letersi 2010

1

INSTITUTI I KURRIKULËS DHE I TRAJNIMIT

PROGRAMI ORIENTUES PËR PROVIMIN KOMBËTAR

TË MATURËS SHTETËRORE

SHKOLLA E MESME SOCIAL-KULTURORE

LËNDA: LETËRSI DHE GJUHË SHQIPE

VITI MËSIMOR

2009- 2010

DHJETOR, 2009

2

Lënda e letërsisë dhe e gjuhës shqipe, në përmbyllje të arsimit parauniversitar,

është provim i detyruar për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat e mesme social-

kulturore:

a) liceu artistik,

b) shkolla koreografike,

c) shkollat sportive.

Provimi i letërsisë dhe i gjuhës shqipe për vitin shkollor 2009-2010 do të zhvillohet mbi

bazën e një programi orientues, i cili ndihmon të gjithë nxënësit dhe mësuesit në fazën

parapërgatitore.

Programi orientues është hartuar duke u mbështetur te:

programet e lëndës së letërsisë dhe gjuhës shqipe, klasa IX-XII;

udhëzimet dhe materialet e dhëna nga MASH-i, përfshirë udhëzimet e MASH-it,

datë 17.02.2006, mbi “ Detyrat e Komisioneve Lëndore”;

tekstet e miratuara nga MASH-i: teksti zyrtar në përdorim i klasës IX “Gjuha

shqipe 9” dhe“Letërsia 9, si dhe të gjitha tekstet alternative të letërsisë dhe

gjuhës shqipe për klasat në vijim të profilit natyror;

mendimi i grupeve të interesit;

takimi me stafin drejtues të IKT-së dhe specialistë të AVA-s.

Kërkesa që duhen pasur parasysh për testin e provimit të letërsisë dhe gjuhës

shqipe:

Integrimi i letërsisë me gjuhën shqipe

Pesha specifike sipas fushave të studimit;

Konceptet, njohuritë dhe shprehitë e fushave studimore;

Fragmenti ose fragmentet duhet të përzgjidhen nga veprat e përcaktuara në

program.

Në përgatitjen për provimin e lëndës së letërsisë dhe gjuhës shqipe, mësuesit dhe

nxënësit nuk do të mbështeten vetëm në fragmentin e dhënë në tekstet mësimore që

shkolla e tyre ka përzgjedhur.

Në praktikën e përditshme mësimore duhet të merret parasysh se:

a) njohuritë në lëndën e letërsisë dhe gjuhës shqipe,

b) aftësitë e të studiuarit të tekstit poetik, tregimtar, eseistik e dramatik,

c) qëndrimet ndaj vlerave artistike,

të cilat fitohen dhe zbatohen duke punuar në tekste/fragmente të shkëputura nga vepra

letrare, do të aplikohen në tekste të tjera, pra në fragmente të përzgjedhura nga vepra e

plotë.

Kjo do të thotë që gjatë procesit mësimor do të punohet për përvetësimin e

aftësive dhe teknikave zbuluese, shpjeguese, zbatuese, analizuese, sintetizuese dhe

vlerësuese. Këto aftësi dhe teknika nxënësit do t’i demonstrojnë dhe do t’i zbatojnë në

tekste poetike, tregimtare, eseistike e dramatike, të punuara apo të papunuara më parë në

3

klasë. Pra, nxënës/i,-ja duhet të punojë me veprën në tërësi dhe jo vetëm me fragmentin

e librit mësimor.

Pesha e secilës fushë:

Në programet lëndore të shkollave social-kulturore, gjuha shqipe, përfshirë edhe të

shkruarit, zë 30%, ndërsa letërsia 70%. Këto raporte do të ruhen edhe në testin

përfundimtar

A. GJUHA SHQIPE

Fushat që do të përfshihen në provim:

Fushat Përqindja

1. Drejtshkrim 4%

2. Morfosintaksë 5%

3. Stilistikë gjuhësore 3%

4. Kulturë gjuhe 3%

5. Njohuri për gjuhën 5%

6. Të shkruarit 10%

Totali 30%

Konceptet sipas fushave

I. Drejtshkrim

1. Përdorimi i shkronjës së madhe.

2. Grupet e zanoreve ie, ua, ue.

3. Përdorimi i thonjëzave, apostrofit. Shkrimi i datave.

4. Përdorimi dhe shkrimi i nyjave.

5. Shkrimi i fjalëve njësh, ndaras, dhe me vizë në mes.

6. Drejtshkrimi i mbiemrave.

7. Drejtshkrimi i foljeve të parregullta.

8. Drejtshkrimi i ndajfoljeve.

9. Drejtshkrimi i numërorëve.

10.Shkrimi i shumësit të emrave.

II. Morfosintaksë

1. Llojet e fjalive sipas kumtimit, ndërtimit, kundërvënies

2. Fjalia dhe periudha.

4

3. Periudha me bashkërenditje dhe nënrenditje

4. Gjymtyrët e dyta të fjalisë. Përcaktori, rrethanori .

III. Stilistikë gjuhësore

IV. Kulturë gjuhe

1. Dialektet e shqipes dhe gjuha standarde

2. Kuptimi i fjalëve. Lëvizja kuptimore dhe tropet kryesore.

3. Ngjyrimi emocional si përbërës i kuptimit të fjalës

4. Polisemia dhe homonimia e fjalëve

5. Sinonimet, antonimet

V. Të shkruarit

1. Ese përshkruese

2. Ese e krahasuese

3. Ese argumentuese

VI. Njohuri për gjuhën artistike

1. Gjuha në një krijim epik dhe lirik

2. Dialogu në veprat skenike

3. Dialektet si mjet për të pasuruar gjuhën shqipe

4. Gjuha në një ese

1. Përdorimi i drejtë i gjuhës dhe përshtatja me qëllimin ( 4 kërkesat:

qartësia, përpikmëria, pasuria, saktësia)

2. Kuptimi i shprehësisë. Stili, parimi i organizimit.

3. Ndërtimet sintaksore si përftesa shprehëse.( elipsa, lakonizmi, anafora,

rendi i gjymtyrëve, shkallëzimi, enumeracioni, pyetje retorike)

4. Shprehësia tingullore, simbolizmi tingullor

5. Mjetet morfologjike të shprehësisë

6 .Zgjedhja e fjalëve

7. Organizimi tërësor i një teksti ( titulli, paragrafi, hyrja, shtjellimi,

mbyllja)

8 . Analiza e një teksti.

9. Gjuha e letërsisë artistike

5

B. LETËRSIA

I. Pesha e secilës linjë të përmbajtjes

Fushat Përqindja1

1. Folklor 5%

2. Letërsi shqipe 55%

Rilindja 15%

Vitet1912-1939 30%

Bashkëkohore 10%

3. Letërsi botërore 40 %

Antikiteti 10%

Rilindja evropiane 10%

Realizmi 10%

Modernizmi i shek xx 10%

II. Konceptet, njohuritë dhe shprehitë kryesore

1. Folklori si krijimtari artistike e popullit

Epika legjendare

2. Letërsia e Rilindjes Kombëtare, letërsi romantike

3. Letërsia shqiptare e shek xx, letërsi bashkëkohore e viteve 1912-1939 dhe

letërsia e Pas Luftës II Botërore.

4. Letërsia antike greke dhe romake

Kultura klasike : eposi, tragjedia, komedia

5. Letërsia e Rilindjes evropiane

Humanizmi

Përfaqësues të kulturës evropiane

6. Realizmi

7. Letërsia moderne e shek XX

1 Përqindjet e fushës së letërsisë janë në përbërje të peshës që ka letërsia në tërë vitet e shkollimit, pra të

70%-it.

6

Objektivat e vlerësimit për aftësitë e të kuptuarit të tekstit dhe të reflektimit

ndaj tij.

