- 9 -

E

Sistem direnci=0

= Korozyon hcresi potansiyeli

Sistem direnci=R

E0A = Anodun denge potansiyeli (i=0)

E0K = Katodun denge potansiyeli (i =0) EA = Anodun korozyon potansiyeli

EK = Katodun korozyon potansiyeli

ekil 2-2: Evans Diagramlar

ikor = Korozyon akm Ekor = Korozyon potansiyeli R = Sistemin direnci na = Anodik reaksiyonun fazla voltaj nk = Katodik reaksiyonun fazla voltaj

metalin znmesi tamamen durur. Korozyonu durdurmak iin gerekli akma da, iilave 2, "koruma akm" denir. B noktasndan daha (-) potansiyel blgesi ise metalin katodik olarak davrand yani metalin kararl olduu blgedir. Bu blgede metal znmesi sz konusu deildir. Bunun yerine metal yzeyinde bir redksiyon reaksiyonu, rnein elik zerinde hidrojen k meydana gelir. Korozyona urayan metalin potansiyelini dardan mdahale edip katodik yne kaydrarak korozyon hzn azaltmak veya tamamen durdurmak ise "katodik koruma" olarak bilinir.

2.3.1. Katodik Koruma Kriteri

Deniz suyunda korozyona urayan metalin potansiyelinin negatif ynde ne oranda kaydrlarak korozyona engel olunabilecei "katodik koruma kriteri" olarak adlandrlr. ekil 2-4 de demirin deniz suyunda oksidasyonunun hznn logaritmas, log i, ile potansiyel arasnda ki iliki gsterilmitir. Bu ilikiden de anlalaca gibi belirli bir potansiyel aralnda "logi-potansiyel" ilikisi dorusaldr. Bu iliki Tafel ilikisi olarak tanmlanr.

a,b: sabit b=Tafel eimi n=fazla voltaj

= a+b logi (2.7)

ekil 2-3: Katodik Koruma Prensibi - 10 -

A noktasnda ikj=ial + iilave

ikl >ik

B noktasnda ia2=0

ik2=iilave 2 ik2>ik1>ik

Dorusal blgenin eimine Tafel eimi denir. Anodik reaksiyonun Tafel eimi, ba, katodik reaksiyonun Tafel eimi bk olarak isimlendirilir. Tafel eimi milivolt olarak ifade edilir.

Eer korozyon akmndan balyarak (-) ynde bir Tafel eimi, ba, kadar gidilirse anodik akm 10 kat azalr yani korozyon hznda %90 d olur. ki Tafel eimi ise korozyonu %99 azaltr. Gnmzdeki katodik koruma uygulamasnda deniz suyunda tabii olarak korozyona urayan metallerin potansiyelleri en az iki Tafel eimi mV negatif ynde kaydrlarak korozyondan koruma yaplr.

Katodik korumada dier nemli faktr de deniz suyundaki katodik olay, yani znm oksijenin redklenmesidir:

O2+H2O+4e-+4OH- (2.2)

Bu reaksiyon sonucu blgesel bir alkali art, meydana gelir, yani ka todik blgelerde pH artar. Bu da demirin bu blgelerde pasiflemesine yol aar.

Ntr deniz suyunda znen demirin anodik blgelerinde demir iyonlar pas yani demir hidroksit halinde kerler, bu arada hidroliz nedeni ile blgesel asitlenme olur. :

Fe2++2H2O Fe(OH)2+2H+ (2.8)

- 11 -

ekil 2-4: Katodik Koruma Kriteri

ikor/10=i1 il/10=i2

Hareketli deniz suyunda oksijenin elik yzeyine bolca eriebildii ksmlarda katodik blgeler oluur ve bu blgeler katodik korumann art ile daha da genileyerek tm metal yzeyini kaplarlar ve metalin korozyonunu engellerler.

Denizel ortamda katodik koruma yolu ile bir metali katot olarak davrand potansiyel aralnda altrmak ise yzeyinde hem 2.2 reaksiyonunun daha iddetli gelimesine hem de hidrojen redksiyonu sonucu hidrojen gaznn kmasna veya metal iine hidrojen atomunun yaynmasna neden olur:

2H+ + 2e HH H2 (2.9)

(Bu reaksiyon ematik bir reaksiyon olarak yazlm olup meydana gelen olaylar stokiometrik adan aklamaktadr, kinetik bir anlam yoktur).

Hidrojen gaz k metal yzeyindeki boyalarn kabarmasna ne-den olabilir. Ayn ekilce katodik olayn blgesel alkalilemeye neden olmas katodik koruma yaplan elik yzeylerinde kullanlan boya ve dolays ile boya bileenlerinin (zellikle pigmentlerin) alkaliye dayankl olmasn gerektirir. elik iine yaynan atomal hidrojen ise eliin hidrojen krlganlna neden olabilir.

2.3.2. Katodik Koruma Yntemleri

Deniz suyunda elik yaplarn katodik, korunmalar iki ekilde salanabilir;

- 12 -

a) Kendini feda eden anotlar kullanarak (Alminyum, inko, magnez- yumalamlar)

b) Hariten akm uygulayarak.

Bunlardan birincisine "harcanabilir anotlarla" ikincisine de "harici akm uygulanmas" ile katodik korunma denir.

Harcanabilir anotlar elie gre daha aktiftirler (ekil 2-5). Do- lays ile sistemde kendisinden daha aktif bir metalin bulunmas halinde daha ok bu yeni metal korozyon hcresinin anodunu oluturur. elik yzeyi ise daha ziyade zerinde oksijenin redklendii katot olarak davranr veya ok az oksitlenir.

eliin potansiyelini (-) ynde kaydrma elie katodik akm uygulanarak da elde edilir (ekil 2-3). Bu durumda anot ya znebil en veya genelde znmeyen bir baka metaldir. Bu son durumda anot yzeyinde su ayrp oksitlenerek aa oksijen gaz kar:

H2O 1/2O2 + 2H+ + 2e- (2.10)

Deniz suyunda klorr iyonlar da bulunduu iin yksek akm younluklarnda ise bu iyonlarn oksidasyonu en nemli reaksiyondur:

2Cl- Cl2 + 2e- (2.11)

Klor gaz su ile reaksiyona girerek HOCl ve HCl oluturabilir:

Cl2 + H2O HOCl + HCl (2.12)

Dolays ile anot evresinde asidik ve korozif bir ortam oluabilir. Fakat deniz suyunun hareketlilii genelde buna imkan vermez ise de yk-

ekil 2-5: Harcanabilir Anotlarla Katodik Koruma

ikor=iaZn+ia=ikia=0=eliin tam katodik korunmas iaZn= inkonun znme akm ia= eliin znme akm

ik = katodik akm

- 13 -

sek akm younluklarnda kullanlacak anotlarn klorrl asidik ortama direnli olmas gerekir. Son yllarda gittike yaygn kullanlan metal oksit anotlarnda ise temel anodik reaksiyon klor gaz kdr.

