5ο Διεθνές ΣυνέδριοΔιεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού

στην Ευρώπη: Τάσεις και ΠροκλήσειςΟικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

27 Μαΐου, 2010

CONTEXT MATTERS: PUBLIC POLICY AND THE USE OF ALTERNATIVE WORK CONTEXT MATTERS: PUBLIC POLICY AND THE USE OF ALTERNATIVE WORK ARRANGEMENTS BY ORGANIZATIONSARRANGEMENTS BY ORGANIZATIONS

by George Kassinis and Eleni Stavrou-Costea University of Cyprusby George Kassinis and Eleni Stavrou-Costea University of Cyprus

Συμμορφωνόμαστε Αντιδρούμε Στρατηγικά

Θεσμική ΘεωρίαΘεσμική Θεωρία Θεωρία Εξάρτησης Πόρων Θεωρία Εξάρτησης Πόρων (Institutional Theory)(Institutional Theory) (Resource Dependence Theory)(Resource Dependence Theory)

Οι κυβερνητικές πολιτικές είναι Οι κυβερνητικές πολιτικές είναι ένα σημαντικό κομμάτι του ένα σημαντικό κομμάτι του εξωτερικού περιβάλλοντος ενός εξωτερικού περιβάλλοντος ενός οργανισμούοργανισμού

Οι κυβερνητικές πολιτικές Οι κυβερνητικές πολιτικές μπορούν να διοχετεύσουν ή να μπορούν να διοχετεύσουν ή να εμποδίσουν τη ροή πόρων στους εμποδίσουν τη ροή πόρων στους οργανισμούςοργανισμούς: : επηρεάζουν τις επηρεάζουν τις αποφάσεις της διεύθυνσης ενός αποφάσεις της διεύθυνσης ενός οργανισμούοργανισμού- - άμεσα ή έμμεσαάμεσα ή έμμεσα – – μέσα από τον έλεγχο της ροής μέσα από τον έλεγχο της ροής πιθανών πόρων. πιθανών πόρων.

Όπως αυτές οι πολιτικές διαφέρουν Όπως αυτές οι πολιτικές διαφέρουν στις διάφορες χώρεςστις διάφορες χώρες, , διαφέρει και διαφέρει και η εξάρτηση των οργανισμών προς η εξάρτηση των οργανισμών προς αυτέςαυτές

Πολιτικές για την ΟικογένειαΠολιτικές για την Οικογένεια: : στοχεύουν στην συμφιλίωση της στοχεύουν στην συμφιλίωση της οικογενειακής-εργασιακής οικογενειακής-εργασιακής ζωής ζωής ((ππ..χχ. . υπηρεσίες για υπηρεσίες για εξαρτώμενουςεξαρτώμενους, , επιδόματα επιδόματα οικογένειαςοικογένειας, , άδειες μητρότητας άδειες μητρότητας και πατρότηταςκαι πατρότητας))

Πολιτικές για την Πολιτικές για την ΑπασχολησιμότηταΑπασχολησιμότητα: : στοχεύουν στοχεύουν στην αύξηση της εργοδότησης στην αύξηση της εργοδότησης ((π.χ. εκπαίδευση καιπ.χ. εκπαίδευση και and and επιδοτούμενη εργασίαεπιδοτούμενη εργασία))

Η διεύθυνση αντιδρά και προσαρμόζεται στις κυβερνητικές πολιτικές που έχουν στο περιβάλλον τους

Οι οργανισμοί που λειτουργούν σε παρόμοιο περιβάλλον με τους ίδιους νόμους και πολιτικές, εφαρμόζουν παρόμοιες τακτικές

Με βάση τη θεωρία εξάρτησης πόρων η διεύθυνση επικεντρώνεται στους πόρους που είναι σημαντικοί για την επιβίωση του οργανισμού

Με βάση τη θεσμική θεωρία, η διεύθυνση στοχεύει στην συμμόρφωση του οργανισμού στους εξωτερικούς φορείς για να φαίνεται έννομο (Griffin & Dunn, 2004)

