marks fransa-da sınıf savaşımları sol yayınları.pdf

8/20/2019 Marks Fransa-da Sınıf Savaşımları Sol Yayınları.pdf

1/210

KARLMX

FRANSDA

SINIFSAVASMtR

1848-850


2/210


3/210

D Ö R ÜN C Ü BASK


4/210

FSADA SF SAV AŞM1848185

LA

ÇER

V L


5/210

K nD Klankmf n Fnkch b (185

adl yapnm

Franszasndan Lu d Cla n Fanc Ediions Sociales Paris 1952

diliize çevirdi ve kiap anas

(D Klankmf n Fnkch b ,MarxEngels Wk Diez Verlag Berlin 1973, Band 7, s 917

ve Ingilizesi(Th Cla Sul n Fc

MaxEngels Slc Wk Pogss Pblishers Moscow 1977vo 1 pp 186299

ile kaşlaşldkan sonraFanada SnfSaaşmla

ad ile Yyıı

arafndanEi 1996Birinci Bask: Teuz 1967 Ikinci Bas: Şuba 1976 Üçüncü

Bask: Ocak 1988aiinde

Ankara da Şahn Maaı nda basldSBN

975739954


6/210


7/210

KARLMARX

Biliml sosyalizmi ksu Karl Marx, 5 Mayıs 1818'de Almany'nınRhne Eyaleti'nin Tier kasabasına doğdu. Orta öğrenini Tier'de; hukk fele ve tarh üzerine ykk öğreniini Bonn ve Berlin Üniersitelernde tamaladı. "Demotos ve Ep_iks un Doğa Felseeleri ArasındaiFark konulu teziyle, 1841'de Jena Unversitesi'nden elsee doto sanıalı Yazarlığını yaptığı henische itu gatesi 1843'te kapatıldktansora Parse erleşti 1845te Vorwr gazetesi yazıklu üyeleryle birlk Fransa'dan sülünce, Bkle yrleşti 1847de Komünist Birlik'inkuluş hazırlıklarına katıldı ve 1848 devrmci haketler sırasında Belçikadan rüldükten sonra Paris'e gti ve burada bu birliğn merkez kotesi başkalığına sildi 1849'da, ömrünün sonuna kadar kalacağı ndraya

yerleşt, 1851-1861 yıllarında New York Daü ibe gazetesinin Apamuhabrlğn yaptı, 1864te Uluslararası Emekçiler Deeği'nn (Enternas yonal) kuluşunda öncü rol oynadı 14 Mart 13te ndrada öldü

Yazılış sırasıyla başlıca yapıtları şunlardır: Zur kritik r Natolömiemit eim &isskapil r die helsc Phüophie, 1844 [1932]

Elya:malan Ekoomi Politik ve Felsefe); D eüe Famüie Engelsile, 1845 (Kual Aile) Die deuthe degie, Engels ile, 18451846[1932 lm oli); Msre de la philophie, 184 (Fesefei Se-

fati); Mani{est r kommunstschen Parti, Engels ile 1848 (Kom·üt Part Maife•u); Lhnarbeit und pil, 1849 (0cli Ek veSea); De assenkmpfe in Frankreh, 1850 (F8a'da Sf Sa-ımlan); Die Achtzehnte Brumaire des us Napolon, 1852 (Luü a par Bmai); Grundrie r Kritik r politiscen Önomie,18571858 19391941] Gndr. e); Zur iti r pitschen Ömie,1859 (Ekoomi Polit Eeıi Katk); Herr Vt, 1860 (Bay; Vlue Price and fit 1865 1898] (c Fiyat ve Kô); Das pi

tal, 1. clt, 17 2 cil 1885 3. clt, 1894] (Kapital); T Civü War in France, 1871 (F•a'da ı S); anloen zum Pgamm r DeuthenArbeterari, 1875 [1891 (

otha Pr Eleıtii); Teoren berden Mehrrt cl [19051910] Dğ T Marx ve En

ls tüm yapıtları 41 clt planıştır.

Fraa'da Snf Savamlar Marx 1848 Fransız dededevrn itici gücünün ii sıı olduğunu, ama devrmin buıjuvaziy ikti

dara tirdni açıklar Buuvazi, nra crt edlş e yenk düşmüş ş çlere karşı, dolayısıyla devrme karşı dönerek devr terkederFada Snf Saamlar 1848 devrn gncel olaylarının, sınıfsal lişkiler ve rhl mateal açısından ilk kez ve büyük bir

ustakla ele alııp tahlil edldğ başıca yapıtardan bidir Engels'in Fraada Snf Savamlar' yazığı Girş, proletaa savaşımıın genel nunu, 19. zyılın solarındak ye dum ve koşllariçde ele alan marksist yazıın öneli yapıtlarında biridir Girş, ilkVoaerts, ama bazı lümle içeriği başkalaştıracak bir biçimde çıartı


8/210

G 1 R 1

FEDCH ENGELS

YENIDEN yayınlanan bu yapıt, Marx'ın, çağdaş tarihinbir parçasım, verili ekonoik duu teeli üzerinde kendi atealist anlayışıyla açıklaa yolunda ilk girişiiydi o

ün nf ori, büt� ode tarihin geniş birtaslağım yapak için kullanılıştı; Marx ve ben, N Rhnch ng yayınlanan yazıaızda, teoriyi, o gününsiyasal olayarım yorulaak için kullanıştık. Buna karşılık, burada bütün Avpa'da, kritik olduğu kadar tipikolan birkaç yıllık bir gelişenin akışı sırasında nedenlerinrdarda iç bağlanışını otaya koyak, yani yazarın anlayışıyla uygnluk inde, siyasal olayla, son tahlilde ekooikolan nedenlerin sonuçlana kadar izleek sözkonusuydu

Olaylar ve olay dizileri güncel rihle değerlendirilirse,snal ekonoik nedenlere kadar uzanak asla olanlı ol

ayacakr Yetkili teknik basımn o kadar bol aal sağladığı bugün bile, dünya pazandaki sanayinin ve ticaretin


9/210

gidişini ve üretim yöntemlernde oluşan değişiklikleri enönemlileri birdenbire bütün yeğinliği ile gn ışığına çıkmadan önce uzun süre gölgede kalan son derece karaşık olanve her gn değşen bu etkenlerden herhang bir anda, genelbir sonuç çıkarabilecek biçimde @ nü gününe izlemek, ngil

terede de olsa hl olanaksızdr Belirli bir dönemin ekonomi tarihine berrak toplu bir bakş aynı an için hiçbir zamanolanakl değildir; bu ancak her şey olup bittikten materyalitoplayp ayıkladıktan sonra yaplabilir. statistik burada zorunlu bir kaynaktır ve hep topaHayarak arkadan gelir De- /

ek ki devam etmekte olan çağdaş tarih için hemen her za

man bu en kesin etkeni değşmez kabul etmek incelenen dönemin başlangcındaki ekonomik durmu bütün dönem içinver ve değişmez olarak işleek ya da apaçık olayan sonucu olan dolayısıyla kendileri de açıkça ortaya çıkan bu ekonomik durumdaki değişiklikleri hesaba katmak zorunda olunacaktır Sonuç olarak, materyalist yöntem, burada sık sık

siyasal çatışmala ekonomik gelişmenin doğurduğ mevcuttoplumsal sınıar arasındaki ve sınıan kesimleri arasındaki savaşıma dek izlemekle e çeşitli siyasal partilerin buaynı sınıarın ve sınıf kesimlerinin azçok aslına uygun siyasal ifadele olduklanı göstermekle yetinmek zorunda kalacaktır

Şurası apaçıktır ki, incelenecek bütün süreçlerin temelindeki ekonomik durumdaki eşanlı değişimerin kaçınılmaz olarak gözardı edilmesi bir yanılg kaynağı omalıdrma gözlerimizin önünde geçen bir tarih hakkında yapılacaktolu bir açıklamanın bütün koşulları kaçnlmaz olarak, yanılg kaynakları içerir gene de bu, hiç kimseyi gncel tarih yazmaktan alıkoymaz

Marx bu işe giriştiği zaman bu yanılgı kaynağı daha dakçınılmazdı 848849 devrimci dönemi boyunca ayn andaoluşan ekonomk dönüşümleri izlemek ya da bunla topluolara gözönünde bulundurmak bile düpedüz olanaksızdondradaki sürgnün ilk aylanda 849850 güzünde vekışında durum ynıyd OsaMarx da tam o srada çalş-


10/210

masına başadı e eerişsiz drm e koşllara karşınonn Fransanın hem önceki ekonomik drm hakkındahem de Şbat Deriminden b yana siyasal tarihi konsnda tam bilgisi ona henüz hiç kimsenin yapamadğ bir bi-çimde daha sonra Marx'n endisinin çifte snamasından

parlak bir biçimde geçen olayarın iç bağlantılarınn bir be-timlemesini yapma olanağnı erdiBirinci sınaa Marx 1850 ikyazından başayarak ken-

dini ekonomik çalşmalara ermeye zaman blabildiğ e ikiş olrak son on yılın ekonomik tarihini incelemeye giriştğizaman old Böylece daha önce yetersiz malzemeden yar

yarıya önse olarak çıkarmış oldğ sonçlar hakknda şi-di bizzat olgların yardmıyla tamamıyla açık bir görüşedindi şöye ki 184 dünya ticar bnalmı Şbat e MartDerimlernin gerçek anasydı e 1848 ortalandan itibarenyaaş yaaş geri geen e 1849 e 1850de dorğna aransınai gönenç yeni güçlenen rpa gericiliğini canandrc

bir güç old B kesin bir sınadı(Neue Rheinische Zeitung

Politisch-ökonoıische Revue, Hambrg 1850nin Ocak Ş-bat Mart fasikülerinde yaynlanan ilk üç makalede hlderimci enerinin yakında yeni bir atıım yapacağı mdyeralmaktayken 1850 gzünde yayınanan e Marxla birlikte son çi fasikü Maystan Ekime kadar çin çizdiğimiz tarihsel tablo b çeşitten yanlsamaara kesinike son erir"Bir yeni der ancak yeni bir bnamn ardndan gelebi-ir. ma b da b bnam kadar kesindir Zaten yapılmasgereken tek teme değşiklik de byd natının b genetabloda erilen e 10 Marttan 1850 güzüne kadar gden de-amnın da tanıtladığ gibi olayarn daha önceki bölümler-de erilen yormnda ya da b bölümerde krlan neden-sel bağlantarda yapılacak hiçbir deişikik kesinlikle yoktİşte b yüzden b deamı dördüncü makae olarak b yenibaskıya aldım

İkinci sınama dah da çetin od ois Bonaparteın 2

1848 devrimi Fransa'da 4 Şubatta, Vyanada 1 Marta, Brin'd


11/210

Arlk 85 hükümet drbesnden hemen sonrMrx yenden 848 ubtndn devrmc dönem o n n son erdren bu oly kdrk Fns trhne lşt i Bonprteın 1 Brire 3. bsk Messner mburg 885)Bu broşürde bu yynmzd klnn dönem dh ksc

d ols yenden şlenmşt Bzmk le br yldn dh fzlbr zmn sonr oln bu belrleyc olyn şğnd yzlşknc betmleme krşlştrrsnz görülecektr k yzrpek z şey değştrmek zorund klmştr

Bzm yptmz ok özel br önem ykleyen bk brşey de dünynn bütün ülkelernn ş prtlernn ekono

mk dönüşüm yn üretm rlrnn toplum trfndnmülk ednlmes ortk stemlrn ksc özetleyen forülülk kez fde etmesdr knc bölümde "proletnn devrmc steklern özetlendğ lk cem formül" dye ntelendrlmş oln "lşm hkk" konusund şunlr okuyblrsnz:

Am lşm hkknn gersnde sermye üzerndek ktdr sermye üzerdek ktdrn gersnde reti rçlrının üledinilei onlrn brleşk ş snfn tbyet

y sermyenn ve sermye le ücretl eek rsndk krşlk lşklern olduğu gb ücretl emeğn de ortdn kldrlms vrdr"*

u hlde ode ş sosylzmn feodl buuv küükbuuv sosylzmnn eştl bütün nünslrndn vbolduğu kdr ütopk sosylzmn ve lkel ş komünznnpek nlşlr olmyn mln ortklğndn yrdeden tezde burd lk kez formüle edlmş bulunkdr Mrdh sonr bu formülü genşlett ve değşm rlrnn mülkednlmesn de kpsmn ld se de bu genşletme oünit nifeto' sonr kendlğnden nlşlcğ gbbrnc svn zorunlu br sonucundn bşk br şey fde etmyordu Sonr nglterede bz blgl kmseler br de bölüşü rlrnn" toplum devredlmes gere�tğn ekledler Bu bylr n üretm rlndn ve değş rlrn


12/210

dan ayrı olarak bölüşüm araçlanın neler olduğunu söyle-mek güç olacaktır; yeter ki olitik bölüşüm araçarıdan vergilerden Sacheald d dahil yoksullara yardıdan vebaşka vakıf gelirlerinden sözediliyor olmasın Ama ilinbunlar daha şimdiden topluluğn devletin ya d kaunun

mülkiyetindeki bölüşüm araçla değiller midir ve iinci ola-rak da bizim istediğimiz de ta olaak bunları ortadan kal-dırmak değil midir?

