OpMa pocztowa niszczona gotAwRąI

JMóśac£aöryati TöüJciy Tatiji JcytäUiye&nej MątJZa i Zayfy&ia

CENA10 F,

Wydawca* 0. K. R. P. P. S. KatowiceWychodzi rano I razy tygodniowo i wyjątkiem poniedziałki* Abonament mes w ekspedycji, e kolp. I na poczcie Ź.36 zł., za31. I zł Ceni 03# s za wiersz wysokości 1 mm w teki::* 53 gr.zwytz 40 gr. Układ ogłoszeń tekstowych I zwycz. S-ln szpaltowy. Rei t Admin, w Katowicach, Teatralna 12. Redaktor przy. mu je oprócz soboty codziennie od f. 10—12 Admin, czynni od g. 0—10 Tel 354-06 PKO »01042

Nr. 316 Katowice, Wtorek 20 Grudnia 1938 r. Słał« 42

Po niedzielnych wyborach samorządowych

Siła realna Socjalizmu polskieDzień 18 grudnia rzucił, jak

byliśmy tego z góry pewni, snop światła na polską „rzeczywis­tość rzeczywistą“. Chodziło o jeden tylko odcinek, o OD CINEK SZEREGU WIĘK­SZYCH MIAST RZECZYPOS POLITE J. To jest prawda Ale ma ten „odcinek“ ZNA CZENIE ZASADNICZE. Uzu pełniony przez polską wieś, — stanowi razem WIZERUNEK DOKŁADNY oblicza ideowego i społeczno - politycznego Po!

WYNIKI OGÓLNE głosowań niedzielnych są już znane. Z ca łą świadomością i Z CAŁYM POCZUCIEM ODPOWIE DZIAŁ N OŚCI dźwignęliś­my te głosowania niedzielne na poziom sporu wielkich Idej i sposobu ujmowania wielkich zagadnień polskiego życia pań­stwowego.

KRAJ ODEZWAŁ SIĘ. Je­steśmy z tego odzewu dumni.

Ofiarowały nam swoje głosy DZiELNICE ROBOTNICZE Warszawy, Łodzi, Krakowa, Ziemi Krakowskiej i Zier. Po­morsko - Poznańskiej. Ofiaro­wali nam swoje glosy PRACOW NiCY UMYSŁOWI i skupieni w miastach działacze RUCHU LU DOWEGO W dniu 18 grudnia CAŁY ŚWIAT PRACY POL­SKI rzucił na szalę decyzję własną. Rzucił decyzję i NIE ZAWIÓDŁ.

Prysła też legenda o „gło­sach Żydowskich“ wbrew pro­pagandzie prasy „narodowej“ i części prasy „ozonowej“. Chcę być cobrze zrozumianym. My NIE WSTYDZIMY SIĘ WCA­LE tych głosów socjalistów i demokratów żydowskich, któ­re mogły paść na listy nasze. Nie mniej najbardziej nawet po wierzvhowna analiza cyfr wy­kazuje ponad wszelką wątpli­wość, że wyszliśmy z tych wy­borów ZWYCIĘSKO (inaczej rezultatu nazwać niepodobna) glosami POLSKICH MAS PRA CUJĄCYCH, zawsze wiernych i zawsze ofiarnych.

*

Jakże wyglądają PIERWSZE WNIOSKI?

Ująłbym je — zgoła bezstron­nie — w punkty następujące:

1) my — POLSKI RUCH SO­CJALISTYCZNY — (P.P S. i klasowe Związki Zawodowe) stanowimy w Polsce NACZEL­NĄ SIŁĘ REALNĄ; Łódź, Kra­ków, Warszawa, Inowrocław, Grudziądz stwierdzają wystar­czająco „prawdę życia“;

2) STRONNICTWO NARO­DOWE — poza Poznaniem — znajduje się raczej w odwrocie, nie ostatecznym, rde rozstrzy­gającym, ale — bądź co bądź— w odwrocie;

3) „Obóz narodowo-radykal- ny“ reprezentuje coś-nie coś w

Warszawie (4 mandaty na 100), pozatym — NIE ISTNIEJE;

4) OBÓZ ZJEDNOCZENIA NARODOWEGO uzyskał suk­ces niewątpliwy w Warszawie!

— KOSZTEM STR. NARODO-i 5) różne ugrupowania „po- WEGO — pozatym nigdzie nie średnie“ (Str. Pracy, B. B. S., może mieć pretensji do ROLI gdzie nie gdzie Chrześcijańska NACZELNEJ w życiu poi- Demokracja i t. p.) zostały — skim; I zgodnie z rzeczywistym ukła-

WarszawaOgólna liczba mandatów - ISO

„NARODOWO - GOSPODAR CZY KOMITET WYBORCZY (OBÓZ ZJEDNOCZENIA NARO­DOWEGO) — 39.

P. P. S. i KLASOWE ZWIĄZKI ZAWODOWE — 27.

STRONNICTWO NARÖDOWE— 11.

V

RUCH „NARODOWO - RADY KALNY“.— 4.

BUND — 16.ŻYDOWSKIE UGRUPOWANIA

MIESZCZAŃSKIE — 3.NIE UZYSKAŁY ANI JEDNEGO MANDATU LISTY STR. PRACY I T. ZW. B. B. S.LISTY P. P. S. 1 KLASOWYCH ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH OTRZYMAŁY GŁOSÓW NAJWIĘ­

CEJ W DZIELNICACH CZYSTO ROBOTNICZYCH.

Łódź fest czerwonaOgólna liczba mandatów - 84P. P. S. I KLASOWE ZWIĄZKI

ZAWODOWE — 35.STRONNICTWO NARODOWE

- 18.OBÓZ ZJEDNOCZENIA NARO­

DOWEGO — 11.BUND — 11.

NIEMCY - HITLEROWCY — 5. SJONIŚC1 — 2.„AGUDA“ (CHASYDZI ŻY­

DOWSCY) — 2.

VW Łodzi DZIELNICE ROBOTNI

CZE oddały nam w sposób jawny

i manifestacyjny swoje glosy. Glo­sowały wraz z nami szerokie kola pracowników umysłowych. Nie po pełniły błędu warszawskiego; nie marnowały głosów.

ŁÓDŹ JEST CZERWONA!

KrakówP. P. S. 1 KLASOWE ZWIĄZKI i „BLOK KATOLICKI“ („Ozon“ i

ZAWODOWE — 24. «Str. Pracv) — 22.Str. Pracy)

Poznańskie i PomorzePOZNAŃ.

Str. Narodowe — 52 mandaty. Obóz Zjednoczenia Narodowe­

go—19 mandatów.P. P. S. — 1 mandat.

INOWROCŁAWP. P. S. i klasowe Związki Za­

wodowe—14 mandatów.Str. Narodowe — 14 mandatów. Obóz Zjednoczenia Narodowego

4 mandaty.GRUDZIĄDZ.

P. P. S. i klasowe Związki Za­wodowe—13 mandatów.

Obóz Zjednoczenia Narodowego18 mandatów.

Str. Narodowe—5 mandatów.Z. Z. P. (Str. Pracy)—3 inand. Ruch „narodowo - radykalny“—

1 mandat.OSTRÓW WIELKOPOLSKI.

P. P. S. i klasowe Związki Za­wodowe—4 mandaty.

Str. Narodowe—12 mandatów.

Obóz Zjednoczenia Narodowego 5 mandatów.

Str. Pracy—3 mandaty. BYDGOSZCZ.

PPS i Klasowe Związki Zawo­dowe — 8.TORUŃ.

PPS i Klasowe Związki Zawo­dowe — 8.ŚWIECIE.

PPS i Klasowe Związki Zawo­dowe — 4.BRODNICA.

PPS i Klasowe Związki Zawo­dowe — 3.NAKŁO.

PPS i Klasowe Związki Zawo­dowe — 4.NOWE.

PPS i Klasowe Związki Zawo­dowe —— 2.MUROWANA GOŚLINA.

PPS i Klasowe Związki Zawo­dowe — 4.

STR. NARODOWE — 12.BUND — 2.SJONIŚCI — 11.KOMBATANCI ŻYDOWSCY

— 1*Na listach „Bloku Katolickiego*

N(E BYŁO, jak juz donosiliśmy, kandydatów ze Str. Ludowego.

dem sil — PRZESUNIĘTE NA PLAN ZNACZNIE DALSZY.

To są PIERWSZE WNIOSKI, zupełnie — zdaje mi się — rze­czowe. Wynika z nich wniosek dalszy, PODSTAWOWY Z PUNKTU WIDZENIA POCZU­CIA ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA LOSY PAŃSTWA, — wnio­sek, że

REALNY UKŁAD SIŁ winien rozstrzygać o syste­

mie rządzenia. s**

Te wybory niedzielne poło­

żyły kres WIELU FIKCJOM w życiu polskim. To jest ich zaslu ga ogromna. SKOŃCZYŁY SIĘ „KOMBINACJE KANAPO­WE“. Na scenę wkraczają SI­ŁY REALNE, Z ich wysił­kiem są związane zagadnienia OBRONNOŚCI PAŃSTWA, ważne niezmiernie w dzisiej­szym położeniu międzynarodo­wym. Trzeba zatym wyciąg­nąć wnioski należyte w skali ogólno - państwowej.

M. NIEDZIAŁKOWSKI.

Fala mrozówogarnęła cała Europę

Wielka fala mrozów ogarnęła całą Europę.

MROZY W POLSCE.Wczoraj rankiem w całej Polsce

było na ogól chmurno, z większy­mi rozpogodzeniami w Małopolsce i na wschodzie kraju, a z drob­nym opadem śnieżnym nad mo­rzem. Temperatura o godz. 7 wy­nosiła —21 st. na Wileńszczyźnie, Wołyniu i Pokuciu do —11 st. na wybrzeżu, w górach zaś notowa­no od —24 st. do —18 st. Więk­szych opadów w ciągu doby ubie­głej n e było.

W Warszawie o godz. 11 było dość pogodnie i wlał silny, pory­wisty wiatr wschodni. Temperatu. ra wynosiła —15.9 st., ciśnienie 764.5 mm., wilgotność 66 proc.

W NIEMCZECH.Fala mrozów, która nawiedziła

Niemcy, zaostrzyła się w ciągu nocy z niedzieli na poniedziałek W Berlinie zanotowano — 12 st. C., a w Prusach Wschodnich — 23 st. W prowincjach nadreńskich średnia temperatura wynosiła w niedzielę* od 10 do 12 st. mrozu

TrzebiniaP. P. S. I KLASOWE ZWIĄZKI 1 WY — 5.

ZAWODOWE — 9 mandatów. SJONIŚCI — 1.BLOK KATOLICKO-NARODO- ORTODOKSI ŻYDOWSCY — 1.

JaworznoP. P. S. I Klasowe Związki Zawodowe — 16 mandatów. Inne stronnictwa — 8 mandatów.

SzczakowaP. P. S. i Klasowe Związki Zawodowe — 7 mandatów. Inne stronnictwa — 9 mand.

W portach morza Bałtyckiego u- tworzyły się kry lodowe, kłóre u- trudniają żeglugę. Ze Szczecina nie wyruszył ani jeden parowiec. W nieklórych punktach kra wyno­si do 20 cm. g.ubości. Wysłano ła­macze lodów, które mają umożli­wić żeglugę większym siatkom. Również żegluga na Renie napoiyka .ia trudności. Rzeka Elba częścio­wo stanęła, a mniejsze rzeki, wpa dające do Elby, prawie całkowicie zamarzły.

W ANGLIKW całej Anglii panują wielkie

mrozy. Jest to najsilniejsza fala mrozów od 10 lat. Wed ug dotych czasowych doniesień, dwie osoby zmarły w Londynie z powodu za­marznięcia.

Z powodu mrozów funkcjonowa nie radios.acji napotyka na trud­ności. Tak np. raoios.acja lendyń ska musiała przerwać swą audycję na przeszło 4 godziny.

Na kanale La Manche panowała w ciągu ostatnich dni niezwykle ourzliwa pogoda, żegluga napo­tyka na poważne truaności. Parow ce kursujące na linii Ostenda — Dover przybywały do Dover z przeszło trzygodzinnym opóźnie­niem.

WE FRANCJI.We Francji są to najsilniejsze

mrozy od 10 lat. W Paryżu w nie­dzielę termometr wskazywał w go dżinach po.udniowych 6 st. a w go dżinach wieczornych 9 st. C. poni­żej zera. W poniedziałek w go­dzinach rannych w okręgach pod­miejskich zanotowano 14 sŁ poni­żej zera. Na Sekwanie porażał się lód. Zarowno w Paryżu, jak i na prowincji zanotowano szereg wypadków śmiertelnych.

Nagłe mrozy spowodowały wiei kie utrudnienia w ruchu samocho­dowym. Największe mrozy panu­ją w depar.ameniach wschodnich. vV Wogezaeh spadły wielkie śnie­gi'

Bezdroża totalizmu Po SS dr. Sthachta w Londynie„Kultura" „Czujności" - Neo „machajszczyzna"

Ustrój „totalny“, t. zn. ustrój, i A Inni wyprowadzają nowe dla w którym panuje jedna -- jedyna, nich słowo od „machnąć narzucona z góry „ideologia“ (fa-j Partia znalazła się w ten sposób szystowska czy bolszewicka) de- w trudnym położeniu. Jednego generuje się bardzo szybko. Rzą- > dnia „Prawda“ wzywa do „czuj- dząca klika w końcu zamyka swą 1 ności“. A drugiego dnia — do »ideologię“ w kilku naczelnych oszczędzania inteligencji. „Prze-

„dogmatach“, a pokorni poddani muszą bez szemrania te „dogma­ty“ wyznawać. Nieraz jedna książ ka („Mein Kampf“ Hitlera lub „Krótki kurs historii partii“ pod red. Stalina) staje się pismem „świętym“, pod przymusem niemal na pamięć wykuwanym przez lud­ność. Skutki „kulturalne“ łatwo sobie wyobrazić...

„Kultura“ staje się „CZUJNO- ŚCIĄ“, TROPIENIEM nieposłusz­nych i heretyków . Czyli że „kul­tura" staje się policją polityczną.

Tak jest we Włoszech i w Niem­czech. Ale tak jest także w total­nym ZSSR. Odwrotną stroną sta­linowskiego „kursu” („Kratkij kürs“) jest wezwanie do tropienia tych, którzy — rzecz niesłychana i zbrodnicza! — odważą się nie zgodzić się w czymkolwiek z pod­ręcznikiem, z „krótkim kursem”.

„Prawda“ moskiewska wraca (który już razi) do jedynie zba­wiennego, do wszystko uzdrawia­jącego „kursu“, 1 tytułuje swój wstępny artykuł tak: potężnyśrodek podniesienia politycznej czujności“ („bditielnosti“). Cały artykuł — opierając się na „kur­sie“ — wzywa czytelników do wzmocnienia „czujności“. „Kurs“ — to najlepsza broń dla wykrywa­nia „wrogów4*. „Całe doświadcze­nie bolszewickiej partii — pisze „Prawda“ — uczy czujności, prze­nikliwości, umiejętności wykrywa­nia na czas wroga* istoty obcej, człowieka, próbującego pochleb­stwem, chytrością oszukać par­tię“... i t. d.

Zastanówmy się na chwilę. Cho­dzi nie tylko o bolszewizm, — cho dzi o TENDENCJĘ TOTALIZMU W OGÓLE. Rządy totalne drżą przed każdą myślą niezależną, — ograniczają ją ramami zasadnicze go podręcznika, „katechizmem“,— 1 w końcu cała treść „kultury4* to­talnej sprowadza się do INKWI­ZYCJI.

