ndihma e pare trauma abdominale
TRANSCRIPT
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
1/35
14-Aug-13 1
NDIHMA E PAR;TRAUMA E ORGANEVE DIGJESTIVE
Prof. Assoc. Dr. Avdyl Krasniqi
QKUK; Klinika e Kirurgjis
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
2/35
14-Aug-13 2
DEFINICIONI
Ndihma e par sht shkathtsi e dhnjes s ndihmsurgjente n vendin e akcidentit, bazuar n parimet e
pranuara t mjeksis, me mjetet dhe materialin q kaqlluar n disponim n at koh.sht metod e aprovuar e trajtimit t rastit urgjent
para se ai t merret nn prkujdesje t mjekut.
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
3/35
14-Aug-13 3
QLLIMI I NDIHMS S PAR
Trajtimi adekuat i rastit urgjent me qllim t: Mbajtjes s jets; Parandalimit t prkeqsimit t gjendjes s saj; Promovimit t shrimit n fazn e cila mund t jet
periudha m kritike.
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
4/35
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
5/35
FAZAT E NDIHMS S PAR
FAZA ZERO: VLERSIMI DHE MENAXHIMI IHAZARDIT
FAZA 1: VSHTRIMI PRIMAR A: (AIRWAY) RRUGT E FRYMMARRJES
B: (BREATHING) FRYMMARRJA C: (CIRCULATION) QARKULLIMI
FAZA 2: MENAXHIMI FAZA 3: FOKUSIMI N LNDIME SIPAS
SISTEMEVE
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
6/35
FAZA 3: FOKUSIMI N LNDIME SIPASSISTEMEVE
Fokusimi n lndimet tjera; Fillohet nga koka dhe shkohet teposht
Deformitete Ndieshmri Grvishtje Lndime tjera
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
7/35
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
8/35
14-Aug-13 8
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
9/35
Figure 6-3
Prkufizimi i abdomenit
Diafragma
Muri perparem iabdomenit
Eshtrat e pelvikut
Shtylla kurrizore
Muskujt e barkut dheijeve
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
10/35
figure 13-23
Anatomia e siperfaqs s abdomenit
Kuadrantet
Siprmdjatht, majt
Poshtmdjatht, majt
Ksifoidi
Simfiza pubis
Umbilikusi
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
11/35
14-Aug-13 11
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
12/35
14-Aug-13 12
Lndimet m t shpeshta t
trafikut Trauma e koks
Trauma kurrizore
Trauma e gjoksit Trauma abdominale
Trauma gjymtyreve (ekstremiteteve)
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
13/35
14-Aug-13 13
Mekanizmi i lndimit
Modeli i lndimit n aksidente t trafikut
1. Koka
2. Gjoksi
3. Abdomeni
4. Kofsha
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
14/35
14-Aug-13 14
Mekanizmi i lndimit
Modelet e lndimit n aksidente me kmbsor
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
15/35
15
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
16/35
Lndimet abdominale
Mund t shkaktojn dmtime torganeve t brendshme dhe gjakderdhjenga vazot e mdha t gjakut
Zorrt dhe organet tjera abdominalemund t dalin jasht nga plagt e hapura
Ndihma mjeksore duhet ofruarmenjiher
Gjakderdhja, shoku dhe dmtimiorganeve mund t shkaktojn vdekjebrenda nj kohe t shkurt
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
17/35
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
18/35
14-Aug-13 18
Trauma barkut
- Trauma e mbyllur
- Trauma deprtuese (shpuese)
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
19/35
Lendimet e mbyllura te abdomenit
Zorra
Mezenteriumi
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
20/35
Lndimet abdominale
Shenjat dhe simptomet
Dhimbje e fort abdominale dhe
ndieshmri n dhimbje
Dalja organeve jasht apo plag t
hapura
Nauzea dhe vjellja (posarisht gjak)
Shtangimi muskujve abdominal Simptomet e shokut
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
21/35
Lndimet abdominale- simptomet dheshenjat
Barku I fryr dhe forma erregulluar
