KONSTYTUCJA BIZNESU I INNE UŁATWIENIA DLA FIRM

marzec 2018

Szanowni Państwo,

jeśli przyjrzymy się historii najsilniejszych gospodarek świata, to dojdziemy do wniosku, że ich droga do bogactwa nie wynikała z wielkości terytorium, położenia geograficz-nego, gęstości zaludnienia, czy wskaźników makroekonomicznych. To wcale nie wyżej wymienione czynniki są kluczem do skutecznego wzmacniania siły gospodarek, zrów-noważonego rozwoju i dobrobytu społeczeństw. U podstaw tego, co stworzyło dzisiej-sze potęgi gospodarcze leży bowiem dobrej jakości partnerstwo na linii administracja publiczna-przedsiębiorca.

Dlatego, przy znaczącym współudziale środowisk przedsiębiorców, opracowaliśmy naj-większą reformę prawa gospodarczego po 1989 roku. Proponując tym samym pozy-tywny przełom we wzajemnych relacjach. Przełom, który w najlepszych gospodarkach świata jest po prostu normalnością i codziennym standardem.

Musimy w Polsce przerwać wreszcie to błędne koło wzajemnych egoizmów i zbudować relacje oparte na zaufaniu i partnerstwie. Jak napisał w swoim komentarzu, kilka stron dalej, jeden z przedstawicieli świata biznesu - państwo polskie nie jest łupieżcą, a polscy przedsiębiorcy nie są kombinatorami!

Polityka rozwoju społeczno-gospodarczego, strategiczne cele rozwojowe powinny nas łączyć, nie dzielić. Państwo jest naszym Dobrem Wspólnym, a to jest najmocniejszy argument za tym, że naszą polską drogę do bogactwa możemy zbudować tylko razem. Mam nadzieję, że dzisiaj rozpoczynamy nowy rozdział w historii współpracy między przedsiębiorcami i administracją publiczną. Nowy rozdział, który pozwoli nam wszyst-kim przekonać się, że Polska jest miejscem, gdzie warto realizować swoje pasje, ambicje, talenty i spełniać marzenia.

Konstytucja Biznesu – stanowiąca zasadniczy element naszego pakietu zmian – jest od-powiedzią na niedoskonałość dotychczasowych regulacji, które nie były w stanie w pełni zrealizować gwarancji dotyczących wolności gospodarczej, zapisanych w Konstytucji RP.

Konstytucja Biznesu razem z pakietem „100 zmian dla firm” oraz rozwiązaniami rozsze-rzającymi zachęty inwestycyjne na terenie całej Polski tworzą spójny system wspierania każdego rodzaju przedsiębiorczości w Polsce.

Mateusz MorawieckiPrezes Rady Ministrów

TO ZOSTAŁO JUŻ ZREALIZOWANE:

I. Konstytucja Biznesu – fundamenty zmian w otoczeniu

prawnym dla biznesu

Konstytucja Biznesu to pakiet 5 ustaw zmieniających polską rzeczywistość biznesową. Ich wprowadzenie to największa reforma prawa gospodarczego od prawie 30 lat..

Miejsce nowelizowanej niemal stukrotnie, nieczytelnej, przeregulowanej, a w praktyce nawet ignorowanej ustawy z 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej zajmie Pra-wo przedsiębiorców.

Prawo przedsiębiorców w sposób systemowy, jasno i zwięźle określa fundamenty ustroju gospodarczego Polski w duchu wolności gospodarczej. Dla firm ma być „kartą praw podstawowych”, która zwiększy świadomość przedsiębiorców w zakresie podsta-wowych zasad prowadzenia biznesu i przysługujących im gwarancji. Po 29 latach od transformacji gospodarki, prawo dotyczące przedsiębiorczości dojrzało do tego, aby ze-brać zbiór naczelnych reguł wspólnych, specyficznych i szczególnie ważnych dla gospo-darki w jednym podstawowym akcie prawa gospodarczego. W centrum tych przepisów jest przedsiębiorca i zespół jego uprawnień oraz gwarancji, a także zestaw obowiązków Państwa i jego administracji wobec przedsiębiorców.

Prawo gospodarcze musi opierać się na solidnych fundamentach. Tworzą je trzy podstawowe filary Prawa przedsiębiorców:

• zasady ogóle Prawa przedsiębiorców,

• klauzula pewności prawa,

• zasady tworzenia prawa gospodarczego.

Strażnikiem tych fundamentów Konstytucji Biznesu będzie m.in. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców.

Konstytucja Biznesu

4 5

Jak zmieniać prawo gospodarcze, by poprawić otoczenie prawne, w jakim funkcjonują polscy przedsiębiorcy? Musimy równolegle uwzględniać dwie perspektywy.

Pierwsza to spojrzenie horyzontalne, czyli wprowadzanie zmian, które reformują ramy prowadzenia biznesu, odnosząc się do podstawowych zasad wykonywania działalności gospodarczej.

Druga perspektywa to poszukiwanie barier i problemów w poszczególnych obszarach wykonywania działalności gospodarczej, z jakimi spotykają się polskie firmy w swojej codziennej praktyce. Są to zmiany, które przede wszystkim zwiększają pewność i prze-widywalność stosowania prawa, pobudzają inwestycje, znoszą lub ograniczają zbędne obciążenia biurokratyczne, przeciwdziałają powstawaniu zatorów płatniczych i przy-spieszają odzyskiwanie długów oraz tworzą niezbędną infrastrukturę prawną do roz-woju firm.

W obu tych sferach, od początku 2017 r. wprowadzonych zostało kilkaset zmian ko-rzystnych dla przedsiębiorców.

I.1. Zasady ogólne Prawa przedsiębiorców

Dzięki zasadom ogólnym w Prawie przedsiębiorców wyrażone zostały wartości, na których muszą się opierać relacje między biznesem i administracją. Są one dla prawa gospodarczego spoiwem, które z rozrzuconych w wielu ustawach przepisów tworzy system, świadczący o dojrzałości tej dziedziny prawa.

Zasady ogólne Prawa przedsiębiorców wyznaczają ramy prawne prowadzenia dzia-łalności gospodarczej w Polsce, konkretyzując i rozwijając zasady Konstytucji. Na tle innych norm prawnych zasady prawa wyróżniają się ponadprzeciętną doniosłością ak-sjologiczną, funkcjonalną i hierarchiczną – są to normy o najwyższej mocy prawnej. Wyrażają one wartości, na których opiera się dana dziedzina prawa i którymi kieruje się Państwo. Prawo dotyczące przedsiębiorczości nie ma dziś takiego systemu war-tości. Dzięki wyrażeniu zasad wprost w ustawie, będą one miały bezpośredni, prak-tyczny wpływ na praktykę działania organów władzy publicznej. Przedsiębiorca nie będzie „skazany” na poszukiwanie argumentów dla obrony swoich praw w Konstytucji, w orzecznictwie sądów czy tezach doktryny – będzie mógł powołać się na znacznie konkretniejszy przepis ze „swojej” ustawy.

Standard działania administracji przestanie być zbiorem abstrakcyjnych postulatów, a stanie się listą konkretnych dyrektyw, którymi organy muszą kierować się w codzien-nej praktyce, w każdej indywidualnej sprawie przedsiębiorcy.

Zasady ogólne Prawa przedsiębiorców to dyrektywy oddziałujące na całość relacji mię-dzy administracją a przedsiębiorcami. Wyznaczają standard działań organów władzy pu-blicznej w sprawach przedsiębiorców. Zamieszczenie tych zasad w pierwszych przepisach Prawa przedsiębiorców stanowi wyraźny sygnał dla organów, że muszą brać je pod uwa-gę przy załatwianiu wszystkich spraw przedsiębiorców. Zasady ogólne będą wpływały na sposób interpretacji i stosowania prawa - także zawartego w ustawach odrębnych. Przez pryzmat zasad ogólnych trzeba będzie interpretować przepisy innych ustaw. Wzmocni to jednolitość, stabilność i przewidywalność prawa w sferze jego stosowania.