Ale takie życie, sprowadzone do dogmatu i inkwizycji, pociąga za sobą konsekwencje dalsze. Niszczy się INTELIGENCJĘ, bo ta nieraz najbardziej skłonną jest do here­zji. A zarazem budzi się w tłu­mach podejrzliwość i niechęć do inteligencji. Naturalnie ta niechęć jest zgubną dla p:Astwa, które po trzebuje inteligencji. To też pra­sa bolszewicka aż ręce załamuje z powodu zmartwychpowstania „MACHAJSZCZYZNY", czyli ro­botniczego antyinteligenckiegó ru- cnu. „Izwlestia” w specjalnym ar­tykule przedstawiają historię „ma­chaj szczyzny44. Przypominają, że Macfiaijski w r. 1905 wydał w Ge­newie pracę p. t. „Robotnik umy­słowy“, w której naucza, że inteli­gent tak samo wyzyskuje robotni, ka, jak fabrykant, tylko, źc „na­rzędziem produkcji*4 służy nie fa­bryka, lecz kapitał wiedzy. I Ma- chajski wzywa robotników do wal­ki z tym „wyzyskiem“. Robotnik winien prowadzić walkę klasową z tym „wyzyskiem“. Inteligencja jest gorszą od burżuazji 1 t d.

„Izwiestla“ z „Prawdą“ stwier­dzają, że niestety ta zapomniana „nauka” Machajskiego odrodziła się w Rosji sowieckiej. A gdy pra­sa partyjna wzywa do w^lkt z „ma chajszczyzną“, działacze partyjni nawet nie wiedzą, co to znaczy i skąd się wzięło to słowo. Jedni wyprowadzają to słowo od nazwi­ska znanego przyrodnika ł filo­zofa Ernesta Macha, zwłaszcza, że partia wzywa do walki także z „Idealistyczną filozofią” Macha.

Tak totalizm bolszewicki nie mo że wybrnąć ze swej zasadniczej wewnętrznej SPRZECZNOŚCI: jak kulturę (inteligencję) rozwinąć i czujność spotęgować? Ta sprzecz ność staje ,się tragedią. ZSSR.

Ale to jest los KAŻDEGO tota­lizmu. Niszczy kulturę — a na jej miejsce stawia policyjną czuj­ność" l okrucieństwo.

K. CZAPIŃSKI.

Prezydent Banku Rzeszy dr. gubernatorem banku angielskiego Schacht, który w środę przybył do j Normanem podejmowani byli przez Londynu, odjechał w sobotę z po- Chamberleaina w czwartek śniada- wrptem do Berlina. Aktywność niem. Ujawniono natomiast, że dr.

P. P.S. 600 głosówa Ozoii 40

W wyborach gromadzkich w Ożarowie pod Warszawą o godz. I9-ej wynik wyborów przedstawiał się w ten sposób, że lista Obozu Zjednoczenia Narodowego trzy-

Mrozy utrzymują sieWE FRANCJI

Od soboty wieczorem cała Frań cja nawiedzona została przez falę chłodów, a nawet mrozów. W no­cy z soboty na niedzielę, po raz pierwszy w tym roku, zanotowa­no w Paryżu ■—7 st. W Strasbur­gu temperatura doszła w nocy do —15 st Także na południu Fran­cji, w Bordeaux ł Marsylii, gdzie nawet w zimie panuje ciepło, tern peratura spadła niemal do 0.

Katastrofalna fala zimna i śnieżycew Stanach Zieinoczonyth

cie nasza inteligencja — pisze „Prawda“ — pochodzi z robotni­ków i chłopów; nie wolno jej iden­tyfikować z inteligencją carskiej epoki!” i t. d. Ale jedno jest wła­ściwie SPRZECZNE z drugim: przy obecnym natężeniu „czujno­ści“ i tropienia inteligencja praw. dziwa nie może po prostu żyć, bo każde niezależne słowo grozi śmiercią. Alalenkow, wschodząca gwiazda sowiecka, nowy faworyt Stalina, oświadcza, że „wykazy­wać niechęć do sowieckiej inteli­gencji mogą tylko typy obce, zde- generowane, wrogowie“. Ale to nie bardzo pomaga, bo pomiędzy totalizmem a kulturą jest sprzecz­ność zasadnicza; inteligencja zaś, chociażby nawet sowiecka, wyrzec się pewnego minimum kultury nie jest w stanie. „Prawda“ wskazu­je na to, że przecie do inteligencji należy tak liczna obecnie warstwa oficerów armii; w ten sposób na- gonka na inteligencję jest osłabia niem armii, jest podcinaniem siły państwa.

Ale nagonka na inteligencję trwa...

Jak może nie trwać, zapytamy, skoro cała prasa, skoro specjalne broszury 1 t .d. wciąż i wciąż wra­cają do „czujności” i konieczności tropienia „wrogów”, W tym sa­mym numerze moskiewskiej „Pra. wdy”, w którym wydrukowano cytowany powyżej artykuł wstęp­ny o „czujności“ i „kursie“, — znajdujemy w odcinku felieton Szejnina p. t. „Wypadek w podró­ży”. Felieton opowiada o tym, jak prokurator, niejaki Stryżew- skl, w wagonie pociągu przyłapał niebezpiecznego szpicla — dywer- santa z dawnych: anarchistów- „machnowców”, a to w ten sposób, że szybko przeczytał kartkę poleca jącą, która przypadkiem wypadła z kieszeni dywersanta. Dywersant wyciągnął nóż, wyskoczył z pędzą cego pociągu ft. d. Ale wzorowy prokurator wyskoczył za nim i dy wersanta schwytał. Otrzymał po­tem nagrodę.

Taka jest atmosfera, „klimat” totalnego państwa. „Machajskie” nastroje wyrastają w tym klimacie automatycznie.

Ostatnio zlikwidowano KOSA- RIO W A, wodza milionowej orga­nizacji „Komsomołu“ (kom. orga­nizacji młodzieżowej). To był wielki dygnitarz, partyjny i so­wiecki. Wraz z nim zlikwidowa­no (usunięto ze stanowisk; czy rozstrzelano — nie wiemy) cały szereg kierowniczych dygnitarzy Komsomołu. „Prawda“ powiada, ze w Komsomole rozkwitły pro­tekcje rodzinne, pijaństwo, burżu-a zyjne życie. W rezultacie do Kom­somołu — „przedostali się zdecy­dowani wrogowie ludu, a faszy­stowski wywiad potrafił skierować niektórych kierowniczych pracow­ników Komsomołu na drogę zdra­dy ojczyzny*1.

Wszędzie wrógf Dziś Blücher, jutro Kosariow z kolegami. Cie­kawa rzecz — piszą paryskie „Po- w niedzielę o godz. 19.11 na- ślednija Nowosti“: „w dzień likwi: stąpiła przerwa w dostarczaniu dacji Kosariowa* gen. sekretarza prądu elektrycznego z elektrowni Komsomołu, członka Centr. Korni- ■ pruszkowskiej do radiostacji Pol* tetu partii, członka prezydium skiego Radia w Raszynie. Uszko-

SchaehtA przysłonięta była nieco tajemnicą i naogół nie dużo wiado­mo o przeprowadzonych przez nie­go rozmowach lub podjętych kon­taktach. Nie jest np. rzeczą zupełnie wiadomą, czy Schacht widział dię z Chamberlainem. Oficjalnie tego ro­dzaju wizyta nie miała miejsca, ale w kołach dobrze poinformowanych utrzymują, że dr. Schacht wraz z

skała około 40 głosów, a lista PPS około 600 głosów. Ostateczne wy­niki są Jeszczee nie wiadome, ale OZN pozostał bez mandatu*

Schacht odbył w czwartek po po­łudniu konferencję u lorda Winter- tona z udziałem dyrektora eviań skiego komitetu pomocy dla uchodź ców żydów z Niemiec dr. Rublee. W ciągu tej konferencji Schacht przedstawić miał propozycje Rządu niemieckiego, według których Mem cy gotowe są przyczynić się do u- łatwienla żydom emigracji z Nie­miec pod warunkiem, te Inne kraje zgodzą się dopuścić większy kantyn gent eksportu niemieckiego 1 wyłą­czyć ten dodatkowy eksport niemie­cki z obrotów clearingowych, pła­cąc zań dewizami. W zamian za to Niemcy zezwoliłyby uchodźcom ży­dowskim zabrać pewien odsetek ich majątku, przy czym wymienia­ne jest 16 proc. Lord Winterton 1 dyr. Rublee przyrzekli, że propozy­cje te przedłożą rządom, zasiadają cym w komitecie evlaAskim. Dziś już stwierdzić można, że ustosunko­wanie się do propozycyj dra Scha­

cht* nie zapowiada się dla Niemiec korzystnie. W ogóle w kołach poin­formowanych utrzymują, że wizyta dra Schachte wypadła negatywnie- Również rozmowa, jaką dr. Schacht przeprowadził * brytyjskim mini­strem handlu O. Stanley'em, wyka­zać miała niedające się pogodzić sprzeczności w poglądach na polity­kę handlową między w Brytanią 6 Niemcami. (PAT).

Zgon

Zmarł nagle w Warszawie na angina pectoris w 70-tym roku życia prezes Polskiej Akademii Umiejętności, profesor Uniwersy­tetu Jagielońskiego, dr. Stanisław Wróblewski, b. prezes Najwyż­szej Kontroli Państwa, jeden z najwybitniejszych współczesnych znawców prawa rzymskiego= autor wielu dzieł naukowych.

W NIEMCZECH Fala zimna, która nawiedziła

Niemcy, powoduje dalszy spadek temperatury. We wszystkich oko-1 licach Niemiec temperatura obni­żyła się, zgodnie z przewidywa­niami instytutów meteorologicz­nych, o przeciętnie—3 st

W B. AUSTRIIWiedeń oraz całą Austrię nawie

dzlły wielkie mrozy, dochodzące w dolinach alpejskich do —15 st., co w klimacie austriackim należy o tej porze do rzadkich zjawisk.

Praskie kowania finansowew Londynie i Paryżu

Amerykę nawiedziła fala zimna 1 mrozów, nie notowana w tym czasie od dziesiątków lat. Wyjąt­kowo ciepłemu listopadowi yr Eu­ropie towarzyszy w Stanach Zjed­noczonych katastrofalny spadek temperatury. Termometr wskazuje 20 stopni niżej zera. Trzecia część Stanów pokryta jest powłoką śnie­żną, dochodzącą do kilkumetrowej grubości. Ludność odczuwa nagłą zmianę temperatury tym dotkli­wiej, że jeszcze przed 4-ma dniami panowała w całych Stanach Zjed­noczonych ładna słoneczna pogo­da. Ofiarą nagłej fali zimna pa­dło dotychczas 90 ludzi.

Z licznych miast nadchodzą wia domości o pożarach i eksplozjach pledów. W jednej z dzielnic No­wego Jorku pewna matka z pię­ciorgiem dzieci stanęła przy piecu opalanym naftą. W pewnej chwili piecyk eksplodował i matka wraz z dziećmi zginęła w płomieniach. W St. Antony w Dakocie północ­nej powstał od rozgrzanego pieca pożar w jednym z domów. Ponie­waż zamarzły wszystkie hydranty, nie można było pożaru ugasić, wskutek czego sptonął cały blok domów z dwoma wielkimi doma mi towarowymi. .

Gwałtowne zamiecie śnieżne w

północno - wschodnich stanach A- meryki Północnej sparaliżowały ko munikację morską, lądową 1 po­wietrzną. Na ulicach Nowego Jor­ku potworzyły się 2-metrowe zas­py śnieżne. Na autostradach za­mieć zaskoczyła kilkadziesiąt aut, które w przeciągu kilku minut zo­stały zasypane. Służba techniczna musiała wysłać na drogi pługi śnie

Ministerium finansów w Pradze donosi, że czeskosłowacka dele­gacja, która z miarodajnymi czyn nikami angielskimi i francuskimi prowadziła w Londynie rokowa­nia w sprawie pożyczki dla Cze­chosłowacji, powróciła w tych

j dniach do Pragi. Przebieg roko­wań nie dał żadnych pozytyw­nych rezultatów. Po uzyskaniu in­strukcji od rządu praskiego dele

gacja ma ewentualnie powrócić do Londynu.

W związku z tą wiadomością w praskich kołach finansowych liczą się z tym, że wobec postę­pującej utraty niezależności gos­podarczej przez Czechosłowację, londyńska City uważa los dal*szych 20 milionów funtów lingów za przesądzony»

szter

W całej Słowacji odbywały się w niedzielę wybory do pierwsze­go sejmu ustawodawczego słowac kiego. Istniała tylko jedna lista

żowano 40.000 robotników do sprzątania śniegu. Na ulicach mia s:a znaleziono 25 ludzi zamarzmę tych na śmierć lub zabitych przez odłamki cegieł, szyldy i t. p., zer­wane przez huraganową wichurę. Szereg drapaczy chmur uległo po­ważnym uszkodzeniom. Pod Long island kilka statków rzuconych zo stało przrz orkan na brzeg i ule­gło rozbiciu.

rt;eż reprezentanci Niemców i Wę grów. Wyborcy głosowali sło­wem ..tak“ łub ..nie“, co

niego dotychczas wyniki. Absty­nencja od wyborów pociągała za sobą wysokie grzywny pieniężni Wybory miały w całym kraju prz* bieg spokojny przy bardzo licz* nym udziale wyborców, którzy w znacznej części demonstracyjnie oddawali swe kartki wyboreże

W godzinach rannych w nie­dzielę termometry w Moskwie wskazywały 48 stopni. W ciągu dnia zanotowano 97 wypadków

tak“ lub „nie“, co ozna-1 jawnie. Wyniki wyborów będą cza, źe przyjmują lub odrzucają j znane dopiero we wtorek po po* program rządu 1 osiągnięte przez łudniu.

Odpowiedź czeskosłowackana notę polską

Powołując się na komunikat PAT w sprawie aide memoire, złożonego dnia 16 grudnia przez charge d'affaires R. P. czeskosło- wackiemu ministrowi spraw za­granicznych — czeskosłowackie

mrożeniem ciała.

Radiostacja w Raszyniezamilkła

°brażeń wywohmvcb od-memoire Rządu polskiego, będą przedmiotem szczegółowego i naj bardziej surowego dochodzenia. Rząd czeskosiowacki przez usta prezesa Rady Ministrów i ministra

Najwyższej Rady ZSSR. (Sejmu) i t. d. ukazał się kolejny numer „Młodej Gwardii“ (organu Kom­somołki) z 3 portretami: Lenina,Stalina — i Kosariowa... To do­piero gaffa! Drogo będzie koszto­wała redakcję!“.

W PalestynieWalka zbrojna trwa nadal w

całym kraju, a od paru tygodni rozwija się nawet w Transjorda- nii. Ostatnie bitwy były, jak ni­gdy, zacięte. Wiele ofiar padło za równo po stronie powstańców, jak 1 Anglików. Powstańcy oblicza ją swe straty w pierwszej poło­wie grudnia na 41 zabitych, 61 smarłych od ran i 162 rannych.

