه درمان بيماري هاي جسمي. بسياري از اوقات هم نمي توان اختالالت جسمي را از اختالالت رواني جدا كرد. طبق آمار

رسمي سازمان بهداشت جهاني علت بيش از نيمي از بيماري هاي جسمي ناراحتي هاي رواني است كه در مدت طوالني با ايجاد اختالل در كاركرد طبيعي بدن مشكالت و

دردهاي جسمي را بوجود مي آورند. طبعا هرنوع فشار رواني را نمي توان بيماري خواند، و كمتر كسي به محض برخورد با

34

يك بحران رواني فورا به روانشناس رجوع مي كند. در مورد رجوع به روانشناس بخاطر درمان بيماري هاي رواني نيز مثل

اختالالت جسمي، هركس مدتي را به مدارا با آن آزردگي مي پردازد و هنگامي كه فشار آن زيادتر از توان تحمل مي شود بدنبال كمك از افراد متخصص مي رود. براي مثال وقتي كسي

سرما مي خورد در ابتداي سرماخوردن سعي مي كند با استفاده از ويتامين هاي الزم، مصرف نوشيدني هاي گرم و استراحت، به بهبود خود كمك كند؛ ولي اگر در عرض دو الي سه روز بهبودي

حاصل نشد به پزشك معالج خود رجوع مي كند. اولين قدم به سمت بهبودي و تسلط يافتن بر اختالالت رواني نيز همينطور

است. تشخيص اينكه چه زمان مراجعه به روانشناس ضروري مي شود به عهده خود فرد است، يعني زماني كه فرد نياز به

كمك تخصصي را احساس مي كند به روانشناس رجوع مي كند. اين نكته به اين معني است كه افرادي به روانشناس رجوع مي كنند كه توان تشخيص دارند و مي دانند مساله اي دارند و

اين مساله بايد حل شود. بطوركلي روان درماني شيوه اي است براي كمك به آندسته از افرادي كه توان تشخيص و مقابله با آزردگيهاي رواني را از دست نداده اند و شيوه اي است براي

ايجاد رشد و از بين بردن چيزهايي كه رشد فرد را محدود. مي كنند

اكثرا وقتي اختالالت به شكل كهنه درمي آيند، يعني زماني كه فرد بدون توجه به آن ها فقط »مي سوزد و مي سازد« و يا

راه حل هايي كه اختيار ميكند به اندازه كافي موثر نمي افتند، رفته رفته بحران اوليه شكل مذمن به خود مي گيرد و در كنار

35

خود بسياري از اختالالت ديگر را مي سازد كه ديگر عنان زندگي را از انسان گرفته و زندگي را تلخ مي كنند. يك

روان شناس در درجه اول مشاور بهداشت رواني است. ضرورت رجوع به روانشناس آن وقتي است كه فرد احساس

.كند در كاري و يا در حل مشكلي احتياج به كمك تخصصي دارد اما روانشناسان تنها به مداواي بيماري نمي پردازند. آيا كسي كه بخاطر مشكل تمركز فرزندش در مدرسه يا بخاطر امور

تربيتي فرزندش و يا بخاطر اختالفات خانوادگي اش راه هايي را خود آزمايش كرده ولي نتايج مطلوب را نگرفته است؛ و يا

كسي كه در مورد روابطش با كار، با همكاران، دوستان و غيره با مشكالتي روبرو است؛ و يا كسي كه در مورد انتخاب شغل

آينده اش مردد است، احتياجي به كمك تخصصي ندارد؟ طبيعي است كه براي همه اين امور مي توان به روانشناس مراجعه

.كرد روان شناسي باليني شاخه اي ازعلم روانشناسي است که به 

بحث در زمينه اختالالت رواني و تشخيص آنها و درمان مي پردازد. از عمر روان شناسي به شکل علمي و منظم فقط

حدود يک قرن مي گذرد. ولي رشد آن در چند سال اخير اعجاب آور بوده است. اين رشته هم مانند علوم ديگر فرمان

با ازدياد روزافزون دانش رشته هاي تخصصي بوجود آمد و بخش دارد و هر بخش عالقه20 - 30امروزه در امريکا حدود

سال اخير هيچ20و مهارت خاصي را عرضه مي کند. ولي در يک از رشته هاي روان شناسي به اندازه روان شناسي باليني

36

پيشرفت نکرده است و تعداد افرادي که در اين بخش تحقيق. مي کنند از رشته هاي ديگر روان شناسي به مراتب بيشترند

         روان شناسي باليني در گذشته تکامل روان شناسي باليني به سبب تاثير عوامل متعدد صورت گرفت که بعضي از آنها خارج از حيطه روان شناسي بود. براي

وسياست، فلسفه، بيولوژيمثال پيشرفتهاي حاصله در درماني موثرتاريخچه روان شناسيامثال آن نيز در تشکيل

بوده است. از عمر روان شناسي باليني به عنوان يک رشته سال مي گذرد تاريخ آن با تکامل90تخصصي و مستقل حدود

روان شناسي مرضي آميخته است و گذشته آن به زمان انسان اوليه مي رسد. بشر اوليه امراض رواني پديده اي ماورءالطبيعه

.مي دانست روشهاي درمان اينگونه بيماران که تصور مي شد دچار جن

زدگي و ارواح خبيثه شده باشند عبارت بود از سوراخ کردن جمجمه به منظور آزاد کردن روح پليد و به زنجير بستن، تنبيه جسمي و سوزاندن و انواع شکنجه هاي ديگر. در اواخر قرن هجده در فرانسه پزشکي به نام فيليپ پنيل رئيس بزرگترين بيمارستان رواني فرانسه شد. او با اصالحات نوع دوستانه به

درمان رواني کمک کرد. در قرن نوزدهم مسمزيسم بوجود به درمان هيپنوتيزمآمد. مسمز فردي بود که با استفاده از

. بيماران رواني پرداخت عوامل مؤثر در پيدايش روان شناسي باليني

37

ماهيت هوشپيدايش و تکامل روان شناسي باليني پيشرفت در نيزروان شناسي کودک ، تفاوتهاي فردي ، و اندازه گيري آن

حد فاصل ميان روان شناسي باليني و. نقش داشته اند .روان شناسي کودک از بعضي جهات بسيار نامشخص است زيرا روان شناسي باليني در اصل به سبب عالقه به مسائل

پيدايش ابزارها و آزمونهاي. کودکان عقب افتاده بوجود آمد رواني نيز در تکامل روان شناسي باليني نقش اساسي

. داشته اند روان شناسي باليني در ايران

در جريان تاريخ نود ساله روان شناسي باليني در دنيا ، ايران تاريخچه سي ساله اي دارد. اولين درس در اين رشته از روان

شمسي در گروه روانشناسي دانشگاه1344شناسي در سال تهران تدريس شد و اولين کتاب در اين زمينه به نام روان

شمسي از1345شناسي باليني تاليف سعيد شاملو در سال نخستين کلينيک روان. طرف دانشگاه تهران منتشر شد

و در دانشگاه تهان تحت عنوان مرکز1346شناسي در سال .مشاوره و راهنمايي ايجاد شد

در اين مرکز براي اولين بار کار سيستمي مرکب از يک روان و يکروانپزشکشناس باليني که سرپرست مرکز نيز بود، يک

به بررسي مسائل رواني دانشجويان پرداختند مددکار اجتماعي و با همکاري هم در تشخيص و درمان نابهنجاريهاي رفتاري آنها اهتمام ورزيدند. رشته روان شناسي باليني عمدتا در اوئل دهه

شمسي زماني رسميت يافت که در گروه1350سال روانپزشکي دانشکده پزشکي دانشگاه تهران واقع در

38

بيمارستان روزبه برنامه اي به نام فوق ليسانس روان شناسي. باليني ايجاد شد

ويژگيهاي روان شناسي باليني وظايف روان شناسي باليني متنوع و مختلف است و به

موسسه اي که روان شناسي در آن کار مي کند و همچنين به نوع تحصيالت و تعليمات عملي که داشته است بستگي دارد. براي مثال وظايف روان شناسي باليني در بيمارستان رواني

ممکن است منحصر به تشخيص بيماري از طريق تست باشد يا به روان درماني بپردازد يا مشغول تحقيقات شود و يا تعليم عده اي را به عهده بگيرد. روان شناس باليني ممکن است در

، زندانها ، بيمارستانها ،مراکز مشاوره کودکانمدارس ، دانشگاهها ، پرورشگاهها ، کودکستانها ، وزارت کار ، کارخانه ها

. و انواع ديگر موسسات انجام وظيفه کند انواع روان شناسي باليني

چهار نوع روان شناسي باليني وجود دارد: دسته اي که براي درمان بيماري با روانپزشکان و روانکاوان اشتراک مساعي

مي کنند و بيشتر به کشف ماهيت بيماري و طرز معالجه يک فرد خاص توجه مي کنند. دسته بعد روان شناساني که وقت

خود را بطور عمده صرف اندازه گيري خصوصيات افراد بوسيله تستهاي روان شناسي مي کنند. دسته ديگر فعاليتهاي دسته اول و دوم را بطور مساوي انجام مي دهند يعني هم به

.تشخيص و هم به درمان مي پردازند دسته آخر روان شناساني هستند که به تحقيق و آزمايش

خصوصيات بيماران رواني عالقه دارند و از طريق تجربي براي

39

کشف علل ، عالئم و طرق درمان مي کوشند. روان شناسان معتقدند که آگاهي از تمام اين روشها براي آماده ساختن روان شناسي باليني ضروري است و روان شناسي بدون آشنايي با

.آنها نمي تواند به نحو موثري انجام وظيفه نمايد تشخيص در روان شناسي باليني  

روان شناسان باليني از روشهاي مختلف براي تشخيص اختالالت استفاده مي کنند. از جمله اين روشها مشاهده رفتار

، بررسي تاريخچهآزمونهاي رواني ، مصاحبه کلينيکيبيمار ، . فردي و ... است

درمان در روان شناسي باليني روشهاي مختلف درماني در روان شناسي باليني وجود دارد که روان شناساني با توجه به رويکرد نظري که در روان شناسي

رفتار ، شناخت درمانيمثل . دارند يکي از آنها بکار مي برند و ... برخي از روان شناسان باليني ديدگاه روانکاوي ، درماني

.التقاطي دارند و از تمام شيوه هاي درماني بهره مي برندمزایا: 

کمک به دیگران برای غلبه بر مشکالتشان می تواند بسیار ارضاء کننده باشد.

نیازهای چالش های متفاوت هربیمار، روانشناس بالینی دارد که در جستجوی راه حل های ابتکاری وخالقانه

برآید..امکان کار خصوصی وجود دارد

معایب:

40

احتمال فشار کار زیاد به دلیل طبیعت و ماهیت دشوار درمان )مخصوصا در بیمارستانها مانند

بیمارستان مدرس که بیماران پسرفت شدید داشته و در یک زندگی نباتی بسر می برند و بصورت دائم

بستری می باشند(.سروکار داشتن با بیماران پرتوقع، اهل جر و بحث و

از نظر روانی ناپایدار.در بیمارستانها برای0صرف وقت زیاد برای هر بیمار

هر بیمار روانی حدود یک تا یک و نیم ماه وقت صرف می شود و درصورتیکه بیماریش حاد باشد زمان

بستری وی بیشتر طول خواهد کشید(.

روان درمانی روان درمqqانی بqqه هqر نqوع فرآینqqد بqاز آمqqوزی اطالق می شqود کqqه هدفش کمک به فرد رنجور با استفاده از روشهای درمqqانی اساسqqا روانی است و این با درمانهqqای جسqqمانی ماننqqد تجqqویز دارو مغqqایر

است.

سابقه فرهنگی - تاریخی روان درمانی  

بقراط روان درمانی علمی - تجربی را از پیش خبر داده بqqود. این روش از اواسط قرن هیجده بطور مسqqتمر در دنیqqای غqqرب مqqورد استفاده قرار داشته است. آنتوان مسمر نخسqqتین کسqqی بqqود کqqه

خqواب مصqنوعی حیqوانروش درمانی خqود را اسqتفاده علمی از نامید. با آن که نظریه های او بی اعتبار قلمداد شدند، روان درمانی

ادامه یافت و بعqد به لطqف نبqوغهیپنوتیزمعلمی - تجربی به شکل

41

فروید از شهرتی همگانی برخوردار گردید. در دهه های اخqqیر روان درمانی علمی - تجربی با استفاده از نظریه های پqqاولف و اسqqکنیر

و نظریه های شناختی بیش از پیش گسترش یافته است.

انواع روان درمانی

روان درمانی انواع خاص بسیاری دارد و تقسqqیم بنqqدیهای مختلفی بر مبناهای مختلف برای آن صqqورت گرفتqqه اسqqت. از یqqک تقسqqیم بندی که طول زمانی روان درمانی مورد توجه بوده روان درمqqانی را به دو نوع بلند مqqدت و کوتqqاه مqqدت تقسqqیم بنqqدی کرده انqqد. در تقسیم بندی دیگری بر حسب تعداد افqqراد شqqرکت کننqqده در روان درمqqانی دو نqqوع روان درمqqانی فqqردی و روان درمqqانی گqqروهی را

معرفی کرده اند. مهمترین

تقسیم بندی بر حسب نوع رویکرد مورد استفاده در طول درمqqان  انجام گرفته است. در این دسته روان درمqqانی مبتqqنی بqqر رویکqqرد

و روان درمانیهqqایشqqناخت درمqqانی ، رفتqqار درمqqانی ، روانکqqاویمبتنی بر روند انسان گرایانه قرار می گیرند.

چه افرادی تحت روان درمانی قرار می گیرند؟

نظqqر بqqه اینکqqه روان درمqqانی یqqک نهqqاد متکی بqqر فرهنqqگ اسqqت اشخاصی که مناسب آن تشخیص داده می شوند در جوامع مختلف

42

متفاوتند. ولی بطور کلی افراد ذیل عمqqدتا از روان درمqqانی بهqqرهمی برند:

ویقهایqایی تشqا شناسqد بqه بتواننqروان پریشها: برای این ک خqqود در موقعیqqتی قqqرار گیرنqqد تqqا بqqا این استرسqqها برخqqورد

موثرتری داشته باشند. راز وqqا فqqدن بqqرای روبروشqqه بqqی کqqا: اشخاصqqروان رنجوره

نشqqیبهای زنqqدگی تحت تqqاثیر تجربه هqqای احتمqqاال ناخوشqqایند گذشته که به فرآیند رشد و یادگیری آنها لطمه زده است بqqا دشواری روبرو می شوند. این اشخاص و همینطور اشخاصی که تحت تاثیر مشکالت موقت زندگی دچار واکنشهای روانی مثل داغ دیدگی شده اند بزرگترین میزان افqqرادی را تشqqکیل

می دهند که تحت روان درمانی قرار می گیرند. گروه بعد افرادی را شامل می شود که رفتار و حاالت روانی

آنها برای خودشان بلکqqه بqqرای دیگqqران آزار دهنqqده اسqqت واغلب از طرف اطرافیان برای درمان هدایت می شوند.

اهداف روان درمانی

علیرغم تفاوتهای قابل مالحظه کلیه روشهای روان درمqqانی شqqشهدف را مد نظر دارند.

. رابطqqه درمqqانی را تقqqویت می کننqqد. ایجqqاد یqqک رابطqqه درمqqانی1 مناسب و قوی از الزامات اساسی در روان درمانی اسqqت. بqqدون

بوجود آمدن چنین رابطه تداوم درمان میسر نخواهد شد.