III. DENZEL YAPILARDA KATODK KORUMA UYGULAMASI

3.1. Deniz Suyu

Denizler yeryznn 2/3 n kaplyan yksek tuz ierikli tabii sulardr. Deniz suyu elektriksel direnci dk bir elektrolittir (Tab- lo:3.1).

Tablo.3-1: Sularn Elektriksel Direnci (Yaklak cm cinsinden dener- ler (3))

Saf su Damtk su Yamur suyu Musluk suyu Irmak suyu (ac) Deniz suyu (sahil) Ak deniz

20 000 000 500 000 20 000

1-5 000 200 30

20-25

Deniz suyundaki toplara znm tuz miktarna ''tuzluluk" denir ve "binde" cinsinden ifade edilir:

Tuzluluk=0.03 + (1.805 x Klorluluk)

Klorluluk ise deniz suyunun gm nitrat ile ken tm alkalilerinin (bata klorr olmak zere bromr ve iyodrlerin hepsi) binde cinsinden miktardr ve klorr cinsinden ifade edilir. Klorluluk tm halojenleri ktrmek iin harcanan gram cinsinden gmn 0.328 533 ile arpm ile bulunur (2).

Genel olarak okyanuslarda tuzluluk binde 33-37 arasnda deiir. Deniz suyu bileimindeki en nemli iyonlar Cl-, Na+, SO4-, Mg++, Ca++, K+, HCO3- dr.

Deniz suyunda znm oksijen miktar scaklk art ile azalr. Tablo 3.2 de normal bir tuzlulua sahip ve atmosfer ile dengedeki deniz suyunda znm oksijen miktarlar verilmitir. Deniz suyunda znm oksijeni hareketlilik arttrr. Biolojik faaliyetleri ise hem artrp hemde azaltabilirler.

Tablo 3-2:DenizSuyundaznmOksijenMiktarlar(ml/lolarak)(4)

Scaklk C -2 0 5 10 15 20 30 znm oksijen 8,52 8,08 7.16 6.44 5.86 5.38 5.42

Deniz suyu scakl -2C ila 35C arasnda deiebilir.

-

- 14 -

Deniz suyu pH s genelde 8,1~8.3 arasndadr. Durgun i denizler- de pH 7 ye kadar debilir ve anaerobik bakterilerin etkisi ile hidro jen slfrde oluabilir.

Deniz suyunda metallerin korozyonu yzeylerine ken karbonat ve hidroksit bileikleri ile ksmen engellenebilir. Bu nedenle deniz suyu iindeki kalsiyum bikarbonat ve magnezyum slfat nemli rol oynar. Bi lindii gibi oksijen redksiyonu OH- iyonu rettii iin pH ykselmesi ne neden olur, bu da 3.1 ve 3.2 reaksiyonlarnn soldan saa doru ge limelerine yani CaCO3 ve Mg(OH)2'un katodik blgelere kmesine neden olur;

Kg2+ + 2OH- Mg(OH)2 (3.1)

Ca2+ + OH- + HCO3 CaCO3 + H2O (3.2)

Deniz suyunda metallerin potansiyelleri Tablo 2-2 da verilmiti.

3.2. Demir ve Demir Alamlarnn Deniz Suyundaki Korozyonuna Etki Eden Faktrler

Demir ve demir alamlarnn deniz suyundaki korozyonunu etkileyen faktrler metal yzeyine erien oksijen miktar, metal ve deniz suyu arasndaki rlatif hz, deniz suyunun bileim ye scakl, metal veya alamn tr, i yaps ye yzey zellikleri, yzeyindeki kaplamann kalitesi ve durumu olarak zetlenebilir (5).

3.2.1. Oksijenin Etkisi

Herhangi bir metalin, muhtelif ksmlarnda farkl oksijen ierii ne sahip deniz suyuna daldrlmas halinde metalin yksek znm ok sijen

ieren deniz suyu ile temas eden ksmlar katot,dk znm oksijen ieren deniz suyu ile temas eden ksmlar ise anot olarak dav ranr ve znr. Bu olaya "farkl havalandrma" nedeni ile oluan ko rozyon denir ve deniz iinde hareketsiz duran ve zellikle sathtan zemine uzayan elik yaplar iin nemli bir tehlike oluturur. Hareket li yaplarda rnein gemilerde bu tehlike yoktur. Limanda demirleme ve ya depolama srasnda da nadiren bir tehlike tekil eder.

Deniz suyunda metal yzeyine erien oksijen redklenerek metali korozyona uratr. Fakat katodik blgelerdeki pH art nedeni ile e lik

yzeyinde oluan koruyucu tabaka zamanla genileyerek korozyona u rayan anodik alan daraltr. Dolays ile genelde boyanmadan Iplak o- larak denize daldrlan bir elik paras 100~150 gn sonra sabit bir korozyon

hzna eriir. Bu ekildeki korunmam bir elii katodik ko rumak iin gerekli akm ihtiyac da zamanla azalarak sabit hale gelir

(ekil 3.1) .

Ayn ekilde elik yap ile deniz suyu arasnda rlatif bir hz bulunmas halinde hzn art metal yzeyine eriecek oksijen miktarn artrd iin korozyon hz da artar. Dolays ile bu durumda eli i katodik olarak korumada gerekli akm younluu da hzn art ile artar (ekil 3-2).

- 15 -

ekil 3-1: Deniz Suyundaki plak Bir elii Korumak in Gerekli Akm htiyacndaki Zamana Bal Deiim (5).

ekil 3-2: Metal-Deniz Suyu Rlatif Hznn Art ile Koruma Akmnn Artmas (5).

F1= yzeyinde koruyucu film olumam elik F2= yzeyinde koruyucu film olumu elik

Denizel yaplarda deniz suyu seviyesinin hemen stnde, rpnt bl gesinde korozyon en iddetlidir. Daima slanan kuruyan bu blgedeki su filmi atmosferle devaml temasta olduu iin yksek znm oksi jen ieriine sahiptir. Dolays ile bu blgelerdeki korozyon da dier

blgelere gre daha iddetlidir.