Nxënës/i,-ja:

o përcakton llojin e tekstit dhe gjininë e tij;

o përcakton temën dhe idenë e pjesës së lexuar;

o identifikon karakteristika të formës të teksteve letrare;

o përmbledh idetë e një teksti të dhënë;

o gjen fjalët kyç që ndihmojnë në trajtimin e temës;

o gjen fjalët kyç që ndihmojnë në përshkrimin e personazheve;

o identifikon organizimin metrik në tekste poetike;

o dallon fjalët me ngjyrim emocional, për të zbuluar përdorimin artistik

të tyre;

o gjen zgjidhje për konfliktin e dhënë në një fragment/tekst, duke e

argumentuar atë;

o përdor ilustrime nga pjesa për një qëllim të caktuar: për të

argumentuar, për të dhënë detaje shtesë etj.;

o identifikon karakteristika të kompozicionit në tekste letrare, si dhe

elemente të subjektit;

o identifikon karakteristika përmbajtësore të teksteve (tema, tematika,

motivi, karakteret);

o zbulon domethënien e një teksti;

o zbulon mesazhin në një tekst të dhënë;

o zbërthen figurat letrare duke treguar funksionin shprehës të tyre;

o interpreton funksionin e gjuhës së figurshme, të përdorur në një tekst;

o analizon gjuhën e figurshme të një teksti;

o analizon vlerat artistike, gjuhësore, estetike dhe shoqërore të një

vepre letrare;

o analizon stilin e autorit/autores në tekste të ndryshme;

o shpjegon se si zgjedhjet e efekteve nga ana e shkrimtarit ndikojnë në

krijimin e atmosferës së përgjithshme të veprës;

o shpjegon përdorimin e mjeteve të stilistikës në krijimin e efekteve të

caktuara në vepër;

o vlerëson idetë e një teksti;

o analizon qëndrimin e autorit ndaj çështjes që trajton.

Të shkruarit

Nxënës/i,-ja:

o shkruan tekste të cilat:

a) zhvillojnë një ide,

b) kanë një organizim strukturor të përshtatshëm me qëllimin,

audiencën dhe kontekstin,

c) përfshijnë informacione të rëndësishme,

d) bëjnë përmbledhje me një rrjedhë logjike,

7

e) mbështesin gjykimet me të dhëna të përshtatshme e thelbësore,

si dhe me detaje të përzgjedhura,

f) paraqesin përfundime koherente.

o përdor gjuhë të saktë, detaje specifike, përshkrime, shembuj,

përkufizime;

o përdor fjalor dhe forma gjuhësore për të shprehur ngjyrime emocionale

personale;

o përdor pjesë të ndryshme të ligjëratës, të cilat krijojnë imazhe të gjalla

në mendjen e lexuesit;

o përdor struktura të tilla, si: kronologjia, sekuenca, titujt, nëntitujt etj.

në shkrimin e tij/e saj;

o përdor stil vetjak;

o përdor rregullat drejtshkrimore të gjuhës standarde në shkrimin e

tij/saj;

o përdor rregullat e pikësimit të gjuhës standarde në shkrimin e tij/saj;

o përdor drejt lidhëzat dhe fjalët lidhëse për të përforcuar zhvillimin

logjik;

o përdor elementet e sistemit të vlerësimit (ideja kryesore, nënidetë,

organizimi, drejtshkrimi, fjalori, saktësia gramatikore, referencat) për

shkrimin e tij/ e saj.

Tabela e programit lëndor për letërsinë shqipe dhe botërore

AUTORI ME TË CILIN

DO TË PUNOHET

MATERIALI BURIMOR

TEKSTET LETRARE MBI TË

CILAT DO TË PUNOHET

POPULLI

POEZI

EPIKA LEGJENDARE

.

1. Kënga “Martesa e Halilit”

2. Kënga “Gjergj Elez Alia”

NAIM FRASHËRI

Vëllimi poetik “Lulet e verës”

Bukuria

NDRE MJEDA

VËLLIMI POETIK:

“Juvenilja

Poema “Andrra e jetës””

GJERGJ FISHTA

VËLLIMI POETIK:

Poezia “Gjuha shqype”

8

“Mrrizi i zanave”

LASGUSH PORADECI

VËLLIMI POETIK:

“Vallja e yjeve”

1. Poezia “Kënga pleqërishte”

2. Poezia “Vallja e yjeve”

ERNEST KOLIQI

VËLLIMI ME TREGIME:

“Tregtar flamujsh”

1. Tregimi “Tregtar flamujsh”

2. Tregimi “Kumbulla përtej

murit.”

MITRUSH KUTELI

TREGIME

Tregimi “Vjeshta e Xheladin beut”

MIGJENI

VËLLIMI POETIK;

“Vargjet e lira”

1. Poezia “ Recital malësorit

2. Poezia “Një natë pa gjumë”

“NOVELA TË QYTETIT TË

VERIUT”

Novela “Historia e njenës nga ato...”

DRITËRO AGOLLI

VËLLIMI POETIK:

“Pelegrini i vonuar”

1. “Enigma e maleve”

2. “Kali plak”

ISMAIL KADARE

VËLLIMI POETIK

“Ca pika shiu ranë mbi qelq”

1. “Pa ty”

2. “Krishtlindje në NewYork”

ESKILI

TRILOGJIA:”ORESTIA”

Tragjedia “Koeforet”

EURIPIDI

MEDEA

Tragjedia “Medea”

DANTE ALIGIERI

KOMEDIA HYJNORE

FERRI

Nga Kënga V “Paolo dhe Françeska”

UILLIAM SHEKSPIR

MAKBETH

Tragjedia “Makbeth”

HONORE DE BALZAK

EVGJENI GRANDE

Romani “Evgjeni Grande”

GUSTAV FLOBER

ZONJA BOVARI

Romani “Zonja Bovari”

9

ALBER KAMY

I HUAJI

Romani “I huaji”

ERNEST HEMINGUEJ

PLAKU DHE DETI

Romani “Plaku dhe deti”




SHKOLLA E MESME E PËRGJITHSHME E PROFILIZUAR

DREJTIMI I PËRGJITHSHËM


VITI MËSIMOR

2009- 2010

10

DHJETOR, 2009


është provim i detyruar për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat e arsimit të mesëm

të përgjithshëm të profilizuar, drejtimi i përgjithshëm.



parapërgatitore.







gjuhës shqipe për klasat në vijim të profilit të shoqëror;




shqipe:

Integrimi i letërsisë me gjuhën shqipe;



Fragmenti ose fragmentet duhet të përzgjidhen nga veprat e plota të përcaktuara

në program.








11



plotë.






e librit mësimor.

Në programet shkollore të drejtimit të përgjithshëm gjuha shqipe, përfshirë edhe

të shkruarit, zë 26%, ndërsa letërsia 74%. Këto raporte do të ruhen edhe në testin

përfundimtar.

A. GJUHA SHQIPE

Linjat që do të përfshihen në provim:

Linjat Përqindja

1. Drejtshkrim 3%






Totali 26%

Konceptet sipas linjave

I. Drejtshkrim

1. Përdorimi i shkronjës së madhe

2. Grupet e zanoreve ie, ua, ue

3. Përdorimi i thonjëzave, apostrofit, shkrimi i datave

4. Përdorimi dhe shkrimi i nyjave

5. Shkrimi i fjalëve njësh, ndaras dhe me vizë në mes

6. Drejtshkrimi i mbiemrave

7. Drejtshkrimi i foljeve të parregullta

8. Drejtshkrimi i ndajfoljeve

9. Drejtshkrimi i numërorëve

10. Shkrimi i shumësit të emrave

12

II. Morfosintaksë

Llojet e fjalive sipas kumtimit, ndërtimit, kundërvënies

Fjalia dhe periudha

Periudha me bashkërenditje dhe nënrenditje

Gjymtyrët e dyta të fjalisë. Përcaktori, rrethanori

13


IV. Kulturë gjuhe


2. Kuptimi i fjalëve. Lëvizja kuptimore dhe tropet kryesore




V. Të shkruarit

Ese përshkruese

Ese krahasuese

Ese argumentuese


Gjuha në një vepër dramatike

Gjuha në prozë e poezi

Gjuha sintetike

Gjuha në një vepër epike dhe lirike

Gjuha në një ese

Muzikaliteti i vargut

Dialektet si mjet për të pasuruar gjuhën shqipe

Mbështetja në gjuhën popullore

Stili

Dialogu

1. Përdorimi i drejtë i gjuhës dhe përshtatja me qëllimin ( 4 kërkesat: qartësia,

përpikmëria, pasuria, saktësia)

2. Kuptimi i shprehësisë. Stili, parimi i organizimit





6 .Zgjedhja e fjalëve

7. Organizimi tërësor i një teksti ( titulli, paragrafi, hyrja, shtjellimi, mbyllja).

8. Analiza e një tekst


14

B. LETËRSIA


Linjat Përqindja2

1. Folklor 4%


Rilindja 16%

Vitet 1912-1939 20 %

Bashkëkohore 16%

3. Letërsi botërore 44%

Antikiteti 4%


Romantizmi 8%

Klasicizmi 4%

Realizmi 8%


II Konceptet, njohuritë dhe shprehitë kryesore


Epika legjendare


3. Letërsia shqiptare e shek xx, letërsi bashkëkohore e viteve 1912-1939

dhe letërsia e pas Luftës II Botërore


Kultura klasike: eposi, tragjedia, komedia

5. Drejt Epokës së Rilindjes


Humanizmi


7. Romantizmi

Letërsia e ndjenjës dhe e lirisë

8. Realizmi



ndaj tij.