Zasady ogólne są jednocześnie źródłem realnych gwarancji dla przedsiębiorców, któ-re powinny znaleźć odbicie w codziennej praktyce działania administracji publicznej. Wynikają z nich konkretne obowiązki organów. Przedsiębiorcy będą mogli powoływać się na zasady ogólne w ich sprawach przed organami. Ich naruszenie będzie podstawą uchylenia decyzji organu oraz spowoduje niemożność wykorzystania dowodów zebra-nych w trakcie kontroli prowadzonej z pogwałceniem tych zasad.

Wyartykułowanie zasad ogólnych Prawa przedsiębiorców zwiększy świadomość praw-ną przedsiębiorców oraz pozwoli urzeczywistnić ich konstytucyjne prawa i wolności w relacjach z administracją. Zmniejszy to ryzyko pomijania naczelnych zasad prawa go-spodarczego przy podejmowaniu przez administrację konkretnych rozstrzygnięć w in-dywidualnych sprawach.

6

Najważniejsze zasady ogólne Prawa przedsiębiorców to:

• zasada wolności działalności gospodarczej,

• zasada „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”,

• zasada domniemania uczciwości przedsiębiorcy,

• zasada przyjaznej interpretacji przepisów (in dubio pro libertate),

• zasada rozstrzygania wątpliwości faktycznych na korzyść przedsiębiorcy,

• zasada pewności prawa,

• zasada pogłębiania zaufania, bezstronności i równego traktowania,

• zasada szybkości działania.

I.2. Pewność prawa i przewidywalność działań administracji

Dla przedsiębiorców niezwykle ważna jest przewidywalność działań administracji. Ana-logiczne sprawy powinny być załatwiane w taki sam sposób. Dlatego jedną z zasad ogólnych Prawa przedsiębiorców jest zasada pewności prawa. Wyraża ona zakaz od-stępowania od utrwalonej praktyki załatwiania spraw bez ważnej przyczyny. Przed-siębiorca ma bowiem prawo układać swoje interesy w zaufaniu do utrwalonej prak-tyki działania organu, bez ryzyka niekorzystnych skutków prawnych. Tym bardziej, że w zaufaniu do takiej praktyki (np. licząc na uzyskanie określonego zezwolenia) przed-siębiorcy niejednokrotnie ponoszą wysiłek i koszty przygotowania się do określonej działalności lub inwestycji.

Analogiczna zasada została wprowadzona w 2017 r. do Kodeksu postępowania administracyjnego.

Istotnym elementem klauzuli pewności prawa są objaśnienia prawne, czyli pisane pro-stym, przystępnym językiem praktyczne wyjaśnienia najbardziej skomplikowanych przepisów. Będą one wydawane przez Ministrów z własnej inicjatywy lub na żądanie Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców. To odpowiedź na problem skomplikowa-nego prawa i niejednolitej praktyki stosowania przepisów.

Z klauzuli pewności prawa wynikają dla firm konkretne gwarancje. Jeśli przedsiębiorca zastosuje się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej organu lub do objaśnień praw-nych, będzie podlegał takiej samej ochronie, jaką daje interpretacja indywidualna. Z po-wodu zastosowania się do utrwalonej praktyki nie będzie mógł zostać obciążony kara-mi, wyższymi daninami ani innymi negatywnymi skutkami.

I.3. Tworzenie prawa gospodarczego

Prawo przedsiębiorców, jako pierwszy akt prawny na poziomie ustawowym, reguluje opracowywanie projektów aktów prawnych związanych z działalnością gospodarczą. Wprowadza katalog dyrektyw, które wyznaczają wysokie standardy procesu legislacyj-nego w zakresie prawa gospodarczego.

Zasady tworzenia prawa gospodarczego dotyczą nie tylko projektów rządowych, ale również poselskich, senackich i prezydenckich. Obejmują w szczególności:

• nakaz dokonywania Oceny Skutków Regulacji, obejmującej w szczególności, okre-ślenie skutków projektów dla przedsiębiorców z sektora MŚP (ekonomiczna analiza prawa),

• obowiązek analizy możliwości osiągnięcia celu tego aktu normatywnego za pomocą innych środków,

• obowiązek minimalizowania obciążeń nakładanych na przedsiębiorców i ich propor-cjonalność dla sektora MŚP,

• test zgodności projektów z Prawem przedsiębiorców,

• nakaz unikania nadimplementacji prawa Unii Europejskiej,

• obowiązkowe przeglądy deregulacyjne dokonywane corocznie przez Ministrów,

• obowiązek dokonania oceny funkcjonowania aktu prawnego na wniosek Rzecznika MŚP.

Prawo tworzone zgodnie z tymi dyrektywami będzie poprzedzone właściwymi analiza-mi i ukierunkowane na redukcję obciążeń, zwłaszcza tych dotyczących przedsiębiorców z sektora MŚP.

I.4. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców

Rzecznik MŚP to gwarant wdrożenia zasad Konstytucji Biznesu, wyspecjalizowany w działalności na rzecz ochrony praw przedsiębiorców. Będzie podejmował zarówno działania o charakterze systemowym, dotyczące ogółu przedsiębiorców, takie jak żą-danie wydania objaśnień prawnych do szczególnie skomplikowanych przepisów czy rozstrzygnięcia rozbieżności w orzecznictwie, jak i interwencje w indywidualnych sprawach, np. przez przystąpienie do postępowania administracyjnego, podatkowego albo wniesienie skargi do sądu administracyjnego.

Rzecznik MŚP będzie także opiniował akty prawne dotyczące działalności gospo-darczej, stojąc na straży reguł tworzenia prawa gospodarczego, zawartych w Prawie Przedsiębiorców. Może też wnioskować o dokonanie przeglądu i oceny aktów praw-nych pod kątem ewentualnej zmiany przepisów.

Konstytucja Biznesu

8 9

Do kompetencji Rzecznika MŚP będzie należało ponadto:

• występowanie do odpowiednich organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy usta-wodawczej,

• wspieranie mediacji pomiędzy przedsiębiorcami a organami administracji,

• występowanie do Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnio-skiem o rozstrzygnięcie rozbieżności w wykładni przepisów,

• wnioskowanie o wszczęcie postępowań przygotowawczych, wyjaśniających czy dys-cyplinarnych wobec osób, które naruszyły prawa przedsiębiorców,

• współpraca z organizacjami pozarządowymi, społecznymi i zawodowymi,

• zwracanie się do odpowiednich organów, organizacji i instytucji z wnioskami o pod-jęcie innych działań mogących wpływać pozytywnie na prawa i interesy przedsię-biorców.

Instytucja Rzecznika MŚP z powodzeniem funkcjonuje w krajach stwarzających przyja-zne warunki prowadzenia biznesu: w USA, Australii czy Korei Południowej.

Konstytucja Biznesu to nie tylko zmiany systemowe. Wprowadza także kolejne, konkretne uproszczenia dla przedsiębiorców:

• umożliwia przedsiębiorcom wpisanym do CEIDG korzystanie z prokury: przedsiębiorcy – osoby fizyczne będą mogły ustanawiać prokurentów,

• dzięki zmianom zawartym w Przepisach wprowadzających, przedsiębiorca w kontaktach z urzędami nie będzie musiał posługiwać się numerem REGON – jego identyfikatorem bę-dzie numer NIP,

• sprawy administracyjne będą mogły być załatwiane za pośrednictwem telefonu, SMS i in-nych środków komunikacji elektronicznej,

• uelastycznia warunki zawieszania działalności gospodarczej: daje możliwość zawieszenia działalności na czas nieokreślony, a także możliwość zawieszenia działalności, gdy pracow-nik przebywa na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym.

10

II. Zaufanie i partnerstwo w relacjach między administracją

i przedsiębiorcami

Prawo przedsiębiorców daje solidną, prawną podstawę do budowania wzajemnego za-ufania między urzędami i przedsiębiorcami. Zaufanie pozwoli na to, by relacje między administracją a biznesem opierały się na partnerstwie.

Ten kierunek zmian w relacjach między przedsiębiorcami i administracją umacniają inne rozwiązania, wprowadzane systematycznie od 2017 r., w tym:

• Rozstrzyganie wątpliwości na korzyść przedsiębiorcy: w postępowaniach admini-stracyjnych już od 1 czerwca 2017 r. obowiązują przepisy, zgodnie z którymi nieda-jące się usunąć wątpliwości faktyczne i prawne muszą być rozstrzygane na korzyść strony.

