istorija nova programa - vi oddelenie

7/24/2019 Istorija Nova Programa - VI Oddelenie

1/24

MINISTERSTVO ZA OBRAZOVANIE I NAUKABIRO ZA RAZVOJ NA OBRAZOVANIETO

OSNOVNO OBRAZOVANIE- PREDMETNA NASTAVA -

NASTAVNA PROGRAMA PO

I S T O R I J A

VI oddelenie

Skopje, 2! "odin#

0


2/24

$E% NA NASTAVATA

Cel na nastavata po istorija vo osnovnoto obrazovanie e u~enicite da usvojat su{tinski,sistematizirani i nau~no potvrdeni znaewa za minatoto i sega{nosta, da pridonese vo izgraduvawe navrednosen sistem na odnesuvawe kon svojot narod i dràva, kon drugite narodi i dràvi, kon ona {topretstavuva civilizacisko dostignuvawe vo svetot, kako i da go prodlabo~i interesot za ponatamo{noizu~uvawe na istoriskite nastani i procesi.

ZADA&I'

- u~enikot da gi koristi i soodvetno da gi upotrebuva poimite i terminite karakteristi~ni za ovoj

istoriski period;- da gi dovede vo pri~insko-posledi~na vrska preseluvaweto na Slovenite na alkanot i promenite

koi nastanale pod nivno vlijanie;- da gi poso~i osnovnite karakteristiki na prvite slovenski dràvi i razli~nite !azi od nivniot

op{testven razvitok;- da go razbere zna~eweto i pridonesot na Samuilovata srednovekovna makedonska dràva vo

istoriskiot razvitok na "akedonija;- da gi imenuva tvorcite na slovenskata pismenost i da go objasni nivniot pridones vo razvojot na

slovenskata kultura i vrz kulturata na drugite narodi;- da go razlikuva gra#anstvoto kako op{testven sloj, so site svoi karakteristiki;

- da gi sogleda pri~insko-posledi~nite odnosi me#u novite te$ni~ki pronajdoci i golemite geogra!skiotkritija i nivniot pridones vo ponatamo{niot razvoj;

- da gi voo~i i objasni promenite po osmanliskoto zavladuvawe na alkanot.

1


3/24

NASTAVNA TEMA ' SVETOT I EVROPA VO RANIOT SREDEN VEK

SODR(INA ZNAE)A I SPOSOBNOSTI SREDSTVA I AKTIVNOSTI

%. &'()* ++)*S)*+*/ S0/*&) 1+

2. 3&4") 'S4/ /&0*)

- 5~enikot da go s!ati poimot i zna~ewetonasredniot vek, negovata $ronologija iperiodizacija i negovite karakteristiki;

- da gi osoznae osnovnite karakteristiki na!eudalizmot.

- 5~enikot da gi znae pri~inite zagolemoto

razdviùvawe i preseluvawe na narodite;- da gi razbere pri~inite i pravcite na preseluvawata na 3ermanite, 6unite, Slovenite i !ormiraweto na novi dràvi vo vropa.

Sredstva:+arti7 - 8ranskata dràva; - vropa; - peninski 'oluostrov; - 1izantija vo VI v.*storiski atlaslement 9lm -azvoj na sredniot vek, sliki, portret na +arlo

1eliki, "eka

Aktivnosti:- pravi aplikacii i ve`bi za preselbata i pravcite na dvièwe na narodite;- ve`ba preku {ema za slo-

evite vo !eudalnoto op- {testvo;

2


4/24

SODR(INA ZNAE)A I SPOSOBNOSTI S*ed+# i #kino+i

:. 01) / 8/+*)


5/24

NASTAVNA TEMA' BA%KANOT VO RANIOT SREDEN VEK


%. /S451D / S4&1-/*) / 4+/&)

2. '&"/*) / 4+/&) '& 0&S451D)& / S4&1/*)

- 0a znae za pravcite i teritorijata nanaseluvawe na Slovenite na alkanot;- da go osoznae na~inot na `iveewe,veruvaweto i obi~aite na starite Sloveni.

- 0a znae za odnosot na Slovenite konstarosedelcite i za na~inot na `iveewe;- da znae za promenite vo toponimijata;- da go s!ati vlijanieto na $ristijanskatareligija vrz Slovenite.

