modern yönetim yaklaşımı

56
Modern yönetim yaklaşımı Modern yönetim yaklaşımları, II. Dünya Savaşı’ndan sonra 1950-60’lı yıllarda gelişme göstermiştir. Neoklasik yönetim yaklaşımına paralel gelişme göstermiştir. Bu yaklaşımın temelini oluşturan akımlar sistem yaklaşımı ve durumsallık yaklaşımıdır. 15.01.22 1

Upload: iona-abbott

Post on 15-Mar-2016

208 views

Category:

Documents


4 download

DESCRIPTION

Modern yönetim yaklaşımı. Modern yönetim yaklaşımları, II. Dünya Savaşı’ndan sonra 1950-60’lı yıllarda gelişme göstermiştir. Neoklasik yönetim yaklaşımına paralel gelişme göstermiştir. Bu yaklaşımın temelini oluşturan akımlar sistem yaklaşımı ve durumsallık yaklaşımıdır. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: Modern yönetim yaklaşımı

Modern yönetim yaklaşımıModern yönetim yaklaşımları, II. Dünya

Savaşı’ndan sonra 1950-60’lı yıllarda gelişme göstermiştir.

Neoklasik yönetim yaklaşımına paralel gelişme göstermiştir.

Bu yaklaşımın temelini oluşturan akımlar sistem yaklaşımı ve durumsallık yaklaşımıdır.

24.04.23 1

Page 2: Modern yönetim yaklaşımı

Sistem yaklaşımının doğuşu1950’lerden günümüze kadarki dönem bir

sentez ve gelişme dönemidir.Psikoloji, sosyoloji, antropoloji gibi bilimlerin

gelişmesinden ve sistem kavramından yararlanılmıştır.

Çağdaş yönetim ve organizasyonlar, sistem yaklaşımlarından esinlenerek tasarlanırlar.

24.04.23 2

Page 3: Modern yönetim yaklaşımı

Sistem yaklaşımının doğuşuBu teorinin en önemli özelliği, analitik bir

temele sahip olmasıdır.Organizasyonların karmaşık yapıya sahip

olması kesin kurallarla yönetilmesini zorlaştırdığı için yeni boyutlar gündeme gelmeye başlamıştır.

Sistem anlayışı çok eskilere dayanmaktadır.

24.04.23 3

Page 4: Modern yönetim yaklaşımı

Sistem yaklaşımının doğuşuSistem kavramının önemi, Hawthorne

araştırmalarından anlaşılmıştır.İlk olarak biyoloji biliminde ele alınmıştır.Ludwig Von Bertalanffy tarafından “Genel

sistem teorisi”nde her olayı belli bir çevre içinde başka olaylarla ilişkili olarak incelemenin olayları anlama, tahmin ve kontrol etme açısından daha etkin olduğu ileri sürülmüştür.

24.04.23 4

Page 5: Modern yönetim yaklaşımı

Modern Yönetimin İlkeleri Klasikler örgütü sadece biçimsel olarak,

neoklasikler ise doğal olarak incelemişlerdir. Hâlbuki örgütler böyle ayrıştırmak yerine bir bütün olarak incelenmelidir. Bu, modernlerin sentez özelliğidir.

Klasikler akılcılıkla (bilimsel yöntemlerle) neoklasikler ise sınırlı deneyimlerle yola çıkmış ve örgütü bölümlere ayırarak tek bir yanını incelemişlerdir. Oysa örgütü bütün olarak düşünüp sorun çözme metodolojisi uygulanmalıdır.

Page 6: Modern yönetim yaklaşımı

Modern Yönetimin İlkeleri Her örgüt bir sistemdir. Her sistemin de

alt sistemleri vardır Her örgüt bir çevre içindedir ve örgüt

çevreden mutlaka etkilenmektedir Modern yönetim kuramı klasikler ve

neoklasikler gibi sadece ticari örgütleri değil, sosyal örgütleri de yapısında toplayarak bunları analiz eder, yaptırım ve bildirimlerde bulunur.

Page 7: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM YAKLAŞIMISistem: birbirine bağımlı olan iki veya

daha fazla parça ve alt sistemlerden oluşan, çalışma ve özellikleri itibariyle belirli bir sınırı olan örgütlenmiş ve bölünmez bir bütündür.