Zwraca uwagę wielka ilość zmar­łych od ran, bowiem z powodu energicznych rewizyj, dokonywa­nych po całym kraju przez woj­sko i odbierania znajdowanych leków ł środków opatrunkowych (poza bronią i t. d.). Powstańcza służba lekarska została całkowi­cie zdezorganizowana.

dzenie powstało prawdopodobnie z powodu uszkodzenia na linii wysokiego napięcia 35 tys. wolt,

zasilającej radiostację raszyńską, z powodu silnych mrozów. Polskie Radio uruchomiło Warszawę 2, nadając normalny program ogólno polski przy pomocy tej stacji dla wszystkich rozgłośni regional, nych. (PAT)

Anglia udziela Chinompożyczki

„Sunday Times" nawiązując do udzielonego przed kilku dniami Chinom przez Stany Zjednoczone kredytu w wysokości 5 milionów funtów, donosi, że również An­glia zdecydowała się przyjść Chi­nom z pomocą finansową 1 na ten cel asygnuje „narazie 450 tysięcy funtów“. Artykuł dziennika jest wybitnie antyjapoński i wyraża przypuszczenie, że pomoc finan­sowa amerykańsko - angielska mana celu udaremnienie utworzenia sklej. (ATE)«

trójprzymierzą pomiędzy Japonią, Mandżukoo 1 Chinami. W Anglii — twierdzi dziennik — wzrasta coraz bardziej nieufność w stosun ku do celów japońskich na Dale­kim Wschodzie i dlatego już obe­cnie kompetentne czynniki rozwa żają zarządzenia, zmierzające do skutecznej ochrony dolara chiń­skiego w drodze interwencji fun­duszu wyrównania walutowego na rzecz stabilizacji waluty chiń-

OpowieściTRZĘSIENIE ZIEMI W TURCJI

W niedzielę nad ranem obszar Kir- iseir w Turcji, nawiedzonv został przez gwałtowne trzęsienie ziemi. W mieście ttj samej nazwy runęło K domów, zbn djwanych przeważnie w ostatnich mie­siącach.WIELKA KATASTROFA W BELGII

W niedzielę rano w porcie Zeebrnge pękł olbrzymi zbiornik, zawierający 4.200 ton płynnej melasy. Spiętrzone fa le cieczy rozlały się błyskawicznie, wy­wracając drugi zbiornik, zawierający 5>0 ton kreozotu. Fale połączonych pły nów zwaliły następnie mur in^uilacyj koksowych oraz kilka wagonów z kok ie-t. Zachodzi obawa, ,ł miasto zostanie pozbawione dopływa gazu.Wypadek na stąpił — jak się zdaje — skutkiem cwał łownego spadku tempera tory, które »po wodowała skurczenie eie zbiorników przy jednoczesnym &_chowaniu objęto­ści ich zawartości. Wyrządzone szkody wynoszą kilkanaście milionów franków.NAPAL BANDYTÓW W RUMUNII

Dwaj kupcy rumuńscy z miasta Bu­za u : Serbanescu i Preda, zostali napad nięci w czasie jazdy pociągiem przez bandytów, którzy obrabowali ich całko-

spraw zagranicznych stwierdza ponownie, iż pragnie poczynić to® jatnie i szczere wysiłki, aby osią*5 gnąć dobre stosunki ze wszystki* mi sąsiadami, a więc także t PoU ską, podkreślając zarazem, że na terytorium Czechosłowacji nie bę« dzie tolerowana żadna akcja irre® dentystyczna, skierowana przeciw ko jakiemukolwiek obcemu paA® stwu, a więc tym samym i prze­ciwko Polsce,

drutówtelegraficznych |wicie t gotówki w wysokości 300.009 UL Następnie wyrzucili obydwóch z poeię gu w pobliżu stacji Roseti pomiędzy Buzau a Galacem. Preda poniósł śmłeri na miejscu. Serbaneecn zaś waltsy M śmiercią.

MORDERSTWO W GLASGOWW Glasgow popełnione ao stało w g*>

dżinach rannych, w nie dzie.ę r i ulicy« ohydne i dotychczas jeszcze ale wy jak monę morderstwo. Kilku bandytów BU- padło na pewnego człowieka, ŻI letnie­go, ojca 2-ga dzieci, któremu aadali brzytwami szereg ciosów w okolicę gar dła I klatki piersiowej. Ciężko ranna #® flara napadu zmarła, zanim przechodni# zdołali zauważyć ohydny czyn. Włada# wdrożyły energiczne dochodzeni#.

PRZY ZAZIĘBIENIU

ZIOŁA PRZ Cl W CIERPIENIOM PŁUCNYM

znane ogólnie jako „HERBATA PUHLMANNA* uśmierzają kaszel Do nabycia w aptekach i drogeriach.

Cena za paczkę L65 *Ł

r ................ ' 7

Str. 3

iwcnuttßk no. łmfrm*oAć

„Porozumienie” - ale jakie? Walki pod KantonemBawiła w tych dniach w Warsza

wie, podejmowana przez osobisto­ści urzędowe, delegacja prawni ków niemieckich, z ministrem spra wiedliwości „Trzeciej“ Rzeszy, dr. Frankiem na czele. Jak podały ko­munikaty oficjalne, celem tej wi­zyty byio nawiązanie bliższego kontaktu z członkami polskiej gru py „porozumienia prawniczego pul sko - niemieckiego“ oraz uczestnu: two we wspólnych obradach tego „porozumienia“.

Z okazji przyjazdu prawników hitlerowskich musimy wyznać szczerze i z ręką na sercu, że pod stawy, zadania i cele wspomnia­nego „porozumienia“ wydają się sam wielce niejasne i — poprostu —- niezrozumiale. Pomijając natu­ralnie różnice psychiki narodów polskiego i niemieckiego i odmień ność ich tradycyj historycznych, przeszłości kulturalnej i t. d., trze­ba przecież wziąć pod uwagę, że

stwowych Polski t „Trzeciej“ Rze­szy wynika, rzeczywiście, zupełna odmienność ducha i materii obo­wiązującego ustawodawstwa. A skoro motywacja społeczna norm prawnych, zarówno jak litera ich i sposoby stosowania są w Polsce i Niemczech inne, odrębne, a na­wet przeciwstawne, gdzież jest — proszę nam wskazać — podstawa i substrat „porozumienia prawni­czego polsko - niemieckiego“?... „Porozumienie“ is.nieć może tam tylko, gdzie mamy do czynienia ze wspólnością założeń, podobień­stwem metod i środków działania, z tożsamością czy równoległością dążeń i celów. Gdy tych warunków niema nie może być „porozumie­nia“.

Parę tygodni temu, kierownikdelegacji prawników niemieckich — min. Frank, oświadczył na par­tyjnym zjeżdzie wydziałów pra­wnych w Monachium, że moral-

i w teraźniejszym bycie politycz- ność jest rekwizytem „demotibe-nym Rzeczpospolita Polska i „Trze da“ Rzesza różnią się zasadniczo gruntownie, istotnie.

Polska bowiem — w odróżnie­niu od swego zachodniego sąsia­da, a zgodnie z obowiązującą usia wą konstytucyjną — nie jest pań

raiizmu“ i dlatego należy ją scho­wać do lamusa. Nie zamierzając polemizować ze „śmiałymi“ twier­dzeniami hitlerowskiego dygnita­rza, musimy jednak stwierdzić, że Polska trzyma się zdała od tego rodzaju „doktryn“ prawnych i nie

siwem dyktatorskim i „totalnym“, darzy sympatią ani uznaniemnie uznaje systemu „monopartyj- negó“ i nie odbiera praw obywaTel #ich żadnej grupie swej ludności. Polska nie zna ustaw norymber­skich, potępia prześladowania re­ligijne i nie zwalcza różnorodności opinii politycznych wśród obywa­teli ęystemęm bezwzględnych re- pnesyj, aresztów i obozów koncern tracyjnych.

postoiów“, którzy je głoszą Byłoby dla naś rzeczą bez po­

równania korzystniejszą, gdyby zamiast „porozumienia prawnicze go polsko - niemickiego“ zainicjo­wano porozumienia prawnicze poi sko - francuskie, polsko - angiel­skie, polsko - belgijskie, polsko- szwedzkie, polsko - szwajcarskie, polsko - duńskie 11. d. i t, d A je-

Z głębokich różnic ustrojów pań Ali już są u nas ludzie, którzy chcą

RADIO-KORONA „CELIMP"

Spaliła sie żywcemod własnego papierosa

W jednym z nocnych dancingów Bukaresztu wydarzył się wczoraj wypadek, który wywarł wielkie wrażenie w szerokich kołach stoli­cy Rumunii. Kuzynka znanego po­lityka rumuńskiego, p. Lahovary, napalając papierosa, przez nieo­strożność podpaliła własną suk­

nię, która pomimo natychmiasto­wej pomocy obecnych, cała została objęta płomieniami. Ciężko popa­rzoną p. Lahovary odwieziono do szpitala. Płk. Vulturescu, szef szta­bu 2-go korpusu armii, który to­warzyszył p, Lahovary, popełniłsamobójstwo.

HANNA GOLCZOWNAEGZAMINOWANA APL. SADOWA

gm&rla w dniu 11 grudnia na chorobę proletariacką przeżywszy lat 36, pochowana na cmentarzu Grodzieńskim du. 15 grudnia

TOWARZYSZE I PRZYJACIELE.

Francia nie tolerujefaszystowskich wichrzycieli w Tun sie

Prasa wioska donosi . z Tunisu, te na polecenie rezydenta general­nego Francji wydalono szereg Wio chód osiadłych w Tunisie. Do Tre

pani przybyło w niedzielę 40 oby­wateli włoskich, przeważnie stu­dentów, których wydalono z Tu­nisu.

Pracownia kołder i kap $z.l.Esterzon Gesial 4%

Zabójstwo w Sing-SingWięzień zamordowany przez innych więźniów

W znanym więzieniu Sing - Sing dokonano zabójstwa w dramatycz­nych okolicznościach. Na koryta­rzu więziennym jeden z odsiadu­jących karę więźniów, nazwiskiem Matthew Kane, został napadnięty

przez pięciu innych więźniów, któ­rzy zakiuli go nożami. Mordrstwo to jest zemstą, dokonaną przez przedstawicieli nowojorskiego świa ta kryminalnego.

się „porozumiewać“ koniecznie t przede wszystkim (czy nawet tyl­ko) z... hitlerowcami, nichże to so bie czynią prywatnie, bez pompy, bez reklamy i bez ostentacyjnego przekonywania widzów o „syrnpa tłach“, których — nie ma.

Bd.

trwałą z niezmienną zaciekł iści 3Z komunikatu chińskiego wyni­

ka, ze w sytuacji na południu Chin, zwłaszcza dokoła Kantonu, nastąpiły poważne zmiany. Takty.

konali się oni o bezskuteczności prowadzenia dalszej ofensywy na południu 1 usiłują obecnie jedynie utrzymać w swym ręku Kanton do

ka Japończyków dowodzi, że prze czasu, gdy nadejdą nowe znaczneposiłki. Dowództwo chińskie obli-

HABERBUSiHtSIHIELE

Wojna w PalestynieDziesiątki tliar codziennych «reft

Vf, Benem aim (Palestyna) od­była się wielka manifestacja zwo­łana przez przewódców arabskich, popierających rząd i administra­cję palestyńską. W zebraniu tym wzięło udział około 9 tysięcy uczę stoików. W czasie gdy odbywa» się wiec w pobliskiej miejscowo­ści rozegrała się poważna u arcz- ka pomiędzy silną grupą pows:ań ców arabskich, a wojskami bry­tyjskimi. W akcji brały udział po

stronie brytyjskiej samoloty, które obrzuciły bombami powstańców arabskich, kryjących się wśród skał. Walka trwała przeszło trzy godziny. Wycofując się powstań­cy arabscy ukryli się w domach pobliskiej wioski. Wyparci z do­mów, udali się w kierunku doliny, dzielącej Benenayim od Jatły. W s.arciu padło przeszło 60 Arabów, po stronie brytyjskiej jest dwóch rannych.

Obecne cieżkie czisynie sprzyjają atmosferze nauki

Na terenie ogrodów watykań­skich w domu Piusa lV-go, jako w siedzibie papieskiej akademii nauk odbyła się inauguracja trzeciego roku akademickiego w obecności Piusa XI-go.

Ojciec św. zjawił się na sali punktualnie i zajął miejsce w fote­lu, wysłuchał sprawozdania rocz­nego, złożonego przez prezesa a kademii ojca Gemelli, rektora ka­tolickiego uniwersyte u w Medio­lanie. Po odczytaniu sprawozda-

cza, że o de japończcycy będą nadal dążyli do opanowania kolei Kanton — Hankou i do połączenia frontu centralnego z południowym, będą musieli zaangażować przy­najmniej 10 nowych dywizyj.

Mimo kontrataków japońskich, Chińczycy utrzymali w swym ręku Weidżow 1 Bolo; do tych miast już zaczęła powracać lud­ność, która porzuciła je podczas walk. Przedwczoraj po całodzien­nej walce, Chiczycy zdobyli z po­wrotem znane już, jako teren za­ciekłych walk, miasta Samszui i Tinszan. Japończycy cofają się ku Kantonowi i śpiesznie fortyfikują miasta. Lotnictwo chińskie jest

czynne, zrzucając codziennie bom­by na lotnisko japońskie pod Kam. tonem. Walki pod m. Sunhua trwa ją nadal.

Na pozostałych frontach komtt° nikat chiński notuje przerwę w: działaniach wojennych.

Według doniesień z Szanghaju, wojska chińskie zajęły ponownie miasta Tamszui i Pingzad nad za­toką Bias. Obserwatorzy cudzo­ziemscy twierdzą, że Japończycy ewakuowali dowolnie te miasta, aby przerzucić znajdujące się tam wojska pod Kanton.

$*#

Jak podaje prasa japońska, lot6 nicy chińscy rozrzucają nad Kan­tonem ulotki, skierowane do żoł. nierzy japońskich, w których na­wołują ich do walki z własnymi oficerami, którzy prowadzą wojnę dla własnych Interesów klaso­wych.

Nerwy ze staliprzydałyby elę w obecnych czasach. Gdy system nerwowy jest wzburzo­ny, a bezsenność nie pozwala Wam wypocząć, pamiętajcie o ziołach ma­gistrat Wolskiego ze znak ochron. „Pasiverosa“ zawierających Paasiilo

o własnościacn uspokajających, ła­godzą one zaburzenia systemu ner­wowego: nerwicę serca, bóle i za. wroty głowy uczucie niepokoju ora* sprowadzają krzepiący naturalny sen nie powodując przyzwyczajenia,

rę (Kwiat Męki Pańskiej) — roślinę Do nabycia w aptekach i drogeriach.

Coraz większe rozmiaryafery pięciu braci Muska

Afera braci gangsterów Musica tor, który został aresztowany Wprzynosi coraz to nowe sensacyjne szczegóły. Filip Musioa^ który popełniał swoje oszustwa pod na­zwiskiem Costara, nie ‘jest synem bogatych rodziców, jak początko­wo twierdzono, lecz fryzjerem Oszustwa wyszły na jaw, gdy Fi­lip} Musica, który znalazł się w trudnościach finansowych, zaczął tworzyć fikcyjne firmy. Śledztwo prowadzone w tej aferze ma w pierwszym rzędzie za zadanie wy. jaśnienie kwestii szmuglu bronią. Poszukiwani są agenci, którzy za­kupywali amunicję dla obcych kra jów. Pewien aferzysta, John Can-

stanie Connecticut, w związku * oszukańczymi transakcjami z ak­cjami towarzystw naftowych, m świadczył, że pewien agent propo­nował mu kupno 250.000 karabi­nów.