. ایجاد امیدواری در بیمار برای دریافت کمک و ادامه درمان 2

43

. روشها و منطqqق درمqqانی بqqه بیمqqار کمqqک می کنqqد تqqا بqqا کسqqب3 اطالعات تازه دربqqاره مسqqائل خqqود و راههqqای موجqqود بqqرای کنqqار

آمدن شناخت بیشتری پیدا کنند.

. ایجاد انگیزش در بیمار 4

. افزایش احساس تسلط بر خود و زندگی در بیمار 5

. کاربرد آموخته ها در طول روان درمانی در زندگی واقعی 6

 

شرایط الزم برای روان درمانی

این شqqرایط را بqqه سqqه دسqqته کلی می تqqوان تقسqqیم بنqqدی کqqرد: شرایط مربوط به موقعیت و مکان روان درمانی ، ویژگیهای روان

درمانگر و نوع بیماری.

در شرایط مربوط به موقعیت و مکان روان درمانی اتاقی کqqه روان درمانی در آن صورت می گیرد از حیث آرامش و به دور بودن از هqر گونه مزاحمت ، آرایش و لوازم مورد نیاز مqqورد توجqqه بqqوده اسqqت. ویژگیهای مربوط به درمانگر در مرحله نخست آشqqنایی و تسqqلط او را بqqر روان درمqqانی شqqامل می شqqود. اغلب روان درمانگرهqqا بqqرای هدایت فعالیتهای خqqود از چqqارچوب خاصqqی اسqqتفاده می کننqqد و این

چارچوب اغلب متناسب با شخصیت و عالیق آنهاست.

44

بqqرخی از درمانگرهqqا در کqqار اسqqتفاده از هیپنوتqqیزم مهqqارت دارنqqد. بعضی در گروه درمانی موفق ترند. برخی به اصالح شqqناختهای فqqرد مبادرت می ورزند و جمعی دیگر معتقد به تغیqیرات رفتqاری هسqتند. ارتبqqاط محترمانqqه و در عین حqqال جqqدی ، سqqالمت روان و پختگی شخصqیت روان درمqانگر از دیگqر ویژگیهqای مهم آنهاسqت. انتخqاب شیوه روان درمانی از سqqوی دیگqqر بqqا نqqوع اختالل تحت درمqqان نqqیز

رفتار درمqqانیمرتبط است. برخی اختالالت همچون ترسها عمدتا با با درمqانافسردگیبهبود سریعتر و بهتری می یابند و برخی همچون

شناختی.

مجریان روان درمانی

از دوران مسqqمر تqqا اواسqqط قqqرن بیسqqتم روان درمqqانی از سqqوی پزشکان ، متخصصین اعصاب و بعدا روانپزشqqکان مqqورد اسqqتفاده قqqرار می گqqرفت. در دهه هqqای اخqqیر بایqqد بqqه این گqqروه مqqددکاران اجتماعی دست اندرکار روانپزشqqکی و کمی دیرتqqر روان شناسqqان بالینی و پرستارهای روانی را اضافه کرد. اما بطqqور کلی مجریqqان روان درمانی بسته بر فرهنگ و شرایط دیگر موجود در هر جامعه

با اندک تفاوتهایی همراه است.

در ایاالت متحده کثرت تقاضا برای روان درمانی موجب گسqqترش مراکزی که خدمات روان درمانی ارائqqه می دهنqqد شqqده اسqqت. در ایqqران این خqqدمات در بیمارسqqتانهای روانی ، بخشqqهای اعصqqاب و روان سqqایر بیمارسqqتانها ، مراکqqز دولqqتی از جملqqه بهزیسqqتی و درمانهای اخیر در سایر ادارات و کارخانجات که بخشهای مشاوره

45

و روان درمانی دایqqر کرده انqqد و همچqqنین در کلینیکهqqای خصوصqqیمشاوره و روان درمانی توسط روان شناسان ارائه می شود.

روانکاوی    

شاید هیچ نهضت و یا مکتبی به اندازه مکتب روانکاوی بر نظqqرات و فعالیت های روان شناسان امروزی تاثیر نداشته اسqqت. این تqqاثیر

وانگیزش ، شخصیت ، رشدهنگام صحبت در مورد مسائلی چون ... نمود بیشتری پیدا می کند. با آن کqه عqده ای از روان شناسqان و مخصوصا در دهه های اخیر ، آیزنqqک و همکqqارانش بqqه علمی بqqودن این نظریqqه سqqخت مشqqکوک شqqده اند و انتقqqادات فqqراوانی بqqه آن نموده انqqqد معهqqqذا تئqqqوری و روش روانکqqqاوی هنqqqوز فعالیت هqqqای روان شناسان را در زمینه های مختلqف بqqه شqqدت تحت تqqاثیر قqqرار

می دهد.

آیا یک مکتب روانکاوی ثابت وجود دارد؟

می توان گفت که در حال حاضر یک مکتب روانکاوی وجqqود نqqدارد، بلکه از زمان فروید تا کنون که موسس این مکتب اسqqت، مکqqاتب مختلفی در این زمینه ایجاد شده است. حqqتی فرویqqد نqqیز در زمqqان حیاتش بسیاری از نظریات اولیه خود را تغییر داد. همکاران فروید مانند یونگ ، آدلر و رانک و دیگران چه در زمان او و چه بعqqد از او در ساختمان و روش های آنالیز تغییرات محسوسqی ایجqاد کqرده و در حقیقت مکاتب جدید ارائه داده اند. به این دسته از روانکqqاوان ،

 نو روانکاوان گفته می شود.

اصول اساسی روانکاوی

46

غریزه در روانکاوی         ·

اصل لذت و اصل واقعیت         ·

ساختمان شخصیت         ·

غریزه در روانکاوی

مانند تئوری های پویا نظریqqه روانکqqاوی بqqر اسqqاس انگqqیزه موجqqود استوار است. و به این علت اساس یک تئوری محسوب می شqqود. بر اساس این تئوری خصوصیات روانی موجود را بایqqد بqqر اسqqاس حقایق و وقایع گذشته مورد توجه قرار داد و ماهیت آنان را بر این اساس شناخت. فروید برای نیروها یqqا قqqوایی کqqه سqqبب انگqqیزش رفتار انسان می شود، اصqqطالح غریqqزه را بکqqار می بqqرد، البتqqه این اصطالح سبب سو تفاهم هایی شده است. زیرا نیروهایی که فروید بqqه آن اشqqاره می کنqqد معنqqای غqqیر قابqqل تغیqqیر پqqذیری غریqqزه را نمی دهqqد. بلکqqه بqqه گفتqqه فرویqqد بعضqqی از این نیروهqqا تحت تqqاثیر

شرایط محیط و بر حسب هدف آنها قابل تغییرند.

به نظر فروید دو دسته انگqqیزه یqqا غریqqزه اصqqلی در انسqqان وجqqود دارد کqqه هqqر دو مqqاهیت زیسqqتی یqqا بیولوژیqqک دارنqqد. اولین دسqqته شامل احتیاجات ساده جسمانی از قبیل گرسنگی، تشنگی، دفqع و تنفس می شوند. این کشش ها بر اساس تغیqیرات جسqمانی ایجqاد می شوند، ارضا آنها حیاتی است و هدف آنها را نمی توان تغییر داد و بنابراین تنوع زیادی در این احتیاجات وجود ندارد. از نظر فرویqqد این نیازهqqا از دیqqدگاه روان شناسqqی اهمیت زیqqادی ندارنqqد. فرویqqد گروه دوم احتیاجات را بر اساس تجاربی کqqه بqqا بیمqqاران نوروتیqqک

47

داشqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqت طبقه بنqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqدی نمqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqود.

این دسته احتیاجات دو نوعند. یکی انگیزه زندگی و غریqqزه مqqرگ. نوع اول انگیزه های جنسی را در بر می گیرد و غالبا بqqه آن لیبیqqدو می گویند. لغت جنسی ، سو تفاهم زیادی را سبب شده اسqqت. در صورتی که منظور فروید از این لغت نسبت به آنچه که معمqqوال از آن درک می شود، معنای بسیار وسیع تری دارد. در حالی که هqqدف غریqqزه زنqqدگی صqqیانت اسqqت، ادامqqه زنqqدگی، تکqqاپو و سqqازندگی است. هqqدف غریqqزه مqqرگ از بین بqqردن خqqود ، خودکشqqی ، دیگqqر کشی و امثال آن است. موضوع غریزه مqqرگ مqqورد انتقqqاد شqqدید

روان شناسان قرار گرفت.

اصل لذت و اصل واقعیت

اصل لذت بر حذر کردن از درد و رفتن به طqqرف لqqذت یqqا کqqاهش تنش اشاره دارد. به نظqqر فرویqqد فعqqالیت اصqqل واقعیت دیرتqqر از اصل لذت در انسان ایجاد می شود. کودک از بqدو تولqqد تqqابع اصqqل لذت است، ولی اصل واقعیت در اثر محیط و به تدریج در او ایجاد خواهد شد. وقتی کودک درمی یابد که تمایالت آنی او برای دریافت لذت با هدف های بزرگتری مغایرت دارد، سعی می کنqqد واقعیت را

قبول نماید.

ساختمان شخصیت

روانکqqاوی شخصqqیت انسqqان را از سqqه دسqqته خصوصqqیات اصqqلی می داند که آنها را ایqد ، ایگqو و سqوپرایگو نامیده انqد، کqه در زبqان فارسی به ترتیب به نهاد ، خود و فراخود ترجمqqه شده اسqqت. نهqqاد

48

عبارت است از منشا و منبع تمqqام انرژی هqqای غریqqزی بqqه عبqqارت دیگر تمام تمایالت خام ، کنترل نشده، غیر اجتماعی بدون جهت و اولیه انسان را نهاد می نامند. همزمqqان بqqا رشqqد تqqدریجی کqqودک و فهمیدن این مطلب که قادر بqqه ارضqqا تمqqام تمqqایالت خqqود نیسqqت قسمت دوم شخصیت که خود می باشد، برای کنqqترل خواسqqته های

نهاد به وجود می آید.

اگqqر چqqه ، خqqود ، در حقیقت از نهqqاد جqqدا می شqqود و از آن نqqیرو می گqqیرد، ولی در واقqqع بqqر اثqqر تجqqارب کqqودک از محیطش شqqکل می گqqیرد. هqqدف خqqود ، این اسqqت کqqه بqqه نهqqاد جهت دهqqد ، آن را کنترل کند و ارضا می باشد. فراخود ، تقریبا شبیه آن چیزی اسqqت که در اصطالح متعارف ، وجدان نامیqده می شqود. فراخqود در اثqر درون فکنی معیارهqqای اجتمqاعی ایجqاد می شqqود کqqه پس از مqqدتی خود خرد را برای انجqqام اعمqqال درونی راهنمqqایی می کنqqد. رابطqqه میان این سه دسته از عوامل شخصیت انسان را می سازد. نهqqاد ، هدف لذت طلبی دارد، فراخqqود هqqدف منqqع کننqqده و خqqود ، هqqدف

واقع بینی تعامل دهنده.

تاریخچه روانکاوی

تاثیرات پیشینیان بر روانکاوی

نظریــات مربــوط بــه ذهن ناهشــیار و تــاثیر آنهــا بــر ظهــورروانکاوی

نظریqqه مونqqاد شناسی بqqر طqqرح الیب نیqqتزدر اوایل قرن هجqqدهم خود اقدام کرد که در آن درجات متفاوتی از وضوح یا هشیاری کqqه

49

از ناهشqqیاری کامqqل تqqا وضqqوح یqqا هشqqیاری قطعی تغیqqیر می کنqqد، ، فیلسqqوف ویوهqqان فریqqدریچ هربqqارتعنوان کرد. یک قqqرن بعqqد

مqqربی آلمqqانی ، مفهqqوم ناهشqqیار الیب نیqqتز را بqqه مفهqqوم آسqqتانه نیز در تqqدوین نظریه هqqا دربqqارهگوستاو فخنرهشیاری توسعه داد.

ناهشیار خدمت کرد. پیشنهاد او مبنی بqر این کqqه ذهن را می تqوان بر جایفرویدبا یک قطعه یخ قیاس کرد، تاثیر بیشتری در اندیشه

گذاشت.

فروید در چند کتاب خود از عناصر سایکو فیزیک فخqqنر نقqqل قqqول انqرژیکرده و بعضی مفاهیم عمده از جمله اصqل لqذت ، مفهqوم

را از کارهqqای فخqqنر اقتبqqاس کqqردهروانی و اهمیت پرخاشqqگری است. بنابراین فروید نخستین کسی نبود که ذهن ناهشqqیار انسqqان را کشف کرد و یا حتی بطور جدی آن را مqqورد بحث قqqرار داد. او اعتراف کرد کqqه فیلسqqوفان پیش از وی بطqqور گسqqترده ای بqqه آن

پرداخته اند.

نظریات مربوط به آسیب شناسی روانی و تاثیر آنها بـرظهور روانکاوی

در خالل قرن نوزدهم دو مکتب فکqqری عمqqده در آسqqیب شناسqqی . در مکتب تنی این عقیده وجqqودتنی و روانیروانی وجود داشت:

داشت که نابهنجاریهای رفتqqاری علت بqqدنی دارد. مکتب روانی بqqه توجیه علل ذهنی یا روانی اختالالت رفتاری متوسqqل می شqqد. روی هم رفته مکتب تنی بqqر روانپزشqqکی قqqرن نqqوزدهم مسqqلط بqqود و روانکاوی به عنqqوان جنبه ای از طغیqqان علیqqه این جهت گqqیری تqqنی

بوجود آمد.

50

کاربرد هیپنوتیزم و تاثیر آنها بر ظهور روانکاوی

روانپیش از آن که فروید نشر عقاید خود را آغqqاز کنqqد، اصqqطالح بqqه گونqqه گسqqترده ای بکqqار می رفت. در این حیطqqه عمqqدتادرمانی

بqqود.اختالالت روانیتاکید بر کqqاربرد هیپنوتqqیزم در فرآینqqد درمqqان از جملqqه افqqرادی بودنqqد کqqه بqqرای درمqqانپqqیر ژانه و ژان شqqارکو

از هیپنوتیزم استفاده می کردند. بیماری هیستری

نظریه داروین و تاثیر آن بر رونکاوی  

اندیشه هایی را مورد بحث قرار داد که بعدها فروید آنهqqا راداروین به عنqqوان موضqqوعات اصqqلی در روانکqاوی مطqqرح کqqرد. از جملqqه فرآیندهای روانی ناهشqqیار و تعارضqqها ، اهمیت رویاهqqا ، نمqqادگری

. نظریه هqqqای داروین همچqqqنینرفتqqqارنهفتqqqه نشqqqانه های عجیب اندیشه های فروید را درباره رشد کودکی تحت تاثیر قرار داد.

آغاز روانکاوی

در اتqqریش چشqqم بqqه1856 سqqردمدار روانکqqاوی در سqqال فروید جهان گشود. وی پس از پایان تحصیالت پزشqqکی بqqا این کqqه مایqqل بود تمام وقت خود را به مطالعqqه و تحقیqqق بگذرانqqد، بqqرای تqqامین معاش خود و خانواده اش به ناچار پزشکی را پیشqqه خqqود سqqاخت. ولی در عین حqqqال بqqqه مطالعqqqه و تحقیqqqق می پqqqرداخت و نتیجqqqه تحقیقات خود را به رشته تحریر در می آورد و منتشqqر می سqqاخت.

بیماریهqqای عصqبیفروید چون عالقه ویژه ای به بررسqی و درمqqان داشت، برای تکمیل اطالعات خود در این زمینه به پqqاریس رفت و

کqqار کqqرد وژان شqqارکویک سال با روانپزشک معروف فرانسqqوی

51

ماننqqد او بqqه وسqqیله خqqواب تلقیqqنی بqqه درمqqان بیمqqاری هیسqqتری پqqرداخت، ولی چqqیزی نگذشqqت کqqه این روش را کنqqار گذاشqqت و

را که با گفتگوی بqqا مqqریض ، هیسqqتریژوزف بروئرروش درمانی را معالجqqه می کqqرد، مناسqqب تر تشqqخیص داد و چنqqدی بqqا بروئqqر

همکاری نمود.

