1. ÜRÜN

1.1 ÜRÜNÜN LOGOSU:

1

1.2 PAKETLEME

  Paketlemeden önce cipsler paket içerisinde olacak terlemeyi ve yumuşamayı önlemek için

soğutulur. Şekil verme-doldurma ve yapıştırma yapan makinalarda kullanılmalıdır.

Patates ve mısır cipslerinde ambalaj gıdayı ekşimeye, neme, tat ve koku transferine ya da

değişimine izin vermemek için kullanılır.

Otomatik makinalarda ambalajlama önce selefonla başlamıştır. Laminelli malzemeler yaygın

olarak kullanılmaktadır.

Film - film spesifıkasyonundaki malzemeler iyi sonuç vermesi neticesinde bu tür

lamineli ambalaj malzemeleri kullanımı daraltmaya başlamıştır. Daha çok dublex PVDC kaplı

selofan filmler kullanılmaktadır.

1.3 PAKET ÇEŞİTLERİ

KÜÇÜK BOY ORTA BOY AİLE BOYU

2

1.4 ÜRÜNÜN İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER: Patates, ay çiçek yağı (%13), köri çeşnisi ve tuz.Ürünlerimizin hiçbir çeşidinde domuz yağı ve domuzdan elde edilmiş hiçbir katkı maddesi yoktur. Trans yağ yoktur. Fırınlanarak yapılmıştır.

1.5 ENERJİ VE BESİN ÖGELERİ TABLOSU

Enerji ve Besin Ögeleri / Average nutritional value per

100 g’daki 25 g.’lık porsiyonda

Enerji / Energy 412 kcal

(2063 kJ)

103 kcal

(516 kJ)

Protein 7 g. 1.8 g.

Karbonhidrat / Carbohydrate

Şeker / Of which sugars

50 g.

0 g.

12.6 g.

0 g.

Yağ / Fat

Doymuş yağ asitleri / Satured Fat

Trans yağ asitleri* / Trans Fatty Acids

13 g.

2.1 g.

0.10 g.

3 g.

0.5 g.

0.03

Lif / Fiber 4.2 g. 1.1 g.

Sodyum / Sodium 495 mg 124mg

*Ürün içindeki toplam yağın 100 g.’ında1 g.’dan azdır. Bu paket 5 – 6 porsiyon içerir.

2. ÇEŞNİLİ PATATES CİPSİ NASIL ÜRETİLİR?

Cips dünya üzerindeki en yaygın çerezdir. Ancak pek çok ürün gibi bunun hakkında da bildiğimiz tek şey leziz oluşudur. Nasıl üretildiğini çok fazla düşünmeyiz. İşte bu yazımızda patates cipslerinin üretim safhalarını sizlerle paylaşacağız.

Giriş

3

Bu cipsleri üretmek için taze patatesler kullanmak zorundalar. 24 saatten daha taze… Aksi takdirde patateslerde siyah bölgeler oluşmaya başlar.

Üzerlerindeki kumlardan arındırıldıktan sonra, patatesler soyma makinesine kadar su dolu bir kanalda ilerler.

Soyma makinesinin silindiri, patatesleri pürüzlü tekerlerine sıkıştırarak kabukları soyluncaya dek defalarca döner. Bu makine saatte 12.000 ton patates soyabilir.

Bir sonraki adımda, bir düzenek yardımıyla patatesler boylarına göre ayrılır. Küçük olanlar bir sonraki yıkama aşaması için aşağı düşerken, büyük olanlar kesilmek üzere yukarıda kalır. Onlarda kesildikten sonra yıkama kısmına düşer.

4

Patatesler yıkandıktan sonra dilimleyicilerden geçer. Dilimleyicinin bıçakları değişik şekil ya da kalınlıklara ayarlanabilir. Haznenin dönmesiyle oluşan merkezkaç kuvvetiyle, patatesler keskin bıçaklara doğru fırlatılır.

Normal bir patates cips diliminin kalınlığı milimetrelerle ifade edilir. Ortalama boy bir patatesten 36 dilim çıkabilir.

Sonunda patates dilimlerinin yıkanma aşamasına sıra gelir. Hepsi dev bir silindir içinde 1 dakika boyunca serin suyla döne döne yıkanır.

5

Daha sonra hava üflenen bir tünelden geçirilerek kurumaları sağlanır.

Kızartma bölümü 190 santigrad derecede fırınlanır. Sadece 3 dakika sonra patates dilimleri, patates cipsine dönüşmüş olur. Kızarmış dilimler kızartma bölümünden çıkarken, yağları da süzülür.