ŞUBAT Devrimi patla verdiği zaman biz hepimiz koşulla ve devrimci hareketlerin gidişini kavraa bakımından

geçmiş tarihsel deneyimin özellikle de Fransa deneyimininbüyülü etkisi altındaydık. nel altüst oluş işareti 1789'danbu yana bütün Avupa'nın tarihine hükmetiş olan Fran-sadan başlamamış mıydı bir·kez daha? Onun için 1848 Şu-batında Paris'te ilan edilen "toplumsal" devriin proleaadevriminin niteiği ve gidişi hakkndaki kirlerizin 1789

ve 1830 modellerinin anılanın damgasını taşıası doğal vekaçınılmaz bir şeydi. e hele Paris ayaklanması zafere ula-şan iyana ilano ve Berlin ayaklanmalarıyla yankılanınca Rusya sınırna kadar bütün Avrupa harekee sürüklenin-ce daha sonra Haziran ayında Paris'te prolearya ie buuvazi arasında iktidar uğruna ilk büyük kavga eriince ken-

di sınının zaferi bile bütün ülkelerin burjuvazisini dahayeni devrimiş bulunan kralcıfeodal geriiliğin kolana yeniden atılacak kadar sarsınca biz o günün koşulla içindebüyük belirleyici kavganın başlamış olduğundan ve bu kav-gayı uzun süreli ve seçenekler le dolu bir ek devrimci dönemde vermek gerekecenden ama bu kavganın ancak prolear-yanın sonal zaferi ile sonuçlanabileceğinden artık hiçbir bi çimde kuşkulanamazdık

849 yenilgisinden sonra i artib3 geçici hüküetle-rin çevresinde toplaşan vülger demokrasinin yanılsamaanhiçbir biçimde aylaşmıyorduk Bu vülger demokrasi "halkın" "zorbalara" karşı kesin ve sol yakın zaferine güveni-yordu; biz ise zorbalan" elenmesinden sonra tam bu aynı


13/210

halk" çnde gzl blan zlaşmaz karşt öğeler arandakzn br aaşma nayordk ülger demokra bgün-den yarna yen br harekete geçme beklyord daha 850güzüde bz dermc döemn hç değle birinci dlmnkaadğ e yen br ekoomk balm atlak erme-

ne kadar bekleecek hçbr şey olmadğ açklyordk Bnn çndr k bz daha ora hemen heme tnaz B-marck zahmete değer bldğ ölçüde Bmarck le zla-şan ay adamlar tarandan derme hanet etmş kşlerolarak afaroz edldk.

ma tarh bz de yanlş çkard bzm o zamak görüü

müzün br yalama oldğn ortaya koyd Hatta daha daler gtt: yalz bzm o zamak yalgmz armaklakalmad roletaryan çde döüşek zorda oldğ koşllar da baştan aşağ altüt ett. 88 aaşm tarz bgün her bakmda ekmştr e b b edele daha yakndan ncelenmeye değer br noktadr

Bütü dermler şmdye kadar belrl br fn egemelğnn yern br dğer f egemenlğnn alma leonçanmştr aa ütün egemen ar şmdye kadarbak altnda ttla halk ktlee göre küçük aznlklardler. Böylelkledr k egeme aznlk derlyor başka braznlk onn yerne delet düme elne geçryord e

kam krmlar kend çkarlara göre değştryord. eher efernde b aznlk ekonomk gelşme drmn ktdara elerşl yetkl e yeteekl kldğ grt e kenlklebn çn yalzca bn çndr k altüt olş randabak altnda ttla çoğlk ya azlkta yaa b harekete katlyord ya da en azda ez edaz on kabl

edyord. ma her olay omt çerğn gözard ederekbütün b dermer ortak bçm aznlk derm olmalard oğnlk e derme katldğ zaman ble bn ancakblerek ya da blmeyerek r aznlğn hzmetnde ya-yord ama b yüzden y da hatta çoğnlğn af e dreçz ttm nedenyle aznlk bütün halkn temlcolma görüümünü elde edyord.


14/210

k büyük başada sora zafer kazaa azğ kyeböümes krad barda br ede ede soçta doygd ötek se daha er gtmek styord hç değise kısme hakı büyük kaabaığ gerçekte ya da görüüşteçıkaa oa ye stemer eri sürüyord B daha kökü

stemer bazı drarda pekaa keder kab ettryorard aa çoğ kez acak br a ç daha m kesm üstüüğü eegeçriyor so kazamar yede tüüye ya dabr böümüye ytrmş oyord o zama yeeer haetdye bağıyorar ya da yegy rasatya bağyorardıAma gerçekte ş çoğ kez şöye d brc zafer başarıa

rıı acak daha radka oa kesm kc zafer sağamaştryord b br kez kazadı ya o a ç zoroa br kez kazadı mı radka srar br kez daha sahede syord e başra da

Moder zamaarı bütü dermer 1 yüzyıı büyükgz derim e başamak üzere her türü dermc saa

şm armaz özeker gb görüe b özekeri gösterder B gb proetarya ed krtş ğra saaşma da ay bçmde ygaabr görüdüer o kadarygaabr k özeke 188de b ktş hag yödearamak gerektği şöye öye de osa aaya kşer sayııyd. Parste be proeter kteer keder zaferde

sora h zeecek yo hakkıda et br kreri keske yokt Ama ye de çgüdüse kedğde bastırımasıoaaksız hareket ortadaydı Br azıık tarada yöete doğr ama b kez azıığı deği çoğğ ıkarae yakı yürütüe br derm zor oarak başayaaşacağ drm tam da b değ myd? Eğer braz z süre bütü dermc döemerde öcüük ede azığ akayata br bçmde sması bd bast yttrmacaarabüyük hak yığıa b kadar koayka kazaabyordysa ked ekoomk drma e gerçek yasıda başka br şey omaya e heüz keder aamamş odka e acak bersz br dyg hade hssettker gereksmeer e açık e ssa fades oa krere as


15/210

daha yabanc daha uzak kalabilirlerdi? Yğnlan bu dev-rimci r hali beslenen yanlsama dağlr dağlmaz ve hayalkkl doğar doğaz hemen hemen her zaman ve genellik-le hzla doğrusu erini bir çöküşe ve haa karş doğruludaam bir geri dönüşe brakmşr Ama brada hiç de yur

macalar sözkonus değildi tersine büyük çoğnluğun ken-disinin en özgül çkarlarnn ki doğrus o zaman bu büyükçoğunluğn hiç de açkça farknda olmadğ ama praik ger-çekleşme srasnda apaçklğn inandclğyla bu yğnlariçin de zorunlu olarak oldkça açk bir hale gelecek olan ç-karlarn gerçekleşmesi sözkonusuydu e eğer 1850 ilkya

znda arxn üçüncü makalesinde oraya koyduğ gibi1848 "toplumsal" devriminden çkanburjuva cumhuriyeiningelişmesi bundan böyle gerçek ikida üselik de kralczihniyete olan büyük buvazinin elinde yoğunlaşrdy-sa ve buna karşlk üm öeki oplumsal sna küçk-burjvaziyi olduğu gibi köylülüğü de prolearyann çevresin

de toplaşrdysa ve öyle ki orak zaferde ve zaferden sonradeneyimin derslerinden yararlanan ve zorunlu olarak da be-lirleyici eken onlar değil proleaa olduysa burada buaznlk devrimini çoğunluğun devrimi haline dönüşürmeninbütün perspekieri yok muydu?

Tarih bizi ve benzer düşüncede olanan hepsini haksz

çkard. Tarih göserdi ki Ka Avrupas üzerindeki ikisadigelişme duumu o zaman kapialis üretimin kaldrlmasiçin henüz yeterince olgunlaşmamşr; ve arih bunu1848den bu yana büün ay kaplamş olan ve FransadaAvustrya'da acarisn'da Polonya'da ve son olarak daRusya'da bük sanayinin gerçeken kök salmasna yolaçan

ve Almanya'y da birinci snf bir sanayi ülkesi durumunageiren büün bunla demek ki 1848 ylnda hl büyükbir genişleme kapasiesi olan kapialis temel üzerinde ya-pan ekonomik devrim ile anlad Ama snf ilişkileineher yere ilk olarak şk uan manüfakür döneminden gelme ve doğu Avrupa'da haa zanaat loncalandan çkma birsürü ara yaşam biçimini oradan kadran ve böylelikle ger


16/210

çek bir büyük sanayi buuvazisi ve gerek bir büyük sanayiproJetaryas yaratarak bunlar toplumsal gelişmenin ön annda birbirine karş süren de bu sanayi devriinin a kendisidr ma yalnz bu andadr ki İngilere bir yana brakrsa 1848de yalnzca Parste ve olsa osa birkaç büyük sa

nay merkezinde varoan bu iki büyük snf arasndaki savam bütün vrupaya yayld ve 1848de henz akdan bieeçmeyen bir yeğnlik kazand O zamanlar küçük küükgruplarn er derde deva bulank inileri vard bugün saan sonal amaçlarn kesin bir şekilde ormüle edenMarxn genel olarak kabul edilmi parak ve berrak tek teo

risi ar o zamanlar yrelerine ve ulusalklarna öre birbnden aylm e bünmü olan ve yalnzca ortak ac çekme duylaryla birbirlerne bağlanan azelişmi coşku ileumutsulu arasnda bocalayan yğnlar vard; bugün durmadn ilerleyen says rgütlülüğü disiplini öngörüsü vezere inanc er büyüyen sosyalistlerin tek ulusararas

bk ordusu var Bu güçlü proletarya ordusu bie hlamaca ulamamsa zaeri bir tek büy dareyle gerçekleştirmek bir yana çetin inat bir savaşta mevziden mevziye

yaa yaa ilerliyorsa bu yalnzca bir kez daha 1848' detoplmsal dnm bir çrpda sağamann ne kadar olanksz oldğun tantlar

alcanedanc iki izbe blünmüş olan ama mali işleri için er eydn nce uzur ve güenlik isteyen bir buui ·onn karnda yenilmiş olan ama gene de bir tehlikeolmakta deam eden ve küçükburjuvalarn ve köyülerintikçe da ço çevresinde toplandkla bir proletryaer eye karn hibir kesin çzüm getirmeyecek on sü

rekli bir iddetli patlama tedidi üçüncü szdedemokrattt taliplisi Louis Bonaparten coup d'tat* için sankizel olarak azrlanmş durum işte buydu Bonaparte ordu

y kullnarak ralk 1851de bu gergin duruma son verdie bylelile vrpaya iç uzuu sağamş old ama öte yandan yeni bir saaşar çağ açarak. şağdan yukar dev


17/210

rimler önemi şimili son ermişti unu yurn şğevrimler önemi izli

1851 iprtorunun gericiliği, u çğn proletry öz-lemlerinin olgunlmş oluğunun yeni ir tnt olduAm gene u gericiliğn kenisi, proletry özlemlerinin ol-

gunlşmktn geri lmycğ oşull yrtm zorun-y İç uzur, yeni sni tlmn tm gelişmesini güvencetn l, oruy ir iş ulm ve evrimci ml şr- y yöneltme zorunluluğu svşlr oğuru, u svşlrdBonprte, "ulusll ilesi"ni üstün lm nesi ileFrns'y irç prç topr ty çlşt. Onun tklit-

çisi Bismrc Prusy için yn siyseti enimsei enico dtat yni lmn Konfeersyonn ve Avustur- yy oluğu r Psy Koiktkamme* e krş te-peen inme 1866 Devrimini ypt Am Avrup, ii Bonpr-te için fzl üçütü ve triin ironisi, Bismrcn Bonprte evirmesini ve Psy krl Wilelmin ylnz üçü Al-

n imprtorluğunu eğil, yn zmnd Frnszcumuriyetin urmsn istei Oys, genel sonuç, Avrup', Polony şn, üyük uluslrn ğmszlklrnnve iç irlilerinin ilen urulms olu Kul etme gereiri, u, göreli olrk, mütevz snrlr içerisine, m genee işçi snfnn gelişiminin, ulusl rmşllr yüzünen

rt cii engellerle rt rşlşmn ilerlemesine yetece kdr geniş ölçete olu. 188 Devriminin mezr zcl, onun vsiyetinin yerne getiricileri urumun gel-mişleri. Ve onln ynşn, 188'in kltçs, proletr y, Eteaoal şimien tedit eerek yükseli- yoru

18701871 svşnn sonr, Bonprte sneen çei-lir, ve Bismrckn görevi tmmlnr, öyle o, rtk yinesrn jke tn ineilir Am u önemin sonunu e-lirleyen şey, Komünür. iers'in, sinsice, Pris ulus mu-fznn topln çlmy lşms, şrl ir yln