Sistemi oluşturan 3 ana nokta:Parçalar mutlaka birbiriyle ilişkili olacak,Parçalar mutlaka birbiriyle uyumlu olacak,Çalışırken bir bütün oluşturacaklar.

Page 8: Modern yönetim yaklaşımı

Sistem kavramı ve özellikleriAlt birimlerden oluşur.Alt birimler arasında tanımlı ilişkiler vardır.Belirli bir amacı gerçekleştirmeye yöneliktir.Belirli bir sınırı vardır.İç ve dış çevresi vardır.İç ve dış çevre ile etkileşim içindedir.Girdileri, işleyişi, çıktıları, dengesi ve denetimi

vardır.Anlamlı bir bütündür.

24.04.23 8

Page 9: Modern yönetim yaklaşımı

Sistem yaklaşımıTemelinde sistem olarak ele alınan bütünün

amacını gerçekleştirmesi vardır.Önemli olan bütündür, parçalar bu bütüne

katkıda bulunduğu ölçüde önemlidir.Yönetimde sistem yaklaşımı denildiği zaman,

yönetim olaylarını ve bu olayların meydana geldiği birimleri birbiriyle ilişkili bir şekilde ele alan yaklaşım anlaşılmaktadır.

24.04.23 9

Page 10: Modern yönetim yaklaşımı

Sistem yaklaşımı

Örgütsel sistemi oluşturan parçalar olarak;insan unsuru (çalışanlar), makineler, maddi kaynaklar, görevler (görev

tanımları), formal yetki ilişkileri ve küçük informal gruplar

sayılabilir.Bütün bu parçalar, örgütün amaçlarını

gerçekleştirmek üzere iletişim ve karar verme süreçleriyle birbirlerine bağlanmışlardır. Örgüt ana sistemdir.

24.04.23 10

Page 11: Modern yönetim yaklaşımı

Sistem yaklaşımıYönetimde sistem yaklaşımını kullanmanın

sağladığı üstünlükler;Klasik yönetim teorisinin katılığı ve kapalılığından

kurtulmanın mümkün hale gelmesiNeo-Klasik yönetim teorisinin bulgularını daha

etkili bir şekilde uygulamaya olanak hazırlamıştır.Kendi sisteminin bağlı olduğu alt sistemleri ve

çevre koşullarını da anlama imkanı vermiştir.Kendi sisteminin amaçlarını, daha geniş bir

sistemin amaçlarıyla ilişkilendirme fırsatı vermiştir.

24.04.23 11

Page 12: Modern yönetim yaklaşımı

Basit Sistem Modeli

24.04.23 12

SİSTEMİN DIŞ ÇEVRESİGİRDİİnsan gücü, mal, enerji, hizmet, teknoloji, kalite, hammadde, maliyet, bilgi üretim süresi,…

ÜRETİM SÜRECİ(Girdileri çıktılara

dönüştürme süreci)

MALVE

HİZMETSistemin sınırları

Sonuçlarla hedeflerin görüntülenmesi : Geri bildirim

Page 13: Modern yönetim yaklaşımı

Sistem Nasıl Çalışır?Girdi: Her sistemin bir girdisi vardır. Üretim

işletmeleri için bu girdi hammaddedir. Çıktı kalitesi için girdinin kalitesi son derece önemlidir.

Süreç: Bütün analizlerin yapıldığı, girdilerin işlendiği bir yoğrulma aşamasıdır. Sürecin içinde örgütün kültürü (genel olarak yapılan işlerdeki tarz) ve iklimi (örgütün havası) vardır. Süreç doğru çalışmadığı zaman örgütsel bozukluklar başlar

Page 14: Modern yönetim yaklaşımı

Sistem Nasıl Çalışır?Çıktı: Çıktılar işletmenin hayatını devam ettiren

ana noktalardır. Süreç sonunda + veya –çıktı olarak iki türlü çıktı alınabilir. Çıktı + ise girdi pozitiftir ve süreç de olumlu işlemiştir. Ancak çıktı – ise sorun büyüktür

+ (pozitif) girdi - + (pozitif) süreç- + çıktı+ (pozitif) girdi - - (negatif) süreç - - çıktı- (negatif) girdi - - (negatif) süreç - - çıktı- (negatif) girdi - + (pozitif) süreç- + çıktı