Jednocześnie krążą pogłoski, te bracia Muska prowadzili również szmugiel brylantami i innymi dro­gocennymi kamieniami.

Dzienniki nowojorskie donoszą o istnieniu piątego br:4a Musica. Dotychczas nie jest wyjaśnione, czy on był również zamieszany w kryminalną transakcję swych bra= ci.

ni , ilustrującego roczną działal­ność akademii zabrał glos Papież, który wygłosił przemówienie, trwa jące 45 minut. Na wstępie Ojciec św, wyraził swą g ęboką radość i z powodu możności rozprawia­nia z uczonymi w obecnych cza­sach ciężkich, niesprzyjających at­mosferze nauki i spokojnemu, ab­strakcyjnemu rozmyślaniu. Dalszą część mowy poświęcił papież roli nauki i intelektu.

Słuszne zarządzeniePAT. donosi:Pan prezes Rady Ministrów za­

rządził, aby u-zędnicy wchodzący w skład rad administracyjnych i komisji rewizyjnych przedsię­biorstw, wydzielonych z adminis­tracji państwowej, nie zawierali z tymi przedsiębiorstwami w imie­niu skarbu państwa umów, ani też z tytułu zajmowanych stanowisk w służbie państwowej nie przepro­wadzali przetargów lub przyjmo­wania dostaw, w których przedsię biorstwa te uczestniczą.

Zarazem zarządzenie to zajmu­je się kwestią unormowania nad. zoru i kontroli tych przedsię­biorstw.

Co sześć miesięcy ministeria ma

dy Ministrów zestawienia łmleime wszystkich urzędników, będących członkami rad administracyjnych i komisji rewizyjnych przedsię­biorstw państwowych, z uwzględ­nieniem wysokości pobieranych przez nich wynagrodzeń.

" SSL.» ŻELAZKO ELEKTRYCZNEkolach oficjalnych Meksyku zaprzeczają wszelkim pogłoskom jakie ukazały się w prasie amery­kańskiej o tym jakoby w kilkuśrodkowych prowincjach Meksyku |

ją przedstawiać do prezydium Ra- wybuchło powstanie.

KUPIONE NA RATYW SALONIE ELEKTROWNI MIEJSKIE!

przf ul. Marszałkowskiej 150

Słowa... słowa... „Nowy duch” w CzechosłowacjiMowa, którą p. Chamberlain wy

głosił na bankiecie w londyńskim Klubie Dziennikarzy Zagranicz­nych, narobiła wiele ha.asu, po­święcono jej wiele miejsca. Słusz­nie, by!o ;o bowiem wydarzenie bąrdzo doniosłe, ale moim zdaniem doniosłość ta leży w innej zupeł­nie płaszczyźnie niż by to chcieli widzieć liczni przeciwnicy faszyz­mu, którzy w kilku ładnych zda­niach premiera Wielkiej Brytanii dopatrują się już zapowiedzi rady kalnej zmiany polityki zagranicz­nej „anioła pokoju“.

Mowa miała dość silne ostrze antysemickie, to prawda. Ale sięg­nijmy do historii osta.nich lat i przyjrzyjmy się innym mowom te­go samego męża stanu, przypo­mnijmy sobie kilka jego g ośnych enuncjacyj i zestawmy je z rzeczy­wistością, którą przecież dobrze znamy.

W listopadzie roku 1937 pre­mier Chamberlain powiedział:

„Polityka zagraniczna W. Bryta nii kieruje się przede wszystkim o- chroną interesów angielskich i ob­roną życia Anglików“.

Gdy samoloty i okręty genera­ła Franco niszczyły statki angiel­skie, mordując przy tym angiel­skich obywa.eli, zainterpeiowany w tej sprawie premier odparł:

„Jeżeli statki angielskie w dal­szym ciągu będą udawały się na wody hiszpańskie dia zysków, bę­dą musiały ponieść ryzyko“.

Opieki i ochrony s.alkom angiel skini rząd angielski nie udzielił. Pirackie napady trwają.

26 marca 1936 roku, z powodu militaryzacji Nadrenii przez Hitle­ra powiedział Chamberlain:

„Kanclerz oświadczył, że posia­da wyłącznie pokojowe zarrfiary. Ja mu wierzę“.

Wobec takiego oświadczenia rząd angielski naturalnie tym bar­dziej nie rozpoczął żadnej gry dy­plomatycznej, która by doprowa­dziła Niemcy do opamiętania i o- graniczenia apetytów. Wiemy do­brze jak te apetyty ostatnio uro­sły.

W marcu roku bieżącego pre­mier oznajmił słusznie z powodu Ari^chlussu:

„Metody zastosowane przez Niemcy w całej tej sprawie wywo­łać muszą jak najsurowsze potę­pienie; wstrząsnęły one wszystki­mi tymi, którym zależy na zacho­waniu pokoju europejskiego“.

Tak się też stało, wstrząsnęły one wszystkimi, tylko nie... au o- rem tych słów, premierem angiel­skim. Jego „pokojowa" polityka nie zmieniła się ani o włos, w kry­zysie czeskim i premier okazał tę samą ,jdobrą wolę“, tę samą „wia rę“ w pokojowe zamiary Hitlera A przecież jeszcze w marcu roku bieżącego Chamberlain podkreśla ważność zobowiązań ligowych An glii w stosunku do Czechosłowa­cji! Nie przeszkodziło mu to powie dzieć 3 października, zaraz po Monachium, że wierzy „w szcze­rość i dobrą wolę obu stron“. Zre sztą nawet w ostałniej mowie Chamberlain określił Monachium jako sukces.

Takich wypowiedzi chamberlai- nowskich można zacytować dzie­siątki, ale sądzę, że dla wykaza­nia wartości politycznej słów pre­miera wystarczy tego co zacytowa

łem powyżej.Nie ma w chwili obecnej naj­

mniejszego powoda do przypu­szczania, że pan Chamberlain jest dzisiaj bardziej przewidujący, ma poważniejsze zamiary i poważniej traktuje swoje słowa niż dawniej.

Jednym słowem — nie ma nara zie powodu do przypuszczania, że za słowami pójdą też i czyny. Mi­nto to jednak wystąpienie Cham­berlaina jest niezwykle ważne, ważne jako objaw.

Co skłoniło premiera do nagłej, choćby tylko pozornej zmiany frontu?

Szereg przyczyn. Z najważniej­szych wymienię przede wszystkim rosnące niewątpliwie w Anglii nie zadowolenie z ekspansji niemiec­kiej _ w kierunku południowo, wschodnim, ekspansji, podważają, cej interesy handlu angielskiego; niezadowoleniu temu dał wyraz minister handlu zagranicznego Wielkiej Brytanii, Hudson, który w Izbie Gmin zagroził Niemcom walką finansową. Duża część Ci­ty, które — czy to się nam podo- ba czy nie — rządzi przecież An- glią za kulisami, zlęlda się już tro chę o własne skórę. Upadek Hi- tlera z powodu „jakiejś tam“ Cze­chosłowacji to byłaby rzecz nie- dobra, zapobiegnięto więc tej ewentualności, ale strata zysków, to rzecz jeszcze gorsza. Powstała wiec konieczność lawirowania mię dzy ustępstwami wobec Rzeszy i groźen'em jej wyścigiem ekono­micznym.

Po wtórze — I to jest dla nas niezwykle ważneChamberlain musiał uczynić jakąś poważną koncesję na rzecz wzbu- rzonej angielskiej opinii publicz­nej, która wciąż leszcze jest na

wyspach brytyjskich potęgą i bynajmniej nie zanosi się na zmniejszenie jej siły. Tylko pod naciskiem opinii wstrzymał się premier od udzielenia Franco praw strony wojującej. Tylko pod naci. skiem opinii zmienił w ciągu kilku dziesięciu godzin zasadniczo zda. nie o stosunkach francusko-angiel skich, mówiąc raz, że Anglia nie ma żadnych zobowiązań w stosun ku do Francji, na bankiecie zaś oświadczając, że stosunki te są tak bliskie, iż „wykraczają poza zwykłe obowiązki formalne“.

Ale takie koncepcje wobec opi­nii Chamberlain czynił wielokrot­nie. postępując późniei tak jak gdy by słów tvch wcale nie wypowie­dział, albo jak gdyby wypowie­dział je kto inny ,za kogo premier nie fest odpowiedzialny.

Tym razem zresztą hitlerowcy z właściwym sobie „taktem“ przy­czynili się mimo woli do takiego a nie innego tekstu mowy Cham­berlaina. Oto „Nazionai Zeitung“ z Essen, organ Goerłnga, wystąpił poprzedniego dnia z artykułem, w którym cynicznie pouczał pre­miera iak ma przemawiać, doda­jąc, że właściwie nie powinien wcale mówić, bo „tnoment jest bardzo nieodpowiedni“. Pisma łon dyńskie podchwyciły to odran 1 opinia angielska wzburzyła się je­szcze bardziej.

Prem’er musmł zadokumento­wać. że lak dotąd leszcze nie otrzy tv.u'e instrukcji z Berlina.

Mam wrażeme, że już wkrótce będziemy mogli przekonać się

(właściwie należałoby chyba pi- . _ , ,sać „rozczarować się“) ile rzetel- wiadomo, ze klęska Czech o sło­nych zamiarów kryło się w mowie 'vaci^ nie ograniczała s.ę do ok;o- Chamberlaina. Premier jedzie w jenia jej granic, pociągnęła zastyczniu do Rzymu do Musolinie- '.akza °?adek d=m°kta'J'-go. W grę będą wchodziły naj. Słowacja , Rus Podkarpacka wy-istotniejsze interesy Anglii i Frań- P.od !>'m, ^sk^m Czecji. Już sam wyjazd niczego dobre ^ 1 w,;zesn,?J °d n,=j „zglajch- go nie wróży. Przecież owych sym =zallowa,r ,ze zw>cf kl“ h! boiicznych 10000 legionistów, któ-, tler>rzmc,m- A 0,0 Prz>'szla kolel ' rych Mussolini wycofał, aby uzy- j na zecAY‘skać podpis Anglii pod paktem Dn. 13 b. m. odbyło się posie- anglo-włoskim, zastąpiono już no- dzenie parlamentu czeclio - sło-wymi żołnierzami, wypoczętymi. Dowód nieposzanowania podpisów;

wackiego, na którym uchwalono Rządowi pełnomocnictwa na dwa

jest więc aż nadto wystarczający. pata* Przy tej okazji prem er Rzą. A jednak premier jedzie, więc, du> Rudolf Reran, wygłosił mowę z pewnością coś tam się szykuje | programową, w której zapowie- niedobrego. Potem nastąpi po-j dział faszyzację Kraju na znaną wrót, dalszy upadek popularności mo(R?i posiłkując s.ę przy tym znapremiera wobec nowego, groźnego dla Anglii faktu dokonanego (przy znanie Franco praw strony woju­jącej? zgoda na „załatwienie“ sprawy Tunisu?), o którym dowie my się dopiero rzymskiej.

ną aż do znudzenia frazeologią o „nowym duchu“ o służbie narodo. wi i państwu i t. p. Nie mamy za­miaru komentować programu Be- rana, ponieważ inni przed nim

po''konferencji wystfezali już takie mowy lepiej 11 ciekawiej.

Oto co Boran powiedział ten temat:

Chyba, że głos demokratycznej | Na uwagę zasługuje jedynie ten opinii publicznej i innych, trzeź.|*slęp z jego przemówienia, gdzie wiejszych odłamów obozu konser ion przeprowadza „obrachunek z watywnego okaże się tak silny, iż I przeszłością“, z demokratycznym wywoła prawdziwą zmianę stano- >, systemem rządzeń a. wiska Rządu angielskiego.

Ale wtedv na jego czele musiał- j by się znaleźć iuż kto inny.

WIKTOR GROSZ. [Jednym z najistotniejszych punktów

mowy Chamberlaina był» krytyka astro jów totanych. Premier powiedział:„Ula mnie, a sądzę, że i dla ogromnej większości moich rodaków, kompletne j podporządkowanie jednostki czen-uś, co ! nazywa się państwem, a co w grancie ■ rzeczy jest identyczne z obecnymi w ład- 1 cami państwa, byłoby czymś nieznośnym, i ponieważ sprzeciwia cię to naszym pod- stawowym pojęciom o budowie społe­czeństwa ludzkiego“.

Słowa te, tak istotne, w relacji PAT-a zostały zbyte zdaniem: „Po poświęceniu szeregu uwag • charakterze ogólnym systemowi rządów totalnych“ i tak dalej.

Gospodarzem zebrania, na którym przemawiał Chamberlain, był właśnie red. Litauer, londyński korespondent PAT-a.

„Kto potrafi dostrzec swe wła sne błędy i z poznania ich bez­litośnie wyciągnąć konsekwen­cję, ten nie jest słaby. Naród nasz dowiódł tej zdolności przez swe zdumiewająco zdyscyplino­wane zachowanie się w ostat­nich miesiącach.

Byliśmy pod wzgldem polity­cznym narodem rozbitym (?). Tkwiliśmy namiętnie w doktry­nach partyjnych, które nas roz cłzielały. Byliśmy dlatego (?) niezdolni (?) do potężnego zje­dnoczonego rozmachu, który w życiu państwa nie da się zastą­pić jeno mieszaniną wzorowych i pionierskich czynów, ponie­waż one w swych skutkach bar dziej są korzystne potrzebom i interesom cząstkowym, aniżeli ogólno - narodowym i ogólno­społecznym. Nasze wytrwanie przy systemie i osobach unie­możliwiało nam w przeszłości przeprowadzenie zmian rady- kalin oh, mimo, że nie brakło u nas duchów, które widziały dobrze i w porę ostrzegały. Do­piero pobudka (!) z zewnątrz oczyściła nam drogę do ostate­cznego obrachunku z syste­mem, odziedziczonym przeważ-

Ko## wjyje Sudeckim

wdBOLU GfcOV

Wychodzący w Pradze dzien­nik „Bohemia“, poświęcony spra­wom sudeckim, który po Mona­chium zajął pozytywne stanowi­sko w stosunku do Niemiec, dru­kuje własną korespondencję z Li­beral (Reichenbergu), stanowią­cego od września część Rzeszy.

„Bohemia“ pisze:Po niezliczonych uroczystoś­

ciach wraca powoli powszedni dzień i można sporządzić już pierwszy bilans wypadków od chwili wcielenia do Rzeszy,

Kobietom w kraju Sudeckim już pierwsze dwa miesiące przy­niosły rozczarowanie. Zniknęła zu pełnie biała mąka, a ta ciemniej­sza mąka, mająca tamtą zastąpić ma takie mankamenty, że gospo­dynie są wobec nich zupełnie bez radne. Brak masła jest dla kobiet tutejszych także nowym zjawis­kiem, do którego aż do września nie były wcale przyzwyczajone.

Już 20 indiiiabędzie do nabycia oiezjędny dla każdego człowieka pracy, kieszonkowy, ilustrowany

mENBAK&MWMAMR HA 1939 R.nakiadcm naszego wydawnictwa. Kalendarz zawierać będzie ZOO stron formatu 15x10,5 cm. i obejmuje m. in.: przegląd sytuacji politycznej, bogaty dział organizacyjny (informacje o ruchu politycznym, zawodo­wym, kulturalnym, spółdzielczym, poradnik organizacyjny, adresy), geografię polityczną Polski (źrouio .vc informacje o stronnictwach i ru­chach politycznych w Polsce), poradnik prawny, cyfry o Polsce, dział literacki, humor, bogate Informacje z różnych dziedzin.

musi znaleźć się w ręku kazuego świadomego

robotnika i pracownika umysłowego.Cena ZA SZT. 40 GR. przy wysyłce na prowincję dochodzi opłata po­

cztowa 10 gr.Dla kolporterów następujące rabaty: przy zamówieniu 10 sztuk gr. 30

za sztukę, do 60 sztuk gr. Z5 za szurnę, ponad 50 sztuk gr. 20 za sztukę.Zamówienia prosimy kierować Uo adm.nistracji centralnej: WAR­

SZAWA 1, UL. WARECKA tir. 7 z jednoczesnym przekazaniem go­tówki na konto P. K. O. Wyti. „Robotnik“ JSr. 175 ż dopiskiem „na kalendarz”.

