న ణల షనడలలర వటుడు జ క, త న. డ

ననన

ననన

ననన

పను మకక.- ఎం .ఎనమతు నటం. 1మ‌ం.. ౨ట‌క‌ అల ల ఆవ అంట రసం రనను ల

నల క లల న నతన నతన క న

జన ౨2

శ

& గట

గ‌

పవన‌

కున

న క

‌ క

ల

వట

ననన

తత

గ న

లు

లల పను

క!

నన

ఎ తత

పప

వత

తతము

త వన

తతన

తము

తభ

సుతు

ముదము

నములు

మూ

నర

ఇవల

కనల

న

క ‌ః

క ఇ

జ కయలు.

త. ల

న.

నన? ఆ. రలక

న ః

కల

| ॥ మనస‌ మనన. నవ

6|౬౧|. (౧౬౮6

పలల త.

జనపదపటలు

ంకకత

కసతదంతుల మంరళసరళహు

పర కష. కక 2 వస య లర వుడవ [భ నర ౧౧౨2.

గంగధర (పచురణ

మలము దణ .

అకటబర‌, 2000

వల ; రు. 10-00

ముదణ థ‌

శర రమ (పంటరస‌

వజయవడ శ

ఒకక వూట

నహజంగ పలలలకు అకరభయసం ఐదవఏట, తపపన

సర పరషసథతల ఏడవ ఏట చసతుంటరు. 3. జ, చదువులు

వచచక మూడవ ఏటన వదయ (పరంభంపచసతుననరు. ఇద

చదువు వషయం,

అసలు పలలలకు వదయ తలల ఉగగుపలతన రంగరంచ నరచుకుంటుంద. సంజఞలు, హపలు! చషటలత ఆమ పలలలను

ఏమ తలయన సథతలనుంచ మనుషయ లకంలక రనుకున వసతుంద. ఎవరకన తలగురువు తలల. అందుక మన మహ రుషులు, “మతృ దవభవ అన ఆ తరవతసథనం తంఢడ8. “పతృ దవభవ అన ఊహవచచక, వజఞనం కనం గురువు పదద చరచడం జరుగుతుంద. అందుక “ఆచరయ దవభవ”

అన, పలలలు వృదదలక వచచక యక' మగలంద దవుడ.

తలల ఇంకతనన బటట పలలలు వృదధ చందుతుంటరు.

మంచ అలవటలు, నమత, 'దతూగుటం; యవనన చననపపట

నుండ రవల. ఇంటన చూచ ఇలలలన చూడమనన స పలల నడవడ తలల సంసకరనన బటట వుంటుంద. అందుక

వననత బటటన వదయ అంటరు,

కష

మన పూరవులు పలలలకనం పలలల మనససుకు అరథ

మయయరతల ఎనన మహతతరమన పటలు (వన తలలుల

నడలల వటన భయవదపరచరు. ఈనటక ఏనటక తలమనఠ మన య పటలు పలలల కనం సకరంచ మ ముందుంచు

తుననను. ముఖయంగ ఇందుల చల పటలు మ అమమ

గరక వచచనవ. ఆమ పడుతుండద. అయన, పలలల

పమ‌కఖ నుండ, కతతం ధవచకము, ఇంక కృషణ శర, వరమ

రజుగర (గంథలనుండ సకరంచ మ ముందుంచుతుననను.

ఆధునక నగరకత మన సంసకృతన, సభయతలను భంగ పరచన పల, మన అమూలయ సహతయనన కూడ మననం

మరచ పయల చసంద.

ఇటలు గ

ర మురళకృషణ

పలలల

జనపద పటలు

తల చనుబలు తకకు వనపపుడు, ఉగు ల చం ళ)

గననత పలు పసతూ,

ఉ. టం, ఉంగనన ఉగగుపలందనన

గంటడు గగ కరలవయయ.

చపపున గపబున మంగయయ

6

పలు పటటడం అయయూక అద జరణం కవడనక

జరణం జరణం వతప జరణం

గనురం తనన గుగగళళు జరణం

ఏనుగుతనన వలకకయ జరణం

"అబబయ (తగన: ఉగగుపలు జరణం

నందఆఠగ కూరచన, తబలులగ, (పక,

లడలగ లచ కుందలులగ పరుగతత

ఇంటూందధ,

7

పలలలను తలల ఒడల కూరచపటటుకున ఆడంచ పట ర ౮ అణ

తరంగం తరంగం తండవ కృషణ తరంగం

'వణూనద తరంగం వంఠట రమణ తరంగం

చనన కృష తరంగం చట కృష తరంగం లణ తము €ఖయ

ఏనుగు ఏనుగు నలలన, ఏనుగు కమములు అలలన

దంతలు

ఏనుగు మద రముడు ఎంత చకకన దముడు. ఏనుగచచందనుగూ ఎవూరచచందనుగూ

మవూరచచందనుగూ మంచనశళళుతగందనుగూ ఉపపులూరచచందనుగూ ఉపపుసళళు తగందనుగూ

టర

పలలలను ఆడంచణనక

చందమమ రవ, జబలల రవ

కండకక రవ గగపూలు తవ.

