lenin 49 loi tua + bia cantulieuvankien.dangcongsan.vn/.../6/3/6/lenintoantap... · tËp 49 cña...

IV

V « s ¶ n t Ê t c ¶ c ¸ c n − í c, ® o µ n k Õ t l ¹ i!

V.I. Lª-nin

Toµn tËp

49

I

II

V.I. Lª-nin

Toµn tËp

TËp 49

Nh÷ng th− tõ

Th¸ng T¸m 1914 - th¸ng M−êi 1917

Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi - 2006

III

IV

Л

Nh÷ng t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin trong tËp nµy in theo b¶n dÞch

cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi

C Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, 1978

787978)01(014

26410102−−

−−

V

lêi nhµ xuÊt b¶n Kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa M¸c ─ Lª-nin vµ t− t−ëng Hå ChÝ Minh lµ

nÒn t¶ng t− t−ëng vµ kim chØ nam hµnh ®éng lµ vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c ®èi víi çch m¹ng ViÖt Nam; lµ b−íc ph¸t triÓn vÒ nhËn thøc vµ t− duy lý luËn cña §¶ng ta trong c«ng cuéc ®æi míi, quyÕt t©m x©y dùng ®Êt n−íc theo con ®−êng x· héi chñ nghÜa.

Nh÷ng thµnh tùu mäi mÆt do c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc mang l¹i trong nh÷ng n¨m qua thËt ®¸ng tr©n träng vµ khÝch lÖ, ®ång thêi ®ßi hái toµn §¶ng, toµn d©n ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu, ph¸t triÓn lý luËn çch m¹ng khoa häc cña chñ nghÜa M¸c - Lª-nin ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn ®ang ®Æt ra trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc trong giai ®o¹n hiÖn nay.

Víi tinh thÇn ®ã, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu cã hÖ thèng vµ vËn dông s¸ng t¹o nh÷ng t− t−ëng, nh÷ng tinh hoa cña chñ nghÜa M¸c - Lª-nin lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt ®èi víi chóng ta hiÖn nay.

§¸p øng nhu cÇu häc tËp, nghiªn cøu lý luËn cña ®«ng ®¶o b¹n ®äc, ®Æc biÖt lµ cña çc nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, çc nhµ khoa häc, çc nhµ nghiªn cøu, gi¶ng viªn vµ sinh viªn çc tr−êng ®¹i häc, nh©n dÞp kû niÖm 135 n¨m ngµy sinh cña Vla®imia IlÝch Lª-nin (22-4-1870 ─ 22-4-2005), Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n Bé s¸ch quý V. I. Lª-nin - Toµn tËp gåm 55 tËp vµ 2 tËp Tra cøu.

Bé s¸ch V. I. Lª-nin - Toµn tËp ra m¾t b¹n ®äc lÇn nµy ®−îc xuÊt b¶n theo ®óng nguyªn b¶n cña Bé V. I. Lª-nin - Toµn tËp, tiÕng

VI

ViÖt, do Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, hîp t¸c víi Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸txc¬va, xuÊt b¶n vµo nh÷ng n¨m 70-80 thÕ kû XX.

* * *

TËp 49 cña Bé s¸ch V. I. Lª-nin - Toµn tËp bao gåm çc t¸c phÈm ®−îc V. I. Lª-nin viÕt tõ thêi kú ®Çu cuéc chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt cho ®Õn cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi vÜ ®¹i (th¸ng t¸m n¨m 1914 - th¸ng M−êi n¨m 1917).

Néi dung chÝnh cña tËp 49 lµ nh÷ng t¸c phÈm trong ®ã Lª-nin ®· soi s¸ng lËp tr−êng lý luËn vµ s¸ch l−îc cña nh÷ng ng−êi b«nsªvÝch trong vÊn ®Ò th¸i ®é víi chiÕn tranh, vÒ hßa b×nh, vÒ çch m¹ng gi¶i thÝch nh÷ng khÈu hiÖu biÕn chiÕn tranh ®Õ quèc thµnh néi chiÕn, khÈu hiÖu chñ tr−¬ng lµm cho chÝnh phñ “n−íc m×nh” b¹i trËn; v¹ch ra nh÷ng ho¹t ®éng thùc tiÔn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn nh÷ng khÈu hiÖu ®ã. Néi dung nh÷ng t¸c phÈm chÝnh trong tËp nµy ®−îc ph©n tÝch kh¸ toµn diÖn trong phÇn Lêi tùa in ë ®Çu s¸ch, do ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c ─ Lª-nin (Liªn X«) viÕt cho lÇn xuÊt b¶n b»ng tiÕng ViÖt.

PhÇn Phô lôc vµ çc B¶n chØ dÉn (víi nh÷ng sè trang t−¬ng øng cña phÇn néi dung trong tËp) ë cuèi s¸ch ®−îc tr×nh bµy hÕt søc khoa häc vµ chuÈn x¸c; ®©y lµ phÇn tra cøu rÊt bæ Ých, gãp phÇn lµm s¸ng tá nhiÒu vÊn ®Ò trong néi dung t¸c phÈm, gióp b¹n ®äc hiÓu s©u s¾c h¬n t− t−ëng cña V. I. Lª-nin.

Chó thÝch cuèi trang b»ng dÊu (*) lµ cña V. I. Lª-nin; Chó thÝch b»ng ch÷ sè ArËp (1)) lµ cña ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c ─ Lª-nin trùc thuéc Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn X« (tr−íc ®©y).

Hy väng Bé s¸ch sÏ lµ tµi liÖu nghiªn cøu vµ tham kh¶o bæ Ých cho b¹n ®äc.

Th¸ng 12 n¨m 2005

nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia

VII

LêI TùA

TËp 49 trong V. I. Lª-nin Toµn tËp gåm nh÷ng th− tõ vµ ®iÖn tÝn viÕt tõ thêi kú ®Çu cuéc chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt cho ®Õn cuéc Çch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi vÜ ®¹i (th¸ng T¸m 1914 - th¸ng M−êi 1917). Ngoµi nh÷ng bøc th− thuéc thêi kú ®ã ®· ®−îc c«ng bè, trong tËp nµy cßn cã 163 tµi liÖu cña Lª-nin ®−îc c«ng bè lÇn ®Çu tiªn. Nh÷ng bøc th− cña V. I. Lª-nin lµ mét sù bæ sung quý b¸u cho nh÷ng t¸c phÈm cña Ng−êi in trong nh÷ng tËp 26 - 34 cña lÇn xuÊt b¶n nµy.

Trong nh÷ng bøc th− in trong tËp nµy, V. I. Lª-nin ®· soi s¸ng lËp tr−êng lý luËn vµ s¸ch l−îc cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch trong nh÷ng vÊn ®Ò vÒ th¸i ®é ®èi víi chiÕn tranh, vÒ hßa b×nh, vÒ çch m¹ng, gi¶i thÝch nh÷ng khÈu hiÖu biÕn cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa thµnh néi chiÕn, khÈu hiÖu chñ tr−¬ng lµm cho chÝnh phñ "n−íc m×nh" b¹i trËn; v¹ch ra nh÷ng ho¹t ®éng thùc tiÔn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn nh÷ng khÈu hiÖu ®ã. Toµn bé sè th− tõ trao ®æi ®Òu thÊm nhuÇn nh÷ng t− t−ëng ®−îc ghi trong çc tµi liÖu cã tÝnh chÊt c−¬ng lÜnh cña chñ nghÜa b«n-sª-vÝch, trong ®ã V. I. Lª-nin v¹ch ra nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn cuéc chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt, v¹ch ra tÝnh chÊt ®Õ quèc chñ nghÜa, tÝnh chÊt ¨n c−íp cña nã, v¹ch mÆt bän x· héi - s«-vanh vµ x¸c ®Þnh nhiÖm vô cña nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt çch m¹ng ë tÊt c¶ çc n−íc.

Lêi tùa VIII

Nh÷ng bøc th− cho thÊy rÊt râ r»ng V. I. Lª-nin lµ l·nh tô cña giai cÊp v« s¶n thÕ giíi, ng−êi ®· tiÕn hµnh chÝnh s¸ch quèc tÕ chñ nghÜa triÖt ®Ó vµ ®Õn cïng, l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh chèng chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa, chèng l¹i chñ nghÜa c¬ héi. Trong nh÷ng bøc th− cña Lª-nin ®· vang lªn lêi thiÕt tha kªu gäi ®Êu tranh kiªn quyÕt vµ kh«ng khoan nh−îng chèng l¹i çc thñ lÜnh cña Quèc tÕ II, lµ nh÷ng kÎ ®· ph¶n béi sù nghiÖp cña giai cÊp c«ng nh©n. Ng−êi viÕt: "Kh«ng thÓ chÞu ®ùng ®−îc n÷a, kh«ng thÓ gi÷ th¸i ®é ngo¹i giao, ph¶i cùc lùc lªn tiÕng ph¶n ®èi chñ nghÜa s«-vanh « nhôc !!" (tr. 7). V. I. Lª-nin ®Æc biÖt chó ý ®Õn viÖc v¹ch mÆt chñ nghÜa Cau-xky. V. I. Lª-nin viÕt: "Bän c¬ héi chñ nghÜa lµ mét tai häa hiÓn nhiªn. "Ph¸i gi÷a" ë §øc, do Cau-xky cÇm ®Çu, lµ mét näc ®éc ®−îc che ®Ëy, ®−îc t« ®iÓm b»ng çc thñ ®o¹n ngo¹i giao, che m¾t ng−êi ta, mª hoÆc ®Çu ãc vµ l−¬ng tri cña c«ng nh©n - çi näc ®éc nµy nguy hiÓm h¬n c¶" (tr. 16).

Nh÷ng bøc th− in trong tËp nµy lµ tµi liÖu hÕt søc quý vÒ ho¹t ®éng thùc tiÔn cña V. I. Lª-nin trong viÖc l·nh ®¹o §¶ng b«n-sª-vÝch trong nh÷ng ®iÒu kiÖn hÕt søc khã kh¨n cña thêi chiÕn. Mèi ®e däa th−êng xuyªn cña viÖc cã thÓ bÞ ®−a ra tßa ¸n qu©n sù hoÆc bÞ trôc xuÊt ra khái ®Êt n−íc, sù cÇn thiÕt ph¶i tu©n theo nguyªn t¾c bÝ mËt hÕt søc nghiªm ngÆt trong viÖc trao ®æi th− tõ, trong viÖc xuÊt b¶n vµ phæ biÕn tµi liÖu cña ®¶ng, - tÊt c¶ t×nh h×nh ®ã lµm phøc t¹p thªm rÊt nhiÒu cho c«ng t¸c cña V. I. Lª-nin vµ cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch. "§õng viÕt g× c«ng khai trong th− tõ", "h·y viÕt b»ng mùc hãa häc", "kh«ng ng−êi nµo ®−îc biÕt lµ ai xuÊt b¶n vµ xuÊt b¶n ë ®©u", "ph¶i ®èt hÕt çc b¶n nh¸p" v. v., ― ®Êy lµ nh÷ng lêi phßng ngõa mµ ta gÆp rÊt nhiÒu trong çc th− tõ cña Lª-nin.

Mét sè lín th− viÕt cho V. A. Çc-pin-xki, in trong tËp nµy, ®· lµm s¸ng tá lÞch sö viÖc t¸i b¶n c¬ quan ng«n luËn trung −¬ng cña ®¶ng, tê b¸o "Ng−êi d©n chñ - x· héi".

Lêi tùa

IX

V. I. Lª-nin ®· suy nghÜ mét çch kü l−ìng tÊt c¶ çc vÊn ®Ò cã liªn quan tíi viÖc xuÊt b¶n tê b¸o, ®· x¸c ®Þnh néi dung vµ chØ ®Þnh ng−êi viÕt bµi, tÝnh to¸n vµ ph©n chia tµi liÖu cho tõng sè b¸o, gióp ®ì ý kiÕn cho çc t¸c gi¶, cè g¾ng nç lùc sao cho tê b¸o ®−îc xuÊt b¶n vµ phæ biÕn nhanh chãng.

Khi ë Thôy-sÜ xa tæ quèc, mÆc dï gÆp nh÷ng khã kh¨n lín, V. I. Lª-nin vÉn ch¨m chó theo dâi sù ph¸t triÓn cña phong trµo çch m¹ng ë Nga. Trong nh÷ng bøc th− göi çc ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng ë Pª-t¬-r«-gr¸t vµ göi ç nh©n çc nhµ ho¹t ®éng kh¸c cña ®¶ng, Ng−êi ®· ®−a ra nh÷ng chØ dÉn vµ nh÷ng lêi gi¶i ®¸p cô thÓ vÒ nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt trong c«ng t¸c thùc tiÔn cña çc tæ chøc ®¶ng. V. I. Lª-nin gi÷ liªn l¹c th−êng xuyªn víi Pª-t¬-r«-gr¸t qua A. G. Sli-¸p-ni-cèp, ®¹i diÖn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ Ban chÊp hµnh ®¶ng bé Pª-tÐc-bua, ®ång chÝ nµy lóc ®Çu lµm viÖc ë Xtèc-kh«n vµ sau ®ã ë ¤-xl«. Bëi vËy, phÇn lín sè th− tõ göi cho Sli-¸p-ni-cèp cÇn ph¶i coi lµ th− tõ göi cho Bé phËn ë trong n−íc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng. V. I. Lª-nin gi÷ liªn l¹c víi trong n−íc qua c¶ M. M. LÝt-vi-nèp, A. M. C«n-l«n-tai vµ nh÷ng ng−êi kh¸c. Nh÷ng bøc th− cña V. I. Lª-nin trµn ®Çy niÒm tin t−ëng s©u s¾c vµo lùc l−îng çch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n Nga. Trong nh÷ng giê phót khã kh¨n cña ®¶ng, V. I. Lª-nin ®· dùa vµo nh÷ng c«ng nh©n thuéc ph¸i "Sù thËt". Ng−êi ®Ò nghÞ cñng cè Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng b»ng çch dùa vµo nh÷ng ng−êi c«ng nh©n nµy, tËp hîp nh÷ng nhãm l·nh ®¹o t¹i mét sè trung t©m ë trong n−íc vµ ®Æt liªn l¹c víi hä. V. I. Lª-nin lÊy sè l−îng ®Çu mèi liªn l¹c víi çc c«ng nh©n l·nh ®¹o ë trong mçi thµnh phè lµm c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ çc chuyÕn ®i vÒ Nga c«ng t¸c cña çc ®¹i ®iÖn Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng.

V. I. Lª-nin kiªn quyÕt ®ßi hái nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ph¶i thùc hiÖn mét çch nhÊt qu¸n ®−êng lèi giai cÊp kiªn

Lêi tùa X

®Þnh trªn ph−¬ng diÖn nguyªn t¾c. Ng−êi nhÊn m¹nh r»ng nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch "ngay c¶ trong lÜnh vùc qu©n sù còng ph¶i lµ nh÷ng ng−êi çch m¹ng" (tr. 32).

Çc th− tõ trao ®æi cho thÊy mét çch tØ mØ cuéc ®Êu tranh h¨ng h¸i vµ kh«ng khoan nh−îng cña V. I. Lª-nin chèng l¹i nh÷ng phÇn tö x· héi - s«-vanh Nga: Plª-kha-nèp, A-lÕch-xin-xki vµ nh÷ng phÇn tö kh¸c. V¹ch ra mèi liªn hÖ gi÷a bän men-sª-vÝch víi chñ nghÜa c¬ héi quèc tÕ, V. I. Lª-nin nãi r»ng bän chóng b¶o vÖ quyÒn lîi cña giai cÊp t− s¶n, vµ "tr−íc kia vµ hiÖn nay chóng ch¼ng cã g× trong giai cÊp c«ng nh©n ë Nga", "kh«ng thÓ tin chóng mét chót nµo c¶" (tr 49). Trong nhiÒu bøc th−, V. I. Lª-nin ®· v¹ch trÇn chñ nghÜa c¬ héi cña T¬-rèt-xki vµ ®ång bän cña y, c«ng kÝch kÞch liÖt chóng ®· gióp ®ì çc phÇn tö h÷u khuynh trong phong trµo d©n chñ - x· héi quèc tÕ. Khi ®¸nh gi¸ vai trß cña T¬-rèt-xki trong thêi kú y sèng ë Mü vµo ®Çu n¨m 1917, Lª-nin viÕt: "...T¬-rèt-xki ®Õn, vµ çi tªn v« l¹i nµy lËp tøc c©u kÕt víi çnh h÷u cña tê "ThÕ giíi míi" chèng l¹i nh÷ng ng−êi ph¸i t¶ Xim-mÐc-van... H¾n ta bao giê còng thÕ = lÌo l¸, bÞp bîm, tá vÎ lµ ng−êi thuéc ph¸i t¶, gióp ®ì ph¸i h÷u..." (tr. 529).

