Material Handling

การขนถ่�ายวัสดุ (MaterialHandling)

หมายถ่�ง การจัดุเตร�ยมสถ่านที่��และต�าแหน�งของวัสดุ เพื่��ออ�านวัยควัามสะดุวักในการเคล��อนย"ายและเก#บรกษา และการจัดุอ ปกรณ์(และวั)ธี�การที่��เหมาะสมในการที่�างาน

องค(ประกอบที่��ส�าคญม� 4 อย�าง ค�อ

การเคล��อนที่�� (Motion)การเคล��อนย"ายวัสดุ จัากจั ดุหน��งไปยงอ�กจั ดุ

หน��ง

เวัลา (Time)เป-นป.จัจัยหน��งที่��บ�งบอกถ่�งประส)ที่ธี)ภาพื่ของการเคล��อนที่��

ปร)มาณ์ (Quantity)ปร)มาณ์วัสดุ ที่��ต"องเคล��อนที่�� ต"องสมพื่นธี(

กบควัาม ต"องการ เลา และเหมาะสมกบค�าใช้"จั�าย

เน�1อที่�� (Space)พื่�1นที่��ในการเคล��อนที่��ของอ ปกรณ์( กลไกใน

ระบบขนถ่�าย พื่�1นที่��ส�าหรบวัางวัสดุ ที่��รอการขนถ่�ายและหลงการขนถ่�าย

1. สถ่านที่��ที่�างาน (Work Place)

ขอบเขตการขนถ่�าย

2 . สายงาน ผล)ต ( Line) การขนถ่�ายในลกษณ์ะต�อเน��อง

3 . การขนถ่�ายระหวั�างแผนก (Inter department)

4. การขนถ่�ายภายในโรงงาน -(IntraPlant)

5. การขนถ่�ายระหวั�างโรงงาน (Inter-Plant)

6. การขนถ่�ายระหวั�างบร)ษที่ -(Inter Company)

จั ดุม �งหมาย และประโยช้น(ของการขนถ่�ายวัสดุ

1. การลดุต"นที่ น• ลดุค�าใช้"จั�ายในเร��องของอ ปกรณ์(ที่��ใช้"ในการถ่�ายวัสดุ • ลดุต"นที่ นที่��จัะส�งเสร)มให"ระบบการผล)ตใช้"เวัลาผล)ต

น"อยที่��ส ดุ• ใช้"อ ปกรณ์(แที่นแรงงาน• ใช้"แรงงานควับค มอ ปกรณ์(• ลดุควัามส5ญเส�ย• ลดุเวัลาในการตรวัจัสอบปร)มาณ์

เป-นต"น

2. การเพื่)�มข�ดุควัามสามารถ่ในการที่�างาน- สามารถ่ใช้"เน�1อที่��ให"เก)ดุประโยช้น(ส5งส ดุ- ปรบปร งผงโรงงานเพื่��อลดุระยะที่าง- ลดุเวัลาในการเอาของข�1น-ลง

3. การปรบปร งสภาพื่แวัดุล"อมการที่�างาน- ปรบปร งดุ"านควัามปลอดุภย- เล�อกคนงานให"เหมาะกบสภาพื่งาน เช้�น

สภาพื่งานเบา- สภาพื่แวัดุล"อมส�งเสร)มให"ที่�างานง�าย

4. การปรปปร งเพื่��อส�งเสร)มการขาย

- การให"บร)การที่��รวัดุเร#วั

- ลดุค�าใช้"จั�ายในการขนส�ง

ก)จักรรมการขนถ่�ายวัสดุ วั)ธี�การขนถ่�ายวัสดุ วั)ธี�การเก#บวัสดุ ส)นค"า ในคลง– เที่คน)คการน�าของข�1น ลง จัากเคร��องกลขนถ่�าย– วั)ธี�การบรรจั ห�บห�อเพื่��อส�งไปยงล5กค"า วั)ธี�การบรรจั ห�บห�อเพื่��อการขนส�งและป6องกน