Bir sonraki adım: Tuz banyosu.

6

Cipsler daha sonra ayıklayıcıya gelir.

Elektonik bir kamera üzerinde kahverengi leke ya da herhangi bir bozukluk olan dilimleri tespit eder ve o dilimler bir hava basıncıyla ayrılır.

Daha sonra türlerine göre, üzerlerine çeşitli çeşniler serpilir.

7

Bir sonraki düzenek, paketlenmek üzere cipsleri ayırır ve aktarır.

Cipsler poşetlere doldurulur ve poşetlerin ağızları kapatılır.

Sonuç

Normal bir patatesten, patates cipsine geçiş süresi 15 dakika kadardır. Onu tüketme süresinden oldukça kısa.

Bu yazıdaki fotoğraflar Discovery Channel‘da yayınlanan How It’s Made isimli dizi-belgeselden alınmıştır.

8

3.DÜNYADA VE TÜRKİYEDE PATATES ENDÜSTRİSİ

Patates, gerek donuk patates ürünleri sektöründe parmak patates, gerekse de makro tuzlu çerez sektöründe cips ürünlerinin ana hammaddesini teşkil etmektedir.

Dondurulmuş sebze ürünleri arasında Dünyada tüketilen en önemli ürün patatesdir. Tek başına donuk patates ürünleri tüketimi diğer donuk sebze kalemlerinin tüketiminden yüksektir.ABD’ nin donuk patates ürünleri tüketimi diğer donuk sebze ürünleri tüketiminin hemen hemen 2 katıdır.

Ülkemizde patatese dayalı gıda sanayi henüz genç bir sektör olup donuk patates ürünleri 25 yıl, Cips sektörü de 17 yıllık bir geçmişe sahip ve hızlı gelişime aday bir sektördür. Başlangıç yıllarında sadece ihracata çalışan sektör 1989 yılından itibaren artan talepler üzerine iç pazara da ürün vermeye başlamıştır

Patatese dayalı gıda sektörü için (Cips + Donuk Patates ürünleri) toplam 250000 tonluk Sanayi Patatesi üretimi söz konusudur.Sanayi Patatesinin toplam üretim içindeki payı sadece % 5 ‘dir.Bu payın gelişmiş ülkelerde % 50 üzerinde olduğu gerçeği, Türkiye’nin sofralık patates tükettiğini ancak gelişmeye ne kadar açık olduğunun bir göstergesidir.

Son yıllardaki gelişim, gerek donuk, gerek cips sektöründe yeni yatırımlar ve kapasite artırımları ile ortadadır. Cips sektöründe iki Amerikan devi Fritolay ve Kraft Gıda rekabet ederken lokal Gesa private Label ile pazarı zorlamaktadır.İki tesis kurulum aşamasındadır.

Donuk Patates ürünlerinde ise Bolpat – Bolu ,Kapadokya Gıda-Yozgat,Özgörkey-Torbalı,Sanpa-Afyon ve Kerevitaş-Bursa aktif durumda üretimlerine artan oranlarda devam etmektedir

9

Türkiye’de tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin üretim miktarları, 2011

10

Ton

Üretim

Pay Pay Değişim

Tahıllar ve diğer bitkisel ürünler* 2010 (%) 2011 (%) (%)

Patates, kuru baklagiller, yenilebilir kök ve yumrular

5 784 562 9,53 5 700 950 9,25 -1,4

Patates 4 513 45

7,44

4 613 071 7,48 2,2

Kuru baklagiller (toplam) 1 235 306 2,04 1 051 986 1,71 -14,8

Bakla (yemeklik) 8 870 0,01 7 963 0,01 -10,2

Bakla (hayvan yemi) 11 028 0,02 11 715 0,02 6,2

Bezelye 3 200 0,01 3 628 0,01 13,4

Nohut 530 634 0,87 487 477 0,79 -8,1

Fasulye (kuru) 212 758 0,35 200 673 0,33 -5,7

Mercimek (kırmızı) 422 000 0,70 300 000 0,49 -28,9

Mercimek (yeşil) 25 400 0,04 25 952 0,04 2,2

Börülce 2 290 0,00 2 149 0,00 -6,2

Burçak (dane) 12 100 0,02 5 549 0,01 -54,1

Buy 200 0,00 141 0,00 -29,5

Mürdümük (culbant) 6 826 0,01 6 739 0,01 -1,3

Yüksek nişasta içerikli yumru ve kökler 35 803 0,06 35 893 0,06 0,3

Tatlı patates 34 930 0,06 35 010 0,06 0,2

Türkiye’de patates üretimi diğer tahıl ve bitkisel ürünlerin üretim miktarından daha fazladır. Buda bizim cipsimizin hammaddesi olan patatese ulaşılabilirliğini arttırır ve maliyeti azaltır.