Sredstva;+arta7 alkanski 'oluos-tov3olemite preselbi na na-rodite*storiski atlas*storiska ~itanka0ija9lm-naseluvawe naSlovenite na alkanotlement9lm E 'reselbana Slovenite kon jugSliki

Aktivnosti:- izrabotuva {emi i aplikacii za teritorijata na koja iveele Slovenite i nasokite na preselbata;

4


6/24

SODR(INI ZNAE)A I SPOSOBNOSTI SREDSTVA I AKTIVNOSTI

5


7/24

:. S&A01D /53S+) 01

. 4/*= 1& /*&) S0/1+

- 0a go znae potekloto na ugarite,na~inot na

ìveewe;- da go razbere !ormiraweto i razvojot nadr- àvata;- da znae za primaweto na $ristijanstvoto inegovoto zna~ewe.

- 0a go razbere procesot na naseluvawe na srpskite plemiwa, na~inot na iveewe,

obi~ai, kultura;- da znae za !ormiraweto na prvite dràvi na 0ukGa i a{ka.

- 0a se zapoznae so mestopolo`bata nalba- nija, neselenieto, na~inot na ìvot,veruva- wata;

- da go razbere procesot na slovenskatakolo- nizacija, op{testveno-ekonomskite ietni~kite promeni.

- izrabotuva maketa - Slovenska naselba, splav,

~un i drugi sredstva koi gi koristele Slovenite;- koristi tekst H/a~inot na vojuvawe na starite SloveniI E Fuben 4ape, odbrani tekstovi.

6


8/24

NASTAVNA TEMA' MAKEDONIJA VO RANIOT SREDEN VEK


%. /S451D / S4&- 1/*) 1& "+0&/*=

2. '&=1 * A1*)&+ / S4&1/S+) '*S"/&S) * +54)5

:. 0=/&S) / S1. +4*"/) i S1. /5"

- 0a go s!ati procesot na naseluvawe naslo- venskite plemiwa vo "akedonija ipromenitevo toponimijata;

- da go razbere odnosot kon starosedelcite i sozdavaweto makedonski sklavinii isojuzi;- da znae za obidite za osvojuvawe naSolun;- da znae za potpa#aweto na makedonskite Sloveni pod vizantiska i bugarska vlast.

- 0a se zapoznae so procesot na$ristijaniza- cijata i sozdavaweto na slovenskataazbuka i pismenost;- da gi soznae i s!ati dejnosta i zna~ewetona sv. +iril i sv. "etodij.

Sredstva;+arta7 "akedonijaSamuilovoto carstvo&$ridska patrijar{ijaSliki7 napadite na Solun

&$rid za{titen klu~ odXvekCrkvata Sv. +limentStari makedonski gradovi*storiski atlas*storiska ~itanka

Aktivnosti:- preku tekst metoda razra- botuva ~etiva od `itieto na +liment, sozdavawe na slovenskata pismenost, F.4ape,odbrani tekstovi;- izrabotuva napravi koi gi koristele Slovenite pred napadite na Solun;- gipseni skulpturi na sv.

7


9/24

- 0a znae za kulturno-prosvetnata idu$ovnata

dejnost na sv. +liment i sv. /aum vo"akedonija;- da go razbere zna~eweto na &$ridskatakni`evna {kola i nejzinoto vlijanie vrzkulturnata tradicija na makedonskiot narod.

+iril i sv. "etodij, drve- ni skulpturi na sv. +liment;



10/24

- 0a znae za organizacijata na Samuilovatadràva i ulogata na crkvata;- da gi s!ati pri~inite za slabeeweto i pro-

pa#awe na Samuilovata dràva.


L. &6*0S+6*'*S+&'*=

M. 1&S)/*= 1& "+0&/*= 1&

XI 1+

- 0a go objasni sozdavaweto iorganizacijata na &$ridskata ar$iepiskopija;- da razbere kakov bil du$ovniot i kulturni- ot ìvot na makedonskoto naselenie.

- 0a gi razbere pri~inite za krevawe navostanijata vo "akedonija @'etar 0eljan;3or#i 1ojte$B;- da ja opredeli teritorijata na vostanijata;- da znae za borbite protiv 1izantija ipri~inite za neuspesite na vostanijata.

9


11/24

NASTAVNA TEMA' SVETOT I EVROPA VO RAZVIENIOT I DO$NIOTSREDEN VEK


%. /S)/51D * A1*- )&+ / S0/&1+&1/*- ) 30&1*

- 0a znae za nastanuvaweto nasrednovekov- nite gradovi kako sredi{ta na`iveewe na golem broj zanaet~ii, trgovci idrugi sloevi na gra#ani;- da go opi{e izgledot na srednovekovnitegradovi i da go razbere `ivotot i organiza-cijata vo gradovite;- da go razbere odnosot na gradovite so!eudalcite i kralot i sozdavaweto nagradska samouprava.