Tylko te gospodynie, które sta­le zaopatrują się w jednym miej­scu i są przez dostawcę mile wi. dziane, mogą od czasu do czasu otrzymać pewną niewielką ilość naturalnego masła. Najtrudniej­szą sprawą aprowizacji kraju jest sprawa mięsa, W większości kra­ju świeżego mięsa wcale dostać nie można, a do mrożonego, które jest wyłącznie w sprzedaży, ko­biety sudeckie nie mają przeko­nania.

Kto dawniej przed Bożym Na­rodzeniem oglądał wystawy skle­pów ze słodyczami I porównywu- wuje je z dzisiejszymi pustymi wystawami, ten musi dojść do bardzo ujemnego wyniku..."Tak pisze „życzliwa“ dzisiaj

Niemcom (oficjalnie!) prasa cze­ska..

nie z czasu przedwojennego. Myśl narodowa (!) uwolniła ne# z sieci ogólno • ludzkich i ob­cych ideologii (!), przezwycię­żyła małostkową kłasowość i zrodziła nowe potężne prądy polityczne. Naród złączył się w jednolite formacje... Nigdzie nie ma powrotu do przeszłości, ani w programach, ani w meto­dach, ani w taktyce“.Beran, jak widać, przemawia

niemal jak triumfator. Czechy po niosły klęskę, ale Beran zwyciężył*

Te wynurzenia Berana są inte­resujące nie dla swej treści, gdyś powtarzają tylko poglądy mi­strzów z Berlina i Rzymu, lecz ze względu na osobę premiera. Pan Beran bowiem jest wodzem a gra* riuszów czeskich, który zawsze tę* sknił do totalizmu i do porozumie6 nia z państwami totalnymi. Nie więc dziwnego, że klęska politycz­na jego kraju jest w jego oczach zwycięstwem., myśli narodowej9 że zwycięstwo Hitlera nad Czecho­słowacją jest dla niego... pobudką do obrachunku z demokracją, że klęskę Czechosłowacji przypisuje nie tym, którzy chcieli porozu­mienia z Hitlerem, lecz tym, któ­rzy chcieli walczyć z nim i gotowi byli do orężnej z nim rozprawy.

Teraz Beran może sobie spokoje nie rozprawiać się z „obcą 'deolo* gią\., Masaryka, a siebie pasować na bohatera narodowego z laski,.* Hitlera!

I to się nazywa przezwycięże­niem „małostkowej klasowości“! Przecież to jest stanowisko klaso- we w skali prawdziwie międzyna» rodowej! 8,

„Żydowska“ GenewaWicepremier nowego Rządu eze*

skiego, Sidor, oświadczyć że dawny system rządów połączył Czechosto* wację ,/t ateistyczną Rosją, » ezef*> woną Hiszpanią i z żydowską ćfs® newą.4* Dodał jeszcze, że w polity* ce zagranicznej nowy Rząd prayni® „zbratać się“ z narodami, _ mm kim- jącymi bolszewizm.

Z wynurzeń tych sądzą, że Cm* chosłowacja zamierza wystąpić & ŁĄ gi i przystąpić do paktu mnty.hom\k> nistycznego.

P. wicepremier podtrzymujeswe tezy

„Kalendarz Ś ulata Pm/1

W dniu 11 b. m. odbyło się w Wilnie poświęcenie nowego gma­chu Banku Gospodarstwa Krajo­wego, na które przybył p. wice­premier Kwiatkowski.

P. wicepremier wygłosił w cza­sie tej uroczystości przemówienie, nie pozbawione znaczenia aktual­nego, choćby ze względu na zna­ny incydent z pos. Wendą,

P. min. Kwiatkowski podkreślił, że dwuch rzeczy ma Polska „w minimum“:

„głębokiego rozumu politycznego na codzieó i silnych instylucyj finan­sowych, operujących pieniądzem i kredytem“-.

Widzimy więc, źe p. wicepre­

mier podtrzymuje z naciskiem swą tezę o konieczności „solidnej'* pod budowy pod plany inwestycyjne i niechęci do „eksperymentów1* fi« nansowych. Mówiąc o odbudowie Polski, p. wicepremier podkreślił:

„...Jeżeli mamy tworzyć nowe dzie­ła, to musimy posiadać środki finan­sowe i musimy je wprowadzić w giąfe społeczeństwa polskiego“.W dalszym ciągu p. wicepremier

omawiał rentowność inwestycyj na kresa;h wschodnich i produktyw­ność umieszczonych tam kredytów.

P. wicepremier raz jeszcze daj wyraz temu, że obstaje przy li­nii przewodniej swej polityki, któ rą nakreślił w swej mowie sejmo­wej.

Miłiśt w cieniu swastykiMaksymilian Boruchowiez. „Mi-,

łość i rasa". Powieść. Kraków, 193Ś; str. 276.

Teorie rasizmu, siejące spusto­szenia moraine w różnych krajach świata, zaktualizowały w literatu­rze współczesnej motywy i tema­ty, dawno już — zdawało się — zapomniane i pozbawione racji bytu. Zwłaszcza na terenie „Trze ciej ‘ Rzeszy polityka wojującego ant) scmhyzmu, poiączona z najsu rowszą kontrolą „rasową“ nawet w dziedzinie stosunków ściśle pry watnycb, zrodziła tysiące boles­nych konfliktów osobistych i ro­dzinny :h, których rozwiązaniem staje się — niejednokrotnie — śmierć samobójcza prześladowa­nych i tropionych dar.

Do takich właśnie zagadnień polityczno - intymnych (jakże zna miennych di a nszej epoki po­wszechnych przewartościowań!)

sięgną? autor powieści „Miłość ł rasa“, przedstawiając w niej nie­długie dzieje pewnego małżeństwa którego losy miłość — a nie rasa — zdecydowała ostatecznie. Kon­flikt „rasowy" nie jest, zresztą, w tej historii czynnikiem, działają­cym dynamicznie. Małżeństwo „aryjskiej“ Niemki ze środowiska mieszczańskiego z niemniej „aryj­skim“ dygnitarzem hitlerowskim jest dobrane najzupełniej pod względem „rasowym“ i o żadnym „zanieczyszczaniu krwi germań­skiej“ mowy być nie może. Roz­kładowo i niszcząco dzieła w tym stadle coś innego: niewyżyta i nic zapomniana miłość Edyty do ko- legi z lat studencki.h — Wilhelma Rennera, który w obliczu brunat­nej rzeczywistości niemieckiej sta­nąłby obciążony — jak garbem — dwoma grzechami śmiertelnymi — pochodzeniem żydowskim i prze­

konaniami antyhitlerowskimi. Ta­kie grzechy nie uchodzą bezkar­nie; zapłacił za nie Renner męką obozu koncentracyjnego, z które­go już żywym nie wyszedł.

Zerwanie Edyty z Rennerem na­stąpiło na parę lat przed tryum­fem politycznym swastyki; on wy­jechał do Wiednia, ona pozostała w Berlinie, stracili się nawzajem z oczu i jakby zapomnieli o sob.e. A jednak nie zapomnieli, zwłaszcza Edyta, dla której Willy był pierw­szym głębokim i realnym przeży­ciem miłosnym.- Ale życie poto­czyło się dalej — Edyta wyszła za mąż za... hitlerowca.

Jako żona dygnitarza „Trzeciej" Rzeszy — Huberwinda, spotyka Edyta na ulicy Barbenrissa, b. ko legę Rennera. Barbenriss jest tro­piony przez brunatną policję; E- dyta ukrywa go w mieszkaniu sta­rego przyjaciela swego — Dalt- scha ,i dowiaduje się o męczeń­skiej śmierci Willy'ego, o jego myślach i słowach ostatnich.

1 wówczas w duszy młodej ko­biety, którą nazywano hitlerowską Walkirią, zachodzi przełom gwał­towny. Przed oczyma jej staje młodzieńczy okres „burzy i napo- ru“', okres śmiałych poszukiwań i bezkompromisowych decyzyj, okres radosnego pożycia z Willym Ren- ncrein, którego wartość moralną dziś dopiero może ocenić sprawie­dliwie. Palącymi słowy pamiętnika zdrapuje z siebie Edyta pokost nabytych ostatnio, ale nie wkorze- niony.h naprawdę poglądów i przyzwyczajeń. Uczucia małżeń­skie okazują się złudzeniem, dal­sze trwanie w tym związku jest już niemożliwością, tym bardziej, że i Huberwind ponosi część od­powiedzialności za śmerć Renne­ra. Edyta odchodzi od męża, po­rzuca bezpieczeństwo, wygodę i dostatki, zamierza stanąć obok łych, którzy — nie bacząc na prze śladów ania i ryzyko — pracować ch.ą i będą dla innej przyszłości.

Historię uczuć Edyty Huber­

wind i jej duchową rozterkę wśród sprzeczności bytu Niemiec dzisiej­szych odtworzył autor z dużym zasobem przenikliwości i prawdy psychologicznej. Powieściowe po­stacie hitlerowców wolne są na- ogół od łatwe; schematyczności, przeciwnie — mają ludzkie, włas­ne i zróżnicowane oblicza. Jest cały ogrom dysproporcyj i od­mienności między takim np. Hu- berwindem, ślepym i posłusznym wykonawcą zleceń najwyższych, a Schöneichem, rozczarowanym i zdezorientowanym w obliczu walk i tragedyj wewnętrzno-partyjnych, albo — Foersterem, teoretykiem- sadystą, którzy każdą zbrodnię i każde okrucieństwo stara się u- gruntować na podbudowie swoi­stej mistyki filozoficznej.

Z punktu widzenia techniki pi­sarskiej powieść ma jednak po­ważne braki. Liczne wkładni o cha rakterze raczej publicystycznym mącą przejrzystość i zwartość po­mysłu; omówienia byłyby tu bar­

dziej na miejscu, niż kronikarskie cytaty. Ale znacznie istotniejszą sprawą jest to, że powieść napisa­na została metodą retrospektyw­ną, a wskutek tego cierpi na zu­pełny niemal brak akcji, w rozu­mieniu narastającego dramatycz­nie biegu wydarzeń. O życiu Edy­ty i zachodzącym w niej przełomie dowiadujemy się z... pamiętnika, odczytywanego w ciszy nocnej przez Hubcrwinda. Ta pamiętni­karska relacja wypełnia powieść prawie bez resztu ,a na działania i przebiegi aktualne pozostaje już niewiele miejsca. Streszczanie pa­miętnika w wielu rozdziałach ko­lejnych jest dla czytelnika dość nużącym chwytem pisarskim; dla­tego też z zadowoleniem przyjmu­jemy te partie powieści, w których znalazły się pewne zaczątki i frag menty żywej, teraźniejszej akcji.

BOLESŁAW DUDZIŃSKI

Z teatrów warszawskichTEATR „ATENEUM“: „Kupiec ł poeta“, komed.a w 3-ch aktach Roger - Ferdinanda. Przekład Ga­briela Karskiego. Dekoracje Wł.

Daszewskiego.Komedia Roger * Ferdinanda

dość chwiejna i niezdecydowana w sensie ideologicznym, zręcznie jednak rozwija akcję i daje cały ezercg wcale ciekawie pomyśla­nych i postawionych typów.

Bohaterem sztuki jest lekcewa­żony zrazu w domu przez żonę i jej rodziców pisarz, który nie mo­te się przystosować do kupieckie, go trybu życia i ograniczonego ho fyzontu umysłowego swoich teś­ciów. Nieporozumienia rosną, do­chodzi nawet do decyzji opuszczę nia domu teściów i rozstania się z toną.

Wszystko jednak zmienia nie­oczekiwana nagroda Akademii. 0- kazuje się, że ten rzekomy leń i siiedojda potrafi jednak coś zro­bić, czegoś dokonać. Fotografie laureata ukazują się we wszyst­kich pismach. Zmienia to natu­ralnie całkowicie położenie zięcia w rodzinie.

Żona, która jut gotowała sobie następcę, okazuje się nagle czułą i oddaną małżonką. Serce kupiec­kie teścia rozbraja widok sukce­sów zięcia, ba, odnajdą się w nim nawet przyprószone prozą życia tlejące iskry odczuć poetyckich.

Autor nie poprzestaje jednak na tej transformacji stasunków pod wpływem powodzenia literackiego bohatera.

W akcie trzecim następuje nowa transformacja pisarza.

Znudziły mu się już laury i u-

wielbienia. Zatęsknił za szczero­ścią i bezpośredniością przeżyć. Nie pisać pragnie o uczuciach, lecz je przeżywać.

Będzie to w małej i komediowej skali dramat hr. Henryka * „Nie- bosklej“ Krasińskiego.

Zaczyna pojmować to co przed tym raziło go prozą swoją i po­wszedniością. Następuje zmiana miejsc. Gdy teść przez snobizm staje się poetycznym, poeta w tę­sknocie do przetrawienia rzeczy­wistości w sobie — staje się kup* cem — i zachwala sobie nawet to zajęcie.

Sztuka daje więc pouczającą transformację nastrojowego snoba w człowieka, oceniającego powa­gę i godność celowego wysiłku człowieka w każdej dziedzinie ży cła.

Wszystko to Jest dostatecznie pouczające i słuszne, lecz rozti* mowanie ł aforystyka bohatera traci zgranym już szablonem lite­rackim.

Akcja 1 typy przystosowują się w sposób zbyt gładki do rozumo­wych założeń autora, nie ma w tej sztuce ładnych niespodzianek myślowych czy Indywidualnych dywagacyj.

Typy komediowe są zarysowa­ne w sposób zbyt jednostronny, żyją jednak i rozwijają się konse­kwentnie, sekundując we wszyst­kim założeniom Intelektualnym au tor a.

Sztukę w doskonałej reżyserii p. Stanisławy Perzanowskiej 1 w groteskowych dekoracjach p. Wła dysława Daszewskiego — wysta­wiono przednio.

Wydawnictwa gwiazdkoweNotujemy poniżej dalszą serię

wydawnictw dla młodzieży, przy­gotowanych ze zwykłą stara unoś-

przez firmę J. Przeworskiego W Warszawie.

Więc przede wszystkim, cieka­wą powieść Wandy Wasilewskiej p. L „Pokój na poddaszu** (etr. 224), a ilustracjami J. M. Szan­cera. W sposób pełen praw­dy vi prostoty artystycznej wpro­wadza tu autorka młodocianego czytelnika w świat współczesnej rzeczywistości, trudnej i twardej dlą tych, którzy chich powszedni własną zdobywać muszą pracą. Ideały humanitaryzmu i sprawie­dliwości społecznej świecą* jak wieczne drogowskazy w tej pię­knej powieści, prawdziwej i szla­chetnej w założeniu ogólnym, i wolnej od płytkiego moralizator­stwa. Znać ta nie tylko tendencję twórczą autorki „Ojczyzny** i „Ziemi w jarzmie*4, lecz również daleko posuniętą umiejętność przemawiania do serc i umysłów małych czytelników.