Nxënës/i,-ja:

- përcakton llojin e tekstit dhe gjininë e tij;


74%-it.

15

- përcakton temën dhe idenë e pjesës së lexuar;

- identifikon karakteristika të formës të teksteve letrare;

- përmbledh idetë e një teksti të dhënë;

- gjen fjalët kyç që ndihmojnë në trajtimin e temës;

- gjen fjalët kyç që ndihmojnë në përshkrimin e personazheve;

- identifikon organizimin metrik në tekste poetike;

- dallon fjalët me ngjyrim emocional, për të zbuluar përdorimin artistik të tyre;

- gjen zgjidhje për konfliktin e dhënë në një fragment/tekst, duke e argumentuar

atë;

- përdor ilustrime nga pjesa për një qëllim të caktuar: për të argumentuar, për të

dhënë detaje shtesë etj.;

- identifikon karakteristika të kompozicionit në tekste letrare, si dhe elemente të

subjektit;

- identifikon karakteristika përmbajtësore të teksteve (tema, tematika, motivi,

karakteret);

- zbulon domethënien e një teksti;

- zbulon mesazhin në një tekst të dhënë;

- zbërthen figurat letrare duke treguar funksionin shprehës të tyre;

- interpreton funksionin e gjuhës së figurshme, të përdorur në një tekst;

- analizon gjuhën e figurshme të një teksti;

- analizon vlerat artistike, gjuhësore, estetike dhe shoqërore të një vepre letrare;

- analizon stilin e autorit/autores në tekste të ndryshme;

- shpjegon se si zgjedhjet e efekteve nga ana e shkrimtarit ndikojnë në krijimin e

- atmosferës së përgjithshme të veprës;

- shpjegon përdorimin e mjeteve të stilistikës në krijimin e efekteve të caktuara në

vepër;

- vlerëson idetë e një teksti;

- analizon qëndrimin e autorit ndaj çështjes që trajton.

Të shkruarit

Nxënës/i,-ja:

- shkruan tekste të cilat:


b) kanë një organizim strukturor të përshtatshëm me qëllimin, audiencën dhe

kontekstin,



e) mbështesin gjykimet me të dhëna të përshtatshme e thelbësore, si dhe me

detaje të përzgjedhura,


- përdor gjuhë të saktë, detaje specifike, përshkrime, shembuj, përkufizime;

- përdor fjalor dhe forma gjuhësore për të shprehur ngjyrime emocionale personale;

- përdor pjesë të ndryshme të ligjëratës, të cilat krijojnë imazhe të gjalla në mendjen

e lexuesit;

- përdor struktura të tilla, si: kronologjia, sekuenca, titujt, nëntitujt etj. në shkrimin

e tij/e saj;

16

- përdor stil vetjak;

- përdor rregullat drejtshkrimore të gjuhës standarde në shkrimin e tij/saj;

- përdor rregullat e pikësimit të gjuhës standarde në shkrimin e tij/saj;

- përdor drejt lidhëzat dhe fjalët lidhëse për të përforcuar zhvillimin logjik;

- përdor elementet e sistemit të vlerësimit (ideja kryesore, nënidetë,

- organizimi, drejtshkrimi, fjalori, saktësia gramatikore, referencat) për shkrimin e

tij/ e saj.


AUTORI ME TË CILIN DO

TË PUNOHET

MATERIALI BURIMOR

TEKSTET LETRARE MBI TË CILAT

DO TË PUNOHET

POPULLI

POEZIA

EPIKE LEGJENDARE



ZEF SEREMBE

LIRIKA

“Elegji”

NAIM FRASHËRI

VËLLIMI POETIK

“Lulet e verës”

“Bukuria”

ANDON ZAKO ÇAJUPI

Baba Tomori

Komedia “14 vjeç dhëndër”

NDRE MJEDA

VËLLIMI POETIK:

“Juvenilja


FAIK KONICA

VEPRA

PROZË ESEISTIKE

“ Shqipëria, kopshti shkëmbor i Evropës

Juglindore”

LASGUSH PORADECI

VËLLIMI POETIK:




3. Poezia “Kroi i fshatit tonë”

ERNEST KOLIQI




2. Tregimi “Kumbulla përtej murit.”

17

MITRUSH KUTELI

TREGIME


MIGJENI

VËLLIMI POETIK;


1. Poezia “Poema e mjerimit


3. Poezia “Kanga skandaloze”


VERIUT”

1. Novela “Studenti në shtëpi”

PETRO MARKO

NATA E USTIKËS

Romani “Nata e Ustikës”

MARTIN CAMAJ

LIRIKA

1. Poezia “Një ditë e ka dhe korbi”

2. Poezia “Qyteti i lodrave”

DRITËRO AGOLLI

VËLLIMI POETIK:


1. Poezia “Enigma e maleve”

2. Poezia “Kali plak”

3. Poezia “Pelegrini”

ISMAIL KADARE

VËLLIMI POETIK


1. Poezia “Pa ty”

2. Poezia “Krishtlindje në New York”

3.. Poezia “Mall”

EURIPIDI

MEDEA


DANTE ALIGIERI

KOMEDIA HYJNORE

FERRI

1. Nga Kënga V, “Paolo dhe Françeska”

2. Nga Kënga XXXIII “Kont Ugolini”

UILLIAM SHEKSPIR

MAKBETH


RASINI

ANDROMAKA

Tragjedia “Andromaka”.

VIKTOR HYGO

KATEDRALJA

E

PARISIT

Romani “Katedralja e Parisit”

ALEKSANDËR PUSHKIN

EUGJEN ONJEGIN

Poema: “Eugjen Onjegini”

HONORE DE BALZAK

EVGJENI GRANDE


18

GUSTAV FLOBER

ZONJA BOVARI


FRANC KAFKA

PROCESI

Romani “Procesi”

ALBER KAMY

I HUAJI


ERNEST HEMINGUEJ

PLAKU DHE DETI

Novela “Plaku dhe deti”




SHKOLLA E MESME E GJUHËVE TË HUAJA

SISTEMI 4-VJEÇAR

19


VITI MËSIMOR

2009- 2010

DHJETOR, 2009


është provim i detyruar për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat e gjuhëve të huaja,

me sistem shkollimi 4-vjeçar.



parapërgatitore.


programet e lëndës së letërsisë, klasa IX-XII;

programet e gjuhës shqipe, klasa IX-XII;





gjuhës shqipe për klasat në vijim të profilit shoqëror;



20


shqipe:





në program.










plotë.






e librit mësimor.

Pesha e secilës linjë të përmbajtjes

A. GJUHA SHQIPE


Fushat Përqindja

1. Drejtshkrim 3%






Totali 26%


21

I. Drejtshkrim











II. Morfosintaksë


Fjalia dhe periudha


Gjymtyrët e dyta të fjalisë.

Përcaktori, rrethanor


IV. Kulturë gjuhe



2. Kuptimi i shprehësisë

Stili, parimi i organizimit





6. Zgjedhja e fjalëve

7. Organizimi tërësor i një teksti ( titulli, paragrafi, hyrja, shtjellimi, mbyllja)

8. Analiza e një teksti


22






V. Të shkruarit

Ese përshkruese

Ese krahasuese

Ese argumentuese




Gjuha sintetike


Gjuha në një ese




Stili

Dialogu

LETËRSIA

I. Pesha e secilës linjë të përmbajtjes në programin orientues

Fushat Përqindja

1. Folklor 4%


Rilindja 16%

1912-1939 20%

Bashkëkohore 16%


Antikiteti 8%

Klasicizmi 4%


Romantizmi 8%

Realizmi 8%


23

II Konceptet, njohuritë dhe shprehitë kryesore.