Επαγγελματίες και ακαδημαϊκοίΕπαγγελματίες και ακαδημαϊκοί άρχισαν άρχισαν να θεωρούν την ευελιξία ως επιτακτική να θεωρούν την ευελιξία ως επιτακτική ανάγκη ανάγκη (Ferris (Ferris et alet al., 1999)., 1999)

Τα ΕΜΑΤα ΕΜΑ θεωρούνται όλο και περισσότερο θεωρούνται όλο και περισσότερο μια στρατηγική αντίδραση των μια στρατηγική αντίδραση των οργανισμών στις συνεχείς προκλήσεις της οργανισμών στις συνεχείς προκλήσεις της αγοράς εργασίαςαγοράς εργασίας

Εμείς εισηγούμαστε ότι οι ΕΜΑ είναι όλο Εμείς εισηγούμαστε ότι οι ΕΜΑ είναι όλο και περισσότερο μια στρατηγική αντίδραση και περισσότερο μια στρατηγική αντίδραση των οργανισμών στιςτων οργανισμών στις απαιτήσεις απαιτήσεις κυβερνητικών πολιτικώνκυβερνητικών πολιτικών

ΕΜΑ για συμφιλίωση επαγγελματικής-ΕΜΑ για συμφιλίωση επαγγελματικής-οικογενειακής ζωήςοικογενειακής ζωής◦ Ευέλικτες πρακτικές Ευέλικτες πρακτικές ((όπως ευέλικτο ωράριο, συμβόλαια όπως ευέλικτο ωράριο, συμβόλαια

ετήσιων ωρώνετήσιων ωρών) ) ◦ Εργασία εκτός γραφείουΕργασία εκτός γραφείου ((όπως τηλεργασία, εργασία από όπως τηλεργασία, εργασία από

το σπίτιτο σπίτι) ) ΕΜΑ για αύξηση ωρών εργασίας και οργανωτική ΕΜΑ για αύξηση ωρών εργασίας και οργανωτική

αποδοτικότητααποδοτικότητα◦ Αντι-κοινωνικά ωράρια Αντι-κοινωνικά ωράρια ((όπως υπερωρίεςόπως υπερωρίες, , βάρδιες, βάρδιες,

εργασία τα Σαββατοκύριακαεργασία τα Σαββατοκύριακα)) ΕΜΑ που πέφτουν στο ενδιάμεσοΕΜΑ που πέφτουν στο ενδιάμεσο

◦ Μη-καριέρας Μη-καριέρας ((όπως μερική απασχόληση, προσωρινή όπως μερική απασχόληση, προσωρινή εργασία, συμβόλαια καθορισμένης διάρκειαςεργασία, συμβόλαια καθορισμένης διάρκειας) )

Κύρια Είδη ΕΜΑΚύρια Είδη ΕΜΑ

Όσο πιο πολλοί οι διαθέσιμοι Όσο πιο πολλοί οι διαθέσιμοι πόροι για πολιτικές που πόροι για πολιτικές που στηρίζουν την οικογένειαστηρίζουν την οικογένεια,,

a)a) τόσο πιο ψηλή η χρήση των τόσο πιο ψηλή η χρήση των ευέλικτων πρακτικώνευέλικτων πρακτικών και της και της εργασίας εκτός γραφείου που εργασίας εκτός γραφείου που προωθούν την συμφιλίωση προωθούν την συμφιλίωση εργασιακής-οικογενειακής εργασιακής-οικογενειακής ζωήςζωής, ,

b)b) τόσο πιο ψηλή η χρήση των τόσο πιο ψηλή η χρήση των αντι-κοινωνικών ωραρίων που αντι-κοινωνικών ωραρίων που προωθούν οργανωτική προωθούν οργανωτική αποδοτικότητααποδοτικότητα, , καικαι

c)c) τόσο πιο χαμηλή η χρήση ΕΜΑ τόσο πιο χαμηλή η χρήση ΕΜΑ μη-καριέρας μη-καριέρας

από τους οργανισμούςαπό τους οργανισμούς. .

ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΙΙ ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΙΙΙΙ

Όσο πιο πολλοί οι Όσο πιο πολλοί οι διαθέσιμοι πόροι για διαθέσιμοι πόροι για πολιτικές που πολιτικές που στηρίζουν την στηρίζουν την απασχολησιμότητααπασχολησιμότητα, ,

a)a) τόσο πιο ψηλή η χρήση τόσο πιο ψηλή η χρήση των ΕΜΑ μη-των ΕΜΑ μη-καριέραςκαριέρας, , καικαι

b)b) τόσο πιο χαμηλά τα τόσο πιο χαμηλά τα αντι-κοινωνικά ωράρια αντι-κοινωνικά ωράρια

που προσφέρουν οι που προσφέρουν οι οργανισμοίοργανισμοί..

Στις χώρες όπου οι πόροι για πολιτικές που στηρίζουν την οικογένεια είναι περισσότεροι, οπότε οι θεσμικές πιέσεις υπέρ της οικογένειας είναι μεγαλύτερες, οι οργανισμοί αντιδρούν ενεργά με τη περισσότερη χρήση ευέλικτων πρακτικών και λιγότερη χρήση ΕΜΑ που δεν προωθούν μόνιμη εργασία πλήρους απασχόλησης. Τα μέγιστα επίπεδα παρουσιάζονται Τα μέγιστα επίπεδα παρουσιάζονται

στις σκανδιναβικές χώρες.στις σκανδιναβικές χώρες.

COUNTRY (Χώρα) RANK (Σειρά K.)

Denmark Δανία 1Sweden Σουηδία 2Finland Φινλανδία 3Czech Republic Τσεχία 4France Γαλλία 5United Kingdom ΗΒ 6Austria Αυστρία 7Germany Γερμανία 8Australia Αυστραλία 9Greece Ελλάδα 10Belgium Βέλγιο 11New Zealand Ν. Ζηλανδία 12The Netherlands Ολλανδία 13Italy Ιταλία 14USA ΗΠΑ 15Canada Καναδάς 16 Spain Ισπανία 17

Όταν οι συντεχνίες αναγνωρίζονται για συλλογικές Όταν οι συντεχνίες αναγνωρίζονται για συλλογικές διαπραγματεύσεις, η σχέση μεταξύ της χρήσης των διαπραγματεύσεις, η σχέση μεταξύ της χρήσης των ευέλικτων ΕΜΑ από τους οργανισμούς και των ευέλικτων ΕΜΑ από τους οργανισμούς και των πόρων για πολιτικές που βοηθούν την οικογένεια πόρων για πολιτικές που βοηθούν την οικογένεια είναι θετική και στατιστικά σημαντικήείναι θετική και στατιστικά σημαντική. .

Είναι πιθανότερο οι οργανισμοί να χρησιμοποιήσουν Είναι πιθανότερο οι οργανισμοί να χρησιμοποιήσουν αντι-κοινωνικά ωράρια όταν οι εργαζόμενοι με αντι-κοινωνικά ωράρια όταν οι εργαζόμενοι με εξαρτώμενα άτομα βοηθούνται από πόρους που εξαρτώμενα άτομα βοηθούνται από πόρους που προωθούν τις πολιτικές για την οικογένειαπροωθούν τις πολιτικές για την οικογένειααυτοί οι εργαζόμενοι έχουν την ευχέρεια να ξοδέψουν αυτοί οι εργαζόμενοι έχουν την ευχέρεια να ξοδέψουν

περισσότερο χρόνο στην εργασία τους και να κερδίσουν περισσότερο χρόνο στην εργασία τους και να κερδίσουν επιπλέον εισόδημαεπιπλέον εισόδημα