Page 15: Modern yönetim yaklaşımı

Sistem yaklaşımı ile ilgili temel kavram ve özelliklerSistem ve alt sistemlerKapalı ve açık sistemlerHer sistem bir çevrede faaliyet gösterirSistemin sınırlarıEntropi-Negatif entropi (Negentropi)Değişkenler ve parametrelerDengeli durum ve dinamik dengeGirdi-çıktı ve geri beslemeDeğişik girdi-çıktı ilişkisi

24.04.23 15

Page 16: Modern yönetim yaklaşımı

Sistem ve Alt Sistem İlişkisi

Her sistem, kendini meydana getiren daha küçük sistemlerden oluşur

Mekanik, biyolojik ve sosyal bütün sistemlerin çeşitli alt sistemleri vardır.

İşletme sistem, pazarlama onun alt sistemidir.Sistem hiyerarşisi:

Süper sistem Supra sistem Sistem Alt sistem

24.04.23 16

Page 17: Modern yönetim yaklaşımı

Açık ve kapalı sistemlerHer sistem, belirli bir çevrede faaliyet gösterir.Eğer sistem ile sistemin içinde faaliyet

gösterdiği çevre arasında enerji, malzeme ve bilgi-alışverişi varsa bu tür sistemler açık sistem olarak adlandırılır.

Biyolojik ve toplumsal sistemler açık sistemlerdir.

24.04.23 17

Page 18: Modern yönetim yaklaşımı

Açık ve kapalı sistemlerAçık sistemlerin özellikleri:

Büyüme yeteneği.Diğer sistemlerden girdi alır, ürüne dönüştürür,

çıktı verirler.Kendilerini koruma eğilim ve yeteneği.İç ve dış çevreleriyle etkileşim.Bir başka sistemin alt veya üst sistemidirler.

24.04.23 18

Page 19: Modern yönetim yaklaşımı

Açık ve kapalı sistemlerKapalı sistemler, çevresiyle etkileşim ya da girdi-

çıktı alış verişi olamayan sistemlerdir.Kendi başına süreklidir ve dışarıdan enerji ve

kaynak almaz.Çevreleriyle ilişki içine girmeye ihtiyaçları

yoktur.Kalorifer, klima, çalar saatler yarı kapalı

sistemlere örnektir.

24.04.23 19

Page 20: Modern yönetim yaklaşımı

Doğal-Yapay Sistemler

Büyüklüğü, amacı, yapı ve işleyişi insan tarafından tasarlanmayan sistemler doğal sistemlerdir.Güneş sistemi

Büyüklüğü, amacı, yapı ve işleyişi insan tarafından tasarlanan sistemler yapay sistemlerdir.Bilgisayarlar

24.04.23 20

Page 21: Modern yönetim yaklaşımı

ÇevreBir sistemin içinde faaliyet gösterdiği ortam

anlamında kullanılır.Sistemin sınırları dışında kalan her şey

çevreyi oluşturur.Çevrenin önemi,

sistemi ve işleyişini etkileyecek potansiyeli taşımasından ileri gelmektedir.

24.04.23 21

Page 22: Modern yönetim yaklaşımı

Sistemin sınırları

Sınır, sistemin iç yapısına ilişkin değişkenleri, sistemin çevresine ilişkin faktörlerden ayırır.

Sistemin nerede başlayıp nerede bittiğini gösterir.

Sosyal sistemlerde, örneği örgütlerde sınırları belirlemek zordur.

24.04.23 22

Page 23: Modern yönetim yaklaşımı

Sistemin Kesin Sınırları vardır

Her sistemin, bir sınırı ya da bir büyüklüğü vardır. Sistemin büyüklüğü, onun gücünü gösterir. Kapalı sistemlerde sınırlar katı olduğu için, bu sistemlerin kendiliğinden büyümesi beklenemez. Oysa, açık sistemler, değişik yol ve yöntemlerle büyüyüp güç kazanabilirler. Aşağıdaki şekil, başlıca büyüme türlerini simgelemektedir:

Page 24: Modern yönetim yaklaşımı
Page 25: Modern yönetim yaklaşımı

Değişkenler ve Parametreler

Bütün sistemlerde sistemin yapısını ve işleyişini etkileyen faktörler vardır.

Bu faktörlerden sistem içinde olanlara değişken,

Sistem dışında olanlara parametre denir.