بروئر و فروید کتاب پژوهشهایی دربqqاره هیسqqتری1895در سال را منتشqqر کردنqqد کqqه اغلب نقطqqه آغqqاز رسqqمی روانکqqاوی تلقی

را بqqه عنqqوان وسqqیله ایخودکqqاویمی شود. بعدها او کqqار تqqاریخی برای درک بهqqتر خqqویش و بیمqqارانش در پیش گqqرفت و روشqqی را

نام نهqاد. خودکqqاوی او تقریبqا دو سqال طqqولتحلیل رویابکار برد، کشqqید و سqرانجام در کتqqاب تعبqqیر رویاهqqا منتشqر شqد. فرویqد در

عقاید جدید خود را تدوین کqqرد و بqqه تqqرتیب1900سالهای بعد از نظریqqهآسیب شناسی روانی زندگی روزمره و سه مقالqqه دربqqاره

را منتشر کرد و به تدریج عقاید وی مورد استقبال مجامعجنسیت علمی قرار گرفت. با ایراد چند سخنرانی به دریافت درجه دکترای

افتخاری در روان شناسی نایل شد.

روانکاوی بعد از تاسیس

تسلط انحصاری فروید بر روانکاوی نوین دیری نپایید. هنوز بیست سالی از بنیانگذاری این جنبش نگذشته بود که توسط روانکqqاوانی کqqه در یqqک یqqا چنqqد موضqqوع بنیqqادی بqqا فرویqqد مخqqالف بودنqqد، بqqه گروههqqای رقیب تجزیqqه شqqدند. فرویqqد واکنش مناسqqبی بqqه این مخالفان نشان نداد. وی همین که این افراد از آموزشqqهای او روی گرداندند، بدون توجه به روابط نزدیک شخصqqی یqqا حqqرفه ای آنهqqا ،

52

همگی را بیرون انداخت و دیگر هرگqqز بqqا آنqqان صqqحبت نکqqرد. اینکارن هورنامی ، آلفرد آدلر ، کارل یونگگروه ، شامل

را تشqqکیل می دادنqqد. آنهqqا بqqا وجqqود این کqqه ازنوفرویدی هاگروه    اصول و مقدمات اصلی اندیشه های فروید جانبداری می کردند، اما در طول سالها جنبه های معینی از نظام فرویqqد را اصqqالح کردنqqد و

بسط دادند.

اریک اریکسون و هنری مورای ، گوردون آلپورتافرادی نیز چون بعد از مرگ فروید رویکردهای خود را پرورش دادند. اینان کسانی نبودنqqد کqqه بqqا فرویqqد مخqqالفت کqqرده باشqqند و هرگqqز فرویqqدی سخت آئین نیز نبودنqqد، بلکqqه عقایqqد خqqود را از اندیشqqه های فرویqqد گرفتند، یا عقایqqد فرویqqد را بسqqط دادنqqد و یqqا در مخqqالفت بqqا آثqqار

فروید گام برداشتند.

مقاله در مورد آسیب شناسی اجتماعی برایرشته روانشناسی

: تعريف آسيب شناسي

آسيب شناسي اجتماعي يعqqني شqناخت ريشqه اي بي نظمي هqاي اجتماعي استفاده ازاين واژه بqqه خqqاطراين اسqqت كqqه هماننqqديهاي بين پيكqqره جامعqqه ازنظردانشqqمندان وانشqqهاي اجتمqqاعي وپيكqqره انسqqqان دردانشqqهاي زيسqqتي وجqqوددارد.بqqه طوريكqqه نخسqqتين واحددرجسم انسان سqqلول اسqqت .مجموعqqه سqqلولهاي يqqك بqqافت

رابه وجودمي آورد .مانندبافت روده ،معده ،مخاط بيني .

53

مجموعqqqه ازبافتهqqqا انqqqدام رابوجqqqودمي آورندمانندانqqqدام :بينqqqايي وغيره .ومجموعه اندام دستگاه رابه وجودمي آورد مانند: دسqqتگاه گوارش ،گردش خqqون ،دفqqع ادرارومجموعqqه چنددسqqتگاه روي هم

اورگانسيم موجودزنده ياانسان راسبب مي شود.

پس هرانسان ازمجموعqqه دسqqتگاههاي :عصqqبي ،تنفسqqي ،گqqردش خqqون ،گوارشqqي ودفqqع ادرارتشqqكيل شqqده اسqqت .همين وضqqعيت درموردجامعه نيزقابل بحث مي باشد .به طوريكه سلول درجامعه يqqqك فqqqردمي باشqqqدويك اورگانسqqqيم انسqqqاني كqqqل جامعqqqه مي باشد.بافت گروه مي باشدودستگاه طبقه اجتماعي .حال همچنqqان كه يك تك سلول دربqqدن ماشqqروع بqqه رشqqدياتكثيرناموزون بqqيرون ازقاعده كنداصطالحا آن بافت سرطاني شده است .اگرآن سلول رادرمqqان نكqqنيم بايسqqتي در انتظارسqqرطاني شqqدن كqqل وجوديqqكانسان باشيم .به همين ترتيب انتظارمرگ آن فردراداشته باشيم .

درجامعqqqqه نيزاگرافرادناراضqqqqي مشqqqqكل دارناگqqqqام ويqqqqامحروم پديدآينqqدوآنان احسqqاس منفي نسqqبت بqqه اجتمqqاع خودپيداكننqqد و تعqqدادآنهاافزايش يابqqدآنان بارفتارهqqاي خالفكارانqqه وضqqداجتماعي سالمت كل جامعه رانيزبه خطرمي اندازد.بنابراين آسيب شناسqqي اجتمqqqاعي مانندآسqqqيب شناسqqqي وروانشناسqqqي زيسqqqتي بqqqراين باوراسqqت كqqه پيشqqگيري ازدرمqqان آسqqانتر،ارزانqqتر وكارآمqqدترمي باشqqد.وهمينطورپيشqqگيري ازپشqqيماني بهتراسqqت .وآنگqqاه كqqاري منطقي ونتيجqqه بخش خqqواهيم داشqqت كqqه بqqه اين پاسqqخ رسqqيده باشqqqيم كqqqه :چqqqه بكqqqنيم تqqqا مشqqqكلي پديدنيايqqqد؟بqqqه طوريكqqqه درروانشناسي زيستي براي نمونه مي گويندكه زيرآفتاب مسqqتقيم زيادقرارنگيريد.خوراكيهاي سوخته ،ته ديqqك سqqوخته سqqيب زميqqني

54

سوخته رانخوريدمواد شيميايي راكه بqqه غqqذاهاي كنسqqروي اضqqافه مي كننqqدازآنهايي كqqه مي توانندسqqرطان زاباشqqندازخوردن آنهqqا

(بيش ازچهqqارxپرهيزكنيد سيگارنكشيد. دربرابqqر پرتوهqqاي ايكس ) بارقرار نگيريد مانندعكس برداري . تqqا اينجqqا پيشqqگيري مي باشqqد يك مرحله بعqqدازآن چكاپهqqاي شqqش ماهqqه ويqqك سqqاله اسqqت .مثال ازآنجqqايي كqqه روي چهqqل وپنج سqqال احتمqqال سqqرطان پرسqqتات درآقايqqان زيqqادمي باشqqدبه جاسqqت كqqه هرمqqرد چهqqل وپنج سqqاله ، سالي يك بار پروستاتش راموردمعاينه قرار دهqد وهمينطورمqqيزان

(را انqدازه گqqيري كندتاروشqن شqqودكه دفqعP,G,Aاسيدفسفات يا) پروسqqتات اونگqqران كننqqده اسqqت يqqاخير وازآنهqqايي كqqه خانمهqqا درمعرض سqqرطان واژون هسqqتنديادرمعرض دسqqتگاه زنqqانگي مي باشندخوبسqqت كqqه سqqالي يqqك بارآزمqqايش پqqاپ اسqqميررا انجqqام دهندويامعاينه شqqوندواگرخدايي نqqاكرده وضqqعيت نگqqران كننqqده اي دربخش پروسqqqqqتات درآقايqqqqqان ودربخش رحم ،پسqqqqqتان ،واژن خانمهاباشqqqqنديعني ملكنqqqqتي )يعqqqqني سqqqqرطان (تشqqqqخيص داده شqqودحتماباخارج كqqردن رحم درخانمهاويqqابيرون آوردن پروسqqتات درآقايqqان متاقازتادچارسqqازي همqqه سqqلولهابه ملكنqqتي ياسqqرطان

پيشگيري كنيم .

پيش ازمتافازشqqيمي درمqqاني انجqqام مي گيردكqqه درصqqورت عqqدم موفقيت ممكن اسqqت كqqه فردبمqqيرد.بqqه همين تqqرتيب يqqك جامعqqه نqqيزمي تواندماننqqدفيزيولوژي يqqك انسqqان كqqه بqqه كqqام مqqرگ مي رودسقوط كرده نابودشده واز بين برودبنابراين همچنان كqqه بqqراي پيشگيري ازمرگ هاي نابهنگام مي توان باتوجه بqqه مشqqاهده هqqاي ژنqqqqتيكي پيش ازازدواج وتوجqqqqه بqqqqه عوامqqqqل دوران بqqqqارداري

55

وتغذيه ،بهداشت جسمي نيرومنددرمقابل بيماري داشت .بابرنامqqه ريزي درزيست اجتماعي تقسqqيم نسqqبي عادالنqqه دارايي هqqا،توزيqqع منصqqqفانه وبرنامqqqه ريqqqزي بqqqراي متولqqqدين بعqqqدي وپيش بيqqqني كادرمسqqqqqكن ،بهداشqqqqqت وغqqqqqيره بqqqqqراي آنqqqqqان ازپيqqqqqدايش افرادضداجتماعي قانون گريز،قqqانون بسqqته )زنqqدان (وكسqqاني كqqهشيشqqqqqه اتومبيqqqqqل مي شqqqqqكنند وغqqqqqيره جلوگqqqqqيري كqqqqqرد. حqqqال كqqqه مي تواننqqqد بqqqه جامعqqqه خسqqqارت جqqqبران ناپqqqذيريواردكنندپيشqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqگيري كqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqنيم .

هدفهاي آسيب شناسي اجتماعي :

q شناسايي آسيب هاي اجتماعي وعوامل ايجادكننqqده آن :گفتqqني1 است كه ماناهنگامي كه ازعلل وريشqqه هرمشqqكلي بي خبرباشqqيم درمان ،برطرف سqqازي وبهبودبخشqqيدن بqqه آن حqqدوداناممكن مي باشد .پس بنابراين به جاخواهqqد بودكqqه مqqابراي ريشqqه يqqابي علqqل طالق ابتدابqqqqqqه داليqqqqqqل ازدواجهqqqqqqاي نادرسqqqqqqت ودسqqqqqqته پايين .زيراازنظراستاددرس طالق پايان زنqqدگي نيسqqت ولي طالق

مي تواندپايان يك ازدواج نادرست باشد.

q پيشگيري :به طوري كه بqqراي پيشqqگيري ازپيqqدايش وگسqqترش2 بزهكqqاران تنهايqqك راه وجqqوددارد.اصqqالح سqqاختارخانوادگي محيqqط زيسqqqqqqqت همگqqqqqqqاني دربخش خqqqqqqqانواده بايqqqqqqqدموردآموزش قرارگيرد.بهسازي ايرادهاي ازدواجهابرطرف شqqودوبه خqqانواده هqqا

qآنگاه خانواده اي1اين پيامهادرآغاززندگي بايستي انتقال پيداكند:» مجازبqqه بچqه دارشqqدن اسqqت كqqه بqqه طورنسqqبي اطمينqqان داشqqته باشدكه فرزندشان آنگاه بايدبه دنيابيايد كqqه دسqqت كم ازخودشqqان خوشqqبخت ترباشqqد.بنqqابراين خqqانواده هابايدبداننqqدكاركردامروزه

56

آنهاخوشqqبختي وبqqدبختي آينqqده فرزنqqدان آنهاسqqبب گشqqته وآينqqدهفرزندان آنهاخوشبختي وبدبختي خودآنهاراسبب مي شود.

چqqيزي كqqه بسqqيارمهم اسqت كqqه بايدتوجqqه شqودكه هرخqqانواده اي خوشبخت يا بدبخت بالقوه آينده است حال بqqه فعqqل شqqدن آنهابqqه يك خوشبخت واقعي وبدبخت واقعي به چگونگي ايجادفضاي ايمن ويامضqqqطرب خqqqانوادگي وهمين طورشqqqناخت نيازهqqqاي رفqqqاهي فرزنqqدان وبرآوردسqqازندگي نيازهqqاي بهنجارآنهاسqqت دريqqك مثqqال مكان خانوادگي يااجتماعي ،برنامه ريزان اجتماعي باتوجqqه بqqه اين نكته كه خانواده خودنيزازسqqوي عوامqqل اجتمqqاعي ثqqأثيرمي پqqذيرد يعqqني خqqانواده متصqqل اجتمqqاع مي باشqqد.بنqqابراين بqqراي داشqqتن خqqانواده هqqايي اسqqتانداردوپذيرفتن برنامqqه ريqqزان ارشqqداجتماعي

qبرخوردباجهلq2برخوردبافقرونداري، 1بايدبه سه چيزبرخوردكنند:q برخوردباترس .3وناداني

كه دراين راستابرخوردبافقرونداري الزمه داشتن توسعه اقتصqqادياست .

برخوردباجهل وناداني الزمqqه داشqqتن توسqqعه فqqرهنگي جامعqqه ميباشد .

برخوردبqqqqqqاترس الزمqqqqqqه داشqqqqqqتن توسqqqqqqعه سياسqqqqqqي مي باشqqد.استاددانشqqگاه نترسqqدوحرف خqqودش رابزنqqد.پس بنqqابراين عوامqqqل سqqqالم ودرسqqqت وسqqqازنده اگردرجامعqqqه وجودداشqqqته باشد،خانواده هايي درست وسالم وانسان سازشqqكل مي گيرنqqد و اگرخانواده هاي استانداردشqqكل گرفتنqqد. فرزنqqد بهنجqqار وسqqازگار

57

سqqqودمنداجتماعي رابqqqدنبال مي آورد. ودردامن خqqqودپرورش ميدهنداين مجموعه راپيشگيري ازآسيب هاي اجتماعي مي ناميم .

پيشگيري ازپيدايش بزهه وانحراف درجامعه براي بهسازي محيqqطزيست اجتماعي يا همگاني.

برخوردودرمان بنابه داليل پيدايش آنها.

q پيشگيري :براي پيشگيري انواع پيگيري هاالزم است پس دراين4 راسqqتا فعqqاليت آسqqيب شناسqqي اجتمqqاعي بررسqqي گرفتاريهqqاي اجتمqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqاعي همچqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqون فقرونqqqداري ،بيكqqqاري ،بزهكqqqاري ،خودكشqqqي ،اعتيqqqاد،روسqqqي

.مي باشqqqد .ودراين جهت بايسqqqتي بqqqه……گqqqرحي ،ولگqqqردي و موجبات بنياني وهسqqته هqqاي شqqكل گqqيري هريqqك ازمواردباالتوجqqه

نموده وپرداخته شود.

اجتماع اجتماعي ورفتارفردي:اين روشن است كه اجتماع انسqqانيبدست ازجمع گروهي افرادنيست .