Sredstva:+arta -Svet - 3eogra!ski otkri- tija - vropa od XV- XVIII vek*storiski atlas*storiska ~itankaSliki

10


12/24

2. 65"/*A" * /S/S

- 0a znae za pojavata, razvitokot izna~eweto na $umanizmot i renesansata;- da znae za razvojot na umetnosta,

kni`evnosta i naukata.

Aktivnosti:- se sostavuva )-tabela zarazlikite pome#u anti~kite i

srednovekovnite gradovi;- izrabotuva crte` - izgled na srednovekoven grad;- izrabotka na portreti na likovi od $umanizmot i renesansata;- kreira te$ni~ki pronajdoci, karavela, kompas, karta na )oskaneli;


:. 3&4"*) 3&38S+* &)+*)*=

B;- organizira strategii i postapki na rabota @prog- ramirana rabotaB.*stra`uvawe-rabota vo grupi@moreplovciteB

11


13/24

S0/*&) 1+ @0& +=&) /XVIII1+B

- 0a znae za razvojot na naukata,

umetnosta, grade`ni{tvoto i drugitekulturni dostigawa;- da gi voo~i speci9~nostite nasekojdnevniot ìvot na lu#eto.

NASTAVNA TEMA' BA%KANOT VO RAZVIENIOT I DO$NIOT SREDEN VEK


%. 1*A/)*= &0 XIIXV 1+

2. '&0" / 53*= * S*=

- 0a znae za op{tesveno-ekonomskite ipoliti~kite priliki vo 1izantija;- da znae za odnosite na 1izantija sososedite;- da gi s!ati pri~inite za slabeeweto i opa#aweto na mota na vizantiskata dràva.

- 0a go osoznae procesot na {irewe nasrpska- ta dràva, nejzinata prevlast na alkanot ipretvorawe na srpskoto kralstvo vocarstvo; - da znae za {ireweto nabugarskata dràva i nejzinata uloga vo

Sredstva:+arta7 alkanski 'olu- ostrov0ija9lm-'ojava na )ur-cite i pa#aweto na balkan-skite dràvi E osmanliite voXIV vek*storiski atlas*storiska ~itankaSliki

Aktivnosti:

12


14/24

:. 4/S+&)& +/1S)1& * 0S'&)&) )

@XII XIII 1+B

balkanskata istorija.

- 0a go razbere procesot na sozdavawe na albanskite !eudalni vladeewa vo XII iXIII vek;- da gi objasnuva osobenostite naalbanskoto op{testvo vo raniot sreden vek.

- izrabotka na istoriski album za zna~ajnite nastani od du$ovnata i mate-

rijalnata kultura od ovoj period.


. &S"/4*S+) 01

J. '&)'KD / 4+/-S+*) A"=* '&0

- 0a znae za polo`bata na lbancite podvlasta na car 0u{an;- da znaat za kneèvstvata na )opite,al{ite i kneèvstvoto rta;

- 0a se zapoznae so nastanuvaweto naosmanliskata dràva;- da go razbere dràvnoto ureduvawe,timarsko-spa$iskiot sistem i ulogata naislamot;- da go s!ati procesot na {ireweto na drà- vata.

- 5~enicite tolkuvaatilustrativen materijal, ~itaatprilagodeni tekstovi odzakonikot na 4e$ 0uka#ini;izrabotuvaat proekt zana~inot na ìvot na lbancitevo raniot sreden vek.

13


15/24

&S"/4*S+ 14S)

%. *1&)&) * +54)5)/ 4/C*) 0& XIV 1+

M. *1&)&) * +54)5)/ 4+/S+*) A"=* 0&+=&) / XIV1+@ S*= * 53*= B

- 0a gi razbere pri~inite na slabeewe nabalkanskite zemji;

- da gi s!ati prvite osmanliski osvojuvawa

na alkanot i potpa#aweto na ugarija, Srbija i lbanija pod osmanliska vlast.

- 0a znae za osobenostite naobrazovanieto, kni`evnosta, ar$itekturata,skulpturata na lbancite do krajot na XIVvek;- da gi s!ati religijata i crkovnotoorganizirawe na lbancite do XIVvek.

- 0a razbere za kulturata na 1izantija nejzi-noto vlijanievrzkulturite na sosednite balkanskizemji;- da znae za kuturnite dostigawa na drugitebalkanski zemji i narodi;- da go s!ati na~inot na `ivot i obi~aite na lu#eto na alkanot.