Koa- O srada hüküm anlaşmazk çnd oa Ps


18/210

maya yaçtı Pariste artık pretarya devrimide başkabir devrimi aakdışı duğu rtaya çıkt. Zaferde sraiktidar tamamıya kediiğide hiçbir tartışmaya yer bırakmayaak biçimde işçi sıfı eie düştü Ve adişçi sıf iktidarı bizim burada betimeiğmiz döem

de yirmi yı sra bie h e kadar aakdışı duğu bir kez daha görüebidi Bir yada rasa Prisi au güeeri atıda ka kaybetmesie seyiri kaarak atattı öte yada Kmü kedisii ikiye be iki taraf arasıdaki her ikisi de yapıaak işi e duğuu bi�e

ye bakiier (çğuuk) ie pruduar (azıık) arasd

ki kısr çekişmeere tükeip gitti 87deki zafer armağaı848 baskda daha faza meyve vemediParis Kmüü ie birikte miita pretyaı da s

uda gömüdüğüe iaıdı Ama tm tersie egüçü yeide diriişi Kmü ve rasızAm Svşı güeride başar Ei siah tuta bütü üfusu artk aak

miyara saya rduarda göreve aıması ie bütü savaş kuaı bata aağı atüst u ateşi siaharbüser ve zamaa kadar görümemiş bir etkiye sahip patayı maddeer bir yada bapartist svaşar döemiebirdebire s verdi ve suu kesiike hesapaamayaakve duyumamış bir kadöküüük a bir düya savaşıda

başka erhagi bir savaşı aakdışı karak barışçı bir sıai geimeye aak sağad Öte yada asker hramaar gemetrik bir artşa çQğadığıda verer bşdödürüü bir yüksekiğe uaşarak e yksu hak sııarı ss

yaizmi karıa attı AsaeLrriei ihkı ki çıgasiaama arışıı dysız edeidir rasız ve Ama

burjuvazierii birbirerie karşı şvee duygurı iyie kşkırttı her iki ükei işçieri içi yei bir birik bağı duVe Paris Kmüünü yıdöümü bütü retaryaı ikevrese bayram güü du.

87087 savaşı ve Kmüü yeigisi arxı öedesöyediğ gibi Avrup işçi hareketii ağırık merkezii bir


19/210

Mayısınn yaraların sarmak için doğal olarak yıllar gerekti.Buna karşlk, üstelik havadan gelen Fransz milyarla8 ilebeslenen sanayinin cak seradaki gbi durmadan hzlananbir ritimle gerçekten geliştiği Almanya'da, sosyal-demokrasidaha da büyük hzla ve başarıyla büyüyordu 166da ku

rumlaşan genel oy istemini kullannada Aman işçileriningösterdikleri zeka sayesinde partinin şaşrtıc büyümesi tartşma götürmez saylarla bütün dünyann gözüne çarpyoru 7de 102000; 74te 352000; 177de 493.000 sosyaldemokrat oy vard. Sonra, bu ilerlemenin üst mercilerce,Sosyalisler Yasas biçiminde, teslim edilmesi geldi parti,

bir anda şuraya buraya dağldı, üye sayıs de 312000edüştü Ama bu darbe çabucak atatldı ve bundan sonra, ancak bu olağanüstü yasann basks altnda, basnsz, legal örgütsüz, dernek kurma ve toplanma hakkından yoksun olarak hzla genişleme gerçekten bşlayacaktır: 14'te550000, 7'de 763000, 190da 427000 oy Bunun üze

rine devletin eli felce uğra. Sosyalistler Yasas yokoldu,sosyalist oylarn says 177 OOOe, kullanlan oy ların dörttebirinden fazlasna yükseldi Hükümet ve egemen sınar,bütün çarelerini tüketmişlerdi yararsz, amaçsz ve başarsz bir biçimde. Gece bekçisinden imparatorluğun başbakanna kaar yetkililerin hem de şu orlanan işçilerin elin

den! kabul etmek zorunda kaldklar iktidarszlklarnınelle tutulur kantlar milyonlarla saylyordu Artk devletinişi bitikti, işçiler ise ancak yeni başlyorlard

Ama, Alman işçileri Sosyalist Parti olarak, en kuvvetli,en disiplinli ve en çabuk büyüyen parti olarak, yalnızca varlkla ile sunduklar ilk hizmetten başka, davalarna büybir hizmet daha görmüşlerdi. Bütün ülkelerdeki yoldaşlarına, geel oy sisteminden nasl yararlanılacağn göstererekonlara yeni bir silah, en etkili silahlardan birini vermişlerdi

Genel oy, uzun zamandan beri Fransada vard, ama boapartist hükümetin kötüye kullanı sonucu saygınlğnı yitirmişti Koünden sonra, genel oydan yararlanacak birişçi partisi yoktu. Gnel oy İspanya'da da cumhuryetten beri


20/210

vr, m İny çmr boyot, hr zmn, bütünc muhft rtrnn ur ou İvçr' gn oynym, br ç rt çn hç yünrc ğ.Ltn ürnn �rmc çr, oy hn, br tuz, hüümtn br o çvrm rc gb bmy mr

Amny b türü ou. Dh o zmn, Komi Maifeo gn oy hnn, mornn znmn, mtn rotrynn n bt gn v n önm görvrnnbr or n tmt, v L bu noty ynn mt Brc h yğnrın n trry gnrnn t çr or, ndn bu oy vrm h

n urumtrm zorund görüğü zmn, bzm çrz bunu cy r v Augut Bb urucu Rchtg gönrr. V o günn onr oy hn unr, öy bnbr bunun öüünü görür v bu,bütün ürn çrn örn ou nr, oy hn,Frnz mrt rogrnn özr , afom de

moe de deie il a jici e iedmeciaio* Eğr gn oy tm, bz, hr üç y brn ndmz ym onğndn oy ynn, dnbr d ntnn v on drc hz rt , çrzfr on güvn ümnr yn öçüd oruyu rttn v böyc bzm n y rogn rcz omtn bz n gücümüz hn v yn bütünr rtrn güçr hnd tm bg vtn vböy bz n ymmz gücümüz ornt tutm çn bütün ötrn ütün br öçüt vrtn v bu bz yrz br çngntn ouğu r, yrztgntn orumtn b br yrr ğmy vt, bzm gn oyn ttğmz t znç bu oy, gn ytr d rtr Am gn oy, dh fzn d ymtr. Sçm jtyonu , bzn h uz urn h yğnr buundu yrrd tm gç ouund, bütün rtr, tüm hn gözü önün, bzm r-

* Şy kaar br aaaca aracı an y haknı özgr - aracı


21/210

rııa karşı kndi görüşrini v yrini savunaya or-aak konusunda bi öy bir araç vriştir ki bir bnriaha yoktur v ayrıca bii tsicirii Richstagdabir kürsü sunuştur v bii tsicirii bu kürsüdnarantodaki hasıarına kaşı oduğu kaar şarıdaki

yığınara da basında v toantıarda oduğundan babaşkabir ytki i v babaşka bir ögürük konuşabiişrdirSçi ajitasyonu v sosyaistrin Richstagdaki konuşa-a i duraksıın toa tutuan Sosyaistr Yasasından hüküt v burjuvaiy n hayr girdi ki

Aa rotarya gn oy hakkını böy tkin bir biçid

kuanarak yyni bir savaşı yöntini iş koşuştu vbu yönt çabucak gişti. Burjuvainin gniğinin örgütndiği dvt kuruuşarınn işçi sınıfına bu dvt ku-ruarı i savaşak için başkaca oanakar sağadığı ana-şıdı Çşiti Ditrin biy cisrinin atronara iş-çirn ouşan hak kuruarının sçirin katıını

atanaan satanasında rotaryanın ytri bir böü-ünün d katdığı hr görv ürind buuvai i tartışı-dı çkişidi V böyc burjuvai v hüküt işçi artisinin iga yindn çok a yindn ayakanadakibaşarıarından çok sçirki başarıarından korkar odu-ar

Çünkü bu konuda da savaşı koşuarı ciddi oarak bi-çi dğiştirişti Eski tarda ayakana 848' kadar hr yrd biryici oan barikatarda sokak çatışası şidi bir hayi skiiş odası gçişti

Bu konuda haya kaıayaı: sokak çatışasındabaşkadrann birikr karşı afri iki oru arasındaki

bir savaşta ouğu gibi bir afr çok ndr bir şydir Amaatn başkadıranarın bunu hdf aış oduka duruarda çok syrk ouştur Onar için ancak birikri ora ba

kıdan tkiyrk gvştk ayıatak sökonusuydubu da savaşan iki üknin orduarı arasındaki savaşıda hiçbir ro oynaa ya da k o kadar büyük bir ro oynaaEğr bu başarıırsa birik savaşayı rddr ya da kou


22/210

tanar aşarn kaederer ve aşkadr zafer kazanrAma eğer u aşaa uaşmazsa, o zaman, saca daha azrkere e osa, donatm, eğtm, tek merkezden netm,sah kuvvetern sstem r çmde kuanm ve dspnakmndan üstünük ne çkar Br aşkadrn erçektentaktk r eemden ekeeeceğ en faza şe, tek aşnar arkatn ouna ordamna gre kuruup saunumasdr Karşk destek, edek kuvvetern kurumas ve kuanmas, ksacas, üük r kentn ütünü r ana, r maha}enn savunumas çn e mutaka zorunu oan arar müfrezeer arasnd şrğ, ancak çok etersz r

çmde gerçekeştrecektr a da hç gerçekeştremeecektr Sah kuvvetern erec r nokta üzernde oğunaştrmas urada eette szkonusu değdr. Doasapasf drenş egemen oan savaşm çmdr; kuvveterntopaarak sadr, eette k, şurada urada, frsat düştüğünde, ama gene de ancak çok ze durumarda, eremeer

ve andan sadar kadedecektr; amagene kura oarakger çekmekte oan rkern terkettker mevzern tutumas e snr kaacaktr Buna ek oarak, r de, ordunun uunduğu anda, topar vardr, aştan aşağ donatmş, tam grmüş stham rker, aşkadranarn hemen hemen her zamn tümden oksun uundukar savaşaraçar vardr Büük r kahramanka neten arkatçatşmaarnda e Hazran 14de Parste, Ekm14de Vanada, Mas 149da Dresdende sadr neten derer, sasa düşünceere adrmadkarndan atasker grüş ve gerekçeere hareket ednce ve erer de kenderne ağ kanca, sonunda aşkadrnn enge sonuçanmasnda, demek k, şaşacak r şe oktur

14e kadar, aşkadranarn sasz aşarar çok çeşt nedenerden er gemştr Parste, 130 Temmuz ve14 Şuatda, İspanada sokak çatşmaarnn çoğundaoduğu g, aşkadranaa askerer arasnda r sv muhafz rgütü vard, u, a doğrudan aakanmadan ana geçordu, a da kend onak kararsz tuum e rker çn


23/210

de de bir kararszk yaratyr, e başkadraar azarkgücüü artryrdu. u sii muhafz daha işi başaayakama karşsa dikidiği yerde, Hazira de Pariste duğu gbi, ayakama yei erie e sme 9 [art] gecesi e sabah byuca yei siah güeri

ek büyük ak sayesie, ksme aske birikeri bitkieşmesi e iyi yedirii iirimemsi yüzüde, e esu ksme kmuta kademesii fece uğramas sucu, hak kazad. ma her durumda, zafer, biriker yürü emrii diemedikeri ii asker iderer karar erme yeteeğii yitirdi ği ya da eeri kar bağ kadğ ii kazad.