Grvishtje n bark dheregjionin e ijeve
Ndieshmri dhe dhimbje npalpacion
Dhimbja edhe n regjionetjasht vendit t lndimit
Dhimbja referuese n rajonine krahut
Mbrojta muskulare
Pozita e fetusit; kmbet elakuara n gjunj dhe kofsh
Pulsi periferik i dobsuar
Muri I barkut I shtanguar Nauzea, vjellja, hematemeza
Frymmarrja shpejtuar,siprfaqsore
Pulsi shpejtuar
Plag t hapura dhepenetruese
Dalja organeve-zorrs jashtprmes plags s hapur
Gjaku n urin
Molisje e prgjithshme e
skajshme Etja
Shtypja e ult e gjakut
21
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
22/35
14-Aug-13 22
Para dhnjes s ndihms s par
Vlersimi i Vendit
Bni kontrolln pr t
gjitha rreziqet
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
23/35
14-Aug-13 23
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
24/35
14-Aug-13 24
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
25/35
14-Aug-13 25
Vlersimi i vendit tngjarjes
Prioriteti absolut n kujdesin Paraspitalor
Sigur ia nradhtpar
Heronj t vdekur nuk mund tshptojn jetra
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
26/35
26
Shrbimet e emergjencs
Emri dhe numri telefonit
Trego vendin e sakt takcidentit
Llojin e incidentit
Serizitetin e incidentit
Numrin e t lnduarve
doherduhet dhninfo rmac ionet nvij im :
MOS NDRPREJ TELEFONIN DERISA TTHON T NDRPRESH !
26
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
27/35
Lndimet abdominale
Ndihm par
Vendosja e pacientit n ba t rrafsht n
pozit n shpin
Vendosja e jastekut apo rollns nn gjunjpr t ndihmuar relaksim t muskujve
Koka dhe shpatullat ngriten pr t ndihmuar
frymmarrjen
Largohen rrobet prreth plags apoorganit t dalur jasht
Mbulimi i organeve me fasha t mdha
sterile t lagura me tretje fiziologjike apo
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
28/35
Nuk duhet:
Me sondue plagn dhe
As me provue per te nxjerr trupat e huajnga barku
Nse ndonj organ sht shkputur
nga trupi, merre me duar t, dorza
sterile (mundsisht) dhe vendose mbi
barkun e pacientit.
14-Aug-13 28
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
29/35
Lndimet abdominale
Nuk duhet tentuar pr t rivendosur
organet e dalura jasht
Asgj per goje t lnduarit
I lnduari mund t ankohet pr etje ttheksuar
Buzt dhe gjuha dhe hapsira e gojs duhet
t njomet me lecka t ftohta me uj t ftoht
Menjiher t krkohet ndihma mjeksore
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
30/35
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
31/35
Plagt e abdomenitm t rnda t
barkut jan ato ku objektet penetrojn
murin e abdomenit dhe shpojn
organet e brendshme apo ent e mdhat gjakut.
N kto raste gjakderdhja mund t jet
shum e rnd dhe vdekjeprurse.
14-Aug-13 31
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
32/35
Shkaktart tjer
http://www.trauma.org/index.php/main/image/685/C13http://www.trauma.org/index.php/main/image/754/C13 -
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
33/35
33
Evisceracioni organeve
S pari masat emergjencs mjeksore, pastaj:1. Mbulohet organi dalur me mbules sterile t lagur me
tretje apo uj steril mundsisht.
2. Mbi mbules vendoset material plastik apo t ngjashmpr t mbajtur t njomur dhe t ngroht.
3. Parandalimi shokut, monitorimi shenjave vitale t tlnduarit.
KURR MOS PREK ORGANET E DALURA DHE MOS
TENTO KTHIMIN E TYRE NBARK.
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
34/35
14-Aug-13 34
- Mbulo me fash sterile t lagur
- MOS RIVENDOS
- Rrjedhje e lart e oksigjenit
- Qasje intravenoze- Transport i shpejt
Trauma deprtuese (shpuese)
-
7/27/2019 Ndihma e Pare Trauma Abdominale
35/35
14 A 13 35
Shenjat dhe simptomet- Dhimbje
- Ngurtsia
- Mbrojtje
Trajtimi- Rrjedhje e lart e oksigjenit- Qasje I.V.
- Transport i shpejt
Trauma e topitur