ส)นค"า การเล�อกอ ปกรณ์(ในการขนถ่�าย การเล�อกภาช้นะที่��ใช้"ส�าหรบการขนถ่�าย ควัามปลอดุภยในการขนถ่�าย

Material Handling SystemEquation

ระบบการขนถ่ายลำ�าเลำ�ยงวั�สดุ�1 .จั�าแนกตามประเภที่เคร��องม�อขนถ่�าย

ล�าเล�ยง2. จั�าแนกตามประเภที่ของวัสดุ ที่��ขนถ่�าย3. จั�าแนกตามวั)ธี�ที่��ขนถ่�ายล�าเล�ยง4. จั�าแนกตามหน"าที่��การขนถ่�ายล�าเล�ยง

ระบบการขนถ่�ายล�าเล�ยงแบ�งเป-น 2 ระบบใหญ�ๆ ค�อ1. ระบบที่างตรง (Direct system) เป-นการเคล��อนย"ายวัสดุ โดุยไม�ผ�านหน�วัยงานอ��น เหมาะกบ เส"นที่างที่��ม�ควัามหนาแน�นการไหลมาก ระยะที่างส1นที่��ส ดุจัะช้�วัยให"ลดุต"นที่ นและลดุเวัลา

2 .ระบบที่างอ"อม (Indirect System) เป-นระบบที่��จัะต"องผ�านหน�วัยงานอ��นๆก�อน แบ�งเป-น Kanal System กบ Central System

เหมาะสมกบ ควัามหนาแน�นในการไหลต��า และ ม�ระยะที่างในการล�าเล�ยงปานกลางจันยาวั

ประเภที่ของอ ปกรณ์(ส�าหรบการขนถ่�ายวัสดุ 1. แบ�งตามช้น)ดุของอ ปกรณ์(

- เคร��องล�าเล�ยง- เครน ล)ฟที่( และ เคร��องยก- เคร��องก�าหนดุต�าแหน�ง เคร��องก�าหนดุน�1าหนก และอ ปกรณ์( ควับค ม- ยวัดุยานในโรงงานอ ตสาหกรรม- รถ่ยนต( รถ่บรรที่ ก- รถ่ไฟ- เร�อ- เคร��องบ)น- คอนเที่นเนอร( และตวัรองรบ

2. แบ�งตามระบบการที่�างานของอ ปกรณ์(ระบบการขนส�ง (Transportation System ) ลกษณ์ะการเคล��อนที่�� จัะอาศัยตวัขบหร�อไม�ก#ไดุ"แบ�งเป-นกล �มย�อยๆ ค�อ

Hand truck

Platform truck

- ใช้"หลกการเข#น (Walking Industrial Vehicles) เช้�น Hand Truck Pallet Jack เป-นต"น

Pallet jack Wheel barrow

Powered hand truck

Pallet truck

Forklift truck

-ใช้"หลกการขบ (Riding IndustrialVehicles) โดุยม�ระบบขบเคล��อน

Burden carrier

-ใช้"หลกขบเคล��อนอตโนมต) (Automated Industrial Vehicles) เช้�น

Automatic Guided Vehicles (AGV)Automatic Electrical Monorails (AE

M)

Automatic guided vehicle Automatic electrical monorail

ระบบการยกข�1น-ลง (Elevating)เป-นระบบที่��ม�กลไกในการยกวัสดุ

ข�1น-ลง ตามแนวัดุ)�ง หร�อ แนวัเอ�ยง ลกษณ์ะการเคล��อนที่��จัะเป-นแบบต�อเน��อง หร�อ ไม�ต�อเน��อง เช้�น

ล)ฟที่( รอก

Factory elevator or lift Hoist

ระบบการล�าเล�ยง (Conveying) อาจัใช้"พื่ลงขบเคร��อน หร�อ แรงโน"มถ่�วัง เช้�น สายพื่านล�าเล�ยง