3.2.2. Bileim

- 16 -

Deniz suyunun yksek elektriksel iletkenlii korozif zelliinin balca sebebidir. Korozyon hcresinde ohmik potansiyel dnn etki- si

az olduu iin hcre potansiyeli byk oranda anodik ve katodik o- laylar hzlandrmada harcanr. letkenlii yksek zeltilerde birbi- rinden uzaka

blgelerdeki anodik ve katodik alanlar dahi bir korozyon hcresioluturur, dolays ile korozyon geni alanlar zerek daha niform bir grnmde geliir. zelti iletkenliinin azalmas ancak birbirine yakn anot ve katot blgelerinin bir korozyon hcresi olu

turmasna imkan verir, Bu da blgesel korozyonu hzlandrr. Metal yer yer oyuklanr. Ayrca katodik olayn iddeti de azald iin pH dei imi ve dolays ile koruyucu film olumas da azalr veya gecikir.

Deniz suyunun atklarla kirlenmi blgelerinde korozyon ayrca hzlanr.

3.2.3. Scaklk

Scakln art znm oksijen miktarnazaltrken oksijenin yaynma hzm artrr. Dolays ile scakln 30 art eliklerin korozyon hzm ancak iki kat artrr,

Scaklk art ayrca, buharlama ile oluan tuz kristallerinin de etkisi ile koruyucu organik kaplamalara zarar vererek korozyonu hz landrr.

3.2.4. Metal Bileimi

Genelde denizel ortamdaki demir ve demir alamlarnn korozyonu deniz suyunda znm oksijen ile orantl olduu iin alambilei mindeki kk deiiklikler korozyon hzn fazla etkilemez. elikle rin denizel ortamdaki korozyon hz 0.11 mm/yl civarndadr.

3.2.5. Metal Yzeyi

Genellikle scak haddelenmi eliklerin yzeyinde tufal yani dei ik demir oksitlerden oluan bir katman bulunur. Bu katman elie gre katodiktir (yaklak 0.3 V). Katmann atlamas halinde deniz suyu ile temas eden elik tercihli olarak znr ve yer yer oyuk oluur. Bu ne denle

denizel yaplarda kullanlacak metallerde tufalin yzeyden temiz lenmesi yararldr. Eer temizlenmeden zeri boyanacak olursa tufal k t boya tutan bir yzeye sahip olduu iin boya kolayca dklecek ve yine eliin tercihli znmesi tehlikesi meydana kacaktr.

Metal yzeylerinin denizel ortama dayankl boya ile boyanmas genel olarak katodik koruma akm ihtiyacn byk oranda azaltr. Bu nedenle "boya + katodik koruma birok halde tercih edilen bir uygulama olmaktadr.

-17-

3.3. Denizel Ortamda eliklerin Korunmasnda Katodik Koruma Kriterleri

Katodik, korumann temelinde eliin potansiyelini katodik ynde deitirerek znmesini azaltmak veya durdurmak yatar. eliin potan siyel deiimini referans elektrotlar yani potansiyelleri deimeyen elektrokimyasal yar hcreler yardm ile lmek mmkndr. Devreden geen

anodik akmn ise hangi oranda katodik koruma anodundaki reaksi yondan, hangi oranda da elii korozyonundan saland tespiti ok zor dur (Baknz ekil 2-5). Bu nedenle pratikte katodik koruma elik po tansiyelini en az iki Tafel eimi katodik ynde deitirecek potansi- yeli salayacak koruma akm uygulanarak salanr.

3.3.1. Potansiyel Kriteri

Katodik koruma sistemlerinde potansiyeller standart referans elek- trot olan "standart hidrojen elektroduna" gre deil, bakr/bakr slfat (Cu/CuSO4) veya gm/gm klorr (Ag/AgCl) veya inko elektroduna g re llr. Bu ve dier referans elektrotlarn standart hidrojen elek troduna gre potansiyelleri Tablo 3-3 de verilmitir.

Tablo 3-3: Katodik Koruma Tesislerinde Kullanlan Referans Elektrot Potansiyelleri (standart hidrojen elektroduna, SHE, gre) (V)

Ad Volt(25C) -Standart hidrojen elektrodu (SHE) -Doymu kalomel elektrodu (DKE) -Gm/gm klorr elektrodu (deniz suyunda)(Ag/AgCl) -Bakr/bakr slfat elektrodu (Cu/CuSO4)

-inkoelektrodu(denizsuyunda)(Zn)

0,000 0,246 0.250 0,316 -0,81

Deniz suyunda tabii olarak korozyona urayan eliin potansiyeli SHE gre -0.34 V civarndadr. Bu deer dier referans elektrotlara g re: -0.586 V SCE, -0.590 V Ag/AgCI, -0.656 V Cu/CuS04 ve +470 V Zn'dir. Genelde denizel ortamda katodik koruma iin elik yapnn potansiyeli nin -0,850 V Cu/CuS04 (veya (-0.784 V Ag/AgCI)) deerine drlmesi yeterlidir. Uygulamada tavsiye edilen deerler, -0.840~-0.92 V Cu/CuSO4e gre deimektedir. Baka bir deyile katodik koruma salamak iin eli- in potansiyeli en az 200 mV daha negatif yaplmaldr (6). Bu deer bazlarna gre ise 300 mV dir (7). Uygulamada denizel ortamda -0.850 V CU/CUSO4 deerinin eliklerde baarl bir katotik "koruma salad bilinmektedir. ekil 3-3 de eliklerin denizel ortamdaki potansiyel- korozyon-katodik koruma ilikisi verilmitir. Tablo 3-4 de ise deiik metaller iin tavsiye edilen katodik koruma potansiyelleri sralanm tr. Bakteriyel faaliyetlerin youn oIduu anaerobik ortamdaki elii korumak iin genelde 0.1 V daha fazla (-0.95 V CU/CUSO4) koruma potan siyeli uygulanr.

- 18 -

Yalnz

ekil 3-3: eliin Korozyonu ve Potansiyel likisi (8).