آقqqqاي»اميqqqل دوركيهqqqام «جامqqqه شqqqناس نامدارفرانسqqqوي :مي گويدجامعqqqqه تنهاازگردآمqqqqدن اجزاءخودوگردهمqqqqايي انسqqqqانهابه وجودنيامده است بلكه درهرجامعه يqqك وجqqدان گqqروهي وهمگqqاني وجودداردكه عبارتست ازهمگي باورها واحساسqqات مشqqتركي كqqه دربين حدوسط اغضاي يك جامعه وجوددارد.اوبراي روشن نمqqودن نظرخqqqqود نمونqqqqه اي آورده وچنانچqqqqه در شqqqqيمي ازتqqqqركيب

+q 02دوپديده ،پديده تqازه اي بدسqت مي آيqد. H2ويتqه همqqك ديگر ازدوپديده نخستين است اجتماع همه چqqيزي بqqه جزءمجمqqوع ادبي افqqqراد آن اسqqqت .اين هم پqqqذيرفتني اسqqqت كqqqه اجتمqqqاع

58

ازافرادپديدآمqqqqده ورفتqqqqارافرادرامي توانqqqqداجتماع رادگرگqqqqون سqqازد.ولي اثرگqqذاري فردبراجتمqqاع بسqqيارنا ممكن ودشqqوارواندك مي باشد . در صqqورتي كqqه اثربخشqqي اجتمqqاع برفردبسqqياروحتمي تراسqqqqqت پس اين معناجامعqqqqqه خودواقعيqqqqqتي اسqqqqqت كqqqqqه بررفتqqqارافراداثرمي گqqqذارد.چنانچqqqه بخش بqqqزرگي ازشخصqqqيت مامتاثرازروابqqqط حqqqاكم برجامعqqqه پqqqيرامون ماسqqqت .بنqqqابراين شايددرست باشدكه بپqqذيريم بين انسqqان وجامعqqه يqqك ميqqان كنش مي باشد.ازاين روبراي پي بردن به گروهي ازرفتارهqqاي اجتمqqاعي بهتر است كه اجتماع رابهqqتر بشناسqqيم بqqراي شqqناخت هqqر جامعqqه

-کqqاركرد 2- سqqاختار 1توجqqه بqqه جنبqqه هqqاي زيqqرالزم اسqqت . qqq سqqاختار: بqqراي شqqناخت خqqانواده بايqqدببينيم كqqه افرادخqqانواده1

هركدام سرجاي خودهستنديا نه راه شناسايي هqqر جامعqqه نخسqqت بايسqqتي بqqه شناسqqايي سqqاختارآن جامعqqه بqqپردازيم ومنظqqورازآن ساخت اجتماعي ،مناسبات وروابqط هميشqگي پايqداري اسqت كqqه ميان افرادوگروههqqاي اجتمqqاعي يايqqك جامعqqه برپايqqه مجموعqqه اي

ازحقوق وقواعدوبايدها ونبايدهاي شناخته شده ومعين باشد.

انواع مناسبات :

q مناسبات كاري : يعني هركسي درهر موقعيqqتي قqqرار مي گqqيرد1مي بايستي كه پاسخگوي آنان باشدكه به اومراجعه مي كنند.

qqq مناسqqبات خqqانوادگي: مسqqؤليتهاي پqqدري ومqqادري وفرزنqqدي2مشqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqخص مي شqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqود.

qqqq مناسqqqبات سياسqqqي : مسqqqؤليتهاي افرادجامعqqqه درجqqqاي3 خqqودش .درراسqqتاي مناسqqبات سياسqqي الزم بqqه گفتن مي داندكqqه

59

دريك جامعqqه باساختاردرسqqت هميشqqه سياسqqت پيرواقتصاداسqqتودرجامعه كه ايرادساختاري مورداقتصادپيروسياست است .

الزم هسqqت بqqدانيم كqqه بعqqدازجنگ دوم جهqqاني برنqqدگان جنqqگ بqqqqه دوبخش بلqqqqوك شqqqqرق وغqqqqرب تقسqqqqيم1954دنيارادريالتا

نمودند.بلqqوك شqqرق داراي بqqازوي نظqqامي شqqدبلوك غqqرب بqqازوينظامي اش پيمان ناتو شد.هدف ازاين تقسيم بنqqدي دو چqqيز بqqود:

qكشورهاي صنعتي پيوسته وپيوسته نيازشان به مواداوليqqه بqqراي1 qqqبراي ادامqqه حيqqات جامعqqه2پخش كارخانqqه هqqا افqqزوده مي شqqد.

صنعتي بازار فروش الزم است .به همين خqqاطربود كqqه فرانسqqوي هاالجزايرراگرفتند .ايتاليايي ها جنوب آمريكqqا راگرفتنqqد .انگليسqqي هاهندوپاكستان راگرفتندوبقيه جاهاي دنياعمالمال آمريكاشqqد:مثqqل ايران سوريه وغيره.ودراين راسqqتا الزم اسqqت بqqدانيم كqqه امqqروزه جنگهاجنگهqqqاي اقتصqqqادي مي باشqqqد.وهمينطورمرزهqqqا،مرزهqqqاي اقتصادي مي باشدپس واقعيت جنگهاي نظامي ومرزهqqاي نظqqامي

نيست .

ـ كاركرد:2

درجامعqqه شناسqqي نتيجqqه عيqqني هرسqqاختاراجتماعي راكqqاركرد آن اجتمqqاع گوينqqديعني آنكqqه هرسqqاختارداراي كاركرداجتمqqاعي ويqqژه خودمي باشد .منظوراين است كqqه باديqqدن هرپديqqده مي تqqوان بqqه ساختارپديدآورنده آن آگاهي يافت وبامشqqاهده هرسqqاختاربه گونqqه نسqqبي نتيجqqه عيqqني آن راپيش بيqqني نمqqود .درآناليزكاركردهqqاي

گوناگون يك سيستم مي توان انواع زيررامشاهده كرد:

60

q كاركردمناسب :يعني آنگاه كه نتايج يqqك پديqqده اجتمqqاعي بqqراي1كل جامعه سودبخش باشد .وبه پايداري آن كمك كند.

qqq كاركردنامناسqqب :آنگqqاه كqqه نتqqايج يqqك پديqqده اجتمqqاعي بqqراي2 سيسqqتم اجتمqqاعي زيqqان بخش باشqqد ماننqqد: نژادپرسqqتي وتبعيض

نژادي .

q كاركردآشكار:چنانچqqه يqqك پديqqده اجتمqqاعي همqqان واكنش رابqqه3 بارآوردكه مورد نظربوده است براي نمونه :اگراعqqدام قاچاقچيqqان ويازنداني كردن معتادان دركqqاهش اعتيqqادنقش مثبت داشqqته درآن

صورت جامعه به هدف آشكارخوددست پيداكرده بود.

qqq كاركردپنهqqاني )ضqqمني (:هرگqqاه اجراءيqqك سqqري ازاطالعqqات4 پيqqدايش نتqqايج ديگqqري راهم بqqاعث شqqودبه آن كاركردپنهqqان ،آن اصطالحات مي گويند.گاهي ممكن است كه ورزش منجربه بهبqqود روابط زن وشوهري بشqqود.بqqراي درك كاركردآشqqكاروپنهان پديqqده هاي اجتماعي براي نمونه الزم است بدانيم كه آمqqوزش وپqqرورش

داراي دونمونه گروه هدف مي باشد .

q گروه وهدف آشكاركه همه ازآن باخبرهستندمانند:انتقال دانش1 واطالعات وآموزش مهارتها وهمينطورپرورش توانائيهاي شqqناختي

كه اصطالحاباسوادشدن گفته مي شود.

q هدف پنهان آموزش وپرورش به سبب آنكqه آمqوزش وپqرورش2 ازنيازمنديهاوسqqqازمانهايي اسqqqت كqqqه ازدوره جامعqqqه صqqqنعتي وبعدشqqكل گرفتqqه دوهqqدف پنهqqان رادنبqqال مي كندكqqه ازبعضqqي ازلحاظ ازهدف آشكارآن بqااهميت ترهسqتندكه عبارتنqداز اطqاعت

ووقت شناسي .

61

فرهنگ :

فرهنگ عبارت اسqت ازابqزار غيرمqqادي شqكل دهنqqده ونظم بخش اجتماع كه رفتارهريك ازافراداجتماع ازآن تاثير مي پذيرد .هqqركس درروندزنqqqدگي اجتمqqqاعي ازآغازازدومرحلqqqه مي گذردكqqqه بqqqه آن دومرحله مرحله جامعه پqqذيري وفرهنqqگ پqذيري مي گوينqqد .دريqqك ساختارفرهنگي افرادمي آموزندكه چه رفتاري نشان دهنqqدتاموفق وموفقترشوند.هرفرهنگ داراي اصqqالت نqqوعي مي باشqqد .تنهqqامي توان گفت كه فرهنگي ارزشqqمند ،پوينqqده ،شايسqqته ،رشqqد دهنqqده اسqqqqت كqqqqه اول : درحqqqqل مسqqqqائل اجتمqqqqاعي سqqqqودهمگاني رادرنظرگرفته ونه فردي وشخصqqي راودوم :زنqqدگي درآن فرهنqqگ آسqqان وكم مشqqكل بqqوده وسqqوم :رشqqدوترقي اجتمqqاعي برپايqqه

شايستگي هاصورت مي گيرد .

qqq همگqqاني بqqودنqqq3آموختن q2انتقال پذيري 1ويژگيهاي فرهنگي :qابزاري است براي كنترل ونظم اجتماعي4

qqq انتقqqال پqqذيري : فرهنqqگ ازراه آمqqوزش انسqqاني بqqه نسqqل1ديگرانتقqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqال مي يابqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqد.

q آمqqوختن : شqqايدتوان فرهنqqگ رابqqه عنqqوان مجموعqqه ويژگيهqqاي2 رفتاري پنداشت كه آموختني نيست پس نتيجه مي گqqيريم فرهنqqگ ازراه وراثت ،خqqون ،ژنتيqqك وتغذيqqه بqqه كسqqي انتقqqال پيqqدانمي

كندوبايدفرهنگ راآموخت .

q همگاني :يعني ويژگيهاي يك نفرنيست وهمه افرادجامعqqه درآن3نقش دارنqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqد.

q ابزاري است بqqراي كنqqترل ونظم اجتمqqاعي :وبqqه آن سqqبب كqqه4

62

همگي مردم جامعqqه آن راپذيرفتندبqqه صqqورت عملي آن رافرهنqqگ پذيري وبه صورت سqqطحي جامعqqه پqqذيري مي گqqوئيم بqqه هرحqqال فرهنqqqqqqگ وستاوردرفتاروخواسqqqqqqتارواكنش هqqqqqاوكنش هqqqqqاي انسانهارايكنواخت مي كند . جهاز،سيسموني ، سفره عقد ،چشqqم روشqqني ،شqqب هفت ،سqqوم وغqqيره هريqqك درفرهنqqگ مqqامفهوم ، ارزش وموقعيqqqqتي رامعطqqqqرمي سqqqqازدكه حqqqqتي درفرهنqqqqگ كشورهمسايه ماممكن است براي هqqرجنس ، سqqن وموقعيqqتي بqqه لحاظ شغلي ،اجتماعي وفرهنگي ،شرح وظايفي رامشخص نموده

است .

بخشهاي اصلي فرهنگ :

انسان بدون برخورداري ازنيروي انديشه ازهمqqه جqqانوران نqqاتوانتر اسqqت دانسqqتني اسqqت كqqه توانqqايي بسqqياري ازجqqانوران دربخش جسماني وفيزيكي ازانسان بيشتراست به طوري كه هيچ انسqqاني درجهان نمي تواندماننديك مكس پروازكند.وياهيچ انساني درجهqqان نمي تواندمانندقورباغه شناكند.يعني بزرگqqترين قهرمqqان شqqنا نمي توانqqqد مثqqqل توباشqqqد.هيچ انسqqqاني بqqqه انqqqدازه يqqqك مqqqوش نمي تواندديوارراسqqqqوراخ كنqqqqد،ماننqqqqديك سqqqqك بوهاراشناسqqqqايي كندوياماننديك تازي بدود.ولي آنچه راكqqه سqبب شدتاانسqان بركqل هسqqتي تسqqلط يافتqqه وبqqاقي جانqqداران درتسqqلط طqqبيعت بqqاقي ماننqqqد،تنهاوتنهqqqابرخورداري انسqqqان ازسيسqqqتم عصqqqبي پيچيqqqده وپيشرفته است كه تنهابه انسان فرصت يادگيري رامي دهqqدبراين پايه مي گوئيم رفتاردرانسqqان برپايqqه يqqادگيري ودرجqqانوران برپايqqه

غريزه است .

63

پس اگرزنبورعسل خانه اش رابه صورت شش ضqqلعي منظم مي سازدموريانه دراليي بافتهqqاي چqqوبي مي سqqازد،كالغ باقطعqqه هqqاي

..همqqه وهمqqه ازالگوهqqاي غريqqزي…چqqوب روي درخت مي سqqازدو پيروي مي كنند.)غريزه عبارت است ازالگوهاي رفتاري كqqه دريqqك گونqqه درهمqqه جqqاي دنيايكسqqان ديqqده شqqده وقابqqل پيش بيqqني باشد.(.پس درهمه جاي دنياخروسهاي بالغ مي خواننددرهمه جqqاي دنيازنبورهqqاي عسqqل خانqqه خودرابqqه صqqورت شqqش ضqqلعي مي سازندودرهمه جاي دنياسك هاباديدن آشqqنايان خqqوددم خودراتكqqان مي دهند.اين رفتارگذشته ازآن كه دريك گونqqه قqqرارمي گيردقابqqل پيش بيqqqني هسqqqت .ولي درموردانسqqqان اينگونqqqه نيسqqqت وقqqqتي همسqqرت درزمqqان ازدواج مي گويqqدتوتاج سqqرمن هسqqتي دوسqqال

ماه بعدباتوچه رفتاري دارد؟انسان غيرقابل پيش بيني است6بعديا به جزءآنكونه ازجانوراني كه درسqqيرك آمqqوزش هqqايي رايادگرفتqqه اند.واين شرايط به انسانها امكان دادتاتنهqqابين بqqدوخوب بلكqqه بين بدوبدتروبqqدترين نqqيزفرق قائqqل شqqده اين درصqqورتي اسqqت كqqه جqqانوران تنهqqا بqqدوخوب راتشqqخيص مي دهنqqد.انسqqان مسqqلط برطبيعت است وجqqانوران برسqqلطه طqqبيعت هسqqتند.همچنqqان كqqه گفتqqqه شدانسqqqان بqqqه يqqqاري انديشqqqه خودازتنگناهqqqاي طqqqبيعي خودرارهانموده است و بامسافت ،ابزاروپي بqردن بqه شqيوه هqqاي مبارزه باطبيعت ازنيروي شناختيش سودبرده است .اراش ديدگاه فرهنگ مجموعه پاسخهاي انسqان بqه پرسqqش ونيازهqqاي گونqاگون ناشqqي ازمترورتهqqاي زنqqدگي درطqqبيعت ودرجامعqqه اسqqت .بqqراي

روشن شدن مطلب بخشهايي ازفرهنگ رامعرفي مي كنيم :

64

qارزشهاي اجتماعي :ازديدگاه جامعه شناسي ارزشهاي اجتماعي1 بqqqه آن دسqqqته ازواقعيتهqqqاواموري گفتqqqه مي شqqqودكه نيازمqqqادي وغيرمادي افرادجامعه رابرآورده مي سqqازدهرچيزي كqqه بqqراي يqqك سيستم اجتماعي موردنياز ،محترم ،مقدس وخاليتي دلخqqواه تلقي مي شودجزءارزشهاي آن جامعه است .چنانچه درستكاري ،احترام ،رعايت حقوق ديگران ، احترام به بزرگترها ،خوش حسابي ،نمونه هqqqqqايي ازاين رفتارهqqqqqا مي باشqqqqqد.پس ارزشqqqqqها والگوهqqqqqاي استانداردشده ياشاخص خواستن واحساس بهاءداري كه برپايه آن عموم پديده هاورويدادها محك زده وارزيابي گرديد ودرطبقه بندي جاي مي گيرند.افزودني است كqqه ارزشqqهاجنبه هميشqqگي نداشqqته وهمچنان كqqه هيچ چيزدردنيqqا ثqqابت نمي ماننqqد ارزشqqهانيزپديده اي جاودانه نيسqqتند وهمين طورارزشqqها پديqqده هqqايي هسqqتندكه درون مرزملي اعتقاددارند.الزم به يادآوري اسqqت كqqه ارزشqqها هqqدفهايي گسترده انتظامي هستندكه ارزشqqي ،مشqqخص ونقطqqه ارجqqاع مي

باشند.همچون زيبايي ،شجاعت ،آزادي .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــها: كاربردارزـش q مالك برتصميم گيري :آدمي كه مالكش زيبايي هسqqت درفqqرش1

فروشي زيباترين فرش راانتخاب مي كندنه كيفيت را.

q ابزاري است براي استانداردذهني2

q ارزش يابي : برپايqqه اسqqتانداردذهني افرادوپديqqده هqqا را ارزش3 يqqqابي مي كqqqنيم وهمچنqqqان كqqqه گفتqqqه شدارزشqqqهاهم پديqqqده اي

بqqا ارزشqqهاي57پايدارنيستندبه طqqوري كqqه ارزشqqها پيش ازسqqال سالهاي كنوني حتما داراي تفاوت است و همينطورتفاوتهاي سqqال

بعد با ارزشهاي حال حاظر.