Demek ki, skak atşmaa kasik döemide biebarikata, maddi makta k mra bir etkisi ard arikat, askereri metaetii sarsa bir aracy Eğer barikat askerer özüüceye kaar tutuursa zafer ee edii yrdu yk, tutaazsa yeig geiyru u geecektekias skak atşmaa başar şas iceediği zama

akda tutumas gereke başca ktar*Daha 9da bu başar şas duka üşüktü uuazi her yerde hükümeterde yaa gemişti. "Uygark e mü

kiyet ayakamaya karş ya ka askereri seamyr eağryru arikatar, büyüsüü yitirmişti asker, arikata ardda artk "hak değ asieri kşkrtca yağ-

maca, her şeyi ayaştrmak isteyeeri, tumu trtusuu grüyrdu subay, zamaa, skak atşmas taktikbiimerii öğremişti, artk bekemedik bir barikat üzerie, karşda e keii gizeede yürümüyrdu, amabaheerde, auara eerde geerek u eiriyruVe biraz beceri ie, artk dadkuz başar uyrdu

ma zamada beri daha birk şey değişti, e hesi de askereri ehie du üyük keter öemi öüde büyüdüyseer de, rduar daha da faza büyüdü de beri Paris e eri, zamaki duruma dört kata dahaaz, ama gaiza buda daha faza büyüü. u gai

• Nu Z a Frasa'da SııfSavaşılaın 9 basksa


24/210

zonar deiryoarı sayesinde yiridör saae ii aarının üsüne çabiirer e rseiz saae de ordar ainegeebiirer. Mazza bir şeide aiye edien b birie-rin siaa esisye arşaşıraayaca deni daa ei-idir 1848'd basi oroz üfe ardı şidi ise üçü a-

ibrei e eanizaı üfe iinden dör ere daa zağaon ere daa isabei e on ere daa çab aeş ediyor siden opçnn görei oara az eii güeeri e obüseriardı bgün bir anesi en iyi bariaı fa eeye yee-ce çarpığında paayan aan op eieri ar Esi-den darar isiacıan siri azası ie deinirdi b-

gün dinai oarı anıyor.syancıar arafında ise ersine büün oşar daa daöüeşi. Haın büün aanarnın sepaisini opaya-ca yeni bir ayaana pe güç oacaır sınf saaşındabüün ora aanar içbir zaan arşı yönde yani br-jazinin çeresinde opanış gerici parii een een

aaen oradan adıraca biçide yanızca proearya-nın çeresinde opanayacaardır şsz Ş ade"a" er zaan böünüş görüneceir e bndan doayıgüçü ir adıraç 1848de o adar yüse einiği oan biradıraç esi oacaır Aser izeerini yapış oanardan ayaananara daa ço saaşçı asa bie bnarı si-

aandıa daa da güç oacaır Siaç düanarınına e obi siaa pois daa önceden na diperindenbir parçaarını çıarıp anaz ae geireiş bieosa yaın çaşada dai aserin eanizaı üfeğininyanında para eez 1848e adar insan bar e rşnaendi cepanesini endisi yapabiirdi bgün er üfein -şeği başadır şeğin er yerde ora oan bir e yönü ar-dır o da büyü sanayinin araş bir ürün ş b ba-ıdan da x mpo* i edieeesidir sonç oara ü-feern çoğ öze oara endierine ygn oan cepanebnadğı sürece işe yraazar Son oara 1848den byana büyü enerde ran aaeerin zn düdüz


25/210

ve geniş caddeeri yeni toparın ve yeni tüfekerin etkinikerine uyaranmış gibidir. Bir barikat çatışması için Berin'inkuzey ve doğusundaki yeni işçi semterini seçecek bir dev-rimcinin çıgn oması gerekirdi.

Bu demek midir ki geecekte sokak çatışması hiçbir ro

oynamayacaktır? Hiç de deği. Yanız şu demektir 1848denbu yana koşuar sivi savaşçıar için çok daha everişsizbiriker için ise çok daha everişi omuştur. Şu hade bir so-kak çatşması geecekte ancak bu everişsiz durum başkaetmenere gideridiği takdirde başarıı oabiir. Onun içinsokak çatışmas büyük bir devrimin başarında geişmesi

sırasında oduğundan daha seyrk oacaktır ve bu işe dahabüyük kuvvetere girişek gerekecektir. Ama o zaman dabu kuvveter bütün Fransız Devriminde ya da 4 Eyü ve 31Ekim 1870'de Pariste oduğu gibiı kuşkusuz açk sadırıyıpasifbarikat taktiğine yeğ tutacakardır.*

Okur şimdi anyor mu neden yönetici iktidarar ie de

bizi tüfekerin patadığı kııçarın şakadığı yere götürmekistiyorar? Neden bugün yenimekten daha baştan emin buunduğumuz sokağa padır küdür İnniyoruz diye bizi korkakıka karaıyorar? Neden ısrara bir kez osun kurbanıkkoyun gibi ortaya atımamız için yavarp duruyorar?

Bu bayar provokasyonarını oduğu gibi yavararın da

boşuna ve hiç uğruna harcıyorar Biz öye amak değiizOnar pekaa geecek savaşta düşmanarından savaş aanında yaşı Fritz** zamanında oduğu gibi safa geçmeeriniya da Wagram ve Wateroo biçimi tümen koarı hainde sıraanmaarını ve bir yandan da ede çakmakı tüfek savaşmaarın isteyebiirer. Koşuar uusar aras savaş için de-

ğiştiyse snıf savaşımı için de en o kadar değişti. Baskınsadırıarın biinçsiz yığınarın başında biinçi bir küçükazınık tarafından gerçekeştirien devrimerin zamanı geçtiTopum örgütenmesinin tümüye dönüşümünün sözkonusuoduğu yerde yığınarın kendierinin de içinde yeramaa

*Die Neue Zeita v Fn' Sınıf şımlı 95 basksdab paraga çkarr


26/210

neyin sözkonusu olduğunu, kendilerinin ne için işe kaştıklanı bedenleri ile, ruhları ile,* önceden anlamı ş olmalarıgerekir İşte son elli yılın trihinin bize öğrettiği budur Amayığınların ne yapılması gerektiğini anlaması için, uzun, direşken bir çalışma gereklidir ve işte şimdi bizim yaptığımız

da bu çalışmadır ve biz, bunu, hasımlarımızı umutsuzluğadüşren bir başa ile yapıyoruzLatin ülkelerde de eski taktiği yeniden gözden geçirmek

gerektiği gitgide daha iyi anlaşılmaktadır Her yerde, manların oy verme hakkından yararlanma ve bizim için ulaşılabilir bütün örevlerin elegeçirilmesi öeği [hükümetle

rn bizi açıkça savaşa kışkırttığı durumlar dışında]* taklitedildi; hazırlıksız saldırı başlatılıvermesi, her yerde, iinciplana geçiyor*** Yüzyıldan fazla bir zamandır birbirini izeyen devrimlerle toprağın delik deşik olduğu, hükümet aleyhta gizli komplolarda, başkaldılarda ya da tüm öteki devrimci eylemlerde payı olmamış tek bir partinin bulunmadığı

Fransada bu yüzden, ordunun, hükümet için hiç de üvenilir olmadığı ve genellikle koşullan bir başkaldı baskınıiçin Almanyada olduğundan çok daha elverişli olduğu Fransada Fransa'da bile, sosyalistler, önceden hakın büyükkitlesini, yani bu durumda köylüleri, kazanmadıkça, kendileri için sürekli bir zaferin olanklı olmadığını giderek daha

iyi nlıyorlar Yaaş giden propaganda çalışması ve parlamenter etkinlik, orada da, partini dolaysız görevi olar kabul edilmiştir Başarılar da eksik olmamıştır Yalnızca birdizi belediye meclisi elegeçirilmekle kalınmamıştır; meclisteelli sosyalist yeralmaktadır ve bunlar, dha şimdiden üç bakanı ve bir cumhurbaşkanını devirmişlerdir Belçikada, işçiler, geçen yıl, oy verme hakkını kopardılar ve seim bölgelerinin dörttebirinde kazandılar İsviçre'de, İtalyada Dani

• Neue ia v Frana Snf Savaşm/ar 89 bassda" aar, dr ha zür yr " savaaaa" sözür or Ed.

** paraz d Es arada zr -Ed.••• Neue ita v Fran Snf Savaşm/ar 89 bassda

"hazrsz sadr baavrs, hr yrd, paa yor" sözü


27/210

makada ve aa ulgasan ve Romanya'da sosyalslepalamenoda emsl edlyola Avusua'da büün pa-le ağz blğyle Recsa (İmpaaoluk Konsey) kaplaak bze kapal uulamaz dyola Bz geceğz oaya bukesn yalnzca ang kapdan gleceğ knusu üzende e

kşlyo Ve aa Rusyada ble o ünlü msk Soo opla-nyo gen Nkola'nn boş yee o kada şalanaak dengösedği bu Ulusal Meclse de ayn bde esl edlece-ğmze kesnlkle güeneblz

Akı k yabanc yoldaşlamz bu yüzden b şekl-de devm akandan vazgemyola evm akk sonu

sonuna tek geek "asel ak değl d soylulanndevm 1755e bugün ble l yüülüke olan feodalz-mn şan yazlı onaylanmas mas anlaşmas"[Evlc le sonulanan Mecklenbug da dal aym-sz büün mode devlelen dayandığı ek asel ak değil md? evm akk ü dünyanın blncnde öyle söz-

göümez b bmde yeleşmş k geneal von Boguslavs-k ble mpaaou esabna sedğ üküme dabes akk-n yalnız alkn bu akkına dayandımakadı

Ama başka ülkelede ne olusa olsun Alman sosyal-demokassnn özel b duumu vadı ve bu bakmdan da değlse ksa vadede özel b göev vad Alman sosyal-

demokassnn sandk başna göndedği k mlyon semenonlaın adndak semen olmayan genle ve kadnla ulus-laaas poleaya odusunun en kalabalk en sk öülmüşklesn kesn "vuucu gubunu oluşuu Bu kle daaşmdden kullanlan oylan döebnden fazlasn sağla-mış ve kısm Recsag semlenn eşl ükeen esemlenn beedye mecs ve şpaon aas akem ku-ulla semleinn gösed gb dumadan amakadBu yığnın büyümes pk b doğal süe kada kendlğnden o kada uaksamadan o kada kaş duumaz b b-mde ve ayn zamanda o kada elaşszca olmakad Buüyüeyi engellemek n ükümen yapğı büün müda-alele güsüzlüğünü oaya koymuşu Bugünden k ml


28/210

yn kyüzll bn sçmn bl bağlayabliz Eğ b böylgds yüzyln snna kada, plmn a kamanlanın, küçükbjvaznn v küçük köylüln, büyük bölümünü ld dz v ülknn çnd bllyc b knlğ lanbüün ök güçln s smz kaşsnda ğlk zn

da lacağ b güç haln glncy kada büyüüz B büyüm mpsn kdadak hüküm ssmndn kndlğndn daha güçlü dma glncy kada südümk gündngün güçlnn b "vc gb öncü kavgalayla ypamamak ama sn ksn an glncy kada hçb saldyağamamak,* ş başlca gövmz bd Yksa, Alman

yadak dövüşkn ssyals güçln sükl büyümsn gçc laak ddablck v haa n b sü glblckb k yl vad da ask blkll büyük çapa b çaşma v d Pas ldğ gb kan dökülmsdUzn vadd bnn da üssndn glnck Mlynlalasaylan b payi, üfk aşyl yüzüdn slp amaya,

Avpa v Amkann büün kanzmal üfkl ymzN va k nmal glşm flc ğa vc gp kkanda blk d yaalanlamaz dmda l sn v ksnkavga** gckmş, zaılmş l v daha ağ fdakalklablk g

Dünya ahnn ns h şy başaşağ çviy Bz,dvmcl ykc la", lgal yllala, llgal yllala vkagaşa l ldğnan çk daha y glşyz Knd kndln vdkl adla dn pal knd yaaklaı lgal kşlla alnda yklp gidyla nla, dln Ban ağzndan mszlkla bağııyla lli i öldüüy ysa bz, b lgal çnd, kaslamız sağlamlaşy, yanakamz pmblşy v snsz gnçlğslyz Eğ i nla hşn mk çn bz skak ça

*DU Nu a v Faaa Sıı Saaşıaı 1895 basksdagüd gü ç b v grb kavgaaa praaakskr çkarr -.

**DU Nu a v Faa'a Sıı Savaşıaı 189 basksda grp krk ada bk d araraaa dda r skrçkar s v s kavga skr r karar sğü k


29/210

tşasna sürükleelerne zn verecek kadar sağduyudan yoksu eğlsek en sonunda kendler n artk o kadarlümcül r hale gelen u legaltey gene kend eller le krmaktan aşka yapacak r şeyler kalmayacaktr.

Bu arada kargaşaya karş yen yasalar yapyorlar er

şey yenden aşaşağ evrld Bugünün bu fanatk kargaşakarştlar dünün karaşaclar değller mdr sank? Acaba1866 savaşn biz m kşkrttk? annover kraln esseelektrünü Nassau dükünü aalrndan kalma meşru ülkelernden z m ovduk u soydan gelme ülkeler biz m lhak ettk? Ve tanrnn nayet le Alman unun ve ü

tahtn u ykclar ykclktan m yaknyorlar? Quis tueritGrcchs de seditine querents* Bsarckn hayranlana ykclğa dl uzata znn km verelr k?

Buula rlkte onlar gene de devrme karş yasa tasarlarn pekala kartalrler ular daha da ağrlaştralrler ütün ceza yasalarn kauuğa dndüreblrler gü

süzlüklernn yen r tant veekten aşka br şey yapmş olayacaklardr Cdd r mde sosyaldemokrasyesarmalar n ütün tek nlemlere de aşvurmala gerekecektr. nlar şu anda yasalara uymakla ok y r ş yapan sosyaldeokrat devrmn ancak yasalar ğneede yaşayaayan düzen partsnn karacağ kargaşalkla hak

knan gelelrler Prusyal ürokrat ay Rssler ve Prusyal general ay von Boguslavsk sokak savaşarna sürüklenme oyununa ne yazk k gelmeyen şler altedelmenn elk de hl geerl tek yolunun ne olduğunu onlara gsterdler. Aayasan ğenes dktatrlük utlakyete dnüşregis unts supre e!**Deek k raz yürek gerekaylar artk yapar g yapmak değl gereten yapmakszousu.

a unutmaynz k Alman mparatorluğu ütün küük evletler g ve genel olarak ütün modern devletlerg bir sözeşenin ürünüdür lkn prensern kend arala

• Gracchsa akadrada akaa k d? (Ja, a ) -E.