బండకక. రవ, బంతపూలు తవ

పలలకల రవ, పరజతం లవ

తజకక రవ, తనపటటు తవ

ఆటలడ రవ, అబబయకచచ పవ

నన

1౮

పలలలు అమయకులు వరకమ తలయదు ఏం

చపత అద, పళ ఈ చసతుంటరు

లు

గం౦ంబట బూ౮ 'పట ళు న.

పలు బస పరమననం బట ౬

అపపడం బటట దపపడం బటట

రూళ బటట నర బటట

అరచతల నయయపస అతతవరంటక తవ

ఇదుగ ఆంటూ వలున చంకలకతనుకు ఎళ చకకలగంతలు

“పడత వనన టతపలలలు ఎంత ఆసందంగనవవుతుం టరు,

టననం బటట, అప౦ బట న!

పపయ

పఫయ

పపయ

పపయ

పపయ

పపయ

కననులు కలువ 'రకులలు

జులచలు పటటుకుచచుళళు

చకకళళు పస వననముదదలు

వసనలు పన నమమపండులు

పలుకులు పంచదర చలకలు

చననలు బలకృషణున వననలు

12.

చతల వననముదద చంగలవ పూదండ బంగరు మలతడు పటటుదటట

నందట తయతల‌ సరమువవగజజలు

చననకృషటయయ ననను న చర గలుతు

శత

వన వన వరల పప వకల తరుగూ చలలపప

తరగ తరగ చరప-., చనకకనబరు చలలపప ళం న‌.

న!

కష

గతపత పరరథన

ఓ బజజగణపయయ నబంటుననయయ,

ఉండళళ మదక దండు పంపు

కమమన నయన కరముదదపపపన బజజనండ తన పడచ గలలు

వనక వనక వముల జత, ఠరనక పండలు కమున రూపులు

ఎతరన గడుగులు ఏక వసతరములు

దూద మడుగు దుపపట రకులు వగూనళళు ననములప త

తలలన గుళళ నలలన దమునక

నలుగు చతుల నమసకరము.

కళళ గజర ఠరంకణమము

వగుచుకక వలగ మగగ

మగగ కదు మమగనరు

సరు కదు నమమలబవ

వవ కదు బచచల కూర

కూర గదు గుమమడ పండు

. పండు గదు పవడ. మనం

మనం గదు మరయల పతు

పతుగదు బమమల శటట

'శటటగదు శమల మనను

మననుగదు మంచ గంధపు చకక లంగులటుకు పందమల పటుకు

కలు పండంద కడగ తస "పటటు.

మం గ‌ హు స

[ట‌

ఇద ఆడపలల నుదశంచనద ల‌ యలు

చమమ చకక చరడస మగగ అటలు పయయంగ ఆరగంచంగ

రతనల చమమచకక రంగు లయంగ

ముతయల చమమచకక ముగగు 'లయంగ

పగడల చమమచకక. పంద రయంగ పందటల వలుడు పరుగు లతతంగ పరుగ పరుగుం

మగ పలలలకు యల వుంటుంద

ఒపపుల కుపప ఒయయర భవూ

మనపపపపు 'మంకపండ

తట బలలం తవవడు నలయూ

గుపపడు తంట గులుకూ లడ

నడుమూ గటట న మట బటట

18

ఒపపుల కుపప ఒయయర భమ

ననన వయయం చయ పపపు మనపపపపు మరక బయయం పలు నయయస పయనం ఒండూ

న మగుడు దంప ఆనంద మంట

క0

గవబయళయ గబబళళు నుపబ గబబమమ నుఖమూ లయయవ

తమర పువవంట తమముణజయయ వ

చమంత పూవంట చ లలలనయయ వ

అరట పూవంట అకకనవవవ 'ఫనన పూవంట అనననవయవ

శ

మగల పూపంట మగుణణవవ వ

కలువ పూవంట కూతురనవవవ మళలలపూవంట మద నవవవ

బంత పూవంట బవనవవవ

మమడ పూసంట మవనవవవ

గబబయళయ గబబళళు .