Epika legjendare


3. Letërsia shqiptare e shek XX, letërsi bashkëkohore e viteve 1912-1939





Humanizmi


6. Klasicizmi

7. Romantizmi

Letërsia e ndjenjës dhe e lirisë.

8. Realizmi



ndaj tij.

Nxënës/i,-ja:

përcakton llojin e tekstit dhe gjininë e tij;

përcakton temën dhe idenë e pjesës së lexuar;

identifikon karakteristika të formës të teksteve letrare;

përmbledh idetë e një teksti të dhënë;

gjen fjalët kyç që ndihmojnë në trajtimin e temës;

gjen fjalët kyç që ndihmojnë në përshkrimin e personazheve;

identifikon organizimin metrik në tekste poetike;

dallon fjalët me ngjyrim emocional, për të zbuluar përdorimin artistik

të tyre;

gjen zgjidhje për konfliktin e dhënë në një fragment/tekst, duke e

argumentuar atë;

përdor ilustrime nga pjesa për një qëllim të caktuar: për të


identifikon karakteristika të kompozicionit në tekste letrare, si dhe


identifikon karakteristika përmbajtësore të teksteve (tema, tematika,


zbulon domethënien e një teksti;

zbulon mesazhin në një tekst të dhënë;

zbërthen figurat letrare duke treguar funksionin shprehës të tyre;

interpreton funksionin e gjuhës së figurshme, të përdorur në një tekst;

24

analizon gjuhën e figurshme të një teksti;

analizon vlerat artistike, gjuhësore, estetike dhe shoqërore të një

vepre letrare;

analizon stilin e autorit/autores në tekste të ndryshme;

shpjegon se si zgjedhjet e efekteve nga ana e shkrimtarit ndikojnë në


shpjegon përdorimin e mjeteve të stilistikës në krijimin e efekteve të


vlerëson idetë e një teksti;

analizon qëndrimin e autorit ndaj çështjes që trajton.

Të shkruarit

Nxënës/i,-ja:

shkruan tekste të cilat:


b) kanë një organizim strukturor të përshtatshëm me qëllimin,




e) mbështesin gjykimet me të dhëna të përshtatshme e thelbësore, si

dhe me detaje të përzgjedhura,


përdor gjuhë të saktë, detaje specifike, përshkrime, shembuj,

përkufizime;

përdor fjalor dhe forma gjuhësore për të shprehur ngjyrime emocionale

personale;

përdor pjesë të ndryshme të ligjëratës, të cilat krijojnë imazhe të

“gjalla”;

përdor struktura të tilla, si: kronologjia, sekuenca, titujt, nëntitujt etj.


përdor stil vetjak;

përdor rregullat drejtshkrimore të gjuhës standarde në shkrimin e

tij/saj;

përdor rregullat e pikësimit të gjuhës standarde në shkrimin e tij/saj;

përdor drejt lidhëzat dhe fjalët lidhëse për të përforcuar zhvillimin

logjik;

përdor elementet e sistemit të vlerësimit (ideja kryesore, nënidetë,




25


TË PUNOHET

MATERIALI BURIMOR


DO TË PUNOHET

POPULLI

POEZIA

EPIKE LEGJENDARE



ZEF SEREMBE

LIRIKA

“Elegji”

NAIM FRASHËRI

VËLLIMI POETIK:


“Bukuria”

ANDON ZAKO ÇAJUPI

VEPRA

Komedia “Pas vdekjes”

NDRE MJEDA

VËLLIMI POETIK:

“Juvenilja


FAIK KONICA

VEPRA

PROZË ESEISTIKE

“Shqipëria, kopshti shkëmbor i Evropës

Juglindore”

LASGUSH PORADECI

VËLLIMI POETIK:





ERNEST KOLIQI




2. Tregimi “Kumbulla përtej murit”

MITRUSH KUTELI

TREGIME


MIGJENI

VËLLIMI POETIK:



2. Poezia “Recital malësorit


NOVELA TË QYTETIT TË

VERIUT


26

PETRO MARKO

NATA E USTIKËS


MARTIN CAMAJ

LIRIKA



DRITËRO AGOLLI

VËLLIMI POETIK:





ISMAIL KADARE

VËLLIMI POETIK:




3.. Poezia “Mall”

KUSH E SOLLI

DORUNTINËN

Novela “Kush e solli Doruntinën”

ESKILI

TRILOGJIA:

Orestia


EURIPIDI

MEDEA


DANTE ALIGIERI

KOMEDIA HYJNORE

FERRI

1. Nga Kënga V “Paolo dhe Françeska”


UILLIAM SHEKSPIR

MAKBETH


KORNEJ

HORACI

Tragjedia “Horaci”.

VIKTOR HYGO

KATEDRALJA

E

PARISIT


ALEKSANDËR PUSHKIN

EUGJEN ONJEGIN


HONORE DE BALZAK

EVGJENI GRANDE


GUSTAV FLOBER

ZONJA BOVARI


ALBER KAMY

I HUAJI


27

ERNEST HEMINGUEJ

LAMTUMIRË ARMË!

Romani “Lamtumirë armë!”




SHKOLLA E MESME E GJUHËVE TË HUAJA

SISTEMI 5-VJEÇAR


VITI MËSIMOR

2009- 2010

28

DHJETOR, 2009


është provim i detyruar për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat e mesme të gjuhëve

të huaja, me sistem shkollimi 5-vjeçar.



parapërgatitore.


programet e lëndës së letërsisë klasa IX-XII;

programet e lëndës së gjuhës shqipe, klasa IX-XII;









shqipe:





program.








29



plotë.






e librit mësimor.


A. GJUHA SHQIPE

Linjat që do të përfshihen:

Fushat Përqindja

1. Drejtshkrim 3%






Totali 26%


I. Drejtshkrim











30

II. Morfosintaksë


Fjalia dhe periudha


Gjymtyrët e dyta të fjalisë. Përcaktori, rrethanori


IV. Kulturë gjuhe






V. Të shkruarit

1. Përdorimi i drejtë i gjuhës dhe përshtatja me qëllimin (4 kërkesat: qartësia,








7. Organizimi tërësor i një teksti (titulli, paragrafi, hyrja, shtjellimi, mbyllja)



Ese përshkruese

Ese krahasuese

Ese argumentuese

31


Gjuha në një vepër komike


Gjuha sintetike


Gjuha në një ese




Stili

Dialogu

32

B. LETËRSIA


Fushat Përqindja3

1. Folklor 4%


Rilindja 14%

Vitet1912-1939 21%

Bashkëkohore 16%


Antike 7%

Klasicizmi 4%


Romantizmi 10%

Realizmi 10%




Epika legjendare

2. Letërsi e vjetër shqipe





Kultura klasike: eposi, tragjedia, komedia



Humanizmi


8. Romantizmi. Letërsia e ndjenjës dhe e lirisë

9. Realizmi



ndaj tij.


74%-it.

33

Nxënës/i,-ja:









të tyre;


argumentuar atë;













vepre letrare;








Të shkruarit

Nxënës/i,-ja:


g) zhvillojnë një ide,

h) kanë një organizim strukturor të përshtatshëm me qëllimin,


i) përfshijnë informacione të rëndësishme,

j) bëjnë përmbledhje me një rrjedhë logjike,

k) mbështesin gjykimet me të dhëna të përshtatshme e thelbësore,


l) paraqesin përfundime koherente.

o përdor gjuhë të saktë, detaje specifike, përshkrime, shembuj, përkufizime;

34

o përdor fjalor dhe forma gjuhësore për të shprehur ngjyrime emocionale

personale;

o përdor pjesë të ndryshme të ligjëratës, të cilat krijojnë imazhe të gjalla në

mendjen e lexuesit;

o përdor struktura të tilla, si: kronologjia, sekuenca, titujt, nëntitujt etj. në

shkrimin e tij/e saj;

o përdor stil vetjak;

o përdor rregullat drejtshkrimore të gjuhës standarde në shkrimin e tij/saj;

o përdor rregullat e pikësimit të gjuhës standarde në shkrimin e tij/saj;

o përdor drejt lidhëzat dhe fjalët lidhëse për të përforcuar zhvillimin logjik;

o përdor elementet e sistemit të vlerësimit (ideja kryesore, nënidetë,





TË PUNOHET

MATERIALI BURIMOR


DO TË PUNOHET

POPULLI

POEZIA

EPIKE LEGJENDARE



ZEF SEREMBE

LIRIKA

Poezia “Elegji”

NAIM FRASHËRI

VËLLIMI POETIK:


“Bukuria”

ANDON ZAKO ÇAJUPI

VEPRA

Komedia “Pas vdekjes”

NDRE MJEDA

VËLLIMI POETIK:

“Juvenilja


GJERGJ FISHTA

VËLLIMI POETIK:

Mrizi i zanave


PROZË ESEISTIKE

35

FAIK KONICA VEPRA “ Shqipëria, kopshti shkëmbor i Evropës

Juglindore”

LASGUSH PORADECI

VËLLIMI POETIK:





4. Poezia “Mbarim vjeshte”

ERNEST KOLIQI





MITRUSH KUTELI

TREGIME


MIGJENI

VËLLIMI POETIK:







VERIUT

1. Novela “Historia e njenës nga ato...”


PETRO MARKO

NATA E USTIKËS


MARTIN CAMAJ

LIRIKA


6. Poezia “Korbi”


DRITËRO AGOLLI

VËLLIMI POETIK:



2. Poezia “Vjen një lumë i turbullt”

(baladë)



ISMAIL KADARE

VËLLIMI POETIK:




3. Poezia “Në studion dimërore”

4. Poezia “Mall”

KUSH E SOLLI

DORUNTINËN


ESKILI

TRILOGJIA:

“ORESTIA”


EURIPIDI

MEDEA


36

DANTE ALIGIERI

KOMEDIA HYJNORE:

FERRI

1. Nga Kënga V, “Paolo dhe Françeska”


UILLIAM SHEKSPIR

MAKBETH


KORNEJ

HORACI

Tragjedia “Horaci”.

VIKTOR HYGO

KATEDRALJA

E

PARISIT


ALEKSANDËR PUSHKIN

EUGJEN ONJEGIN


XHORXH GORDON

BAJRON

POEMA:

Udhëtimet e Çaild Haroldit

Poema “Çaild Haroldi”

HONORE DE BALZAK

EVGJENI GRANDE


GUSTAV FLOBER

ZONJA BOVARI


FJODOR DOSTOJEVSI

KRIM DHE NDËSHKIM

Romani “Krim dhe ndëshkim”

ALBER KAMY

I HUAJI


ERNEST HEMINGUEJ

LAMTUMIRË ARMË!

Romani “Lamtumirë armë!”

37


për shkollën e mesme të gjuhëve të huaja- seksioni dygjuhësh

AUTORI ME TË CILIN DO TË

PUNOHET

VEPRA LETRARE ME TË CILËN DO TË

PUNOHET

POPULLI

POEZI



NAIM FRASHËRI

POEZI

Cikli “Bukuria”

NDRE MJEDA

POEZI

Poema “Andrra e jetës”

GJERGJ FISHTA

POEZI

1. Poezia “Gjuha Shqipe”

2. Poezia “Metamorfphosis”

FAIK KONICA

PROZË

Proza satirike “Doktor Gjilpëra”

LASGUSH PORADECI

POEZI

1. Poezia “Vdekja e nositit”


3. Poezia “Gjuha e zjarrtë”

4. Poezia “Poradeci”

ERNEST KOLIQI

PROZË

Tregimi “Nusja e mrekullueshme”

MIGJENI

POEZI

Nga vëllimi poetik “Vargjet e lira”: Kangët e

mjerimit

PROZË

1. Novela “...Bukën tonë të përditshme falna sot...”

2. Novela “Historia e njenës nga ato”

PETRO MARKO

PROZË

Romani “Qyteti i fundit”

38

DRITËRO AGOLLI

POEZI

Poezia “Ëndërr e prerë”

ISMAIL KADARE

POEZI

1. Poezia “Kristal”

2. Poezia “Ky dimër”

3. Poezia “Kinemaja e vjetër”

PROZË


SOFOKLIU

DRAMË

Tragjedia “Antigona”

UILLIAM SHEKSPIR

DRAMË


VIKTOR HYGO

PROZË

Romani “Viti 93”

GЁTE

Fausti

HONORE de BALZAK

PROZË

Romani “Xha Gorio”

FRANC KAFKA

PROZË

Novela “Procesi”

ERNEST HEMINGUEJ

PROZË

Romani “Plaku dhe deti”

Tabela e programit lëndor për letërsinë shqipe dhe botërore për shkollën e mesme të gjuhëve të huaja- seksioni dygjuhësh

AUTORI ME TË CILIN DO TË PUNOHET VEPRA LETRARE ME TË CILËN DO TË PUNOHET

POPULLI

POEZI 1. Kënga “Martesa e Halilit” 2. Kënga “Gjergj Elez Alia”

POEZI

39

NAIM FRASHËRI Cikli “Bukuria”

NDRE MJEDA

POEZI Poema “Andrra e jetës”

GJERGJ FISHTA

POEZI 1. Poezia “Gjuha Shqipe” 2. Poezia “Metamorfphosis”

FAIK KONICA

PROZË Proza satirike “Doktor Gjilpëra”

LASGUSH PORADECI

POEZI 1. Poezia “Vdekja e nositit” 2. Poezia “Kënga pleqërishte” 3. Poezia “Gjuha e zjarrtë” 4. Poezia “Poradeci”

ERNEST KOLIQI

PROZË Tregimi “Nusja e mrekullueshme”

MIGJENI

POEZI Nga vëllimi poetik “Vargjet e lira”: Kangët e mjerimit

PROZË 1. Novela “...Bukën tonë të përditshme falna sot...” 2. Novela “Historia e njenës nga ato”

PETRO MARKO

PROZË Romani “Qyteti i fundit”

DRITËRO AGOLLI

POEZI Poezia “Ëndërr e prerë”

ISMAIL KADARE

POEZI 1. Poezia “Kristal” 2. Poezia “Ky dimër” 3. Poezia “Kinemaja e vjetër”

40

PROZË Novela “Kush e solli Doruntinën”

SOFOKLIU

DRAMË Tragjedia “Antigona”

UILLIAM SHEKSPIR

DRAMË Tragjedia “Makbeth”

VIKTOR HYGO

PROZË Romani “Viti 93”

GЁTE

Fausti

HONORE de BALZAK

PROZË Romani “Xha Gorio”

FRANC KAFKA

PROZË Romani “Procesi”

ERNEST HEMINGUEJ

PROZË Romani “Plaku dhe deti”

NIKO KAZANZAQIS PROZW ROMANI Kapedan Mihali

Shënim:

1. Veprat e përfshira në këtë program orientues janë marrë nga lista e veprave të

detyruara për t’u lexuar gjatë viteve të shkollës së mesme.

2. Mësuesit duhet t’i përgatisin nxënësit duke pasur parasysh veprat: poezitë, tregimet,

novelat dhe romanet e dhëna në programin orientues.

41




SHKOLLA E MESME E PËRGJITHSHME ME KOHË TË SHKURTUAR


VITI MËSIMOR

2009- 2010

DHJETOR, 2009

42


është provim i detyruar për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat e mesme të

përgjithshme me kohë të shkurtuar.



parapërgatitore.











shqipe:





në program.










plotë.





43


e librit mësimor.

Në programet shkollore të shkollave të mesme me kohë të shkurtuar gjuha

shqipe, përfshirë edhe të shkruarit, zë 30%, ndërsa letërsia 70%. Këto raporte duhet të

ruhen edhe në testin përfundimtar

GJUHA SHQIPE


Linjat Përqindja

1. Drejtshkrim 4%






Totali 30%

Konceptet kryesore sipas linjave

I. Drejtshkrim



3. Përdorimi i thonjëzave, apostrofit

Shkrimi i datave








II. Morfosintaksë


2. Fjalia dhe periudha

44


4. Gjymtyrët e dyta të fjalisë. Përcaktori, rrethanori

45


IV. Kulturë gjuhe






V. Të shkruarit

1. Ese përshkruese

2. Ese krahasuese

3. Ese argumentuese







qartësia, përpikmëria, pasuria, saktësia.)








mbyllja)



46

B. LETËRSIA


Linjë Përqindja4

1. Folklor 5%


Rilindja 15 %

1912-1939 20%

Bashkëkohore 15%


Antike 5%

Mesjeta 5%


Romantizmi 5%

Realizmi 10%




Epika legjendare



letërsia e pas Luftës II Botërore


Kultura klasike: tragjedia



Humanizmi


7 Romantizmi. Letërsia e ndjenjës dhe e lirisë

8. Realizmi



ndaj tij.

Nxënës/i,-ja:



70%-it.

47








të tyre;


argumentuar atë;













vepre letrare;








Të shkruarit

Nxënës/i,-ja:


m) zhvillojnë një ide,

n) kanë një organizim strukturor të përshtatshëm me qëllimin,


o) përfshijnë informacione të rëndësishme,

p) bëjnë përmbledhje me një rrjedhë logjike,

q) mbështesin gjykimet me të dhëna të përshtatshme e thelbësore,


r) paraqesin përfundime koherente.


përkufizime;

- përdor fjalor dhe forma gjuhësore për të shprehur ngjyrime emocionale

personale;

48

- përdor pjesë të ndryshme të ligjëratës, të cilat krijojnë imazhe të

“gjalla”;

- përdor struktura të tilla, si: kronologjia, sekuenca, titujt, nëntitujt etj.



- përdor rregullat drejtshkrimore të gjuhës standarde në shkrimin e

tij/saj;


- përdor drejt lidhëzat dhe fjalët lidhëse për të përforcuar zhvillimin

logjik;


- organizimi, drejtshkrimi, fjalori, saktësia gramatikore, referencat) për



AUTORI ME TË CILIN

DO TË PUNOHET

MATERIALI BURIMOR



POPULLI

POEZI

EPIKA LEGJENDARE

.


NAIM FRASHËRI

POEMA “Bagëti e bujqësi”

Poema “Bagëti e bujqësi”

LASGUSH PORADECI

VËLLIMI POETIK:




MIGJENI

VËLLIMI POETIK;





VERIUT”


DRITËRO AGOLLI

VËLLIMI POETIK:



2. “Kali plak”

ISMAIL KADARE

VËLLIMI POETIK


1. “Pa ty”

2. “Krishtlindje në New York”

49

ESKILI

TRILOGJIA:”ORESTIA” Tragjedia “Koeforet”

DANTE ALIGIERI

KOMEDIA HYJNORE

FERRI

Nga Kënga V, “Paolo dhe Françeska”

UILLIAM SHEKSPIR

MAKBETH


HONORE DE BALZAK

EVGJENI GRANDE


GUSTAV FLOBER

ZONJA BOVARI

-


ALBER KAMY

I HUAJI


ERNEST HEMINGUEJ

PLAKU DHE DETI

Romani”Plaku dhe deti”




50


DREJTIMI I NATYROR


VITI MËSIMOR

2009- 2010

DHJETOR, 2009



të përgjithshëm, drejtimi natyror.



parapërgatitore.



51









shqipe:





në program.










plotë.






e librit mësimor.

Në programet shkollore të drejtimit natyror gjuha shqipe, përfshirë edhe të

shkruarit, zë 30%, ndërsa letërsia 70%. Këto raporte duhet të ruhen edhe në testin

përfundimtar

A. GJUHA SHQIPE


52

Linjat Përqindja

1. Drejtshkrim 4%






Totali 30%

Konceptet kryesore sipas linjave

I. Drejtshkrim



3. Përdorimi i thonjëzave, apostrofit. Shkrimi i datave








II. Morfosintaksë


2. Fjalia dhe periudha


4. Gjymtyrët e dyta të fjalisë. Përcaktori, rrethanori

53


IV. Kulturë gjuhe






V. Të shkruarit

1. Ese përshkruese

2. Ese e krahasuese

3. Ese argumentuese


1. Gjuha në një krijim epik, lirik dhe dramatik




B. LETËRSIA


qartësia, përpikmëria, pasuria, saktësia.)








mbyllja)



54


Linjë Përqindja5

1. Folklor 5%


Rilindja 20 %

1912-1939 25%

Bashkëkohore 10%


Antike 10%


Realizmi 10%




Epika legjendare



letërsia e pas Luftës II Botërore


Kultura klasike: tragjedia



Humanizmi


7 Romantizmi. Letërsia e ndjenjës dhe e lirisë

8. Realizmi



ndaj tij.

Nxënës/i,-ja:







70%-it.

55




të tyre;


argumentuar atë;













vepre letrare;








Të shkruarit

Nxënës/i,-ja:


s) zhvillojnë një ide,

t) kanë një organizim strukturor të përshtatshëm me qëllimin,


u) përfshijnë informacione të rëndësishme,

v) bëjnë përmbledhje me një rrjedhë logjike,

w) mbështesin gjykimet me të dhëna të përshtatshme e thelbësore,


x) paraqesin përfundime koherente.


përkufizime;


- personale;

- përdor pjesë të ndryshme të ligjëratës, të cilat krijojnë imazhe të

“gjalla”;



56



tij/saj;



logjik;





AUTORI ME TË CILIN

DO TË PUNOHET

MATERIALI BURIMOR



POPULLI

POEZI

EPIKA LEGJENDARE



JERONIM DE RADA

POEMA “Serafina Topia”:

1. Kënga e hyrëse e poemës

2. Vdekja e Serafinës

NAIM FRASHËRI

POEMA “Bagëti e bujqësi”


VËLLIMI POETIK:


“Bukuria”

NDRE MJEDA

VËLLIMI POETIK:

“Juvenilja


GJERGJ FISHTA

VËLLIMI POETIK:




57

LASGUSH PORADECI

VËLLIMI POETIK:




ERNEST KOLIQI




2. Tregimi “Kumbulla përtej

murit.”

MITRUSH KUTELI

TREGIME


MIGJENI

VËLLIMI POETIK;


1. Poezia “Recital malësorit



VERIUT”


DRITËRO AGOLLI

VËLLIMI POETIK:



2. “Vjen një lumë i turbull(baladë)

3. “Kali plak”

ISMAIL KADARE

VËLLIMI POETIK


1.“Pa ty”

2.“Krishtlindje në New York”

3.3.”Në studion dimërore”

ESKILI



EURIPIDI

MEDEA


DANTE ALIGIERI

KOMEDIA HYJNORE

FERRI


UILLIAM SHEKSPIR

MAKBETH


HONORE DE BALZAK

EVGJENI GRANDE


58

GUSTAV FLOBER

ZONJA BOVARI

-


FRANC KAFKA

PROCESI


ALBER KAMY

I HUAJI





SHKOLLA E MESME PEDAGOGJIKE


VITI MËSIMOR

2009- 2010

59

DHJETOR, 2009


është provim i detyruar për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat e mesme

pedagogjike. Provimi i letërsisë dhe i gjuhës shqipe për vitin shkollor 2009-2010 do të zhvillohet mbi


parapërgatitore.


- programet e lëndës së gjuhës shqipe;

- programet e lëndës së letërsisë, klasa IX-XII;

- udhëzimet dhe materialet e dhëna nga MASH-i, përfshirë udhëzimet e MASH-it,


- tekstet e miratuara nga MASH-i: teksti zyrtar në përdorim i klasës IX “Gjuha



- mendimi i grupeve të interesit;

- takimi me stafin drejtues të IKT-së dhe specialistë të AVA-s.


shqipe:

- Mëvetësia e dy disiplinave lëndore: letërsi dhe gjuhë shqipe;

- Pesha specifike sipas fushave të studimit;

- Konceptet, njohuritë dhe shprehitë e fushave studimore;

- Fragmenti ose fragmentet duhet të përzgjidhen nga veprat e plota të përcaktuara

në program.







60




plotë.






e librit mësimor.

Përmbajtja e testit do të jetë 40% gjuhë shqipe dhe 60% letërsi.

A. GJUHË SHQIPE

Linjat që do të përfshihen:

Linjat Përqindja

1. Morfologji 20%

2. Leksikologji 3%

3. Drejtshkrim 3%



Shpërndarja e kërkesave sipas linjave

Linjat Njohja/

të

kuptuarit

Zbatimi Analiza/

sinteza

%

1. Morfologji X X X 20%

2. Leksikologji X X 3%

3. Drejtshkrim X 3%

4. Stilistikë gjuhësore X X 4%

5. Të shkruarit X X X 10%

Nivelet e

vështirësisë

25% 45% 30%

Konceptet kryesore sipas fushave

I. Morfosintaksë

Emri, funksionet sintaksore

Mbiemri:

61

a. kuptimi, funksionet

b. veçoritë morfosintaksore

c. shkallët e mbiemrave

d. emërzimi i mbiemrave

Përemri:

a. llojet e përemrave

b. përemri vetor

c. lakimi i përemrave

Folja:

a. mënyrat e foljes

b. zgjedhimi i foljes

c. format e pashtjellura

Numërori

Parafjala

Lidhëza

Llojet e fjalive sipas kumtimit

Funksionet e përbërësve të fjalisë

a. Kryefjala

b. Kallëzuesi

c. Kundrinori

d. Rrethanori

e. Përcaktori

Fjalia e përbërë

Fjalia e përbërë pa lidhëza e fjalë lidhëse

Fjalia e përbërë me bashkërenditje

Fjalia e përbërë me nënrenditje ( të gjitha llojet e fjalive të nënrenditura)

Ligjërata e drejtë dhe e zhdrejtë

Leksikologji

Fusha leksikore

Familja e fjalëve

Fjala dhe ngjyrimi emocional

Frazeologjia

Sinonimet, antonimet

Drejtshkrimi

Shenjat e pikësimit brenda dhe në fund të fjalisë

Rregulla të përdorimit të zanoreve dhe bashkëtingëlloreve

IV. Stilistikë gjuhësore

62

Stilemat fonetike

Stilemat morfologjike

Stilemat leksikologjike

Stilemat sintaksore

Stilet funksionale të gjuhës shqipe

Të shkruarit

1. Krijime mbi bazën e teksteve letrare

2.Krijime të lira me karakter përshkrues, tregues

3. Ese

4. Ese argumentuese

B. LETËRSIA


Linjat

Përqindja6

1. Folklor 5%


Rilindja 20 %

Vitet 1912-1939 20%

Bashkëkohore 15%


Antikiteti 5%


Romantizmi 5%

Realizmi 10%



1. Folklori si krijimtari artistike e popullit. Epika legjendare


3. Letërsia shqiptare e shek. XX

Letërsi bashkëkohore e viteve 1912-1939 dhe letërsia e pas Luftës II Botërore.

4. Letërsia antike greke dhe romake Kultura klasike: tragjedia


60%-it.

63

5. Letërsia e Rilindjes evropiane Humanizmi Përfaqësues të kulturës evropiane

6. Romantizmi Letërsia e ndjenjës dhe e lirisë

7. Realizmi




TË PUNOHET

MATERIALI BURIMOR


DO TË PUNOHET

POPULLI

POEZIA

EPIKE LEGJENDARE


NAIM FRASHËRI

VËLLIMI POETIK


Bukuria

ANDON ZAKO ÇAJUPI

BABA TOMORI


NDRE MJEDA

VËLLIMI POETIK:

“Juvenilja”


GJERGJ FISHTA

VËLLIMI POETIK:

“Mrizi i zanave”

Poezia “Gjuha shqipe”

LASGUSH PORADECI

VËLLIMI POETIK:




ERNEST KOLIQI




2. Tregimi “Kumbulla përtej murit”

MITRUSH KUTELI

TREGIME


64

MIGJENI

VËLLIMI POETIK;


1. Poezia “Poema e mjerimit”

2. Poezia “Recital malësorit”


VERIUT

Novela “Studenti në shtëpi”

PETRO MARKO

NATA E USTIKËS


DRITËRO AGOLLI

VËLLIMI POETIK:




ISMAIL KADARE

VËLLIMI POETIK:




EURIPIDI

MEDEA


DANTE ALIGIERI

KOMEDIA HYJNORE

FERRI


UILLIAM SHEKSPIR

MAKBETH


VIKTOR HYGO

KATEDRALJA

E

PARISIT


HONORE DE BALZAK

EVGJENI GRANDE


GUSTAV FLOBER

ZONJA BOVARI


ALBER KAMY

I HUAJI


ERNEST HEMINGUEJ

PLAKU DHE DETI


65




SHKOLLA E MESME PROFESIONALE

SISTEMI 5-VJEÇAR DHE 3+2 VJEÇAR


VITI MËSIMOR

2009- 2010

DHJETOR, 2009

66


është provim i detyruar për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat profesionale,

sistemi 3+2 dhe 5-vjeçar. Provimi i letërsisë dhe i gjuhës shqipe për vitin shkollor 2009-2010 do të zhvillohet mbi


parapërgatitore.











shqipe:





program.










plotë.





67


e librit mësimor.

Në programet shkollore të shkollave profesionale, 3+2 dhe 5-vjeçare, gjuha

shqipe, përfshirë edhe të shkruarit, zë 30%, ndërsa letërsia 70%. Këto raporte duhet të

ruhen edhe në testin përfundimtar

A. GJUHA SHQIPE


Linjat Përqindja

1. Drejtshkrim 4%






Totali 30%


I. Drejtshkrim

1. Përdorimi i shkronjës së madhe.

2. Grupet e zanoreve ie, ua, ue.

3. Përdorimi i thonjëzave, apostrofit. Shkrimi i datave.

4. Përdorimi dhe shkrimi i nyjave.

5. Shkrimi i fjalëve njësh, ndaras, dhe me vizë në mes.

Drejtshkrimi i mbiemrave.

Drejtshkrimi i foljeve të parregullta.

Drejtshkrimi i ndajfoljeve.

Drejtshkrimi i numërorëve.

Shkrimi i shumësit të emrave.

II. Morfosintaksë

68


2. Fjalia dhe periudha.


4. Gjymtyrët e dyta të fjalisë. Përcaktori, rrethanori .


IV. Kulturë gjuhe


2. Kuptimi i fjalëve. Lëvizja kuptimore dhe tropet kryesore.




V. Të shkruarit

1. Ese përshkruese

2. Ese krahasuese

3. Ese argumentuese








2. Kuptimi i shprehësisë. Stili, parimi i organizimit.







8. Analiza e një teksti.


69

B. LETËRSI


Linjat Përqindja7

1. Folklor 7%


Rilindja 20%

Vitet1912-1939 26%

Bashkëkohore 20%


Antikiteti 7%





Epika legjendare


3. Letërsia shqiptare e shek XX, letërsi bashkëkohore e viteve 1912-1939 dhe letërsi e

pas Luftës II Botërore

4. Letërsia antike greke



Humanizmi




70%-it.

70


ndaj tij.

Nxënës/i,-ja:









të tyre;


argumentuar atë;













vepre letrare;








Të shkruarit

Nxënës/i,-ja:


y) zhvillojnë një ide,

z) kanë një organizim strukturor të përshtatshëm me qëllimin,


aa) përfshijnë informacione të rëndësishme,

bb) bëjnë përmbledhje me një rrjedhë logjike,

cc) mbështesin gjykimet me të dhëna të përshtatshme e thelbësore,


71

dd) paraqesin përfundime koherente.


përkufizime;


- personale;

- përdor pjesë të ndryshme të ligjëratës, të cilat krijojnë imazhe të gjalla

në mendjen e lexuesit;





tij/saj;



logjik;





AUTORI ME TË CILIN

DO TË PUNOHET

MATERIALI BURIMOR



POPULLI

POEZIA

EPIKE LEGJENDARE

.

Kënga “Gjergj Elez Alia”

JERONIM DE RADA

POEMA “Serafina Topia”:

Vdekja e Serafinës

NAIM FRASHËRI

VËLLIMI POETIK:


Bukuria

NDRE MJEDA

VËLLIMI POETIK:

“Juvenilja


GJERGJ FISHTA

VËLLIMI POETIK:


72


LASGUSH PORADECI

VËLLIMI POETIK: “Vallja

e yjeve”



ERNEST KOLIQI





MITRUSH KUTELI

TREGIME


MIGJENI

VËLLIMI POETIK;


1. Poezia “Recital malësorit”



VERIUT”


DRITËRO AGOLLI

VËLLIMI POETIK:



2. “Kali plak”

ISMAIL KADARE

VËLLIMI POETIK


1. “Pa ty”

2. “Në studion dimërore”

ESKILI



EURIPIDI

MEDEA


DANTE ALIGIERI

KOMEDIA HYJNORE

FERRI

Nga Kënga V “Paolo dhe Françeska”

UILLIAM SHEKSPIR

MAKBETH


HONORE DE BALZAK

EVGJENI GRANDE


GUSTAV FLOBER

ZONJA BOVARI


73

ALBER KAMY

I HUAJI


ERNEST HEMINGUEJ

PLAKU DHE DETI






74

DREJTIMI I SHOQËROR


VITI MËSIMOR

2009- 2010

DHJETOR, 2009



të përgjithshëm të profilizuar, drejtimi shoqëror.



parapërgatitore.