Όσον μεγαλύτεροι οι πόροι για να στηρίξουν Όσον μεγαλύτεροι οι πόροι για να στηρίξουν πολιτικές απασχολησιμότητας, τόσο μεγαλύτερη η πολιτικές απασχολησιμότητας, τόσο μεγαλύτερη η χρήση από τους οργανισμούς ΕΜΑ μη-καριέρας και χρήση από τους οργανισμούς ΕΜΑ μη-καριέρας και ευελιξίας και τόσο χαμηλότερη η χρήση ΕΜΑ ευελιξίας και τόσο χαμηλότερη η χρήση ΕΜΑ αντικοινωνικών ωραρίωναντικοινωνικών ωραρίωνσ’ ένα θεσμικό περιβάλλον που προωθεί πόρους για σ’ ένα θεσμικό περιβάλλον που προωθεί πόρους για

πολιτικές απασχολησιμότητας, οι οργανισμοί είναι πιο πολιτικές απασχολησιμότητας, οι οργανισμοί είναι πιο πιθανό να προσλάβουν τους λιγότερο προνομιούχους στην πιθανό να προσλάβουν τους λιγότερο προνομιούχους στην κοινωνίακοινωνία, , έστω και με ΕΜΑ μη-καριέραςέστω και με ΕΜΑ μη-καριέρας, , μειώνοντας έτσι μειώνοντας έτσι την χρήση ΕΜΑ αντι-κοινωνικών ωραρίωντην χρήση ΕΜΑ αντι-κοινωνικών ωραρίων

Θεσμικές πιέσεις μέσω συντεχνιών φαίνεται να Θεσμικές πιέσεις μέσω συντεχνιών φαίνεται να διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο στην προώθηση διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο στην προώθηση των αναγκών και δικαιωμάτων των εργαζομένων των αναγκών και δικαιωμάτων των εργαζομένων στην σχέση μεταξύ των πολιτικών για στην σχέση μεταξύ των πολιτικών για απασχολησιμότητα και την χρήση ΕΜΑ μη-απασχολησιμότητα και την χρήση ΕΜΑ μη-καριέραςκαριέρας

Η χρήση υπερωριών φαίνεται να μειώνεται με Η χρήση υπερωριών φαίνεται να μειώνεται με αυξημένους πόρους σε πολιτικές απασχολησιμότηταςαυξημένους πόρους σε πολιτικές απασχολησιμότηταςη αύξηση των πόρων για την απασχολησιμότητα φαίνεται η αύξηση των πόρων για την απασχολησιμότητα φαίνεται

να προσφέρει άλλες επιλογές ΕΜΑ, όπως οι ευέλικτες και να προσφέρει άλλες επιλογές ΕΜΑ, όπως οι ευέλικτες και αυτές της μη-καριέραςαυτές της μη-καριέρας, , μειώνοντας την ανάγκη για μειώνοντας την ανάγκη για υπερωρίεςυπερωρίες

Η αύξηση των πόρων για προώθηση πολιτικών Η αύξηση των πόρων για προώθηση πολιτικών απασχολησιμότητας συνδέεται με μείωση της απασχολησιμότητας συνδέεται με μείωση της εργασίας από το σπίτι και την αύξηση της εργασίας από το σπίτι και την αύξηση της τηλεργασίαςτηλεργασίαςαυτοί οι πόροι πιθανώς να ευεργετούν τους αυτοί οι πόροι πιθανώς να ευεργετούν τους

εργαζόμενους με προσόντα και ευκαιρίες για εργαζόμενους με προσόντα και ευκαιρίες για τηλεργασία βοηθώντας τους να δουλέψουν εκτός τηλεργασία βοηθώντας τους να δουλέψουν εκτός σπιτιούσπιτιού

Ψηλότεροι πόροι για πολιτικές που προωθούν την Ψηλότεροι πόροι για πολιτικές που προωθούν την οικογένεια επιτρέπουν τόσο περισσότερες όσο και πιο οικογένεια επιτρέπουν τόσο περισσότερες όσο και πιο ευέλικτές ώρες εργασίας ενώ ψηλότεροι πόροι για ευέλικτές ώρες εργασίας ενώ ψηλότεροι πόροι για πολιτικές που προωθούν την απασχολησιμότητα πολιτικές που προωθούν την απασχολησιμότητα προσφέρουν περισσότερες επιλογές ΕΜΑ, μειώνοντας προσφέρουν περισσότερες επιλογές ΕΜΑ, μειώνοντας την ανάγκη για υπερωρίεςτην ανάγκη για υπερωρίες

Στον σχεδιασμό και την ανάλυση έρευνας που αφορά Στον σχεδιασμό και την ανάλυση έρευνας που αφορά τις ΕΜΑ, πρέπει να ληφθεί υπόψη τόσο το θεσμικό τις ΕΜΑ, πρέπει να ληφθεί υπόψη τόσο το θεσμικό και το εταιρικό περιβάλλον όσο και οι εξαρτήσεις και το εταιρικό περιβάλλον όσο και οι εξαρτήσεις των οργανισμών στους διαθέσιμους πόρους που των οργανισμών στους διαθέσιμους πόρους που απορρέουν από τα περιβάλλοντα αυτάαπορρέουν από τα περιβάλλοντα αυτά. .

Εν ΚατακλείδιΕν Κατακλείδι

Για τις εταιρίες, κυρίως τις πολυεθνικές, είναι Για τις εταιρίες, κυρίως τις πολυεθνικές, είναι επιτακτική η ανάγκη για σύνεση στην εφαρμογή επιτακτική η ανάγκη για σύνεση στην εφαρμογή γενικεύσεων σχετικά με εφαρμογές ΕΜΑ σε όλα τα γενικεύσεων σχετικά με εφαρμογές ΕΜΑ σε όλα τα θεσμικά και οργανωτικά περιβάλλοντα. Πρέπει να θεσμικά και οργανωτικά περιβάλλοντα. Πρέπει να προσέξουν ποιες είναι πιο κατάλληλες για πιο προσέξουν ποιες είναι πιο κατάλληλες για πιο περιβάλλονπεριβάλλον

ΤέλοςΤέλος, , οι κυβερνητικοί γραφειοκράτες και πολιτικοί θα οι κυβερνητικοί γραφειοκράτες και πολιτικοί θα πρέπει να δώσουν σημασία στην σχέση θεσμικού πρέπει να δώσουν σημασία στην σχέση θεσμικού πλαισίου και εξάρτησης πόρωνπλαισίου και εξάρτησης πόρων: : πώς οι πολιτικές πώς οι πολιτικές επηρεάζουν την υποταγή αλλά και τις στρατηγικές επηρεάζουν την υποταγή αλλά και τις στρατηγικές επιλογές των οργανισμών στα διαφορετικά θεσμικά επιλογές των οργανισμών στα διαφορετικά θεσμικά περιβάλλονταπεριβάλλοντα

Είναι σημαντικό το μέγεθος και το είδος του ελέφαντα Είναι σημαντικό το μέγεθος και το είδος του ελέφαντα όταν πρέπει να αναδιοργανώσουμε το σαλόνι μας σαν όταν πρέπει να αναδιοργανώσουμε το σαλόνι μας σαν αποτέλεσμα της παρουσίας του εκεί!αποτέλεσμα της παρουσίας του εκεί!

ABSTRACT Public policy is an important component of an organization’s external

environment. In turn, organizations react and adapt to this environment accordingly. In this paper, we embark on an investigation of the relationship between public policy and organizational practices. We draw from both institutional and resource dependence theories to examine whether national employability and family policies are related to the use of alternative work arrangements by organizations: these policies, by benefiting employees, provide an indirect “resource subsidy” for organizations enabling them to take advantage of different bundles of FWAs. Using a sample of 3027 organizations from seventeen countries, we find that the use of alternative work arrangements by organizations varies with the type and extent of spending related to the public policies in place. These results provide evidence of the impact of public policies on organizational practices such as alternative work arrangements and reinforce the need to consider the institutional and organizational context before implementing them.

 ACKNOWLEDGEMENTS

We would like to thank Cranet colleagues for allowing us to use their country data as well as Christos Kilaniotis for competent research assistance. We would also like to thank Cranfield University for coordinating the network. The data collection for this project was partly funded by a University of Cyprus research grant.