CU/CUSO4

-0.5

-0.6

-0.7

-0.8

Youn Korozyon

Serbest Korozyon

Az Koruma

POTANSYEL SHE

-0.18

-0.28

-0.38

-0.48

-0.9

-1.0

-1.1

-1.2

-1.3

-1.4

KATODK KORUMA BLGES

Az "Fazla Koruma"

Artan "Fazla Koruma

nemli Boyutta "Fazla Koruma" Boyann Kabarmas

Metalin Krlganlk Tehlikesi

-0.58

-0.68

-0.78

-0.88

-0.98

-1.08

(Yaklak deer:Cu/CuSO4=-0.320 SHE)

Tablo 3-4: Yaplarn Katodik Olarak Korunabilmeleri in Tavsiye EdilenPotansiyeller

Potansiyel V (Cu/CuSO4) Korunacakmetal Ref:(8) (10) Demir-elik (1)

a) aerobik ortamb) anaerobik ortam(mikrobik faaliyetler)

Kurun (2) Bakr alamlar Alminyum (3)

Pozitif snr Negatif Sinir

1- Paslanmaz elik genelde katodik koruma istemez.

-0,85 -0,95 -0,6 -0,5~-0,65

-0,95 1,2

K.K. aralk

-0.8 ~-1.10

-0.95~-1.10

korozyonunu engelleyebilir. Fazla koruma hidrojen krlganlna ne- den olur.

2- Alkali ortamlarda kurun ok negatif potansiyellerde korozyona u rayabilir.

3- Potansiyelin ok drlmesi blgesel alkalilii artrarak korozyo na neden olur, o nedenle potansiyel snrlar konulmutur.

Yer Akm younluu (mA/m2)

Balang Ortalama

Kuzey deniz (kuzey) 160 120 Kuzey deniz (gney) 130 100

Sonu

100 90

Arab Krfezi 120 90 80 Hind Okyanusu 120 90 80 Avustralya 120 90 80 Brezilya 120 90 80 Meksika krfezi 100 80 70 Bat Afrika 120 90 80 Endonezya 100 80 70

3.3.2 Akm kriteri

Literatrdeki katodik koruma akm deerleri ok geni snrlar arasnda deimektedir. Bunun nedeni metal yzeylerindeki koruyucu kap lamalarn zellikleri ile denizel ortamda zamanla, oluan koruyucu taba- kann salad korumann boyutu hakkndaki deiik fikir ve deerlen- dirmelerdir. zellikle denizel ortamda oluan koruyucu kabuk koruma akm ihtiyacn zamanla azaltr. Genelde yzey kaplamasz eliklerin deniz iinde korunmalarnda 50~200 mA/m2 civarnda bir koruma akm yeterlidir. Bu deer uzun srede daha da azalabilir. Akm ihtiyacm arttran faktrler yksek ak hzlar dk scaklk (denizde znm oksijen miktarn arttrp, kabuk oluumunu azaltmas nedeni ile) ve ba zen askdaki partikler maddelerdir. Tablo 3-5 de dnyadaki deiik de nizlerdeki duraan yaplar iin tavsiye edilen koruma akm deerleri verilmitir. Bu deerlerin amac yalnz fikir vermektir. Blgesel koullara gre uygun deerler ayrca seilmelidir.

Tablo 3-5: Duraan Denizel Yaplar iin Tavsiye Edilen Koruma Akm Deerleri(10)(plakyzeyleriin)

GmlBoruhatt 50 40 30 Denizamuru 25 20 15

25-100C arasnda her 1K scaklk art iin akm deerlerini 1 mA/m2

artrr.

Deniz iindeki elik yaplarn yzeylerinin koruyucu kaplamalarla kaplanmalar halinde koruma akm ihtiyacnda byk azalmalar olur. Deniz alt boru hatlar organik kaplamalara ek olarak, ayrca beton ile kapla np ek bir arlk temin edilerek borunun deniz yzeyine ykselmesi nlenebilir. rnein

deniz iine akl plak elik kazklar iin orta lama 100 mA/m2 (slak yzey) koruma akm yeterledir (uzun srede akm ihtiyac 30~70 mA/m2 ye debilir). Ayn kazk iyi boyanm ise akm ihtiyac ancak 5 mA/m2 dir. Boya trne ve uygulama kalitesine gre bo yanm yzeylerin akm ihtiyac azalr. Fakat zamanla boyal yzeylerin tahribata urayaca dikkate alnarak boyal yzey akm ihtiyac plak yzeye gre %80 civarnda kabul edilir. Kazn zemine aklm blgele ri iin akm ihtiyac 10-30 mA/m2

civarndadr.

Deniz altndaki, boru hatlarnn veya duraan yaplarn organik kaplamalarnda 20-30 yllk bir srede meydana gelebilecek bozulma ora n Tablo 3-6 da, verilmitir. Bu deerler muhafazakar deerlerdir. Bozul ma daha ksa srede daha byk oranda da geliebilir.

Gemilerdeki koruma akm deerleri gelecek blmde ayrca ele alnacaktr.

- 20 -

Tablo 3-6 : Duraan Denizel Yaplarn 20-30 Yllk Srede Organik

Kaplama Tr %Bozunma Balang Ortalama Sonu

Kaln filmli boru hatt 1 10 20 Vinil sistemi 1 20 50 Epoksi kol tar 1 20 50 Epoksi(highbuild) 1 20 50

3.3.3. Katodik Korumada Dikkat Edilecek Hususlar

Katodik koruma sistemlerinde aadaki hususlara bilhassa dikkat edilmelidir (8):

1- Alkalileme boyann bozulmasna neden olabilir. Bunu engellemek iin yksek negatif koruma potansiyelleri kullanmamal veya bu koullara dayankl boya seilmelidir(rnein alminyum pigmentli boyalar alka li ortama dayankl deildir).

2- Alkalilik denizel ortamda kabuk kmesine neden olur. Bunun duraan yaplara korozyonu azaltmas asndan avantaj olabilir. Gemilerde ise yzey przlln ve dolays ile srtnme katsaysn arttrr, fazla enerji sarfna neden olur.

3- Alminyumun korunmasnda alt ve st potansiyel limitlerine dikkat e- dilmelidir (Tablo 3.4).

4- Kapal yerlerde aa kan hidrojen birikerek patlamaya neden ola bilir. Bu durum gemi ilerindeki katodik korunmu blgelerde zellik le ok nemlidir.

5- Yksek mukavemetli elikler katodik koruma nedeni ile hidrojen krl ganlna maruz kalrlar.

6- Yarklarda oluan hidrojen yzeydeki koruyucu filmi veya katman pat latabilir.

7- Deniz suyunda, znmeyen anotlarn yzeyinde aa kan klor gaz blgesel asitlenmeye neden olur.