30/210

ında yaptıa sözeşmenn ve sona pensen haa yaptıaı sözeşmenn ğe taaadan b sözeşmey bozasa bütün sözeşme hüümsüz aı; ve o zaman öte taa da bağı saymaz Bsmac'ın 1866'da bze pe gze ö-neğn göstedğ gb. Deme eğe sz mpaatou ana-

yasasın çğnesenz sosyademoas sze stedğn yapmata sebest ou ma sona ne yapacağın sze bugündensöyeyece değ*

Bundan hemen hemen tam onat yüzyı y önce Romampaatouğnda da tehe b devmc pat otaığ asıp avuuyodu Bu pat dnn ve devetn bütün temee

n oyuyodu; mpaatoun adesnn en yüce yasa oduğnuaçça eddedyodu; vatansızdı entenasyonad; Gayadansya'ya ada bütün mpaatouğa yayııyo mpaatou- sınıandan öteee taşıyodu. Bu pat uzun zaman yeatında gz bataama eyemnde buunmuştu; amauzunca b süeden be gün ışığına çıaca ada güçü o

duğuna nanyodu Hıstyan ad atnda tannan bu yııcpat oduda da güçü b bçmde tems edyodu; eyonatümüye hıstyandı Putatapcı uusa dnn esm töene-ne atımaa emeddğnde yııc asee üstahaı-nı zıhı başana potesto etten beten öze şaet-e haça tamaya ada vadııyoadı Üstenn ı-

aada adet han aan hı çıamaaı da b şe yaamıyo-du Odusunda düzenn taatn ve dspnn nasıbataandığını göen mpaato Docetanus atı daha azaendn tutamadı H zaman vaen ene b bçmdeşe e oydu Sosyasteeaşı padon hırstyanaaaşı deme styoum b yasa çadı Yııcan topan-

ta yasaandı oae apatıdı ya da yııdı hıstyanşaeter aç vb Sasonya'da ımızı menden yasaandğı gb yasaandı Hıstyana devet göevende ça

Nu Ztta ve Fraa a Sıı Saaımaı 1895 baskısında"Bismarck'ın 866da bize k güzel örneğini gösterdiği gbi Demek ki, eğersiz imparatorluk anayasasnı çğnerseniz syal-demoasi size stedğinyapmakta serbest our. Ama nra ne yapacağnı size bugünden söyleyek


31/210


32/210

FRS SINIF SVŞIMI


33/210


34/210

BIR

HİN 1848 NİGS1848 ŞUBATNDAN HAZİNNA

TEMMUZ eiminden sona libea bana Lae,su oağ Oans düünü, büü sein göseieile bee

die binasna göüüen şu sözlei ağzndan ad:"Şimdiden sona, banala egemen olaa. Lae deimin sn ağa umuş oluodu.

LouisPhilipe zamannda egemen olan Fansz buuazisi değil alnza onun bir kesii idi bankala, bosaala deiolu alla ömü e demi madeni sahipe

i oman sahipei e opa sahipleinin onaa bağl böü-mü i ristkrsi denilen esim u esim, aha eleşmiş melise asala die edio baanlkladan üünbüolana kada amu hizmeleini ona buna dağodu

sl snyi buruzisi esm muhaefein bi bölümünüoluşuruodu, ani melisede ana aznl olaa emsiledilmeedi ali aisoasinin heemonas daha ak


35/210

daha birgi bir ha gdiç v aa boğua 32, 34v 839 ayaamaarıda sora, işçi sııfı üzridgmiği güv atıa aımış oduğua daha ço iadıça, saayi buuvazisii muhafti d gidr daha ararı odu Rou fabriac, Gndn, Kurucu usa c

ist odğu adar Yasama csd d buuva grci ği bağaz aracı, Tmscr cisid Guizotu şiddti muhai idi, sorada Frasız arşıdvrimii Guizotsu roü çıma çi boşua çabaaya taıa nFuche, LouisPhii so zamaada, saayd yaa, süasyoa v ou uyruçusu hümt arş a

miy savaşıyordu Bs, Bordau adıa v şaaürticisi bütü Frasa ada gm sstm arş ışıcıı yaıyordu

Bütü ataya kçkuuz v kyk d tümüy, siyasa itidarı dışıda bıraımştı So oara, br d,sözüü ttiğimiz bu sııar dejk tmsicri ya da söz

cüri, bu sııarı bigiri, avuatarı, dotorarı, ısacasıyeenek kşe dy aıaar, rsm muhaft içid yada i tamamıya dışıda buuuyorardı

ai darboğaz yüzüd, Tmmuz moarşis şta brbüyü buruvazy bağımydı v bu bağmı, gttç arta mai sııtıı bitmz tümz ayağı odu. Bütçidgsii, dvt gidrr girr arasda dgysağamada, dvt yötim, uusa ürtimi çıaa tabıma oaasızdı bu dg, dvt harcamaaıı smada, yai ay öçüd gm sistmi dayaaa oaçıara icitmd, vrgi matrahıı yid düz oymada, yai vrgi yüüü ömi bir böümüü bizzat bü yü buruvazii omuzarıa yümd as sağaabir?

Deen çnsı ta trsi, buuvazi mcisr aracıığıya yöt v yasaar oya smi ç du-dn b çık sağıyordu. Süasyoaı sı hd vzgişmrii başıca ayağı, si deen çeçııydı Hr yıı souda yi bir açı Hr dört ya da bş yıda bir yi borçama (istraz. hr y borçama,


36/210

mali aistokasiy, yapay olaak iasn kysnda tutunabidiğindn n lvişsiz koşulaa bankll anlaşmak zounda kalan dvti soymak için yni bi fsat sağlyodu yni boçama, hükümtin v mclis çoğunluğuu sn çok iyi bidiki bosa oyunla i, paasn dvlt tah

villin yatan halk soymak için yi bi fsat daha sağlyodu Gnl olaak, dvlt kdisinin istikaszlğ v dvlt slan bilmk, bakaclaa olduğu gibi onlan mclisldki v tahttaki yandaşlaa da, dvlt tahviliningçli yatda oağadş v ai dalgalanmaa yaatmaolaağn viyodu, v bunu sonucu h zamn bi küçük

smaydaa yğnnn ykm v büyük spkülatölinakl almaz bi hzla znginlşmsiydi Bütç açğ, buuvazinin iktidadaki ksiminin doğudan çkana olduğndan,LouisPhilipp hükümtinin son yllada nst dvlthacamalann, Napolon zamanndaki olağaüstü dvlthacamalann iki katn çok aşmş olmas, Fansann yl

lk toplam ihacaat otalamas pk syk olaak 750 milyonfanka yüksldiği hald, yk topla yaklaşk 400 milyonfanka ulaşmas koayca alaşlabili Üstik, böylc dvltin lindn gç muazzam paa tutala, hilli mal teslimi anlaşmalana, üşvt, zit gçimy, h çşittdolandclğa olaak sağlyodu Dvltin, toptan boçlan

ma yoluyla yağmaanmas, bayndlk işlid pakndolaak yinlniyodu Mclis il hükümt aasndaki iişkil, çşitli dvlt idali il çşitli girişiier aasndakiilişkil biçimind çoğaltlmş bulunuyodu

Egmn snf, deiu htrının ypıını da, gnldkamu hacamalan v dvlt boçlan nasl sömüdüysöyl sömüüyodu Mclis, bllibaşl yükümlülükli dvltin stna yüklüyo v spkülasyoncu mali aistokasiyd altn nimtl sağyodu Bakanan bi bölümü d içind olmak üz çoğunluğun bütün üylii, dmiollagiişimlid hiss sndi sahibi oldukla, bunla, yasa koyucu sfat il, dmiyolu hatann yapmn dvlt hsabna bu ayn giişim smaladkla bi astat soucu o


37/210

taa çkaldğda, clit patlak vr kadallar rkaordur

Öt ada, rği psta efu bi küük bir alrfor, bakrri gücü karşda başazğa uğruordu Rothcild, pota rforuu, dvlti, durada arta

borcuu faizlri di araa glir kaaklaaaltaa akk var di protto tti

Tuz oarşi, Fraz ulua zgliği ü-rüli ii kuruluş bir aoi şrktt başka bir ş d-ğildi, bu şirkt hiri, bakaar, cr, 240000 - v olar taraftarar arada palaşşt ou-

Pilipp bu şrkt üdürü, tata çkş br Robrt Maca-r idi Bu it, tcarti, aaii, ta, dizcliği vaai buuvazii çkarlar durada tdit dior vzarara uğratordu Ou içi aai burjuvazi, Tuzgülri rada barağa şula azşt Gueeent bn ac. *

Mali aritokrai, aala dikt ttiği, dvlt iilid tuttuğu, bütü au kurulara kuada �ti ,ba olula v dki olaakar araclğla kauouag olduğu , arada af bne** kadar bütüçvrlrd a aak bozukuğu, a haaz ahtkarlk,ürtrk dğil d başka idki kuazlkla lgçi

rrk a avada zgi ola düşkülüğü iliorduHavada gl zgiliği tatii, zvki rzllştği rd, para, piliği v ka rbiri karştğ rd burjuva topluu zllikl tpid, bizzat burjuva aala-rla hr a çatşarak ağlkz, h v dzgilişzvklri alabildği krükldiği rd arar Mali artok-

rai, zvkrid olduğu gibi kaza tarzda da, upen-petaann buua tpuunun dukanda dşn-den başka b şey ded.

Fraz buruvazi iktidar olaa kiri glic, olar, akszk di bağrorlard 84d, bur

* Uz hükümet


38/210

jua topuun en ünü tyatroarında, her zaan upenproetaryay, geneeere düşküner yurduna, tarhaneye, yargçarın karşına, zindanara e darağaçarna götürenaynı ahneer uuorta tei edirken, hak, Krsun büyü rszr Krsun er diye bağryordu

Sanayi buruazii çkararn tehdit atnda görüyordu,küçük-buuaz ahaka bakdan hakarete uğraış durudayd, hakın uhaie başkadyordu, Pari,Rscd Hnedn Çn Krr Yud Tefecer!b gibi ai aritokrainin egeenğinin azçok nükte ie ortaya konduğu e hrpaandğ yergi broşüreri ie doup taş

yorduRen pur gre px pru e uurs* Saaş,parann değerini %3, %4 düşürüyor Bora tefecierininFranaı işte bunar yazşt bayrağnn üzerine Niteki,Franann dış iyaeti, Krakoun utua toprakarınakata ie, Ponyanın yağaanp btireiye e Son

derbund Saaşında Guzotnun aktf oarak Kuta İttifakn yannda yeraaıya bübütün ateşi bir tepki göterenFranz uua duyguunun ardarda aşağanana yoaçanbir batağa att Bu yaancktan aaşta İçre iberaerinin zaferi, Franada buua uhaefetin kendiine aygnı artırd e Paerodaki kanı hak ayakana, fece uğ

raış hak yğn üzernd bir eektrk şoku gibi etki yaptı eonun büyük derici anarını e tutkuarn uyandrdDüny çpnd en y, gene hoşnutuzuğun

patak ereini en onunda çabukaştrd e hoşnutuzuğuayakanaya kadar ogunaştırd.

45 e 46 Jarnda görüen pes s e -nn üründe düşüş hak içinde gne kayaşay artrd47 yındaki kıtk, ktann bütün geri kaan kında oduğu gibi Franada da kanı çatışaara yoaçt Bu, ai

Ş v ş şv H z, h yrd ş! Ksı 186d, Avustuyı Rusy v Prusy il şrk K·

kovu toprklı kts 28 Ks 87 Sodud svşı 12 Ok88 Plu şkds Ock sou, kti doku sür il poli


39/210

aristokrasinin utanç verici sefahatleri karşısnda, halkın entml gçim araçla uğuna savaşm idi! Buzançais'de açlkyüündn başkaldranlar idam dildi2 Paste ka tkabasa to escrocs* kraliyt ailesi tarafndan mahkemelerdenaçlp rtarlyord

Dvrimin patlak vrmesini çabklaştran ikinci büyeonomi olay, İngilterede gene icri e sni unold. Daha önce 845 gzünd demiol hsse senedi spekülatörlrinin kitl halinde bozguna uğraalar ile kndinibelli edn 1846 ylnda bğday erindeki gümrük vergilerinin pk yakna kaldrlacak olmas gibi tartşma götürür

önlmlrl drdurlan b bnalm, sonnda 84 7 güzünd,-mn arkasndan taşra banalann da ias ttiği v İngiliz sanayi bölglerindeki fabrikalan kapandğ Londralbüyük sömürge tücarlann iasla ile iyice ortaya çktunalmn yanklar kta rinde enüz kesilmemişti kiŞbat Dermi patlak verdi

Ekonomik bnalmn ticaret ve sanayide neden olduğyknt mali aristokrasinin mtlak gemenliğini daha dakatlanlma klyord Fransann er taranda buvamalfet kndisine meclislerde çoğunluğu kazandracak veborsa kabinsini devirmsini sağlayacak bir seçi reforuiçin resm deerd isyon yönldi Pariste snai bna

lmn varolan oşllarda dş pazarda artk iş yapamayanimalatçlar büyük tüccarlar yğnn iç pazara yönltmkgibi özl bir sonc da old Bnlarn krdukla büyük krlşlan rkabeti küçük piciers** e ouiquiers'***yn alinde ykmna neden old Paris bvazisinin bkesimind iasan saylamayacak kadar çok olmas, bun

dan ilri gelmtedir, Şbattaki devrimci ylemler d Guizotnn v meclislerin bu refor önerilerine nasl ksin birmydan okma ile karşlk vrdiklerini;22 LouisPhilippeinnasl bir arrot kabinesi23 kurmaya çok gç karar verdiğinialk v ordnn nasl dövüşmy başladğın ulusal muhaf

• Doandcar Baaar


40/210

zın pasif tutumu sonucunda ordunun nasıl silahlarındanyoksun kalığnı; ve Temmuz monarşisinin yerini bir GeçiciHükümete bırakmak zorunda kaldığını herkes bilir.