Wesołą historię przygód i wę­drówek hCiapka —- Włóczęgi** na­pisała ans na w literaturze dla dzieci autorka* Janina Broniew­ska (str. 144), lustracje J. M. Szancera. Ale prrygody i wędrów ki figlarnego pieska nie są powo­

dem tylko do uciechy! czytelnik poznaje —» wespół s Ciapkiem — świat i ludzi* odnosząc stąd nie­jedną korzyść rzetelną.

Angielską powieść P. L. Tra­wersu p. L „Agnieszka** (etr. 228) przetłumaczyła doskonale Irena Tuwim; ilustracje Mary Shepard, jest to żywe i pomysłowe — w granicach literatury dziecięcej —- odtworzenie bytu skromnej ro­dziny angielskiej! na plan pierw­szy wysuwają się tu* oczywiście, postacie czworga małych Bank­ed w i wychowawczyni ich — Agnieszki.

„Z naszych pól i lasów" —- An­ny Lewickiej stanowi uzupełnie­nie do omawianego już przez nas zbioru „Wśród naszych łąk i bo­rów*4 tejże autorki. Dwa obszerne tomy zawierają kilkadziesiąt ob­razków z życia zwierząt i są do­skonałą lekturą pomocniczą przy nauce przyrody. W lekkiej, zaj­mującej formie podaje autorka mnóstwo pożytecznych wiadomoś­ci o żyjących na ziemi polskiej zwierzętach. Oba tomy są obficie Ilustrowane prze* W. Chmielew­skiego. Należy dodać* że książka „Z naszych pól i lasów44 (str. 356) ma już czwarte wydanie* co świadczy o jej poczytności.

B. D.

Rolę kupca korzennego z należ­ną precyzją wyrazu i umiarem gra, wywołując chóralny aplauz publiczności p. Zygmunt Chmlelew ski; doskonalą partnerką jego jest p. Stanisława Perzanowska.

P. Mariusz Maszyński włożył wiele prawdy i hamowanego prze­myślnie temperamentu w rolę poe­ty.

We właściwy ton pustołebskiego lecz wdzięcznego stworzenia utrą* fila p. Ewa Bonacka w roli żony poety.

świetne momenty miał p. Ju­liusz Łuszczewski w epizodycznej roli kapitana, dobry był p. St. Da- niłowicz jako przyjaciel laureata. P. Ann» Jaraczówna 1 p. T. Źelski uzupełniali dobrą obsadę w tej peł nej zrówoważonego humoru sztu­ce.

Sztuka będzie się cieszyć zape­wne długotrwałym powodzeniem,

J. N. M.

W*» z całej Polski

japońskiBIAkYBEZ

PUDERZ PUSZKIEM

W

fotórcuń

J. STACH WAP5ZAWA

POCIĄG ROZBIŁ FURMANKĘNa przejeździć na wprost ul.

Parkowej w Legionowi« pod War­szawą* wydarzył się tragiczny wy­padek. Pociąg pośpieszny* jadący z Gdyni do Warszawy najechał na furmankę* powożną przez Mie­czysława Szczepańskiego, lat 48, mieszk. Legionowa. Wskutek zde­rzenie Szczepański poniósł śmierć na miejscu, furmanka zaś została rozbita i ciągniona przez pociąg na przestrzeni ok. 200 metr. Koń został zabity. O wypsdkn powia­domiono policję, która zabezpie­czyła zwłoki C zczepańskiego i wszczęła dochodzenie.

ŚMIERTELNE WYPADKI KOLEJOWE

Na eżlaku kolejowym Koj­ca— (Górny Śląsk), pociąg to­warowy, jadący w kierunku Roj- cy, około 200 mtr. od stacji ko­lejowej, wpadł na idących torem strażników kolejowych* braci t 25- letniego Rudolfa i 27-letniego Ro mana Palengów z Radzionkowa Damrota 22) i zmiażdżył ich ko­łami. Obaj ponieśli śmierć na miejscu. Romanowi koła zmiaż­dżyły nogi i odcięły głowę, Ru­dolfowi zaś rozbiły głowę i ob­cięły ręce.

Na skrzyżowaniu kolejki wąsko torowej a normalno-tórową w Bo­gucicach (Górny Śląsk), już na terenie Szopienic obok etawidła*

ÜS9

Rozbicie załogi na kop. „Wa­lenty . Wawel" (Górny Śląsk) przy ostatnich wyborach do Rady Zakładowej było ogrom­ne. Robotnicy wysunęli 12 list kandytteitów do Rady Załogo­wej. Największą ilość głosów ótrzy mal C2G, bo 789 głosów i 5 man­datów. Następnie otrzymali: ZZP. I. — 461 g?osów i 3 mandaty, ZZP

s

II. — 44 głosy bez mandatu, Ch* Z. Z. — 312 głosów I 2 mandaty, ChZZ. II. — 74 głosy bez manda- tutUj, ZPZZ. —■ 362 głosy i 2 man­daty, ZPZŻ. 11. — 100 głosów bez mandatu, Polska Praca — 78 gł. bez mandatu, Niepodległościowcy — 42 głosy bez mandatu, Dzika 208 i I mandat

WIADOMOŚCI SPORTOWE "ipikammŚLĄSK POKONAŁ REPREZENTA

CJĘ POLSKIN* stadionie W Chorzowie odbył

się treningowy mecz piłkarski po. między reprezentacją Polski a dru­żyną śląską, będący przygotowaw­czym etapem naszych piłkarzy do meczu z Francją.

Mecz ten do ostatniej chwili stał pod znakiem zapytania ze względu na 15-stopniowy mróz. Kapitan PZPN zgodził się jednak na roze­grania spotkania, lecz w skróco­nym czasie 2 po 25 minut i pod wa­runkiem, że gracze ubrani będą w swetry 1 długie treningowe epodme.

Mecz zakończył się nieoczekiwa­nym zwycięstwem drużyny śląskiej 3:2 (2:1).

Zawody miały charakter wybitnie treningowy, mimo to podkreślić na­leży dobrą grę Matjasa, Goda i Piąt ka w ataku, góry w pomocy i Szcza pani alt a w obronie. W drużynie ślą­skiej na wyróżnienie zasłużyli Piec U i cała linia ataku.

NA ŚLĄSKU GRAJĄ JESZCZE W FlLKJ£ NOŻNĄ

Na Śląsku mimo dokuczliwego mrozu nie zrezygnowano z meczów piłkarskich. Poza kilkoma meczami w klasie A oraz B odbył się w lidze

śląskiej jeden mecz w Katowicach pomiędzy Dębem 1 Policyjnym KS. Niespodziewanie wysokie zwycię­stwo odniósł Dąb W stosunku 4:0 (1:0), Waz to podkreślić, że mecz odbył się w normalnym czasie.

USTĄPIENIE PREZESA KRA­KOWSKIEGO O. Z. P. N.

Prezes krakowskiego okręgowego Związku Piłki Nożnej dyr. Kazi. mierz Dobija zrezygnował ze Swej godności z powodu przeniesienia się na Śląsk. Nowy prezes KOZPN wy­brany zostanie na dorocznym wal­nym zgromadzeniu okręgu W dniu 15 stycznia 1939 r.

BOKSnie było pojedynku kol.

C2YNSK1EGO Z WOŻNlAKIEWI- CZEM

W sobotę wieczorem odbył się W Warszawie mecs bokserski o mi­strzostwo klasy B pomiędzy Syreną i Warszawianką. Mecz wywołał du­że zainteresowanie ze względu ha zapowiedziany pojedynek pomiędzy Kolczyńskim i WoźniakieWiczem. Tymczasem do pojedynku nie do­szło, gdyż Woźniakiewicz startował w niższej wadze. Zawody eakończy. ły się wynikiem nierozstrzygniętym 6:8.

Kącik radiowyZAKOPANE ZIMOWĄ

RADIA.STOLICĄ

wpadł pod przejeżdżający pociąg w sobotę rano pomiędzy g. 7-mą, jakiś mężczyzna, który zginął pod kołami. Pray tragicznie zmarłym nie znaleziono żadnych dokumen­tów. Liczył on około 25 lat*

ECHA STRZAŁÓW DO PORTIERA

Przed Sądem Apelacyjnym w Katowicach odpowiadał Witold Radziulewicz, major w st* spoci., zam. w Małej Dąbrówce (Górny Śląsk), za usiłowano zabójstwo portiera hotelu „Polskiego“ w Ka towicach, Karola Dwuceta, Ra­dziulewicz przyszedł nietrzeźwy w budowanych garaży, oraz otwarcia I

W związku z międzynarodowymi zawodami narciarskimi FIS., które odbędą się w lutym, Zakopane po­czyniło szereg iftwestycyj miejskich i sportowych. Otwarcie tych inwe- stycyj odbędzie się we wtorek, dnia 20 b. m., z czego od godz. 20.05 do 22.55 Polskie Radio nadawać będzie zbiorowy reportaż.

Technicy i reporterzy Polskiego Radia zajmą swe posterunki w kil­kunastu punktach miasta, skąd od­będą się transmisje łączone później w całość. Transmitowane będą fra­gmenty uroczystości na dworcu, * o- twarda Alei Prezydenta 1 Marszał­ka, z otwarcia wyciągu w Hall ĆłąMe nicowej, na Kasprowym Wierchu, aa Stadionu koło skoczni, ■ nowo po.

towarzystwie. Chciano go wypro­sić i na tym tle wynikła awantu­ra, w trakcie której dobył on re­wolweru i strzelił do portiera, je­dnak chybił. Zamierzył się wobec tego ponownie, jednak portier zdołał doskoczyć i broń mu wy­darł. Sąd 1-szej instancji skazał go na 1 rok i 8 mice, więzienia, zawieszając tę karę warunkowo na 3 lata. Sąd Apelacyjny wyrok ten w całej rozciągłości zatwier­dził.

NOWA AUTOSTRADAZarząd Miejski w Łodzi projek­

tuje z wiosną r. 1939 rozpoczęcie budowy nowej autostrady Łódź — Stryków — Warszawa. U wy­lotu autostrady zostanie założony piękny skwer, wokoło zaś powsta nie nowa dzielnica, na którą złożą się nowoczesne 1 estetyczne bud- dynki.

DWORZEC AUTOBUSOWY W TORUNIU

W sobotę nastąpiło otwarcie dworca autobusowego w Toruniu. Niedawno ukończony dworzec auto busowy jest wykonany na skalę za chodnio - europejską, położony jest w centrum miasta i wyposa­żony w kryte perony, garaże z cen­tralnym ogrzewaniem, poczekal­nie, przechowalnie bagażu, salon fryzjerski a nawet schron przeciw­gazowy. W dolnym poziomie hali garażowej znajdują się warsztaty karoseryjne, lakiernicze i tapicer- skie.

Z 3-GO PIĘTRA NA BRUKW Krakowie przy ul, Karmelic­

kiej 30, z 111 piętra wyskoczy ta na bruk 34-letnia Chania Treśler, żo­na optyka, zamieszkała w tym do­mu, Denatka poniosła śmierć na miejscu. Przyczyna rozpaczliwego kroku rtarazie nie ustalona.

Krzyk spadającej kobiety obu­dził ze snu mieszkańców pobliskich domów, wywołując wstrząsające wrażenie.

Na miejsce przybyli niezwłocz­nie przedstawiciele władz sądowo- śledczych, którzy prowadzą docho dzenia.

ŚMIERTELNY KARAMBOLW Rynku podgórskim w Krako­

wie zostali najechani przez moto­cykl przechodzący jezdnią dwaj wieśniacy Pyka Tomasz, który do­znał licznych okaleczeń i wstrzą­su mózgu oraz Zębala Tomasz, któ ry został również silnie kontuzjo­wany.

Rannych odwieziono do szpita­la.

P. 6. WODEHOUSE

W mul A DWORZE120) Z angielskiego przełożyła

B. KOPCLOWNAMało jest ludzi, którzy potrafią zachować opa­

nowanie 1 spokój, gdy kobieta mówi do nich: „A więc to taki" — szczególnie, gdy słowom tym to­warzyszy druzgocący gest. Mógłby to osiągnąć Na­poleon i Henryk VIII i prawdopodobnie również Czyngis-Khan, — ale sir Buckstone nie należał do ich grona. Upadł raptownie na krzesło, jak trafiony gromem.

— A więc tak pan pilnował mego pasierba? Zo­stawiam go pod pańską opieką, gdy wyjeżdżam na parę tygodni, a po moim powrocie okazuje się, że zaręczył się z pańską sekretarką! 1 to niewątpliwie z pełną aprobatą jej szefa I — Zwróciła się do Pol­lena — Powiedzcie memu szoferowi, aby natych­miast zajechał. Wracam do Londynu.

Lokaj ulotnił się, zadowolony, że może odejść, a księżna w dalszym ciągu przeszywała sir Buck- stone'a bazyliszkowym spojrzeniem,

— Rozmyśliłam się —- rźekła. —- Nie kupię do­mu. — Z piersi zbolałego człowieka wydarł się cichy jęk. Księżna odwróciła się złowrogo ku pannie Whittaker. — A co się tyczy pani...

Pannie Whittaker przypomniało się słowo, któ­rego użył Teodor na zakończenie ich drobnego niepo­

rozumienia w sprawie paczki w brązowym papie­rze, Wówczas wydało jej się ono wulgarne i powie­działa to Tubby‘emu. Teraz jednak uznała, że jest je­dynym odpowiednim wyrażeniem w tego rodzaju okolicznościach. Poczuła, ie są chwile, kiedy język Kensington staje się bezbarwny, a tylko jierwowy żar­gon Brodway’u może okazać się pożyteczny.

— Do diabłaI —- rzekła.Co?

— Do diabła *— powtórzyła panna Whittaker spokojnym, pełnym szacunku tonem.

Prawdopodobnie nie istnieje prawdziwie dobra odpowiedź na tego rodzaju uwagę, ale odpowiedź księżny Dworniczek była jedną z najgorszych, Mia­nowicie uderzyła ona pannę Whittaker swą ubry- lantowaną ręką. W chwilę później została uwię­ziona chwytem, używanym z powodzeniem w bok­sie — i nie zwalczona niczym siła pchała ją ku drzwiom.

— Proszę mnie puścićI — zawołała ,— Rozumie się, ie nie puszczę *— rzekła panna

Whittaker. — Zaprowadzę panią do pani pokoju —- i tam zostanie pa—ani aż do przybycia samochodu.

—- Adrianie 1 Na pomoc!Adrian Peake zawahał się. Jak rycerz z dawnych

czasów, miał sposobność stoczenia walki w obronie swej ukochanej, ale spojrzawszy na Prudencję Whit­taker — zawahał się, czy należy skorzystać z tej sposobności; — aczkolwiek wiedział dobrze, że je­żeli tego nie uczyni — nadejdzie później gorzka chwila obrachunku. Twarz pannny Whittaker była

spokojna, ale w spojrzeniu, które rzuciła na niego z ukosa — kryła się cicha groźba. Było to spójrze- nie kobiety, której wystarczy najlżejsza prowoka­cja, aby dać człowiekowi odpowiedniego kuksańca.

— No... ja... e... e... — rzekł.Ruszył w ślad za swą narzeczoną i jej eskortą.

Dźwięk Ich oddalających sią kroków umilkł na ko­rytarzu.

