Udhezime per lektorin

Konceptet e qendrueshmerise dimensionale – me focus te vecante ne konceptin tre dimensional dhe aplikimin e tij praktik.

Ky burim mesimdhenieje eshte nje prezantim i pare per qendrueshmerine dhe konceptualizimin e tij me nje fokus ne konceptet tre dimensionale. Si i tille mund te jete zgjedhur per studentet pa njohuri paraprake persa i perket qendrueshmerise.

Ky material eshte strukturuar ne:

1.) Pershkrimin e burimit te mesimdhenies 2.) Permbledhjen e leksionit me rekomandimet perkatese 3.) Aneksi 4.) Referencat

1.) Pershkrimi i burimit te mesimdhenies

Burimi eshte ndare ne dy sesione. = Sesioni i pare i dedikohet nje prezantimi me baze permbajtjen per qendrueshmerine dhe qendrueshmerine dimensionale e konceptet e saj me ndhmen e nje ceshtjeje te qendrueshmerise ekzemplare te shpeguar nga nje pale interesi lokale. = Sesioni i dyte eshte nje ushtrim praktik i bazuar ne konceptin tridimensional nga sesioni pare. Ne baze te perzierjes metodologjike nderaktive te elementeve te World Café/ lojes me role, studentet ndergjegjesohen ne kompleksitetin e ceshtjeve te qendrueshmerise dhe perpiqen te gjejne zgjidhje potenciale te qendrueshmerise.

Objektivi kryesor i te mesuarit eshte te forcoje njohurite per qendrueshmerine dhe perqasjen e konceptualizimit dimensional, e cila perben konceptet baze te vendeve te industrializuara te Veriut. Fokusi eshte vene ne konceptin tre dimensional i cili perpiqet te strukturoje temat e qendrueshmerise te struktures ne dimensionet ekologjike, sociale dhe ekonomike ndersa kujdeset edhe per lidhjet e mundshme midis aspekteve te dimensioneve te ndryshme. Konceptet me me shume ose me pak dimensione permenden shkurtimisht. Objektiva te tjera te te mesuarit jane per shembull te inkurajoje studentet te punojne ne skuadra, te negociojne dhe diskutojne, si dhe te rritin aftesine personale te sistemeve- te menduarin dhe reflektuarin. Studentet do te inkurajohen te zhvillojne nje menyre te hapur te te menduarit persa i perket termave te qendrueshmerise qe cojne drejt njohjes se aftesive te nevojitura per te strukturuar tema komplekse te qendrueshmerise , dhe te shikojne lidhjet midis aspekteve te ndryshme. Me tej, kjo mund te jete baza e reflektimit te veprimeve te tyre ne jeten e perditshme.

Lidhja rajonale e burimit te mesimdhenies do te mbahet duke angazhuar palet e interesit lokale te sektorit te menaxhimit te mbetjeve. Vendimi per sektorin e menaxhimit te mbetjeve si nje shembull i duhur bazohet ne raportet e Agjensise Europiane te Mjedisit (2013)1 dhe te Ministrise se Mjedisit dhe Planifikimit Hapesinor te Republikes se Kosoves(2012)2. Ato tregojne se menaxhimi i mbetjeve eshte nje ceshtje problematike ne Shqiperi dhe Kosove.

Pala e interesit pyetet per te prezantuar dhe pershkruar situaten aktuale te menaxhimit te mbetjeve ne qytet, rajon, ose vend. Se bashku me studentet ai, ajo duhet te aplikoje konceptin tre dimensional te qendrueshmerise ne menaxhimin e mbetjeve dhe duhet gjithashtu te udhezohet paraprakisht nga lektori.

Sesioni I pare 1. Programi: Prezantim i temes se qendrueshmerise. Cdo student duhet te vendosi

dhe te perpiqet te gjeje nje perkufizim te vetin te qendrueshmerise ose te pakten te brainstorm aspekte te rendesishme te qendrueshmerise.

Cfare eshte qendrueshmeria? Si mund ta perkufizojme? Cilat aspekte te rendesishme permban qendrueshmeria?

Qellimi: Mendime primare per qendrueshmerine nga studentet, te cilat e bejne temen me te vlefshme dhe interesante per ta. Studentet do te ftohen te behen me mendjehapur dhe te perqendrohen ne nje ceshtje te panjohur.

Metoda: Metaplani/ teknika e kartes3. Cdo student shkruan per nje perqasje te veten te perkufizimit te aspekteve te qendrueshmerise ne letra (nje karte, nje ide). Kartat vendosen ne nje tabele dhe duhet te mbeten atje gjate gjithe sesionit ne menyre qe studentet te mund te reflektojne per perkufizimin e tyre te fillestar me inputin qe ata do te marrin gjate sesionit. Por gjithashtu lektori mund t’i referohet disa prej mendimeve te tilla ne nje kohe te mevonshme. Nese studentet e gjejne te veshtire te perkufizojne aspekte dhe perkufizime atehere mund te aplikohet edhe puna ne grup ose ne cifte.

2. Programi: Nje prezantim i shkurter nga lektori ne arritjet historike te

perzgjedhura te qendrueshmerise. Ne kete pike tabela me arritjet e zgjedhura ne prezantim ka nje fokus te vecante per veprimet e para te OKB per qendrueshmerine , mjedisin dhe zhvillimin Qellimi: Studentet kuptojne kontekstin dhe rendesine e temes dhe marrin nje pamje te mire te sfondit historik i cili con drejt diskutimeve per qendrueshmerine. Ata jane te inkurajuar te kerkojne njohuri te reja si baze per hapat e metejshem.

1 EEA (2013): Municipal waste management in Albania. Online: http://www.eea.europa.eu/publications/managing-municipal-solid-waste/albania-municipal- waste-management. 2 Ministry of Environment and Spatial Planning (2012): Strategy of the Republic of Kosovo on waste management 2012-2021. Online: http://mmph.rks-gov.net/repository/docs/+SRKMM_Ang_270038.pdf. 3 Metaplan GmbH (n.y.): Primer for the Metaplan Technique. How to moderate group discussions using the metaplan technique. Online: http://www.sswm.info/sites/default/files/reference_attachments/METAPLAN%20GMBH%20c %20ny%20Primer%20for%20the%20Metaplan%20Technique.pdf.

Metoda: Prezantim i struktures me arritjet e perzgjedhura nga lektori.

3. Programi: Prezantimi i koncepteve te ndryshme te qendrueshmerise dimensionale me fokus kryesor ne konceptin tre dimensional. Nje diskutim i shkurter per peshen e dimensioneve te ndryshme te konceptit tre dimensional do te pasoje. Per nje te kuptuar me te thelle te konceptit, nje shembull praktik nga sektori i menaxhimit te mbetjeve do te perfshihet ketu me ndihmen e paleve te interesit te perfshira. Ai ose ajo do te prezantojne temen dhe gjendjen aktuale te menaxhimit te mbetjeve duke iu referuar aspekteve problematike. Se bashku me studentet ai ose ajo do te bashkepunojne per te strukturuar me tej temen ne tre dimensionet e qendrueshmerise (ekologjik, social dhe ekonomik). Si rrjedhoje, nje takim pergatitor midis lektorit dhe pales se interesit eshte I nevojshem. Dimensione te metejshme si per shembull ai politik ose institucional mund te jene te perdorshme te japin nje pamje te plote ne temen e menaxhimit te mbetjeve ( Shiko slidet e prezantimit). Kjo do te diskutohet edhe me studentet.

Me tej, nje lidhje personale me studentet duhet te perfitohet. Pse duhet qe qendrueshmeria t’i shqetesoje edhe ata? Cfare ka te beje qendrueshmeria me ta?

Qellimi: Studentet kuptojne se konceptet dimensionale ndihmojne te strukturojne shumellojshmerine e aspekteve te qendrueshmerise dhe tensioneve apo kontradiktave midis tyre. Ata jane ne gjendje te reflektojne ne menyre kritike per konceptet. Ata mund te thellojne kete pikemapje me shembuj nga sektori i mbetjeve dhe mund te analizojne nje rast te qendrueshmerise te sapo dhene qe ka lidhje me parametrat e sapo mesuara.

Metoda: Prezantimi i koncepteve deri tek koncepti tre dimensional nga lektori dhe nje diskutim i shkurter per dy versionet e ndryshme te ketij koncepti ne plenium, te moderuar nga lektori. Prezantimi i situates aktuale te sektorit te menaxhimit te mbetjeve qe ka lidhje me qellime te ndryshme nga pala e interesit. Se bashku me studentet , pala e interesit atehere pyetet te perpunoje ne menyre nderaktive, aplikimin e konceptit tre dimensional ne temen e menaxhimit te mbetjeve. Prezantimi i konceptit te kater apo me shume dimensioneve nga lektori. Diskutimi i gjese se duhur i dimensioneve te ndryshme shtese me lidhje me shembuj nga sektori i menaxhimit te mbetjeve me palen e interesit.

4. Programi: Pergatitjet per leksionin e ardhshem, i cili do te jete nje perzierje e

World Café dhe nje loje me role per nje teme tjeter te qendrueshmerise. Brainstorming ne temat e tjera qe mund te jete interesant nen aspektet e qendrueshmerise. (p.sh. levizshmeria, elektriciteti, veshjet, ushqimi, uji) dhe vendimi per nje shembull qe eshte me interes per studentet duke qene se perben jeten e tyre te perditshme. Ndertimi ne grup me grupe te secilit dimension (ekologjik, social dhe economik).

Pyetje drejtuese per vendimin e temes se qendrueshme: Cfare lloj teme ( qendrueshmerie) jane te interesuar studentet ? Pse kjo lloj teme do te ishte e rendesishme per zhvillimin e qendrueshem te rajonit?

Qellimi: vendimi per temen per World Café/ lojen me role ne menyre qe studentet te kene kohe per te mbledhur info ne ceshtjen ne lidhje me dimensionin e tyre.

Metoda: Brainstorming i studenteve i moderuar nga lektori. Vendimi eshte marre duke votuar. Nje mazhorance e thjeshte eshte e mjaftueshme per te vendosur per temen. Lektori ngre tre grupe te studenteve sipas interesave te tyre dhe ne kete menyre cdo grup prezanton nje dimension ( ekologjik, social ose ekonomik). Midis ketij sesioni dhe tjetrit, studentet duhet te kerkojne per nje dimension te vecante te temes se zgjedhur. Ne kete menyre jo vetem literatura dhe kerkimi ne internet do te jene te mundura, por edhe intervistat me palet e interesit per te marre informacion ne temen.

Pushimi midis temave Do te kete te pakten nje jave kohe midis dy sesioneve te ketij moduli me qellim qe t’u jepet kohe studenteve per te kerkuar per temen.

Sesioni i dyte (per rekomandimet per kohen shiko permbledhjen e leksionit) 1. Programi: Prezantim I shkurter ne metoden e mesimdhenies e cila mund te

shihet si nje perzierje e World Café dhe lojes me role. Metodat e vecanta te World Café dhe loja me role diskutohen me tej ne “ConSus Teaching Methods Handbook”4 dhe ne “Sustainicum Collection”5.

Qellimi: Studentet e dine se cfare ka ne axhende per mesimin dhe kuptojne sesi perzierja e dy metodave do te vijoje.

Metode: Udhezime te skedarit te sesioneve nga lektori.

2. Programi: Studentet mblidhen ne fokus grupin e tyre duke prezantuar nje dimension (sic e zgjodhen ne sesionin e pare) dhe e diskutojne brenda ketyre grupeve, duke mbledhur te gjitha aspektet qe kane te bejne me dimensionin e tyre.

Qellimi: Fokusojne vetem ne nje dimension dhe marrin shume informacion sipas ketij qellimi .

Metoda: Diskutimi ne grup I udhehequr nga studentet.

3. Programi: perzierja e grupeve me te pakten nje person nga secili grup keshtu qe ne cdo grup te ri, cdo dimension perfaqesohet. Shkembim dhe diskutim I argumenteve.

4 O’Grady, A., Mader, M., Kromp, R. & Meyer, J. (2015): ConSus Teaching Methods Handbook. 5 Renner, R. (2012): Role play “Scientific Conference – Panel Discussion”. Sustainicum Collection. Online: http://www.sustainicum.at/en/tmethods/view/19.Role-Play-Scientific-Conference- Panel-Discussion

Pyetje orientuese te mundshme permes lektorit ne avantazh: Cilat aspekte ekologjike, sociale dhe ekonomike kane rendesi ne kete rast? Cilat probleme ndodhin? Cilat probleme jane me te medha ne terma te gjate?

Qellimi: Studentet ndergjegjesohen per perceptimet dhe aspektet e tjera. Ata trainohen gjithashtu ne te menduarin e sistemeve

Metoda: Diskutim i udhehequr nga studentet brenda grupeve te reja dhe te perziera.

4. Programi: Zhvillimi dhe negocimi i zgjidhjeve potenciale te qendrueshmerise (ne te njejtat grupe). Vizualizimi i rezultateve.

Pyetje orientuese permes lektorit ne avantazh: Cfare duhet bere per te zgjidhur keto aspekte problematike ne cdo dimension vecmasi? Si mund te duket nje zgjidhje e mundshme e qendrueshme me nje permiresim ne te gjitha dimensionet? Kujdes: Nje zgjidhje e qendrueshme duhet te japi rezultat per nje kohe shume te gjate!

Qellimi: Ndergjegjesim I kompleksitetit dhe tensioneve midis aspekteve qe ndikojne nje teme te qendrueshmerise dhe veshtiresise per te gjetur nje zgjidhje gjitheperfshirese te qendrueshme. Procesi I negocimit eshte qendror ne keto dy nen-njesi (2.3 dhe 2.4). Studentet jane inkurajuar te balancojne mendimet e tyre dhe aspektet ne dimensioned e tyre kunder njeri tjetrit Metoda: diskutimi ne grup dhe brainstorming te moderuara nga studentet brenda grupit te ri te perzier. Krijimi I nje posteri me ilustrimin e nje perqasje te zhvilluar te qendrueshmerise brenda cdo grupi.

5. Programi: Prezantimi final i perqasjeve te qendrueshmerise te cdo grupi ne

plenium.

Pyetje te mundshme udhezuese permes lektorit ne avantazh: Cfare lloji te perqasjes se zgjidhjeve te qendrueshme zhvilloi grupi juaj?

Pyetje e mundshme per diskutim pleniumi: A kujdeset per te gjitha problemet e identifikuara ne te treja dimensionet?

Qellimi: Vizualizimi sesa te ndryshme shfaqen perqasjet potenciale te qendrueshemrise ne te njejten teme.

Metoda: Prezantim i shkurter i posterave nga studentet.

6. Programi: Reflektimi per njerin nga rolet gjate World Café/ lojes me role, per procesin e negocimit dhe aplikimin e modelit tre dimensional (ne plenium).

Pyetje orientuese: Cfare kuptuan studentet persa I perket World Café/ lojes me role ose permbajtjes? Ishte e veshtire te arrihej konsensusi? Ishte e mundur te merreshin te gjitha dimensionet ne menyre te barabarte ne llogari ndersa zhvillohej nje perqasje e zgjidhjes dhe pse? A ndihmonin dimensionet e ndryshme te strukturonin rastin?

A jane keto tre dimensione te duhurat ne kete rast? A mungon ndonje dimension? Apo eshte ndonje klasifkim tjeter me I mire? Dhe pse? Cfare merrni me vete nga kjo pervoje?

Qellimi: Reflektimi per konceptin e qendrueshmerise ne konceptin e qendrueshmerise tre dimensionale veshtiresia e gjetjes se konsensusit dhe nese konceptet e qendrueshmerise dimensionale, veshtiresite e gjetjes se konsensusit ndihmojne te strukturojne kompleksitetin ose per te zgjeruar pamjen. Por edhe nje reflektim per metoden World Café/ loje me role dhe procedura e te gjithe modulit eshte e mundur ketu. Aftesia reflektive e studentit eshte thelbesore ne kete nen- njesi.

Metoda: Diskutim ne plenium dhe reflektim I moderuar nga lektori.

7. Vleresimi I studenteve: Studentet mund te vleresohen duke shkruar nje raport per seminarin per nje nga pyetjet orientuese ne pjesen e dyte te leksionit (shiko 2.6). Ne kete menyre eshte e rendesishme te reflektohet per procesin e negocimit, rolin e tyre ne proces ose nese koncepti tre dimensional ishte i duhuri ne kete rast apo jo, dhe cfare mungonte. Me tej, studnetet mund te hetojne nese dimensionet e ndryshme ulen kompleksitetin e temes se zgjedhur.

2.) Permbledhje e leksionit:

Sesion.

N/njesi

koha Programi Qellimi Metoda

1.1 15-20

min

Prezantim ne nje nga temat

duke u perpjekur te gjendet nje perkufizim i

qendrueshmerise ose te

pakten I aspekteve te

rendesishme te

qendrueshmerise (perkufizim i cdo studenti –

ne rast se eshte e veshtire

te realizohet nje perkufizim,

cifte mund te jene nje

mundesi gjithashtul)

Vizualizimi I llojshmerise te

perkufizimeve te qendrueshme dhe

aspekteve dhe e bejnne

ate me te mundshme dhe

interesante per studentet

Metaplani/ teknika me karte:

Studentet shkruajne nje perqasje te tyren te nje

perkufizimi apo aspekti te

qendrueshmerise – nje ide nje

karte.

Kartat mblidhen ne nje tabele

dhe ngjiten atje sipas permbajtjes

se tyre .

Keto duhet te rrine atje gjate

gjithe sesionit, me qellim

reflektimin e e secilit per

perkufizimin e pare me ecurine

e leksionit

1.2 15-20

min

Prezantim I shkurter ne

sfondin historik te

qendrueshmerise dhe

arritjeve kryesore te

perzgjedhura.

Marrja e nje pamjeje te

pare per

qendrueshmerine, sfondi

historik rendesi dhe te

kuptuarit e kontekstit te

diskutimeve te

qendrueshmerise sot

Prezantim nga lektori me

ndihmen e skemes qe tregon

arritjet kryesore me te medha

te qendrueshmerise , kryesisht

sipas politikave te OKB).

1.3 45-60

min

Prezantim i koncepteve te

ndryshme te

qendrueshmerise

dimensionale me fokus

kryesor ne konceptin tre

dimensional dhe nje

shembull praktik nga sektori

I menaxhimit te mbetjeve.

Nje pale e interesit social

nga ky sektor duhet

perfshire ketu, duke dhene

nje prezantim per temen,

dhe aspektete problematike

ne tre ose me shume

dimensione te

qendrueshmerise me

studentet. Keshtu, nje lidhje

me studentet duhet te

arrihet

–Cfare lidhje ka

qendrueshmeria me ta?

Konceptualizimi ndihmon

te kuptohet dhe analizohet

tema e qendrueshmerise

dhe me ndihmen e

shembujve nga sektori i

menaxhimit te mbetjeve,

studentet mund te arrijne

nje ikone sesi

qendrueshmeria i perket

edhe atyre.

Prezantimi i konceptualizimit nga

lektori dhe input shtese nga palet

e interesit si dhe nje perpunim

bashkepunues i ceshtjeve te

qendrueshmerise nga studentet

dhe palet e interesit. Diskutimi qe

ka lidhje me peshimin e

dimensioneve te ndryshme

rekomandohet.

1.4 15min Pergatitja per mesimin

pasardhes ( World Café/ loje

me role):

Vendimi per temen, e

qellim qe studentet te

kene kohe deri ne sesionin

tjeter

Brainstorming i studenteve

moderuar nga lektori

Pune me literaturen, internetin

Brainstorming ne temat e

tjera mund te jete

interesant nen aspektet e

qendrueshmerise, vendim

per temen dhe ndertimin e

grupit nga lektori me mjaft

studente ne cdo dimension

– nje fokus grup, nje

dimension.

Te mbledhin informacion

persa i perket perspektives

se tyre

Intervistat me palet e interesit,

nga studentet

Pushim midis sesioneve per te patur kohe per kerkim per temen (1 jave)

2.1 5 min Prezantim per perzierjen e

World Café/ lojes me role.

Studentet e dine si eshte

struktura e leksionit dhe

kuptojne sesi World Café/

loja me role do te

procedoje.

World Café/ loja me role

prezantohet nga lektori

2.2 20-25

min

Studentet mblidhen ne

fokus grupe ( nje dimension,

nje grup) dhe diskutojne te

gjitha aspektet e gjetura

gjate kerkimit brenda ketyre

grupeve.

Fokus ne nje dimension Diskutim brenda cdo dimesioni

2.3 20-30

min

Perzierja e grupeve – ne cdo

grup te ri te tre dimensionet

duhet te prezantohen. (Te

pakten nje student i cdo

fokus grupi) shkembim dhe

diskutim me argumentet e

diskutuata ne fokus grup.

Studentet behen te

ndergjegjshem per

perspektivat dhe aspektet

e tyre. Ata jane trainuar

gjithashtu ne te menduarin

e sistemeve

Diskutim i udhehequr nga studentet.

2.4 30-40

min

Zhvillimi dhe negociata e

zgjidhjeve potenciale te

qendrueshmerise (ne te

njejtin grup).

Ndergjegjesimi i

kompleksitetit dhe i

tensioneve midis

aspekteve qe ndikojne

temen e qendrueshmerise

dhe veshtiresine e gjetjen

e zgjidhjes se

qendrueshme

Diskutimi dhe brainstorming.

2.5 20-30

min

Prezantimi final i perqasjeve

potenciale per zgjidhjen ne

cdo grup ne plenium. Cdo

grup ka 5-10min kohe per

prezantimin.

Vizualizimi sesi perqasjet e

ndryshme potenciale te

qendrueshmerise shfaqen

ne te njejten teme.

Prezantimi nga studentet.

2.6 10-15

min

Reflektimi per rolin e dikujt

gjate metodes se

mesimdhenies per procesin

e negocimit gjate zhvillimit

te perqasjeve te zgjidhjes

dhe aplikimit te modelit tre

dimensional (ne plenium).

Reflektimi per konceptin

tre dimensional,

veshtiresia e gjetjes se

konsensusit dhe nese

konceptet ndihmojne te

strukturojne

kompleksitetin.

Diskutimi dhe reflektimi per te

gjithe leksionin, kryesisht per

procesin e negociatave dhe rolin

e gjithsecilit.

3.) Aneks

Arritjet e qendrueshmerise

Perkufizimi i pare i termit „qendrueshmeri“ - Shekulli 18 ne biznesin e pylltarise nga Carl von Carlowitz (1713) i cili kerkoi

per nje perdorim te vazhdueshem, konsistent dhe te qendrueshem te pyjeve à ne nje vit do te priteshin aq peme sa edhe do te rriteshin (Heinrichs et al. 2016: 6f)

Fundi i shkekullit te 18: Industrializimi - Shumica e aspekteve sociale dhe ekonomike te rendesishme- jo shume ekologjike

(Heinrichs et al. 2016: 7f)

Mjedisi dhe politika e qendrueshmerise

Decada Viti Cfare Informacioni 1970-80 1972 “Konferenca e OKB per

Mjedisin Njerezor” ne

Stockholm

Konferenca e pare nderkombetare e OKB

per mjedisin njerezor ne Stockholm, Suedi.

Delegatet aprovojne rekomandimet per

veprimet e qeverise dhe shtyse per krijimin

e Programit te OKB per mjedisin (UNEP). Me tej, u kuptua se aspektet mjedisore,

ekonomike dhe sociale prezupozojne dhe

ndikojne njera tjetren.

1980-90 1980 Unioni I ruajtjes Boterore

(IUCN) zhvilloi strategjine e

Ruajtjes Boterore

Teza kryesore: Zhvillimi ekonomik nuk do

te mirembahet nese funksioni I I eko-

sistemeve nuk do te ruhet.

1980 Komisioni I pavarur per

Ceshtjet e Zhvillimit

Nderkombetar me Brandt

Report

Komisioni Veri-Jug I temave te OKB:

- Mungesa e ushqimit - Rritja e popullsise

- Ceshtje te rritjes mjedisore

- Mungesa e rritjes se burimeve

1983 Palme Report Rezultati i Komisionit Veri- Jug te OKB

1984-87 “Komisioni Boteror per

Mjedisi dhe Zhvillimin”

(Brundtland Commission)

Komisioni Boteror per Mjedisin dhe

Zhvillimin publikoi “ E ardhja jone e

Perbashket” (The Brundtland Report), cili

analizon problemet globale si dhe

demonstron perqasje me zgjidhje spcifike.

Per realizimin e zhvillimit te qendrueshem

te tre aspektet kryesore duhet te

permbahen.

Komisioni Brundtland perkufizoi Zhvillimin e

Qendrueshem si: “Zhvillimi I qendrueshem

eshte zhvillimi qe ploteson nevojat e se

tashmes pa bere kompromis me aftesine e

brezave te ardhshem per te plotesuar

nevojat e tyre“ (UN 1987)

(ky eshte perkufizimi me i njohur i zhvillimit

te qendrueshem.)

1990-

2000

1992 “Konferenca e Kombeve te

Bashkuara per Mjedisin dhe

Zhvillimin – Samiti i Tokes) ne

Rio de Janeiro

Shumica e vendeve dhe 117 kryetaret e

shteteve moren pjese ne Konferencen e

OKB per Mjedisin dhe Zhvillimin ) Samiti i

Tokes), ne Rio de Janeiro, Brazil.