3.4. Gemilerin Katodik Korunma Kriterleri

Bir geminin denizdeki hareketini engelleyen en nemli kuvvet de niz ile gemi yzeyi arasndaki srtnmedir. rnein 15-16 knots servis hzna sahip byk gemilerin enerji sarfiyatnn %80 i yzey srtnmesi ni yenmee harcanr. Srtnme kuvveti ise "yzey przllnn" bir fonksiyonudur. Gemi ekil ve dalga direnci ise ikinci derecedeki fak trlerdir. Geminin "yzey przll"nn zamanla artmas engellenecek veya yavalatlacak olursa gemi yzeyi-deniz arasndaki srtnme kuvveti dk tutulduu iin gerekli enerji sarfiyat da kontrol altna alnm olur.

Katodik koruma yaplmayan tankerlerde korozyon ve boya bozulmas nedeni ile "yzey przllnn" ortalama ylda 125 mikron artt bi- linmektedir (yzey przll"=50 mm lik bir izgi zerindeki ortalama przllk deeri)(12). Ayn tankerlere katodik koruma uygulamas bu deeri 25 mikron/yl' a indirmitir. Gnmzde yksek performansl bo yalar ve katodik korumann birlikte kullanm ile yzey przll art ortalama 20 mikron/yl 'a dmtr. Gemi d yzeyinde 100

- 21 -

mikronluk bir yzey przll geminin enerji ihtiyacn yaklak %10 artrmaktadr.

Gemilerde yzey przll iki nedenle artar:

a- Geminin metalik ksmlarnca oluan korozyon sonucu yzey kaplamann bozulmas

b- zellikle hareketsiz kald zamanlarda gemi gvdesinde oluan biyo- lojik faaliyet yani "fouling.

Bunlardan birincisi katodik koruma ile nlenebilirken, ikincisi ise "anti fouling" boya kullanm ile engellenebilir.

Gemilerde katodik koruma yzey przllnn kontrol yannda farkl metallerin temas sonucu oluan galvanik korozyonun zararn engellemeyi de amalar, rnein pervaneninde katodik olarak korunmas gibi.

Gemilerde katodik koruma:

a- Gvdeyi ve balant elemanlarn b- Gemi iindeki tanklar

korumak amac ile gerekletirilir.

Gemi gvdeleri gnmzde yksek performansl boyalarla boyanmak- tadr.Bu boyalarn katodik koruma srasnda oluan alkali ortama da

yankl olmalar gerei daha nce belirtilmiti. yi boyanm yzeyle rin katodik koruma akm ihtiyac "harcanabilir anotlarla" koruma yapl

mas halinde yeni gemiler iin 5~10 mA/m2 dr. Bu ihtiya zamanla ve boya kalitesindeki deiiklik nedeni ile 200 mA/m2 ye kabilir (12). Ortalama akm ihtiyac 10~30 mA/m2 civarndadr (8). rnein gnmzde okyanusa kan gemiler iin 10 mA/m2 koruma akm yeterli kabul edil mektedir (11). "Hariten akm uygulamas" ile yaplan katodik korumada ise slak blge akm ihtiyac 25-35 mA/m2 olarak hesaplanr. ok iyi kaplanm yzeylerde bu ihtiya azalabilir.

Genel olarak gemi gvdelerinin k ksmndaki koruma akm ihti yac dier blgelere gre daha yksektir. K ksmndaki iddetli su hareketi ve deiik metallerin bulunmas bunun nedenidir. Gemilerin katodik koruma tasarmnda tm gemi gvdesinin katodik olarak korunmas dikkate alnabilecei gibi birok halde de yalnz k blgesi katodik olarak korunur, dier blmler korumasz braklr. Tm koruma halinde anotlarn %15-25i k blgesine yerletirilir. Pervanenin gvdeye ba lanmas halinde plak bronz pervane iin de ayrca ilave koruma akm na ihtiya vardr; rnein ticaret gemileri iin ilave ortalama bir de er 500 mA/m2 dir.

Gemilerin i blgelerinin korunmasnda ise 5-120 mA/m2 arasnda deien akm younluklar kullanlr. Tablo 3-7 de uygulamada tavsiye edilen deerler sralanmtr.

Gemilerde tanklarn dahili korunmalarnda yalnz harcanabilir anotlarla koruma yaplr. Emniyet asndan ise hem magnezyum anotlarla hem de hariten akm uygulamas ile koruma yaplmamaktadr. En byk tehlike katodik koruma srasnda aa kan gazlarn magnezyum veya

- 22 -

koruyucu akmdan kacak, kvlcm ile atelenerek patlamasdr.

Tablo.3-7: Gemilerin Katodik Korumasnda Tavsiye Edilen Koruma Akm Deerleri (13)

Blge

Gvde: yksek performansl boya ile boyal Gvde: standart boya ile boyal Yk/temiz balast tank Yalnz balast ve balast kargo tank st blm tanklar n ve arka tanklar Boyanm yzeyli tanklar Alt blm tanklar ift tabanl tank, yalnz balast Kargo/pis balast tank

Akm younluu (mA/m2)

10 15 86

108 120 108

5 86 86

Duruma gre

Periyodik olarak doldurulup boaltlan tanklarn ksa zamanda koruyucu filmle kaplanmas iin genelde tanklarn koruma akm younluklar yksektir.

3.5. Katodik Koruma Ynteminin Seimi

Denizel yaplarda katodik koruma hem "harcanabilir anotlar hem de "hariten akm uygulama" yntemleri ile yaplabilir.

Harcanabilir anotlarla yaplan koruma elektrik kesintisinden etkilenmez, uygulamas kolaydr, enterferans tehlikesi yoktur, anotlar sabit potansiyelde altklar iin korunacak sistemin potansiyelinde- ki deiiklie uygun olarak koruma akm artar veya azalr, genelde a- not potansiyelleri ok yksek deildir, boyay tahrip etmez (magnezyum anotlar

hari), balantlarmda kendileri korurlar, yanl balama (ters kutup) olay sz konusu deildir. Buna karlk daha ok iyi kap lanm yzeyleri korumada daha ekonomik olarak kullanlrlar, ilk yat rm yksektir, yksek iletkenlikteki ortamlarda kullanlrlar, deiik blgelerdeki anotlar farkl hzlarla znrler, ktleleri dolaysyla hareketli denizel yaplarda (gemiler) yzey direncini art rabilirler.