Sir Buckstone wstał powoli z krzesła, W sposo­bie, w jaki poruszał członkami ciała, była ostrożna czujność; — robił wrażenie trupa, powstającego z grobu: oczy jego wydałyby się obserwatorowi — gdyby taki znajdował się w pokoju — zupełnie szkliste. Podszedł do drzwi ogrodowych i otworzył je, pozwalając, by nocny wiatr igrał mu po czole,— a czoło to rzadko odczuwało większą, niż w tej chwili, potrzebę ochłodzenia. Przycisnął rękę do czubka czaszki, jak gdyby lękał się, że pęknie*

— Do kroćset — jęknął cicho,Coś błysnęło w ciemnościach.Stała tam Janka, która patrzyła na niego z nie­

pokojem. Była na tarasie, przyglądając się rzece, — a teraz zwabiło ją ku drzwiom padające z nich świa­tło. Czuła Się bardzo markotnie i miała nadzieję, że znajdzie ulgę w pogawędce z rodzicem, którego słowa rzadko wprawdzie wznosiły się na wyżyny mądrości, ale zawsze przynosiły pocieszenie, A te­raz oto wygląd Bucka świadczył, że potrzebuje on pocieszenia daleko bardzie;, aniżeli ona. Odrzuciła od siebie precz myśli, które raniły jej serce, jak kolce.

poświęcenia kolejki na Gubałówce.Podkreślić należy, że przy ttine-

miajach aakopiaóBkich użyte będą wszystkie najnowocześniejsze urzą­dzenia techniczne radia, między in. nymi przenośne stacje krótkofalowe przy pomocy których Polskie Radio będzie się starało nadęć dla swych słuchaczy reportaż w czasie jazdy nowego wyciągu W Hall Gąsienico, wej.

Wtorkowa transmisja Polskiego Radia zapoczątkuje serię ponad 50 trans misy j związanych s międzyna­rodowymi Zawodami narciarskimi w Zakopanem.

Radio warszawskieWTOREK, 20 grudnia.

WARSZAWA L 6.30 Pieśń. 65S Gis» na styka. 6.50 Muł (płyty). 7.Ö0 Dzień* nik. 7.15 Muz. (płyty), 8.00 AttĆ. dla szkół 11.00 Aud. dla sakół 11JS Z twór­czości Eryka Coates# (płyty) 12.00 Hej­nał. 12,03 And. połudn, 15.00 «Mam ll lat“ — powieść mówiona. 15.15 Skrzyn­ka ogólna. 15.30 Ork. Poznańska. 16.06 Dziennik 1 Wied. gospod. 16.30 Recital skrzypcowy Zdzisława Roeenera. 1656 Dźwig — pog. 17.00 A*ie operowe w wyk. Sl Drabika. 17.20 Mnry mówi# — odczyt 1755 JŁ pieśnią po krajn“ 18,00 Audycja dla Wit 1850 Aud. (Ha robo» Audycja dla wst 18.30 And* dla robot­ników. 19.00 Koncert rozrywkowy 205$ And. inform. 21.00 Koncert Morski Ka­meralnej. 21,50 «Poezja wieku złotego**. 22.05 «Zwiedzamy nowe iawe. ycji # Zakopanem“, 22.55 Przegląd prasy ł eit* dzień. 23.05 Wiad. ■ Polski W jęś, ttieUŁ

WARSZAWA U. 14.00 Zespół Sc Re- c? nia. 15.00 Ód sopranu do basa (pły* ty). 16.05 Fr. Schubert: Trio. Wyk L. Kmitów* — skrzypce, T. Lifan — wtoloncteya, J. Lefeld—fortepian 16.46 Wiat1, sportowe i parę informacji 1656 Kącik solistów. Paweł By nas gra siwe* ry własne. 1750 Przegląd kulturalny* 1755 Życie kulturalne stolicy. 1755 Pro­gram. 17.40 Muz. tan, (płyty). 2150 Ms* Zyka tan. (płyty). 2155 «Kot“ — sows* la radiowa St. Dygata. 2150 Goethe — «Faust“ (płyty)» 2254 Koncert syrnf. e odz. Miguele Ca odęli—spray kpee (pły­ty)-

ŚRODA, SI grudnia650 Pieśń. 655 Gimnastyka. 656 Mus.

(płyty), 7.00 Dziennik. 7J5 Muz. (pły* ty). 8.00 Aud. dla szkół. 1150 «Wigilia Dorotki“ — słuchowisko dla dzieci. 1155 Erna Sack i Karol Schmitt-Wal* ter śpiewają (płyty). 12.00 Hejnał. 12.03 And. połudn. 15.00 Rozwiązanie zagad­ki historycznej dla młcdiieśy, 15-05 ,Nasz koncert“ — aud. d a młodzieży. 1550 Muzyka OiŁ, Wileńska. 16.0016.00 Dziennik i wiad. gosp. 1650 Złe i dobra sposoby dopomagania w lek­cjach. 1655 Utwory wiolonczelowe w wyk. Artura Wenske. 17.00 Pisalte współcześni o żołnierzu. 1755 Koncert kameralny * Krakowa. 18.M And. dla we i. 1850 «Nasa język* 18.40 J&yskn- tajmy“: «Poświęcenie be* granic“»19.00 Koncert ro urywkowy (a Pozna* nia), 2055 And. informacyjne. 21.06 Opowieść o Chopinie. 2145 «Na przyj­ście Pana** — wygŁ biskup Gawlina.22.00 Berlin* (płyty). 2255 Przegląd prasy i osL dzień. 23.05 Wiad. a Pal* »ki w jęz. ang.

WARSZAWA. 14.00 Koncert popular­ny (płyty). 15.10 Lekkie wiązanki. 16.06 Płyty. 16.40 Wiad. sportowe. Parę im fo. m. 1650 Kącik solistów. Śpiewa Tai- sa Puchalska. 1750 Pag. akt. i spoŁ 1755 Życie k ud ursine stolicy. 1755 Program. 1740 Muz. tan. 21.00 Arie i pieśni w wyk. W. Myszkowskiego. 2150 Conrada „Ze wopmnień“. 21.46 Muz. lekka (płyty). 23.05 Koncert Mu­zyki Kameralnej. 2350 Utwory M. Kar­łowicza (płyty).

Okazia (la f latefistdwTradycyjnym zwyczajem w o-

kresie świątecznym, t. J. od drtta 20 grudnia 1938 r. do dtlla 2 styct nia 1939 r. włącznie, poczta wpro* wadza datownik z hasłem „Weso­łych świąt“,

Kobieta z Pińszczyzny, która le­czyła się w Warszawie na ciężką chorobę, nłe ma środków na po­wrót do domu, gdzie zostawiła troje dzieci.

Łaskawe ofiary dla 2* M, do ad­ministracji naszego pisma: War. azawa. Warecka 7,

KRONIKA ŚLĄSKA(o uzyskaliśmy w sprawie zmiany umowy zbiorowej?

W ubiegły piątek wznowiono rokowania pomiędzy związkami górniczymi a Związkiem Praco- dawców Przemyślu Górniczo-Hut. niczego w sprawie zmiany umowy zbiorowej w górnictwie.

W wyniku poprzednich roko­wań oświadczyli pracodawcy, że w sprawie gratyfikacji świątecz­nej zwrócili się do wszystkich .to­warzystw górniczych' z ' zalece­niem, aby te wypłaciły robotnikom remunerate świąteczne w ramach możliwości finansowych poszcze­gólnych towarzystw górniczych. Z deklaracji tej wynika, że Zwią­zek Pracodawców zmienił swoje poprzednie postanowienie, według

obliczenie odległości 70 m. dla od­wożenia urobku przez nasypacza liczy się w chodnikach od samego przodku, zaś na filarach od wej­ścia do filara w kierunku punktu odbiorczego wozów. Jeżeli chodzi o mianowanie ładowaczy na mlod szych rębaczy, a młodszych ręba­czy na rębaczy, to ustalono, że w miarę zapotrzebowania, na tę kategorię robotników zarządy ko­palń przy awansowaniu kandyda­tów na młodszych rębaczy i ręba­czy brać będą pod uwagę czas pracy w charakterze ładowacza albo młodszego rębacza. Ustalono, że robotnicy zatrudnieni przy po­sadce suchej otrzymywać będą

którego tylko te towarzystwa gór-! 75% zarobku rębacza w danymnicze płacić miały remunerate, które wypłacają dywidendy. Obec nie otrzymają wszyscy górnicy gratyfikacje, oczywiście w wyso­kości, zależnej od zasobów finan­sowych poszczególnych towa­rzystw.

Uzgodniono protokólarnie po­między stronami, że przerwy dla robotników na powierzchni mu­szą odbywać się w takich warun­kach, aby robotnicy nie potrzebo­wali ponad właściwy czas pracy stać dłuższy czas do dyspozycji przedsiębiorcy dlatego, że zarzą­dzane dotychczas przerwy miały się pokrywać z interesem obecnej organizacji pracy na powierzch­niach. Uzgodniono dalej, że prze­pracowane nadgodziny nie mogą w żadnym wypadku być wliczone do zarobku z dnia przyszłego wtedy, gdy robotnik nie ma w dniu następnym pracy na pełną dniów­kę. Każda nadgodzina musi być wynagradzana z 25% dodatkiem. Ustalono, • że pojęcie głównego przekopu należy w ten sposób rozumieć, że jest to przekop dwu­torowy, pędzony dla otwarcia no­wego poziomu. Ustalono dalej, że

przodku. Ustalono, że rewidentów wagonów, zaliczać się będzie do robotników fachowych. Jeżeli cho dzi o płace robotnic, zatrudnio­nych w magazynach przy karbi­dzie, to ustalono, iż pobierać one będą najwyższą stawkę płacy, przewidzianej dla robotnic. Dla ro botników młodocianych ustalono nowe pozycje płac, a mianowicie: dla 17-letnich pod ziemią, płaca dniówkowa wynosić będzie 3 zł, dla 15-letnich na powierzchni wy­nosić będzie 15 gr., dla 16-letnich 25 gr., a dla 17-letnich 35 groszy na godzinę. Uzgodniono, że robot­ników, zatrudnionych na stawi- dłach, zaliczać się będzie w poczet fachowców. Jeżeli chodzi o 75% dodatek dla robotników, stale za­trudnionych na zaranie nocnej, to uzgodniono, że Związek Praco­dawców zwróci się do tych ko­palń, które żądały podpisania re­wersów przez robotników, iż mo­gą być stale zatrudnieni na noc pod warunkiem z-rezygnowania z omawianego dodatku z wezwa­niem, aby tego rodzaju metod nie stosowały.

Po uzgodnieniu powyższych za

Napad rabunkowy na polnej drodzeO godz. 5.45 na drodze, wiodą­

cej od kopalni Wanda - Lech w No wej Wsi do Czarnego Lasu, zosta­ła napadnięta przez nieustalonego na razie sprawcę mieszkanka No­wej Wsi, Małgorzata Renschmidt (Klinkownia 5), która zdąża'a na nabożeństwo do kościoła w Czar­nym Lesie. Opryszek szedł dłuższy czas za kobietą. W pewnym mo­mencie doskoczył do niej i ugo­dził ją z tylu w głowę jakimś tę­

pym i twardym narzędziem, tak, że pad‘a ona na ziemię, wybijając sobie przy tym jeszcze 2 zęby. Ra- buś przeszukał kobiecie kieszenie, a nie znajdując żadnych pieniędzy ani wartościowych rzeczy, pozosta wił ją leżącą i zbiegł w kierunku Czarnego Lasu. Renschmidtowa odniosła poważną ranę g'owy i ma naruszoną kość potyliczną. Odda­no ją pod opiekę lekarską. Zbiegłe

"go rabusia śledzi policja.

gadnień pracownicy oświadczyli, iż w najbliższych dniach odbędą się jeszcze rozmowy między nimi a związkami górniczymi w spra­wie żądania bezpłatnego węgla dla inwalidów, którzy przed spen- sjonowaniem pracowali w kopal­niach śląskich.

Dalsze wstrząsy podziemne

W Rudzie śląskiej odczuto silny wstrząs podziemny, trwający parę sekund. Wstrząs ten yowtórzyl się również i następnego dnia. W wie lu domach zarysowały się ściany. Wypadku z ludźmi nie zanotowa­no.

NA GWIAZDKĘPolecam mój bogato zaopatrzony skład w modne Torebki, Portfele,

Portm., Papierośnice, Teczki skórzane, Parasole, Laski, Fajki, przybory do golenia, zabawki, lalki, gry i inne artykuły poda­

runkowe.

Dom Towarowy J* POLL AK Katowice, ul. 3-Maia 34

Wiaaom jści rtżneWydalony na mocy zarządzenia

Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego, jako niepożądany element, ku­piec Maurycy Nebel z Katowic (Mariacka 10), który miał osta­tecznie przedłużony pobyt do 7 b. m., wobec poją Henia się w pa­sie granicznym, został przez poli­cję przytrzymany i osadzony na 3 miesiące w areszcie.

Wstrząsający dramat ndzinnyW mieszkaniu .'Skrzyżów w Che!

mie rozegrał się ponury dramat.Mąż 43-letniej Anny Skrzyż, mat

ki 5-ga jego dzieci, powrócił pija­ny do domu i zrobił żonie dziką a- wanturę; — bil ją i kopał. Zrozpa­czona kobie a zarzuciła mu na g o wę swoją dużą chus kę i, omota­wszy go, zdo’ala obezwładnić, przy czym jednakże zaciskając na nim chustę, udusiła męża.

Skrzyżowa zawiadomiła o tragi­cznym epilogu zajścia policję.

Kobieta działała w s anie najwyż szego wzburzenia ' i od d ugiego czasu ogromnie cierpiała, musząc patrzeć na nędzę dzieci, bowiem mąż nietyiko przepijał całe zarób ki, ale także wynosił z domu, co się da'o, i mal.retował całą rodzi­nę. O wypadku powiadomiono pro kura.ora.

Młodzież na bezdrożachDwaj obiecujący m‘odzieńcy.

19-letm Rufin Jurecko i 18-lełni Je­rzy Szeja, obaj z Szopienic, wie­dząc, że mieszkaniec tej miejscowo ści, Konrad Wieczorek, sprzeda! na kredyt prosięta różnym ludziom w Szopienicach, Janowie i Michał- kowicach, wybrali się na bezpraw­

ne inkaso i, podając się zi synów Wieczorka, zdołali ściągnąć sporą sumkę. Kiedy Wieczorek potrzebu­jąc pieniędzy na święta, wybrał się sarn po pieniądze, przekonał się, iż został uprzedzony. 'Powiadomił on o tym policję.

Patrol policyjny przytrzymał na ul. Kościuszki w Katowicach poszukiwanego od dłuższego cza­su za rozbój 25-letniego Rufina Stulę z Ochojca (12 Maja 33), t który od dłuższego czasu ukrywał się. Stula dopuści ł się rozboju, wyrywając w dniu 31 październi­ka b. r. na narożniku ul. Wita Stwosza torebkę damską, zawie­rającą 20 zł. i klucze Stefanii Pa­włowskiej z Katowic (Wita Stwo­sza 19) oraz w dniu 9 b. m. toreb­kę damską Zoffi Marczewskiej z Katowic (Astrów 7).

Stula planował ostatnio doko­nanie napadu rabi.rkowego na kiosk wędliniarski obok kina „Słońce“. Posiadał przy sobie ka­stet żelazny, oraz urkę mosiężną. Oświadczył on, że jak ty Ikr znaj­dzie się na wolności, to dalej bę­dzie rabował. Osadzono g< w a- reszeie.