3.1 CİPS SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ

800 milyon dolarlık paketlenmiş cips pazarı, Türkiye’de yılda yüzde 17’lik bir büyüme rakamı yakalamıştır. Kişi başına cips tüketimi yılda 950 gramı buldu.5 yılda ortalama yüzde 17’lik bir büyüme yakalayan paketlenmiş cips sektörü 2008’i yüzde 15’lik bir büyüme ile kapatmıştır.

800 milyon dolarlık büyüklüğe ulaşan cips pazarı krize rağmen çok büyük düşüşler yaşamamıştır.Türkiye’de cips pazarı hızla büyümektedir.Yeni çıkan ürünler ve sektördeki rekabet tüketiciye olumlu yansımaktadır. 2002 ile 2007 yılları arasında sektör 2 kat büyümüştür. Önümüzdeki yıllarda da bu büyümelerin yakalanacağı tahmin edilmektedir.

70 bin tonluk tüketim Türkiye’de 2007 yılında 70 bin tonluk cips tüketimi gerçekleşmekle beraber sektörde 11 tane uluslararası marka bulunmaktadır. Bu markaların yanı sıra yerel markalarda var. Sektörde büyüme rakamları da sürekli çift hanelere ulaşıyor. Geçtiğimiz yıl yüzde 17’lik bir büyüme yaşandı. Bu yılki hedeflerinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.

Bu rakamlar gelişmiş birçok ülkede daha yüksek. ABD’de cips tüketimi Türkiye’ye göre 9 kat daha fazladır. Amerika’da kişi başı tüketim 9 kilograma yaklaşıyor. Yine İngilterede 5 kilogramlık bir tüketim söz konusu. Ancak İngiltere belirli bir duraklama geçiriyor. Doğu - Afrika grubunda yer alan ülkeler de henüz bu kategoride çok gelişmiş değil. Sonuçta, bu gurubun içinde Türkiye, Mısır, Suudi Arabistan ve Güney Afrika var. Türkiye, bütün bu bölgeler içinde tuzlu çerez kategorisinde lider. Ortadoğu ülkelerinde ise kişi başına tüketim 3 kilograma yaklaşıyor. Latin Amerika, Sabritas markasının getirdiği başarıyla iyi bi konumda. Türkiye örnek bir pazar olduğu için de, grup içinde bulunan diğer bölgelere insan kaynağı, bilgi ve deneyim açısından destek vermek zorunda kalmaktadır. Türkiye’de de cips tüketen kesim hızla artıyor. Çünkü gençler büyümekte ve cips tüketiminin yaş ortalaması artmakta.

Doritos, Ruffles ve Lay’s gibi markaları bünyesinde bulunduran cips sektörü Türkiye’de büyük markalara sahiptir. Bu markalar ile pazara yeni giren markalar ile sektörün büyümesi destekleniyor.

3.2 TÜRKİYE PAZARINDA REKABET ORTAMI

3.2.1 Firmalara Göre Üretim Stratejileri

11

FRİTO LAY: 20'yi aşkın farklı ürün yelpazesi bulunuyor. Ruffles ve Doritos ile gençleri, Cheetos ile çocukları ve Lay's ile tüm yaş gruplarını hedef alan kuruluş, A la Turca markası altında ürettiği Ofis 3-5'le şimdi de çalışanları yakaladı. Cheetos'ta HOSO olarak adlandırılan Yüksek Oleik Asitli Ayçiçeği Yağı kullanımına yönelen firma, bu yolla çocuklarının sağlıklı beslenmesini isteyen aileleri hedef aldı. HOSO, "iyi yağlar" olarak bilinen doymamış yağ oranını yükselterek "kötü yağlar" olarak nitelendirilen doymuş yağ oranını yüzde 40 azaltıyor. Cips şekillerin de yaptığı yenilikle X ve O şeklindeki mısır çerezlerinden yeni Cheetos XOX'i üretti. Frito Lay ürünlerinin fiyatı, lezzet, marka ve gramaja göre 50 Krş ile 2.5 TL arasında değişiyor.

KRAFT: Yöresel lezzetlere ağırlık veren firma, domates ve fesleğen, acılı ezme ve pastırmalı çeşitleriyle ön plana çıkmaya çalışıyor. 8 farklı ürün çeşidi bulunan Cipso ve 5 farklı Patos ürünüyle rekabet eden Kraft, son olarak cipse 3 boyut kavramını da kazandırdı. 4 farklı lezzete sahip Çerezos ise biftek aromasıyla dikkat çekiyor. Toplam 17 farklı ürünle pazarda rekabet eden firmanın fiyatları, 25 Krş ile 2 TL arasında değişiyor.