NASTAVNA TEMA' MAKEDONIJA VO RAZVIENIOT I DO$NIOT SREDEN VEK


%. S"&S)&=/* 140)4* 1& "+0&/*= 1& XIII1+

- 0a go razbere procesot na samostojnovla-

deewe na makedonskite !eudalnivladeteli7

Sredstva:+arta7 "akedonija- "akedonija vo vreme naosmanliskoto vladeewe

14


16/24

2. S"&S)&=/* 8504/* 01* 1& XIV1+

:. '&)'KD / "+0&- /*= '&0 &S"/4*S+

14S)


17/24

- da go osoznae na~inot na `iveewe iobi~aite na lu#eto.

>. 14S*) 1&"+0&/*=

1& S0/*&) 1+- 0a znae za potekloto i teritorijata na1lasite;- da gi s!ati obi~aite i na~inot na `ivot na1lasite vo "akedonija.

NASTAVNA TEMA' BA%KANOT I MAKEDONIJA POD OSMAN%ISKA V%ASTDO KRAJOT NA XVIII VEK


16


18/24

%. +&4&/*AC*= * *S4"*AC*= 1&

4+/S+*) A"=*

2. &)'&* '&)*1 &S"/- 4*S+) 14S) /

4+/S+*) A"=*

:. 4/*= 1& '1)

'&4&1*/ / XV 1+

- 0a go osoznae procesot na kolonizacija iis-

lamizacija na balkanskite zemji po pa#aweto po osmanliska vlast i posledicite.

- 0a znae za vidovite na otpor protivosmanskata vlast;- da gi s!ati pri~inite za otporot.

- 0a znae za prvite osmanliski osvojuva~kipo$odi vo lbanija;- da gi objasnuva vostanijata na Kon+astrioti i Ker# rianiti protiv osmanliskatavlast.

Sredstva:+arta E "akedonija E

&smanliskata dr`ava vo XIV vek'ortret7 +arpo{, Sken- derbegSliki7 &$rid, Sv. /aum, Sv. =ovan igorski*storiski atlas*storiska ~itanka

Aktivnosti:- ~ita i analizira tekst - H&$ridskata ar$iepiskopijaIE @*storiska ~itanka za VIIodd., str. >% E >: B;- ~ita i analizira tekst H'oemata za SkenderbegI;- go pretstavuva likot na eden ajdut;

17


19/24


. 1&/*) S50** /S+/0-3 S& &S"/-

4*S+) 1&=S+

J. 4*+&) * 04&)& / S+/0-3

L. 4/*= '& 1&S)- /*)& / S+/0-3

- 0a znae za `ivotot i deloto na Skender-

beg pred vraaweto vo lbanija;- da znae za vraaweto na Skender-beg vo+ruja i za op{toto osloboditelno vostanie vo%


20/24

preselbi kako posledica od istoto.

19


21/24

M. 4/C*) 1& XVII * XVIII 1+

- 0a znae za ekonomskata polo`ba nalbancite i politi~ko-administrativnata

podelba;- da znae za albanskoto vostanie za vremena vstro-turskata vojna %JMO-%JON;- da go s!ati ~iPigarskiot sistem.

O. +'&(&1& 1&S)/*

%N."+0&/*= '&+'&(&1&)& 1&S)-/* (XVII XVIII1+B

%%.'&4&) / &6*0-S+ 6*'*S+&-'*= 1& &S"/4*S+)01

- 0a znae za pri~inite i tekot na+arpo{ovoto vostanie;- da gi osoznae pri~inite za neuspe$ot na

vostanieto i negovite posledici;- da go s!ati zna~eweto na likot na +arpo{.

- 0a znae za polo`bata na makedonskotonaselenie po +arpo{ovoto vostanie;- da gi s!ati procesite na migracija i pro-menite vo etni~kiot sostav na naselenieto.

- 0a znae za polo`bata i odnosot naosmanliskata vlast kon &$ridskataar$iepiskopija;- da znae za vrskite na &$ridskata ar$iepis-kopija so evropskite i $ristijanski dr`avi;- da znae za ukinuvaweto nar$iepiskopijata @%LJLB i posledicite za

- ?ita i analizira izvorni iliteraturni tekstovi, na pr, na1idoe 'odgorec @Karpo{ovata

bunaB i drugi avtori za opis nalikot na +arpo{. Se primenuvai strategijata kvadrant@dijamant ili pettoredB odproektot ?'+".

*zrabotuvawe proekt na tema7

6ristijanskite i islamskitegradbi na alkanot od XIIdoXVIIIvek.