* ** ' jW mieszkaniu Zofii Gerlich w

Katowicach (P.łsudskiego 46) u- siłowala pozbawić się życia przez zażycie weronalu i wypiciu 10- gramowej dawki jodyny, 19-let- nia Julia Waśniewska z Zabierzo­wa pow Kraków, przybyła na i Śląsk w poszukiwaniu pracy. Mlo dą desperatkę odstawiono do szpi tala miejskiego, gdzie pozostała na kuracji. Przyczyną rozpaczli. wego kroku, brak środków do ży­cia.

**W nocy dostali się jacyś zło­

dzieje na strych domu przy ulicy Raciborskiej 48, w Katowicach i skradli tam suszącą się bieliznę żony inżyniera Szotkiewicza, Ire­ny, wyrządzając jej szkodę na zgó rą 600 zł. Poszkodowana jest u- bezpieczona.

***

Po wybiciu szyby, dostali się jacyś złodzieje do położonego na parterze mieszkania wdowy Ja­dwigi Janoszkowej w Brynowie (Lubin 1 4). Złodzieje skradli jej

Jana Panica z Nowego Bierunia a zdążający z Katowic w kierun­ku Mysłowic, wpadła przebiegają ca przez jezdnię 6-letnia Irena Kozierska z Szopienic (3 Maja 28).

*#Przejechana przez motocykl

dziewczynka doznała złamania prawego obojczyka oraz obrażeń twarzy i głowy. Po udzieleniu jej na miejscu 1-szej pomocy przez lekarza poszwankowaną dziew­czynkę odstawił kierowca na ku-

Ij rację do miejscowego szpitala gminnego św. Karola.

Rada miejska m. Rybnika uchwa lila przeznaczyć pewną sumę pie- n ężną na gwiazdkę dla bezrobot­nych. Poza tym uchwalono zacią­gnąć pożyczkę w wysokości 300 tys. zł. na budowę nowej szkoły dokształcającej.

Zemsta wzgardzonego mężaMaria Sierońska z Wielkich Haj

duk (Marsz. Piłsudskiego 185) po wiadomiła policję, że w ubiegłe południe przyszedł do mieszkania jej mąż Teodor, zam. w Chorzo­wie (Bltomska 16), z którym od dłuższego już czasu nie żyje we wspólnocie małżeńskiej ,który zro­bił jej wielką awanturę. W trak­

cie awantury wydobył niespostrze żenić buteeczkę z kwasem sonym i oblał żonę znienacka, skutkiem czego doznała oparzeń twarzy szyi. Na odchodnym mąż zapowie­dział wiącej się w bólach kobiecie, że na przyszły raz jesczcze lepiej ją „urządzi“.

Od AdministracjiUpraszamy wszyslkitii koloortari v i atomWjf,

za'egaiatyth z abonamentem, o niezwłoczne uregulo­wanie zaległość:

.Wspólnota Interesów11 redukuje,Ostatnio odbyła się pod przewo

dnictwem Komisarza Demobiliza- cyjnego, dr. Domirskiego, konfe­rencja Z w. Zawodowych i Rad Za­kładowych z przedstawicielami Ge neralnej Dyrekcji „Wspólnoty In­teresów“ w sprawie zamierzonej redukcji robotników, którzy mają być następnie przyjęci do nowo - u.worzonego oddziału Administra­cji Domów „Wspólnoty Intere­sów“. Z ramienia Związku Robo­tników Przem. Metalowego brał udział w konferencji sekretarz tow. Walawski.'

Na temat złożonego wniosku re­dukcyjnego odbyła się podczas kon ferencji obszerna dyskusja, w któ­rej zabierali głos zarówno przed­stawiciele przemysłu, jak i sekre­tarze zw. zawodowych. Panowie pracodawcy uzasadniają redukcję 32 robotników względami oszczę­dnościowymi i potrzebą zreorgani zowania administracji domów, kto rej dotychczasowa działalność — zdaniem przedstawicieli „Wspól­noty“ — pozostawiła wiele do ży­czenia. Sekretarze związkowi wnie śli o oddalenie wniosku redukcyjne go z uwagi na jego bezzasadność.

Przede wszystkim należy podkre ślić, że powstałe zaległości, z ty u tu niewp’aconych czynszów za mie szkania robotnicze, w żadnym wy­padku nie mogą posiadać łącznoś­ci przyczynowej z zamierzoną re­dukcją robotników. Nowe warunki na jakich mają być przyjęci zredu

kowani robotnicy do oddziału Ad­ministracji Nieruchomości są bez porównania gorsze od tych, na ja­kich dotychczas pracowali. Przede wszystkim wspomniani robotnicy nie będą otrzymywać wynagrodzę nia według obowiązującej taryfy dla ciężkiego przemysłu, lecz otrzy mywać będą płace w myśl taryfy dla robotników budowlanych. W ten sposób ich podstawowe p ace ulegną zmniejszeniu. Ponadto robo nicy ci nie otrzymają węgła depu­

tatowego, doda.ków socjalnych, a dotychczasowe nabyte prawa w Kasach Pensyjnych ulegną wstrzy maniu.

W końcu swych wywodów przed stawiciele robotników stwierdzili jednomyślnie, że zamierzona reor­ganizacja i redukcja stwarza nie­bezpieczny precedens na przysz- ość. Wobec powyższego robotni­cy domagają się od Kom. Dem. od dalenia wniosku o redukcję.

Robotnicykupują najkorzystniej rowery wszel­kiego rodzaju, radia wszystkie zna­ne marki i instrumenty muzyczne.

CEN TKAŁA ROWERÓW I INSTRUMENTY MUZYCZNE

KATOWICE, 3 MAJA 17.

Dostał nożem za obrazę własnej żony

VW lublinieckim powiecie grasu

je ostatnio jakaś oszustka w wie ku oko'o 30 lat, dosyć przystojna, która odwiedza starsze osoby, ma jące krewnych w Niemczech, i po dając się za przybyłą z Niemiec przynosi od krewnych rzekome po­zdrowienia i wyłudza przy tej oka zji nocleg, w czasie którego okra­da dobroduszne niewiasty. Należy strzec się oszus.ki i, w razie poją wienia się jej, wezwać policję.

VW czasie pracy w bieda - szy­

bach na terenie Siemianowic uległ nieszczęśliwemu wypadkowi 48-le- tni Szczepan Kozłowski z Małej Dą brówki (Siemianowicka 3). Kozło wski runął z 20-mełrowej wysoko­ści na dno jednego z szybików, la miąć przy tym obie nogi i lewą rękę. Kozłowskiego, k.óry doznał ponadto ogólnych obrażeń zewnę­trznych i wewnętrznych, wydobyli koledzy i ods.awili do szpitala Spój ki Brackiej w Siemianowicach.

***

Wezwany do naprawy przewo­dów sanitarnych w domu wojewó­dzkim przy ul. Pocztowej 11, w Ka owicach mistrz blacharski, Karo!

Lelonek z Ka.owic - Ligoty (Het­mańska 18) skutkiem czyjegoś nied balstwo uległ ciężkiemu wypadko­wi. Wychodzącemu mianowicie z kla ki schodowej przez drzwi wyj­ściowe Lelonkowi runęło na g owę niedbale założone i wogóle nieumó cow.ane okno, zadając mu ciężkie

większą ilość plńotna pośc.elowe-1 obrażenie głowy. Lelonek uległgo, garderobę oraz różne dro biazgi domowe i 2 obrączki, łącz nej wartości ponad 600 zł.

***

Na ulicy Krakowskiej w Szopie ni each pod przejeżdżający moto­cykl M. 76301, prowadzony przez

skutkiem wypadku wstrząsowi mó zgu i nerwów oraz jest zupełnie bezwładny — i znajduje się pod o- pieką lekarską. K o ponosi winę tego niedbalstwa, ustalą dochodzę nia policji.

Wiadomości z KatowicZAMIAST ŻYCZEŃ NOWOROCZ­

NYCH.Magistrat miasta Katowic upra­

sza Szan. Czytelników, aby — za­miast wysyłania życzeń świątecz­nych i noworocznych — składali datki pieniężne na rzecz Miejskie­go Komitetu Lokalnego Funduszu Pracy. Ofiarowane kwoty można

dany pierwszy prospekt turystycz­ny miasta Kałowie, który będzie bogato ilustrowany. Miejskie Biu­ro Prasy i Propagandy zwraca się do wszystkich foto-amatorów, któ­rzy mają dobre zdjęcia z terenu Katowic, o przesianie ich do Miej­skiego Biura Pracy i Propagandy, ul. Pocztowa 2, pokój 70, celem

Helena (jaszczyk z W. Hajduk (Ligonia 2), idąc o godz. 19,30 ze swym mężem ulicą Wolności w Chorzowie, została zaczepiona przez jakiegoś nieznanego osob-

Ofiara prawNa kopalni „Anna“ w Pszowie

starszy rębacz, Alojzy Pytel, wsku tek przedwczesnego wystrzału ła­dunku, został uderzony bryłą wę­gla i doznał złamania obu nóg. W stanie poważnym przewieziono go do szpitala Sp. Brackiej.

Życie RobotniczeDnia 20 b. m.

Orzegów: zebranie inw. o godz. lop. Patasa, ref. tow. Marek.

Dnia 21 b. m.Giszowiec: zebranie inw. o godz. 16

w świetlicy R. K. S, ref. tov. Marek. Dnia 22 b. tn.

Nowy Bytom: porada prawna o godz. 15 u p. Lepiarczyka, ref. tow. Marek

Dnia 27 6. m.Załęże: zebranie inw. o godz. 14 u p.

Marka, ref. tow. Marek.Dnia 28 b. : u

Chwałowice: Walne Zebranie inw. o godz. 15 lokal na afiszach, ref. tow. Ma­rek.

Mysłowice: zebranie ii w. o godz. 15, ref. tow. Dragon, w Barakach,

Dnia 29 b. .Radzionków: Walne Zebranie inw. o

godz. 14 lokal ia afiszach, ref. tow. Ma­rek.

Z ChorzowaZ wiadomości statystycznych m.

Chorzowa wynika, że miasto liczy­ło dnia 1 listopada b. r. (bez W. Hajduk) 109.520 mieszkańców. Statystyka urodzeń wykazuje, że rodzi się miesięcznie oko.o 100 nie mowląt z małą przewagą dziew­cząt. W schronisku dla bezdom­nych przybywa i ubywa miesięcz­nie około 30 osób. Pogotowie ra­tunkowe zostało zawezwane w paź dzierniku w 160 wypadkach. W lombardzie zdeponowano 1951 przedmiotów wan.ości 60.187 zł.

nika i znieważona. Za żoną ujął się mąż 1 uderzył napastnika w twarz .Osobnik ten odszedł' wów­czas, ale tropił (jaszczyków. Kie­dy powrócili do W. Hajduk i szli razem ulicą Wolności, doskoczył do nich niespodziewanie i pchnął dwukrotnie (jaszczyka nożem w !ewy bok, raniąc go poważnie. Na pastnik zbiegł. Poszukuje go po­licja.

Repertuar

Radio śląskieWTOREK, 20 grudnia.

5.30 „Dzień dobry“ — wesoły montaż płytowy. 6.30 Program na dziś. 11.15 Z twórczości Gcalesa — płyty z W-wy.14.00 Wiadomości gospodarcze lokalne.14.05 Koncert życzeń. 14.35 Kuk.eŁd śląskie: „Wielka tajemnica“. Tekst i re- żyseria Heleny Tymienieckiej. Piosenki w oprać. Właoyśława Muzyka-Żmuuz- kiego. Wykonawcy: Zespół DziecięcyRozgłośni Katowickiej. 14.55 Wiadomo­ści bieżące i giełda. 15.15 Gawęda o li­teraturze — prof. Alfred Jes.cnowski.18.00 Zagłębie Dąbrowskie ma głos. a) „Dziecko przed gwiazdką“ — reportaż z sierocińca i przedszkoli, Będzińskiego Wydziału Powiatowego — red. Konstan­tego Żwierka, b) „Co słychać v Woje wództwie Kieleckim r“ — kromka 18.15 Nowości z płyt. 18.25 Wiadomości spor- towe. 22.55 Informacje. 23.05 Zakończe­nie audycji.

ŚRODA, 21 grudnia5.30 „Dzień dobry“ — wesoły mon­

taż płytowy. 6.30 Program na oz.ś. 1125. Erna Sack i Karol Schmidt-Walter śpię wają — płyty z W-wy. 14.00 Muzyka obiadowa w wykonaniu Orkiestry Roz­głośni Katowickiej pod tiyr. Jarosława Leszczyńskiego. Fryderyk Wilhelm Rust: O Zmierzchu — impresje, Gae­tano Donizetti: Cavatina z op. „Krzy­żowcy“, Piotr Krcudcr: Piękny byłczas — serenada, J. Steurs: Słowik w lesie — polka, Wilhe.m Meisel: Weso­ły Wiedeń — walce, Gustaw Macko: Korso — intermezzo Uneczmc. 14.40

j „Na pustych szlakach“ — pogadanka dla młodzieży, wygł si Jan Ciahotny. 14.50 Wiadomości bieżące i giełda. 18.00 Koncert kameralny. Utwory Francisz­ka Szuberta na cztery ręce, układ na 2 forteoiany Harolda Bauera. Wykonaw- cy: Aleksander Brachocki i Karol Trom bik. 1) Fantazja f-moll, op. 103, 2) An- dantino Varie h-moll op. 84 nr. 1, 3) Rondo a-moll op. 84 nr. 2. 18.25 Wia­domości sportowe. 22.00 Z życia gospo­darczego Śląska. Kupiectwo na Zaolziu—- pog. Jerzego Ziemięckiego. 22.10 Kon­cert popularny. Wykonawcy: Orkiestra Rozgłośni Katowickiej pod dyr. Jaro­sława Leszczyńskiego, Ewa Nowicka — skrzypce, Karol Szafranek — akompa­niament. 22.05 Zakończenie programu lokalnego.

wpłacić w głównej Kasie Miejskiej wyboru. Wybrane zdjęcia zostanąprzy ul. Młyńskiej 4, oraz w Ko­munalnej Kasie Oszczędności mia­sta Katowic przy ul. Pocztowej 2

POSZUKUJEMY FOTOGRAFII.

zakupione a au.orzy otrzymają w wypadku reprodukowania odpowie dnie honoraria autorskie.

Ewentualnych informacji zasię-W najbliższym czasie ma być wy gać można telefonicznie nr. 360-74.

TEATR im. ST. WYSPIAŃSKIEGO W KATOWICACH

Wtorek, 20 grudnia, „Lato w No- hant“, premiera, o godz. 20-ej.

środa, 21 grudnia, „Lato w No- hant“ o godz. 20-ej.TEATR im. ST. WYSPIAŃSKIEGO

NA PROWINCJIChorzów — wtorek 20 grudnia;

„Pan Jowialski“ o godz. 15.30 i 19.30.Rybnik —: środa 21 grudnia „Pan

Jowialski“ o godz. 20-ej.

Kącik rallowyDZIECI PRZED GWIAZDKĄ.Zbliżające się święta Bożego Na­

rodzenia są przede wszystkim świę­tami dzieci. O nich będzie mó­wił red. K. ćwierk w audycji „Za­głębie Dąbrowskie ma głos“ we wto­rek, dnia 20 b. m. o godz. 18.00.

Będzie to reportaż z przedszkoli i sierocińca w Zagłębiu.

Redaktor STEFAN KRAMOSZ. Odbito w drukarni Sp. Nakładowo - Wydawniczej „Robotnik", Warszawa, Warecka 7.