Lª-nin kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng l¹i nh÷ng sù dao ®éng cã tÝnh chÊt c¬ héi chñ nghÜa vµ nh÷ng hµnh ®éng cã tÝnh chÊt ©m m−u cña nhãm Bu-kha-rin ― Pi-a-ta-cèp ― B«-s¬, nhãm nµy m−u toan n¾m hÕt çc mèi liªn l¹c víi n−íc Nga, lîi dông t¹p chÝ "Ng−êi céng s¶n" ®Ó tuyªn truyÒn nh÷ng quan ®iÓm cña m×nh. Nh÷ng bøc th− cña V. I. Lª-nin trong ®ã ph¶n ¸nh nh÷ng cuéc th−¬ng l−îng kÐo dµi víi Pi-a-ta-cèp vµ B«-s¬ vÒ vÊn ®Ò t¸i b¶n t¹p chÝ "Ng−êi céng s¶n", lµ mét vÝ dô hÕt søc s¸ng râ vÒ s¸ch l−îc mÒm dÎo cña V. I. Lª-nin vµ tµi khÐo lÐo biÕt kÞp thêi g¹t bá tÊt c¶ nh÷ng g× k×m h·m, c¶n trë ®¶ng tiÕp tôc tiÕn lªn. V. I. Lª-nin nhÊt quyÕt cù tuyÖt viÖc ®−a çc bµi cña Bu-kha-rin vµ Pi-a-ta-cèp vµo "V¨n tËp "Ng−êi d©n chñ - x· héi"", trong nh÷ng

Lêi tùa

XI

bµi viÕt ®ã hä tuyªn truyÒn "lý luËn" sai lÇm vµ cã h¹i, phñ nhËn c−¬ng lÜnh tèi thiÓu, cù tuyÖt cuéc ®Êu tranh cho nh÷ng yªu s¸ch d©n chñ.

Trong tËp nµy lÇn ®Çu tiªn in mét sè lín th− tõ göi cho G. E. Di-n«-vi-Ðp vµ A. G. Sli-¸p-ni-cèp, cã liªn quan tíi viÖc xuÊt b¶n t¹p chÝ "Ng−êi céng s¶n" vµ "V¨n tËp "Ng−êi d©n chñ - x· héi"". Trong nhiÒu bøc th− ®ã V. I. Lª-nin phª ph¸n lËp tr−êng kh«ng kiªn ®Þnh vµ dung hßa cña Di-n«-vi-Ðp vµ Sli-¸p-ni-cèp ®èi víi nhãm Bu-kha-rin ― Pi-a-ta-cèp ― B«-s¬. Khi nãi vÒ nh÷ng dao ®éng cña Di-n«-vi-Ðp, V. I. Lª-nin viÕt: "§ã kh«ng cßn lµ nh÷ng sù dao ®éng n÷a, mµ lµ nh÷ng sù dao ®éng lËp ph−¬ng, ®ang biÕn thµnh mét çi g× tåi tÖ h¬n nhiÒu" (tr. 311).

Nh÷ng bøc th− cña V. I. Lª-nin chøng tá Ng−êi ®· hÕt søc tÝch cùc vµ kiªn tr× tËp hîp vµ thèng nhÊt çc lùc l−îng çch m¹ng trong phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ. V. I. Lª-nin ®· t×m kiÕm nh÷ng biÖn ph¸p ®Æt quan hÖ víi çc nhµ x· héi chñ nghÜa ph¸i t¶, tiÕn hµnh trao ®æi th− tõ réng r·i víi hä vÒ tÊt c¶ mäi vÊn ®Ò quan träng nhÊt vÒ lý luËn vµ vÒ ®−êng lèi cña ®¶ng çch m¹ng trong thêi kú cã chiÕn tranh. V. I. Lª-nin ®· trao ®æi th− tõ víi "Liªn minh tuyªn truyÒn x· héi chñ nghÜa" ë Mü, víi nh÷ng ng−êi quèc tÕ chñ nghÜa ë Ph¸p, víi nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa ph¸i t¶ ë Anh vµ ë çc n−íc kh¸c cña ch©u ¢u. Trong tËp nµy cã nh÷ng bøc th− göi çc nhµ ho¹t ®éng thuéc çnh t¶ cña §¶ng d©n chñ - x· héi Hµ-lan lµ §. Vanh-cèp vµ A. Pan-nª-cóc, göi çc nhµ x· héi chñ nghÜa Thôy-sÜ A. SMÝt vµ P. G«-l©y, nhµ d©n chñ - x· héi ph¸i t¶ Thôy-®iÓn Tx. H¬-glung vµ nh÷ng ng−êi kh¸c.

Mét sè lín th− göi cho §. Vanh-cèp, C. Ra-®Õch, A. M. C«n-l«n-tai vµ cho nh÷ng ng−êi kh¸c ®· ®−îc viÕt nh©n dÞp chuÈn bÞ çc héi nghÞ x· héi chñ nghÜa quèc tÕ lÇn thø nhÊt vµ lÇn thø hai. Nh÷ng bøc th− ®ã cho thÊy mét khèi l−îng c«ng viÖc to lín mµ V. I. Lª-nin vµ nh÷ng

Lêi tùa XII

ng−êi b«n-sª-vÝch ®· ph¶i tiÕn hµnh ®Ó lµm tª liÖt nh÷ng m−u ®å cña Grim vµ cña nh÷ng phÇn tö kh¸c th©n ph¸i gi÷a muèn ®¶m b¶o sao cho thµnh phÇn cña çc héi nghÞ ®ã lµ ph¸i gi÷a vµ nh÷ng nghÞ quyÕt cña çc héi nghÞ ®ã mang tÝnh chÊt ph¸i gi÷a. Tr−íc Héi nghÞ Xim-mÐc-van kh«ng bao l©u, V. I. Lª-nin ®· viÕt cho A. M. C«n-l«n-tai nh− sau: "Theo quan ®iÓm cña chóng t«i, ph¸i t¶ ph¶i ®−a ra mét b¶n tuyªn ng«n t− t−ëng chung (1) nhÊt thiÕt ph¶i lªn ¸n bän x· héi - s«-vanh vµ bän c¬ héi chñ nghÜa; (2) víi mét c−¬ng lÜnh hµnh ®éng çch m¹ng... (3) chèng l¹i khÈu hiÖu "b¶o vÖ tæ quèc" v. v.. Mét b¶n tuyªn ng«n t− t−ëng cña "ph¸i t¶", nh©n danh mét sè n−íc, sÏ cã mét ý nghÜa rÊt to lín" (tr. 127).

Trong nh÷ng bøc th− viÕt vµo nöa cuèi n¨m 1916 vµ ®Çu n¨m 1917, V. I. Lª-nin ®· v¹ch trÇn viÖc nhãm ®a sè theo xu h−íng ph¸i gi÷a trong Liªn hiÖp Xim-mÐc-van ®· quay sang liªn minh víi bän x· héi - s«-vanh. V¹ch trÇn sù ph¶n béi cña Grim, Lª-nin viÕt:

"Toµn bé Liªn hiÖp Xim-mÐc-van ― Ki-en-tan vµ hµnh ®éng cña nã thùc tÕ ®· bÞ mét nhãm l·nh tô (trong sè ®ã cã Grim) biÕn thµnh mét c©u nãi trèng rçng" (tr. 486). Ng−êi kªu gäi nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa ph¸i t¶ h·y lËp ra mét Quèc tÕ míi, çch m¹ng ch©n chÝnh, ®ã lµ Quèc tÕ Céng s¶n.

Th− tõ trao ®æi ®· ph¶n ¸nh c«ng t¸c lý luËn to lín cña V. I. Lª-nin trong nh÷ng n¨m chiÕn tranh. Hµng lo¹t th− göi cho V. A. Çc-pin-xki, X. N. Ra-vÝch, G. L. Sc¬-lèp-xki vµ cho nh÷ng ng−êi kh¸c ®· lµm s¸ng tá qu¸ tr×nh viÕt vµ xuÊt b¶n cuèn s¸ch "Chñ nghÜa x· héi vµ chiÕn tranh", cuèn s¸ch mµ V. I. Lª-nin coi viÖc xuÊt b¶n vµ phæ biÕn lµ mét viÖc quan träng vÒ mÆt chÝnh trÞ "®Ó ®oµn kÕt Quèc tÕ III". Trong nh÷ng bøc th− göi M. N. P«-crèp-xki cã nªu nh÷ng sù kiÖn cô thÓ cã liªn quan tíi viÖc chuÈn bÞ vµ xuÊt b¶n t¸c phÈm cña Lª-nin "Chñ nghÜa ®Õ quèc, giai ®o¹n tét cïng

Lêi tùa

XIII

cña chñ nghÜa t− b¶n". Nh÷ng bøc th− cña V. I. Lª-nin cßn lµ tµi liÖu bæ sung cho nh÷ng t¸c phÈm kh¸c cña Ng−êi, nh−: "Çch m¹ng x· héi chñ nghÜa vµ quyÒn d©n téc tù quyÕt", "Bµn vÒ cuèn s¸ch nhá cña Giu-ni-ót", "VÒ mét sù biÕm häa chñ nghÜa M¸c vµ vÒ "chñ nghÜa kinh tÕ ®Õ quèc"" vµ nh÷ng t¸c phÈm kh¸c.

Nh÷ng bøc th− göi I. ¸c-m¨ng (cã 51 bøc th− ®−îc in lÇn ®Çu tiªn) cã mét ý nghÜa lý luËn vµ chÝnh trÞ to lín. Nh÷ng bøc th− ®ã lµ mÉu mùc vÒ viÖc ¸p dông s¸ng t¹o lý luËn çch m¹ng cña chñ nghÜa M¸c. Trong nh÷ng th− ®ã, trªn c¬ së nghiªn cøu s©u s¾c vµ tæng kÕt kinh nghiÖm lÞch sö cña cuéc ®Êu tranh giai cÊp cña giai cÊp v« s¶n, V. I. Lª-nin ®· x¸c ®Þnh nhiÖm vô cña phong trµo d©n chñ - x· héi quèc tÕ vµ phong trµo c«ng nh©n trong thêi kú chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt, ph¸t triÓn nh÷ng luËn ®iÓm hÕt søc quan träng vÒ th¸i ®é cña nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt ®èi víi chiÕn tranh vµ ®èi víi vÊn ®Ò b¶o vÖ tæ quèc.

V. I. Lª-nin d¹y r»ng ph¶i xÐt mét çch biÖn chøng vÊn ®Ò th¸i ®é ®èi víi chiÕn tranh, ph¶i tÝnh ®Õn hoµn c¶nh lÞch sö vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ. Ng−êi viÕt: "Toµn bé tinh thÇn cña chñ nghÜa M¸c, toµn bé hÖ thèng chñ nghÜa M¸c ®ßi hái lµ mçi nguyªn lý ph¶i ®−îc xem xÐt (α) theo quan ®iÓm lÞch sö; (β) g¾n liÒn víi nh÷ng nguyªn lý kh¸c; (γ) g¾n liÒn víi kinh nghiÖm cô thÓ cña lÞch sö" (tr. 446). Trong nhiÒu bøc th− cña Lª-nin ta thÊy to¸t lªn t− t−ëng cho r»ng ®−êng lèi m¸c-xÝt dùa vµo hiÖn thùc, chø kh«ng ph¶i dùa vµo "kh¶ n¨ng", r»ng chñ nghÜa M¸c dùa trªn c¬ së nh÷ng sù viÖc thùc tÕ, chø kh«ng ph¶i trªn c¬ së nh÷ng kh¶ n¨ng (tr. 472).

Trong tËp nµy cã nhiÒu th− cña V. I. Lª-nin, trong ®ã ®Ò cËp tíi ®Æc ®iÓm cña çc lo¹i chiÕn tranh trong lÞch sö.

Lª-nin d¹y r»ng nh÷ng lo¹i chiÕn tranh c¬ b¶n trong thêi ®¹i ®Õ quèc chñ nghÜa gåm cã: chiÕn tranh phi nghÜa, chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa, lµ lo¹i chiÕn tranh mµ ng−êi ta

Lêi tùa XIV

ph¶i ®Êu tranh kiªn quyÕt chèng l¹i, vµ chiÕn tranh chÝnh nghÜa, ®ã lµ çc cuéc néi chiÕn, chiÕn tranh çch m¹ng, chiÕn tranh cña nh©n d©n lao ®éng chèng l¹i bän bãc lét, chiÕn tranh phßng thñ cña giai cÊp v« s¶n ®· chiÕn th¾ng vµ çc cuéc chiÕn tranh gi¶i phãng d©n téc. ChiÕn tranh lo¹i ®ã th× nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt ñng hé mét çch tuyÖt ®èi.

V. I. Lª-nin xÐt vÊn ®Ò b¶o vÖ tæ quèc g¾n liÒn víi th¸i ®é ®èi víi cuéc chiÕn tranh ®ã. Ng−êi chØ râ r»ng kh«ng ®−îc hiÓu nh÷ng luËn ®iÓm cña M¸c vµ ¡ng-ghen vÒ tæ quèc mét çch gi¸o ®iÒu. Trong chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa, nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa ph¶i chèng l¹i chñ tr−¬ng b¶o vÖ tæ quèc, "bëi v× (1) chñ nghÜa ®Õ quèc lµ ®ªm tr−íc cña chñ nghÜa x· héi; (2) chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa lµ cuéc chiÕn tranh cña nh÷ng tªn ¨n c−íp nh»m tranh giµnh cña c¶i chiÕm ®o¹t ®−îc; (3) trong c¶ hai khèi liªn minh ®Òu cã giai cÊp v« s¶n tiÒn phong; (4) trong c¶ hai khèi liªn minh cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa ®· chÝn muåi. ChØ v× nguyªn nh©n ®ã mµ chóng ta chèng l¹i chñ tr−¬ng "b¶o vÖ tæ quèc", chØ v× nguyªn nh©n ®ã mµ th«i!!", ― V. I. Lª-nin ®· viÕt nh− vËy (tr. 502).

V. I. Lª-nin ®· nhiÒu lÇn gi¶i thÝch trong th− cña m×nh lËp tr−êng cña nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt çch m¹ng ®èi víi nh÷ng khÈu hiÖu hßa b×nh vµ gi¶i trõ qu©n bÞ. Ng−êi nhÊn m¹nh sù cÇn thiÕt ph¶i cã quan ®iÓm lÞch sö - cô thÓ ®èi víi nh÷ng khÈu hiÖu ®ã. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cña cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa thÕ giíi, trong t×nh h×nh khñng ho¶ng çch m¹ng ®ang lªn cao, khi mµ tr−íc m¾t c«ng nh©n vµ n«ng d©n lµ nhiÖm vô quay sóng chèng l¹i bän bãc lét, th× nh÷ng khÈu hiÖu hßa b×nh vµ gi¶i trõ qu©n bÞ do bän theo chñ nghÜa hßa b×nh t− s¶n vµ chñ nghÜa Cau-xky ®Ò x−íng ra chØ lµ tiÕp tay cho bän ®Õ quèc, cho nªn V. I. Lª-nin ®Êu tranh chèng l¹i nh÷ng khÈu hiÖu Êy. §ång thêi V. I. Lª-nin chØ râ r»ng sau th¾ng lîi cña cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa, nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch sÏ ®Ò nghÞ ký hßa

Lêi tùa

XV

−íc víi tÊt c¶ çc c−êng quèc tham chiÕn. Sau khi cuéc Çch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi vÜ ®¹i ®· th¾ng lîi, Lª-nin ®Ò x−íng ra cuéc ®Êu tranh v× hßa b×nh vµ nguyªn t¾c cïng tån t¹i hßa b×nh cña çc quèc gia cã nh÷ng chÕ ®é x· héi kh¸c nhau.