20


22/24

%2. *1&)&) * +54)5)1& "+0&/*= &0

XV XVIII 1+

%:. *1&)&) * +54)5)

+= 4/C*) &0XV XVIII 1+

makedonskiot narod.

- 0a znae za razvojot i speci9~nostite naprosvetata, kuturata i umetnosta vo"akedonija;- da znae za pojavata i razvojot naislamskata kultura vo "akedonija;- za go s!ati zna~eweto na $ristijanskatacrkva vo "akedonija vo {ireweto naprosvetata i kuturata;- da gi s!ati obi~aite i na~inot na `ivot naobi~niot ~ovek.

- 0a znae za prosvetata, kni`evnosta iumetnosta kaj lbancite;- da ja opi{e polo`bata na $ristijanskatacrkva kaj lbancite;- da go objasni {ireweto na islamot kajlbancite.

OD PREDLO@ENITE 48 NASTAVNI SODR@INI, NASTAVNICITE VO SVOETO GODI[NO I TEMATSKO PLANIRAWEZADO@ITELNO TREBA DA REALIZIRAAT 35 SODR@INI.

21


23/24

OSNOVNI ZNAE)A I SPOSOBNOSTI

U.eniko o VIoddelenie +ekn#l o+noni /n#e0# i +po+o1no+i #ko'

- gi razlikuva pri~inite i gi znae pravcite za golemata preselba na narodite i posledicite od niv;- go znae procesot na nastanuvawe i {ireweto na dràvata na +arlo 1eliki i pri~inite za raspa#awe

na dràvata;- ja razbral ulogata na islamot i ja opi{uva arapskata kultura i dostignuvawata vo nea;- go razbira procesot na rascepot na $ristijanskata crkva;- gi znae pri~inite, preseluvawata i op{testveno-ekonomskite promeni kaj Slovenite so doa#aweto

na alkanot;- go znae !ormiraweto i razvojot na balkanskite dràvi i narodi;

- go znae procesot na naseluvawe na Slovenite vo "akedonija, promenite, sozdavaweto na sojuzi;- ja istaknuva ulogata na sv. +liment i sv. /aum vo "akedonija;- znae za su{tinata na bogomilskoto u~ewe;- go objasnuva sozdavaweto na makedonskata srednovekovna dràva, organizacijata,

op{testvenoto i dràvnoto ureduvawe;- ja objasnuva ulogata i zna~eweto na &$ridskata ar$iepiskopija niz vekovite;- go istaknuva nastanuvaweto na gradovite, pojavata na gra#anstvoto i nivnoto zna~ewe;- go objasnuva noviot pogled na svet, $umanizmot i renesansata i nivnoto {iroko kulturno dvièwe;- go razbira podemot i {ireweto na balkanskite dràvi, zna~eweto na kulturata do krajot na XIV

vek;- go istaknuva otporot protiv osmanliskata vlast i vostanieto na Skender-beg i negovata li~nost vo

tie nastani;- gi objasnuva poveeto vidovi na otpor protiv osmanliskata vlast i +arpo{ovoto vostanie;- znae za razvojot na prosvetata, kulturata i religijata na balkanskite zemji @lbanija, Srbija,

ugarijaB od XV XVIII vek.

22


24/24

PROI% NA NASTAVEN KADAR

- 8ilozo!ski !akultet E *nstitut po istorija;- 'edago{ki !akultet E *nstitut po istorija E geogra9ja.

NASTAVNATA PROGRAMA JA IZGOTVI RABOTNATA GRUPA'

%. ivko S)'/&S+*, rakovoditel, pedago{ki sovetnik po istorija vo &2. d-r 1ioleta ?+&S+, pro!esor na 8ilozo!ski !akultet E Skopje:. d-r )odor ?'3/&1, *nstitut za nacionalna istorija E Skopje. d-r amiz 054*, *nstitut za nacionalna istorija E SkopjeJ. d-r Se!edin 4A*, "inisterstvo za obrazovanie i naukaL. d-r 6alim '54+5, pro!esor vo 3imnazijata HAe! Fu{-"arkuI E SkopjeM. /evena ')+&S+, pro!esor vo &5 H0imo 6aRi E 0imovH E SkopjeO. 6idaeta "5S4*5, nastavnik vo &5 HFuben 4apeISkopje%N. /ebi 01*(*, pro!esor vo 5S& H/iko /estorH E Struga%%. "ilan~o ')+&1, pedago{ki sovetnik po istorija vo &

23

istorija nova programa - vi oddelenie

Documents