• Mediacja w administracji: w postępowaniach administracyjnych możliwa jest me-diacja. Jej celem może być polubowne rozwiązanie sporu między stronami postępo-wania. Mediacja może też służyć wyjaśnieniu wszystkich okoliczności faktycznych i prawnych sprawy w atmosferze dialogu między stroną (lub stronami) a organem administracji, z pomocą bezstronnego mediatora. Ustalenia dokonane w trakcie me-diacji są dla organu wiążące. Dzięki mediacji sprawa może być załatwiona szybciej.

• Podstawy do zawierania ugód przez podmioty publiczne: podmioty publiczne mogą zawierać korzystne ugody w sprawach cywilnych, bez ryzyka postawienia im zarzutu naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Wystarczy dokonanie oceny, z której wynika, że zawarcie ugody jest korzystniejsze niż proces sądowy. Podmioty sektora finansów publicznych nie muszą dzięki temu prowadzić często wieloletnich, generują-cych duże koszty procesów, ze świadomością, że ostatecznie przegrają spór. Sprawa może zostać załatwiona polubownie.

• Sprawiedliwe kary administracyjne: wprowadzone zostały zasady stosowania kar administracyjnych. Wymierzając karę organ musi uwzględniać okoliczności narusze-nia prawa. Jeżeli waga przewinienia jest znikoma, powinien wręcz odstąpić od nało-żenia kary. Ustalone zostały także terminy przedawnienia kar administracyjnych oraz zasady stosowania ulg w ich wykonaniu (rozłożenie kary na raty, odroczenie płatności czy umorzenie kary). Dzięki temu kary administracyjne nie będą stosowane automa-tycznie – będą adekwatne do przewinienia.

• Współdziałanie organów: zarówno Kodeks postępowania administracyjnego jak i Prawo przedsiębiorców wprowadzają zasadę współdziałania organów. Oznacza ona, że organy administracji nie są jedynie „biernymi odbiorcami” dowodów i wniosków, ale też aktywnie współpracują ze sobą w celu pełnego i sprawnego wyjaśnienia danej sprawy.

• Proporcjonalne wymagania organów: organy administracji nie mogą żądać od przed-siębiorcy dowodów ani innych dokumentów, które nie są konieczne do załatwienia sprawy. Jeśli w danej sprawie wymagany jest dokument w szczególnej formie, np. akt notarialny, pracownik organu powinien przyjąć od strony kopię i poświadczyć ją za zgodność z oryginałem. Przedsiębiorca nie musi ponosić kosztów odpisów notarial-nych. To jeden z przejawów zasady proporcjonalności, wprowadzonej we wszystkich postępowaniach dotyczących przedsiębiorców.

• Informowanie o niespełnionych warunkach do uzyskania decyzji: organ ma obowią-zek poinformowania strony o niespełnieniu przesłanek (np. do uzyskania zezwolenia) zanim wyda decyzję odmowną. Strona może dzięki temu uzupełnić dowody i uniknąć odmowy organu.

Konstytucja Biznesu

12 13

III. Pas startowy dla początkujących firm

• Działalność nierejestrowa: na podstawie Prawa przedsiębiorców drobną działalność zarobkową, z której osiągany jest przychód do 50% minimalnego wynagrodzenia (obecnie: 1050 zł miesięcznie), można prowadzić w sposób wolny – bez konieczności wpisu w CEIDG i wiążących się z tym konsekwencji, także finansowych w postaci składek ZUS (działalność nierejestrowa). Osoba, która chce postawić pierwsze kroki w biznesie będzie mogła zająć się rozwijaniem swojego pomysłu i poszukiwaniem klientów, zamiast skupiać się na formalnościach związanych z założeniem firmy.

Działalność nierejestrowa to rozwiązanie nie tylko dla początkujących firm, ale także dla osób, których działalność gospodarcza ma charakter dorywczy lub okazjonalny, tj. dla osób, które chcą dorobić do pensji, emerytury czy stypendium.

• Ulga na start: Prawo przedsiębiorców przewiduje też tzw. ulgę na start, czyli zwol-nienie początkujących przedsiębiorców ze składek na ubezpieczenie społeczne przez pierwsze 6 miesięcy działalności gospodarczej. Po tym okresie, tak jak dotąd, będzie przysługiwał 2-letni okres obniżonych składek (tzw. mały ZUS).

Z ulgi na start będą mogły skorzystać również osoby, które podejmują działalność gospodarczą ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia.

W ciągu 10 lat ulga na start przyniesie początkującym przedsiębiorcom ok. 8 mld zł oszczędności.

Konstytucja Biznesu

15

IV. Ograniczenia w kontrolach

Aby zmniejszyć uciążliwość kontroli prowadzonych w firmach, już 1 stycznia 2017 r. wprowadzone zostały ważne gwarancje dla przedsiębiorców i inne ograniczenia kontroli:

• kontrole wobec przedsiębiorców muszą być prowadzone na podstawie analizy ryzyka naruszenia prawa, co oznacza mniej kontroli „na oślep”, a tym samym mniej kontroli dla uczciwych, więcej dla nieuczciwych,

• wprowadzono zakaz ponownej kontroli w tym samym zakresie,

• uregulowany został tryb pobierania próbek i oględzin, który pozwala na szybkie za-bezpieczenie dowodów, bez utrudnień w bieżącej działalności,

• na przewlekłość kontroli przedsiębiorca może wnieść skargę do sądu administracyjnego,

• na wniosek przedsiębiorcy mogą być prowadzone wspólne kontrole różnych organów,

• informacje o procedurach kontroli są publikowane na stronach www, dzięki czemu przedsiębiorcy mają do nich łatwy dostęp.

Wprowadzenie tych ograniczeń doprowadziło do znacznego zmniejszenia liczby kontroli, bez uszczerbku dla ich efektywności. ZUS kontrolował w poprzednich latach ok. 80 tys. przedsię-biorców rocznie. Według danych za I-III kw. 2017 r., dzięki analizie ryzyka, przeprowadzono zaś tylko 45 tys. kontroli.

Prawo przedsiębiorców umacnia ograniczenia w kontrolach. Wprowadza zasadę, że do-wody zebrane w kontroli prowadzonej z naruszeniem prawa nie mogą być wykorzy-stywane w postępowaniach wobec przedsiębiorcy. Umożliwia też wniesienie sprzeci-wu, jeśli organ narusza zakaz ponownej kontroli.

V. Punkt Informacji dla Przedsiębiorcy

Konstytucja Biznesu wprowadza działający on-line Punkt Informacji dla Przedsiębiorcy.

Będzie to rozwinięcie obecnej strony www.biznes.gov.pl. Punkt nie tylko wyjaśni, w jaki sposób załatwić poszczególne sprawy urzędowe, ale też umożliwi np. uiszczanie opłat urzędowych czy uzyskanie zaświadczenia o niezaleganiu z podatkami lub składkami. Będzie także dostarczał przedsiębiorcom jasnych i precyzyjnych informacji o przepi-sach dotyczących wykonywania działalności gospodarczej – zgodnie z przyjętymi za-łożeniami o potrzebie prowadzenia spraw przy wykorzystaniu nowych technologii ko-munikacyjnych,

Punkt będzie też przypominał przedsiębiorcom, przez SMS lub e-mail, np. o zbliżają-cych się terminach urzędowych. Na stronie internetowej będą też publikowane wyja-śnienia dotyczące zagadnień prawnych budzących najwięcej wątpliwości w praktyce. Możliwe będzie wreszcie zgłaszanie propozycji usprawnień czy likwidacji konkretnych obciążeń administracyjnych.

VI. Czytelne prawo dla inwestorów zagranicznych

Częścią Konstytucji Biznesu jest także ustawa regulująca zasady i formy uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Polski. Materia rozrzucona wcześniej w kilku ustawach została w sposób kompleksowy i spójny uregu-lowana w odrębnym akcie prawnym.

Konstytucja Biznesu

16 17

VII. Szybsze załatwianie spraw w urzędach

Od 1 czerwca 2017 r. obowiązują w Kodeksie postępowania administracyjnego rozwią-zania, które przyspieszają załatwianie spraw administracyjnych.

• Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy jest opcjonalny: strona nie musi czekać na powtórną decyzję Ministra czy Samorządowego Kolegium Odwoławczego – może od razu skierować skargę do sądu administracyjnego.

• W przypadku innych aktów i czynności administracji (np. interpretacji podatkowych) nie jest już konieczne wezwanie organu do usunięcia naruszenia prawa przed wnie-sieniem skargi do sądu administracyjnego.

• Decyzje przekazujące sprawę do ponownego rozpatrzenia można zaskarżyć do sądu w przyspieszonej procedurze (sprzeciw). Sąd musi rozpatrzyć sprzeciw w ciągu 30 dni. Jeśli sprzeciw jest uwzględniony, sprawa nie może zostać przekazana do I in-stancji, a organ, który podjął pochopnie taką decyzję może zostać ukarany grzywną.

• Strona może w odwołaniu od decyzji żądać wydania przez organ II instancji decyzji rozstrzygającej sprawę zamiast decyzji przekazującej sprawę do ponownego rozpa-trzenia.

• Wprowadzone zostały nowe, klarowne zasady zaskarżenia bezczynności i przewle-kłości organów administracji.

• Uregulowana została ramowa procedura milczącego załatwienia sprawy i postępo-wania uproszczonego.

Konstytucja Biznesu

18 19

VIII. Pakiet wierzycielski

Od 1 czerwca 2017 r. obowiązują rozwiązania, które przeciwdziałają powstawaniu za-torów płatniczych oraz ułatwiają wierzycielom odzyskiwanie długów.

• Spory o kwoty do 20 tys. zł są rozpatrywane przez sądy w szybszym postępowaniu uproszczonym (próg ten został podniesiony o 10 tys. zł).

• Wprowadzone zostały kompleksowe zmiany, które przyspieszają rozpoznawanie po-zwów zbiorowych oraz zwiększają możliwości korzystania z postępowania grupowe-go przez przedsiębiorców, szczególnie MŚP. Mogą oni dzięki temu w szybszej i tań-szej procedurze wspólnie dochodzić swoich roszczeń, np. wynikających z naruszenia prawa konkurencji.

• W wykazie majątku dłużnika, składanym w toku egzekucji, zawarta jest informacja o czynnościach krzywdzących wierzycieli. Dzięki temu wierzyciel może uzyskać in-formacje o majątku dłużnika, który np. został przekazany w darowiźnie najbliższemu członkowi rodziny, by utrudnić egzekucję długów.

Na etapie wdrażania są zaś zmiany, które zwiększają możliwości oceny wiarygodności płatniczej. Chodzi m.in. o utworzenie Rejestru Należności Publicznoprawnych, w któ-rym będzie można sprawdzić, czy kontrahent nie zalega np. z podatkami czy karami administracyjnymi. Zadłużenie „prywatne” będzie zaś można łatwiej, taniej i w sposób bardziej kompleksowy sprawdzić w rejestrach biur informacji gospodarczej. Za pomocą jednego wniosku do BIG-u, można uzyskać pełny raport z rejestrów wszystkich biur informacji gospodarczej i z rejestrów publicznych. Można również zlecić biuru wyko-nanie analizy przewidywanych zachowań płatniczych przedsiębiorcy, czyli tzw. modelu predykcyjnego. Ponadto, termin od dnia wymagalności, po którym można zgłosić infor-mację o długu do biura został skrócony z 60 do 30 dni.

20

IX. Uproszczenia dla branży budowlanej

W 2017 r. weszło w życie szereg uproszczeń dla branży budowlanej:

• drobne odstępstwa od projektu budowlanego (do 2%) są akceptowane bez żadnych formalności,

• szereg robót budowlanych nie wymaga już zgłoszenia lub pozwolenia (np. parterowe budynki gospodarcze i wiaty do 35 m kw.),

• zgłoszenia budowlane są rozpatrywane maksymalnie 21 dni,

• deregulacja obowiązków szkoleniowych - zlikwidowane zostały zbędne szkolenia i egzaminy dla pracowników sektora budowlanego (zwolniono operatorów 24 rodza-jów maszyn z egzaminu, co skutkuje oszczędnością 600 tys. godz. pracy),

• wprowadzone zostały klarowne zasady odpowiedzialności inwestora wobec podwy-konawców – podwykonawcy mogą sami zgłaszać swój udział w budowie inwesto-rowi, a jeśli ten nie sprzeciwi się na piśmie w ciągu 30 dni, odpowiada za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy,

• uproszczenia dotyczące dozoru technicznego.

X. Elektronizacja i skrócenie okresu przechowywania

akt pracowniczych

1 stycznia 2019 r. wejdą w życie ważne zmiany dotyczące przechowywania akt pracow-niczych i ich elektronizacji.

Po pierwsze, pracodawcy będą przechowywać akta pracownicze krócej: 10, zamiast obecnych 50 lat. ZUS będzie dysponował wszystkimi danymi potrzebnymi do uzyska-nia świadczeń i ustalenia ich wysokości. Będą one zapisane na koncie ubezpieczonego.

Po drugie, pracodawcy będą mogli prowadzić dokumentację pracowniczą w postaci elektronicznej, co jest wyjściem naprzeciw trwającej już w biznesie cyfrowej trans-formacji. Jeśli pracodawca zdecyduje się na tę formę archiwizacji akt, dotychczasowa dokumentacja papierowa zostanie zeskanowana i opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

Roczne koszty administracyjne z tytułu prowadzenia i przechowywania dokumentacji pracowniczej przedsiębiorców wynoszą ok. 130 mln zł. Skrócenie okresu przechowy-wania oraz elektronizacja znacząco obniżą te wydatki.

W ustawie znalazła się jeszcze zmiana, która dostosowuje prawo do oczekiwań pracowników i pracodawców. Pensja będzie wypłacana domyślnie na konto pracownika. Żeby otrzymać ją w gotówce, pracownik będzie musiał złożyć pracodawcy stosowne oświadczenie. Dzisiaj jest odwrotnie - domyślną formą jest wypłata wynagrodzenia w gotówce.

Konstytucja Biznesu

22 23

XI. Różne dziedziny – wiele uproszczeń

Na otoczenie prawne biznesu składa się wiele przenikających się czynników. To ozna-cza, że na działalność gospodarczą wpływa więcej niż jedna gałąź prawa. Dlatego wpro-wadzone od 2017 r. uproszczenia dla firm dotyczą tak wielu różnych sfer:

• przedsiębiorcy mogą dokonywać jednorazowej amortyzacji do 100 tys. zł rocznie, jeśli kupią maszyny lub urządzenia za nie mniej niż 10 tysięcy zł,

• firmy muszą prowadzić pełną księgowość dopiero po osiągnięciu 2 mln euro rocznych przychodów, co daje 200 mln zł oszczędności rocznie,

• limit przychodów uprawniający do korzystania z opodatkowania działalności gospo-darczej w formie ryczałtu został podniesiony ze 150.000 euro do 250.000 euro, co daje oszczędności dla przedsiębiorców w wysokości ok. 26 mln zł rocznie,

• Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych oraz regulaminy pracy i wynagradzania pracodawcy muszą tworzyć dopiero przy zatrudnianiu 50, a nie 20 pracowników,

• zredukowane zostały obowiązki środowiskowe – przedsiębiorcy nie muszą składać sprawozdań, gdy naliczona opłata z tytułu korzystania ze środowiska nie przekracza 100 zł, zostali też zwolnieni z niektórych obowiązków w zakresie przeprowadzania kampanii edukacyjnych,

• klarownie uregulowano często wykorzystywaną w praktyce prokurę mieszaną,

• sobota została uznana za dzień wolny od pracy przy obliczaniu terminów we wszyst-kich procedurach,

• Główny Urząd Miar stał się jednostką prowadzącą prace B+R i udostępniającą ich wyniki firmom – reforma GUM dokonana w 2017 r. urzeczywistnia transfer techno-logii z jednostki publicznej do przemysłu.

Konstytucja Biznesu

25

XII. Zmiany w zamówieniach publicznych

W 2016 r. weszły w życie zmiany w Prawie zamówień publicznych. Nowelizacja miała na celu wdrożenie do polskiego prawa dwóch dyrektyw UE. Stanowiła także pierw-szy etap przekształcenia systemu zamówień publicznych w silny instrument realizacji polityki gospodarczej i społecznej państwa. Była elementem realizacji Planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju w zakresie nowej, inteligentnej polityki zakupowej.