Şubat barikatlarından ortaya çıkmış olan Geçii Hüküe zaferi paylaşmakta olan çeşitli kesimleri kendi bileşi-

mind zorunlu olarak yansıtıyordu Bu hükümet, ancak, bir-likte Temmuz tahtını devrmiş bulunan, ama çıkarla düş-manca birbirine karşıt olan çeşii sn snd bi uzş olabilirdi Üyelerinin büyük çoğnluğu, buuvazinintemsilcilerinden oluşuyordu Cumhuryetçi küçükburjuvazi,LedruRollin ve Flocon tarafından; cumhuriyetçi burjuvazi,

Nin çevesindeki kişiler tarafından; hanedan muhalefeti, Crmieux, Dupont de lEure vb tarafından temsil edli-yordu İşçi sınıfının yalnız iki temsilcisi vardı: Louis Blancve Albert Son olarak Geçici Hükümette Lamartine, ilk önceleri, gerçek hiçbir çıkar, belirli hiçbir sınıf için orada değldi;bu, yanılsamaları, şiiri, imgesel içeriğ ve sözleri ile Şubat

Devriminin kendisiydi, ortak ayaklanmaydı Ama, özünde,Şubat Devriminin bu sözcüsü, konumu ile olduğu kadar gö-rüşler ile de bujuziye aitti

Eğer Paris, siyasal merkezileşmenin sonucu olarak,Fransaya egemense, işçiler de devrimci sarsıntı anlandaParise egemendirler. Geçici Hükümetin ik edimi, coşku ile

başı dönmüş Paris'i, soğukkanlı Fransaya havale ederek, bubaşat etkiden kendini kurtaraya kalkışmak oldu. Lamarti-ne, barikat savaşçılanın cumhuriyet ilan etme hakkına, an-cak Franızların çoğunluğunun bunu yapmaya hakkı olduğunu, onların oylanı beklemek gerektiğni Pars prletaryasının bir zorbalıkla zaferini lekeleemesi gerektiğini söy-leyerek karşı çıktı Buuvazi, proJetaryaya bi ek zorbalıkhakkı tanıyordu savaşım zorbalığı

Şubat öğle üzeri, cumhuriyet henüz ilan edilmemişti;ama buna karşılık, bakanlıklar, daha o andan Geçici Hükü-metin buuva unsurla arasında, ve Nin generalleri,bankacıları ve avukatla arasında paylaşılmıştı bile Amabu kez işçiler, 30 Temmuzundakine benzer bir dalavereli


41/210

açkgöüüğe göyuaaya karar idier Yeniden kavgaya başaaya ve cuhuriyeti siah oruya dayataya har-dar Ve işte spi, bu öe görev ie Hte de Vie* gittiParis roJetaryas adna çici Hüküete cuhuriyet ianetesini emretti ve iki saat içinde hakn bu eri yerine ge-

tiriese kişinin başnda geri geecei bidirdiSavaşçarn ceseteri daha yeni soğuuştu barikatar dahakadaşt işçier henü siaharn eerinden braa-şard ve onara karş çkartabiecek tek güç uusa u-had u koşuar atnda Geçici Hüküetin devet anayşndan kaynakanan kaa ve hukuksa endişeeri birden-

bire yokodu İki saatik süre henü biteişti ki şu büyüktarihse söcüker Parisin bütün duvararn kaaşt bieRpbiqe Frnçise ibert, Egit FrteitGene oya dayanan cuhuriyetin ian ie burjuvaiyi Şu-

bat Devriine iten snr aaç ve güdüerin anar bie sii-niyordu uuvainin yan birkaç kesii yerine Frans

touunun tü snar ocaar kotukar bakona terketeye ve devri sahn�sinde şahsen eraaya oranarakbirdenbire kendierini siyasa iktidarn yörüngesine rat-ş buduar! Meşruti kraka birikte buuva toua basca karş duran bir devet gücü görünüşü ve bu görü-nüşün gerektirdiği tü tabi savaşar diisi de ortadankakyordu

Geçici Hüete ve Geçici Hüet youya da bütünFransaya cuhuriyeti dayatan roetaa bağs artioarak birdenbire önana geçiyordu aa ayn ana bü-tün burjuva Fransaya da eydan okuyordu Proetaannkaanş oduğu şey devrici kurtuuşu uuna savaşereğiye eegeçirdiğ aand aa kesinike bu kurtuuşunkendisi değidi

ersine Şubt cuhuriyetinn yaas gereken ik şeyai aristokrasinin yansra bütün mük sibi snr siyasa iktidar aanna sokarak buuvainin egemeniini t

* Beeye Sarayı.


42/210

ktı. Büyük toprak sahiplerinin çoğunuğu lejiti-istler eu onarşisinin kendilerini ahku ettiği siyasal hiçlikten kurtarldlar. Gette de Fnce uhale-fet gaeteeri ile birlikte ajitasyon yapş olas nedensideğildir La Rochejaqueleinin Uusal Mecisi 24 Şubat ta-

rihli oturuunda deriin yannda yeraas nedensi de-ğildir. Frans halknn büyük çoğunluğunu oluşturan kağtüerinde ülk sahipleri köyüe, Fransa'nn yas üerin-de son sö sahibi duruuna geldiler Son olarak da Şubatcuhuriyeti serayenin arkasna gilendiği taht deirerekburjuvainin egeenliğini bütün açklğyla ortaya çkard

Nasl işçiler eu günlerinde buu nşisiiçin savaştlar e kandlarsa Şubat günlerinde de buucuhuiyet için savaştlar e kaandlar. Nasl eu onarşisi kendini cuhuiyetçi kuu çeii bi nşiolarak ilan etek orundayd ise Şubat cuhuriyeti dekendini tpus kuu çeii bi cuhuiyet olarak

ilan etek orunda kald Paris proJetaryas bu ödünü de d-yttı.Bir işçi olan Marche henü kuruluş olan çici Hükü

etin işçilrin geçilerini çalşa ile güen altna aayher yurttaşa iş sağlaay b üerine aldğ bir kararnaeyiyadrtt Ve Geçici Hüküet birkaç gün sonra bu aatlerini

unuttuğunda ve proJetayay göreden geldinde20000

işçi "Eeğin örtlenesi! Öel bir çalşa bakanlğnnkuulas!" bağşla ile Hte de Vie yüüdü Geçici Hü-küet un tartşalardan sonra e gönülsüce eekçi s-narn koşullan iyileştire çarelerini ştk göreli sürekli öel bir koisyon atad! Bu koisyon Paris anaatloncala delegelerinden kuruldu e başkanlğna da LouisBlanc ve Albert getirildi Koisyona toplant salonu olarakLuxebourg saray verildi. Böylelikle işçi snfn tesilci-leri çici Hüküetin erkeinden sürülüş oldular çici Hüküetin burjua kesii ise gerçek delet iktidarn eyönetiin diginlerini tek başna kendi elinde saklyordu ealiye ticaret bayndrlk bakanlklarnn ynısı banka


43/210

nın borsanın yns büük rahipleri Louis Blanc ile Al-bert oan bir sist sing ükseliordu bu büük rahip-lerin görevleri ise, vaadedilmiş toprağı buup çıkarmak, enidin kitabını vaaetmek ve Pars proletaasını eşgul et-mekti Her türlü olağan devlet iktidandan farklı olarak ne

bütçeler, ne de ürütme güçler vardı Onlar burjuva toplu-mun daandığı temel direkler kafaanı vurarak devrmekorundadılar. Luembourg, sia taşını araıp dururkenbeledie saraında resm para basılıordu

Ve ine de, Paris proletarasının istemleri, buuva cum-hurietin ötesine geçtikleri ölçüde, Luembourgun bulutlara

gömülü bulanık varlığından başka bir varlk kaanamıorlardı.İşçiler, Şubat Devrimini, buuvai ile elbirliğ ederek

apmışlardı Buuvainin ynnd kendi çıkrlanı güvencealtına almaa çalışıorlardı, tıpkı Geçici Hükümete de buıuva çoğunluğun ynnd bir işçi erleştirdikleri gibi Eein

ögütenesi Ama ücretli eeğin, ani emeğin varolan, bur-juva örgütlenmesi. O [ücretli emek] oksa sermae de, buu-vai de, buuva toplum da oktur Öze i çş kn- Ama malie bakanlığı, ticaret bakanlığı ve baındırlık ba-kanlığı, uu çalışma bakanlıkla değl midir? Ve un-n ynnd bir pete çalışma bakanlığı, bir güçsülük

bakanlığından, bir boş arular bakanlığından, bir Lembourg koisonundan başka bir şe olamadı şçiler, nasılbuuvaile anana kendilerini ögürleştirebileceklerineinanıorardısa, anı biçimde, öteki buuva uluslarla anana, ve Fransa'nın ulusal sınırla içinde bir proleter devri-m taalaabileceklerini düşünüorlardı. Ama Fransanınüreti ilişkeri, dış ticaretie, düna paarındaki konumu-la ve bu paan asalala koşullanmıştır Fransa, dünapaarının despotu İngltere üerinde de etkisi olacak bir Av-rupa devrici savaşı olmadan bunla nasıl kırabilirdi?

opuun devrimci çkarların kendinde toplaan bir snıf başkaldırdı mı, kendi devrimci etkinliği için, içerik vmaterali doğrudan kendi konumunda bulur eilecek düş


44/210

anla savaşı geekleinin zoladığı alınacak önlele;onu daha ileiye ien kendi eyleleinin sonuçlaı. Kendiözel göevi üzeine hiçbi eoik aaşaya giişez an-sız işçi sınıfı bu nokaya ulaşaış, o, henüz kendi devi-ini aalayacak yeeneke değildi

Sanayi poleaysının gelişesi, genelde, sanayi buuvazisinin gelişesi aafından koşullan Ve ancak sanayibujuvazisinin egeenliği alındadı ki, sanayi poleayası-nın alığı, kendi devini ulusal bi devi kaına yük-selesine olanak veecek ulusal bi genişlik kazanı, ancako zaan, sanayi poJeayası aynı ölçüde kedi devici ku-

uluşunun aaçla haline gelecek olan ode üei aaçlaını yaaı. Yalnız sanayi bujuvazisinin egeenliği, feo-dal opluun addi kökleini söküp aabili ve üzeinde bipolee deviin geçekeşebileceği ek alanı düze, engelleini oadan kaldı. Fansız sanayisi, kıa Avupasınınge kalan kesiindekinden daha gelişişi ve Fansız bu-

juvazisi de daha devicidi Aa Şuba Devii doğudanali aisokasiye kaşı yönelileiş iydi? Bu olgu Fansaya egeen olanın sanayi bujuvazisi oladığını kanıladı.Sanayi bujuvazisi ancak, ode sanayinin, büün ülki-ye ilişkileini kendine göe biçilenddiği yede egeenolabili ve sanay bu gücü ancak dünya pazaını eline geçi-

iş olduğu yede kazanabili çünkü ulusal sınıla onun ge-lişes için yeeli değildi. Oysa Fansız sanayisi, ulusal pa-zadaki egeenliğini bile büyük ölçüde, azçok değişikliğeuğaış kouyucu bi sise sayesinde südüekedi.Bu yüzden Fansız poleayas, bi devi anında, Paisekendisini, olanaklaının öesinde bi aılıa hevesendiengeçek bi güce ve ekiye sahipse de, Fansanın gei kalankısında sanayinin oplandığı bikaç dağınık ekezde yo-ğlaşış duudadı ve köylülein ve küçükbjuvalaınsayıca üsünlüğü yanında nedeyse kaybolu Seayeyekaşı, gelişiş ode biçiiyle ve belileyici yönüyle sava-şı sanayi ücelisinin sanayi buuvazisine kaşı savaşıı,Fansada Şuba günleinden sona deviin ulusal içeiği


45/210

n semayenn nc sömürü tarzarına arşı savaşıma öyünün teecğe ve poteğe arş ya da üçü-burjuvaznn büyü tüccara banere ve abratöre arşte sözcüe asa arşı savaşımna orana daa az sağ-ayabece oan enüz tky kş n ş

knn çn z oan sm br ogdr Onn çnPars proetaryasının end çararını bzzat topumndevrimc çıarar oara stee yerine burjuvaznn çıara ynn başaya uaştrmaya çaşması ve çnk 29bayrağn önünde kz y ndrmes oaya açana-br Uusn burjuva düzene sermayenn egemenğne baş-

adırmış proetarya e burjuvaz arasnda yeraan tesyan öyüü ve üçüburjuvaz devrmn er doğru yüşü e proeterer öncüer oara tanyıp onara atımazorunda braımadıça Fransz şçer br te er adımatamazar ve burjuva düzenn ına be donamazardıİşçer bu zaer anca ornç Hazran yengs paasna

ede edebrerdPars şçernn yarattarı uxembourg omsyonunaAvrupaı br ürsünün tepesnden 9 yy devrmnn g-zn tynn özş gzn açığa vurmuş omanınonuru aıyor. Mntu o zamana adar sosyastern asıastarı omayan yazıanda gz amış ve anca yar

orunç yarıgüünç es eseneer gb zaman zaman uza-ardan gep brjuvaznn uaanda çnayan de zrva-anı resmen yaymas gerence öeden deye döndü.Burjuva uyuşuuğun şaşnğı çnde Avrupa sçrayarauyandı Böyece genee ma aristoras e burjvazybrbrine aştıran proJeterern aasında sınıarın var-ğnı be yadsıyan ya da osa osa meşrut raığn br sonucu oara abu eden y yüre cumuryetçern mgee-mnde o zamana adar tdarn dışnda tutumuş buvaesmn yüzü sözernde uuznn n cm-ryetn uruması e rürüten adrımış bunuyordu.O zaman bütün racıar cumuryetç Parsn bütün myonerer se şç esder Sn şernn bu yanzca dü


46/210

şüncede ldlmş olmsn şl düşen ifde faern * deşleşme, eensel deşli idi Sn s uzlşz çelişile bu ymş bşlll soytlnş, ştsnf çlnn b duygsl dengelenişi, fae coşunll, snf sşnn üzeinde yüceltilesi bt

Deiminin geçe pols budu Sn bibiinden yn şey, bsit bi yanş anama idi, e 24 btt, mtine, Geçici Hüümetin dn tt un guernemen qu sus-pend e maenendu ere qu ese ene es denesasses"** Pis poetys ise b yüce gönüllü deşlishoşluğn endini ptd gitti

Geçici Hüümet, endi yönünden, bi ez cumhuiyetiin etme zound ldtn son, onu, bjuzinin etşnn bul edebileceği bi duum geime için he şeyiypt Siysl sçl için ölüm cezsnn ldlms ile, biinci Fnsz Cmhuiyetinin nl dnşl nnmşoldu; bsn bütün göüşlee özgüce çld; odu, heme

le e yönetim, hemen hemen biç istisnnn dşnd, esishipeinin elinde ld; emmuz monşisinin büyü suçlulnn hiçbiinden hesp soulmd Nana bujcumhuiyetçile, onşinin dln e lln bpesi cmhuiyetin dln ve ln l endileinieğlndidile Onln gözünde, chiyet esi buu

toplum için yeni bi blo yfetinden bş bi şey değildiGenç cmhuiyetin bşlc öüncü, iseyi üütmemeye,dh ço, hep endisi omy, e yuş yüeliliği ile,psif yşmyl yşm h zny e dienişlei muştmy çlşms old İçeidei ycll sn, dşdi zob güçlee, cumhiyetin bşç nitelite oldğu

ve slognnn, yş ve b yşsn olduğu çlml bildiildi. Üstei, ubt Deiminden son, Almnl, Polonyll, Austuyll, Mcl, İtlynl, he hl endi duuun uygun olm ee, isyn etti Rusy e İnglteeiincisi bizzt endisi heet hlinde olduğundn, biinci

* Krdşk ** "Frkı ıır rıd vro o kork yış yşı ord


47/210

si ise büyük bir baskı altında elikolu bağlı bulunduğundahiç de hazır değlerdi Deek ki cuhuriyet bir tek düş-n uus kalaad Dolayısıyla eneileri yenidenalevlendirecek evmci süreci hızlandıracak Geçici Hükü-eti ileriye doğru itecek ya da bir kenara atacak dş güçlük

ler yoktu Cuhuriyeti kendi eseri sayan Paris proletaasıburjuva topluda daha kolaylkla tutunasna olanak verenGeçici Hükümetin her hareketini doğal olarak alkışlyorduParis proletaryası Caussidirein kendisini Paris'te mülki-yeti korumak için polis görevlerinde kullanasına uslu uslurazı oldu ve ayn biçide işçiler ile patronlar arasnda ücret

anlaşmazlklarınn Louis Blanc tarafından tatlıya bağlanma-sna izin verdi Proletarya Avrupann gözünde cuhuriyetin burjuva onurunu lekesiz tutayı kendi pint dnneuü* yapyordu

Cumhuriyet dşard da içerde olduğundan daha büyükbir direnmeyle karşlaşmad te onu silahsızandıran da

budur Görevi artık dünyay devrim yoluyla değiştirmek de-ğil yalnızca burjuva topluun koşullarına uyarlanmaktıHiçbir şey Geçici Hükümetin bu göreve kendisini nasıl birbağnazlıkla verdiğine aldğ i önee kadar anlalı tnıklk demez

Ku kedisi ve öze kedi doğal olarak sarslmştı

Ku kedisi, devletin kendisini para babası yahudilere sö-ürttüğü inancına dayanır Ama eski devlet ortadan kalk-mış devrim her eyden önce ali aristokrasiye karş yönel-mişti Avrupadak son ticaret bunalımnın çalkantıları henüz kesilmeişti aslar iaslar kovalıyordu

Şubat Devrii patlak vereden önce öze kedi demekki felce uğraışt dolaşı yavaşlaış üretim durnlaş-mıştı Devrimci bunalım ticari bunal yeğinleştirdi Oysaözel kredi ilişkilerinin bütün genişliği içinde buuva üretimin burjva düzenin bozulmaışlığı ve bozulazlğı inancı-na dayandğına göre burjuva üretiin temeli yani proletaryanın iktisadi köleliği hakkında kuşku yaratan ve borsann


48/210

krşısın emborg senksin diken br devrimin etkisi neolmzdı ki? Km kredis ve zel kredi bir devrimin yeğinl-ğini lçmeye yryn ktisdi termometredr Bu kediedüşüü çüde, deiin yakıcı kıgınıı e yaaıcı gücüyüksei.

Geçici Hükümet, cmriyeti, bvziyekrş grünü-şünden soymk, ndırmk istyord. Ş lde, er şeydennce, b yeni devlet bçiminn deişi deeini, ve borsdayicini sğlmlştırmsı gerekiyord Borsd, cmriye-tin ryiç ytı ile birlikte zel kredi de zornl olrk, yük-seldi

Geçici Hükümet, krllığın kendisine devrettiğ yüküe-ri yerine getirmek istemediği y d getiremeyeceği yolnd-ki kuşkuyu bie gdermek için, cmriyetin brjv lknlyışın ve deme gücüne yeniden güven kzndırmkiçin, çockç oldğ kdr, ğrenç bir plvrcılığ bşvr-d Ys dem vdesinn bitminden nce devletten lck-

lı olnlr %5, %4/2, %4 izler dedi. Kend güvenlerini stın md gsterilen b telşı grünce, kpitlstlern br-jv kendine güveni, güven dygs birdenbire yndı.

Elbette ki, kendisini kllnılbilecek nkit prdn yoksn bırkn b beklenmedik değişiklikle, Geçici Hükümetinmli sıkıntısı etilmiş olmdı. Mli güçlüğü d zn

süre gizlemek olnksızdı, ve devletin lcklın zırlnmış oln b oş sürprizi demek, küçükuuaa, e-uaa e işçiee düştü

Tt rngı şn sauf sandıı cüdananınr olrk denmeyeceği çıklndı Tsrr sndıklrınytırılmış prlr, müsdere dildi ve krrnme ie den-mez devlet borcn çevrildi Zten d nceden oldkçyoksllşmış oln küçükuuai, bndn doly cmriyete krşı elendi Tsrr sndığı cüzdnnın yrine -zine bonolnı lınc, bunl gtürüp borsd stmk vebylece de, kendlerine krşı Şt Devriminin ptığı borsteecilerinin eline kendisini doğrdn teslim etmek zorndkldı.


49/210

Temmuz monarşs srasnda egemen olan mal arsto-rasnn psoposlu lses banadayd. Nasl borsa kaukredisini yönetrse ana da ticari krediyi çep çevrr

Yalnza egemelğ bamndan değl ama varlğ le deŞubat Devrmnn doğrudan tedd altnda bulunan bana

daa başndan redy esme şlemn genelleştrere um-uryet tbardan düşürmey ş ednd Anden bütün redybanerlere fabralara ve tüarlaa verd Bu manevra te-zelden br arşdevrm doğurmayna tepsn zorunluolara banann endsnde gösterd Kaptalstler banannmazenlerne depo ettler paralarn ger çetler Ellern-

de bannot bulunanlar onlar altn ya da gümüşle değştr-me çn bana asalara oştularGeç Hüümet yasal yoldan zora başvurmaszn

banay as durumunda braablrd pas br tutum gös-termes ve banay yazgsyla başbaşa bramas yeterdBankanın iası umuryetn en güçlü ve en telel düş-

mann Temmuz monarşsnn altn ayalğ mal arstora-sy gözaçp apaynaya adar Fransz toprağndan slpsüpüree tuand Br ez bana att m buuvaznn en-ds de üümet tarafndan ulusal br bana urulmasn veulusal rednn ulusun denetm altna onulmasn son brumutsuz uruluş çares olara abul etme zorundayd

Geç Hüümet tam tersne bannotar dolaşma oy-du onlara zorunlu geçerl tand Hatta daa azlasn yap-t Bütün taşra banalarn Banque de France şubeler a-lne çevrd böylee Fransz Banasna ağn bütün üleüzerne urma olanağn sağlad Daa sonra Fransz Ban-asndan aldğ bora arşl temnat olara eyik ranarı

banaya ren verd şte böylelle Şubat Devrm doğ-rudan devrmes gereen banorasy sağlamlaştrd ve ge-nşlett

Bu arada Geç Hüümet ttçe artan br bütçe açğ-nn abusu altnda vranp duruyordu Boşu boşuna yurtse-vere özverler dlenyordu Yalnz şçler sadaalarn attlarona Karamana br çareye başvurma yei i eri ç


50/210

kartak grkti Aa ki rgilndirliydi? Borsanın açkurtlanı ı? Banka krallarını ı? ltin alacaklılanıı? li sahilrini i? Sanayicilri i? Bu, hiç d cuhuriytin urjuaziy tatlılıkla kaul ttiilcği ir yo d-ğildi Bu, ir yandan dlt krdisini ticart krdisini, öt

yandan unla alak için o kada büyük özrilrl aşağılanalar ahasına yaılan girişilri thliky sokakdkti Aa irinin okkanın altına girsi grkiyorduBurjua krdisin ki kuran ilckti? cques e onoe,* köyü.

Gçici Hüküt, dolaysız dört rgiy k olarak, rank

başına 5 sntlik k rgi koydu Hüküt basını, Paris roltaasını, u rginin hr şydn önc üyük torak ülki-ytin, Restorsyonun ağışladığı ilyaran sahilrin dokunacağına inandıraya çalıştı Aa, grçkt, rgi hrşydn önc ort sınıfı, yni Fransız halkının üyük çoğlu-ğunu tkiliyordu Şut Deriinin ftursını ödeek zo

rund kanr köyüer odu karşıdri aşlıca ratını köylülrdn sağladı 5 sntlik rgi, Fransız köylüsü içinir ölü kalı sorunu idi, köylü d bnu, cuhuriyt içinir ölü kalı sorunu halin gtirdi Cuhuriyt, Fransızköylüsü için, undan öyl 5 snlik rgi dkti Parisroltaryasını, kndi sırtından kyi çatan bir saurgan ola-rak gördü

78 rii, köylülri fodal yükülülklrdn kurtaakla iş aşlaışkn, 848 rii, srayyi thlikysokaak dlt kanizasının işlyişini gün altınaal için kırsal nüsa dayatılan bir rgi il kndini göstriyordu3

Gçici Hükütin ütün u trslikli, sakıncala gidrilcği dl ski yolundan çki çıkaailcği irtek çar adı, o da deetin isını in etekti LdruRollinin, Ulusal Mclist, şidi Fransız aliy akanı olanyahudi borsacı Fouldun bu yoldaki önrisini rddttiğiniaçıklarkn, iş iştn gtiktn sonra nasıl rdli bir öy


51/210

kapıld anılardadır Fould ona bilgi ağacının elmasnıuatmıştı

Eski urjuva toplumun devlete çektiği poliçeleri tan-makla, Geçici Hükümet kendini onun insafına bırakmıştıGeçici Hükümet, birçok yılın ötesine uanan devrimci ala-

cakla tahsil etmekle tehdit eden bir alacaklı gibi davranacağı yerde buuva toplumun baş darda borçlusu durumunadüştü cak burjuva ilişkiler çerçevesi içinde yerine getiri-ebilecek yükülerin gereğini yapmak için bu sallantılı ilişkileri sağlamlaştırması gerekti Kredi onun varlğının bir ko-şulu ve proetaryaya verilen ödüler ve söler de kp

sı gereken zinirer oldu İşçilerin ögürleşmesi yalnıca birsöz olarak bile, yeni cumhuriyet için dayanılma bir tehlikehaline geliyordu, çünkü bu mevcut ekonomik sınıf ilikilerinin kesintisi ve değşe bir şekilde tanınıp kabul edilmesi-e dayanan kredinin yeniden kurulmasına karşı sürekli birprotesto idi O halde, işçierden kurtuk gerekiyrdu

Şubat Devrimi orduyu Parisin dşına atmıştı Ulusalmuha yani çeşitli nüansla ile buuvai tek gücü oluştu-ruyordu ununla birlikte, gene de tek başına kendini prole-tayadan güçsü hissediyordu stelik, her ne kadar en orldirenci göstermeen yapamasa da yü değişik engel çıkar-madan yapamasa da, saanı gitgide ve gönülsüce açmak

ve silahlı proetererin bu saara katılmasına iin vermekorundaydı riye bir tek çıkış yolu kalıyrdu pretnın bir kısını diğeriye krşı krşıy getirek

Geçici Hükümet, bu amaçla her biri 1 yaşlandagençlerden oluşmuş, biner kişilik 24 gezgin uz taburukurdu u gençlerin çoğunluğu, bütün büyük kentlerde sana-yi proletaryasından kesinlikle ayırdedilen bir yığın oluştu-ra, toplumun çöplüklerinde yaşayan her çeşitten hırsıanve cailein kaynağ, belli bir mesle olmayan aylaklar,gens sns eu et sns feu, * ait · oldukla ulusun uygarlık de-ecesine göre başka başka, ama hiçbir aman zzrni** ni-teiğin yalanlamayan upen petdn geliyordu Geçi

• Yeizyuuz eeie �


52/210

ci Hükümet bunları ok gen yaşta silah altına aldığı iin, kolayca etki altına alınabilecek, en rezilce haydutlukları ya-pabilecek e en pis pazarlıklarla satın alınabilecekle gibi,en yüksek, kahramanca yararlıkla e en coşkulu zeri r-nekleri de gtereiecek duumdaydılar Geic Hükümet,

karşılığında onlara günde birbuuk frank düyordu, yanionları satın alyordu Özel bir üniforma eryordu, yani onları dıştan bakışta, tulumlu işilerden farklı kılıyordu Şef ola-rak, başlarına, ya sürekli ordudan alınan subaylar erildi,

ya da kendileri, atan uğruna lüm e cumhuriyete canlabaşla bağlılık üerine palarala ile gzlerini kamaştıran

gen buua ocuklarını seiorlardıİşte bylece, Paris proletaasının karşısında, gene on kendi ortamından ekip ıkarılmış, gen, gülü kuetli, g-züpek, atak 4000 adam kuetinde bir ordu ardı Gezgnuhaz ordusunu, Paris sokaklandan geerken, proletar

ya, "!larıyla elamladı Onları, barikatlar üzerindeki

kendi ncü saaşıları olarak grüyordu Gezgn muhafızları, burua ulusal muhafızara karşı, ete muhafızlar a- yıyordu Yanılgısı, bağşlanaz bir yanılgıydı

Hükümet, gezgn muhafızı yanında, kend eresindebir de sanayi işisinden bir ordu toplamaya karar erdi Bu-nalımın e derimin kaldırımlar üzerine attığı yüzbinlerce

işi, bakan arie tarafından, szde uus teyee için skee ındı Bu gsterişli adın altına, yalnızca, işilerin, 3 kuruşl bir ücret karşılığında, tatsız, tekdüze e üretici olmayan tpkdüze işeinde alıştılması gizleniyorduİşte bu uus teyee tam Ingiiz çık h wkhuseları33 idiler, başka hibir şey değ ici Hükümet, bun-larla işçiein kendieine kşı ikinci bi pete du kurulduğuna inanıyordu İşiler, nasıl gezgn muhafız konusundaaldandılarsa, bu kez de buuazi, ulusal atelyeler konusun-da yanı ldı Buruazi, ykn için bi du yaratmıştı

Ama bi c ulaşılmıştıUus teyee Bu Louis Blanc tarandan Luxem-

bourg'da ne sürülen halk atelyelerinin adı idi uxem


53/210

bourg'a doğdan rşıt olarak tasarlanmış olan Marie'ninatelyeleri, ortak etiketleri yüzünden, İspanyol komedleninuşaklarına yaraşır yanılgılar yumağna yolaçtı. Geçc Hükümetn kendis, el altından, bu ulusal atelyelerin LousBlanc'ın bir buluşu olduğu söylentsini yaydı ki, bu, ulusal

atelyeler peygamber Louis Blanc'ın Geçci Hükümetin birüyes olması nedenyle daha da inanılır görünüyordu. Parisbuuvazisnn ya-saıkla, ya-blerek yarattığı kavramkarışıklğ içinde, Fransa ve Avrupanın yapay olarak içindetutulduğu kanıya göre bu wruse' sayelerinde alemerezl olan sosyalizmn lk uygulamasıydılar

Uus teyeer içerikler ile değil, ama adları le proletaann burjuva sanayisine karşı, buuva kredisne karşı,burjuva cumhuriyetine karşı protestosuna ücut veriyorduBu yüzden buuvazinin bütün kin onlar üzernde toplandı.Aynı zamanda, buuvazi, Şubat hayaller le lşiğn açıkçakeseblecek kadar güçlenince, saldısını yönelteceği noktayı

da bu ulusal atelyelerde bulmuştu Küçüburjuzinin bütün huzursuzluğu, bütün hoşnutsuzluğu, huysuzluğ, aynıanda bu lusal atelyelere, bu ortak nşan tahtasına doğruçevrld. Küçük-buuvalar, kend yazgıla, günden günekatlanılmaz hale gelirke, bu proleter aylaklanın yyip yutklarının neye malolduğunu gerçek br öe le hesaplıyor

lardı. nd kendlerine, "Gösteelk br ş karşılığndadevletten maaş, şte sana sosyalizm! diye homurdanıp duruyorlardı Yoksulluklanın nedenini, ulusal atelyelerde, Luxembourg'un tumturaklı sözlernde, işçilerin Paris sokaklarıboyunca yaptkları geçitlerde ayorlardı Ve hçkimse, iasın eşğnde umutsuzca köşeye kıstırılmış küçükburjuvadandaha fazla bağnazlaşmamıştı komünistlerin sözde tertplerne karşı

Böylece, Şubat Devriminin dalgaları peşpeşe gelp tümAvrupa ktası üzernde çatladığı; her yeni postanın, kimiİtalya'dan, kimi Alanya'dan, kmi Avrupa'nın gneydoğsınırlarındE yen bir devrimci rapor getirdiği ve halka, kendsnn çoktan tüketmş olduğu bir zaern sürekli belirtleri-


54/210

gösteee onun genel sahoşluunu südüdüğü b andable oletaya le bujuvaz aasnda göğüs göğse yansavaşta bujuvaz bütün üstünlüle bütün lt notalave tolumun bütün ota tabaalan elnde tutuydu

Mt ve 6 Nisn günlende bujuva cumhuyetn

anatla altnda gzl büyü sn savaşmnn l ler aaol atşmala oldu Mt oletayann hb sonu lc eyleme olana

vemeyen cl durumunu ortaya ad Poletaanngöstesnn başlangta ec üümet devrm yolunaeme oşullaa göe Gec üümetn buuva üyele

nn abnedş balasn sağlama ve Ulusal Mecls veulusal muhaz semlenn etelenmesn zolama gb bamac vad Ama 16Mat günü ulusal muhaz taandantemsl edlen buuvaz c üümete aş düşmancab göste yat hsun LduRin bağşla leôtel de Vllee yüüdü. 17 Matta hal Yaşasn Ledru

Rolln! Yaşasn Gec üümet! dye bağma zounda ald Buuvazye kı endsne valğ tehlede b göünen bujva cumhuetn taan tutma zounda aldüümete boyun eğdeceğ yede onun durumunu sağlamlaştd 17Mat melodama dönüştü ve Pas oletaas o gün dev gövdesn b ez daha göstedğnde c üümetn nde ve dşnda buuvaz bu gövdey aalama aan eştd

16san Gec üümetn bujuvaz le blte düzenledğ b nı n oldu İşle ulusal muhazn genelumay semlen hazlama üzee alabal olaaChamdeMasda ve hodomda tolanmşlad. Bdenbe şlen slahl olaa ChamdeMasda Lous BlancBlanqu Cabet ve Rasln yönetmnde tolandla oadan ôtel de Vllee gd Gec üümet dev omünstb hümet uulduğunu lan edecele söylents Parsnb başndan öbü başna yldm hz le yayld Seebelanla alnd LeduRolln Maast ve Lamatne sonadan bu gşmn onuunu alaşamadla b saat nde


55/210

100.000 ada silah altna alınır ôtl d Vill dörtbir yandan ulusal uhaızlarca tutulur; bütün Parist ahrlsunünistlr ahrlsun Luis Blanc Blanqui Raspail Ca-bt bağırışları gürlüyr; bir dlgasynlar kalabalığı Gçiciüküt saygılarını v bağlılıklarını sunaya glirlar

hpsi yurdu v tpluu kurtaraya hazır. V snund işçi-lr ChapdMars'da yurtsvrlik duyguları il tplananpara yardıını Gçici üküt tsli tk üzr ôld Vill önünd göründüklri zaan hpsi burjuva Paris inbüyük bir ağız sıkılığı v gizlilikl hazırlanan düzc kav-gada gölglrini yndiklrini büyük bir şaşkınlıka öğrni-

yrlar. rkunç 16 Nisan suikastı dunun ie gei çıın bahan sağlıyr taşradaki fdralist grici gös-trilr gbi bu kabaca sahny knan kdinin grçk aa-cı da bu idi.

4 Mayısta tek deecei gene eçi il eçien Uu Meci tplanıyr Gnl y hakkı ski da cuhuriytçilri

na yükldiklri büyülyci tkiy sahip dğildi. Bunlar bütün Fransayı hiç lazsa Frasızlarn çğunluğunu aynı çı-karlara v aynı sç ayırdt ytkisin vb sahip yuttş larak görüyrlardı. Bu nların halka tapınışlarıyd.Aa sçilr nların igee hkı yrin geçek hkıyani halkın bölündüğ çşitli sınıarın tsilcilrini gün ışı

na çıkardı. öylülrin v küçükbuuvaların ndn sava-şıın atşi içindki buuvazinin v ski düzni ynidn kur-ak için kuduran büyük tprk sahiplrinin öndrliğnd yvrk zrunda kaldıklarını gördük. Aa gnl y sistiiyi yürkli cuhurytçilr sandıkları gibi harikalar yara-tan sihirli dğnk dğidiys d sınıf savaşıını başıbş bı-

rakak gibi burjuva tpluun çşitli rta tabakalarınınyaşa dnyi arşısında yanılsaalarını v düş kırıklıkarı hızla yitirlrin ylaçak gibi krallık sçnlik v-gsi sisti il burjuvazinin ancak blirli ksilrnin içyüz-lrini rtaya kyarak yıpranalarına izin vrdiği v ötkiksilri rtak br uhalft halsi il kuşatarak prd ar-kasında gizli tuttuğu hald bir hald söürücülr sınıfı


56/210

tü ksilii dvlti yüksk okts çkkv böyllikl ldt sklii ko lk gibi iyi biy vd

4 Myst tol Ulusl Kuuu Mlist urjucumhuriyetçierin, Ntn' uhiytçilii söü gçi

yodu E bşt ljitiistl v oll bil k buuv uhuiyçilii sksi ltd oty çky gö lbildil Ak uhuiyt d olty ş svş gçilbilidi

Cuhuiyti yi Pis olts tfd Gçiiüküt kbul ttiil uhuiyti dil tolusl ku-

ul ol uhuiyti dil bikt svşçl gö-li öüd tüt sb dil d Fs hlk tdcumhuriyetin trihi, 25 Şut dei 4 Myıstır Ulusl Mlis td il dil ysl ol tk uhuiyt buuvdü kş dvii bi

marks fransa-da sınıf savaşımları sol yayınları.pdf

Documents