Pjesemarresit aprovuan 5 dokumente te

ndryshme : Deklaraten e Pyjeve ,

Konventen per Ndryshimet Klimatike,

Konventen per Diversitetin Biologjik,

Deklaraten e Rios per Mjedisin dhe

Zhvillimin dhe Axhenden 21. Axhenda 21

eshte nje program veprimi global per te

siguruar perdorimin e qendrueshem te

burimeve natyrore. Per me teper,

kerkohet nje partneritet global midis

shteteve.

1994-97 Konferencat e rradhes Konferencat e ndryshme te OKB pas

Samitit te Tokes, duke u perpjekur te

konkretizojne rekomandimet nga Axhenda

21

2000-10 2000 “Asambleja e Mileniumit” me

tete “Objektiva te Zhvillimit te

Mileniumit”

Objektivat e Zhivillimit te Mileniumit

kombinohen me kerkesat nga konferencat

e medha te viteve 1990 dhe demonstrojne

nje riorientim ne politiken e zhvillimit.

Aspektet kryesore kane te bejne me: -

Paqen, sigurine dhe carmatimin:

- Zhvillimin dhe uljen e varferise - Mbrojtjen e mjedisit te perbashket

Te drejtat e njeriut demokracine

dhe mireqeverisjen

Keto objektiva duhen plotesuar deri ne

2015.

2002 “Samiti Boteror per Zhvillimin

e Qendrueshem” ne

Johannesburg

104 lidera boterore dhe qindra delegate u

takuan ne Samitin Boteror per Zhvillimin e

Qendrueshem ne Johannesburg, Afrike e

Jugut dhe rane dakort per nje plan te

limituar per te ulur varferine e per te

mbrojtur mjedisin

2010-20 2012 “Konferenca e OKB per

Zhvillimin e Qendrueshem”

(Rio+20) ne Rio de Janeiro

Pjesa kryesore e Rio+20 jane pyetjet qe

kane te bejne me “ekonomite e gjelbra”

2015 “Samiti I OKB per Zhvillimin e

Qendrueshem” ne New York

me “Objektivat e zhvillimit te

qendrueshem”

Me shume se 150 lidera boterore aprovuan

17 Ojektivat e Zhvillimit (SDGs), te cilat u

hartuan mbi MDG. Ato kerkojne te

plotesohet ajo c’ka MDG nuk arriten dhe

synojne mbarimin e varferise, pabarazise

dhe promovimin e zhvillimit duke mbrojtur

mjedisin ne 15 vitet e ardhshme

Tabela e bazuar ne: Heinrichs et al. 2016: 8-12, Worldwatch Institute 2015 and UN-DESA (2016)

4.) Referenca

I gjithe informacioni ne kete material udhezimi eshte bazuar ne

burimet e meposhtme:

EEA (2013): Municipal waste management in Albania. Online: http://www.eea.europa.eu/publications/managing-municipal-solid- waste/albania-municipal-waste-management (last seen on 28.01.2016).

Heinrichs, H., Martens, P., Michelsen, G. & Wiek, A. (Eds.) (2016): Sustainability Science. An Introduction. Heidelberg, New York, London. Springer.

Metaplan GmbH (n.y.): Primer for the Metaplan Technique. How to moderate group discussions using the metaplan technique. Online: http://www.sswm.info/sites/default/files/reference_attachments/METAPLAN%20GMB H%20c%20ny%20Primer%20for%20the%20Metaplan%20Technique.pdf (last seen on 25.02.2016).

Ministry of Environment and Spatial Planning (2012): Strategy of the Republic of Kosovo on waste management 2012-2021. Online: http://mmph.rks- gov.net/repository/docs/+SRKMM_Ang_270038.pdf (last seen on 28.01.2016).

O’Grady, A., Mader, M., Kromp, R. & Meyer, J. (2015): ConSus Teaching Methods Handbook.

Renner, R. (2012): Role play “Scientific Conference – Panel Discssion”. Sustainicum Collection. Online: http://www.sustainicum.at/en/tmethods/view/19.Role-Play- Scientific-Conference-Panel-Discussion (last seen on 25.02.2016).

United Nations (UN) (1987): Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future. A/42/427. Online: http://www.un- documents.net/wced-ocf.htm (last seen on 10.01.2016).

United Nations Department of Economic and Social Affairs (UN-DESA) (2016): Sustainable Development Knowledge Platform. Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. Online: https://sustainabledevelopment.un.org/post2015/transformingourworld (last seen on 22.02.2016).

Worldwatch Institute (2015): Environmental Milestones. Online: https://www.worldwatch.org/brain/features/timeline/timeline.htm (last seen on 10.01.2016).