24.04.23 25

Page 26: Modern yönetim yaklaşımı

Sistemin çevresiİşletmenin yakın çevresi

İşletme çalışanları,İşletmenin kullandığı teknoloji,İşletme ortakları,İşletmenin tüketicileri,İşletmenin rakipleri

İşletmenin dış çevresiEkonomiDevletKanunlar,Çok uluslu işletmelerKüresel ekonomiKüresel bilgi ağı

24.04.23 26

Page 27: Modern yönetim yaklaşımı

Sistemin bozulması - ENTROPİEntropi, sistemlerin bozulma eğilimlerini ifade

eder.Bozulan sistemin dengesini yeniden kurmak

için gerekli önlemlerin alınması gerekir (negentropi-olumsuz entropi).

Aksi taktirde, sistem giderek dengesini yitirir, karışıklık ve aksamalar artar, faaliyetler anlamını yitirir ve sistem tamamen durur.

24.04.23 27

Page 28: Modern yönetim yaklaşımı

Sistemlerde dengeli durum ve dinamik denge

Açık sistemlerde dinamik bir denge vardır. Bunu sağlayan geri beslemedir. Bu durum olumsuz entropi ile ilgilidir.

Sistemlerin değişen çevre koşullarına uyum gösterme yeteneğine DİNAMİK DENGE denir.

24.04.23 28

Page 29: Modern yönetim yaklaşımı

Girdi, Çıktı ve GeribeslemeGirdi, sistemin belirli bir düzeyde faaliyet

gösterebilmek için çevresinden aldığı her şeydir. Bu girdiler belirli bir teknolojik düzeyde (process, süreç) çıktı haline (mal veya hizmet) çevrilir. Çıktılar da tekrar sistemin dışındaki çevre faktörlerine verilir. Geri besleme, yukarıdaki akışın normal ve kesintisiz olmasını sağlamak amacıyla çıktı ve süreç safhalarından girdi safhasına doğru olan bir bilgi ve veri akışını ifade eder. Bu akış sistemin dengeli durumunu koruması açısından önemlidir.

24.04.23 29

Page 30: Modern yönetim yaklaşımı

Girdi, Çıktı ve Geribesleme

24.04.23 30

Şu hale göre input-süreç-output-feedback akışı sayesinde açık sistemler hem dengeli duruma ulaşırlar, hem de çevresel değişmelere göre dinamik bir denge gösterirler. Bunu sağlayan geri beslemedir. Geri besleme sayesinde sistem faaliyetlerini değerleme ve gerekirse ayarlama imkanını bulur.

Page 31: Modern yönetim yaklaşımı

Sistem türleriMekanik-biyolojik-sosyal sistemlerDeterministik ve probabilistik sistemlerUyumcu-öğrenen sistemler

24.04.23 31

Page 32: Modern yönetim yaklaşımı

Mekanik-biyolojik-sosyal sistemlerMekanik sistemler kapalı ya da açık sistemlerdir.

Entropiye maruz kalır. (Otomobil, bilgisayar, saat)

Biyolojik ve sosyal sistemler ise açık sistemlerdir.Biyolojik sistemler de açık sistemler olmasına

rağmen bir süre sonra entropi etkisi ile faaliyetlerini durdururlar. (bitkiler, hayvanlar, insanlar)

Organizasyonlar sosyal sistemlerdir. (aileler, dernekler vb)

24.04.23 32

Page 33: Modern yönetim yaklaşımı

Deterministik ve probabilistik sistemler

Bir sistem verilen talimat doğrultusunda faaliyetini sürdürüyorsa, çıktı önceden tahmin edilebiliyorsa ve çıktı da bir değişme beklenmiyorsa deterministik sistemdir.

Çıktı değişir bir özellik gösteriyorsa, şans olayına bağlı olarak çıktının alacağı değer değişiyorsa probabilistik sistemdir.