65

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــار: هنـج هنجارترجمه واژه نرم است ومنظوراز آن الگوي رفتاري است كه اكثريت آماري مردم جامعه بدون فشqqارعيني وفqqيزيكي وظاهرابqqه صورت دلخواه آن راپذيرفتqqه انqqد وانجqqام مي دهنqqد .هركسqqي كqqه هنجارها را رعايت كند او را بهنجار وآن كسي كqqه بيش ازحqqد الزم رعايت بكندفرابهنجاروآناني كqqه هنجارهqqا را ناديqد بگيرنqد نابهنجqqار وآناني كه زير پا بگذارند فرانابهنجارمي گويند. دانستني اسqqت كqqه هنجارها بامقررات رسمي ،قوانين ،آداب ورسوم ومذهب بسqqتگي

دارند.

انواع هنجارها :

هنجارهاي اجتماعي يافرهنگي دراصل معيارهاي پذيرفتqqه شqqده اي هستندكه هرجاي رفتاربه آن راازوابسqqتگان خودخواستاراسqqت كqqه اين درخواسqqqqqت ورفتاربqqqqqه آن درهرفqqqqqرهنگي متفqqqqqاوت مي باشد .درهرجامعه اي هنجاربه شكلهاي گوناگون مطqqرح مي شqqود بخشي ازهنجارهاي جامعه متاثرازدين ومذهب ،يعني پايه دراصqqول اعتقqqادي ياباورهqqاي شخصqqي دارد.مانندمراسqqم عقدوعqqذاوخاك

سپاري وسوگ داري .

هنجارهqqاي رسqqمي :كqqه پايqqه درقqqوانين رسqqمي وجqqاري جامعqqه دارنqqدوقانون نقش دهنqqده آن اسqqت وبqqراين پايqqه بqqراي هرگونqqه رفتاروقرارتأئيدوفسخ بايستي مسئله به گونه اي كيqqتي وامضqqاءكه درست اين است گردرحضورگواه قراربگيردشكل مي گيرد.برپايqqه هنجارهqqاي امqqروزي معqqامالت بايسqqتي بqqه صqqورت اسنادرسqqمي دردفترخانه هاصورت پqqذيردودراين راستاتعهدهركسqqي بqqه روشqqي مشqqخص مqqqدت تعهدمشqqخص ،شqqرايط كqqار،هزينqqqه هqqا،نهqqوه

66

پqqرداخت ،كيفيت كارنيزمشqqخص باشqqد.درآغqqازالزم اسqqت بqqدانيم درهرجامعه اي قوانين نوشته شده اي وجودداردوقqqوانين نانوشqqته ازقوانين نانوشته مي توان مفهqqوم هنجارهqqاي سqqنتي را برداشqqت كرد.دانستني است كqqه قqqوانين نانوشqqته كيفqqرش عبارتنqqد ازطqqرد qqqكنارگذاشتن ،فاصqqله گqqرفتن ازاوكسqqي كqqه قqqوانين نانوشqqته رارعqqايت نكنqqد.بqqدنام شqqدن كسqqي كqqه اين قqqوانين رااجqqرانمي كند .افزودني است كه قوانين نانوشته بqqه وسqqيله فqqرد مشخصqqي وضع نشده است ولي هركسqqي كqqه درهqqر جامعqqه اي زنqqدگي مي كندناچاراست تاازقوانين نانوشته پيروي كرده وبه آنهاتوجqqه بنمايqqد زيرادرغيراين صورت همچنانكه گفتqqه شqqدبه مqqوقعيت اجتمqqاعيش آسيب وارد مي شودمجازهاي مرتبط به هنجار الزم به گفتن استكqqه سqqرپيچي ازقqqوانين رسqqمي چهqqار گونqqه كيفررابqqدنبال دارد :

qqqكيفرهاي مqqالي كqqه كمqqترينش جريمqqه هqqاي راننqqدگي اسqqت1 qqqتنبيهات2وبيشترينش مصادره اموال خودفردوخانواده اش است

اداري درآغازبايستي بدانيم كه كيفرهاي اداري تنهqqادربخش دولqqتي الرم بqqه انجqqام اسqqت چqqون دربخش خصوصqqي كارفرمادرصqqورت نارضqqqqايتي ازكاورخودبqqqqاپرداخت حقqqqqوق اووي رااخqqqqراج مي كند.دربخش دولتي يعني جاهايي كه حقqqوق هركسqqي ازيqqك رديqqف حقqqqوقي بودجqqqه هqqqئيت دولت مشqqqخص شqqqده وپqqqرداخت مي شوددرنهايت هqqرآنكس كqqه ازسودناشqqي ازارائqqه سqqرويس خودبqqه ديگqqqqران مسqqqqتقيمابهره مي گيردبqqqqه آن بخش خصوصqqqqي مي گويند.درمجموع آنهايي كه ازبندهاي ويژه سازمان برنامqqه وبودجqqه حقوق مي گيرند كه به آنان كاركنان دولت مي گويند.دوگqqروه مي شqqqqqوندگروه اول كاركنqqqqqان لشqqqqqگري گqqqqqروه دوم كاركنqqqqqان

67

كشqqqوري .دربخش لشqqqگري كوچكqqqترين تنبيqqqه خوانqqqدن اسqqqم فرددرصحبگاه ،مرحله بعدبازداشqqت درپادگqqان .دراينجqqاالزم اسqqت بqqدانيم كqqه پليس نيروهqqاي لشqqگري دژبqqان همچنqqان كqqه پليس نيروهqqqاي لشqqqگري متفqqqاوت اسqqqت ،پليس نيروهqqqاي انتظqqqامي نيزمتفاوت است .به همان ترتيب زنqدان نظqامي ودادگqqاه نظqامي درپايان شqيوه اعqqدام نظاميهانيزدرصqqورت جqرم نظqqامي متفqqاوت اسqqت پس بنqqابراين درصqqورتيكه جqqرم فردنظqqامي كيفqqرش بيش ازاندازه زندان دربازداشتگاه پادگان خوانqqدن اسqqم وي درصqqبحگاه وهمين طورعدم امكان خروج ازپادگان راداشته باشqqد يعqqني جqqرم اوفراترنيازبايستي اوراتحويل دادگاه نظامي بدهنددردادگاه نظامي قاضي بازپرس ودادستان وحتي وكيqqل دعqqاوي نيزخوددارنظاميqqان مي باشqqدكه داراي تحصqqيالت حقqqوقي مي باشqqند كيفرهqqايي كqqه دادگاه نظامي درنظرمي گيردبه ترتيب زندان بلندمدت ،خلع درجه ،خلع لباس ، اخراج ،تبعيدواعدام است كه درصورتي كه جرم آنهqqا نظامي باشداعدام آنهqqا بصqqورت تيربqqاران اسqqت اين درشqqرايطي است كه درجرمهاي غqqير نظqqامي اگqqر اعqqدامي دركqqار باشqqد . دار زدن ،اطاق گاز ،صندلي الكqqتريكي ومqqواردي قطqqع سqqر نqqيز ديqده شqqده اسqqت درمqqورد افqqراد كشqqوري كيفرهqqاي مربqqوط بqqه افqqراد كشوري دربر كيرنده موارد زير اسqqت بqqه شqqرط آنكqqه فqqرد خالف اداري كqqرده باشqqد . خالف اداري تqqوبيخ ودرج درپرونqqده اسqqت گرفتن سمت فqرد كqه بqه آن اصqqطالحا معلqق كqردن ويادرانتظqار خدمت قرار گرفتن مي گويند حقوق بدون سمت وباز خريدي غير

بازنشسqqتگي پيش ازموعqqد واجبqqاري ،اخqqراج انفصqqال–داوطلبانqqه ازمشاغل دولتي ودرپايان باالترين نقديهاي اين گqqروه كqqه دربخش

68

تنبيهqqات اجتمqqاعي مي تqqوان درآن جqqاي داد ،محqqروم سqqاختن از حقqqوق مqqدني اش اسqqت كيفرهqqاي جqqاني كqqه فqqرد را مqqورد آزار جسماني قرار مي دهد بطqqور يكqqه حqqداقل آن يqqك شqqالق حqqداكثر اعدام كيفرهاي اجتماعي رادر راستاي كار او .الزم به گفتن اسqqت كه يكي از امور مورد عالقه انسان معاشرت دلخواه اوست نياكان ما كه ازاين خواست انسانها بqqاخبر بودنqqد يكي ازكيفرهqqايي را كqqه درنظر گرفتند محروميت معاشرت رفت وآمqqد وبرقqqراري ارتبqqاط بود براي اين كار درآغاز جاهايي بqqه نqqام سqqياه چqqال درنظرگرفتqqه شد . درجاهايي هم اردوگاههاي كاراجباري درنظرگرفتنqqد درمكqqان نخست كه سياه چqqال بqqود افqqراد گذشqqته از محqqروميت اجتمqqاعي دورو حتي هواي كافي نيز آسيب مي ديدند بگونه اي كqqه بqqه طqqور معمولي پس ازچند سال نابينايي دردهاي استخواني دراردوگاههاي كار اجباري نيز وضع اجباري بسيار ناگوار بqqود وبعqqد گذشqqته از آن موقعيت رنج آور يك زنداني راتحمل مي كردند افqqزون بqqر آن روز نيز حداقل انرژي خود را صqqرف كارهqqاي سqqنگين وخشqqمناكي مي نمودند كه زندانيانهاي بي انصاف بqqه آنهqqا تحميqqل مي نمودنqqد ولي پس از آنكه منشور حقوق بشر درسازمان ملل تصqqويب شqqد يكي از اتفاقاتي كه روي داد همين بود كه باور پذيرش هر شqqهروند بqqه عنوان مالك بخشي از كشور خqود بqه تناسqب جمعيت باشqد حqال آنكه اين مالك مي تواند خطاكار ،خالفكار وقانون گر نيز باشد كqqه از نظqqر روانشناسqqان هيچگqqاه ودر هيچ جqqاي دنيqqا هيچ كس نمي خواهد تا فرد بد نام ،بد كاره ،سqqابقه دار ،زنqqداني ومجqqرم ناميqqده شود . بنابر اين گاهي شرايط ،امكانات ،موقعيتها وبسياري از چيز هqqا در پqqيرامون يqqك نفqqر مثبت قqqرار بگيرنqqد تqqا از او فqqردي نيqqك

69

نام ،نيك روش ونيكوكqqار وخوشqqنام پديqqد مي آورد ودر كنqqار ديگqqر اين مجمو عه منفي بqqوده واز او فqqردي بزهكqqار ،خالفكqqار ،قqqانون شكن وايراد دار پديد مي اورد وبراي درك اين مطلب گمqqان كqqنيم درهمين سqqال در همين شqqهر دو نqqوزاد پسqqر بqqاهوش ،هم انqqدازه بqqدنيا مي آينqqد . نفqqر اول بqqه خانqqه اي بqqرده مي شqqود كqqه پيش ازبدنياآمدنش پدر از دنيا رفته يعني هرگز پدر را لمس نكqqرده ،بqqو نكرده است . نفر دوم به خانه اي مي رود كه تا پنجاه سqqالگي هم پدر در كنار اوست يqqانفر اول بqqه خانqqه اي مي رود كqqه پqqدر معتqqاد اسqqت . نفqqر دوم بqqه خانqqه اي مqqيرود كqqه پqqدر سqqالم وتندرسqqت ونيرومنqqد اسqqت . همين طqqور نفqqر اول بqqه خانqqه اي مي رود كqqه تحصيلكرده ومتخصqqص انqqد نفqqر دوم بqqه خانqqه اي مqqيرود كqqه پqqدر ومادر قابليت امضاءكردن راندارند نفر اول به خانه اي مي رود كه فقر مالي ومحروميت بسqqيار باالسqqت ونفqqر دوم بqqه خانqqه اي مي

اجتماعي از متوسط نيز بيشتر است . نفر اول به خانهرود كه رفاه اي مي رود كه پدر ومادر از يكديگر متنفرند نفر دوم به خانه اي مي رود كه پدر ومادر به اندازه كافي يكديگر رادوست دارند نفqqراول بqqه

2خانه اي مي رود كه هشت اوالد دارند ونفر دوم جايي مي رود كه اوالد وجود دارد كه اوالد اول در دوران شكوفايي است نفqqر اول بqqه خانqه اي مي رود كqه سيسqتم برپايqه تنبيqه اسqت نفqر دوم بqر پايqه تشويق آيا به نظqqر شqqما اين دو نفqqر روز نخسqqت همجنس ،همسqqن وحتي از نظر نمره هوشي بسيار به هم نزديك بودند ؟آيا بايستي كه سرنوشت يكساني داشته باشند . حqqتي مي تqqوان پqذيرفت كqqه اگqqر تصادفي اين دو تqا در بيمارسqتان عqوض شqqده باشqند بqراي يكي از شرايط پيراموني منفي برخوردار بوده است وآخر وعاقبتي نيكqqو را

70

مي تqqوان انتظqqار داشqqت پس بنqqابراين آنچqqه كqqه مقصqqره گناهكqqار وخطاكار است مجموعه شرايطي است كه در كنqqار فqqرد قqqرار مي گيرد با اين ديدگاه به جاي برخورد ي كه تqqاكنون صqqورت گرفتqه كqه ان برخورد زدايانه مي گوييم . برخورد درست برخqورد علت زدايانqه اسqqت در مجمqqوع هميشqqه بqqه اين مطلب توجqqه داشqqته باشqqيم كqqه حقوق دانها تنها به كيفر مي انديشند در صورتيكه روان شناسان بqqه علت وانگيزه جرم .زيرا آنان گمان راداشته وتجربqqه نشqqان داده كqqه به كيفر رساندن مجرم مانع شكل گيري وافqqزايش جqqرم نيسqqت در صورتيكه بqqر طqqرف سqqازي انگqqيزه وموقعيتهqqاي منفي حتمqqا بqqاعث

كاهش جرم مي شود .