Hariten akm uygulamas ile koruma yntemi zellikle byk ve kaplamasz yaplarn korunmasnda ekonomiktir, her tr iletkenlie sa hip ortamda kullanlabilirler, akm ve potansiyel istenilen deerlere ayarlanabilir, daha az anot saysna ihtiya vardr, basit kontrol sis temleri ile otomatik hale getirilebilir, zellikle gemilere yzey di rencini artrmayacak anotlar monte edilebilir. Dezavantajlar arasn da elektrik kesilmesinde etkinliklerini yitirmeleri, dier benzer sis- temlerle etkileime girebilmeleri, anot yerletirmek iin gemi gvdesi- nin delinmesi gerei, yksek izolasyon kaliteli balant sistemi luzu- mu, balant kutuplarna dikkat edilmesi mecburiyeti saylabilir.

Genel olarak kk ve yava gemilerde galvanik anot uygulamas tercih edilir. Byk gemiler ise daha st dzeyde dikkat ve teknik bil gi gerektiren hariten akm uygulamasn tercih edebilirler. Gemilerin

- 23 -

i blmleri ise yalnz galvanik anotlarla korunur.

Hareketsiz denizel yaplarda yntem seimi ise temelde toplam koruma akm ihtiyacna baldr. Seimi, tm koullar deerlendire rek yapmak gerekirse de genelde kk yaplarn korunmas gemilerde ol- duu gibi harcanabilir anotlarla yaplr. Deniz alt boru hatlarnda da ayn kriterler geerli olmakla beraber baz durumlarda her iki yntem de birbirini tamamlayc olarak beraber kullanlabilir.

3.5.1. Harcanabilir (Galvanik Anotlar)

Harcanabilir anotlar inko, alminyum veya magnezyum alamlarn dan oluurlar. Magnezyum kullanm ise gnmzde tekne ilerinde ve ka pal blgelerde tamamen terk edilmi , denizle temas eden d yzeyler de de yerini dier alamlara brakmtr.

Denizel uygulamada alminyum anotlar gittike artan oranda kul lanlmaktadrlar, inko anotlar daha ok gmlm boru hatlar ve amur alt blgeleri korumada tercih edilmektedir. Gemi gvdelerin de ise hem inko hem de alminyum uygulamas yaygndr. Deniz ii yaplarn korun masnda alminyum alamlar gittike daha nemli hale gelmektedir zira zellikle ar anot (329 kg lk) uygulamas gerektiren off-shore yap larda anot yerletirme masraf inkoya gre yar yarya daha azdr. Ay n ekilde Amper/yl temeline gre alminyum anotla koruma inko anot lara gre daha ucuzdur (1 4 ) .

Anot malzemelerinin saf metal olmayp bir alamdan meydana gel mesinin birok nedenleri vardr. Baz alam elementleri daha kk ta ne boyutu oluumuna neden olarak anotlarn daha tekdze znmelerini salarlar. rnein inkodaki alminyum ve kadmiyum gibi. Dier baz elementler anotlarn kendi kendilerine znmelerini engelleyerek verimi artrr. rnein magnezyum ve alminyum alamnda silis ve manganez gi bi. Bakalar ise rnein alminyumda inko, galyum, indiyum veya cva, aktifleyici etkiye sahiptirler.

Alamlar iinde en yksek potansiyele magnezyum anotlar sahiptir. Bir amper yl yk iin en az malzeme sarf gerektiren anotlar ise almin yum alamlardr.

Tablo 3-8, 3-9, 3-10 da denizel ortamda kullanlan belli bal inko, alminyum, magnezyum anot bileimleri ve teknik spesifikasyonla- r verilmitir.

Ag/AgC -1.10 -1.09

Akm kapasitesi Teorik (As/kg) 2920 Pratik (As/kg) 2700 2625/2775 2600 Verim (%) 90-95 88

- 24 -

Tablo: 3-8: Harcanabilir inko Anot zellikleri

MIL-SPEC Tipi

%Al Cd Fe Cu Pb

Potansiyel CU/CUSO4Ag/AgCl

Akm kapasitesi Teorik As/kg Pratik As/kg Verim (%) Sarfiyat: (kg/Ay)

MIL-A-18001-J

0.40 -0.50 0.025-0.07

Pratik 1100-1200 1100 1100-1200 Verim (%) 50-55 50 50-55

- 25 -

Tablo 3-10: Harcanabilir Magnezyum Anot zellikleri

Tip I II III %Al Zn Mn Fe Ni Cu Si Dierleri

Potansiyel CU/CUSO4Ag/AgCl

Akm kapasitesi Teorik (As/kg)

0.5-1.0 1.4 max

0>1 max

-1.3/-1.6

2200

5.3~6.7 2,5~3.5 0.15 min 0.005 max 0.003 max 0.05 max 0.3 max 0.3 max

-1.4/-1.6

2185

1.5 max 0.03 max 1.2-2.0

0.005 max 1.1 max 0.005

1.2 max

-1.3/-1.6

2160

Sarfiyat(Kg/Ay) 7.6 7.95 7.6

zellikle deniz ii platformlarnn korunmasnda kararl boyutlu ve ka rk oksitlerle kapl titanyum anotlar da kullanlmaya balanmtr. Eskiden kullanlan grafit anotlar ise bugn hemen hemen tamamen terke dilmilerdir.

Denizel uygulamada kullanlan demir silikon anotlar ayrca krom, manganez ve/veya molibden de ierirler. Bylece znmeleri azaltlm olur.

Kurun gm alam anotlarnn ise,

a) %1 (veya 2) gm, %6 antimuanb) %1 gm, %5 antimuan, %1 kalayc) ierisi platin ineli kurun

trleri mevcuttur. Bu tip anotlar yalnz tuzlu sularda kullanlmakta drlar. Anot, yzeyinde oluan PbO2 tabakas tarafndan korunur.

Platinize titanyum anotlar takriben 2.5~10 mikron kalnlnda platin ile kapldrlar. Bu anotlar yksek akm younluklarnda alt rlabilirler. Fakat anot potansiyeli 8 Vu geerse yzey filmi bozulur ve anot znmeye balar. Bu tip anotlar 100 Hz den dk frekanslara hassastrlar ve znrler.

Son yllarda gelitirilen kark oksit kapl titanyum anotlar ise deniz suyunda 600 Amp/m2 akm geirebilirler.

Tablo 3-11 de deiik harici akm anotlarnn teknik zellikle ri sralanmtr.