Nowelizacja wprowadziła rozwiązania korzystne dla polskich przedsiębiorców, szcze-gólnie małych i średnich:

• uproszczenie procedur udzielania zamówień publicznych m. in. poprzez wprowadze-nie zasady przedkładania dokumentów potwierdzających brak podstaw wykluczenia i spełnianie warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji tylko przez wy-konawcę, który złożył najlepiej ocenioną ofertę,

• promocja pozacenowych kryteriów oceny ofert – kryterium ceny może mieć wagę (znaczenie) wyższą od 60% (co najmniej 60 pkt na 100 pkt), tylko gdy przedmiot za-mówienia jest ustandaryzowany, a zamawiający opisze te standardy,

• wzmocnienie możliwości żądania przez zamawiającego osobistego wykonania klu-czowych części zamówienia, czyli ograniczenie problemu tzw. „firm teczek” – zamó-wienie wykonuje ten, kto rzeczywiście dysponuje potencjałem do jego wykonania,

• obowiązkowe umowy o pracę, w przypadku gdy wykonanie czynności w zakresie realizacji zamówienia polega na wykonywaniu pracy,

• większe możliwości udzielania zaliczek,

• rozszerzenie możliwości promowania innowacyjności w systemie zamówień publicz-nych, przede wszystkim poprzez wdrożenie do prawa polskiego tzw. partnerstwa in-nowacyjnego,

• ułatwienia dotyczące udzielania zamówień w częściach – zasadą ma być podział zamówień na mniejsze części, by zwiększyć dostępność zamówień dla mniejszych przedsiębiorców, obowiązkowa publikacja planu postępowań o udzielenie zamówień na dany rok – zwiększa dostępność informacji o zamówieniach i pozwala na lepsze przygotowanie się wykonawców do udziału w nich,

• rozszerzenie środków ochrony prawnej dla zamówień, których wartość nie przekra-cza progów unijnych – można zaskarżyć określenie warunków udziału w postępowa-niu oraz wybór najkorzystniejszej oferty, co do tej pory nie było możliwe,

• wprowadzenie możliwości racjonalnego „zarządzania” sporem przed Krajową Izbą Odwoławczą - przewidziano skutki częściowego uwzględnienia odwołania, co po-winno usprawnić procedurę odwoławczą.

Konstytucja Biznesu

26 27

PROJEKTY W TRAKCIE REALIZACJI:Na zaawansowanym etapie są prace nad kolejnymi zmianami prawnymi dla firm.

I. Pakiet uproszczeń dla MŚP

1 stycznia 2019 r. powinien wejść w życie kolejny pakiet uproszczeń dla przedsiębior-ców. Tym razem dotyczą one prawa podatkowego i gospodarczego. To niemal 60 zmian o charakterze deregulacyjnym i uproszczeniowym, których celem jest poprawa otocze-nia prawnego dla biznesu, przede wszystkim przedsiębiorców z sektora MŚP.

Najważniejsze uproszczenia zawarte w Pakiecie dla MŚP:

• Podwyższenie progu „małego podatnika” w PIT i CIT do 2 mln euro rocznej wartości sprzedaży (dziś ten limit to 1,2 mln euro). Dzięki temu większa liczba przedsiębiorców skorzysta z korzystniejszych zasad amortyzacji, rozliczeń kwartalnych czy – w wy-padku CIT – niższej, bo 15-proc. stawki podatku.

• Z punktu widzenia rozwoju firm rodzinnych istotna będzie zmiana polegająca na moż-liwości zaliczenia do kosztów podatkowych wynagrodzenia za pracę współpracują-cego małżonka.

• Wprowadzenie rozwiązania pozwalającego na jednorazowym rozliczeniu całości po-niesionej straty do 5 mln zł w jednym roku podatkowym. Pośrednio stanowi to za-chętę do inwestowania (podejmowania ryzyka). Nawet w przypadku niepowodzenia danej inwestycji przedsiębiorcy będą bowiem mogli szybciej zrzucić związany z nią finansowy bagaż.

• Ważną praktyczną zmianą jest też ujednolicenie formularzy deklaracji podatkowej dla podatków od nieruchomości czy podatku leśnego. Są to podatki lokalne i dziś kształt takich formularzy różni się zależnie od gminy. Generuje to utrudnienia dla firm posiadających nieruchomości na terenie więcej niż jednej gminy. Projekt zakłada, że wzór formularza będzie ustalał MF, a deklaracje będzie można składać w formie elektronicznej.

• Ograniczenie obowiązku prowadzenia okresowych szkoleń BHP dla pracowników ad-ministracyjno-biurowych. Ograniczenie to obejmie m.in. handel, gastronomię i więk-szość usług.

• Dla pracodawców istotną zmianą będzie też wprowadzenie możliwości wezwania na badanie kontrolne chorego pracownika korzystającego ze zwolnienia L4 za pośred-nictwem telefonu czy maila (a nie tylko listem poleconym jak jest dziś). Biorąc pod uwagę, że stanowcza większość zwolnień lekarskich trwa do dwóch tygodni, obecna regulacja w praktyce znacznie utrudnia weryfikację prawidłowości zwolnień.

• Ułatwienia prawne w funkcjonowaniu spółek z o.o., czyli najpopularniejszego typu spółki handlowej. Będą one polegać m.in. na umożliwieniu podejmowania wszystkich uchwał pisemnie, w trybie obiegowym (czyli bez potrzeby zwoływania zgromadze-nia), albo na doprecyzowaniu skutków prawnych czynności dokonanych w imieniu spółki przez nieprawidłowo obsadzony zarząd. Dziś kwestia ta budzi wątpliwości są-dów i rodzi ryzyka prawne dla wielu umów.

• Projekt wprowadza nowe, alternatywne do obecnych, reguły opłacania podatku do-chodowego od przychodów z emisji obligacji. Zasady emisji obligacji w Polsce będą dzięki temu bardziej atrakcyjne dla polskich i zagranicznych emitentów. Dzisiaj obli-gacje są często emitowane za granicą, gdyż jest to dla emitenta bardziej opłacalne.

Zgodnie z nowymi zasadami, emitent obligacji oraz ich nabywcy - nierezydenci zo-staną zwolnieni z podatku dochodowego od odsetek i dyskonta z obligacji. Podatnik będzie płacił zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ze zbycia obligacji w wysokości 0,5 %. Płatność podatku będzie mogła zostać rozłożona na raty, płat-nych w stosunku rocznym w terminie płatności CIT.

• Projekt likwiduje też niektóre obowiązki informacyjne dla przedsiębiorców, m.in. o okresie zawieszenia wykonywania działalności czy o prowadzeniu księgi przycho-dów i rozchodów.

Konstytucja Biznesu

28 29

II. Sukcesja firm

Dzięki staraniom kolejnych pokoleń firma może korzystać z budowanej latami renomy i zaufania konsumentów, z możliwości współpracy z gronem stałych, zaufanych part-nerów czy z doświadczenia pracowników. Obecnie jest to jednak niemożliwe, gdy firma prowadzona jest na podstawie wpisu do CEIDG. Problemy z sukcesją powodują, że firmy nie mogą rozwijać się i rosnąć w siłę w sztafecie pokoleń.

Wiele polskich firm już stanęło albo niebawem stanie przed wyzwaniem przeprowadze-nia sukcesji. Ich duża część to firmy rodzinne. W CEIDG wpisanych jest blisko 200 tys. osób, które ukończyły 65. rok życia. Według szacunków PARP w najbliższych latach szacowana liczba polskich firm rodzinnych przekazywanych następcom wynosić będzie rocznie nawet około 100 tys.

Rząd przyjął ustawę, która kompleksowo rozwiązuje ten problem. Wprowadza moż-liwość kontynuacji działalności firmy zmarłego jako tzw. przedsiębiorstwa w spadku, prowadzonego przez zarządcę sukcesyjnego. Dzięki temu firma zachowa pracowników, numer NIP i ciągłość rozliczeń podatkowych, będzie można dalej wykonywać koncesje czy zezwolenia uzyskane przez przedsiębiorcę, a także realizować zawarte przez niego kontrakty handlowe.

