Kaskada Dolnej Wisły – niezbędna czy bezużyteczna?

Zygmunt Babiński

Michał Habel Katedra Rewitalizacji Dróg Wodnych UKW

w Bydgoszczy

Urząd Marszałkowski w Toruniu

Warsztaty terenowe na statku Wanda na trasie Grudziądz-Bałtyk

8.09.2016

Problemy:

1. Uwarunkowania środowiskowe procesów rzecznych.

2. Co będzie jeśli nic nie będziemy robili, tzw. opcja „O”?

3. Czy jest możliwa renaturyzacja koryta Wisły?

4. Wariant optymalny – kontynuacja KDW.

5. Wnioski

Wpływ człowieka na systemy rzeczne (pośredni, niezależny)

Efekt:

- wzrost dynamiki odpływu

- wzrost energii (erozja)

- wzrost dostawy rumowiska

Rzeka meandrująca

Rzeka roztokowa

(anastomozująca)

Wpływ człowieka bezpośredni (wały przeciwpowodziowe, regulacja koryta, budowa zapór) Solina

Włocławek

urbanizacja wyrąb lasów - uprawa roli

Uwarunkowania środowiskowe procesów korytowych - zagrożenia

Reżim rzeczny Rumowisko wleczone

Czynniki hydrologiczne

Czynniki niehydrologicznie

Zjawiska

lodowe Budowa geologiczna

Progi

Powódź 2010 Susza 2015

Stany wody Toruń 1956-2011

SW

Zbiornik Włocławski - 1982

Toruń - 1979

Wyszogród - 1982

Warszawa

Włocławek

Klimat (P, tp)

Problem zagospodarowania równiny zalewowej („Natura 2000”)

Ren poniżej Strasburga

Wisła

pod

Solcem

Kujaw.

17.08.15

Zbiornik Włocławski

2. Opcja „0”

Aktualny stan

zagospodarowania

E40

Śluza Smolice

Ujście Wisły

E-70 E-40

E-30

Warszawa

417 km

Odcinek uregulowany

600 km

1

1

2

2

3

3

4

5

6 6

5

7

7

Wariant 1 tzw. opcja „0”

Erozyjne dno koryta Wisły do

Bałtyku do 2100 roku (a Natura 2000?)

Erozyjne (kamienisto-gliniasto-ilaste) dno koryta Wisły poniżej zapory we Włocławku

3. Czy jest możliwa renaturyzacja lub

rewitalizacja koryta Wisły? Warunek: system rzeczny musi być ujednolicony (ale nie kaskada)

Założenia renaturyzacji

1. Czy ma być koryto rzeki meandrującej (naturalne) czy

2. roztokowo – anastomozujące (antropogeniczne)

Wariant niemożliwy

do przeprowadzenia

2. Warunki: Likwidacja:

- zbiorników,

- regulacji koryta

- wałów przeciwpowodziowych,

- zabudowy hydrotechnicznej

Efekty: powodzie, susze, wysiedlenie

z obszaru dna doliny, gospodarka? itd.

Założenia rewitalizacji

1. Ograniczenie wezbrań (tylko wały przeciwpowodziowe)

2. Renowacja i kontynuacja regulacji koryta

3. W obydwu przypadkach nie zostaną wyeliminowane

powodzie i susze, co przy narastających zmianach

klimatu będzie się pogłębiało

1. Obecna ekologia

nie pozwala na

prawidłowe

funkcjonowanie

„Natura 2000”

2. XIX w. regulacja koryta

dolnego odcinka Wisły

służy tylko transportowi

wodnemu i turystyce

Musi być usunięta zapora we Włocławku

W Zbiorniku Włocławskim, w wieloleciu 1971-2005,

zostało zakumulowane około 43 mln ton (31 mln m3)

osadów pochodzących z zawiesiny m.in.. As (arsen) – 472

ton, Ba (bar) – 14112 ton, Cd (kadm) – 237 ton, Co (kobalt)

– 420 ton, Cr (chrom) – 2818 ton, Cu (miedź) – 1466 ton,

Ni (nikiel) – 739 ton, Pb (ołów) – 1658 ton, Zn (cynk) –

13477 ton, Sr (stront) – 3127 ton, V (wanad) – 762 ton.

Śródlądowe drogi wodne w Polsce oraz główne zbiorniki retencyjne na tle wybranych

obszarów Natura2000.

Stan obecny

Kaskada Wisły

Kaskada Wisły

Dęb

lin

W2 W3

W1

Nar

ew

Pil

ica

W1

+ 3 stopnie wodne = 10,5 mld zł – 12lat

+ 4 stopnie wodne = 14,0 mld zł – 16 lat

7 stopni wodnych = 24,5 mld zł – 28 lat

Łącznie:

- koszt 49,0 mld zł

- czas budowy – 56 lat

Założenia:

Koszt 1 = 3,5 mld zł

Budowa 4 lata

Kaskada Dolnej Wisły

Zbiornik

Powódź maj/czerwiec 2010

Strefa rewitalizacji

II stopień wodny poniżej Zbiornika Włocławskiego

Zapora czołowa Zbiornika Włocławskiego

2. Czy ma służyć człowiekowi (gospodarce, środowisku)!

Pytanie:

1. Czy Wisła ma ulegać dalszej

degradacji strasząc

powodziami, służąc

tylko „wybranym”

ludziom?

1. Wyeliminowanie powodzi/susz

2. Transport wodny

3. Turystyka i rekreacja

4. Energetyka wodna

5. Zasoby wodne (nawadnianie)

6. Zatrudnienie ok. 20 tys. pracowników

1. Mała użyteczność gospodarcza

2. Zagrożenie powodziowe/susze

3. Niekorzystne zmiany środowiska 1

2

3 4

5

Rzeka „zdziczała”?

Kaskada?

1

Niekorzystne zmiany

środowiska !!!

Dziękuję za uwagę

CRDW

Dziękuję za uwagę

Bydgoszcz