24.04.23 33

Page 34: Modern yönetim yaklaşımı

Deterministik ve probabilistik sistemler

Sistem tipi Basit Kompleks Çok kompleksDeterministik Hesap makinesi

TeypBilgisayarRadar kontrollü kıtalararası füzeler

Henüz yok

Probabilistik Para yuvarlama (Yazı-Tura)

Hisse senedi piyasasında spekülasyon

Ekonomik sistemİnsan beyni

24.04.23 34

Sistem kompleksliği

Page 35: Modern yönetim yaklaşımı

Uyumcu-öğrenen sistemlerEğer bir sistem çevresi ile olan bilgi alış-

verişi sonucu çevredeki değişmelere göre kendi işleyişini değiştirip çevresi ile dengeyi koruyorsa bu sistemlerden söz edilir.

24.04.23 35

Page 36: Modern yönetim yaklaşımı

Bir sistem olarak organizasyon

İşletme sistemi hem yapay hem de çevresinden olumlu ya da olumsuz olarak etkilenen açık bir sistemdir.

Yönetim kararları, iç çevre değişkenleri ve dış çevre değişmezlerinin etkisinde alınır.

24.04.23 36

Page 37: Modern yönetim yaklaşımı

Sistem yaklaşımının başlıca süreçler ve ilgili değer yargıları açısından özelliği

Tablo, sistem yaklaşımının özelliğinin klasik ve neo-klasik yönetim teorileri ile birlikte ve karşılaştırmalı olarak incelemesini göstermektedir.

24.04.23 37

Yönetim Teorisi

Organizasyon Yapısı Başlıca Süreçler

İlgili Değer Yargıları

Klasik • Ayrıntılı görev tanımları

• Departmanlaşma• Hiyerarşi

• Amaçlar• Planlama• Organizasyon• Emir-Komuta• Karar verme

• Rasyonellik• Başarı• Çok çalışma• Tüketim değil

tasarrufDavranışsal

• İnformal organizasyon

• Kararlara katılma

• İnformal küçük gruplar

• Duygular• Anlama• Doğruluk

Sistem • Bilgi işleyen bir birim olarak organizasyon

• Açık sistem• Bilgi akışı• Kontrol• Alt sistemler arası

ilişkiler

• Bilgi/Haber• Bilgi işleme• Karar verme

• Açıklık• Gestalt

(Bütüncülük)

Page 38: Modern yönetim yaklaşımı

Sistem yaklaşımının yönetim bilimine katkıları

İç ve dış çevre koşulları.İşletmeye bütün bir sistem olarak bakış.Alt ve üst sistemin uyum zorunluluğu.Sinerji kavramı.Birbirini destekleyen fiziksel, finansal, bilgi

akımı.Çevresel değişikliklere uyumda bazı köklü

değişiklik gerekliliği.

24.04.23 38

Page 39: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKUL

OKULA UYGULAMAEğitimin çok yönlü bir girişim oluşu ve

örgütlerin çok gruplu bulunuşu, bu örgütleresistem yaklaşımını zorunlu kılmaktadır

(Bursalıoğlu, 1978). Kuşkusuz, sistemcigörüşler, genel yönetime olduğu kadar eğitim

yönetimine de yeni bir anlayış getirmiş ve

24.04.23 39

Page 40: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKUL

eğitim kurumlarının açık bir toplumsal sistem olarak incelenmesine yol açmışlardır. (Kaya, 1979).

Okul, açık bir toplumsal sistem olarak çevresinden ve bir alt okuldan girdiler alır,

bunları işleyerek çevreye ve üst okullara verir (Şekil 2).

24.04.23 40

Page 41: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKUL

Okulun girdileri: İnsan (öğrenci, öğretmen/öğretim elemanı, öğretime yardımcı

personel, yönetici, idari personel vs.), bilgi (amaçlar, ilkeler, değerler, programlar vs.),

teknoloji (bilgisayar, görsel-işitsel araçlar, makineler, diğer öğretim araç-gereçleri vs.),

finansman (genel ve özel bütçeden devlet katkıları, yardım, bağış, vakıf, döner sermaye

24.04.23 41

Page 42: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKULİşleme (değişim/dönüşüm) Süreci: İnsan

(öğretmen/öğretim elemanı, öğretimeyardımcı personel, rehber öğretmen, sosyal hizmet uzmanı

vb., yönetici, idari personel),yapı (sınıf düzeyleri, bölümler, örgütsel hiyerarşi, vs.), yönetim

(yönetim görevleri,süreçleri, işlemleri vs.), eğitim öğretim süreçleri, fiziki yapı ve

teknoloji (binalar,sınıflar, laboratuarlar, atölye/işlikler, resim-müzik-spor

salonları, kütüphane, bilgisayar,görsel-işitsel araçlar, makineler ve diğer araç ve gereçler, vs.).