؟انگیزه چیست

- اغلب بqqا تعجب و نابqqاوری بqqه آن می عqqاملی اسqqت کqqه ما انگیزه نگریم، زیرا تاثیری جادویی بر افراد دارد و با ایجاد شور و شوق و

کنqqد. عامqqلاشتیاق آنها را به سوی کار بهتر و نتایج برتر هدایت می تqqوان آن را در ارتبqqاطانگیزه در واقع چندان پیچیده نیست بلکه می

بین افqqراد و آرامش و رضqqایتمندی آنهqqا از شغلشqqان، بqqه وضqqوح مند کردن افراد و باقی نگهداشتن عاملمشاهده کرد. البته انگیزه

انگیزه در آنان طی مدت زمان طوالنی، بqqدون اینکqqه در انگqqیزه و ای نیسqqت. حqqالسطح کارشان خللی وارد شود کار چنqqدان سqqاده

تqqوان بqqا اسqqتفاده از پیشqqنهادهای عملی و اجqqرایی بqqه مفهqqوممی ترین سطح انگیزه رساند و درانگیزه پی برد و همکاران را به عالی

مدت زمانی طوالنی این روحیه را در آنان حفظ کرد.

شود شخص به وظیفه خود پایبند باشد و کارها را بqqاانگیزه باعث می توانqqد بqqه آسqqانی بqqاجدیت و نشqqاط انجqqام دهqqد. بqqدین تqqرتیب او می

71

هqqای سqاده و یqqا دشqqوار وهqqای خqود، اعم از هqqدفاهداف و خواسqqته ترین مسایلی هسqqتند کqqهها، گاه از سادهپیچیده دست یابد. این هدف

هایی مانند دستیابی بqqهدر زندگی روزمره با آنها سروکار داریم، هدفدرآمد بیشتر یا سر وقت به خانه آمدن.

توان شناخت، افqqرادی کqqهدلیل بی انگیزگی افراد را به راحتی نمی های درونی و نشqqاندچار بی انگیزگی هستند، اغلب از بروز نگرانی

کننqqد. امqqا معمqqوال رفتارهqqایی ازهای خود، جلوگیری میدادن ناکامی زنqqد کqqه نشqqان دهنqqده درون آشqqفته و روحیqqه کسqqلآنهqqا سqqر می

هqqایی فqqراهمآنهاست. برای مبارزه با بی انگیزگی افراد باید زمینه های درونی و پنهان رفتارهای ظاهری آنهqqاآوریم تا بتوانیم به ریشه

های بی انگیزگی در کارمنqqدان و افqqرادپی ببریم. با مشاهده نشانه ای نqqاگوار در عرصqqه کqqار وزیqqر دسqqت، بایqqد منتظqqر بqqروز حادثqqه

فعالیت خود باشqqیم، مگqqر اینکqqه پیش از آن، نqqیروی انگqqیزه را درافراد تقویت کنیم.

برخی از رفتارهای نشان دهنده بی انگیزگی عباتند از:

طلبد.هایی که تالش و همت بیشتری میq عدم همکاری در فعالیت۱

q خودداری از انجام کارهای اضافه بر وظایف معمولی۲

q عدم حضور به موقع در محل کار یا زود ترک کردن محل کار یا۳غیب غیرمترقبه

q طوالنی کردن اوقات تنفس روزانه مثل اوقات چqqای خqqوردن و۴…ناهار و

72

هqqا یqqا امتنqqاع از بqqهq بی توجهی به زمان تنظیم و تحویqqل گqqزارش۵ اتمام رساندن کارهایی که میبایست در زمان مشخصqqی بqqه پایqqان

برسند.

q ضعف کیفیت در انجام وظایف۶

q شکوه وشکایت دایمی از موضوعات ساده و بی اهمیت۷

qqq در هنگqqام بqqروز مشqqکالت گنqqاه یqqا تقصqqیر را متوجqqه دیگqqران۸دانستن

q خودداری از اطاعت از دستورات مافوق۹

وجود یکی از عوامل به معنای بی انگیزه بودن نیسqqت ولی وقqqتی دو یا سه مورد از این نشانه ها در رفتqqار یqqک فqqرد مشqqاهده شqqود عمال زنqqگ خطqqر بی انگqqیزگی بqqه صqqدا درآمqqده اسqqت. در چqqنین وضعی باید دالیل پیدایش این مشqqکالت را شqqناخت و بqqرای ایجqqاد

ای مناسب جهت رفع آنها برنامه ریزی کرد تا کارکنان بتوانندزمینههای خود بپردازند.به نحو احسن، به انجام وظایف و مسئولیت

یافتن ناتوانی در کارمندان 

گردد وهای افراد، به خصوصیات فردی آنها باز میبسیاری از ناتوانی اغلب به عامل انگیزه ارتباطی ندارد. عواملی همچون مواردی که

شوند که افراد نتواننqqد بqqهدر زیر به آنها اشاره می کنیم موجب میهای خود عمل کنند.درستی به وظایف و مسئولیت

ـ آموزش ناقص۱

-افرادی که از آموزش و تجربqqه الزم برخqqوردار نیسqqتند، اغلب نمی توانند خود را با شرایط جدید کqqار و فعqqالیت هناهنqqگ کننqqد، چqqنین

73

کنند و بqqه مqqیزان کqqار و تالشهای جدید را تجربه نمیافرادی فعالیت هqqای تخصصqqی،افزایند. به طور کلی برخورداری از آمqqوزشخود می

پیوند اساس با ارایه کار مطلوب دارد و افqqراد بایqqد از همqqان آغqqاز کqqار وقبqqول مسqqئولیت، تحت آمqqوزش کqqافی و همqqه جانبqqه قqqرار

گیرند.

ـ عدم صالحیت۲

افرادی که برای پذیرش مسئولیت و انجام وظqqایف از صqqالحیت و شوند. البتهآمادگی الزم برخوردار نیستند در کار بی تنبلی دچار می

کننqqد وتعداد اندکی از آنها به نqqاتوانی و بی اطالعی خqqود اقqqرار می شما را در جریان بی کفایتی خqqود قqqرار می دهنqqد. اغلب انqqان بqqه

هqqایی واهی متوسqqل می شqqوند و بqqاجqqای بیqqان واقعیت، بqqه نهانqqهکنند.هایشان از خود رفع تکلیف میتوجیه ناتوانی

ـ بی انضباطی۳

وقتی کارها ناقص انجام می گیرد به عیوب و اشکاالت فراوان بqqر های خود راخورد و موجب می شود که افراد وظایف و مسئولیتمی

جدی نگیرند و با سهل انگاری و به وظایف خود بپردازند.

ـ عدم توجیه۴

وقتی سطح مطلوب و استانداردهای مورد نظر بqqه درسqqتی بqqرای تواننqqدکارکنان تعین نشود وآنها با کیفیت مطلوب آشنا نباشند، نمی

فعqqالیت هqqا و وظqqایف خqqود را بqqا وضqqع مطلqqوب مقایسqqه کننqqد. بنqqابراین، دایمqqا احسqqاس می کننqqد کqqه کارهایشqqان بqqا اشqqتباه در

آمیخته است.

74

ـ مدیریت ضعیف۵

افرادی که پیش از این تحت مدیریتی ضعیف فعالیت کرده انqqد بqqا جqqدیت دسqqتورات را اجqqرا نمی کننqqد و همqqراه در انجqqام وظqqایف سستی و سهل انگاری می کنند آنهqا بqدون اشqqتیاق و انگqqیزه تنهqqا

برای رفع تکلیف به دستورات عمل می کنند.

ـ مشکالت شخصی۶

هنگامی که تغییری اساسی و ناگهانی در رفتار پدیqqد می آیqqد، بایqqد دلیل آن را در مشکالت فردی یا خانوادگی وی جستجو کqqرد، زیqqرا

ممکن است این مشکالت به مرحله حاد رسیده باشد.

حال پس از بررسی عوامqqل فqqوق می بایسqqت بqqه دنبqqال راه حqqل جهت از بین بردن بی انگیزگی بqqود، یqqاس و نqqا امیqqدی یqqک عامqqل موثر در رفتار و واکنش های منفی افراد اسqت بqرای انگqیزه منqد ساختن افراد باید به زمینه های نا امیدی و ناکامی و یاس در رفتار و فعالیت هایشان پی بqqرد. بررسqqی دالیqqل عqqدم مqqوفقیت شqqغلی روشی برای بازسازی نقqqاط منفی و از بین بqqردن آنهqqا و شqqناخت نیازهای فردی اقداماتی اساسی برای انگیزه مند سqqاختن دیگqqران

هستند.

از این نیروهqا بqه حیات آدمی وابسته بqه سqه نqیروی اصqqلی است عنوان سطوح سه گانه نیازهای اساسی یاد شده کqqه در مجموعqqه

سلسله مراتب نیازهای انسان را تشکیل می دهد.

qqq خواسqqته هqqایq۳ منزلت یqqا جایگqqاه اجتمqqاعی q۲ نیازهای اولیه ۱شخصی

75

بر طرف نمودن نیازهای اولیه در زنqqدگی شqqهری عمqqدتا مسqqتلزم کسب درآمد از طریق حقوق و دسqqتمزد اسqqت، در بیشqqتر جوامqqع

های انسqqان اسqqتکسب درآمد مادی عمل اصلی تالش ها و فعالیت هqqای خqqود را مرتفqqع می سqqازند.که از این طریق نیازها و خواسته

گرچه پاسخگویی به نیازهqqا از اهمیت فqqراوانی برخqqوردار اسqqت و انگیزه اولیه انسان برای کqqار و فعqqالیت اسqqت ولی مسqqلما یگانqqه انگیزه حیاتی آدمی نیست. بیشتر مردم به میزان کسب درآمqqد از خqqود انگqqیزه و تالش نشqqان می دهنqqد در حقیقت کسqqب درآمqqد انگیزه تالش و کار انسان است هرگونqqه پqqرداخت اضqqافی مqqوجب تالش بیشتر و انگیزه قqqوی تqqر می شqqود. اساسqqا بایqqد بین درآمqqد افqqراد و مqqیزان تالش آنهqqا تناسqqب منطقی وجqqود داشqqته باشqqد هنگامی که درآمqqد کارمنqqدی بqqه طqqور ناگهqqانی افqqزایش )پqqاداش،

( پیqqدا می کنqqد مسqqلما دورنمqqای…عیدی، تشویقی، اضqqافه کqqار و زنqqدگی را روشqqنتر از پیش می بینqqد و آینqqده ای بهqqتر از شqqرایط کنونی برای خود مجسم می کند. سطح بqqاالتری از نیازهqqای اولیqqه وجود دارد که شخص به شدت نسبت به آنها احساس نیاز می کند و آن هم جایگاه و مqqنزلت اجتمqqاعی اسqqت. نهqqایت آرزوی انسqqان این است که در زنqدگی از مqqوقعیت و مqنزلت اجتمqاعی مطلqوب

ها وبرخوردار باشد البته نیازهای اجتماعی به تناسب تفاوت فرهنگ جوامع، گوناگون و متفاوت است برخورداری از منزلت ومqqوقعیت اجتماعی، از پاسخگویی به نیازهای اولیه مهمتر است وقتی کسی بیش از رفع نیازهای اولیه خود تالش می کند در واقع انگیزه هqqای بهتری در زنqدگی او ایفqqای نقش می کنqد. کسqانی کqqه نسqبت بqqه

76

دیگران تالش و فعالیت بیشتری می کنند می خواهند بqqه مqqوقعیتو منزلت اجتماعی برتری دست یابند.

در نهایت تامین نیازهای اولیه و برخورداری از منزلت اجتماعی بqqه تنهایی پاسخگوی نیازهای انسqqان نیسqqتند، نqqیرویی وجqqود دارد کqqه نسبت به موارد قبلی از اهمیت بیشتری برخوردار اسqqت و آن هم تامین خواسته های شخصی و نیازهای فردی اسqqت کqqه انسqqان را بqqرای کqqار و فعqqالیت بqqرمی انگqqیزد. آخqqرین آرزوی انسqqان پس از تحکیم موقعیت اجتماعی، دستیابی به خواسته ها و آمال شخصqqی

است.

تا هنگامی که نیازها برآورده نشود، افراد از انگیزه کافی برای کار کردن برخوردار نیستند. پاسqqخگویی بqqه نیازهqqای فqqرد نارضqqایتی و بدبینی را از ذهن او بیرون می کند و احسqqاس ناامیqqدی و ناکqqامی او را از میان می برد. نگqqرش صqqحیح بqqه نیازهqqای اساسqqی افqqراد امری ضروری و اساسی است چرا که بqqدون آن نمی تqqوان درکی

دقیق از مفهوم انگیزه ومسایل مربوط به آن داشت.

هqqا و نیازهqqای اساسqqی بqqه بررسqqی وحال پس از شqqناخت انگqqیزه برنامه ریزی برای ایجاد کار رضایتمندانه در محیqqط کqqار اداری می پردازیم برای اینکه افراد وظایف خود را به نحو احسن و مطلqqوب انجام دهند باید از کاری که انجام می دهند رضایت داشته باشند و فضای دلخواه بر محیط کار حاکم باشد آنگونqqه کqqه بqqا کمqqال میqqل

پذیرای وظایف و مسئولیت های خویش باشند.برای رسیدن

77

به این وضعیت باید برنامه ای طراحی کنید که راهنمای عمل شما باشد و سبب شود همکارانتqqان رضqqایت شqqغلی پیqqدا کننqqد و بqqرای

انجام وظایف و مسئولیت ها تمایل داشته باشند.

خیلی ها معتقدند افراد بی انگیزه، افرادی تنبqqل، سسqqت عنصqqر و بی رمق هستند و هیچ گاه برای انجام کار انگیزه ای از خود نشان نمی دهند. اما این اعتقاد نادرست است؛ چرا کqqه غالبqqا شqqرایط و فضاهای حاکم بر کار، مqqوجب عqqدم رضqqایت و نqqوعی دل آزردگی نسبت به شغل می شود مثال فردی کqqه شqqغلش فشqqار دادن چنqqد دکمه برای به جریان انداختن و کنترل ماشqqین هqqا و دسqqتگاه هqqای برقی است همواره از این شqqغل شqqکایت می کنqqد و از ان دلqqزده است. اما همین شخص هqر روز چنqد سqاعت بqا کمqال شqادابی و

نشاط به بازی های رایانه ای و الکترونیکی می پردازد.