Zarządcę sukcesyjnego będzie mógł przede wszystkim powołać sam przedsiębiorca za życia. To bardzo proste rozwiązanie – wystarczy oświadczenie na piśmie i wpis do CEIDG (bez opłat). Po śmierci przedsiębiorcy zarządca będzie mógł natychmiast przejąć prowadzenie bieżącej działalności firmy.

Ustawa przewiduje też „mechanizm awaryjny” – powołanie zarządcy sukcesyjnego przez osoby dziedziczące przedsiębiorstwo lub małżonka przedsiębiorcy. Może to na-stąpić w terminie 2 miesięcy od śmierci, za zgodą 85% uprawnionych. W tym przypadku przewidziany został wymóg aktu notarialnego.

Zarządca sukcesyjny będzie mógł prowadzić firmę aż do zakończenia formalności spad-kowych (podziału spadku), maksymalnie 2 lata. Sąd będzie mógł w szczególnych przy-padkach przedłużyć zarząd sukcesyjny na okres do 5 lat.

Konstytucja Biznesu

31

III. Niekaralność pracowników

sektora finasowego

Jeszcze w 2018 r, podmioty sektora finansowego, np. banki, zakłady ubezpieczeń i in-stytucje pożyczkowe, a także instytucje takie jak NPB czy KNF, będą również mogły sprawdzać niekaralność pracowników i kandydatów do pracy.

Z działalnością podmiotów sektora finansowego wiąże się szczególna skala zagrożeń. Brak możliwości weryfikacji niekaralności osób zatrudnianych w tych podmiotach osła-bia bezpieczeństwo obrotu. Zmniejsza też konkurencyjność polskich firm i negatywnie wpływa na decyzje o inwestycjach w tym sektorze rynku.

IV. Prosta spółka akcyjna – nowe narzędzie

dla innowacyjnego biznesu

Prosta Spółka Akcyjna (PSA) to nowa forma prawna prowadzenia biznesu, projektowa-na z myślą o innowacyjnych firmach – startupach:

• PSA będzie można dostosować do swoich potrzeb – jej najważniejszą cechą jest duża elastyczność założycieli w kształtowaniu relacji w spółce, jej struktury majątkowej i organizacyjnej,

• wkładem do spółki może być to, co stanowi najważniejszy początkowy kapitał startu-pu – nie trzeba tworzyć „sztucznego” często kapitału zakładowego,

• kapitałem pieniężnym spółki można dysponować łatwiej niż w przypadku innych spółek kapitałowych – nie będą konieczne procedury podwyższania kapitału zakła-dowego,

• akcje spółki można wyposażyć w różnorodne prawa, np. zapewnić odpowiednią „siłę” akcjom założycielskim albo wyemitować akcje nieme,

• założyciele spółki mogą skorzystać z modelowych klauzul inwestorskich,

• PSA do działania potrzebuje jedynie zarządu (brak obowiązkowej rady nadzorczej), założyciele mogą jednak również powołać radę dyrektorów, która zajmie się zarówno zarządem jak i nadzorem w spółce,

• w razie niepowodzenia – można skorzystać z uproszczonej likwidacji.

Konstytucja Biznesu

32 33

V. Polska Strefą Inwestycji

Dzięki zmianom w funkcjonowaniu Specjalnych Stref Ekonomicznych więcej firm, w tym także te małe i średnie, będzie mogło korzystać z zachęt podatkowych dla inwestorów. Zasady działania Specjalnych Stref Ekonomicznych w Polsce zmieni ustawa o wspiera-niu nowych inwestycji.

Najważniejsze zmiany:

• Zachęty podatkowe dostępne w całej Polsce, na terenach, na których można prowa-dzić działalność gospodarczą. MŚP nie będą musiały przenosić się do Stref i inwe-stować z dala od dotychczasowego obszaru działania. Zlikwidowana zostanie długo-trwała i obciążająca przedsiębiorcę procedura zmiany granic SSE.

• Warunki uzyskania zwolnienia z podatku będą zależeć od wielkości firmy oraz od stopy bezrobocia w danym powiecie.

• Wymagane nakłady inwestycyjne zostaną dostosowane do możliwości firm, w za-leżności czy są to mikro, małe czy średnie przedsiębiorstwa. Uwzględniana będzie także sytuacja gospodarczo-społeczna na danym terenie, w tym zasada, że im wyższe bezrobocie w powiecie, tym niższe wymagane nakłady inwestycyjne.

• Premiowane będą inwestycje w miastach średnich, tracących funkcje gospodarcze i społeczne. Na preferencje będą mogły liczyć również pozostałe regiony, w których występuje wysoki bezrobocie.

• Premiowane będą przede wszystkim przedsięwzięcia, które mają wpływ na konku-rencyjność i innowacyjność regionalnych gospodarek, a w konsekwencji na rozwój gospodarczy Polski.

• Decyzja dotycząca preferencji wydawana będzie na czas określony – standardowo od 10 do 15 lat. Jednak im wyższa pomoc publiczna w regionie dozwolona przez Unię Europejską, tym dłuższy możliwy okres zwolnienia. Nowa ustawa nie wprowadza żadnych zmian nabytych praw dla inwestycji, które działają już w SSE.

• Spółki zarządzające Strefami odegrają nową rolę w przyciąganiu inwestycji. Będą głównym punktem kontaktu w regionie do obsługi inwestora, a także regionalnym koordynatorem udzielania pomocy publicznej w obszarze instrumentu zwolnień po-datkowych i dotacji rządowych.

Możesz realizować inwestycje tam, gdzie chcesz

Wsparcie dostępne na terenie całego kraju tam, gdzie tego potrzebujesz.

Wsparcie również dla mikro i małych firm

Już inwestycje w kwocie 200 tys. zł mogą kwalifikować się do objęcia wsparciem.

Wspieramy wartościowe projekty

To czy uzyskasz wsparcie zależy od Twojego pomysłu. Projekty innowacyjne bądź wysokojakościowe mają większą szansę na otrzymanie zezwolenia.

Nacisk na rozwojowe i stabilne miejsca pracy

Będziemy motywować i zachęcać do tworzenia stabilnych, dobrze płatnych miejsc pracy, oferujących możliwości rozwoju.

Ułatwimy współpracę z nauką i szkolnictwem

Przedsiębiorcy otrzymają pomoc w nawiązywaniu trwałych relacji z jednostkami naukowymi i szkołami. Oferujemy wsparcie transferu wiedzy i budowania zaplecza kadrowego.

Konstytucja Biznesu

34 35

NAD TYM RÓWNIEŻ PRACUJEMY:

I. Nowe prawo dotyczące zakupów publicznych

Zmiany w zamówieniach publicznych wprowadzone w 2016 r. były pierwszym etapem reformy systemu zamówień. Teraz nadszedł czas na kompleksowe zmiany.

Zakupy publiczne stanowią najważniejsze narzędzie inwestycyjne państwa, generujące co roku ponad 10% polskiego PKB. Jednostki publiczne powinny wdrożyć nowoczesny model zakupów i wykorzystywać to narzędzie w sposób bardziej efektywny, uzyskując większą wartość z wydanych pieniędzy i jednocześnie wspierać budowę zrównoważo-nej, innowacyjnej gospodarki realizującej również cele społeczne. Nowoczesne prze-targi, w ramach których w każdym roku wydawane jest około 170 mld złotych, mogą zapewnić społeczeństwu wysokiej jakości usługi publiczne. Mogą poprawić warunki życia poprzez lepszą realizację dużych zamówień infrastrukturalnych, cyfryzację kon-taktu z administracją, budowę nowoczesnych jednostek naukowych oraz badawczych. Lepiej realizowane zakupy publiczne generują wzrost gospodarczy a także podnoszą konkurencyjność opartą na innowacjach i cyfryzacji.