24.04.23 42

Page 43: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKUL

Çıktılar: Eğitilmiş öğrenciler, ürünler (gazete, dergi, kitap, malzeme vs., hizmetler (proje, toplantılar-panel, sempozyum vb.) vs., para (vakıf, döner sermaye vs.).

Bir açık sistem olarak okul girdi-işleme-çıktı doğrusal çizgisinden sonra çıktılar için enformasyona ihtiyaç duyar. Bunu da dönüt (geri bildirim, geri besleme) yoluyla sağlar.

Okul aldığı dönüt yolu kendisi besleyerek, daha başarılı olacak ve böylelikle varlığını geliştirerek sürdürecektir.

24.04.23 43

Page 44: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKUL

Açık sistemi girdi-işleme-çıktı-geri bildirim biçimindeki çembersel bir modelle okula uyguladıktan sonra, onu karakterize eden bazı kavramların da okula uygulanması gerekir. Sistemin açıklığı okula uygulandığında, okulun özellikle öğrenci girdisi bakımından her öğrenciye açık olması demektir. Zorunlu öğrenim basamağında okul her öğrenciyi almak durumundadır. Eğer okul girdilerin tamamını alabilecek kapasiteye sahip değilse ya da istihdam talebi azsa, sistem sınırları ile onları seçme ve eleme işlemine tabi tutar.

24.04.23 44

Page 45: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKUL

ÖSYM, Anadolu Liseleri Sınavları bunlara örnek gösterilebilir. Diğer taraftan, yönetim açısından yönetilenlerin karara katılması da sistemin açıklığına ilişkindir. Bir okulda bulunan öğretmen/öğretim elemanı ile diğer personelin yanında öğrencilerin, hatta okulun dış çevresinden gelen öğrenci velisi, dernek/sendika başkanı, yerel yöneticiler gibi kişilerin okulun yönetimine katılması, okulun açıklık derecesini belirler.

24.04.23 45

Page 46: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKUL Okullar çevrelerine uyum sağlayabilmek için yenilik

ya da reform yapmak zorundadırlar. Bu konu aynı zamanda çevrenin de okuldan beklentisidir. Okul da bu beklentiye tepki vermek zorundadır. Bu durumu bir taraftan uyum mekanizması yolu ile sağlarken, diğer taraftan da dinamik dengeler oluşturması gerekir. Bunu yaparken enerji kaybederler. Okul bu kaybı gidermek için dış çevreden tanınmış ve kaliteli kişileri okula çekmeye çalışırlar.

24.04.23 46

Page 47: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKULBunun için gerekirse sistem ödüllerini devreye

sokarlar. Eğitimsistemimizde bu durum daha çok özel okullar ile

üniversitelerde görülmektedir. Okul,kayıplarının bir kısmını da mezunlarını sisteme katmak, yani negatif entropi yolu ile sağlar. Eğitim sistemlerinde negatif entropi ile eleman sağlama en çok üniversitelerde görülür. Yeterli girdinin öğretim personeli bakımından sağlanamaması, hem öğretmenlerin hem de öğretim elemanlarının kalabalık sınıflarda ve çok sayıda derse girmelerini gerektirmekte; bu da, özellikle üniversitelerin araştırma görevini aksatmakta ve sistemin aşınmasına neden olmaktadır.

24.04.23 47

Page 48: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKUL Bir okul sisteminin amaçları çevresinin sosyal,

ekonomik ve politik ihtiyaçlarına göre şekil alır. Okul bu ihtiyaçlara yönelik olarak yeni amaçlar, bunlara bağlı olarak da yeni bilgi, beceri ve davranışlar üretmek durumundadır. Okul sisteminin bu tür değişmeleri izleyecek ve onları karşılayacak araştırma-geliştirme çalışmalarına girmesi, bunun içinde alt sistemlerinde ilgili birimleri oluşturması gerekir. Okulun araştırma birimleri bunu yaparken en çok çevreden alacağı dönütler yolu ile elde edeceği enformasyondan

Yararlanır.