కలన దపరక గబబళళ

యదుకులము సవమకన గబబళళ

కండ గడుగుగ గవుల గచన కండర శశువుకు గబబళళ

దుండగంపు దతయుల "కలలను తల

గుండు గుండనక గబబళళ

పప వధుల శశుపలున గటటన

కపగనకన గబబళళ

యపున కంసున ఇడుముల బటటన

గపబలునక గబబళళ. దండవ రులను తరమన దనుజుల

గుండ దగులునకు గవచళళ

వండ పపడయగు వంకటగరప

కండలయయకును గబబళళ

ప!

పలలల హసయపు సటలు

కమట కమట కయయ

రళల మద రయయ

న అకక చవులు గయయ

న యల ముండ మయయ

అయయవర గురంచ

అయయరయయ అంతంత

అయయర “పండలం ముంతంత

ముంత దనుకుపయ మూలకు బగత నకకతతుః పయర నరయణ నరయణ నరయణ నకకతక నననందు కుంచవు కంచబక

_ పుటనల గంపకడ దంచరక మంచనళళు బవకడ ముంచరఠ తమముడు తమముడు తయతతు

తమముడు పండలం మురకతతు

మురకతతు దనుళక మూలకు పడత

న కకతతుక పయర నరయణ

నన

వకకరంతల పట

వహమణుడు వహమణుడు బడడముకకు

(వహమడ "పళలం నుదదముకకు

కమట కమట కతత బలలం

కంటవ తంటవ చపపు

గురువుకు పంగనమలు పటట శషయున పట

పడరలూ పుడకలూ అమరంగ బటట

అందుల అయయవరన పండుక బటట

తటకు వలగంచ తలకంద బటట

అయయయయ పంతులూ అటుపయనవ

అలగ గుడలన పూజరక

అరట పళలు కబబరకయ అమమవరక చతలన చలలన కన పూజరక

వడపపపు చలవళలు అమమవరక

చతలన చలల న కన పూజరక

అగరవతతులు "కరపూరం అమమవరక

చతలన. చలలన కన అయయవరక

నత

అతతగరంటక వచచన బవనుమరదలు అట పటటంచు పట

బవ బవ పననరు బవను పటటుకున తననరు వధ వధ తపపరు

వ?డు గంధం పూ'సరు

చవడ గుంజకు రళకరు

చపపడ గుదదులు గుదదరు

నశ

ఇంక |

పదళళశనటద పత దూలమము

పకపయ మ బవ పలవరుసమద

పళళనన పపపయ నరమరనయు

వఠత బవగరక వన సగగులయ

పదనలను ప సయమదుట

ర. డ‌

స న

పదన పవన పలల 0క పటట

గదల'స పటట గంజనళలయయ

స కడుకు వుటట న పంటట

నత‌

ఇంక

పదన వదన వసంత

పననండల కడుపంట

తరగ చూసత లడంట

మళళ చూసత మంచనుననడంట

మపపవ మలలు” 'మతటభవతరం

కూరచునన తతలలు రూరమవతరం

పరసన దవలలు పర హవతరం

నటటంట నయ తర నరసంహవతరం

క,

న(

వనసగల బ నహులలు వమనవతరం

వర మగురు దవ మతసయవతరం

రశంచు మమయయ రమవతరం

బంకరన బంధువులు బలభ(దవతరం

చటటన కననడ శరరృషటవతరం

బుదదత నూ చటట బుదధవతరం

కలవడత మయనన కరలకవతరం

సరషలలు పసపప వరధలలు నతంతర

ఇంక

అషమునన ముదదును ఏమననరు

అచచునవుల పలననరు

అపపుడు కచన నయయననరు

దరగ వగన గరననరు

వరము వచచన అరశననరు

ఐటక పంచదర పడననరు

కయపటటు రయన బంగరు కుచచు

కయ నత నడనద సంగత పడుచు

కయ మూడవదయమమ ముకకలపట

కయ నలగవదయమమ నలలన పూస

కయ ఐటవదమమ అమమనకయ

న

కయ వడమమ నశయ ఎ ల తతపటటు దవరవత యదవకుల భరతకు. తళహ సతములు తసపఠ కటటుచు.