- 26 -

Tablo 3-11: Harici Akm Uygulamas ile Katodik Korumada Kullanlan Anotlar

Tr Bileimi Anot akm younluu (A/dm2)max

Anot sarfiyat (g/Ay)

Grafit 100 C 0,5~1,5 30-450

Ferrosilis 14 Si, 1 C gerisi Fe (5 Cr veya 1 Mn veya 2 Mo)

3 90-250

Pb/Ag 1 2

1 Ag, 6 Sb 1 Ag, 5 Sb, 1 Sn

3 45-90 5 30~80

Pb/Pt Pb+Pt ine 5 2-60

Pt/Ti Platinize Ti >10 4-10 (mg/Ay)

3.6. Katodik Koruma Sistemlerinin mr

Katodik koruma sistemleri duraan deniz yaplar iin uzun sre li koruma yapmak, hareketli yaplar iin ise kuru havuzlama sreleri arasnda korumay gerekletirmek amac ile tasarlanr.

Gemilerde katodik koruma harcanabilir anotlarla yaplyor ise tasarm mr 2-4 yl arasnda deiir. Bu sre gemi ileri iin 4 yl dr. Bu sreler sonunda takriben %85'i znm anotlar deitirilir. Anot tasarmnda ince uzun anotlarn %90 dier ekillerdeki anotlarn %85 orannda znmelerine msaade edilir. Emniyet asndan yllk ks mi deiim de gereklidir.

Duraan denizel yaplardan deniz ii kulelerinin korunmasnda harcanabilir anotlar kullanlmas halinde tasarm mr takriben 10 yl alnr. 20-30 yllk mrler yannda 2-4 yllk mr hesaplarna da rastlanr. Yzen dubalar iin 5 yllk tasarm mr normaldir.

Sahildeki yaplardan elik kazklarn korunmasnda 10~15 yl, limanlardaki elik kazklarda ise 8~10 yllk koruma mrleri sk rast lanan deerlerdir.

Hariten akm uygulanmasnda sistem en az 10 yl bakma ihtiya gstermeyecek ekilde tasarlanr. Genelde tasarm mr 20 yldr.

3.7. Hariten Akm Uygulama ile Katodik Koruma Sistemlerinde Akm Kaynaklar (15)

Hariten akm uygulamas ile katodik, koruma sistemlerinde doru akm kayna olarak 110, 220 (240), veya 380 (440) V ve 50-60 Hz lik alternatif akm kaynaklarndan indirgeme-dzleme yntemi ile doru akm reten kaynaklar kullanlr. Bu kaynaklarn dzleyicilerinin tek veya fazl alternatif akm dzlemelerine gre k voltaj dalga l olabilir. Bu dalgalanmann k voltajnn %5'inden fazla olmas istenilmez, zellikle u fazl alternatif akmdan dzleyerek elde e- dilen akmlarda potansiyel dalgalanmas ok dktr. Bu dalgalanmann frekans ise zellikle asil metal (Pt) kapl titanyum, niyobyum anot-

- 27 -

larda ok nemlidir ve 100 Hz den dk frekanslar kaplamann dklmesi- ne neden olur. Genelde tek fazl akmdan doru akm retiminde bu fre kans 100~120. Hz civarndadr; 3 fazl akmdan retmede ise ok daha yksektir.

Gnmzde doru akm kaynaklar silikolu sistemlerdir. alma lar daha kk ye hafif niteler retme ynndedir. Ayrca mikroprosesr nitelerinin uygulanmas ile kontrol koullarnn iyiletirilmesine de allmaktadr. Son yllarda 15-20 Amp gcnde gne enerjisi hcrele rinden de yararlanlmaa balanmtr. Ayrca elektrik enerjisi bulun mayan hallerde blgesel enerji kaynaklarndan (rzgar, su, gaz, petrol..)

yararlanarak retilen elektrik enerjisinden de katodik koruma sistemle rinde yararlanlmaktadr.

Doru akm kaynaklarnn salad akmn kontroll olarak veri lebilmesi deiik ekillerde yaplr. Gnmzde bu kontroln gittike otomatik olarak yaplmasna doru hzl bir geliim mevcuttur. Kontrol ya indirgeyiciye verilen alternatif akmn potansiyelinin veya dzle- yiciden kan doru akmn potansiyelinin ayarlanmas ile yaplr. Kontrol kademeli olarak elle veya deiik yar otomatik yntemlerle ya plabilir. Otomatik kontrolde ise daha ok kontroll silikonlu dzleyi- ciler kullanlr.

3.7.1. Potansiyel zleyiciler

Daha nce de belirtildii gibi katodik kontroln denetimi elek trolitik yar hcreler kullanlarak yaplr. Referans elektrot olarak bilinen bu hcrelerin yardm ile katodik olarak korunan sistemin potan siyeli llerek bata kabul edilen potansiyel kriterine ulancaya ka dar devreye uygulanan akm deitirilir.

Denizel yaplarn kontrolnde Ag/AgCI ve inko elektrot en yaygn kullanlrlar. Cu/CuSO4 elektrodu daha az yaygn kullanma sahiptir. Toprak ii lmlerde ise Cu/CuSO4 elektrodu en ok kullanlandr. Mo dern denizel yaplarda sistemin potansiyeli muntazaman okunup kaydedil mektedir.

Denizel yaplarn denetim lmlerinde elde tanan Ag/AgCl+Zn elektrotlarm ieren tabanca eklinde proplar kullanlr. Ayrca yal- nz potansiyeli deil akm okuyan proplar da mevcuttur. Sabit denizel yaplarda baz harcanabilir anotlara balanan ntlerdeki potansiyel dleri okunarak anottan ekilen akm da llebilir. Deniz alt bo ru batlarndaki potansiyeller,gemilerden sarktlp boru hatt boyunca hareket ettirilen referans elektrot vastas ile llebilir.

Gemilerde referans elektrotlar gvdelere uygun yerlere kalc olarak yerletirilirler.

Gelecekte denizel yaplarn potansiyelleri kadar blgesel koruma akmlarnn llmesi nem kazanacaktr. Ayrca uzaktan kontroll sistemlerle zellikle deniz iin platform ayaklarndaki potansiyel lmlerinin neminin artaca tahmin edilmektedir.

3.8 Ar Katodik Korumann Zararlar (46)

- 28 -

Denizel yaplarn ar katodik korunmalarnn yani sisteme ko ruma potansiyelinin stnde negatif potansiyellerin uygulanmasnn da zarar vardr. Bu zarar:

a) Yzeydeki boyann kabarp patlamas ve dklmesib) Baz elik elemanlarn gerilimi korozyon atlamas, hidrojen krl-

anl ve korozyonlu yorulmaya maruz kalmalar

olarak zetlenebilir.

3.8.1. Boyaya Zarar

Ar katodik koruma potansiyellerinin boya tabakalarnn patla masna, dklmesine neden olarak katodik koruma akm ihtiyacn artr d ve ayrca gemilerde yzey przllnde artrarak fazla enerji sarfna neden oIduu bilinmektedir. Bu zararlarn kalitatif deil kan- titatif deerlendirilmesi ise ok zordur. Zira ayn katodik ar ko ruma potansiyelinin deiik boyalar zerindeki etkilerinin farkll yannda ayn tr boyann imalat ve retim periyoduna bal olarak da davran farkl olmaktadr. Ayrca laboratuar deneyleri ile uygulama daki sonular arasnda da byk ayrlklar gze arpmaktadr.

Genelde laboratuar deneyleri sabit potansiyellerde yaplmakta dr.Uygulamada ise sistemin potansiyeli deiimler gstermektedir. Bu

zellikle harcanabilir anotlarda ok barizdir. Hariten akm uygulan masnda sabit potansiyelle almaya dikkat edilmesine karn potansi yel

deiimlerinin ani yaplmamas sistemin bir gerei olduu iin bo yal yzey uzunca sre ar olarak korunabilmektedir. Ayrca gnmz de gelitirilen yksek performansl boyalar balangta ok az koruma akmna ihtiya gsterirler. Buna karlk doru akm kaynann vere bilecei minimum akm sfr deil, kaynan maksimum kapasitesinin %3 kadardr. Balangta bu akm ar korumaya neden olabilir.

Katodik korunan yzeylerdeki boyann patlamas, dklmesi koruma potansiyelindeki arta bal olarak artar. Yani yksek koruma potansi yellerinde boya daha az sre kabarmadan kalr. Ayrca boyann kalnl nn art, kabarmadan kalma sresini azaltr, ayn ekilde kaln bo yalar normal koruma potansiyeli (-800 V Ag/AgCl) ye onu 250~300 mV a- an potansiyellerde daha ksa zamanda hasara urarlar.

Hariten akm uygulamal sistemlerde kt tasarm, sistemdeki bozukluklar, dier katodik korunmu sistemlerle enterferans yzeylerin ar korunarak boyann tahribine neden olur.

3.8.2. Metalin Mekanik zelliklerine Zarar

a) Gerilim korozyon atlamas

Ar katodik koruma, dk ve orta mukavemetli eliklerin geri lim korozyon atlamasna neden olmaz. Bu elikler klorrl denizel or tam veya deniz iinde de gerilim korozyon atlamasna maruz deiller dir.

Fakat C ve C-Mn elikleri seyreltik karbonat/bikarbonatl ortam larda gerilim korozyon atlamasna urayabilirler. Katodik koruma - zellikle topraa gml sistemlerde uzun srede OH-/CO2 etkileimi ile

- 29 -

karbonatl bikarbonatlortam reterek gerilim korozyon atlamasna ne-

den olabilir. Bu olaya toprak iindeki boru hatlarnda rastlanmtr. zellikle 35-60C lik ortamlarda scaklk boru hattnn korumasn zara ra uratr, ayrca scaklk gerilim korozyona hassas potansiyel blgesini genileterek atlamay daha mmkn klar. Bu olay deniz alt boru hatla rnda tehlike oluturmamakla beraber akldan da karlmamaktadr.

b) Hidrojen Krlganl

zellikle dk alaml, yksek mukavemetli elikler, bnyeleri- ne giren atomal hidrojenin etkisi ile atlarlar. Katodik koruma elik yzeyinde hidrojen atomu ve gaz oluumuna neden olduu iin bu tip e- likler iin ok tehlikelidir.

Dk karbonlu veya -CMn elikleri ise hidrojen krlganlna daha az hassastrlar. Dolays ile gerek boru hatlar ve gerekse deniz ii duraan yaplarda kullanlan bu tr elik trleri hidrojen krlganlk tehlikesine maruz deildirler. Bu nedenle ar katodik koruma da bir tehlike dourmaz. Fakat teorik olarak ar katodik korumann hidrojen krlganlna sebep olma tehlikesi mevcuttur. rnein iki zel kullanm koulu hidrojen krlganlna neden olmutur.

ki hidrojen atomunun birleip hidrojen gaz oluturmasn en gelleyen koullar atomal hidrojenin metal iine yaynarak konsantrasyo nunun tehlikeli boyutlara ulamasna neden olabilir. Hidrojen slfr bu tip bir engelleyicidir ve hidrojen slfrl ortamlarda hidrojen krlganl bu tip elikler iin dahi tehlikelidir. Dolays ile yksek hid rojen slfrl sulu ortamda ar katodik koruma tehlike yaratabilir. Ayrca ar katodik koruma ile birlikte yava dinamik yklenmelerin bulunduu koullarda devaml meydana gelen taze yzeylerden yaynan hidrojen krlganlk tehlikesi oluturabilir. Bu olay ancak uzun sreler sonunda (10-15 yl) aa kabilir.

c) Korozyonlu Yorulma

Metallerin dairesel, evrimsel veya deiebilir yklere maruz kalmalar halinde zamanndan nce ve beklenilen yklerin altnda yklense- ler dahi atladklar krldklar grlr. Bu olaya korozyonlu yorulma denir. Denizel ortamda (klorrl) zellikle kaynakl paralar koroz yonlu yorulma ile atlarlar. Dk ve orta mukavemetli eliklerde de bu tehlike mevcuttur, zellikle dalga hareketi gerekli gerilim evrimini salar. Katodik koruma ile korozyonlu yorulma engellenebilir. Fakat ar katodik korumann ise korozyonlu yorulmay hzlandrd gz lenmitir.

IV. SONU

Metal-ortam arayzeyinin elektrokimyasal zelliini deitire- rek metali ortama daha dayankl klan katodik koruma yntemleri metallerin toprak ve sulu ortamdaki korunmasnda yaygn kullanlan bir yntemdir.

Denizel yaplarn katodik korumas gnmzde standart bir uygu lamadr. Bu almada yntemin prensipleri ve uygulamas anlatlmtr. alma katodik koruma tasarmn iermemektedir. Amalanan, tasarm iin gerekli bilgileri ve bu konudaki son kabul-bulgu ve geliimleri tantmaktr.