Sốt rét trong cộng đồng dân di cư và di biến động (MMPs): Tiến độ cho đến hiện nay ở các nước trong tiểu vùng Mekong mở rộng (GMS) - Tầm quan trọng của MMPs và các biện pháp tiếp cận trong loại bỏ

sốt rét

T.S. Deyer Gopinath Cán bộ Y tế

Sốt rét và y tế biên giới Đáp ứng khẩn cấp với kháng Artemisinin (ERAR) tại các quốc gia GMS

WHO

CHIA SẺ THÔNG TIN VÀ KINH NGHIỆM

VỀ NGHIÊN CỨU VÀ XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH SỐT RÉT TRONG THỜI GIAN GẦN ĐÂY

HƯỚNG TỚI CỘNG ĐỒNG DÂN DI CƯ VÀ DI BIẾN ĐỘNG

Ngày 9 tháng 8 năm 2016

Hà nội

Di cư và di biến động

Các yếu tố thúc đẩy • Chăm sóc y tế yếu kém • Không đủ việc làm • Ít cơ hội • Điều kiện lạc hậu • Lo ngại về chính trị • Sợ hãi do bị ngược đãi và tra tấn • Không được thực hành tín ngưỡng • Mất của cải • Thiên tai

Các yếu tố kéo • Cơ hội có việc làm • Mức sống tốt hơn • Giáo dục • Chăm sóc y tế tốt hơn • An ninh • Giải trí • Kết nối gia đình

Các định nghĩa – Có quan trọng không?

Tổng quan

• Tóm tắt tình hình • Kịch bản trong tương lai ở các nước GMS • Nỗ lực giải quyết các vấn đề MMP cho đến

nay • Khuôn khổ khu vực và toàn cầu • Các bài học kinh nghiệm • Các lĩnh vực trọng tâm

2D_BCI_GMS_BCL-EC

Sốt rét là gánh nặng lớn nhất tại các khu vực biên giới

Các hành lang kinh tế GMS

Forested biodiversity conservation areas Thay đổi độ che phủ rừng

Chỉ số API

Các dòng di cư

?Kịch bản trong tương lai tại các nước GMS

Singapore – Kunming Rail Link

Trans Asian

Highway

Trans Asian

Railway

Các dự án thuỷ điện đã và sẽ có tại các nước GMS

A) Các dòng P. falciparum bắt nguồn từ Tiểu vùng Mekong mở rộng

B) Các dòng P. vivaxflows bắt nguồn từ Tiểu vùng Mekong mở rộng

Tạp chí sốt rét Huang và Tatem 2013, 12:269.

DU LỊCH HÀNG KHÔNG

Di cư là hiện tượng phổ biến. Thế giới ngày càng thu hẹp. Thế giới đang trở thành ngôi làng toàn cầu. Các rào cản và biên giới quốc gia sẽ không

ngăn cản được sự di chuyển của con người

Quốc gia B

Quốc gia A

• Chủ yếu vì lý do kinh tế/việc làm • Trong và xuyên biên giới • Đa yếu tố, động lực phức tạp của di

biến động • Các nhóm dân cư di biến động khác

nhau

Các chương trình ở cả hai phía biên giới của thị trấn trong các vùng dịch

Nhóm dân bị rủi ro ? Biên giới ?

Di cư? Chúng ta sẽ làm gì khác đi để cải thiện

sự tiếp cận?

Quốc gia B Các chương trình ở cả hai phía biên giới của thị trấn trong các vùng dịch

Quốc gia A

Sốt rét & Dân di biến động – Các chiến lược cho tới hiện nay:

• Toàn cầu • Khu vực

• Tại các nước GMS

Chiến lược kỹ thuật toàn cầu cho sốt rét 2016-2030

4. Bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ, đặc biệt cần thiết với các cộng đồng dân cư dễ bị tổn thương và khó tiếp cận nhất.