PROCTER&GAMBLE: Pringles'ın Baharatlı (Paprika), Teksas barbekü soslu, orjinal, peynirli ve soğanlı olmak üzere bir çok farklı çeşitle rekabet ediyor. Ürün fiyatları ise gramajına göre 2.5 TL ile 5 TL arasında değişiyor.

YERLİ MARKALAR: Seykar Gıda Peritos markasıyla 8 farklı lezzette 18 çeşitle pazarda yer alırken, aromalı toz içecek sektöründe faaliyet gösteren Nazlı Gıda da cep çerezi olarak tanımladığı 10 gramlık Dabi Dabi mısır çerezi ile sektöre yeni katılan firmalardan. Gesa Gıda'nın ise yetişkin ve çocuk ürünleri olarak sınıflandırdığı ürün grubunda Cornitos, Rulito, Punto ve Patsito markalırıyla 40 farklı çeşidi bulunuyor. Yerli ürünlerin fiyat aralığı ise 10 Krş'tan başlayıp, 2 TL'ye kadar çıkıyor.

3.3 CİPS SEKTÖRÜNÜN AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI

3.3.1 Cips Sektörünün Avantajları

Ülkemizde cipsin hammaddesi olan patatesin üretimi ucuz ve yüksek miktardadır.

İleri teknoloji ve sektörde makineleşme sayesinde yerel iş gücü gereksinimi minimuma indirgenmiştir.

Ülkemizde ucuz iş gücü ulaşılabilirliği yüksektir.

Ticareti kolaylaştırmak için Uluslararası Ticari Anlaşmalarda belirlenen kotaların düşük olması dolayısla ithalatı arttırmıştır.

12

Ürün, insanların hayat tarzlarının değişmesine uyum sağlayarak ikram sofralarında bile yerini alımıştır.

Hızlı tüketime uygundur.

Ürün çeşitliliği sayesinde her kesimden insanın damak zevkine hitap etmektedir.

Dağıtım kanalları çok güçlü olup, en ufak dağıtım kanalı olan bakkallarda bile yerini almaktadır.

Rekabet sayesinde ürün kalitesi maksimum seviyede olup her zaman tazeleğini korumaktadır.

Talep doğrultusunda farklılaşan özellikler sayesinde yeni teknolojiler kullanılmaktadır.

3.3.2 Cips Sektörünün Dezavantajları

Atık üretimi yüksek miktadadır.

Cipsin sağlıksız olduğu konusundaki yerleşmiş bir kaygı bulunmaktadır.

Katı indirim politikalarının olması.

Düşük ticaret marjı ve birim başına düşen karlılığın az olması.

Mevcut siyasi iktiadarın ithalat arttırıcı politikaları yerli işletmeleri etkilemektedir.

Sektörde büyük firmaların varlığı ve oluşturdukları rekabet ortamı

4. KORIYS HEDEF PAZARI VE PAZARIN ÖZELLİKLERİ

Türkiye çerez pazarı 1,6 milyar dolar, “tuzlu çerez” kategorisi ise 230 milyon dolar büyüklüğündedir. Yüzde 40’lar düzeyinde büyüyen bu pazarın liderleri başında ise Frito Lay geliyor. Şirket olarak, özellikle tuzlu çerezde Türkiye’nin daha çok yol alacağı fakat makro çerezde durumun daha farklı olacağını düşünüyoruz. Bu nedenle önümüzdeki 3 yıl içinde yüzde 100 büyüme planlıyoruz. Böylece 400 milyon dolarlık bir ciroyu yakalamayı amaçlıyoruz.

Belirli tüketim gruplarını geliştirmeye yönelik çalışmalar yürütüyoruz. Tuzlu çerez kategorisinde en büyük tüketimi 8-14 yaş arasındaki çocuklar gerçekleştirir. Türkiye’de bu gruptaki tüketim, gelişmekte olan ülkelerdekinden daha iyi durumdadır. Biz de bu kitle ile sınırlı kalmayıp, 18-35 yaş arası tüketiciye farklı sunum çeşitleriyle ulaşmayı hedefliyoruz.

Tüketicilerin genellikle cipsleri öğle saatlerinde tükettiği görülüyor. Akşam insanlar televizyon karşısında oturup bu tür çerezleri yemeyi tercih etmeyebiliyor. Bunun başlıca

13

sebeplerinden biri cipslerin fazla yağ içermesi. Bizde buradan yola çıkarak, ürünümüzü fırınlanmış şekilde üreterek, yağ oranımızı azaltmakla beraber insanların akşam saatlerinde, misafir sofralarında ve televizyon karşısında tüketmesi alışkanlığını sağlamaya çalışıyoruz.

Yapılan araştırmalara göre Türkiye’de, genç kesim tüketicilerinin pazardaki tüketim payı, gelişmekte olan diğer ülkelere oranla daha azdır. Bizde, bu geniş genç yaş grubu tüketicilerimize, farklı pazarlama stratejileriyle ulaşmayı ve cips tüketimini arttırmayı hedefliyoruz. Bu yöntemlerle, tüketici grubuna yönelik farklı çalışmalar yürüterek pazarı geliştirmeye çalışıyoruz. Piyasaya yeni bir ürün olarak süreceğimiz Lays Koriys ile söz konusu bu geniş kitleye ulaşmayı ve alışkanlıklarını değiştirmeyi hedefliyoruz.

Köri, Hint yemek kültürünün vazgeçilmez bir baharatıdır, Hint mutfağıyla Türk mutfağı benzer baharat kullanımına sahiptir. Bu benzerlikle köri de Türk mutfağına hızlı bir şekilde girmiştir. Kısa süre öncesine kadar alışkanlıklarından kolay kolay vazgeçmeyen ve yeni tatları denemekten çekinen Türk tüketicilerinin bu özelliğini birçok üründe olduğu gibi cipste de terk ettiği gözleniyor. Bunda üretici firmaların damak tadına uygun farklı lezzetlere ağırlık vermesi etkili oluyor.

Genç kitle köri çeşnisini Türk mutfağının bir parçası olarak değerlendirip, genç yetişkin kitle ise farklı lezzet arayışları doğrultusunda tüketmektedir. Hedeflediğimiz 18-35 yaş arası kitlenin yükselen farklı lezzet arayışları ve alışkanlıkları bizde köri çeşnili cips üretme fikrini doğurmuştur.

4.1 HEDEF PAZARIN GELECEĞİ

2004’te cirosu 200 milyon dolar olarak gerçekleşen Frito Lay 3 yıl içerisinde cirosunu ikiye katlamıştır. Sonraki 5 yıllık hedefinde de cirosunu büyük miktarda arttırmıştır. Ürünümüz olan Koriys ve yeni başka çeşnili ürünleriyle beraber gelecekteki cirosunu aynı oranlarda arttırmayı hedeflemektedir.

Frito Lay’ın bu gelişme hedefleri içerisinde olan ürünümüz Koriys 18-35 yaş arası hedef kitlenin cips tüketiminin şu anki seviyesini yüzde 18 oranında arttırmayı hedefliyoruz. Genç nüfusun sürekli artması ve mevcut siyasi politikalarla genç nüfus artışının desteklenmesi sonucunda hedeflediğimiz bu genç kitlede artış olması ve büyüme oranımızın artması söz konusudur.

14

4.1.1 HEDEF PAZARIN AVANTAJLARI

Genç kesimin her zaman yeni tatlara açık olması

Türk halkının sevdiği bir çeşni olan körinin cipste çeşni olarak kullanılması ile hedef kitlede oluşturacağı merak duygusu

Körinin uyandıracağı merak duygusunun hedef kitleyi arttırabilmesi

Belirlenen ürün fiyatının hedeflenen kitle bütçesine uygun olması

Çeşitli paketleme seçenekleriyle amaca uygun kullanım

Deneme sürecinde hedef kitleye yapılan ürün denemesinde her 100 kişiden 68’inin ürünü talep etmesi.

Yapılan promosyonların hedef kitle tarafından beğenilmesi.

4.1.2 HEDEF PAZARININ DEZAVANTAJLARI

Piyasa da bulunan diğer benzeri ürünlerin hedef kitle tarafından tanınması ve alışkanlık kazanmış olması.

Cips tüketicilerinin alışkanlıklardan kolay kolay vazgeçmemesi

Kullanılan çeşninin beğenilmeme olasılığının olması

Ürün tanıtımının yeteri kadar yapılamaması

Özel ürün olmasından dolayı stoklarla sınırlı kalması

Belirlenen ürün fiyatının hedeflenen kitle bütçesine uygun olmama olasılığı

15

KAYNAKÇA

http://www.capital.com.tr http://perakende.org http://www.gidateknik.com http://www.gidabilimi.com http://www.agbtarim.com http://www.dogaseed.com http://www.scribd.com http://www.kadinlar.tc http://www.fritolay.com.tr

16