VÊn ®Ò ®Êu tranh cho d©n chñ trong thêi ®¹i chñ nghÜa ®Õ quèc vµ çch m¹ng x· héi chñ nghÜa chiÕm mét vÞ trÝ lín trong th− tÝn cña Lª-nin trong thêi kú chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt. V. I. Lª-nin chØ ra r»ng, vÊn ®Ò th¸i ®é ®èi víi d©n chñ vµ ®èi víi c−¬ng lÜnh tèi thiÓu ngµy cµng ®−îc ®Æt ra réng r·i h¬n. "T«i sÏ kh«ng bao giê ®Ó bÞ bã tay trong viÖc gi¶i thÝch vÊn ®Ò quan träng bËc nhÊt vµ c¬ b¶n Êy. T«i kh«ng thÓ ®Ó nh− thÕ ®−îc. CÇn ph¶i lµm s¸ng tá vÊn ®Ò. VÒ ®iÓm nµy sÏ cßn cã hµng chôc sù "vÊp ng·"... n÷a" (tr. 451).

Lª-nin phª ph¸n nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa nµo ®ã phñ nhËn sù cÇn thiÕt ph¶i ®Êu tranh cho d©n chñ trong ®iÒu kiÖn chñ nghÜa ®Õ quèc. V. I. Lª-nin viÕt: "Chóng ta, nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi, chóng ta lu«n lu«n ñng hé d©n chñ, kh«ng ph¶i "v× chñ nghÜa t− b¶n", mµ lµ ®Ó dän ®−êng cho phong trµo cña chóng ta" (tr. 441). §Ó ®èi lËp l¹i nh÷ng lËp luËn "qu¸ − çch m¹ng" cña nhãm Bu-kha-rin ― Pi-a-ta-cèp vµ nh÷ng ng−êi kh¸c cho r»ng "kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc" d©n chñ trong ®iÒu kiÖn chñ nghÜa ®Õ quèc, V. I. Lª-nin ®Ò ra nhiÖm vô ph¶i häc ®−îc çch kÕt hîp "cuéc ®Êu tranh cho d©n chñ víi cuéc ®Êu tranh cho çch m¹ng x· héi chñ nghÜa, b¾t çi thø nhÊt phôc tïng çi thø hai" (tr. 470). V. I. Lª-nin ®· chØ râ, cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa kh«ng thÓ nµo thùc hiÖn ®−îc nÕu kh«ng cã cuéc ®Êu tranh cho d©n chñ. Ng−êi ®· khinh bØ vµ phÉn né viÕt vÒ "®Çu ãc ngu xuÈn" trong vÊn ®Ò th¸i ®é ®èi víi d©n chñ, gi¶i thÝch t¸c h¹i mang l¹i cho phong trµo c«ng nh©n do çc thø häc thuyÕt bÌ ph¸i vÉn rªu rao vÒ sù kh«ng cÇn thiÕt ph¶i ®Êu tranh cho nh÷ng yªu s¸ch d©n chñ trong thêi ®¹i chñ nghÜa ®Õ quèc.

Lêi tùa XVI

HiÖn nay, khi mµ çc ®¶ng céng s¶n ë çc n−íc t− b¶n chñ nghÜa ®Ò ra nhiÖm vô ®Êu tranh chèng l¹i çc tæ chøc ®éc quyÒn, nh»m thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu d©n chñ chung, coi ®ã lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña quÇn chóng lao ®éng; khi mµ cuéc ®Êu tranh nh»m thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô d©n chñ chung ®· trë thµnh mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña cuéc ®Êu tranh çch m¹ng v× chñ nghÜa x· héi, th× nh÷ng lêi ph¸t biÓu cña V. I. Lª-nin vÒ nh÷ng vÊn ®Ò ®ã cã mét ý nghÜa ®Æc biÖt cÊp thiÕt.

V. I. Lª-nin xÐt th¸i ®é cña nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt çch m¹ng ®èi víi yªu s¸ch vÒ quyÒn d©n téc tù quyÕt g¾n chÆt víi vÊn ®Ò chung, vÊn ®Ò ®Êu tranh cho d©n chñ. Ng−êi phª ph¸n mét çch toµn diÖn vµ s©u s¾c nh÷ng quan ®iÓm sai lÇm cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi ph¸i t¶, còng nh− cña Bu-kha-rin vµ Pi-a-ta-cèp, lµ nh÷ng kÎ ®Êu tranh chèng l¹i yªu s¸ch ®ã. V. I. Lª-nin chØ râ r»ng ph¶i ra søc ñng hé phong trµo gi¶i phãng d©n téc cña nh©n d©n çc n−íc thuéc ®Þa vµ phô thuéc chèng l¹i chñ nghÜa ®Õ quèc. Bªn c¹nh ®ã V. I. Lª-nin còng nhÊn m¹nh sù cÇn thiÕt cña sù liªn minh hÕt søc chÆt chÏ gi÷a çc d©n téc bÞ ¸p bøc víi giai cÊp v« s¶n quèc tÕ trong cuéc ®Êu tranh chèng kÎ thï chung lµ chñ nghÜa ®Õ quèc.

Nh÷ng bøc th− cña Lª-nin chøa ®ùng nh÷ng luËn ®iÓm quan träng vÒ t×nh thÕ çch m¹ng, vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó giµnh th¾ng lîi cho cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa. V. I. Lª-nin chØ râ r»ng trong t×nh h×nh khñng ho¶ng çch m¹ng th× kh«ng ®−îc h¹n chÕ ë viÖc ®−a ra lêi kªu gäi chung tiÕn tíi "phong trµo quÇn chóng". Ng−êi viÕt: "KhÈu hiÖu "phong trµo quÇn chóng" kh«ng ph¶i lµ khÈu hiÖu xÊu, nh−ng kh«ng hoµn toµn ®óng. V× nã quªn mÊt çch m¹ng, viÖc giµnh chÝnh quyÒn, chuyªn chÝnh v« s¶n. §iÒu ®ã lµ NB!! Nãi mét çch chÝnh x¸c h¬n: ñng hé vµ ph¸t triÓn (lËp tøc) mäi hµnh ®éng çch m¹ng cã tÝnh chÊt quÇn chóng nh»m tiÕn tíi çch m¹ng v. v." (tr. 517).

Lêi tùa

XVII

Trong bøc th− göi N. I. Bu-kha-rin (tr. 396 - 398), V. I. Lª-nin ®· v¹ch râ tÝnh chÊt sai lÇm trong bµi b¸o cña Bu-kha-rin "VÒ lý luËn nhµ n−íc ®Õ quèc" mµ chÝnh t¸c gi¶ bµi nµy ®Ò nghÞ ®−a in trong "V¨n tËp "Ng−êi d©n chñ - x· héi"". V. I. Lª-nin nªu râ r»ng bµi b¸o kÓ trªn ®· x¸c ®Þnh mét çch kh«ng ®óng lËp tr−êng kh¸c nhau cña nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt vµ cña nh÷ng ng−êi theo chñ nghÜa v« chÝnh phñ vÒ vÊn ®Ò nhµ n−íc, vµ Lª-nin ®· v¹ch râ luËn ®iÓm sai lÇm cña Bu-kha-rin vÒ th¸i ®é thï ®Þch cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c cña ®¶ng d©n chñ - x· héi ®èi víi bÊt kú chÝnh quyÒn nhµ n−íc nµo. V. I. Lª-nin phª ph¸n nh÷ng quan ®iÓm cã tÝnh chÊt nöa v« chÝnh phñ chñ nghÜa cña Bu-kha-rin trong bµi "Quèc tÕ thanh niªn" còng ®−îc viÕt trong thêi kú ®ã. Lª-nin chØ râ r»ng chñ nghÜa M¸c thõa nhËn r»ng giai cÊp c«ng nh©n cÇn ph¶i lËp ra - trong tiÕn tr×nh çch m¹ng x· héi chñ nghÜa ― nhµ n−íc v« s¶n cña m×nh vµ sö dông nhµ n−íc ®ã ®Ó x©y dùng x· héi x· héi chñ nghÜa.

Nh÷ng bøc th− cña V. I. Lª-nin göi I. Ph. ¸c-m¨ng, viÕt vµo ngµy 17 vµ ngµy 24 th¸ng Giªng 1915 cã mét ý nghÜa quan träng, trong çc bøc th− ®ã Ng−êi ®Ò ra nhiÒu luËn ®iÓm cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c vÒ nh÷ng vÊn ®Ò ®¹o ®øc céng s¶n chñ nghÜa. Nh÷ng bøc th− Êy chøng tá r»ng V. I. Lª-nin quan t©m s©u s¾c ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò gi¸o dôc nh©n d©n lao ®éng theo tinh thÇn ®¹o ®øc céng s¶n chñ nghÜa. Nh÷ng bøc th− ®ã cho thÊy lµ Lª-nin ®Ò ra cho ng−êi céng s¶n nh÷ng ®ßi hái cao nh− thÕ nµo, d¹y hä ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó cã ®−îc çch diÔn ®¹t râ rµng vµ khóc chiÕt trong çc t¸c phÈm cña m×nh ®Ó kh«ng t¹o ra mét cí g× khiÕn kÎ thï cã thÓ lîi dông nh÷ng luËn ®iÓm nµo ®ã vµo nh÷ng môc ®Ých cña chóng (tr. 74).

Çc tµi liÖu viÕt vµo n¨m 1917 trong thêi gian sèng l−u vong, ngay sau cuéc Çch m¹ng d©n chñ - t− s¶n th¸ng Hai ë Nga, ®· chiÕm mét vÞ trÝ ®Æc biÖt trong tËp nµy. Trong nh÷ng bøc th− viÕt vµo thêi kú nµy, V. I. Lª-nin lÇn ®Çu tiªn tr×nh

Lêi tùa XVIII

bµy nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n vÒ th¸i ®é cña ®¶ng ®èi víi ChÝnh phñ l©m thêi t− s¶n, nh÷ng luËn ®iÓm nµy ®−îc ph¸t triÓn tiÕp trong "Th− tõ n−íc ngoµi göi vÒ" vµ trong çc t¸c phÈm kh¸c.

V. I. Lª-nin ®¸nh gi¸ cuéc Çch m¹ng th¸ng Hai nh− lµ "giai ®o¹n ®Çu tiªn cña cuéc çch m¹ng ®Çu tiªn (do chiÕn tranh lµm næ ra)" mµ "sÏ kh«ng ph¶i lµ giai ®o¹n cuèi cïng vµ kh«ng chØ riªng cña n−íc Nga" (tr. 542). NhiÖm vô cña ®¶ng lµ chuÈn bÞ mét c¬ së réng lín h¬n cho mét giai ®o¹n cao h¬n, tøc lµ giai ®o¹n chuyÓn cuéc çch m¹ng d©n chñ - t− s¶n sang çch m¹ng x· héi chñ nghÜa. V. I. Lª-nin viÕt: Nh÷ng viÖc cÊp b¸ch hiÖn nay lµ më réng c«ng t¸c, tæ chøc quÇn chóng, thøc tØnh nh÷ng tÇng líp míi ®Ó v¹ch mÆt ChÝnh phñ l©m thêi vµ "chuÈn bÞ ®Ó çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n giµnh lÊy chÝnh quyÒn. ChØ cã chÝnh quyÒn nh− thÕ míi cã thÓ ®em l¹i b¸nh m×, hßa b×nh vµ tù do" (tr. 546). V. I. Lª-nin kªu gäi tiÕp tôc cñng cè h¬n n÷a ®¶ng çch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n, ®¶ng kiÓu míi, vµ dÌ tr−íc vÒ mäi m−u toan muèn "thèng nhÊt" víi bän men-sª-vÝch.

V. I. Lª-nin viÕt: "Theo t«i, çi chñ yÕu hiÖn nay lµ ®õng ®Ó sa vµo nh÷ng m−u toan d¹i dét muèn "thèng nhÊt" víi bän x· héi - ¸i quèc (hoÆc ― ®iÒu nµy cßn nguy hiÓm h¬n n÷a ― víi nh÷ng phÇn tö dao ®éng, nh− Ban tæ chøc, T¬-rèt-xki vµ ®ång bän) mµ ph¶i tiÕp tôc c«ng t¸c cña ®¶ng ta theo tinh thÇn quèc tÕ chñ nghÜa triÖt ®Ó" (tr. 545).

Ngay sau cuéc Çch m¹ng th¸ng Hai, V. I. Lª-nin b¾t ®Çu cè g¾ng ®Ó cã thÓ trë vÒ tæ quèc mét çch thËt nhanh chãng. Trong tËp nµy cã nh÷ng th− tõ vµ ®iÖn v¨n cña V. I. Lª-nin cã liªn quan tíi viÖc Ng−êi tõ Thôy-sÜ trë vÒ n−íc Nga.

Trong bøc th− göi Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®Ò ngµy 30 th¸ng T¸m 1917 vµ ®−îc göi tõ ga Ra-d¬-lÝp, V. I. Lª-nin ®· ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ë n−íc

Lêi tùa

XIX

Nga, m« t¶ l¹i chiÕn dÞch vu khèng bØ æi do giai cÊp t− s¶n ph¸t ®éng ®Ó nh»m chèng l¹i çc nhµ ho¹t ®éng cña ®¶ng b«n-sª-vÝch, nhÊn m¹nh sù cÇn thiÕt ph¶i v¹ch mÆt bän vu khèng. Trong bøc th− cña m×nh, V. I. Lª-nin chó ý nhiÒu ®Õn t×nh h×nh cña phong trµo x· héi chñ nghÜa quèc tÕ

Nh÷ng bøc th− cña V. I. Lª-nin cã liªn quan ®Õn viÖc chuÈn bÞ cuéc khëi nghÜa vò trang th× ®−îc in trong tËp 34, xuÊt b¶n lÇn thø 5. TËp nµy ®−îc kÕt thóc b»ng th− mµ V. I. Lª-nin ®Ó l¹i trong c¨n phßng bÝ mËt cña bµ M. V. Ph«-pha-n«-va tr−íc khi Ng−êi ®i tíi Xm«n-n−i, trô së bé tham m−u cña çch m¹ng, vµo buæi tèi ngµy 24 th¸ng M−êi: "T«i ®i ®Õn chç mµ chÞ kh«ng muèn cho t«i ®Õn. Chµo t¹m biÖt. I-lÝch" (tr. 616). V. I. Lª-nin ®· n¾m lÊy viÖc l·nh ®¹o trùc tiÕp cuéc khëi nghÜa vò trang ®−a tíi th¾ng lîi cña cuéc Çch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi vÜ ®¹i vµ tíi viÖc thiÕt lËp ChÝnh quyÒn x«-viÕt.

ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c ― Lª-nin

trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«

V. I. L ª - n i n 0

1

1914

1

GöI M. V. C«-B£-TX¥-KI §ång chÝ th©n mÕn! ChuyÕn ®i cña chóng t«i kh«ng thµnh1.

T«i kh«ng biÕt lµ ®ång chÝ ®· nhËn ®−îc th− ch−a. NÕu cã th× ®Ò nghÞ viÕt th− tr¶ lêi cho biÕt ®Ó xem b−u ®iÖn cã lµm viÖc kh«ng. Ch¾c lµ giê ®©y ®ång chÝ sÏ ®−îc sèng ― ®©y lµ tr−êng hîp ngo¹i lÖ vµ h¬n n÷a l¹i lµ mét ngo¹i lÖ hÕt søc hiÕm cã ― ë mét n−íc kh«ng tham chiÕn vµ do ®ã nÕu ®−êng b−u ®iÖn tõ chç ®ång chÝ ®Õn chç chóng t«i sÏ ho¹t ®éng th× ®ång chÝ nhÊt thiÕt ph¶i th«ng b¸o tin tøc cho chóng t«i vµ cho biÕt nh÷ng tin tøc b¸o chÝ mµ chóng t«i kh«ng thÓ cã ®−îc. DÜ nhiªn, chØ nh÷ng tin tøc tèi quan träng (®Æc biÖt lµ nh÷ng tin tøc vÒ n−íc Nga).

Xin ®ång chÝ cho biÕt xem ®ång chÝ liÖu sÏ cã ®−îc (hoÆc hiÖn nay ®· cã råi) nh÷ng liªn hÖ tèt víi Xtèc-kh«n kh«ng, liÖu ®ång chÝ cã thÓ chuyÓn th− tõ, cung cÊp ®Þa chØ ®Ó nhËn tiÒn tõ bªn Nga göi sang v. v. ®−îc kh«ng.