Chiến lược xoá bỏ sốt rét tại các nước GMS

TẦM NHÌN: • Một GMS không có bệnh sốt rét và không

có sự đe doạ liên tiếp của sốt rét kháng thuốc

MỤC TIÊU: • Mục tiêu cao nhất của chiến lược khu vực

này là xoá bỏ sốt rét vào năm 2030 tại các nước GMS và có những hành động khẩn cấp nhằm đối phó với sốt rét kháng đa thuốc tại các nước GMS nhằm xoá bỏ chủng P.falciparum vào năm 2025.

• Tại các nước và các khu vực đã ngăn chặn được lây truyền sốt rét, mục tiêu là duy trì tình trạng không có sốt rét và ngăn chặn sốt rét tái phát.

Đáp ứng khẩn cấp với kháng Artemisinin (ERAR)

Key meetings in the last 3 years on migrant/cross border issues

GMS: 2013- 2015

Có hơn 20 cuộc họp/hội thảo về các vấn đề di cư/ xuyên biên giới

17

http://who.int/malaria/areas/greater_mekong/toolkits/en/

Các chiến lược và bộ công cụ

Khuôn khổ khu vực và toàn cầu rộng lớn hơn

17 mục tiêu và 169 chỉ tiêu [MDGs có 8 mục tiêu và 20 chỉ tiêu]

SDG chỉ tiêu 17.18 Phân tách dữ liệu, bao gồm cả tình trạng di cư

SDG chỉ tiêu 8.8: Bảo vệ quyền lao động và thúc đẩy môi trường làm việc an toàn cho mọi người lao động, bao gồm cả người lao động di cư, đặc biệt là phụ nữ di cư, và những người sống trong tình trạng bấp bênh

SDG mục tiêu 10.7: tạo điều kiện cho di cư và di biến động một cách có trật tự, an toàn, thường xuyên và có trách nhiệm, bao gồm thông qua việc thực hiện chính sách di cư theo kế hoạch và được quản lý tốt SDG chỉ tiêu 10.c: Giảm xuống còn dưới 3% phí giao dịch kiều hối cho người di cư và xoá bỏ hành lang giao dịch kiều hối với mức phí cao hơn 5%

Tuyên bố sứ mệnh Thúc đẩy một cộng đồng ASEAN khỏe mạnh, với các dịch vụ chăm sóc tốt, nơi người dân có được tiềm năng sức khỏe ở mức cao nhất thông qua lối sống lành mạnh, được tiếp cận toàn diện với dịch vụ y tế chất lượng cao và bảo vệ khỏi rủi ro tài chính; có thực phẩm an toàn và chế độ ăn khỏe mạnh, sống trong một môi trường lành mạnh với phát triển bao trùm bền vững, nơi y tế được lồng ghép trong tất cả các chính sách.

Chương trình nghị sự phát triển y tế ASEAN hậu 2015

GMS: Bài học kinh nghiệm

&

Cần những gì để xoá bỏ sốt rét vào năm 2030?

GMS: Bài học kinh nghiệm – chiến lược Những chiến lược chính hướng tới nhóm dân cư di biến

động:

• Hiểu động năng hiện tại và kỳ vọng của địa phương (tính dễ bị tổn thương và khả năng lĩnh hội)

• Giảm thiểu rủi ro • Các can thiệp cần cân nhắc tới yếu tố thời điểm và thời

gian của di biến động, v.v (một can thiệp không thể giải quyết hết được)

• Cần ưu tiên di cư liên quan nhiều nhất tới sốt rét

Xoá bỏ Pf ở cấp tỉnh/quốc gia (cần có sự hướng dẫn chính sách và hợp tác đa ngành về MMP) Các chiến lược không những cần mang tính đáp ứng mà còn

phải mang tính dự đoán (bao gồm các cơ quan hoạch định chính sách kinh tế, nông nghiệp, môi trường, hiểu những ảnh hưởng của việc thay đổi sử dụng đất như là một phần trong giám sát chương trình sốt rét thường quy) Các chiến lược biên giới/xuyên biên giới phải bao gồm các hoạt

động hợp lực/bổ sung từ cả hai phía Các biến dữ liệu chính chuẩn hoá được thu thập và cần nền

tảng cho việc chia sẻ dữ liệu và đáp ứng giữa các quốc gia.