Nowa kompleksowa regulacja zakłada przede wszystkim przestawienie się z modelu nastawionego na drobiazgową realizację procedury na większą elastyczność i budowa-nie lepszej efektywności zakupów publicznych. Poszukujemy nowych rozwiązań spoty-kając się z uczestnikami rynku zamówień publicznych – zamawiającymi i wykonawcami, a także przedstawicielami świata nauki. Mamy ambicje, żeby nowe prawo dot. zakupów publicznych było spójne i stabilne, uwzględniające postulaty zmian płynące z rynku i stanowiące odpowiedź na zidentyfikowane bariery.

Planowane zmiany dotyczą kilku obszarów:

• wzmocnienie efektywności zakupów publicznych, • uproszczonej regulacji dokonywania zakupów publicznych poniżej progów,• zamawiania innowacyjnych produktów i usług,• zniwelowania uprzywilejowanej pozycji zamawiającego i narzucania niekorzystnego

dla wykonawcy wzorca umowy,• dodatkowe wsparcie MŚP w systemie zakupów publicznych,• środków ochrony prawnej.

II. Zatory płatnicze

Ponad połowa polskich firm deklaruje, że opóźnienia w płatnościach są barierą dla roz-woju ich działalności. Podobnym skutek mają wydłużane nawet do 120 dni terminy płatności. Problem dotyka szczególnie mocno MŚP: firmy te ponoszą wyższe koszty związane z opóźnieniami w zapłacie i mają słabszą pozycję negocjacyjną wobec dużych firm.

W najbliższych tygodniach MPiT przekaże do konsultacji zieloną księgę w sprawie ogra-niczenia zatorów płatniczych. Dokument będzie zawierał zarówno diagnozę sytuacji w zakresie zatorów płatniczych, jak i opis możliwych rozwiązań prawnych. W tej drugiej części Zielona Księga będzie zawierała możliwe rozwiązania na podstawie wielu roz-mów z przedsiębiorcami oraz inspirowane działaniami legislacyjnymi podjętymi w takich krajach jak Holandia, Francja czy Wielka Brytania.

Z jednej strony chcielibyśmy zaproponować możliwość wzmocnienia już dostępnych środków prawnych przewidzianych w ustawie o terminach zapłaty w transakcjach han-dlowych. Z drugiej, chcemy poddać pod dyskusję możliwość wprowadzenia zupełnie nowych rozwiązań ograniczających zatory płatnicze. Zielona Księga trafi do konsultacji społecznych, bo zależy nam na tym, aby poznać opinię samych przedsiębiorców o pro-blemie zatorów oraz o preferowanych środkach zaradczych.

Konstytucja Biznesu

36 37

„Ustawa Prawo Przedsiębiorców wnosi do systemu prawnego zasady ułatwiające życie przedsiębiorcy. Ustawa jest nowością ze względu na skalę regulacji - liczbę wyraźnie ustanowionych zasad, która może mieć ogromne znaczenie dla praktyki stosowania prawa. Oczywiście, nie należy oczekiwać, że zaraz za wprowadzeniem przepisu zmieni się świat, ale proponowane rozwiązania to duży krok w stronę ucywilizowania na wzór zachodni, nie wschodni, wzajemnych relacji między państwem, a przedsiębiorcami. Mamy wspólny cel i aby go osiągnąć potrzebne jest wzajemne zaufanie i współpraca. Najwyższy czas zerwać ze złymi stereotypami: państwa – łupieżcy i przedsiębiorcy – kombinatora.”

„Konstytucja Biznesu to zespół regulacji zmierzających w dobrym kierunku poprawy warunków prowadzenia działalności gospodarczej w naszym kraju. Nowe regulacje stwarzają szanse na to, że przedsiębiorca nie będzie już intruzem dla urzędników, ale będzie partnerem, którego inicjatywę należy wspierać, aby nasza gospodarka mogła się szybciej rozwijać. Aby to stało się realne potrzebna jest także poprawa nastawienia urzędników do przedsiębiorców i przedsiębiorczości.”

Andrzej Goździkowski

prezes, Cedrob S.A.

Ryszard Stefan Florek

prezes, FAKRO

Opinie Przedsiębiorcówi Ekspertów

Konstytucja Biznesu

39

Adam Góral

prezes zarządu, Asseco Poland S.A.

„Konstytucja Biznesu, to pakiet ustaw od lat oczekiwanych przez środowisko polskich przedsiębiorców. Jeżeli rzeczywiście doczekamy się ustaw, w których będą realizowa-ne zasady domniemania uczciwości przedsiębiorcy, przyjaznej interpretacji przepisów i rozstrzygania wątpliwości faktycznych na korzyść przedsiębiorcy, to obecny rząd zre-alizuje postulaty, o które przez ostatnie 27 lat walczyły wszystkie organizacje przed-siębiorców, włączając w to reprezentowany przeze mnie Podkarpacki Klub Biznesu. Będzie to również oznaczało, że po raz pierwszy w naszej najnowszej historii dostrze-żono, że polscy przedsiębiorcy odgrywają znaczącą rolę w budowie naszego Państwa i doprowadzaniu go do konkurencyjności z liderami światowej gospodarki.”

Tomasz Janik

prezes, Polskie Towarzystwo Gospodarcze prezes, Decco S.A.

„Polscy przedsiębiorcy zasługują na podmiotowe traktowanie przez państwo. Nowe inicjatywy zawarte w Konstytucji Biznesu mogą świadczyć o tym, że nasz rząd poważ-nie potraktuje polskich przedsiębiorców - dla lepszego rozwoju gospodarczego kraju. To powinno przyczynić się do zwiększenia wzajemnego zaufania i poczucia wolno-ści w podejmowaniu nowych wyzwań biznesowych. Teraz oczekujemy, że otwartość i życzliwość ze strony rządu znajdzie swoje odzwierciedlenie w codziennej praktyce urzędniczej.”

Michał Kanownik

prezes ZIPSEE „Cyfrowa Polska”

„Przedstawiona przez pana wicepremiera Mateusza Morawieckiego Konstytucja Bizne-su to szansa na wypracowanie partnerskich relacji pomiędzy biznesem a urzędnikami i przedstawicielami władzy. Bez takiej współpracy rozwój polskiej przedsiębiorczości, a także osiąganie coraz lepszej pozycji konkurencyjnej na światowych rynkach gospo-darczych jest wręcz niemożliwy.

Polski biznes potrzebuje jasnego, sprawiedliwego i przede wszystkim stałego prawa, które stanowi podstawę stabilności funkcjonowania każdej firmy. Projektowane zapisy w Konstytucji Biznesu, a przede wszystkim utrwalona praktyka podatkowa, objaśnienia podatkowe Ministra Finansów i zakaz ponownej kontroli podatkowej w tej samej spra-wie wydają się nieść ze sobą obietnicę takiej właśnie, dobrej zmiany.

Optymizmem napawa mnie także fakt, że polski rząd dostrzega potrzebę zmiany spo-sobu akcentowania w relacji urząd-przedsiębiorca. Postawienie w centrum tego ostat-niego i projektowanie zapisów prawnych tak, by przede wszystkim zagwarantować mu możliwość korzystania z jego praw to dowód na to, że obecne władze rozumieją, że to właśnie przedsiębiorcy odpowiadają za siłę państwa tworząc miejsca pracy i generując wzrost polskiego PKB. Jako przedsiębiorcy zrzeszeni w ZIPSEE „Cyfrowa Polska”, repre-zentujący branżę nowoczesnych technologii, jesteśmy gotowi współpracować z rządem we wprowadzaniu takich zmian, które ułatwią prowadzenie biznesu w Polsce.”

Konstytucja Biznesu

40 41

„Zaproponowane w Konstytucji Biznesu rozwiązania dość precyzyjnie i spójnie wyzna-czają lepszej jakości relacje: instytucje państwa-przedsiębiorca. Można powiedzieć – wreszcie. Trudno nie przyklasnąć propozycji urzeczywistnienia w polskim prawie takich zasad jak: „zasada pewności prawa”, czy zasada „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”. Aczkolwiek, prowadząc aktywność biznesową od ponad 30 lat, doskonale wiem, że nawet najlepsze przepisy prawa potrafią przegrać z codzienną praktyką ich stosowania przez poszczególne instytucje państwa, zwłaszcza kontrolne. To zjawisko ma swoje korzenie w panującym wśród Polaków stereotypie przedsiębiorcy. Połowa z moich Rodaków postrzega bowiem ludzi biznesu jako tych, którzy dopuszczają się nie-uczciwych praktyk. To jeden z tych niebezpiecznych i nieprawdziwych mitów, w zwal-czanie którego państwo polskie powinno wziąć czynny udział. Bo to swoisty nowotwór, który w znaczącej mierze wpływa na blokowanie potencjału polskiej przedsiębiorczości – jej rozwoju i ekspansji.”