Göi ®ång chÝ lêi chµo!

V. I. cña ®ång chÝ1) ViÕt ngµy 2 th¸ng T¸m 1914Göi tõ P«-r«-nin ®Õn C«-pen-ha-g¬

In lÇn ®Çu n¨m 1930 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XIII

Theo ®óng b¶n th¶o

__________ 1) ë phÝa trªn bøc th− Lª-nin cã viÕt mét ®o¹n, cã lÏ lµ viÕt cho

ng−êi chñ nhµ: "Geehrter Herr! Bitte diesen Brief an Herrn Kobezky

V. I. L ª - n i n 2

2 §IÖN GöI GI¸M §èC Së C¶NH S¸T

THµNH PHè CRA-CèP 2 C¶nh s¸t ë ®©y nghi t«i lµm gi¸n ®iÖp. T«i ®· sèng hai n¨m

ë Cra-cèp, ë Dve-gin-tx¬ vµ ë 51 phè Li-u-b«-miÕc-xki. ChÝnh t«i ®· khai b¸o cho «ng c¶nh s¸t tr−ëng ë Dve-gin-tx¬. T«i lµ kiÒu d©n, mét ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi. T«i ®Ò nghÞ ®¸nh ®iÖn vÒ P«-r«-nin vµ cho «ng thÞ tr−ëng ë N«-v− T¸c-g¬ ®Ó tr¸nh mäi sù hiÓu lÇm.

U-li-a-nèp

ViÕt ngµy 7 th¸ng T¸m 1914 Göi tõ P«-r«-nin ®Õn Cra-cèp

In lÇn ®Çu n¨m 1924 trong V¨n tËp Lª-nin, t. II

Theo ®óng tê ghi néi dung bøc ®iÖn, kh«ng râ ng−êi viÕt DÞch tõ tiÕng §øc

3

GöI V. ¸t-l¬ 5/IX. 1914.

§ång chÝ kÝnh mÕn! T«i ®· cïng víi tÊt c¶ gia ®×nh ®Õn Xuy-rÝch mét çch b×nh yªn3. ChØ ®Õn In-xb¬-róc vµ Phªn-®¬-kiÕc-kh¬ ng−êi ta míi ®ßi xuÊt tr×nh Legitimationen1): nh− thÕ lµ sù gióp ®ì cña ®ång chÝ ®· rÊt cã Ých cho t«i. Muèn vµo Thôy-sÜ, ng−êi ta ®ßi ph¶i cã hé chiÕu, nh−ng ng−êi ta ®· cho t«i nhËp c¶nh mµ kh«ng cã hé

gefälligst zu übergeben!" ("Th−a ngµi! Xin ngµi h·y chuyÓn bøc th− nµy cho «ng C«-bª-tx¬-ki!").

1) ― GiÊy tê

Göi V. A. Çc-pin-xki. Ngµy 6 th¸ng ChÝn 1914

3

chiÕu, sau khi t«i nh¾c ®Õn Gr©y-lÝch. Xin göi tíi ®ång chÝ nh÷ng lêi chµo tèt ®Ñp nhÊt vµ lßng biÕt ¬n ch©n thµnh nhÊt.

Xin göi ®ång chÝ lêi chµo ®¶ng viªn. Lª-nin (V. U-li-a-nèp)

Göi tõ Xuy-rÝch ®Õn Viªn


Theo ®óng b¶n th¶o DÞch tõ tiÕng §øc

4 GöI V. A. ÇC-PIN-XKI

6/IX.

§ång chÝ th©n mÕn! H«m qua, cïng víi tÊt c¶ gia ®×nh, t«i ®· ®Õn ®©y mét çch b×nh yªn sau mét thêi gian bÞ giam h·m ng¾n ë n−íc ¸o. Di-n«-vi-Ðp còng sÏ ®Õn. Chóng t«i ®· dù ®Þnh ë l¹i Gi¬-ne-v¬, nh÷ng mèi c¶m t×nh cò l«i kÐo chóng t«i ®Õn ®ã. Nh−ng mµ khi ®Õn ®©y, chóng t«i l¹i do dù muèn ë l¹i BÐc-n¬. Ng−êi ta b¶o r»ng l¹i cã mét ®ît di c− míi cña nhiÒu ng−êi Ph¸p tõ Pa-ri, Bruy-xen v. v. sang sèng l−u vong ë Gi¬-ne-v¬. LiÖu gi¸ c¶ cã bÞ t¨ng qu¸ cao kh«ng, nhÊt lµ gi¸ thuª nhµ? Cßn mét vÊn ®Ò n÷a lµ chóng t«i sÏ ph¶i tró l¹i mét çch t¹m bî: liÖu cã thÓ t×m kiÕm hé chóng t«i nh÷ng c¨n nhµ cho thuª hµng th¸ng cã gi−êng tñ bµn ghÒ (hai phßng nhá) vµ cã bÕp ®−îc kh«ng?

L¹i cßn mét vÊn ®Ò n÷a: nÕu ®ång chÝ thÊy kh«ng cã g× trë ng¹i, xin ®ång chÝ ®Õn SociÐtÐ de lecture (Grand'

V. I. L ª - n i n 4

Rue. 11)1) vµ lÊy b¶n ®iÒu lÖ cña héi ®ã; cÇn ph¶i xem b¶n ®iÒu lÖ Êy cã g× thay ®æi kh«ng. §Æc biÖt çi SociÐtÐ4 ®ã l«i cuèn t«i ®Õn Gi¬-ne-v¬, tuy r»ng ë ®©y???... nã lµ çi quý gi¸ l¾m... Cßn nhµ in? Cã nhµ in Nga nµo kh«ng? HiÖn giê cã thÓ xuÊt b¶n mét tê b¸o nhá nµo ®−îc kh«ng, v. v. ? b»ng tiÕng Nga? víi nh÷ng sù thËn träng ®Æc biÖt hoÆc lµ còng nh− tr−íc kia (dÜ nhiªn lµ chèng chiÕn tranh vµ chèng bän d©n téc chñ nghÜa kiÓu míi, tõ Ha-d¬ ®Õn Van-®Ðc-ven-®¬ vµ Ghe-®¬, tÊt c¶ bän chóng lµ mét lò ®Óu çng!). T«i sÏ chÞu ¬n ®ång chÝ rÊt nhiÒu nÕu ®−îc ®ång chÝ tr¶ lêi hÕt søc nhanh chãng vÒ tÊt c¶ nh÷ng c©u hái ®ã. Cã cßn nh÷ng ®ång chÝ b«n-sª-vÝch nµo kh¸c ë Gi¬-ne-v¬ kh«ng? kÓ c¶ nh÷ng ng−êi ®i Nga? TÊt c¶ chóng t«i göi lêi chµo nång nhiÖt ®Õn ®ång chÝ, ®Õn ®ång chÝ ¤n-ga vµ ®Õn tÊt c¶ çc b¹n.

N. Lª-nin cña ®ång chÝ

ViÕt ngµy 6 th¸ng ChÝn 1914 Göi tõ BÐc-n¬ ®Õn Gi¬-ne-v¬

§¨ng lÇn ®Çu ngµy 22 th¸ng T− 1926 trªn b¸o "Sù thËt", sè 92


5

GöI V. A. TI-KH¤-MIÕC-NèP

9/IX.

B¹n th©n mÕn! Chóng t«i ®· tíi ®©y mét çch b×nh yªn vµ ë l¹i BÐc-n¬. Bµ mÑ nhµ t«i vÉn kháe. Cã lÏ bµ cô sÏ trë vÒ n−íc Nga qua Giª-n¬ ― Xa-l«-ni-ki (hoÆc qua ¸c-khan-

1) ― Héi ®éc gi¶ (Phè lín. Sè nhµ 11)

Göi th− ký ban biªn tËp Tõ ®iÓn b¸ch khoa Gra-n¸t

5

ghen-xc¬)5. MÑ anh ph¶i göi tiÒn cho anh qua Bé ngo¹i giao ®Ó lÊy tiÒn ®ã tr¶ cho bµ §¬-v«-sa Sc¬-lèp-xcai-a ë ®©y (Falkenweg, Bern). Sau ®ã mÑ anh nªn ®¸nh ®iÖn theo ®Þa chØ ®ã b¸o r»ng bµ ®· göi cho anh mãn tiÒn nh− thÕ. Chóng t«i sÏ viÕt th− cho mÑ anh. Hy väng lµ mäi viÖc cña anh vµ cña tÊt c¶ çc b¹n bÌ ®Òu ªm thÊm. Anh h·y viÕt cho t«i biÕt søc kháe vµ ho¹t ®éng v¨n ch−¬ng cña anh.

Thay mÆt c¶ gia ®×nh göi anh vµ tÊt c¶ çc b¹n bÌ lêi chµo nång nhiÖt!!

Vl. U-li-a-nèp cña anh

ViÕt ngµy 9 th¸ng ChÝn 1914 Göi tõ BÐc-n¬ ®Õn P«-r«-nin



6 GöI TH¦ Ký BAN BIªN TËP Tõ §IÓN

B¸CH KHOA GRA-N¸T Berne, le 15 sept. 1914.

¤ng th− ký ban biªn tËp kÝnh mÕn! T«i xin b¸o cho «ng biÕt vÒ sù thay ®æi ®Þa chØ cña t«i. T«i võa míi tho¸t khái c¶nh giam h·m ng¾n ngµy ë ¸o, giê ®©y t«i sÏ sèng ë BÐc-n¬. Khi nhËn ®−îc th− nµy ®Ò nghÞ «ng b¸o cho biÕt vµ cho biÕt thêi h¹n nép bµi (t«i hy väng r»ng chiÕn tranh lµ mét lý do kh¸ chÝnh ®¸ng ®Ó kÐo dµi h¹n nép)6. NÕu gÊp, xin

V. I. L ª - n i n 6

«ng ®¸nh ®iÖn, trong ®ã chØ cÇn ghi mét tõ th«i (ngµy th¸ng theo lÞch cò) ®Ó chØ thêi h¹n nép bµi. T«i vÉn ch−a hoµn toµn tin t−ëng lµ hiÖn nay b¶n th¶o cã ®−îc göi ®Õn mét çch tr«i ch¶y kh«ng.

T«i s½n sµng gióp «ng. V. I-lin

ViÕt ngµy 15 th¸ng ChÝn 1914 Göi ®Õn M¸t-xc¬-va

§¨ng lÇn ®Çu n¨m 1959 trªn t¹p chÝ "Nh÷ng vÊn ®Ò lÞch sö §¶ng céng s¶n Liªn-x«", sè 4


7

GöI V. A. ÇC-PIN-XKI

Anh C. th©n mÕn! T«i ®· nhËn ®−îc bøc b−u thiÕp cña anh vµ véi tr¶ lêi ngay. Xin anh h·y chê cho mét Ýt l©u n÷a: chóng t«i sÏ th«ng b¸o ®Ó anh biÕt xem cã thÓ vµ cÇn ph¶i lµm nh÷ng g× ®èi víi ®iÒu anh (vµ c¶ chóng t«i n÷a) mong muèn7. §ång thêi, xin anh chí quªn r»ng ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng c«ng khai ë ®©y hiÖn nay thËt ®Æc biÖt: anh ®· nãi víi çc b¹n ë L«-da-n¬ vÒ vÊn ®Ò nµy ch−a? NhÊt thiÕt ph¶i nãi ®Êy.

Chóng t«i ë l¹i BÐc-n¬. §Þa chØ: Donnerbühlweg 11 a Uljanow.

VÒ buæi thuyÕt tr×nh th× t«i cßn ch−a biÕt thÕ nµo. Ph¶i suy nghÜ thªm vµ bµn b¹c tØ mØ h¬n n÷a. LiÖu cã thÓ hy väng sÏ cã ®é bao nhiªu ng−êi ë chç anh?8

SiÕt chÆt tay anh. T«i chuyÓn lêi chµo cña tÊt c¶ mäi ng−êi ë ®©y.

Lª-nin cña anh

Göi I. Ph. ¸c-m¨ng. Th¸ng ChÝn 1914

7

P. S. La critique1) vµ anticritique2) cña t«i liÖu cã thÓ lµ mét chñ ®Ò täa ®µm tèt h¬n kh«ng? Dï sao còng ph¶i nãi ®«i lêi: kh«ng thÓ xuÊt ph¸t tõ lËp tr−êng h×nh thøc mµ bªnh vùc chñ nghÜa s«-vanh bØ æi cña nh÷ng ng−êi §øc ®−îc. §· cã nh÷ng nghÞ quyÕt tåi, còng cã nh÷ng nghÞ quyÕt kh«ng ph¶i lµ tåi, vµ ®· cã c¶ nh÷ng lêi tuyªn bè thuéc c¶ hai lo¹i. Nh−ng mäi thø ®Òu ph¶i cã giíi h¹n! VËy mµ giíi h¹n Êy ®· bÞ v−ît qu¸! Kh«ng thÓ chÞu ®ùng ®−îc n÷a, kh«ng thÓ gi÷ th¸i ®é ngo¹i giao, ph¶i cùc lùc lªn tiÕng ph¶n ®èi chñ nghÜa s«-vanh « nhôc!!

ViÕt sau ngµy 27 th¸ng ChÝn 1914 Göi tõ BÐc-n¬ ®Õn Gi¬-ne-v¬

In lÇn ®Çu n¨m 1929 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XI


8

GöI I. Ph. ¸C-M¡NG B¹n th©n mÕn! TÊt c¶ chóng t«i göi ®Õn A-bram lêi th¨m hái

nång nhiÖt nhÊt. H·y nh¾c ®ång chÝ Êy ®Õn th¨m b¹n bÌ ë L«-da-n¬. ë ®Êy, ®ång chÝ Êy sÏ t×m thÊy nh÷ng tµi liÖu lý thó3), vµ t«i ®Ò nghÞ chÞ dÞch nh÷ng tµi liÖu ®ã sang tiÕng Ph¸p råi göi cho b¸o "Sentinelle" (nÕu cã dÞp th× chuyÓn tÊt c¶ nh÷ng çi ®ã cho t«i)9. (§¶ng nµo ra tê b¸o ®ã? B¸o xuÊt b¶n ë ®©u? §Êy cã ph¶i lµ mét c¬ quan ng«n luËn tö tÕ kh«ng? Xin chÞ h·y göi cho t«i nh÷ng sè ®iÓn h×nh nhÊt cña tê b¸o ®ã, mçi sè mét b¶n).

1) ― phª b×nh 2) ― ph¶n phª b×nh 3) §o¹n ®Çu bøc th− viÕt b»ng tiÕng Nga.

V. I. L ª - n i n 8

LËp tr−êng cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa ch©u ¢u trong cuéc chiÕn tranh hiÖn nay lµm t«i rÊt lo l¾ng vµ quan t©m. T«i tin ch¾c r»ng tÊt c¶ nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa ― tr−íc hÕt vµ chñ yÕu lµ nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa §øc ― ®· trë thµnh "nh÷ng kÎ theo chñ nghÜa s«-vanh". Kh«ng thÓ nµo ®äc næi ®−îc nh÷ng tê b¸o x· héi chñ nghÜa §øc vµ Ph¸p "L'HumanitÐ"!!10)!! Mét thø "chñ nghÜa s«-vanh" cùc ®oan! T«i e r»ng cuéc khñng ho¶ng hiÖn nay lµm cho nhiÒu vµ qu¸ nhiÒu ng−êi x· héi chñ nghÜa hoang mang (nÕu cã thÓ nãi nh− thÕ) vµ xÐt cho cïng th× chñ nghÜa c¬ héi lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù "« nhôc" v« cïng ®ã cña chñ nghÜa x· héi ch©u ¢u. Ng−êi ta nãi víi t«i lµ M¸c-t−-nèp (kÎ theo ph¸i thñ tiªu) ®· triÖu tËp ë Xuy-rÝch mét cuéc héi nghÞ (t«i cho r»ng ®ã lµ mét héi nghÞ riªng) vµ lóc ®Çu c«ng kÝch nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa §øc, nh−ng vÒ sau (sang ngµy thø hai cña cuéc tranh luËn) «ng ta ®· thay ®æi ý kiÕn (do ¶nh h−ëng xÊu cña ¸c-xen-rèt) vµ b¸c bá tÊt c¶ nh÷ng g× «ng ta ®· nãi tõ tr−íc!!! ThËt « nhôc!! B»ng çch nµy hay çch kh¸c chóng ta ph¶i ph¸t biÓu ý kiÕn cña m×nh ― nh−ng viÖc ®ã hÕt søc khã, rÊt khã trong giai ®o¹n hiÖn nay. Cø ®Ó A-bram ®i L«-da-n¬ vµ mang tin tøc ®Õn cho chÞ.