_చయజపపురన దవలమ చకకన

గపటపయునకు గవశళళనుచు

కననవడ రర, ననను కనన వడ రర

చననర పననర చటట రర

నకూరమ పటటర నకుమర రర

అయయ రర నలల నయయ రర

అసపచచ కండ రమయయ రర

నత

అపప వందులు చతుర అనుచు సలవ

తలల ఉలలనముగ అలల బలల గనచు కళళ గజజలు ఘల‌ ఘల‌ ఘలలు మనగ

'మలుకువు చూపడ యళద ముదదుతనయ

వనలు కురవల వరచలు పండల

మకటలు నండల బుడుగ బుడుగ

మ దసదంపల మయమమ వండల

మ బజజనండల బుడుగ బుడుగ

కపపతలల కపపతలల కడ వడ నళళు చమళలల చమతలల చకరడ నళళు దంతర దంతర దడజడ నళళు

సతమమ వకట చరుమళల చటటు

చరుమళల చపటమ చతక పూసంద

చటటు కదలకుండ కమమవంచండ

కమమ వరగకుండ పూలుగయండ

అందుల పదద పూలు దండ గుచచండ

దచుక సతమమ రముడం పడు

దడడ గుమమంలన దంగలుననరు

దచుక సతమమ దచుకవమమ

దచుక కుంపను దచుకుంటరు

సంజ దవక చకకన జజ 'గుడదపనక గుపపడు వజ రుం దలదవక గపపగ జజ పళళర హరతక పనటడు జవ మంగళ హరతక మకకువ జగ రమరతులకు రంగుగ జజ

కపపుర దవక కందువ చ బలవృషట పళము జజ వగ వలలునకు సగల జజ గురుసవములకు గురతుగ జజ

చటటపపల చరహసతల

దవున కతతల దవన జత

త0

దదం దకకచచ రదరఠకకమమ

చంత లకక పడతద ఉటట మద బలలం. యణ ఠు క‌.

పటటకకరకయ రజుగర దడల

పల సతవ "పరు గసతవ

చలల చయయ గలలభమ సందట దండలు కదలనూ

గవుల కయవ గలల భమ

గుజన కళళు కదలనూ పలు పండ వ గలలభమ

పసపపడు గుతతులు కదలను

గుమమడమమ గుమమడ

తగపకంద గుమమడ

పంద రకకంద గుమమడ

మగగ తడగండ గుమమడ

పువవు పూసంద గుమమడ కయకనంద గుమమడ

పండు పండంద గుమమడ

పంచ పటటర గుమమడ

కసతూర రంగ రంగ మయనన క వట రంగ రంగ

శరరంగ రంగ రంగ ననుజస ననటలు మరచుందుర

తన

లలపట

గల స‌ హర! ఎప: ౧ ఖ‌ త

గత ఏన.

న జ అచయుతనంద జజడముకుంద

లలపరమనంద రమగవంద. వ..

తలుత (అహమండంబు తటగ వంచ

నలుగు వదములు గలుసులమరంచ

బరువన ఫణరజు పనపు నమరంబ

చతతము అనయట దూలములు వస .ల.,.ల,..

షస‌

తక

కమ కధములను తవ నమరంచ సహమసమన యట పకకగ వంచ

భ కరచతను పటటుపనుసమరంచ జ...జ...

ఓంకరమనయట ఒక తటటలనూ

తతవమస అనయట వలువలం బరచ

వడకత పపన ఏరపటు చస

ఏడు భవనషులవరు ఏకమ వద వంంటంం.

జ అచయుతనంద జజముకుంద

లలపరమనంద రమ గవంద న.,..జ...

త‌]

తరడ

కండ మద వండగనన

క కయరజు కలు పరగ దన కంమమం౦దూ,

వపకు చదు, వలలులల గడడ

నూనమమ బడడు నూటకకథర

రకరకలసటలు

కుండ నండ కందులూ రంగసన బందులూ

బందులూ బందులూ బందులూ

చననపటనం చణుకు మురయ

నక ముకక నక ముకక

ఫసున పటనం బందల జడూ

నక వంద నక వంద

ఇరుకు చంతకయ

కరుకుత నంకయ

కలవ నండత

కఠరఠయ. కయ, కయ.

ఇంతంత గుడ కదు ఈశవరున గుడకదు

కంచు కపపర కదు, కదలంచగరదు (ఆకశము)

నర‌

పడుపు కధల పటలు

గడ మద బమమ గలుసుల బమమ

వచచపయ వళళకు వడడంచు బమమ (తలు

అడవల పుటటంద అడవల సరగండ మ ఇంట కచచంద త తరకలడంద (కవవం)

నూతలన పము నుననన పము చరబరల పను చకకూనపము (పటలకయ

ముకకు మద ౩కకు రండు చవులు నకక

టకకు నకకుల సకకు జరందం క పటుకకు

(కండలజడు

పచచన 'పదటల వచచుకంటుంద

తచచుక బతను గుచచుకుంటుంద

ఎంత గుచచుకునన ఏమన గన తచచుకకమనం మచచుకక మన౭( మగలపువవు)

వసతడు, పరుసతడు

పసుకుతడు పడతడు (గజులు)