Tomasz Nowicki

prezes, Międzychód

Michał Wojciechowski

prezes, iPresso

„Nauczyłem się prostej zasady: w biznesie najlepsze efekty osiąga się będąc na nim skupionym, realizując swoją pasję. Dlatego tak ważne jest, aby pozwolić przedsiębior-com skupić się na biznesie i tym co robią najlepiej. Cieszę się, że administracja publiczna zaczyna poważnie traktować działalność opartą o Internet. Dotychczasowe regulacje (a właściwie „przeregulacje”) pasują do połowy ubiegłego wieku. Bez ryzyka nie ma innowacji i wyników, a do sukcesu potrzebne są próby - wiele prób. Dlatego tak ważne jest, byśmy nie bali się zakładać nowych firm - nie chodzi tylko o to, żeby procedura była prosta, ale żeby na początku działalności była przestrzeń na błędy. Aby przy niepowo-dzeniu likwidacja firmy była szybka i możliwie nieskomplikowana, a kolejną można było bez strachu założyć będąc bogatszym o wiedzę i doświadczenie. Dobrze, że Konstytucja Biznesu zawiera w sobie elementy związane z ułatwianiem drogi początkującym przed-siębiorcom. To krok w stronę dopasowania realiów administracyjnych do biznesowych.”

„Konstytucja Biznesu to inicjatywa, jakiej do tej pory nie było. Jest to realizacja znacznej części postulatów zaprezentowanych w czasie Kongresu Programowego Zjednoczonej Prawicy z lipca 2015 r. Bez wątpienia to krok w dobrym kierunku, który połączony z pro-przedsiębiorczą zmianą podejścia do tworzenia, interpretowania i stosowania przepisów skarbowych pozwoli przedsiębiorcom odczuć zmianę jakościową. Proces deregulacji powinien być ciągły: apetyt na poprawę warunków prowadzenia biznesu rośnie w miarę ich wprowadzania…”

Marek Dietl

prezes, Giełda Papierów Wartościowych

Karol Zarajczyk

prezes zarządu, URSUS S.A.

„Jako aktywny przedsiębiorca bardzo pozytywnie oceniam zmiany, które Rząd zamierza wprowadzi, aby usprawnić i ułatwić prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce. Widać, że Rząd dokładnie przeanalizował potrzeby uczestników rynku oraz dąży do przyspieszenia rozwoju gospodarki. Wprowadzenie pakietu Konstytucji Biznesu zwięk-szy aktywność gospodarczą Polaków, ożywi innowacyjność, która dotychczas obawia-ła się urzędniczej formalności i w konsekwencji podniesie konkurencyjność polskich przedsiębiorstw oraz wytwarzanych przez nie dóbr. Bardzo istotny jest fakt, iż propo-nowane zmiany odpowiadają potrzebom przedsiębiorców z drugiej dekady XXI wieku, tj. działających aktualnie na rynku oraz tym, którzy obecnie zamierzają rozpocząć swoją aktywność gospodarczą. Zasady, które mają zostać wprowadzone, jak np. co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone, domniemania uczciwości przedsiębiorcy, przyja-znej interpretacji przepisów, wysokiej jakości obsługi urzędowej i szybkości działania organów, zasada utrwalonej praktyki interpretacyjnej (pewności prawa), zasada, że or-gan nie może żądać danych, które są w posiadaniu organu lub do których ma dostęp, a także ulga na start w zakresie ubezpieczenia społecznego oraz możliwość dokonywa-nia czynności ustnie, telefonicznie lub za pomocą innych środków łączności, są nie do przecenienia i były oczekiwane przez polskich przedsiębiorców od lat."

Konstytucja Biznesu

42 43

Katarzyna Gierczak-Grupińska,

prezes, Fundacja Firmy Rodzinne

„Dla przedsiębiorców, w ogromnej większości firm rodzinnych, najważniejsze jest przede wszystkim stabilne, proste i zrozumiałe prawo oraz opodatkowanie na poziomie pozwalającym reinwestować zyski w przyszłość. Dlatego należy docenić proponowane zmiany. Zmierzają one bowiem z jednej strony do zmniejszenia ilości obowiązków ad-ministracyjnych po stronie przedsiębiorców, z drugiej do zagwarantowania określonych warunków prowadzenia biznesu. Jednakże dzisiaj niezbędny jest twardy reset systemu, bo samo powtórzenie klauzul generalnych – cały czas przecież istniejących – niewie-le przyniesie. Bez drastycznej zmiany nastawienia administracji do przedsiębiorców, nawet najlepsze przepisy pozostaną martwe. Dzisiaj o naszych przedsiębiorców za-biegają inne państwa, dlatego polski rząd powinien stworzyć lepsze warunki niż mają oni w Czechach, Niemczech czy Wielkiej Brytanii. Czym innym są intencje twórców a czym innym praktyka stosowania prawa, wprowadzenie objaśnień, czy obowiązku wydawania interpretacji ogólnych. Możliwe, że poprawi to sytuację przedsiębiorców, ale z drugiej strony należałoby zapyta, dlaczego nie stanowić prostego i jasnego prawa już dzisiaj? Zadbajmy o przestrzeń dialogu teraz, dialogu, który tworzy przecież płasz-czyznę do współistnienia nas wszystkich w Polsce na pokolenia.”

Cezary Kaźmierczak

prezes, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców

„Pakiet Konstytucji Biznesu przynosi nam długo oczekiwaną nową ustawę o działalno-ści gospodarczej. Prawo przedsiębiorców napisane jest zrozumiałym językiem i prze-nosi z Konstytucji szereg praw przedsiębiorców, dotychczas nie chronionych zapisami w ustawach. Z punktu widzenia przedsiębiorców najważniejsza jest klauzula pewności prawa. Pakiet zawiera też szereg innych ułatwień niepotrzebnie dotąd komplikujących życie przedsiębiorcom. Mam nadzieję, że jest to początek nowych, opartych na zaufa-niu, relacji państwo – przedsiębiorcy.”

„Konstytucja Biznesu to szansa dla polskich przedsiębiorców czekających od wielu lat na profesjonalną administrację państwową oraz samorządową. Polska przedsiębiorczość od dawna oczekuje na efektywność, przewidywalność i kompetencję ze strony polskie-go państwa.

Warunkiem, bez którego spełnienia Konstytucja pozostanie tylko dokumentem pozba-wionym praktycznego znaczenia jest zmiana sposobu myślenia urzędników. Kluczem do sukcesu jest bowiem postrzeganie przedsiębiorców przez urzędników jako partnerów. Szanowanie ich i traktowanie tak, jak na to zasługują ci, którzy wypracowują ogromną część PKB.

Takie zasady w relacjach przedsiębiorca – urzędnik staną się właściwym fundamentem dla Konstytucji Biznesu. Zdaniem Pracodawców RP jej sukces będzie sukcesem zarówno państwa jak i przedsiębiorców.”

Andrzej Malinowski

prezydent, Pracodawcy RP

Marek Wróbel

prezes zarządu, Fundacja Republikańska

„Konstytucja Biznesu wygląda bardzo obiecująco. Może odmienić relacje przedsiębiorców z administracją na znacznie bardziej partnerskie. Takie zasady, jak domniemania uczciwo-ści, rozstrzygania wątpliwości na korzyść przedsiębiorcy czy milczącej zgody będą miały znaczenie. Konstytucja ulepsza także proces legislacyjny, choć niestety tylko projektów rządowych. Zapowiada też szereg ciekawych rozwiązań punktowych – od uproszczeń podatkowych i sprawozdawczych, przez redukcję procedur dotyczących środków unij-nych, odformalizowanie komunikacji z administracją, po rezygnację z pieczątek..”

Konstytucja Biznesu

44 45

Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii pl. Trzech Krzyży 3/5 00-507 Warszawa

www.mpit.gov.pl www.biznes.gov.pl