Gri-g«-ri cïng gia ®×nh ®· tíi. Chóng t«i ë l¹i BÐc-n¬. §©y lµ mét thµnh phè bÐ tÝ xÝu vµ buån tÎ, nh−ng... dï sao vÉn h¬n Ga-li-xi-a vµ kh«ng cã n¬i nµo kh¸ h¬n!!! Kh«ng sao. Chóng t«i sÏ quen. T«i la cµ ë çc th− viÖn v× nhí chóng1). Göi chÞ nh÷ng lêi chóc tèt ®Ñp nhÊt vµ ch©n thµnh siÕt chÆt tay. ChÞ h·y viÕt th− cho t«i vµ kÓ vÒ m×nh nhiÒu h¬n.

B¹n trung thµnh cña chÞ V. Lª-nin

Hy väng lµ chóng ta s¾p gÆp nhau. ChÞ nghÜ thÕ nµo? 1) Nh÷ng dßng ®Çu cña ®o¹n nµy viÕt b»ng tiÕng Nga.

Göi I-a. X. Ga-nª-tx¬-ki. Ngµy 28 th¸ng ChÝn 1914

9

P. S Thêi tiÕt ë Le-d¬ - A-van nh− thÕ nµo? ChÞ cã ®i d¹o ch¬i kh«ng?

D¹o nµy chÞ ¨n uèng cã kh¸ h¬n kh«ng? ChÞ cã s¸ch, b¸o ®Ó ®äc kh«ng?

CÇn ph¶i tæ chøc ë L«-da-n¬ viÖc thu thËp tÊt c¶ çc tê b¸o cña Ph¸p vµ Thôy-sÜ cã d− luËn cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa vÒ chiÕn tranh, vÒ nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa §øc vµ Ph¸p, v. v.. §Ò nghÞ A-bram h·y lo liÖu c«ng viÖc ®ã. CÇn ph¶i dèc hÕt søc ra mµ s−u tÇm çc tµi liÖu!!1)

ViÕt tr−íc ngµy 28 th¸ng ChÝn 1914 Göi tõ BÐc-n¬ ®Õn Le-d¬ - A-van (Thôy-sÜ)

§¨ng lÇn ®Çu n¨m 1960 trªn t¹p chÝ "Nh÷ng vÊn ®Ò lÞch sö §¶ng céng s¶n Liªn-x«", sè 4

Theo ®óng b¶n th¶o DÞch tõ tiÕng Anh

9 GöI I-a. X. GA-N£-TX¥-KI

28/IX. 1914.

B¹n th©n mÕn! M·i h«m nay t«i míi nhËn ®−îc th− cña anh vµ tÊt c¶ nh÷ng g× anh chuyÓn. RÊt çm ¬n! DÜ nhiªn lµ t«i cã thÓ cho anh vay ®−îc, nÕu nh− cã bÊt kú mét kh¶ n¨ng nµo cã thÓ xoay ®−îc ë ®©y dï mét sè Ýt tiÒn nµo ®ã. RÊt tiÕc lµ kh«ng cã mét kh¶ n¨ng nµo. VÝch-to (anh Êy hiÖn nay ë Giª-n¬, ®Õn 30. IX hoÆc 1. X sÏ vÒ n−íc) ®· høa ch¾c ch¾n sÏ göi tiÒn cho t«i: t«i sÏ göi ngay cho anh liÒn

1) §o¹n cuèi cïng viÕt b»ng tiÕng Nga.

V. I. L ª - n i n 10

sau khi nhËn ®−îc. ë ®©y kh«ng cã g× míi c¶. ë ®©y çc b¸o Nga nhËn ®−îc rÊt muén. Gri-g«-ri vµ gia ®×nh ë ®©y ®· tõ l©u vµ göi lêi chµo anh. TÊt c¶ chóng t«i xin göi tíi gia ®×nh anh lêi chµo nång nhiÖt. Hy väng chãng nhËn ®−îc tin anh.

Vl. U-li-a-nèp cña anh

P. S. NÕu anh t×nh cê gÆp «ng thÞ tr−ëng ë N«-v− T¸c-g¬ th× anh hái hé xem «ng Êy ®· göi giÊy tê cña t«i vÒ ®©y ch−a.

Göi tõ BÐc-n¬ ®Õn P«-r«-nin




Anh Çc-pin-xki th©n mÕn! T«i tranh thñ dÞp nµy ®Ó trao ®æi

th¼ng th¾n. Cã ®Çy ®ñ mäi lý do ®Ó thÊy tr−íc lµ c¶nh s¸t vµ chÝnh

quyÒn qu©n sù Thôy-sÜ (chØ cÇn mét sù ra hiÖu nhá cña çc ®¹i sø Nga hoÆc Ph¸p v. v.) sÏ ®−a ra xÐt xö ë tßa ¸n qu©n sù hoÆc trôc xuÊt v× téi vi ph¹m nÒn trung lËp v. v.. V× vËy, anh ®õng viÕt g× c«ng khai trong th− tõ. NÕu cÇn th«ng b¸o ®iÒu g×, ®Ò nghÞ anh h·y viÕt b»ng mùc hãa häc. (Ký hiÖu cã viÕt b»ng mùc hãa chÊt lµ g¹ch d−íi ngµy th¸ng trong bøc th−.)

Chóng t«i ®· quyÕt ®Þnh thay b¶n luËn c−¬ng kh«ng ®−îc dÔ ®äc cho l¾m, b»ng çch ph¸t hµnh b¶n tuyªn ng«n göi kÌm theo ®©y11. Sau khi nhËn ®−îc, xin anh b¸o cho biÕt,

Göi V. A. Çc-pin-xki. Th¸ng M−êi 1914

11

trong th− gäi b¶n tuyªn ng«n lµ "Sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− b¶n".

Nªn xuÊt b¶n tuyªn ng«n ®ã. Nh−ng chóng t«i ®Ò nghÞ anh chØ tiÕn hµnh viÖc nµy víi ®iÒu kiÖn lµ ¸p dông (vµ nÕu cã kh¶ n¨ng ¸p dông) nh÷ng biÖn ph¸p ®Ò phßng ®Õn møc tèi ®a!!

Kh«ng ng−êi nµo ®−îc biÕt lµ ai xuÊt b¶n vµ xuÊt b¶n ë ®©u. Ph¶i ®èt hÕt çc b¶n nh¸p!! B¶n in chØ cÊt giÊu ë nhµ mét c«ng d©n Thôy-sÜ cã uy tÝn, mét nghÞ sÜ v. v..

NÕu kh«ng thÓ lµm ®−îc nh− vËy th× ® õ n g Ên hµnh. NÕu kh«ng thÓ in ti-p« ®−îc th× in th¹ch (còng víi nh÷ng

biÖn ph¸p ®Ò phßng ®Õn møc tèi ®a). Anh h·y tr¶ lêi nh− sau: ®· nhËn ®−îc sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− b¶n (v í i s è l − î n g n g Ç n Ê y ) b¶n = t«i sÏ in l¹i víi sè l−îng ngÇn Êy.

NÕu nh− kh«ng thÓ Ên hµnh b»ng in ti-p« còng nh− b»ng ph−¬ng ph¸p in th¹ch th× viÕt th− cho biÕt ngay. Chóng t«i sÏ nghÜ ra mét çch kh¸c nµo ®ã. Mong anh tr¶ lêi chi tiÕt.

(NÕu in ®−îc, th× khi c ã d Þ p lµ göi ®Õn ®©y 3/4 sè b¶n; chóng t«i sÏ t×m ®−îc n¬i cÊt giÊu.)

T«i ®îi th− tr¶ lêi cña anh! Lª-nin cña anh

NB

P. S. TiÒn in th× chóng t«i sÏ kiÕm ®−îc. ChØ cÇn anh b¸o cho biÕt tr−íc cÇn b a o n h i ª u v× tiÒn r Ê t Ýt. LiÖu cã thÓ chi 17O frs1) cña Ban chÊp hµnh çc tæ chøc ë n−íc ngoµi12 vµo viÖc nµy kh«ng?

ViÕt tr−íc ngµy 11 th¸ng M−êi 1914 Göi tõ BÐc-n¬ ®Õn Gi¬-ne-v¬



1) ― francs ― phr¨ng

V. I. L ª - n i n 12


B¹n th©n mÕn! H«m nay trong buæi thuyÕt tr×nh cña Plª-kha-nèp t«i ®· ph¸t biÓu ph¶n ®èi chñ nghÜa s«-vanh cña «ng ta13. T«i ®Þnh sÏ thuyÕt tr×nh ë ®©y vµo thø ba. T«i muèn ®−îc thuyÕt tr×nh ë Gi¬-ne-v¬ vµo thø t−14 (ChiÕn tranh ¢u ch©u vµ chñ nghÜa x· héi ¢u ch©u). Mong anh bµn b¹c vµ thu xÕp gióp viÖc nµy, cµng bÝ mËt cµng hay, nghÜa lµ lµm thÕ nµo ®Ó kh«ng ph¶i xin phÐp (lÏ dÜ nhiªn lµm sao ®Ó cã ®−îc maximum1) thÝnh gi¶). B»ng çch nµo th× tÊt nhiªn anh râ h¬n t«i. KÕt hîp maximum thÝnh gi¶ víi minimum2) sù c«ng khai víi c¶nh s¸t vµ minimum sù can thiÖp cña c¶nh s¸t (hoÆc kh¶ n¨ng ®e däa cña c¶nh s¸t). ë BÐc-n¬ t«i ®· thuyÕt tr×nh cho thµnh viªn çc nhãm vµ nh÷ng quan kh¸ch ®−îc sù giíi thiÖu cña hä (120 - 130 ng−êi v. v.) kh«ng cã ¸p-phÝch v. v. g× hÕt. LiÖu lµm theo çch thøc nµy cã tèt h¬n ch¨ng?

Mong anh tr¶ lêi ngay theo ®Þa chØ Mr. Ryvline. Villa Rougemont. Chailly sur Lausanne. Göi cho t«i. Thø ba t«i sÏ thuyÕt tr×nh ë ®©y, ë L«-da-n¬, vËy th− tr¶ lêi cña anh ph¶i ®Õn ®©y vµo tr−a thø ba. GÆp nhau, chóng ta sÏ bµn cô thÓ h¬n vÒ c«ng viÖc cña chóng ta. Tãm l¹i, nÕu nh− ph¶i xin phÐp ë Gi¬-ne-v¬ th× anh h·y suy nghÜ 10 lÇn xem héi häp bÝ mËt cã tèt h¬n kh«ng. Nãi chung, ng−êi quyÕt ®Þnh tÊt nhiªn ph¶i lµ anh. NÕu nh− thu xÕp ®−îc vµo thø t− (tæ chøc buæi thuyÕt tr×nh vµo tèi thø t−) th× s¸ng thø t− t«i sÏ ®Õn.

SiÕt chÆt tay anh. Lª-nin cña anh

ViÕt ngµy 11 th¸ng M−êi 1914 Göi tõ L«-da-n¬ ®Õn Gi¬-ne-v¬



1) ― tèi ®a 2) ― tèi thiÓu

Göi V. A. Çc-pin-xki. Ngµy 17 th¸ng M−êi 1914

13


B¹n th©n mÕn! T«i ®· nhËn ®−îc th− cña anh b¸o tin vÒ cuéc ®µm tho¹i víi Xi-g¬ vÒ vÊn ®Ò xuÊt b¶n tê b¸o15. RÊt tèt! Anh h·y lÊy ®ñ sè tiÒn cÇn thiÕt, lÊy trong sè 160 frs (dÜ nhiªn lµ cµng Ýt cµng tèt, bëi v× chóng ta mong −íc xuÊt b¶n mét v¨n tËp), råi anh h·y xuÊt b¶n b¶n tuyªn ng«n (kh«ng ph¶i b¶n luËn c−¬ng, mµ lµ b¶n tuyªn ng«n) víi mét sù thËn träng tèi ®a; in ra Ýt th«i (2 - 3 tr¨m b¶n) vµ nhÊt thiÕt ph¶i cÊt giÊu kho ë nhµ vÞ nghÞ sÜ Thôy-sÜ nä.

NÕu anh kh«ng cã v¨n b¶n cña b¶n tuyªn ng«n, mµ chØ cã b¶n luËn c−¬ng, th× anh h·y t×m kiÕm b¶n tuyªn ng«n Êy ë L« da-n¬.

T«i chê th− tr¶ lêi. Lª-nin cña anh Sè in xong, chóng ta sÏ göi sang Pa-ri vµ vÒ Nga: mét tr¨m

b¶n göi ra n−íc ngoµi, hai tr¨m b¶n göi vÒ Nga. Göi nh− thÕ nµo vµ göi ®Õn n¬i nµo chóng ta sÏ viÕt th− trao ®æi víi nhau. ViÕt tr−íc ngµy 15 th¸ng M−êi 1914 Göi tõ BÐc-n¬ ®Õn Gi¬-ne-v¬




Anh C. th©n mÕn! Vµo ®óng lóc t«i ë Gi¬-ne-v¬ th×

nhËn ®−îc nh÷ng tin v u i tõ Nga ®Õn. Còng ®· nhËn

V. I. L ª - n i n 14

®−îc c¶ v¨n b¶n th− tr¶ lêi cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga göi cho Van-®Ðc-ven-®¬16. V× vËy, chóng t«i ®· quyÕt ®Þnh cho ra tê b¸o "Ng−êi d©n chñ - x· héi", c¬ quan ng«n luËn trung −¬ng, sè tiÕp theo17, thay cho mét b¶n tuyªn ng«n riªng. H«m nay quyÕt ®Þnh ®ã, cã thÓ nãi lµ sÏ ®−îc viÕt thµnh v¨n b¶n døt kho¸t.

V× vËy, ®Ò nghÞ anh b»ng mäi çch t×m cµng nhanh cµng tèt mét ng−êi Ph¸p, nghÜa lµ mét ng−êi cã quèc tÞch Thôy-sÜ lµm biªn tËp viªn phô tr¸ch vµ Ên ®Þnh dù trï chi phÝ. Chóng t«i dù kiÕn lµ hai trang, khæ ®¹i lo¹i nh− tê "TiÕng nãi"18 ë Pa-ri. Kú h¹n xuÊt b¶n kh«ng nhÊt ®Þnh - vµo thêi gian ®Çu vÞ tÊt cã thÓ qu¸ 2 - 3 kú mçi th¸ng. Sè l−îng b¶n kh«ng lín (500 b¶n?), v× víi khuynh h−íng cña chóng ta th× kh«ng thÓ tr«ng chê vµo ®¸m tiÓu thÞ d©n ®−îc. Gi¸ b¸n – kho¶ng 10 x¨ng-tim. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu trªn ®©y míi chØ lµ dù kiÕn, nh−ng anh cÇn biÕt ®Ó trao ®æi víi nh©n viªn s¾p ch÷.

Tãm l¹i, gi¸ c¶ ra sao? CÇn bao nhiªu thêi gian ®Ó cho ra (s¾p ch÷ etc.) mét sè

nh− vËy? Vµ kiÓu ch÷ g×? ChØ cã mét kiÓu ch÷ to hay lµ cã c¶ kiÓu ch÷

nhá? Hai trang khæ nh− cña tê "TiÕng nãi" th× chøa ®−îc bao nhiªu ngh×n ch÷ 1) cì to vµ 2) cì nhá?

B¶n tuyªn ng«n ®· s¾p ch÷ råi kh«ng cÇn ph¶i dì ra v× chóng ta sÏ l¾p nã vµo tê b¸o. §Õn thø hai chóng t«i sÏ göi tíi anh nh÷ng ®iÓm söa ®æi nhá trong b¶n tuyªn ng«n vµ bót danh kh¸c (v× sau khi cã liªn hÖ víi n−íc Nga chóng ta ®· cã thÓ ph¸t ng«n chÝnh thøc h¬n).