بنابراین فضای منفی حاکم بر کqqار زمینqه سqازی بqروز خسqتگی و رنجش می شود. وقتی افراد احساس خوشایندی نسبت به شqqغل خود نداشqته باشqند آن را کqqاری مالل آور و بیهqوده بqه شqمار می آورند حال برای رفع این مشکل و ایجqqاد فضqqا و شqqرایط مناسqqب عوامل گوناگونی می بایست دست به دست هم داده کqqه فqqرد بqqه

انجام دهqqد. مثال افqqرادی کار خود عالقه مند شود و با اشتیاق انرا نسبت به شغلشqqان احسqqاس رضqqایت و عالقمنqqدی دارنqqد و از آن

هنگام کار حداکثر دوما در کارشان مهارت دارند لذت می برند اوال شایسqqتگی و کارآمqqدی خqqود را بqqروز دهنqqد سqqوما دسqتمزد کqqافی دریافت می کنند این عوامل که مربqqوط بqqه خqqود فqqرد هسqqتند بqqر عملکرد او تاثیر مثبت می گذارد و یک سری عوامل دیگqqر هسqqتند که از خارج فرد را تحت تاثیر قرار داده که اگر به صqqورت صqqحیح

78

اعمال نشود نه تنها در فرد ایجqqاد انگqqیزه ورضqqایت ننمqqوده، بلکqqه باعث دلسردی و نارضایتی در او نیز می شوند که ازآنچqqه میتqqوان

اشqqاره۰۰۰به سیاست ها ومقررات اداری-شqqرایط حqqاکم برکqqارو وفشارهای خqqارجی نمود بایددر نظرداشت که ازبین بردن عوامل

الزاما به معنی انگیزه مند وعالقه مند شدن افqqراد نسqqبت بqqه کqqار بqqرای اینکqqه همکqqاران شqqما از انگqqیزه کqqافی برخqqوردار۰نیسqqت

و وظqqایف خqqود را بنحqqو احسqqن انجqqام دهنqqد بایqqد بqqه آنqqان باشند فرصqqت بدهیqqد بایqqد شqqرایط مناسqqب برایشqqان فqqراهم آوریqqد ودر مقابل کاری که انجام میدهند دستمزد کافی پرداخت نماییqqد وانهqqا را تشqqویق کنیqqد بایqqد پqqذیرفت کqqه عوامqqل خqqارجی تqqاثیری جqqدی برعملکرد افراد میگذارد ومیتوانqqد افqqرادرا متحqqول کنqqد شqqرایطی فراهم آورید که همکارانتان نسبت به شqqغل خqqود احسqqاس غqqرور وسربلندی کنند واز انجام آن لqqذت ببرنqqد و بqqا تمqqام تqqوان بqqه کqqار وفعالیت بپردازند واین افراد زمانی نسqبت بqه کqار خqود احسqاس رضایت وعالقه منqqدی میکننqqد کqqه اوال کارشqqان را هدفمنqqد بداننqqد واحساس کنند که کارشان مهم وسودمند است در نتیجه با انگیزه بیشتر واحساس مسئولیتی فراوانتر دست به انجqqام آن زننqqد ثانیqqا خود آنها مسئول نتیجه کارشان باشند وقqqتی افqqراد احسqqاس کننqqد کqqه بqqا مسqqئولیت کqqاری را کqqه انجqqام میدهنqqد برعهqqده آنهاسqqت وموفقیت آن کار به چگونگی و میزان تالش شخصی آنان وابسqqته است وعوامل وسایر همکاران دیگqqر چنqqدان تعqqیین کننqqده نیسqqتند نسبت به کار خود احساس غرور می کنند در واقع نتایج حاصqqل از کار را وابسته به خود دانسته وبا اشتیاقی دو چندان وبا تمqqام قqqوا

ثالثا نسqqبت بqqه کqqار خqqود مطلqqع شqوند وقqqتی۰به کار می پردازند

79

افراد وکارکنان از نتیجه کارخود اگاهی داشته باشند و متناسqqب بqqا ان ازطرف مسئوالن ومqqدیران راهنمqqایی شqqوند احسqqاس آرامشمی کننqqد وبqqا انگqqیزه قویqqتر کqqار می کننqqد حفqqظ وتqqداوم انگqqیزه- هنگامیکه افراد بنحو مطلوب وبا انگqqیزه کqqافی کqqار می کننqqد بایqqد روحیه مثبت آنها را حفظ کرد وتداوم بخشید باید روشی یافت کqqه نه تنها در همین سطح از فعالیت روحیه وانگیزه باقی بمانqqد بلکqqه

اولین نشانه های کم کاری واهمqqال را بqqه۰به تدریج پیشرفت کنند همیشه  ۰سرعت تشخیص دهید وبرای رفع آنها چاره ای بیاندیشید

باید انگیزه افراد را در باال ترین سطح حفظ کqرد تqا روحیqه افqراد۰وسطح کار هر دو در سطح مطلوب باقی بمانند

ایجاد انگیزه و افزایش کارآیی در کارکنان یکی از مهم ترین مباحث مدیریت امروز، ایجاد انگیزه در کارکنqqان تحت امر است به گونه ای که این انگqqیزه سqqبب بqqه وجqqود آمqqدن بازده کاری کارکنqqان می شqqود. بqqرخی از مqqدیران بqqدون آنکqqه بqqه ویژگشی های متفاوت فqqردی و ارزش هqqا و عالیqqق افqqراد تqqوجهی داشته باشند انتظار دارنqqد کqqه کارکنqqان زیرمجموعqqه آنqqان بایqqد درانجام کارهایشان مسوولیت پذیری بیش تری از خود نشان دهند.

انگیزه کاری یکی از دغدغه های مqqدیریت امqqروز شqqده اسqqت کqqه چگونه و با چه فرضیاتی می شود سبب انگیزش کارکنان در انجام کارها و نوآوری در آن ها شد. انگیزه کqqاری موضqqوعی نیسqqت کqqه بشود با دستور یا بخشنامه کارمندان خqqود را وادار بqqه انگqqیزه دار بودن در کار کنیم؛ اما مدیر می تواند کارکنان را در تسqqلط یqqافتن در کارشqqان تقqqویت کنqqد و در فرصqqت هqqای مناسqqب در صqqورتدستیابی بqqه اهqqداف مqqورد نظqqر آنqqان را مqqورد تقqqدیر قqqرار دهqqد.

80

مهم تqqرین عqqاملی کqqه می تqqوان بqqرای بی انگqqیزگی در کارکنqqان برشمرد انتصqqاب مqqدیران ناکارآمqqد در راس یqqک سqqازمان اسqqت. مدیر ناکارآمد به جای آنکه به سازمان خود ایده دهد و برنامه های کالن مqqدیریتی را دنبqqال کنqqد بیش تqqر بqqه دنبqqال کارهqqای روزمqqره وجزیی سازمان و تغیqqیر و جابqqه جqqایی مqqدیران زیرمجموعqqه خqqود است و تقصیر ناکامی ها و عدم موفقیت های سازمانی خود را به گردن کارکنان، مدیران خود و یا مدیران قبqqل از خqqود می انqqدازد. بنابراین انتصاب مدیر کارآمد و الیق در یک سازمان مجموعه را به جنب و جوش و حرکت وامی دارد و در نهادینqqه کqqردن راهبردهqqای ایجاد انگیزه مqqوفقیت هqqای بیش تqqری از خqqود بqqروز می دهqqد. در اینجا ضرورت دارد برخی از راهبردهای ایجاد انگیزه در کارکنان رابرشqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqماریم:

انتصاب مqدیران الیqق و کارآمqqد: مqqدیران کارآمqد اسqتانداردها و▪ انتظارات سطح باال و برنامه کالن سازمانی را برای کارکنان خqqود تqqدوین می کننqqد و بqه آن هqqا اجqqازه می دهنqqد کارشqqان را طqqوری شکل دهند که این انتظارات و استانداردها و برنامه ها را بqqرآورده سازند. مدیر موفق قواعqqد بqqازی و انتظqqارات خqqود را از کارکنqqان زیردست مشخص می کند و به آن ها اجازه می دهqqد کqqه وظqqایف

خود را به تنهایی انجام دهند.

ثبات مدیریت در سیسqتم سqازمانی: در یqqک سqqازمان یqک مqqدیر▪ برای تحقق انجام برنامه ها و شعارهای خود نیاز به ثبات مqqدیریت دارد. از سوی دیگqqر شqناخت کارکنqqان از مqqدیر و متقqqابال شqناخت مدیر نسبت به کارکنان خqqود ضqqرورت دارد کqqه مqqدیریت بqqا ثبqqات بیش تر همراه شود زیرا تغییر مدام مدیران در یک سازمان منجqqر

81

بqqqqqqqqqqqه بی انگqqqqqqqqqqqیزگی در کارکنqqqqqqqqqqqان می شqqqqqqqqqqqود. اهمیت دادن بqqه نظqqرات کارشناسqqی: عqqدم توجqqه بqqه نظqqرات▪

کارشناسی منجر بqqه بی انگqqیزگی در بدنqqه کارشناسqqی می شqqود، کارکنان وقتی ببینند که نظرات آن ها بی اثر اسqqت و توجqqه جqqدی بqqه ایqqده هqqا و کارهqqای آن هqqا نمی شqqود دیگqqر رغبت بqqه تالش در محیط کار خود نخواهند داشت و در نتیجه شاهد بی برنامگی و بی تحqqرکی در سqqازمان هسqqتیم. بنqqابراین دخیqqل دانسqqتن نظqqرات کارشناسی در امور سqqازمانی بqqاعث اشqqتیاق کارکنqqان بqqه دقت و

توجه بیش تر به کار خود می شود.

استفاده از بدنqه کارشناسqی در رده هqای مqدیریت پایqه، میqانی و عالی: یکی از عوامل ایجاد انگیزه بیش تر در کارکنان اسqqتفاده از آن ها در سمت های مدیریتی است. کارکنان وقتی ببینند مqqدیر در انتخاب همکاران خود از نیروهای با تجربه و موفق سqqازمانی خqqود استفاده می کند ترغیب می شqqوند دقت و تالش بیش تqqری بqqرای سqqازمان انجqqام می دهنqqد و نqqوآوری و خالقیت از خqqود نشqqان می

دهند.

توزیqqع عادالنqqه امکانqqات رفqqاهی بین کارکنqqان: در کشqqور مqqا▪ براساس تحقیقات انجام شده کم تر دیده شده که کارکنان نسبت به عدم اقدام رفاهی از سوی سازمان گلqqه منqqد باشqqند و اگqqر هم گله مند باشند در انجام وظایف خود تاثیری نمی گذارنqqد ولی اگqqر مqqدیری در سqqازمان خqqود بین کارکنqqان تبعیضqqی قایqqل شqqود تqqاثیر

منفی بر کارآیی آنان خواهد داشت.شکست.موفقیت

82

شکست محرک اولیه برای موفقیت

خطا یک فرصت با ارزش یادگیری در اختیار شما قqqرار می دهqqد و باید به عنوان خqونی حیqqاتی در رگهqqای مqqوفقیت بqه آن نگqاه کqqرد همچنین بیشتر افراد از این متنفرند کqqه شکسqqت خqqورده شqqناخته شوند و دوست دارند یک انسان موفق شناخته شqqوند. بسqqیاری از بزرگترین افراد موفق از طریق همین ظاهرا شکسqqت هqqا بqqه این موقعیت رسیده انqqد. مqqوفقیت همیشqqه مqqدیون شکسqqت هاسqqت. خطا اغلب نتیجه یک بدفهمی از چیزی است که وجود دارد و مورد توجqqه قqqرار نگرفتqqه اسqqت و این همqqان چqqیزی اسqqت کqqه بعqqد از

شکست افراد متوجه آن می شوند.

بین یک شکست شرافتمندانه و یک شکست احمقانه تفاوت قائل شqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqوید دیوید پوتراک یکی از مدیران شرکت چqqارلز اسqqکواب می گویqqد. این عقیده که بگوییم خطا و اشتباه خوب است خنqqده دار اسqqت. من نمی خواهم داخل شرکت به دنبال افرادی بگردم کqqه اشqqتباه کرده اند و به آنها جایزه بدهم. ولی اینجا در شرکت اسqqکواب مqqا بین یک اشتباه احمقانqqه و یqqک خطqqای شqqرفتمندانه تفqqاوت قائqqل

هستیم.

چqqارلز اسqqکواب یqqک سqqری معیqqار بqqرای تعریqqف یqqک خطqqایشرافتمندانه دارد. خطای شرافتمندانه زمانی اتفاق می افتد که:

▪ شما یک نقشه خوب دارید و می دانیqqد چqqه می کنیqqد و بqqه هqqر مرحله از کqqار بqqه دقت اندیشqqیده ایqqد و در همqqه کارهqqا دیسqqیپلین

83

مدیریتی کافی بکار برده اید و اگر به عقب برگردید و به کارهqqایی که انجام داده اید یک بازنگری داشqqته باشqqید نتیجqqه این باشqqد کqqه

کارها با با فکر و تدبیر انجام شده است.همه

▪ آیا شما برای روبرو شدن با خطای احتمالی برنامه داشته اید وآیا این برنامه باید اجرا می شده است.

▪ الزم است که از خود بپرسید و بدنبال آن باشید که بqqا آمqqوختناز تجربه جدید قدرتمند تر و چاالکتر باشید.

مؤسسqqه چqqارلز اسqqکواب اشqqتباهات و درسqqهایی را کqqه از این اشتباهات آموخته است به صورت مقاله منتشر کرده اسqqت. آنهqqا همچنین یک تابلو از نوع آوری هqایی کqqه بqه شکسqت منتهی شqده است به همراه یک نوار ویqqدیویی بqqرای راهنمqqایی کارمنqqدان تهیqqه

nobleکرده اند. و هر سال در جشن failureایش میqqرسما به نم گذارند. و افرادی که در مراسم شرکت دارند راه حل هqqای ممکن را پیشنهاد می دهند. سپس بهqqترین پیشqqنهاد هqqا انتخqqاب و سqqپساصqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqالح می شqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqود.

جلوگیری از شکست●

شکست یک تصادف نیست بلکه نتیجه فعل و انفعاالت داخلی یqqک سیستم است. که یک ساختار و یک ترتیب دارد. برای جلوگیری از شکست به یک موقعیت کqqه در برابqqر آن قqqرار می گیریqqد بایqqد بqqا تمام اجزای آن بنگرید و تحلیل کنید که هر یک از این اجزاء چگونه عمل می کنند آیا به نفع شما عمل می کنند یا به ضرر شqqما بqqرای

استفاده کنید که به شما می آمqqوزدNLPاین منظور می توانید از

84

به صورت ناخودآگاه به همه چیز نگاه سیسqqتماتیک پیqqدا کنیqqد. این موقعیت شqامل افqراد و یqک تqرتیب رخqداد ، افکqار ، احساسqها ، اعمال و فعل انفعاالت است. حتی خود شما هم جqqزء آن هسqqتید. پس باید به همه اینها توجه کنید همینکه متوجه شدید سیستم برای شما کار می کند یا بر ضد شما این ابزار را در اختیار داریqqد تqqا در آینده شرایط متفاوتی را بسازید. پس می توانید از اشتباه دوبqqاره

جلوگیری کنید.

خطاها و شکست ها را به موقعیت جدید تبدیل کنید●

برای بهره بردن از تجربه ها بایqqد همیشqqه آمqqاده یqqادگیری باشqqید. حتی زمانیکه بعضی از افراد ممکن است اشqqتباه شqqما را گوشqqزد کنند. معموال افراد نسبت به شکسqqت دارای دیqqد منفی هسqqتند. و تمایل دارند از آن فرار کنند یک عکس العمل که فرصت بqqا ارزش یادگیری را از بین می برد اما چطور ممکن است که یک شکسqqت منجر به یک فرصت جدید شود؟ این مسqqئله زمqqانی جqqدی تqqر می شود که ندانید چگونه می توان دانشqqی را کqqه از یqqک خطqqا ناشqqی می شود را استخراج کنید. برای شروع بایqqد بیاموزیqqد کqqه از خqqود سئوال کنید البته باید با خود رو راست باشید و خود را گول نزنیqqد تا بتوانید تجربه با ارزشی را که بدست آورده اید در آینده استفاده کنید. کلیqqد راه مqqوفقیت بعqqد از شکسqqت تغیqqیر دیqqدگاه شماسqqت خوشqqبینانه فکqqر کqqردن بیش از حqqد بqqدلیل دور شqqدن از واقعیت سبب نتایج ناحوشانیدی شده است اما تحقیقات نشان داده اسqqت که ما می توانیم خوشqqحالتر و سqqالمتر زنqqدگی کqqنیم و در زنqqدگی

85

موفق تر باشیم اگر بیاموزیم که چگونه مqqوقعیت هqqای موجqqود در قلب مشکالت را شناسایی کنیم. در این زمان است که مسqqائل و مشکالت تبدیل به مqqوقعیت هqqایی بqqرای مبqqارزه و می شqqوند می

توان آنها را به یک موفقیت منتهی کرد.

راهکارهایی که خودکارمند می تواند برای ایجــاد انگــیزهدر خود بکار بندد:

چرا به نظر می رسد که بعضی افراد خیلی راحت نردبان ترقی را در اداره بqqاال می رونqqqد درحالیکqqqه بqqرخی دیگqqqر سqqqالیان سqqqال همانجایی که بودنqد بqاقی می ماننqد؟ ممکن اسqت فکqر کنیqد کqه فقط به این دلیل است که این افراد قqqابلیت هqqای بیشqqتری بqqرای موفقیت دارند مثل مغز خوب، استعداد و پارتی. امqqا چqqیز دیگqqری

هم به همین اندازه اهمیت وجود دارد: رفتار.

دکتر مارتین سلیگمان، نویسنده کتاب خqqوش بیqqنی دریافتqqه اسqت که رفتار عامل تعیین کننده بهتری برای موفقیت است نسqqبت بqqه

IQرqqتحصیالت، و سایر عوامل. او دریافت که افراد مثبت سالم ت ، زندگی می کننqqد و روابqqط بهqqتری داشqqته و در کارشqqان پیشqqرفت بیشتری می کنند. همچqqنین دریافتqqه کqqه افqqراد مثبت انqqدیش پqqول

بیشتری هم در می آورند.

هرکسی می تواند رفتاری درسqqت داشqqته باشqqد. مهم نیسqqت کqqه اهل کجا باشید یا استعداد ذاتیتان چقدر باشد، رفتار صحیح تفاوت

رفتqqار را10بزرگی در کار شما ایجاد خواهد کرد. سعی کنیqqد این جزء خصایص خود درآورید تا همیشه کارمندی موفق باشید:

86

. من مسئول سرنوشت خود هستم.1

اگر در سراسqqر زنqqدگی کqqاری خqqود منتظqqر اتفqqاقی هیجqqان انگqqیز باشید، احتماال انتظارتان طqqوالنی خواهqد شqد. متخصصqqین موفqق کسانی هسqqتند کqqه خودشqqان بqqیرون می رونqqد و این اتفqqاق را بqqه وجود می آورند. پس سعی کنید به طریقی متفاوت تر به کار خود نگاه کنیqqد. کارتqqان را تqqا حqqد نهqqایت پیشqqرفت بqqاال خواهیqqد بqqرد و

مسئول آن فقط و فقط خودتان هستید.

. هر چیزی ممکن است.2

فکر می کنید هیچوقت نمی توانیqqد بqqه مقqqام نqqایب رئیس شqqرکت ارتقاء پیدا کنید؟ پس مطمئن باشید که نمی توانید. یادتqqان باشqqد: اگqqر فکqqر کنیqqد کqqه نمی توانیqqد، بqqه احتمqqال خیلی زیqqاد نخواهیqqد

توانست.

. هیچ کــاری آنقــدر کوچــک نیســت کــه خــوب انجــامش3 دهید.

هیچوقت نمی دانید که دیگران متوجه شما خواهند شد یqqا نqqه. این بqqه همqqه آن.—یک دلیل برای این است که به کارتqqان افتخqqار کنید

مدیرعامل شرکتی می گفت که اولین کارش این بوده کqqه ذخqqیره انبار را چک کند و خیلی زود به خاطر تالش های خود و کار خوبش شناخته شد. دفعه بعدی که می خواستید کارتان را سqqر هم بنqqدی کنید چون فکر می کنید کسی متوجه کار شما نیست این را به یاد

داشته باشید.

87

. تک تک افراد یــک ارتبــاط مهم بــرای شــما تلقی می4 شوند.

بااینکه الزم است در محیط کqqار خشqqن باشqqید، امqqا می توانیqqد بqqا اطرافیان خود با مهربانی رفتار کنید. فکر می کنید اهمیqqتی نqqدارد که رابطqqه ی خqqوبی بqqا منشqqی مqqدیرعامل برقqqرار کنیqqد؟ مطمئن باشید که خیلی کمکتان خواهد کرد. با اطرافیانتqqان مودبانqqه رفتqqار

کنید چون نمی دانید این آدم ها کجا به دردتان خواهند خورد.

. من برای انجام اینکار و ... کــار بــاالتر از این ســاخته5 شده ام.

اگqqر تمqqام روز را بqqه این فکqqر کنیqqد کqqه بqqرای انجqqام آنکqqاری کqqه مسئولیتش را گرفته ایqqد سqqاخته نشqqده ایqqد، کاراییتqqان بqqه شqqدت پqqایین خواهqqد آمqqد. ممکن اسqqت کارتqqان بqqه طqqور کامqqل بqqا شqqما سازگار نباشد اما کارمندان موفق طوری رفتار می کنند که انگqqار

کار رویاهای خود را دارند، مهم نیست که کارشان چه باشد.

. اینکه چه می دانم کافی نیست، اینکه چــه کســانی را6 می شناسم هم مهم است.

کارمنqqدان موفqqق از اهمیت ارتباطqqات چqqه داخqqل و چqqه خqqارج از شرکت باخبرند. باید بتوانید فعاالنه ارتباطاتی تخصصی برای خqqود جور کنید. همکارتان را برای ناهار بیرون دعوت کنید. بعد از کار با چند نفر از همکارانتان به رسqqتوران یqqا کافqqه برویqqد. عضqqو انجمن

تخصصیتان شوید. برای آینده تان ارتباط سازی کنید.

88

. چه کار دیگری می توانم انجام دهم؟7

ازآنجا که سرنوشتتان دست خودتان اسqqت، بqqرای پیqqدا کqqردن راه های ارتقاء و پیشرفت در کارتان، باید به خود کارتqqان توجqqه کنیqqد. برای گرفتن یک پروژه اضافی داوطلب شوید. یک مهارت تازه یاد بگیرید که توجه باال دستی ها را به شما بیشتر کند. برای کمqک بqه همکارانتان تا دیروقت سqر کqqار بمانیqqد. کارمنqqدان موفqق کسqانی نیستند که فقط کارشان را انجqqام دهنqqد و بعqqد محqqل کqqار را تqqرک

کنند. آنها دنبال راه های دیگری برای جلب توجه دیگران هستند.

. شکست راه را برای موفقیت باز می کند.8

بااینکه اینطور به نظر می رسد که بعضی ها اصال در هیچ کاری بqqا شکست مواجه نشده انqqد، واقعیت این اسqqت کqqه شکسqqت بqqرای همه اتفاق می افتد. تفاوت بین افراد موفق و نqqاموفق در طریقqqه برخورد آنها با شکست هایشان است. آنها که به موفق می رسqqند

کسانی هستند که از اشتباهاتشان درس گرفته و جلو می روند.

. من بزرگترین طرفدار خودم هستم.9

منتظر این هستید کqqه یqqک نفqqر در شqqرکت اسqqتعدادها و تالشqqهای شما را کشف کنqqد؟ شqqاید دیگqqر وقتش رسqqیده باشqqد کqqه شqqیپور تشویقتان را خودتان بزنید. درمورد دستاوردهایتان و کارهqqایی کqqه برای شرکت کرده ایqqد، حqqرف بزنیqqد. کارمنqqدان موفqqق می داننqqد چطور دستاوردها و موفقیت هایشان را بدون اینکه پرادعا به نظر

برسند به گوش همه برسانند.

89

. دســتگاه فرصــت ســنج من هیچــوقت خــاموش نمی10 شود.

بله، روزهایی خواهد بود که فقط می خواهیqqد بqqا وضqqعیت موجqqود شاد باشید امqqا یادتqqان باشqqد کqqه کارمنqqدان موفqqق همیشqqه دنبqqال فرصت های پیشرفت هستند. همیشه چشمها، گوش هqqا و ذهنتqqان را برای یافتن فرصت های خوب باز نگه دارید چون نمی دانید کqqه

چه وقت فرصتی پیش می آید که روند کارتان را تغییر دهید.

90

گروههایمشاهده

واکنشهای هیجانی- رفتاری آنها

مترجم: سیدحسن هاشمیکارشناس ارشد روانشناسی

خالصه: مردم چگونqه فکqqر می کننqqد، احسqqاس می کننqqد و نسqبت بqه دیگر اعضای گروههای اجتماعی رفتار می کنند. ما با بررسqqی استریوتایپ ها )حرکات نمونه( و عقاید در مورد گروهها که بر قضاوت افراد تأثیر می گذارد شروع می کنیم. سپس ما پیش داوری را بررسqqی می کqqنیم کqqه عبqqارت اسqqت از احساسqqات منفی نسqqبت بqqه دیگqqران براسqqاس عضqqویت در گqqروه بqqرای

91

تأکیqqد1نشان دادن این مشکالت. ما سپس به جنسیت گqqرائی می کنیم که یک مشکل متمqqایز براسqqاس جنس اسqqت و نqqژاد

نیز یک شکل تمqایز براسqاس رنqگ پوسqت و نqژاد و2پرستی وراثتی فرد است. راههای ممکن برای کاهش تمایز نیز مqqورد بحث قرار گرفته اند. )در زیر به عناوینی که ترجمه شد حدودا

صفحه می باشد که فقط بصورت تیتر به آنها اشاره می120شود(.

3رفتارهای کلیشه ای چطور رفتارهای کلیشه ای تشکیل می شوند؟ مبانی

شناختییرqqراد را تغیqqات افqqه ادراکqqرفتارهای کلیشه ای چگون

می دهند؟د؟qqqاقی می ماننqqqه بqqqه ای چگونqqqای کلیشqqqرفتاره

مکانیسم های جاودانی شناختی خود.روابط گمراه کننده/ زیر دسته ها/ خطاهای اثبات.ایجاد حرکات کلیشه ای، یک گناه ضروریاتqqازی/ حرکqqار و مجqqوان خودکqqه ای بعنqqات کلیشqqحرک

کلیشه ای بعنوان کنترل شده و حقیقی4پیش داوری غار دزدان، تعیین مرحله.تئوری مشکل واقع گرایانهتئوری هویت اجتماعیجنسیت گرائیورتیqqران، صqqحرکات کلیشه ای جنس، آبی برای پس

برای دختران.چه چیزی حرکات کلیشه ای جنس را فعال می کند؟آیا حرکات کلیشه ای جنس دقیق هستند؟

1 Sexism2 Racism3 Stereotypes4 Prejudice

92

چطور حرکات کلیشه ای جنس ادامه می یابند؟مؤسسات فرهنگی/ تئوری تقش های اجتماعیتمایز جنس، یک استاندارد دوگانهنژادپرستینژادپرستی مدرن، بیماریعالیم شناختی/ عالیم رفتاری/ تعهد قربانیتماس بین گروهی، درمانکqqاس، یqqیه تمqqزرگ، فرضqqایش بqqتجزیه مدرسه؛ آزم

آزمایش مجدد/ کالس اره موئی/دیدگاه، به طرف یک جامعه کوررنگ1مشکالت و دیدگا هها

پايان نامه

1 Problems and Prospects

93

واحد خوراسگان

نامه پايان جهت اخذ كارشناسي ارشد

روانشناسي عموميموضوع:

بررسي رابطه سالمت عمومي با عملكرد تحصيلي در دانشآموزان دوره متوسطه

شهرستان فريدونشهراستاد راهنما :

مولوي حسين دكتراستاد مشاور:

دكتر ابوالقاسم نوريپژوهش و نگارش:

سيد حسن هاشمي

94

81-82سال تحصيلي

چکیده طرح تحقیقاتی: هدف ازاين پژوهش بررسي رابطه سالمت عمومي با

عملكرد تحصيلي در دانشآموزان دوره متوسطه شهرستان نفر از دانش آموزان پايه اول و دوم210فريدونشهر بود. لذا

دختر( بصورت تصادفي انتخاب و100پسر ، 110متوسطه ) پرسشنامه هاي سالمت عمومي و ويژگيهاي جمعيت شناختي

شامل متغيرهاي جنسيت ، معدل كل نمرات درسي ، تعداد اعضاي خانواده ، تحصيالت پدر ، تحصيالت مادر ، درآمد خانواده ،

در موردآنان اجرا گرديد ، چنين فرض شد كه بين ميزان افسردگي ، اضطراب ، عملكرد اجتماعي ، عالئم جسماني و

عملكرد تحصيلي رابطه وجود دارد . همچنين بين سالمت عمومي دانش آموزان پسر و دختر تفاوت وجود دارد . نتايج تحليل

واريانس چند متغيره نشان داد كه بين ميزان افسردگي و عالئم وليجسماني با عملكرد تحصيلي دانش آموز رابطه وجود ندارد ، بين ميزان اضطراب و عملكرد اجتماعي با عملكرد تحصيلي

( . همچنين نتايج نشانp/= 03دانش آموزان رابطه وجود دارد) داد كه بين سالمت عمومي دانش آموزان پسر و دختر تفاوت

=(. يعني سالمت عمومي دختران بطور معنيp/ 007وجود دارد ) داري كمتر از پسران است ، همچنين ميانگين نمرات اضطراب ، عملكرد اجتماعي و افسردگي دختران بطور معني داري بيشتر از

( .p> 5/0پسران بود)

منابع:

95

(. روانشناسqqی بqqالینی1366دادستان، پریqqرخ، منصqqور، محمqqود، )

پرون و پرون. مقدمه تهرانی. چاپخانه دریا.

ریتال ال. اتینکسون؛ ریچارد س. اتینکسون، ارنست ر. هیلگqqارد )

(. زمینه روانشناسی. جلد اول. ترجمه محمدتقی براهqqنی و1983

(. چاپ هفتم، تهران، انتشارات رشد.1366همکاران )

(. روانشناسqqی بqqالینی. تهqqران، انتشqqارات1370شqqاملو، سqqعید )

رشد.

(. فرادیqqدی بqqه روانشناسqqی بqqالینی،1383محمqqدپور، احمدرضqqا )

سیرتاریخی، تحمل ابهام و افقهای فqqرا رو؛ خبرنامqqه انجمن علمی

.1روانشناسی بالینی ایران. سال دوم؛ شماره

Baron, Robert. A Sbyrm, Donn (1997). Social Psychology (4th

Ed) Aviancom Company.

Wagner, Kendra Van (2007). Clinical Psychology.

بعضی از تشویقاتی که در طی خدمتدریافت نمو ده ام

سمت تشويق كننده تشويق تاريخردي

96

كنندهتشويقف13/10/138

4 محمدعلي

عكافي مدير مركز آموزشي درماني

فارابي210/4/138

6 محمدعلي

عكافي مدير مركز آموزشي درماني

فارابي324/7/138

6 دكتر

حميدافشار رئيس مركز آموزشي درماني نور

و حضرت علي اصغر)ع46/10/138

7 دكتر حميد

افشار رئيس مركز آموزشي درماني نور

و حضرت علي اصغر)ع528/12/13

87 سيدعلي مدير مركز آموزشي درماني نور وطاهري

حضرت علي اصغر)ع(616/12/13

89 دكتر حميد

افشار رئيس مركز آموزشي درماني نور

و حضرت علي اصغر)ع730/6/139

1 سيدعليطاهري

مدير مركز آموزشي درماني نور وحضرت علي اصغر)ع

826/12/1391

دكتر منصورسياوش

رئيس مركز آموزشي درماني نورو حضرت علي اصغر)ع

97

سابقه تدریس در دانشگاههای پیام نور واحد شهرستانهای نجف آباد،فریدونشهر و بوئین میاندشت

98

99

100