24.04.23 48

Page 49: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKULOkul bir sistem olarak çevresine uyum

sağlayabilmek için çevreden gelen beklentileri dış perspektif açısından görmeye çalışır. Diğer taraftan, okul, sistem içindeki beklentileri de iç perspektif açısıyla değerlendirir ve kararlarına katar. sistem perspektifi, dönüt yolunun işletilmesine paralel çalışır. Bunun için, dışa ve içe bakış olan sistem perspektifi sistem açıklığının en önemli göstergelerinden biridir. Okulun amaçlarının en önemlilerinden biri de, aldığı öğrenciyi çevresinden

farklılaştırmaktır.

24.04.23 49

Page 50: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKUL Eğitim sistemimizin amaçları arasında yer alan,

“Türk milletinin millî, ahlakî, insanî, manevî ve kültürel değerlerini

öğrenciye benimsetme, korutma ve geliştirme” konusu da okulda gerçekleşeceğine göre; okul, farklılaştırmanın hangi hususlarda, ne zaman ve nasıl yapılacağını iyi tartmak zorundadır. Burada ayırt edilecek bir nokta da, farklılaştırma görevinin sadece öğrenciyi çevre geleneklerinin etkisinden kurtarmayla sınırlı olmadığıdır.

24.04.23 50

Page 51: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKUL Bu açıklamaların ışığında, okullarına açık sistem

yaklaşımını seçen eğitim yöneticilerinin her şeyden önce örgüt-çevre bağımlılığını anlamaları ve kabul etmeleri gerekmektedir. Sonra, bu iki sistemin birbirlerine olan bağımlılık ve katkılarını dengeleştirmeleri gelmektedir (Bursalıoğlu, 975). Çevresiyle karşılıklı bir etkileşim içinde olan bu tip bir okula “Topluluk Okulu” ismi verilmektedir.

24.04.23 51

Page 52: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKULOkul-Çevre ilişkilerinin eğitim sistemimizdeki

yasal yeriEğitim sistemimizde, yasal düzenlemeler

bakımından okul-çevre ilişkilerine oldukça önem verildiği görülmektedir.

yurt içi ve yurt dışı kurumlarla işbirliği yapmak. ülke, yöre ve çevre ihtiyaçlarının gözönüne

alınması. ilgili diğer kuruluşlarla işbirliği yapma ve çevre

sorunlarına Çözüm getirici önerilerde bulunma.

24.04.23 52

Page 53: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKULSONUÇ Geleneksel örgüt kuramları insan örgütünü kapalı

sistemler olarak görme eğiliminde olagelmişlerdir. Bu eğilim örgütsel ortamların değişikliği ve örgütlerin çevreye bağımlı oluşlarının göz önüne alınmamasına yol açmıştır. Oysa açık sistem kuramı ile örgüt-çevre ilişkisi ön plana çıkmıştır. Açık sistem kuramı öte yandan, örgütsel kalıbı oluşturan girdi-dönüşüm-çıktı ve yeniden girdi alma devrelerini tanımlama ve ayırma ile işe başlar.

24.04.23 53

Page 54: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKUL

Özel bir açık sistem olarak örgütlerin kendilerine özgü özellikleri vardır. Ama bütün açık sistemlerle diğer ortak özellikleri paylaşırlar. Bu özellikler arasında çevreden enerji alma, işleme ya da alınan enerjinin sistem özelliği olarak bir tür ürüne dönüştürülmesi, o ürünün çevreye iletilmesi ve

sistemin çevredeki kaynaklardan enerjisini yenilemesi vardır.

24.04.23 54

Page 55: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM OLARAK OKUL Açık sistem kuramı genel yönetime olduğu kadar,

eğitim yönetimine de yeni bir anlayış getirmiş ve eğitim kurumlarının açık bir toplumsal sistem olarak incelenmesine yol açmıştır. Ancak, eğitim kurumlarına açık sistem teorisinin uygulanması çok önemli görülmekle beraber, diğer yeni yaklaşımların da bilinmesi ve bunlardan da

yararlanılması gerekmektedir.

24.04.23 55

Page 56: Modern yönetim yaklaşımı

SİSTEM KAVRAMI,ÖĞELERİ VE TOPLUMSALSİSTEM OLARAK OKUL

Doç. Dr. Osman TİTREK

HAZIRLAYANLAR

ORHAN ELMAS İSMAİL AKTAŞ

24.04.23 56