Göi anh ngh×n lêi chµo!

Lª-nin cña anh


15

P. S. Xin anh ®Ó ý xem th− tõ cña t«i göi ®Õn anh cã hoµn toµn kÞp thêi (kh«ng chËm trÔ) kh«ng.

ViÕt ngµy 17 th¸ng M−êi 1914 Göi tõ BÐc-n¬ ®Õn Gi¬-ne-v¬

§¨ng lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ ngµy 22 th¸ng T− 1926 trªn b¸o "Sù thËt", sè 92; in toµn v¨n n¨m 1929 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XI


14 GöI A. G. SLI-¸p-NI-Cèp

17/X. 1914.

B¹n th©n mÕn! T«i trë vÒ nhµ chiÒu h«m qua sau chuyÕn ®i thuyÕt tr×nh th× nhËn ®−îc nh÷ng l¸ th− cña anh. Cho t«i göi lêi chµo nång nhiÖt nhÊt tíi anh vµ th«ng qua anh göi tíi tÊt c¶ bÌ b¹n ng−êi Nga! Th− tr¶ lêi Van-®Ðc-ven-®¬ ®· ®−îc göi ®i dÞch h«m qua, t«i vÉn ch−a ®−îc thÊy b¶n dÞch. Khi nµo cã, t«i sÏ b¸o ngay ®Ó anh biÕt.

Theo quan ®iÓm cña t«i th× hiÖn nay ®iÒu quan träng h¬n c¶ lµ ®Êu tranh triÖt ®Ó vµ cã tæ chøc chèng l¹i chñ nghÜa s«-vanh ®ang lan trµn trong toµn bé giai cÊp t− s¶n vµ trong ®a sè bän x· héi chñ nghÜa c¬ héi (vµ tháa hiÖp víi chñ nghÜa c¬ héi - tel Mr. Kautsky!1)). Mµ ®Ó hoµn thµnh ®−îc nh÷ng nhiÖm vô cña cuéc ®Êu tranh ®ã th× tr−íc hÕt ph¶i ®Êu tranh chèng chñ nghÜa s«-vanh ë ngay n−íc m×nh, cô thÓ ë n−íc ta lµ chèng çc ngµi µ la Ma-xlèp vµ XmiÕc-nèp (xem "Tin tøc n−íc Nga" vµ "Lêi nãi n−íc Nga"), lµ t¸c gi¶ nh÷ng "tr−íc t¸c" mµ t«i ®· ®−îc ®äc19, hoÆc çc ngµi

1) ― nh÷ng kÎ nh− ngµi Cau-xky!

V. I. L ª - n i n 16

X«-c«-lèp, Mª-scèp-xki, Ni-ki-tin v. v., mµ anh ®· thÊy hoÆc nghe nãi ®Õn. Plª-kha-nèp - h×nh nh− ng−êi ta ®· viÕt th− nãi cho anh biÕt - ®· trë thµnh mét tªn s«-vanh th©n Ph¸p. Trong ph¸i thñ tiªu râ rµng cã t×nh tr¹ng tung t¸n*. Nghe nãi, A-lÕch-xin-xki th©n Ph¸p. C«-xèp-xki (mét nh©n vËt thuéc ph¸i Bun, h÷u khuynh, t«i ®· ®−îc nghe y thuyÕt tr×nh) th× th©n §øc**. H×nh nh− ®−êng lèi trung dung cña toµn bé "Khèi Bruy-xen"21 cña çc ngµi thñ tiªu cïng víi A-lÕch-xin-xki vµ Plª-kha-nèp sÏ lµ phô häa víi Cau-xky, kÎ nguy h¹i nhÊt hiÖn nay. Thùc v« cïng nguy hiÓm vµ ®ª tiÖn nh÷ng luËn ®iÖu ngôy biÖn cña y dïng nh÷ng c©u rÊt ®Ñp ®Ï vµ tr¬n tru ®Ó che ®Ëy nh÷ng trß ®Óu çng cña bän c¬ héi (trong "Neue Zeit"22). Bän c¬ héi chñ nghÜa lµ mét tai häa hiÓn nhiªn. "Ph¸i gi÷a" ë §øc, do Cau-xky cÇm ®Çu, lµ mét näc ®éc ®−îc che ®Ëy, ®−îc t« ®iÓm b»ng çc thñ ®o¹n ngo¹i giao, che m¾t ng−êi ta, mª hoÆc ®Çu ãc vµ l−¬ng tri cña c«ng nh©n ― çi näc ®éc nµy nguy hiÓm h¬n c¶. NhiÖm vô cña chóng ta hiÖn nay lµ tuyÖt ®èi ph¶i ®Êu tranh c«ng khai chèng chñ nghÜa c¬ héi quèc tÕ vµ nh÷ng kÎ che ®Ëy nã (Cau-xky). §ã chÝnh lµ viÖc chóng ta sÏ tiÕn hµnh trong c¬ quan ng«n luËn trung −¬ng mµ chóng ta s¾p xuÊt b¶n (cã lÏ lµ quy m« hai trang). HiÖn nay ph¶i hÕt søc nu«i d−ìng lßng c¨m thï chÝnh ®¸ng cña nh÷ng c«ng nh©n gi¸c ngé ®èi víi hµnh vi ghª tëm cña ng−êi §øc vµ tõ lßng c¨m thï ®ã rót ra mét kÕt luËn chÝnh trÞ chèng chñ nghÜa c¬ héi vµ mäi sù dung tóng nã. §ã lµ mét nhiÖm vô cã

* Bän ng−êi tri thøc cña ta ë Pa-ri (®· bÞ c«ng nh©n trong chi héi dïng quyÒn ®a sè b¸c bá) ®· gia nhËp nhãm t×nh nguyÖn (Ni-c. Va-x., An-t«-nèp vµ nh÷ng ng−êi kh¸c) vµ cïng víi bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng ra mét b¶n hiÖu triÖu ngu xuÈn phi ®¶ng ph¸i20. Ng−êi ta ®· göi b¶n hiÖu triÖu ®ã cho anh råi.

** M¸c-tèp ®øng ®¾n h¬n tÊt c¶ nh÷ng kÎ kh¸c trong tê "TiÕng nãi". Nh−ng liÖu M¸c-tèp cã ®øng v÷ng ®−îc kh«ng? T«i kh«ng tin.


17

tÇm quèc tÕ. Ng−êi ph¶i g¸nh v¸c nhiÖm vô ®ã lµ chóng ta, kh«ng cßn ai n÷a. Kh«ng thÓ tho¸i th¸c nã ®−îc. KhÈu hiÖu "®¬n thuÇn" phôc håi Quèc tÕ lµ sai (v× nguy c¬ vÒ mét nghÞ quyÕt ®iÒu hßa thèi tha theo ®−êng lèi Cau-xky – Van-®Ðc-ven-®¬ lµ v« cïng vµ v« cïng to lín!). KhÈu hiÖu "hßa b×nh" lµ sai ― khÈu hiÖu ph¶i lµ biÕn chiÕn tranh gi÷a çc n−íc thµnh néi chiÕn. (Sù chuyÓn biÕn nµy cã thÓ sÏ l©u, cã thÓ ®ßi hái vµ sÏ ®ßi hái mét lo¹t nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt, song toµn bé c«ng t¸c ph¶i ®−îc tiÕn hµnh theo ph−¬ng ch©m tiÕn tíi chÝnh mét sù chuyÓn biÕn nh− vËy, theo tinh thÇn vµ ph−¬ng h−íng cña nã.) Kh«ng ph¶i lµ mét cuéc tÈy chay chiÕn tranh, kh«ng ph¶i lµ nh÷ng vô ph¶n ®èi lÎ tÎ cña ç nh©n theo kiÓu nh− vËy, mµ lµ mét cuéc tuyªn truyÒn quÇn chóng réng r·i (kh«ng chØ trong çc giíi "d©n sù") dÉn ®Õn viÖc biÕn chiÕn tranh thµnh néi chiÕn.

ë Nga, chñ nghÜa s«-vanh Èn nÊp sau nh÷ng lêi nãi vÒ "belle France"1) vµ vÒ n−íc BØ bÊt h¹nh (thÕ cßn U-cra-i-na th× sao? v. v.) hoÆc nÊp sau çi b×nh phong lßng c¨m thï cña "nh©n d©n" ®èi víi ng−êi §øc (vµ ®èi víi "chÕ ®é §øc hoµng"). V× vËy, nhiÖm vô tuyÖt ®èi cña chóng ta lµ ®Êu tranh chèng nh÷ng luËn ®iÖu ngôy biÖn Êy. Vµ ®Ó cho cuéc ®Êu tranh ®−îc tiÕn hµnh theo mét ®−êng lèi chÝnh x¸c vµ râ rµng, cÇn cã mét khÈu hiÖu kh¸i qu¸t nã. KhÈu hiÖu ®ã lµ: ®èi víi chóng ta, nh÷ng ng−êi Nga, xÐt theo quan ®iÓm nh÷ng quyÒn lîi cña quÇn chóng lao ®éng vµ cña giai cÊp c«ng nh©n n−íc Nga, th× tuyÖt ®èi kh«ng thÓ cã mét m¶y may nghi ngê nµo vÒ sù thËt lµ hiÖn nay, ngay giê phót nµy, tai häa nhá nhÊt sÏ lµ sù b¹i trËn cña chÕ ®é Nga hoµng trong cuéc chiÕn tranh nµy. Bëi v× chÕ ®é Nga hoµng cßn mét tr¨m lÇn tåi tÖ h¬n chÕ ®é §øc hoµng. Kh«ng ph¶i lµ tÈy chay chiÕn tranh, mµ lµ ®Êu tranh chèng chñ nghÜa s«-vanh vµ h−íng toµn bé c«ng t¸c tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng tíi sù ®oµn kÕt

1) ― "n−íc Ph¸p tuyÖt diÖu"

V. I. L ª - n i n 18

quèc tÕ (xÝch l¹i gÇn, ®oµn kÕt, liªn hiÖp selon les circonstances1)) cña giai cÊp v« s¶n nh»m môc ®Ých néi chiÕn. Còng sÏ lµ sai lÇm nÕu kªu gäi tiÕn hµnh nh÷ng hµnh ®éng ç nh©n nh− b¾n vµo sÜ quan etc. vµ ®−a ra nh÷ng lËp luËn ®¹i ®Ó nh−: chóng t«i kh«ng muèn tiÕp tay cho chÕ ®é §øc hoµng. ViÖc thø nhÊt lµ sù nghiªng ng¶ vÒ phÝa chñ nghÜa v« chÝnh phñ, viÖc thø hai ― vÒ phÝa chñ nghÜa c¬ héi. Chóng ta th× ph¶i chuÈn bÞ mét cuéc næi dËy cã tÝnh chÊt quÇn chóng (hoÆc Ýt ra cã tÝnh chÊt tËp thÓ) ë trong qu©n ®éi kh«ng ph¶i chØ ë mét n−íc, vµ toµn bé c«ng t¸c tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng ph¶i ®−îc tiÕn hµnh theo h−íng ®ã. H−íng c«ng t¸c (kiªn tr×, cã hÖ thèng vµ cã thÓ lµ l©u dµi) theo tinh thÇn biÕn chiÕn tranh gi÷a çc n−íc thµnh néi chiÕn ― toµn bé thùc chÊt lµ ë ®ã. Thêi c¬ cña sù chuyÓn biÕn ®ã l¹i lµ mét vÊn ®Ò kh¸c, hiÖn nay cßn ch−a râ. Ph¶i ®Ó cho thêi c¬ ®ã chÝn muåi vµ "b¾t nã chÝn muåi" mét çch cã hÖ thèng.

T«i t¹m dõng bót. T«i sÏ viÕt th− cho anh lu«n. Anh còng n¨ng viÕt h¬n nhÐ.

§Ò nghÞ anh tr×nh bµy chi tiÕt h¬n vÒ tê b¸o khæ nhá cña Ban chÊp hµnh ®¶ng bé Pª-tÐc-bua.

ViÕt mét çch chi tiÕt h¬n n÷a vÒ nh÷ng ý kiÕn vµ nh÷ng lêi ph¸t biÓu cña c«ng nh©n.

T−¬ng quan lùc l−îng cña çc "ph¸i" ë Xanh Pª-tÐc-bua ra sao? NghÜa lµ ph¸i thñ tiªu cã m¹nh h¬n lªn so víi chóng ta kh«ng? M¹nh lªn chõng nµo?

§an vÉn ®−îc tù do chø? LËp tr−êng cña «ng ta ra sao? ThÕ cßn lËp tr−êng cña TsiÕc-kin, Bun-kin vµ bÌ lò th× thÕ nµo?

ViÕt thËt chi tiÕt nhÐ. Anh göi mét tr¨m róp cho ai vµ thay mÆt ai?


1) ― tïy theo hoµn c¶nh


19

KhÈu hiÖu hßa b×nh, theo t«i, kh«ng ®óng trong lóc nµy. §ã lµ mét khÈu hiÖu cña bän tiÓu thÞ d©n, cña bän cha cè. KhÈu hiÖu cña giai cÊp v« s¶n ph¶i lµ: néi chiÕn.

VÒ mÆt kh¸ch quan th× sù thay ®æi c¬ b¶n trong t×nh h×nh cña ch©u ¢u ®· dÉn ®Õn khÈu hiÖu nh− vËy cho thêi ®¹i chiÕn tranh quÇn chóng. NghÞ quyÕt Ba-l¬23 còng ®−a ®Õn chÝnh khÈu hiÖu Êy.

Chóng ta kh«ng thÓ "høa hÑn" mét cuéc néi chiÕn, còng kh«ng thÓ "ra s¾c lÖnh" tiÕn hµnh néi chiÕn, nh−ng chóng ta cã nghÜa vô tiÕn hµnh c«ng t¸c - nÕu cÇn thiÕt th× trong mét thêi gian rÊt dµi ― theo ph−¬ng h−íng ®ã. Anh sÏ biÕt chi tiÕt h¬n qua bµi trong c¬ quan ng«n luËn trung −¬ng1). ë ®©y t«i chØ ph¸c ra nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n trong lËp tr−êng ®Ó chóng ta cã mét sù ¨n khíp thËt tèt.

Göi tõ BÐc-n¬ ®Õn Xtèc-kh«n



15 GöI A. G. Sli-¸p-NI-Cèp

17/X. 1914.

B¹n th©n mÕn! T«i ®· ®äc th− tr¶ lêi Van-®Ðc-ven-®¬ vµ t«i tr×nh bµy nh÷ng suy nghÜ cña t«i vÒ bøc th− tr¶ lêi Êy.

§iÒu cùc kú nªn lµm lµ lµm sao ®Ó trong tr−êng hîp §u-ma ®−îc triÖu tËp (cã ®óng lµ mét th¸ng n÷a ng−êi ta sÏ triÖu tËp §u ma?)24 th× ®¶ng ®oµn cña chóng ta sÏ hµnh ®éng riªng vµ sÏ tuyªn bè quan ®iÓm nhÊt qu¸n. Anh h·y

1) Xem V. I. Lª-nin. "T×nh h×nh vµ nhiÖm vô cña Quèc tÕ x· héi chñ nghÜa" (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 26, tr. 36 – 42).

V. I. L ª - n i n 20

tr¶ lêi ngay cho biÕt xem (1) §u-ma sÏ ®−îc triÖu tËp kh«ng; (2) anh cã liªn hÖ chÆt chÏ víi ®¶ng ®oµn §u-ma kh«ng25 vµ ph¶i mÊt bao nhiªu ngµy ®Ó lµm viÖc nµy.

21/X. 1914.

T«i viÕt tiÕp bøc th− ®ang viÕt dë dang. DÜ nhiªn, viÖc t«i phª ph¸n bøc th− tr¶ lêi lµ mét viÖc phô, chØ dµnh riªng cho b¹n bÌ vµ nh»m ®¹t ®Õn mét sù hiÓu nhau hoµn toµn. Vµi ngµy n÷a sè b¸o trung −¬ng sÏ ®−îc xuÊt b¶n vµ chóng t«i sÏ göi sè b¸o ®ã cho anh

VÒ vÊn ®Ò Quèc tÕ xin anh ®õng l¹c quan vµ h·y ®Ò phßng nh÷ng ©m m−u cña bän thñ tiªu vµ bän c¬ héi chñ nghÜa. Tuy r»ng hiÖn nay M¸c-tèp tá ra t¶, nh−ng ®ã lµ v× h¾n ta ®¬n ®éc, råi mai ®©y sÏ nh− thÕ nµo? Mai ®©y h¾n sÏ ®i ®Õn thùc hiÖn kÕ ho¹ch chung cña chóng lµ: bÞt måm c«ng nh©n (c¶ ®Çu ãc vµ l−¬ng tri) b»ng c¸i nghÞ quyÕt cao-su theo tinh thÇn Cau-xky, mét kÎ biÖn hé cho tÊt c¶. Cau-xky lµ kÎ gi¶ nh©n gi¶ nghÜa h¬n ai hÕt, ®¸ng ghª tëm h¬n ai hÕt vµ cã h¹i h¬n ai hÕt! Chñ nghÜa quèc tÕ, nh− ch− vÞ thÊy ®Êy, chÝnh lµ ë chç c«ng nh©n n−íc nµy b¾n vµo c«ng nh©n n−íc kia d−íi c¸i chiªu bµi "b¶o vÖ tæ quèc"!!!

Cø mÆc cho bän chóng cã nh÷ng ©m m−u: sÏ chØ lµ mét ©m m−u vôn vÆt, trong giê phót lÞch sö cã tÇm quan träng thÕ giíi nh− hiÖn nay mµ l¹i cã ý ®Þnh lµm trß ngo¹i giao víi chñ nghÜa c¬ héi vµ thµnh lËp Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa cña "§øc"!26 B©y giê ph¶i thùc hiÖn mét ®−êng lèi cã tÝnh nguyªn t¾c. C«ng nh©n Pª-t¬-r«-gr¸t cã nh÷ng t×nh c¶m tèt ®Ñp ― sù thï ghÐt bän ph¶n béi trong phong trµo d©n chñ - x· héi §øc. Ph¶i hÕt søc duy tr× vµ cñng cè t×nh c¶m nµy vµ ý thøc quyÕt t©m s¾t ®¸ ®Êu tranh chèng chñ nghÜa c¬ héi quèc tÕ. Tõ tr−íc ®Õn nay §¶ng d©n chñ - x· héi §øc lµ mét ®¶ng cã uy tÝn - ngµy nay ® ¶ n g Ê y l µ k i Ó u m É u , t h ø k i Ó u m É u k h « n g n ª n l µ m !


21

ë Xtèc-kh«n cÇn cã anh. Anh h·y tæ chøc tèt h¬n n÷a viÖc trao ®æi th− tõ víi n−íc Nga. Anh h·y chuyÓn nh÷ng bøc th− cña t«i cho ng−êi ®· trao cho anh mÈu th− viÕt b»ng bót ch× (viÖc ®ã cã thÓ lµm ®−îc kh«ng?), chóng ta cÇn trao ®æi thËt tØ mØ víi anh Êy ®Ó ®¹t ®Õn nhÊt trÝ27. §iÒu nµy rÊt quan träng. Chóng t«i b¾t ®Çu xuÊt b¶n tê b¸o trung −¬ng.

H·y n¨ng viÕt th− nhÐ! Lª-nin cña anh





V. C. th©n mÕn!

T«i göi b¶n tuyªn ng«n ®Ó söa n¨m chç. §Ò nghÞ anh ®−a thËt cÈn thËn nh÷ng chç söa nµy vµo b¶n in thö28.

Sau n÷a t«i göi "Th− tr¶ lêi Van-®Ðc-ven-®¬" ®Ó ®−a s¾p ch÷. CÇn cè g¾ng s¾p ch÷ thËt nhiÒu bµi b»ng ch÷ cì nhá. Chóng

ta cÇn bè trÝ ®−îc maximum tµi liÖu trªn hai trang b¸o. §¸ng tiÕc lµ khi ®−a b¶n tuyªn ng«n ®i s¾p ch÷, chóng ta ®· kh«ng chó ý ®iÒu ®ã.

B©y giê toµn bé vÊn ®Ò ë chç lµ xem hai trang b¸o chøa ®−îc bao nhiªu ngh×n ch÷? CÇn gi÷ nguyªn khæ cò cho tê b¸o trung −¬ng (nªn biÕt r»ng ë Gi¬-ne-v¬ kh«ng cã ®Çu ®Ò ë ®Çu tê b¸o: nªn cã mét ®Çu ®Ò míi cho tiÕt kiÖm

V. I. L ª - n i n 22

h¬n, sao cho tèn Ýt chç: thÝ dô, lµm thÕ nµo ®−a ®Çu ®Ò vµo gãc chø ®õng "chiÕm" hÕt c¶ 3 cét).

Chóng t«i chê ®îi viÖc tÝnh to¸n chÝnh x¸c vÒ khæ tê b¸o: sÏ chøa ®−îc bao nhiªu ch÷ cì nhá.

Tèt nhÊt h·y göi c¶ b¶n in thö b¶n tuyªn ng«n (b¶n in thö lÇn thø hai) vµ mÉu tÊt c¶ c¸c lo¹i ch÷, kÓ c¶ lo¹i nhá nhÊt.

§Çu ®Ò cña sè b¸o (®©y sÏ lµ sè b¸o trung −¬ng tiÕp theo) ph¶i ghi c¶ gi¸ cña sè b¸o: 10 cts1), theo t«i nghÜ. V« luËn thÕ nµo th× còng ph¶i göi cho chóng t«i b¶n in thö sè b¸o ®· ®−îc s¾p thµnh cét.

NÕu nh− víi khæ tê b¸o trung −¬ng hiÖn nay, chóng ta s¾p ®−îc tÊt c¶ b»ng toµn ch÷ cì nhá th× chóng ta cã thÓ s¾p ®−îc kho¶ng 40 000 ch÷ trªn hai trang b¸o. NÕu vËy cã thÓ ®−a thªm vµo hai bµi n÷a mµ chóng t«i ®ang chuÈn bÞ. (NÕu b¶n tuyªn ng«n ®· ®−îc s¾p ch÷ xong víi kiÓu ch÷ kh«ng thÝch hîp etc., th× chóng ta sÏ cho in riªng b¶n tuyªn ng«n Êy.)

Anh sÏ ph¶i chi phÝ nhiÒu vÒ kho¶n trao ®æi th−: ph¶i göi tÊt c¶ b»ng phong b×, chø ®õng göi b»ng b−u phÈm. Anh h·y ghi chÐp c¸c kho¶n b−u phÝ råi lÊy trong "quü" (160 frs) mµ thanh to¸n, chø kh«ng cã th× anh sÏ bÞ ph¸ s¶n!

Anh yªu cÇu Xª-ma kiÕm cho chóng t«i t¹p chÝ "Sozialistische Monatshefte" 29 (tÊt c¶ nh÷ng sè sau chiÕn tranh) ë nh÷ng ng−êi theo ph¸i Bun: nÕu cÇn, chóng t«i sÏ thanh to¸n tiÒn vµ ®¶m b¶o (thËm chÝ b»ng vËt cÇm cè nÕu cÇn) hoµn tr¶ ®óng thêi h¹n.

B¾t tay anh. Lª-nin cña anh

P. S. Xin anh viÕt th− cho biÕt bao giê th× cã thÓ hoµn thµnh xong sè b¸o trung −¬ng gåm hai trang? Nay mai

1) ― x¨ng-tim


23

(ch−a biÕt khi nµo) t«i sÏ ®Õn thuyÕt tr×nh ë Montreux vµ cã thÓ ghÐ vµo chç anh nÕu thÊy cÇn30.




17


V. C. th©n mÕn!

T«i göi cho anh nh÷ng bµi cßn l¹i. TÊt c¶ in b»ng ch÷ cì nhá. Anh h·y lÊy khæ cò cña tê b¸o trung −¬ng. §¨ng ®−îc 48 ngh×n ch÷ th× tèt. Thø tù; 1) tuyªn bè cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng1)

2) th− tr¶ lêi cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga 3) ng−îc dßng 4) bµi vÒ Quèc tÕ2) 5) Quèc tÕ vµ vÊn ®Ò b¶o vÖ tæ quèc 6) Xanh Pª-tÐc-bua. Bøc th− tõ Xanh Pª-tÐc-bua 7) R. V. Ma-li-nèp-xki.

NhÊt ®Þnh ph¶i göi cho t«i sè ®· lªn khu«n, tr−íc khi ®−a in.

1) ý nãi b¶n tuyªn ng«n cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga "ChiÕn tranh vµ phong trµo d©n chñ - x· héi Nga" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 26, tr. 15 – 23).

2) §©y lµ nãi vÒ bµi b¸o cña V. I. Lª-nin "T×nh h×nh vµ nh÷ng nhiÖm vô cña Quèc tÕ x· héi chñ nghÜa" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 26, tr. 36 - 42).

V. I. L ª - n i n 24

Vµo thø hai t«i sÏ thuyÕt tr×nh ë Montreux: t«i cã thÓ ghÐ l¹i ®−îc kh«ng? Hay lµ sÏ xong sím h¬n?

Anh h·y göi cho t«i bµi ®¨ng cña anh: bµi ®ã ch−a ch¾c ®· thÝch hîp víi sè I. Hay lµ ho·n ®Õn sè 2?31

Lª-nin cña anh




18


V. C. th©n mÕn!

Ng−êi s¾p ch÷ kÐo dµi c«ng viÖc mét çch khñng khiÕp!! Anh ta høa ®Õn thø hai th× s¾p ch÷ xong b¶n tuyªn ng«n,

vËy mµ h«m nay ®· lµ thø s¸u. ThËt kh...ñng khiÕp! Ch¶ lÏ cø thÕ m·i?? Cßn vÒ ®Þa chØ cÇn ghi trªn tê b¸o: liÖu cã nªn lÊy case

kh«ng? V× nh− vËy (1) anh sÏ buéc ph¶i ®i l¹i hµng tr¨m lÇn mét çch v« Ých, (2) ®»ng nµo råi nhµ chøc tr¸ch còng sÏ biÕt ai ®· lÊy chiÕc hßm. Anh h·y suy nghÜ xem, ®Ò ®Þa chØ BibliothÌque russe1) ― ®Ó chuyÓn cho ban biªn tËp c¬ quan ng«n luËn trung −¬ng ― cã tèt h¬n ch¨ng?

Chóng ta h·y suy nghÜ vÒ vÊn ®Ò nµy. Nghe nãi Nicolet k h « n g t h Ó gi÷ vµ chuyÓn tiÒn v. v.

®−îc.

1) ― Th− viÖn Nga

Göi A. G. Sli-¸p-ni-cèp. Ngµy 27 th¸ng M−êi 1914

25

T«i ®· göi b¶n ghi tr×nh tù s¾p xÕp çc bµi b¸o: anh h·y göi b¶n in thö theo çch göi tõng phÇn. Nh− thÕ sÏ kh«ng cÇn mÊt hai ngµy (qu¸ nhiÒu) ®Ó göi b¶n in mÉu (nÕu göi tèc hµnh th× chØ mét ngµy còng ®ñ).

Chóng t«i nãng lßng chê ®îi çc b¶n in thö. Thø hai t«i thuyÕt tr×nh ë Montreux, ®Õn thø ba t«i thuyÕt

tr×nh ë Xuy-rÝch. T«i kh«ng ®i Gi¬-ne-v¬. Göi anh lêi chµo vµ nh÷ng lêi chóc tèt ®Ñp nhÊt.

Lª-nin cña anh T«i võa nhËn ®−îc th− anh. VÊn ®Ò vÒ Gi«-re-x¬ vµ Phran-

c¬ t¹m thêi chóng ta h·y g¸c l¹i. CÇn n¸n chê. Ch−a chi ®· quë m¾ng th× kh«ng tiÖn. Kh«ng cã g× ®Ó khen. Chóng t«i quyÕt ®Þnh im lÆng chót Ýt ®·.

Cßn çc b¶n in thö th× ra sao??? Ch¶ nhÏ sÏ m·i m·i chËm nh− thÕ −? Sè cuèi cïng cña b¸o trung −¬ng ®· ®−îc Ên hµnh vµo th¸ng Ch¹p 1913 ― lµ sè 32. Nh− vËy lµ nay ph¶i ra sè 33.




19 GöI A. G. SLI-¸p-NI-Cèp

27/X. 1914.

B¹n th©n mÕn! T«i võa nhËn ®−îc bøc th− thø hai cña anh vµ giê ®©y t«i ngåi nãi chuyÖn víi anh ®©y.

RÊt çm ¬n vÒ bøc th− th«ng b¸o t×nh h×nh Xanh Pª-

V. I. L ª - n i n 26

tÐc-bua32. Do ®ã phÇn tin tøc trong tê b¸o trung −¬ng sÏ tuyÖt diÖu. Vµi ngµy tíi sè b¸o trung −¬ng sÏ ®−îc xuÊt b¶n, chóng t«i sÏ göi sè b¸o ®ã cho anh. Anh h·y chê nhÐ. Anh h·y chê c¶ sè tiÕp theo n÷a. Anh cÇn ë l¹i Xtèc-kh«n cho ®Õn khi nµo viÖc chuyÓn vËn qua Xtèc-kh«n ― c¶ th− tõ (1), c¶ ng−êi (2) vµ tµi liÖu (3) ― ®−îc tæ chøc hoµn toµn chu ®¸o. Muèn thÕ, cÇn ph¶i ®µo t¹o cã hÖ thèng vµ thö th¸ch ng−êi lµm c«ng t¸c chuyÓn vËn tèt ë Xtèc-kh«n. §ång chÝ Xcèp-n« cã thÓ lµm ®−îc viÖc nµy kh«ng? ChÞ Êy cã mÆt tèt lµ n÷ ®¶ng viªn b«n-sª-vÝch. ChÞ Êy sÏ kh«ng bá ch¹y sang phÝa ®Þch. Nh−ng kh«ng biÕt chÞ Êy cã th¸o v¸t kh«ng, cã nhanh nhÑn kh«ng, cã cÈn thËn kh«ng?

T«i thµnh thËt vui s−íng nÕu ®ång chÝ C«n-l«n-tai ®øng trªn lËp tr−êng cña chóng ta, còng nh− vui mõng tr−íc viÖc M¸c-tèp ®iÒu khiÓn rÊt tèt (nãi chung) tê "TiÕng nãi" ë Pa-ri. Nh−ng t«i rÊt sî r»ng M¸c-tèp (vµ ®ång bän) sÏ quay sang... lËp tr−êng cña Cau-xky ― T¬-run-xt¬-ra. HiÖn nay kÎ bÞ t«i c¨m ghÐt nhÊt vµ khinh bØ nhÊt lµ Cau-xky: mét kÎ gi¶ nh©n gi¶ nghÜa rÊt chi bØ æi, tÖ h¹i vµ tù cao tù m·n. Theo y th× ch¼ng cã g× x¶y ra c¶, çc nguyªn t¾c ch¼ng bÞ vi ph¹m, tÊt c¶ mäi ng−êi ®Òu cã quyÒn b¶o vÖ tæ quèc. Chñ nghÜa quèc tÕ ― nh− ch− vÞ thÊy ®Êy ― chÝnh lµ ë chç c«ng nh©n tÊt c¶ çc n−íc b¾n vµo nhau "nh»m môc ®Ých b¶o vÖ tæ quèc".

R. Lóc-x¨m-bua ®· ®óng khi bµ ®· tõ l©u viÕt r»ng ng−êi ta thÊy ë Cau-xky mét "th¸i ®é bî ®ì cña nhµ lý luËn" ― th¸i ®é t«i tí, nãi n«m na, mét th¸i ®é t«i tí víi ®a sè trong ®¶ng, ®èi víi chñ nghÜa c¬ héi. Ngµy nay trªn thÕ giíi kh«ng cã g× tai h¹i vµ nguy hiÓm ― cho sù ®éc lËp t− t−ëng cña giai cÊp v« s¶n ― h¬n lµ çi th¸i ®é tù m·n bØ æi vµ sù gi¶ nh©n gi¶ nghÜa ghª tëm cña Cau-xky, mét kÎ muèn xãa nhßa tÊt c¶ vµ lµm lu mê tÊt c¶, mét kÎ muèn trÊn an l−¬ng tri ®· thøc tØnh cña c«ng nh©n, trÊn an b»ng nh÷ng lêi ngôy biÖn vµ b»ng nh÷ng lêi ba hoa cã vÎ uyªn b¸c. NÕu Cau-xky ®¹t


27

®−îc môc ®Ých Êy, y sÏ trë thµnh kÎ ®¹i diÖn chÝnh cña çi t− t−ëng t− s¶n thèi n¸t trong phong trµo c«ng nh©n. Cßn T¬-run-xt¬-ra sÏ ñng hé Cau-xky ― èi chao, çi tªn T¬-run-xt¬-ra c¬ héi chñ nghÜa nµy cßn tinh ma h¬n g· Cau-xky giµ khäm "hiÒn lµnh" nä kia ®Êy! Tªn T¬-run-xt¬-ra Êy ®· khÐo xoay xë lµm sao ®Ó ®uæi ®−îc ra khái ®¶ng Hµ-lan nh÷ng ®¶ng viªn trung thùc vµ nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt (Goãc-t¬ Pan-nª-cóc, Vanh-cèp)!! Kh«ng bao giê t«i cã thÓ quªn ®−îc nh÷ng lêi cña R«-l¨ng H«n-xt¬ cã lÇn ®Õn th¨m t«i ë Pa-ri ®· nãi nh− sau vÒ T¬-run-xt¬-ra: "ein hundsgemeiner Kerl" (tiÕng Ph¸p lµ gredin)1)... T«i lÊy lµm tiÕc lµ anh ®· phÝ c«ng nãi chuyÖn víi h¾n ta33... T¬-run-xt¬-ra + bän c¬ héi chñ nghÜa v« l¹i trong Vorstand2) cña §¶ng d©n chñ - x· héi §øc hiÖn ®ang diÔn mét trß ©m m−u ®Óu çng ®Ó lÊp liÕm tÊt c¶. Anh h·y c¶nh gi¸c, ®õng trë thµnh n¹n nh©n v« t×nh cña ©m m−u nµy!! §õng v« t×nh gióp cho bän kÎ thï ®éc ¸c nhÊt nµy cña phong trµo c«ng nh©n, lµ bän trong thêi ®¹i khñng ho¶ng ®· b¶o vÖ chñ nghÜa s«-vanh trªn ph−¬ng diÖn "lý luËn" vµ diÔn çi trß ngo¹i giao ghª tëm vµ nhá nhÆt. Ng−êi duy nhÊt nãi sù thËt víi c«ng nh©n ― tuy r»ng kh«ng ph¶i nãi mét çch ®Çy ®ñ vµ cã khi kh«ng ph¶i hoµn toµn khÐo lÐo – lµ Pan-nª-cóc mµ bµi viÕt cña «ng th× chóng t«i ®· göi cho anh (anh h·y göi b¶n dÞch cho nh÷ng b¹n ë Nga)34. Nh÷ng lêi cña Pan-nª-cóc nãi r»ng ngµy nay nÕu çc "l·nh tô" cña Quèc tÕ, lµ mét tæ chøc ®· bÞ bän c¬ héi vµ Cau-xky giÕt chÕt, sÏ tËp hîp l¹i vµ b¾t ®Çu "hµn g¾n" nh÷ng sù r¹n nøt th× ®iÒu ®ã "sÏ kh«ng cã ý nghÜa g× c¶", ― nh÷ng lêi nãi Êy duy nhÊt chøa ®ùng tinh thÇn x· héi chñ nghÜa. §ã lµ sù thËt. Tuy cay ®¾ng, nh−ng ®ã lµ sù thËt. Mµ ngµy nay th× c«ng nh©n cÇn biÕt sù thËt h¬n bao giê hÕt, cÇn biÕt

1) ― mét g· ®Óu çng, mét tªn v« l¹i 2) ― Ban l·nh ®¹o hoÆc Ban chÊp hµnh trung −¬ng

V. I. L ª - n i n 28

toµn bé sù thËt, chø kh«ng cÇn çi trß ngo¹i giao bØ æi, kh«ng cÇn çi trß "hµn g¾n", kh«ng cÇn çi trß lÊp liÕm ®iÒu tai h¹i b»ng nh÷ng b¶n nghÞ quyÕt cao-su.

T«i thÊy râ lµ Cau-xky, T¬-run-xt¬-ra céng víi Van-®Ðc-ven-®¬ (cã thÓ lµ céng víi x + y + z hoÆc trõ x, y, z, ®iÒu ®ã kh«ng quan träng) hiÖn ®ang diÔn trß ©m m−u nh»m nh÷ng môc ®Ých ®ã. ViÖc di chuyÓn Côc quèc tÕ sang Hµ-lan còng lµ mét ©m m−u nh− vËy vµ còng cña nh÷ng tªn v« l¹i Êy.

T«i sÏ xa l¸nh bän chóng vµ kh«ng dÝnh vµo ©m m−u Êy, t«i sÏ khuyªn vÞ ®¹i diÖn cña chóng ta t¹i Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa còng lµm nh− vËy (Litvinoff, 76. High Street. Hampstead. Lon don. N. W.), vµ t«i còng khuyªn anh lµm nh− vËy.

"Anh ®õng tham gia çi héi ®ång cña bän bÊt l−¬ng"35, chí tin lêi T¬-run-xt¬-ra, v©n v©n vµ v©n v©n, v©n v©n vµ v©n v©n, mµ anh h·y ®−a ra cho chóng mét tèi hËu th− ng¾n: ®©y, b¶n tuyªn ng«n (so¹n th¶o l¹i nh÷ng luËn c−¬ng, chóng t«i sÏ göi cho anh nay mai b¶n ®ã khi nã ®−îc in xong) cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng cña chóng ta vÒ chiÕn tranh: çc anh cã muèn in b»ng tiÕng n−íc çc anh kh«ng?? Kh«ng muèn −? ThÕ th× adieu1), chóng ta kh«ng ®i cïng mét con ®−êng!

NÕu C«n-l«n-tai ®øng vÒ phÝa chóng ta, th× chÞ Êy cø gióp "®Èy" b¶n tuyªn ng«n Êy b»ng çc thø tiÕng kh¸c. Anh h·y lµm quen víi Höglund, mét nhµ d©n chñ - x· héi Thôy-®iÓn trÎ tuæi, l·nh tô cña "ph¸i ®èi lËp", h·y ®äc cho «ng Êy nghe b¶n tuyªn ng«n cña chóng ta (anh h·y nh¾c ®Õn t«i: chóng t«i ®· lµm quen víi nhau ë C«-pen-ha-g¬)36. Anh h·y thö xem liÖu cã thÓ cã ®−îc mét sù gÇn gòi vÒ t− t−ëng ch¨ng (duy cã ®iÒu «ng Êy lµ mét nh©n vËt chèng qu©n phiÖt mét çch ng©y th¬, mét con ng−êi ñy mÞ: víi nh÷ng ng−êi nh−

1) ― chµo vÜnh biÖt


29

thÕ, chÝnh cÇn ph¶i nãi nh− sau - hoÆc lµ t¸n thµnh khÈu hiÖu néi chiÕn, hoÆc lµ h·y ë l¹i víi bän c¬ héi chñ nghÜa vµ bän s«-vanh).

TÊt c¶ mÊu chèt cña nhiÖm vô hiÖn nay ë Nga lµ tæ chøc sù chèng tr¶ vÒ t− t−ëng ®èi víi bän c¬ héi trong Quèc tÕ vµ chèng Cau-xky. TÊt c¶ mÊu chèt lµ ë ®Êy. Kh«ng biÕt trong vÊn ®Ò nµy liÖu M¸c-tèp cã ch¹y sang phÝa bªn kia kh«ng?... T«i lo ng¹i ®Êy!..





20

GöI A. G. SLI-¸p-NI-Cèp

Für Alexander 1)

B¹n th©n mÕn! Kho¶ng hai - ba ngµy n÷a anh sÏ nhËn ®−îc sè b¸o trung −¬ng cña chóng ta, vµ t«i hy väng r»ng ®Õn lóc Êy sÏ cã ®−îc mét "sù nhÊt trÝ" hoµn toµn vÒ quan ®iÓm gi÷a chóng ta. Thµnh thËt mµ nãi, t«i ®ang lo ng¹i r»ng vÒ mét sè viÖc lµm cña anh, ng−êi ta sÏ gi¶i thÝch theo tinh thÇn lµ anh phít lê vÞ ®¹i diÖn hîp ph¸p cña chóng ta t¹i Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa – Mr. Litvinoff. 76. High Street. Hampstead. Lon don. N. W. TÊt nhiªn, mét sù gi¶i thÝch nh− vËy sÏ lµ mét sù xuyªn t¹c cã ¸c ý, nh−ng dÉu sao anh còng nªn thËn träng h¬n.

1) ― §Ó chuyÓn cho A-lÕch-xan-®r¬

V. I. L ª - n i n 30

T¬-run-xt¬-ra ®· lõa anh hoÆc ®· lµm anh lÇm lÉn. H¾n ta lµ mét tªn c¬ héi chñ nghÜa cùc ®oan vµ mét tªn ®Æc vô chuyªn nghÒ ©m m−u thuéc çi trung t©m bØ æi nhÊt cña bän c¬ héi chñ nghÜa bØ æi nhÊt lµ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi §øc (®øng ®Çu lµ Cau-xky, mét kÎ ®· b¶o vÖ mét çch hÌn h¹ bän c¬ héi chñ nghÜa) vµ ban l·nh ®¹o hÕt søc bØ æi cña chóng. Chóng ta sÏ kh«ng tham gia bÊt kú héi nghÞ nµo, bÊt kú ho¹t ®éng nµo do bän v« l¹i ®ã chñ x−íng, chóng ta sÏ kh−íc tõ kh«ng tham gia: mÆc cho chóng tù lµm « danh chóng! Mµ ®· mét lÇn bÞ « danh th× råi chóng sÏ cßn tù lµm « danh h¬n n÷a. Ng−êi Ph¸p ®· g¹t bá nh÷ng ©m m−u cña chóng, mµ kh«ng cã sù tham gia cña ng−êi Ph¸p th× chØ cã thÓ diÔn ®−îc tÊn hµi kÞch bÈn thØu cña nh÷ng tªn v« l¹i bÈn thØu.

Râ rµng lµ La-rin ®¸nh lõa çc anh rÊt tÖ. NÕu La-rin biÓu thÞ "sù tÝn nhiÖm" ®èi víi ban l·nh ®¹o §øc th× t«i hiÓu r»ng T¬-run-xt¬-ra ®· "ghi l¹i" ®iÒu ®ã. Khái ph¶i nãi!! Sù tÝn nhiÖm ®èi víi bän c¬ héi chñ nghÜa bØ æi nhÊt!! T«i khÈn thiÕt ®Ò nghÞ anh h·y söa nh÷ng g× cã thÓ söa ®−îc, vµ kh«ng ®−îc biÓu thÞ mét sù tÝn nhiÖm trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®èi víi bÊt kú mét ai trong sè bän c¬ héi chñ nghÜa §øc còng nh− Ph¸p. Pan-nª-cóc cã lý: Quèc tÕ II ®· hoµn toµn tiªu vong. Nh÷ng kÎ ®· giÕt chÕt nã lµ bän c¬ héi chñ nghÜa (chø kh«ng ph¶i "chñ nghÜa ®¹i nghÞ", nh− «ng Pan-nª-cóc vông vÒ ®· diÔn ®¹t). "ViÖc b−ng bÝt" nh÷ng mèi bÊt ®ång chØ lµ mét m−u kÕ nhá nhÆt, vµ chóng ta kh«ng ®−îc tham gia chót nµo, trùc tiÕp còng nh− gi¸n tiÕp, vµo çi trß ©m m−u Êy.

Chóng t«i sÏ cè g¾ng, trong thêi gian tíi, göi cho anh mét sè tê truyÒn ®¬n. Xin ®õng ®i véi, h·y n¸n chÞu mét Ýt. §Ò nghÞ anh h·y thu xÕp tÊt c¶ nh÷ng g× t«i ®· viÕt cho anh, h·y g¾ng ®îi ®Õn khi tê b¸o trung −¬ng vÒ ®Õn n−íc Nga, h·y g¾ng ®îi ®Õn khi chóng t«i ®¹t ®−îc mét sù nhÊt trÝ hoµn toµn c¶ víi çc ®ång nghiÖp ë Nga (víi Ca-mª-nÐp


31

còng nh− víi nh÷ng ng−êi kh¸c), sau khi hä nhËn ®−îc sè b¸o trung −¬ng. Chõng nµo ch−a hoµn thµnh xong tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã, th× ®õng nghÜ g× ®Õn viÖc anh ra ®i. HiÖn thêi, viÖc chuyÓn ®i n¬i kh¸c cña chóng ta ch−a ®óng lóc37. Anh ®ång thêi còng nªn t×m hiÓu xem liÖu cã thÓ in çc tµi liÖu d©n chñ - x· héi ë Thôy-®iÓn ®−îc kh«ng (®¹i lo¹i nh− tê b¸o trung −¬ng cña chóng ta).

Goãc-ki ®¸ng th−¬ng! RÊt lÊy lµm tiÕc lµ Goãc-ki ®· bÞ vÕt nh¬ do ký tªn vµo çi tê giÊy bØ æi cña bän tù do Nga38. NhËp vµo bän ®ã cßn cã c¶ Mª-scèp-xki, Plª-kha-nèp v. v. (kÓ c¶ Ma-xlèp vµ XmiÕc-nèp).

Anh nhÊt thiÕt h·y t×m kiÕm cho ®−îc vµ ®äc kü (hoÆc yªu cÇu ng−êi ta dÞch ra cho anh) cuèn "Weg zur Macht"1) cña Cau-xky ― «ng ta ®· viÕt nh÷ng g× vÒ çch m¹ng ngµy nay!!

ThÕ mµ giê ®©y y ®· lµm mét viÖc bØ æi, ®· tõ bá tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã!

NhiÖm vô cña chóng ta hiÖn nay lµ th¼ng tay tuyªn chiÕn víi chñ nghÜa s«-vanh ®−îc che ®Ëy (b»ng nh÷ng lêi ba hoa vÒ b¶o vÖ "tæ quèc" v. v.), nhÊt lµ víi thø "chñ nghÜa s«-vanh x· héi chñ nghÜa" cña Plª-kha-nèp, Ghe-®¬, Cau-xky (lµ mét kÎ bØ æi nhÊt ®¸m, mét kÎ gi¶ nh©n gi¶ nghÜa!) vµ ®ång bän. Kiªn tr× çch m¹ng (t− s¶n ë Nga vµ x· héi chñ nghÜa ë ph−¬ng T©y), chóng ta còng tiÕn hµnh tuyªn truyÒn çch m¹ng c¶ trong chiÕn tranh. KhÈu hiÖu cña chóng ta lµ néi chiÕn. LuËn ®iÖu cho r»ng khÈu hiÖu nµy kh«ng thÝch hîp, v. v. vµ v. v., chØ lµ nh÷ng sù ngôy biÖn mét tr¨m phÇn tr¨m. Chóng ta kh«ng thÓ "lµm ra" nã, nh−ng chóng ta tuyªn truyÒn nã vµ ho¹t ®éng theo h−íng Êy. ë mçi n−íc: tr−íc hÕt ph¶i ®Êu tranh chèng chñ nghÜa s«-vanh t¹i n−íc ®ã, g©y lßng c¨m thï ®èi víi ChÝnh phñ n−íc m×nh, kªu gäi (nh¾c ®i nh¾c l¹i, kiªn tr×, nhiÒu lÇn, kh«ng mÖt mái) c«ng

1) ― "Con ®−êng giµnh chÝnh quyÒn"

V. I. L ª - n i n 32

nh©n c¸c n−íc tham chiÕn h·y ®oµn kÕt l¹i, kªu gäi hä cïng nhau tiÕn hµnh néi chiÕn chèng giai cÊp t− s¶n.

Kh«ng ai d¸m ®¶m b¶o xem bao giê vµ víi møc ®é nh− thÕ nµo häc thuyÕt nµy "®−îc chøng minh" trong thùc tiÔn: vÊn ®Ò kh«ng ph¶i ë chç ®ã (chØ cã nh÷ng kÎ ng

lenin 49 loi tua + bia cantulieuvankien.dangcongsan.vn/.../6/3/6/lenintoantap... · tËp 49 cña...

Documents