- programet e lëndës së letërsisë dhe gjuhës shqipe, klasa IX-XII;

- udhëzimet dhe materialet e dhëna nga MASH-i, përfshirë udhëzimet e MASH-it,


- tekstet e miratuara nga MASH-i: teksti zyrtar në përdorim i klasës IX “Gjuha



- mendimi i grupeve të interesit;

- takimi me stafin drejtues të IKT-së dhe specialistë të AVA-s.

75


shqipe:

- Integrimi i letërsisë me gjuhën shqipe;

- Pesha specifike sipas fushave të studimit;

- Konceptet, njohuritë dhe shprehitë e fushave studimore;

- Fragmenti ose fragmentet duhet të përzgjidhen nga veprat e plota të përcaktuara

në program.







c) qëndrimet ndaj vlerave artistike



plotë.






e librit mësimor.

Pesha e secilës fushë:

Në programet shkollore të drejtimit shoqëror gjuha shqipe, duke përfshirë edhe të

shkruarit, zë 26%, ndërsa letërsia 74%. Këto raporte do të ruhen edhe në testin

përfundimtar

A. GJUHA SHQIPE


Fushat Përqindja

1. Drejtshkrim 3%






Totali 26%

76


I. Drejtshkrim











II. Morfosintaksë


Fjalia dhe periudha


Gjymtyrët e dyta të fjalisë.

Përcaktori, rrethanor


IV. Kulturë gjuhe



2. Kuptimi i shprehësisë

Stili, parimi i organizimit









77






V. Të shkruarit

Ese përshkruese

Ese krahasuese

Ese argumentuese




Gjuha sintetike


Gjuha në një ese




Stili

Dialogu

78

B. LETËRSIA


Fushat Përqindja8

1. Folklor 4%


3. Rilindja 18 %

4. Vitet 1912-1939 19%

5. Bashkëkohore 18 %


7. Antikiteti 7%

8. Rilindja evropiane 7%

9. Klasicizmi 4%

10. Romantizmi 7%

11. Realizmi 7%

12. Modernizmi i shek xx 14%

II Konceptet, njohuritë dhe shprehitë kryesore


Epika legjendare

2. Letërsia e Rilindjes Kombëtare, letërsi romantike.


dhe letërsia e pas Luftës II Botërore.

4. Letërsia antike greke dhe romake.

Kultura klasike: eposi, tragjedia, komedia.

5. Letërsia e Rilindjes evropiane Humanizmi

Përfaqësues të kulturës evropiane.

6. Klasicizmi Kulti i arsyes

7. Romantizmi Letërsia e ndjenjës dhe e lirisë.

8. Realizmi

9. Letërsia moderne e shek XX.


ndaj tij.

Nxënës/i,-ja:

- përcakton llojin e tekstit dhe gjininë e tij;

- përcakton temën dhe idenë e pjesës së lexuar;


74%-it.

79

- identifikon karakteristika të formës të teksteve letrare;

- përmbledh idetë e një teksti të dhënë;

- gjen fjalët kyç që ndihmojnë në trajtimin e temës;

- gjen fjalët kyç që ndihmojnë në përshkrimin e personazheve;

- identifikon organizimin metrik në tekste poetike;

- dallon fjalët me ngjyrim emocional, për të zbuluar përdorimin artistik të tyre;

- gjen zgjidhje për konfliktin e dhënë në një fragment/tekst, duke e argumentuar

atë;

- përdor ilustrime nga pjesa për një qëllim të caktuar: për të argumentuar, për të

dhënë detaje shtesë etj.;

- identifikon karakteristika të kompozicionit në tekste letrare, si dhe elemente të

subjektit;

- identifikon karakteristika përmbajtësore të teksteve (tema, tematika, motivi,

karakteret);

- zbulon domethënien e një teksti;

- zbulon mesazhin në një tekst të dhënë;

- zbërthen figurat letrare duke treguar funksionin shprehës të tyre;

- interpreton funksionin e gjuhës së figurshme, të përdorur në një tekst;

- analizon gjuhën e figurshme të një teksti;

- analizon vlerat artistike, gjuhësore, estetike dhe shoqërore të një vepre letrare;

- analizon stilin e autorit/autores në tekste të ndryshme;

- shpjegon se si zgjedhjet e efekteve nga ana e shkrimtarit ndikojnë në krijimin e

- atmosferës së përgjithshme të veprës;

- shpjegon përdorimin e mjeteve të stilistikës në krijimin e efekteve të caktuara në

vepër;

- vlerëson idetë e një teksti;

- analizon qëndrimin e autorit ndaj çështjes që trajton.

Të shkruarit

Nxënës/i,-ja:

- shkruan tekste të cilat:


b) kanë një organizim strukturor të përshtatshëm me qëllimin, audiencën dhe

kontekstin,



e) mbështesin gjykimet me të dhëna të përshtatshme e thelbësore, si dhe me

detaje të përzgjedhura,


- përdor gjuhë të saktë, detaje specifike, përshkrime, shembuj,

përkufizime;

- përdor fjalor dhe forma gjuhësore për të shprehur ngjyrime emocionale personale;

- përdor pjesë të ndryshme të ligjëratës, të cilat krijojnë imazhe të gjalla në mendjen

e lexuesit;

- përdor struktura të tilla, si: kronologjia, sekuenca, titujt, nëntitujt etj. në shkrimin

e tij/e saj;

80


- përdor rregullat drejtshkrimore të gjuhës standarde në shkrimin e tij/saj;


- përdor drejt lidhëzat dhe fjalët lidhëse për të përforcuar zhvillimin logjik;


- organizimi, drejtshkrimi, fjalori, saktësia gramatikore, referencat) për shkrimin e

tij/ e saj.



TË PUNOHET

MATERIALI BURIMOR


DO TË PUNOHET

POPULLI

POEZIA

EPIKE LEGJENDARE

.



ZEF SEREMBE

LIRIKA

“Elegji”

NAIM FRASHËRI



VËLLIMI POETIK


Bukuria

ANDON ZAKO ÇAJUPI

BABA TOMORRI


NDRE MJEDA

VËLLIMI POETIK:

“Juvenilja


GJERGJ FISHTA

VËLLIMI POETIK:



FAIK KONICA

VEPRA

PROZË ESEISTIKE

“ Shqipëria, kopshti shkëmbor i Evropës

Juglindore”

LASGUSH PORADECI

VËLLIMI POETIK:



81

“Vallja e yjeve” 3. Poezia “Kroi i fshatit tonë”


ERNEST KOLIQI





MITRUSH KUTELI

TREGIME


MIGJENI

VËLLIMI POETIK:







VERIUT

1. Novela “Historia e njenës nga ato...”


PETRO MARKO

NATA E USTIKËS


MARTIN CAMAJ

LIRIKA

8. Poezia “Njw ditë e ka dhe korbi”

9. Poezia “Korbi”


DRITËRO AGOLLI

VËLLIMI POETIK:



2. Poezia “Vjen një lumë i turbullt”

(baladë)



ISMAIL KADARE

VËLLIMI POETIK:




3. Poezia “Në studion dimërore”


ESKILI

TRILOGJIA:

“ORESTIA”


EURIPIDI

MEDEA


DANTE ALIGIERI

KOMEDIA HYJNORE

“FERRI”

1. Nga Kënga V “Paolo dhe Françeska”

2. Nga Kënga X “Heretikët”


UILLIAM SHEKSPIR

MAKBETH


82

RASINI

ANDROMAKA Tragjedia “Andromaka”.

VIKTOR HYGO

KATEDRALJA

E

PARISIT


ALEKSANDËR PUSHKIN

EUGJEN ONJEGIN


HONORE DE BALZAK

EVGJENI GRANDE


GUSTAV FLOBER

ZONJA BOVARI


FRANC KAFKA

PROCESI


ALBER KAMY

I HUAJI


DINO BUXATI

VËLLIMI ME TREGIME

“Gruaja me flatra”

Tregimi “Gruaja me flatra”

ERNEST HEMINGUEJ

TREGIME

“Dëborat e Kilimanxharos”

Tregimi” Macja në shi”

letersi 2010

Documents