గుడ నండ నళళు

ఆకళన అర వ ఆరు కడ వళళు

ఎకకతనగన కయయడనక రవు క సపనగన తంటనక రవు (చంఠకయలు)

త‌6

_సరసపుపటలు

ఒకరన కందటట ఒఠరన పన బటట

ఒకరన చూసుకుంట కూరచునననయ‌ మవ ఎపరన కందటట ఇంశవరన 'పన బటట

ఎవరన చూనుకుంట కూరచునన వ భమ

కటుక కందటట బటటూను పన బటట

అదదంల చూసుకుంటూ కూరచునననయ‌ మమ

ఒకరక చతులచచ ఇంకకరక కళళనచచ

ఒకరక నడుమూనచచ కూరచునననయ‌ మమ

ఎవరక చతులచచ ఇంశవరక కళళనచచ

ఎవరక నడుమూనచచ కూరచునన వభమ

గజులకు చతులచచ రడ యలకు కళళనచచ

నడుముకు వడడణం పటట కూరచునననయ‌ మమ

ఒకరన చతకకటట ఇంకఠరన చుటటచుటట

ఒకరక ననదురు చూసతునననయ‌ మవ

ఎవరన చతకకటట ఇం కవరన చుటటచుటట

ఎపరక ఎదురూ చూసతుననవ భమ

వకకనూ చళక కటట ఆకులను చుటటచుటట

న కరక ఎదురూ చూసతునననయ‌ మనూ

త

పండుగలనన పలలలక అమన దపవళ, దసళ, పలలల కచచన ఆనందం మర పండుగ యవవదు. దసర

పండుగలల అయయవరు పలలలను వంట బటటుకన అనన

కులల 'పద వరండకు వళళ, ళు ల‌.

అయయవరక బలు ఐదు వరహలు ప‌ల వండకు చలు పపపు బలలలు

యం ట‌ న‌

"రపుర మపపుర మళళరమమనక

అటుపయ రమమనక ఆగ రమమసక

నలకుల దవనలు (బహమద వ నలనుచు.

త8

శరరసతు వజయసతు దరథయురనతు

ఆరగకథమసతు మక శవరయ మసతు

జయవజయభవ దగవజయభవ

శరహర కరుణ కటకష, వకణలంకర

అన రజులంటక వళళనవుడు

ఎలల పనుగు నకక

ఏలతవ జగము అనయు

ధనవంతులన కమటండలకు వళళ

కటక పడ గ తత, కమటటలలను అస

వహమణుల నదధకు వళళ

దవతల వంట భూసురులు మరు

అన పటలు పడ, పపపు జలలలత సర'పటటుకున అయయవరల కు దనర మమూళళు యపపంచవరు

తల

హయ, హయ ఆపదల కయ

చననవడ కయ (శరరంగ దవ

చగురుల ఉళయలల చలక ఉళగవు

గగనలనననన గడచత వమ

ఆపడదలకయ శర వంఠ పళ

కలలను దచల ఠనులను వటస

నదదుర రదవళ చననన తంగడ

హయ, హయ. అపదలకయ

కషత౦

6|౬౧|. (౧౬౮6

_ నరవస తయగమము నరవటట పంచర

వరస సుఖములు పండుర

నతచందరక - చనయసూర

మహపురుషులు - శర కపపగంతుల మురళకృషణ

1నుంద క భగలు 1 లగం

సట‌

1 నుండ 4 భగలు సట‌

పరతభవంతులు - శర కపపగంతుల మురళకృషణ

12 భగముల సట‌

1 నుండ 12 భగములు ఒకకకకట

గప చదువు - శర కపపగంతుల మురళకృషణ పలలల జనపదపటలు (1

కలుషయునవరణ (|

బలవయకరణ గువతరధ పరకశన

పఏవత తలల - ఎస‌.ప. శయలల

ఎవవడు మూటలు జ...

వవయ పటలు | రం జక లం.

ఇవ శ స ౫1

రమమందరం వతత నజ న. 2,

మనుచరతరము- శర జంధయల చనసుబరహమణయశసతర

[

(ప.వ. శవయయ)

రు)

సూకతులు-హతకతులు - శర కపపగంతుల మురళకృషణ అ 1

కలర. ఈల లలట

న న ల ల భ అట హ ణన లలు.

వనుక తరములవర వరచరతలు సతులు

00 క 8-00 జ కవ 13 1 131 3న ౩ 3 3 1 ౩ ౩ 2 | 2 ౩ ౩ | ౩ శ | ౩ ఈ త న న శ శ ౫ శ ఆశ

కష‌

ల.