Gravity conveyor

Belt conveyor

Chain conveyor

Roller conveyor

Chute conveyor

• ระบบการโยกย"าย (Tranfering) ที่�าหน"าที่��ยกวัสดุ ข�1นและเคล��อนที่��ใน

อากาศัแล"วัวัาง ลง เส"นที่างการเคล��อนที่��ในบร)เวัณ์จั�ากดุ

เคล�อนที่��ไม� ต�อเน��อง เช้�น ป.1 นจั�น เครน

Bridge Crane Gantry crane

Tower crane Jib crane

• ระบบการยกขนดุ"วัยตนเอง (Self Loading) เช้�น รถ่ ยกประเภที่ต�างๆ

3. แบ�งตามลกษณ์ะการเคล��อนที่��ของอ ปกรณ์(1.การเคล��อนที่��แบบต�อเน��อง (Continuous

Movement) เช้�น กระดุานล��น เคร��องล�าเล�ยง2.การเคล��อนที่��แบบไม�ต�อเน��อง (Discontinuous

Movement) เช้�น ล)ฟที่( 3.การเคล��อนที่��แบบพื่ลงต�างศักดุ): (Potential

Movement) วัสดุ เคล��อนที่��อาศัยพื่ลง ต�างศักดุ) เช้�น ไซโล ถ่ง

แนวัควัามค)ดุเก��ยวักบหน�วัยรวัมวัสดุ (Unit Load)

หน�วัยรวัมวัสดุ หมายถ่�ง จั�านวันของรายการต�างๆ วัสดุ ที่��เป-นกอง ที่��น�ามาจัดุหร�อผ5กรวัมกนเป-นกล �มง�ายต�อการยกข�1นลง และ การเคล��อนย"ายเป-นหน�วัยเดุ�ยวั

ข"อดุ� ลดุการขนถ่�ายคร1งละมากๆ งานขนถ่�ายที่�าไดุ"รวัดุเร#วัข�1น ลดุป.ญหาการส5ญหายและเส�ยหายของวัสดุ ใช้"เน�1อที่��ประโยช้น(ส5งส ดุข"อเส�ย ต"นที่ นเพื่)�มข�1น ต"องเล�อกใช้"อ ปกรณ์(ในการขนถ่�ายให"เหมาะสม ใช้"พื่�1นที่��มากข�1น ต"องเส�ยพื่ลงงานเพื่)�มข�1นในการขนถ่�าย (เน��องจัากม�น�1าหนก

หน�วัยขนถ่�ายเพื่)�มข�1น)

ช้น)ดุของหน�วัยรวัมวัสดุ 1. รวัมวัสดุ เป-นหน�วัยบนพื่�1น2. การวัางวัสดุ บนแผ�น3. การวัางของบนช้1น4. การรวัมวัสดุ ในคอนเที่นเนอร( (Container)5. การใช้"ตวัวัสดุ เองรวัมเป-นหน�วัย เช้�น การม"วัน

วั)ธี�การเคล��อนย"ายหน�วัยรวัมวัสดุ 1 .ใช้"เคร��องม�อสอดุยกใต"วัสดุ 2. ใช้"เคร��องม�อสอดุยกในวัสดุ 3. บ�บวัสดุ อย5�ระหวั�างเคร��องม�อยก4. แขวันวัสดุ ในการยก

เอกสารอ"างอ)ง1. สมศักดุ): ศัร�สตย(. การออกแบบและวัางผงโรงงาน. พื่)มพื่(

คร1งที่�� 10. สมาคมส�งเสร)มเที่คโนโลย�(ไที่ย-ญ��ป <น). 2542.

2. พื่จัมาน เต�ยวัฒนรฐต)กาล . การบร)หารและจัดุการองค(กรอ ตสาหกรรม . พื่)มพื่(คร1งที่�� 2. สมาคมส�งเสร)มเที่คโนโลย�(ไที่ย-ญ��ป <น). 2544