GMS: Bài học kinh nghiệm – Yếu tố tạo thuận lợi

Khuyến khích sự tham gia của khu vực tư nhân - “đó là con đường ổn định duy nhất hướng về phía trước ”:

Đối tác công tư (PPP): • Tiếp cận dịch vụ • Huy động thêm nguồn lực( trực tiếp và gián tiếp, vd: từ

thuế) • Hình thành chuẩn mực thực tiễn của khu vực tư nhân

(như ILO) nhằm cung cấp dịch vụ y tế cho người di cư

Khuyến khích sự tham gia của xã hội dân sự: Tăng cường sự hiểu biết của cư dân địa phương và người di cư

về: • Quyền sử dụng dịch vụ y tế • Bảo vệ người lao động và • Thông tin về tình trạng pháp lý

GMS: Bài học kinh nghiệm- sự tham gia

Đánh giá tác động môi trường và y tế • Cải thiện phương pháp luận • Cải thiện thực thi

Khuôn khổ tiếp cận đa ngành, đáp ứng và khuôn khổ hài hoà hóa kết quả với các chỉ số chính của các lĩnh vực chính

? WHO (chỉ đạo kỹ thuật/người kết nối) và đối tác

Cơ chế bảo trợ xã hội (ví dụ tiếp cận và bao phủ bảo hiểm y tế, sử dụng trên cả nước)

Ràng buộc trong hợp tác xuyên biên giới – đối thoại chính sách thường xuyên và kịp thời với các cơ quan quản lý nhà nước và quốc gia (vai trò của các đối tác phát triển, WHO, ASEAN, APLMA).

GMS: Bài học kinh nghiệm– Bảo trợ

Tập trung vào các lĩnh vực • Đánh giá toàn diện tình trạng di biến động – hiện tại và dự đoán (ít

nhất là trong ngắn hạn) Động năng di cư Tính dễ bị tổn thương và khả năng lĩnh hội liên quan đến xoá bỏ sốt

rét Lập bản đồ các bên liên quan (đa ngành) trong vùng/địa phương Cung cấp và tiếp cận – hệ thống y tế địa phương (UHC), dịch vụ

thân thiện với người di cư/di biến động, năng lực và nguồn nhân lực, hàng hoá thương mại, đặc biệt tại khu vực biên giới, đưa SDG vào các cấp địa phương

• Các biện pháp tiếp cận cụ thể - các mục tiêu được xác định, các chiến lược/phương án loại bỏ sốt rét thích ứng với hoàn cảnh

• Trao quyền cho năng lực địa phương – mang tính dự đoán nhiều hơn là đáp ứng

• Sáng kiến an sinh xã hội và sức khoẻ

• Khung pháp lý và chính sách

Sức mạnh của giám sát

• Nhập cư • Xuất cư • Di cư nội địa

Tốc độ/thời gian di biến động

• Thời vụ • Thường

xuyên • Tiếp diễn

Chiến lược phòng, điều trị và chẩn đoán sớm

Khung chính sách và pháp lý cho phép tiếp cận • Bảo vệ sức khoẻ người di cư, quyền của người lao động • Các công cụ pháp lý và chính sách khu vực ở Châu Á Thái

Bình Dương

• Các điểm sàng lọc

• Khu vực sốt rét xuyên biên giới

• Sáng kiến giữa các thành phố

Loại hình di biến động

• Điểm sốt rét • Điểm sốt rét biên

giới • Các phòng khám

lưu động đã được lên lịch sẵn.

• Tình nguyện viên/ người lao động di biến động

• Phòng khám thân thiện

• Tình nguyện viên/ người lao động di cư, di biến động

• Phòng khám thân thiện • Giáo viên, tình nguyện

viên, cán bộ y tế thôn bản tại các bản biên giới v.v

• Lao động bị sốt rét tại trang trại

• Doanh trại quân đội và điểm tuần tra, kiểm tra

Nơi đi & quá cảnh Nơi đến/ nơi có nguy cơ

Ảnh: Nhà tạm của lao động di cư tại đồn điền cao su, tỉnh Attapeu, CHDCND Lào. Dr Bouasy Hongvanthong.

CÁM ƠN CÁC BẠN ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE!