หนา 18 วารสารวทยาลยราชสดา ปท 13

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ส�ารวจการใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต (TAB Telephony 1414) ของคนพการทางการเหน 2) ศกษาปญหาและอปสรรคในการใชบรการ ขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตของคนพการทางการเหน 3) เสนอแนวทางการพฒนาปรบปรงการใหบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต กลมตวอยางทศกษา คอ กลมคนพการทางการเหนทจดทะเบยนคนพการของกรมสงเสรมและพฒนา คณภาพชวตคนพการแหงชาต (พก.) ตงแต วนท 1 พฤศจกายน 2537 ถงวนท 31 กรกฎาคม 2557 และอาศยอยในจงหวดกรงเทพมหานคร โดยผวจยก�าหนดกลมตวอยางไดจ�านวน 359 คน เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบสอบถามพฤตกรรมการใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตและแนวทางการใหบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต ผลการศกษาพบวา พฤตกรรมการใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต กลมตวอยางสวนใหญใชบรการเปนประจ�า รจกการใหบรการจากค�าแนะน�าของเพอนมากทสด ปญหาของ ผทใชบรการเปนประจ�ามปญหาจากการใชงานอยในระดบนอย ปญหาของผทเคยใชบรการขอมลขาวสาร ในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตในบางครงและไมประสงคใชบรการอกตอไป/ไมใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตพบปญหาไมเคยพบการประชาสมพนธบรการทางเอกสารอกษรเบรลลมากทสด รองลงมาคอไมเคยไดยนการประชาสมพนธบรการทางวทย ผใชบรการเปนประจ�าทมระดบการศกษาแตกตางกนจะมปญหาการใชบรการแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 โดยพบวา ผใชบรการ เปนประจ�าทไมไดรบการศกษาและจบการศกษาในระดบประถมศกษาจะมปญหาจากการใชบรการนอยกวา ผใชบรการเปนประจ�าทจบการศกษาในระดบมธยมศกษา และแนวทางการใหบรการขอมลขาวสารในระบบ เดซผานระบบโทรศพทอตโนมตกลมตวอยางสวนใหญจะกลบมาใชบรการอกครงเมอมการแกไขปญหาแลว และจะกลบมาใชบรการอกครงเมอไดรบขอมลรายละเอยดการใชบรการ

ค�าส�าคญ: คนพการทางการเหน, บรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต, พฤตกรรม

การใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต 1414 ของคนพการทางการเหน

จกฤษณ ธนญชยากร1, เบญจพร ศกดศร2, อศวรา ศรรงเรอง3

1,2,3วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล

E-mail: 1sirmjbb10@windowslive.com

วารสารวทยาลยราชสดา ปท 13 หนา 19

ABSTRACT The purposes of this study were: 1) to survey the use of DAISY (Digital Accessible Information System) via automatic telephone system (TAB Telephony 1414) of persons with visual impairment; 2) to study the problems persons with visual impairment face when using the TAB Telephony 1414; and 3) to make recommendations for the improvement of TAB Telephony 1414. The participants were persons with visual impairment who registered with the Department of Empowerment of Persons with Disabilities since the 1st November 1994 until the 31st July 2014. All of the participants live in Bangkok. A questionnaire was used to collect the behavior of persons with visual impairment in using the TAB Telephony 1414 service and guidelines in providing the service. The results of this study revealed that most participants were frequent users who knew the service from friends recommendation and they had few problems in using the service. For those who had used the service and did not use it anymore as well as those who never used the service, it was found that they mostly never saw the announcement about the service in braille and radio advertisement. The differences in education levels of the frequent users in relation to the level of problems faced when using the service were found to be statistically significant at .05; users with not education and those with primary education were found to have few usage problems than those with secondary education. It was found that if the problems were solved and adequate information about the service is provided, users who previously used the service and currently do not use it anymore as well as those who never use the service would come back to use the service.

Keywords: persons with visual impairment, DAISY-on-telephone system, behavior

THE SURVEY OF TAB TELEPHONY 1414 OF PERSONS WITH VISUAL IMPAIRMENT

Jakkrit Thanchayakorn1, Benjaporn Saksiri2, Issavara Sirirungruang3 1,2,3Ratchasuda College, Mahidol University

E-mail: 1sirmjbb10@windowslive.com

หนา 20 วารสารวทยาลยราชสดา ปท 13

บทน�า การศกษาสถานการณของคนพการในปจจบนโดยกรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ แหงชาต (พก.) พ.ศ. 2557 พบวา ประเทศไทย มประชากรทเปนคนพการประมาณ 1.72 ลานคน คดเปนรอยละ 2.6 ของประชากรในประเทศไทย และไดส�ารวจจ�านวนคนพการ พบวาจ�านวนคนพการ ทางการเหนมจ�านวนสงถง 165,082 คน ซงมมากกวา คนพการประเภทอน เชน คนพการทางสตปญญา จ�านวน 115,154 คน คนพการทางจตใจและพฤตกรรม จ�านวน 100,030 คน คนพการทางการเรยนร จ�านวน 4,544 คน เปนตน และจากการส�ารวจคนพการทาง การเหนในป พ.ศ. 2553 พบวาคนพการทางการเหน มจ�านวน 92,528 คน ซงในระยะเวลา 4 ปตอมา พบวากลมคนพการทางการเหนมจ�านวนเพมขนถง 72,554 คน และอาจมแนวโนมทจะเพมขนเรอยๆ ประชากรกลมนจงเปนกลมเปาหมายอกกลมหนง ทควรจะไดรบการจดบรการและใหสวสดการสงคม ตามสทธตางๆ หรอตามทกฎหมายบญญตไวเพอให การพฒนาคณภาพชวตของคนพการสามารถด�ารงชวตเชนเดยวกบบคคลทวไป (Department of Empowerment of Persons with Disabilities, 2014) คนพการทางการเหนในประเทศไทยจ�านวน มากขาดโอกาสในการมองเหนสงตางๆ รอบตว และ ยงขาดโอกาสทจะท�าใหคนพการกลมนมการพฒนา คณภาพชวตทดขน แมวาคนพการทางการเหนจะสามารถรบรขอมลตางๆ ดวยการสมผสผานตวอกษร เบรลล และเครองพมพทสามารถเปลยนตวอกษรปกต ไปเปนอกษรเบรลลได แตไมใชคนพการทางการเหน ทกคนทจะสามารถอานและเขาใจอกษรเบรลลไดทงหมดยงคงมคนพการทางการเหนสวนมากทยงมขอจ�ากดในการเขาถงขอมลขาวสารในรปแบบของสอสงพมพ ท�าใหเกดอปสรรคในชวตประจ�าวนและขาดโอกาสในดานตางๆ เชน ดานการศกษา ดานการท�างาน เปนตน ดงนน หนงสอเสยงจงเปนทางเลอกหนง ทคนพการทางการเหนสามารถเขาถงขอมลขาวสาร แตดวยปญหาของหนงสอเสยงจ�าเปนตองใชคนชวย

อานหนงสอและตองใชเวลาในการอานแตละเลม จนจบถงเสรจสมบรณ ท�าใหตองใชระยะเวลามาก จงท�าใหผ ชวยอานหนงสอไมมเวลาไปอานหนงสอ และไมมจ�านวนคนมากพอส�าหรบการผลตหนงสอ เสยงใหเพยงพอกบความตองการของคนพการทาง การเหน (Buanlam, 2013) สมาคมคนตาบอดแหงประเทศไทยในฐานะ ทเปนองคกรผ แทนของคนพการทางการเหนทงประเทศไดตระหนกถงสถานการณปญหาในการรบรขอมลขาวสารและเหนความส�าคญดานการสงเสรมและขยายโอกาสในการรบรขอมลขาวสาร สมาคมคนตาบอดแหงประเทศไทยจงมงมนทจะด�าเนนการพฒนางานบรการดานตางๆ ใหมประสทธภาพมากขน ในป พ.ศ. 2549 สมาคมคนตาบอดแหงประเทศไทย ไดรบการสนบสนนจากกองทนเพอพฒนาเทคโนโลยคอมพวเตอรภาษาไทยส�าหรบคนตาบอด โดยเรมทดลองการใหบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต เพอมงใหผใชงานสามารถรบฟงขอมลขาวสารในรปแบบของหนงสอเสยงระบบ เดซผานทางระบบโทรศพทอตโนมต โดยเรมด�าเนนการค สายจ�านวน 30 ค สาย ข อมลทน�ามาให บรการประกอบดวย ขาวสารดานคนตาบอดและ คนพการ ขาวประจ�าวนและสาระนาร รวมทงการ น�าหนงสอเสยงจากหองสมดมาใหบรการ ซงในชวงแรกไดก�าหนดใหใชหมายเลข 02-2039100 ผลปรากฏวามคนพการทางการเหนใหความสนใจเขามารบบรการเปนจ�านวนมาก เฉลยเดอนละ 20,000 ครง จากการ ทมผใหความสนใจใชบรการเปนจ�านวนมากจงท�าใหเกดปญหาในการโทรเขาระบบเนองจากคสายเตม และ บางครงกไมสามารถโทรเขาได (Thailand Association of the Blind, 2010) ในป พ.ศ. 2551 ผ แทนจากสมาคมคนตาบอดแห งประเทศไทย ได เข าพบเพอหารอก บคณะกรรมการก จการ โทรคมนาคมแห งชาต (กทช.) เกยวกบแนวทางการใชเทคโนโลยสารสนเทศและโทรคมนาคมสนบสนนการพฒนาคณภาพชวตของคนพการทางการเหน คณะ

วารสารวทยาลยราชสดา ปท 13 หนา 21

กรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาตไดตระหนก ถงปญหาดงกลาวขางตน จงใหความรวมมอกบสมาคม คนตาบอดแหงประเทศไทย เพอด�าเนนงานสงเสรมและขยายโอกาสดานการรบรขอมลขาวสารผานชองทางการใหบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต (Trirattananukul, (2010) และ ไดรบการสนบสนนงบประมาณจากคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กทช.) ได อนมตหมายเลข 1414 ใหใชในโครงการดงกลาว เพอใหผใชบรการสามารถจดจ�าและใชบรการไดอยางสะดวกยงขน อกทงยงเพมจ�านวนคสายเปน 120 คสาย ท�าใหผ รบบรการสามารถรบฟงหนงสอเสยงและขอมลขาวสารตางๆ ไดอยางสะดวกยงขนและเพมศกยภาพในการใหบรการแกผใชงาน (Thailand Association of the Blind, 2010) ตอมาสมาคมคนตาบอดแหงประเทศไทยได รบการส งเสรมและสนบสนนจากส�านกงาน คณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กสทช.) ซงตระหนก ถงประโยชนในการเขาถงสทธการใหบรการและขาวสารตางๆ จงไดรวมจดท�าโครงการสนบสนนการขยายการใหบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตและระบบอนเทอรเนต ระยะ ท 2 (ธนวาคม 2553-เมษายน 2555) ซงเปนระยะตอเนอง และมการขยายจ�านวนคสายในการใหบรการจนมาถง ปจจบนเปนจ�านวน 300 คสาย และเพมหมวดหม ตลอดจนจ�านวนรายการของขอมลขาวสารใหมเนอหา ทหลากหลาย รองรบความตองการและความจ�าเปน ในการใชประโยชนของคนพการทางการเหนอยาง ครอบคลม โดยปรากฏวามผใชบรการเฉลยตอเดอนอยท 125,802 ราย แตอยางไรกตามยงพบปญหาในดานการเขาถงบรการ เชน จ�านวนคสายทใหบรการไมเพยงพอตอผใชบรการ ซงท�าใหผใชบรการโทรไมตดเนองจากคสายเตมหรอขดของ เปนตน (Thailand Association of the Blind, 2010) การใหบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตทเปนระบบรบฟงหนงสอ เสยงทางโทรศพททสามารถตอบสนองความตองการ

ของคนพการทางการเหนไดทกสถานทและทกเวลา ในระยะเวลาตอมาไดมการพฒนาคสายเพมมากขนถง 300 คสาย เพอรองรบการใชบรการของคนพการ ทางการเหนไดครอบคลมมากขนแตเนองจากปญหา ในการใหบรการพบวาการตดตอไปยงหมายเลขโทรศพท1414 ยงมความขดของในการตดตอสอสารท�าใหคนพการทางการเหนทตองการรบขอมลขาวสาร ไมสามารถเขาถงขอมลได ท�าใหพลาดโอกาสในการ พฒนาความรและศกยภาพของตนเอง ดงนน ผวจย จงมความสนใจทจะท�าการส�ารวจการใชสอบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผ านระบบโทรศพทอตโนมตหมายเลข 1414 ศกษาปญหาและอปสรรคการใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตและเสนอแนวทางการพฒนาปรบปรงการใหบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตทมประสทธภาพมากขน เพอใหคนพการทางการเหนสามารถใชบรการขอมล ขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต ใหเกดประโยชนสงสดเพอการสงเคราะหขอมลจากงานวจยไปส การพฒนาคณภาพชวตของคนพการ ทางการเหนใหมระบบการเขาถงขอมลขาวสารมากขน

วตถประสงคของการวจย 1. เพอส�ารวจการใชบรการขอมลขาวสาร ในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต 1414 ของ คนพการทางการเหน 2. เพอศกษาปญหาและอปสรรคในการ ใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผ านระบบโทรศพทอตโนมต 1414 ของคนพการทางการเหน 3. เพอเสนอแนวทางการพฒนาปรบปรงการใหบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต 1414 ของคนพการทางการเหน

วธด�าเนนการวจย ระเบยบวธวจย การศกษาวจย เรอง การใชบรการขอมลขาวสาร ในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตของคนพการ ทางการเหน เปนการวจยนเปนการวจยเชงส�ารวจ

หนา 22 วารสารวทยาลยราชสดา ปท 13

(Survey Research) ใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมเพอ 1) ส�ารวจการใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต 2) ศกษาปญหาและอปสรรคในการใช บรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต 3) เสนอแนวทางการพฒนาปรบปรงการใหบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต

ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย ประชากรและกล มตวอย างท ใช ส�าหรบการศกษาในครงน คอ คนพการทางการเหนทจดทะเบยนคนพการของส�านกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต (พก.) ตงแตวนท 1 พฤศจกายน 2537 ถงวนท 31 กรกฎาคม 2557 และอาศยอย ในจงหวดกรงเทพมหานคร จ�านวน 3,506 คน และไดก�าหนดกล มตวอยางโดยใชสตร Taro Yamane โดยก�าหนดความเชอมนทร อยละ 95 ไดจ�านวนกล มตวอยางทใช ในการวจยทงหมดจ�านวน 359 คน โดยเลอกกล มตวอยางจากบคคลทมาการประชมประจ�าเดอนของสมาชกสมาคมคนพการแหงประเทศไทยซงมการจดประชมเดอนละ 2-3 ครง โดยเกบรวบรวมขอมล ทงสน 4 เดอน

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลในการวจยครงน คอ แบบสอบถามพฤตกรรมการใชใหบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตและแนวทางการใหบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต เปนเครองมอในการรวบรวมขอมล โดยมรายละเอยดดงน แบบสอบถามประกอบดวย 5 สวน ดงน ส วนท 1 ข อมลส วนบคคลของผ ตอบแบบสอบถาม สวนท 2 ขอมลเกยวกบพฤตกรรมการใช

บรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนม สวนท 3 ปญหาของผตอบแบบสอบถามทใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต สวนท 4 ปญหาของผตอบแบบสอบถาม ทเคยใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตในบางครงและไมประสงคใชบรการอกตอไป/ไมใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต ส วนท 5 แนวทางในการใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต

การสรางและตรวจสอบคณภาพเครองมอ ผ ว จ ยท� าแบบสอบถามการส� ารวจการใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผ านระบบโทรศพทอตโนมตของคนพการทางการเหนและใหอาจารยทปรกษาและอาจารยผ ทรงคณวฒ ตรวจสอบความครอบคลมของเนอหา และปรบปรงแกไข และน�าไปทดลองกบประชากรทมลกษณะคล า ย คล ง ก บป ร ะช าก รท จ ะ ศ กษ า จ� า น วน 30 คน และน�าขอมลทได มาวเคราะหหาความเทยงของแบบสอบถามดวยวธหาคาสมประสทธ แอลฟาของ ครอนบค (Cronbach Alpha Coefficient) ซงไดคาเทากบ 0.855

การเกบรวบรวมขอมล 1. ผ ว จ ยจดท� า เอกสารและโครงร า งวทยานพนธ (Proposal) แลวน�าไปยนตอคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในคน (IRB) เพอเสนอขอรบพจารณารบรองจรยธรรมการวจยในคน 2. ผ วจยขอหนงสอจากวทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดลไปถงสมาคมคนตาบอดแหง ประเทศไทยและกรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวต คนพการแหงชาตเพอชแจงเกยวกบงานวจย พรอม ประสานงานในการเกบขอมลทเกยวของกบงานวจย 3. ผวจยท�าการตดตอคนพการทางการเหน ทจดทะเบยนคนพการทกรมสงเสรมและพฒนา

วารสารวทยาลยราชสดา ปท 13 หนา 23

คณภาพชวตคนพการแหงชาต ขอมล ณ วนท 1 สงหาคม 2557 และท�าการเกบรวบรวมขอมลโดยการอานขอค�าถามใหคนพการทางการเหนดวยตนเองโดยเกบขอมลจากบคคลทมาการประชมประจ�าเดอนของสมาชกสมาคมคนพการแหงประเทศไทย ซงมการจดประชมเดอนละ 2-3 ครง โดยเกบรวบรวมขอมลทงสน 4 เดอน 4. ผ วจยรวบรวมและตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถามแตละชด น�าไปลงรหสเพอด�าเนนการวเคราะหขอมลทางสถต

การวเคราะหขอมล 1. วเคราะหขอมลทไดจากการตอบแบบ สอบถามสวนท 1 หวขอขอมลสวนบคคลของคนพการ ทางการเหนทตอบแบบสอบถามใชวธการแจกแจง ความถ (Frequency) และหาคารอยละ (Percent-age) 2. วเคราะหขอมลทไดจากการตอบแบบ สอบถามสวนท 2 หวขอขอมลเกยวกบพฤตกรรมการใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตของคนพการทางการเหนทตอบแบบสอบถามใชวธการแจกแจงความถ (Frequency) และหาคารอยละ (Percentage) 3. วเคราะหขอมลทไดจากการตอบแบบ สอบถามสวนท 3 หวขอปญหาของคนพการทางการเหนทใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบ โทรศพทอตโนมต และแบบสอบถามสวนท 4 หวขอ คนพการทางการเหนทเคยใชบรการขอมลขาวสาร ในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตในบางครง และไมประสงคใชบรการอกตอไปและคนพการทางการเหนทไมใชบรการขอมลขาวสารผานระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต โดยใชการวเคราะหหาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน และแปลความหมายคาเฉลยของผลการวเคราะหขอมล โดยใชเกณฑดงตอไปน คาเฉลย 4.51-5.00 หมายถง มากทสด คาเฉลย 3.51-4.50 หมายถง มาก คาเฉลย 2.51-3.50 หมายถง ปานกลาง

คาเฉลย 1.51-2.50 หมายถง นอย คาเฉลย 1.00-1.50 หมายถง นอยทสด 4. วเคราะหขอมลเกยวกบแนวทางการใหบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตของคนพการทางการเหน วธการแจกแจงความถ (Frequency) และหาคารอยละ (Percent-age) 5. การเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยของกลมปญหาของคนพการทางการเหนทใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตทใชบรการประจ�าโดยจ�าแนกตามการศกษาโดยใชการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) และท�าการเปรยบเทยบรายคดวยวธของ LSD (Fisher’s Least Significant Difference)

ผลการวจย 1. ผลการวเคราะหขอมลสวนบคล กลมตวอยางจ�านวน 359 คน เปนเพศชาย จ�านวน 193 คน คดเปนรอยละ 53.8 และเพศหญง จ�านวน 166 คน คดเปนรอยละ 46.2 กลมตวอยางสวนใหญจบการศกษาระดบมธยมศกษา จ�านวน 216 คน คดเปนรอยละ 60.2 รองลงมาคอประถมศกษา จ�านวน 73 คน คดเปนรอยละ 20.3 และปรญญาตร จ�านวน 37 คน คดเปนรอยละ 10.3 2. ผลการว เคราะห พฤตกรรมการใช บรการข อมลข าวสารในระบบเดซผ านระบบโทรศพทอตโนมต พฤตกรรมการใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตของกลมตวอยาง พบวา สวนใหญใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตเป นประจ�า จ�านวน 252 คน คดเป นร อยละ 70.2 และเคยใชบางและไมประสงคใชบรการอกตอไป/ ไมใชเลย จ�านวน 107 คน คดเปนรอยละ 29.8 พฤตกรรมการใชบรการดานแหลงขอมลทท�าใหรจกการใชบรการ พบวา รจกหรอใชบรการจากค�าแนะน�าของเพอนมากทสด จ�านวน 158 คน คดเปนรอยละ 31.1 รองลงมาคอ จากเจาหนาทสมาคม/อาสาสมคร จ�านวน 122 คน คดเปนรอยละ 24.0 จากการฝก

หนา 24 วารสารวทยาลยราชสดา ปท 13

อบรม จ�านวน 117 คน คดเปนรอยละ 23.0 3. ผลการวเคราะหปญหาของผตอบแบบ สอบถามทใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซ ผานระบบโทรศพทอตโนมต ปญหาของผ ตอบแบบสอบถามทชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผ านระบบโทรศพทอตโนมต พบว าโดยรวมกล มตวอย างท ใช งานเป นประจ�ามป ญหาจากการใช งานอย ในระดบน อย (M=2.41, SD=0.36) โดยพบป ญหาผ ใชมความร เกยวกบบรการการใชโทรศพทมอถอทไมเสยคาบรการเครอขายมากทสด (M=3.66, SD=1.10) รองลงมาคอการเพมและอพเดทขาวสาร ไมทนตอเหตการณ (M=3.25, SD=1.10) และปญหา ทพบนอยทสดคอปญหาดานคาโทรศพท (M=1.38, SD=0.54) ขอเสนอแนะอนๆ จากผใชบรการเปนประจ�า พบวาประสบปญหาคณภาพเสยงไมชดเจนท�าใหสญญาณเสยงขาดหายเปนบางชวงมากทสด จ�านวน 6 คน คดเปนรอยละ 42.9 รองลงมาคอขาวสารหรอขอมล ทใหบรการยงลาสมยไมทนตอเหตการณ จ�านวน 4 คน คดเปนรอยละ 28.7 และเนอหาขาวสารหรอความร ตางๆ มนอยเกนไปและไมหลากหลาย จ�านวน 2 คน คดเปนรอยละ 14.2 4. ผลการวเคราะหปญหาของผตอบแบบ สอบถามทใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตในบางครงและไมประสงค ใชบรการอกตอไป

ปญหาของผ ตอบแบบสอบถามทใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผ านระบบโทรศพทอตโนมตในบางครงและไมประสงคใชบรการอกตอไป พบวาโดยรวมกล มตวอยางทใช งานเปนประจ�ามป ญหาจากการใช งานอย ในระดบปานกลาง (M=2.74, SD=0.47) โดยพบปญหาไมเคยพบการประชาสมพนธ บรการขอมลข าวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตทางเอกสารอกษรเบรลลมากทสด (M=3.86, SD=0.95) รองลงมาคอไมเคยไดยนการประชาสมพนธบรการ ข อมลขาวสารในระบบเดซผ านระบบโทรศพทอตโนมตทางวทย (M=3.78, SD=0.99) และปญหาทพบนอยทสดคอโทรศพทไมมความพรอมในการใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต (M=2.06, SD=0.90) ขอเสนอแนะอนๆ จากผใชบรการในบางครงและไมประสงคใชบรการอกตอไปพบวาเนองจากประสบปญหาคณภาพเสยงไมชดเจนและรปแบบการใหบรการมจ�ากด ไมมความหลากหลายมากทสด จ�านวน 5 คน คดเปนรอยละ 27.8 รองลงมาคอ ไดรบความไมสะดวกในการใชงานและการสมครสมาชกจ�านวน 3 คน คดเปนรอยละ 16.6 และจ�านวนคสายใหบรการไมเพยงพอ ปญหาขาดความรในการใชงานเทคโนโลยสมยใหม จ�านวน 2 คน คดเปนรอยละ 11.1

Table 1 One-way Analysis of problems found by the samples who used informationservice in Daisy system through an automate phone system

Source SS df MS F p

Between groupsWithin groupsTotal

2.327 31.097 33.423

4247251

0.582 0.126

4.620 0.001*

*p<.05

วารสารวทยาลยราชสดา ปท 13 หนา 25

Table 2 One-way Analysis of problems found by the samples who used informationservice in Daisysystemthroughanautomatephonesystemandnolongerwantusetheservice/do not use the service

Source SS df MS F p

Between groupsWithin groupsTotal

2.586 21.639 24.224

4102106

0.646 0.212

3.047 0.020*

*p<.05

5. ผลการวเคราะหแนวทางการใหบรการ ขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต แนวทางการใหบรการดานการกลบมาใชบรการอกครงเมอมการแกไขปญหาแลว พบวา คนสวนใหญจะกลบมาใชบรการอกครงเมอมการแกไขปญหาแลว จ�านวน 335 คน คดเปนรอยละ 93.3 และจะไมกลบมาใชบรการอกครงเมอมการแกไขปญหาแลว จ�านวน 24 คน คดเปนรอยละ 6.7 ขอเสนอแนะในการพฒนาการใหบรการคอการปรบปรงขอมลขาวสารใหมความทนสมยทนตอเหตการณมากทสด จ�านวน 10 คน คดเปน รอยละ 47.6 รองลงมาคอเพมจ�านวนคสายการใหบรการใหเพยงพอ ปรบปรงวธการหรอขนตอนการสมครใชบรการใหงายขนและเพมเนอหาขอมลขาวสาร ใหหลากหลาย เชน หนงสอวชาการ นวนยาย เปนตน จ�านวน 3 คน คดเปนรอยละ 14.3 และพฒนาคณภาพเสยงใหชดเจน จ�านวน 2 คน คดเปนรอยละ 9.5 การเปรยบเทยบปญหาการใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตจาก

ผ ทใชบรการเปนประจ�าโดยจ�าแนกตามระดบการศกษาตามตาราง ดงตอไปน จากตารางท 1 การเปรยบเทยบปญหาการ ใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผ านระบบโทรศพทอตโนมตจากผทใชบรการเปนประจ�าโดยจ�าแนกตามระดบการศกษา พบวา ผใชบรการทมระดบการศกษาแตกตางกนจะมปญหาการใชบรการแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 เมอวเคราะหความแตกตางเปรยบเทยบรายค จ�าแนกตามระดบการศกษา พบวาจบการศกษาระดบมธยม (M=2.48, SD=-0.265) จะมปญหาจากการใชบรการมากกวาไมไดรบการศกษา (M=2.21, SD=-0.265), ระดบมธยม (M=2.48, SD= -0.164) จะมปญหาจากการใชบรการมากกวาระดบประถมศกษา (M=2.31, SD=-0.164) และระดบมธยม (M=2.48, SD=0.298) จะมปญหาจากการ ใชบรการมากกวาระดบสงกวาปรญญาตร (M=2.18, SD=0.298)

จากตารางท 2 การเปรยบเทยบปญหาการ ใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตจากผทเคยใชบางและไมประสงคใชบรการอกตอไป/ไมใชเลยโดยจ�าแนกตามระดบการศกษาพบวา ผใชบรการทมระดบการศกษาแตกตางกนจะมปญหาการใชบรการแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05

เมอวเคราะหความแตกตางเปรยบเทยบรายคจ�าแนกตามระดบการศกษา พบวาจบการศกษาระดบประถม (M=2.94, SD=0.256) จะมปญหาจากการใชบรการมากกวามธยมศกษา (M=2.69, SD=0.256), ระดบประถม (M=2.94, SD=0.378) จะมปญหาจากการใชบรการมากกวาระดบปรญญาตร (M=2.56, SD=0.378) และระดบประถม (M=2.94, SD=0.614)

หนา 26 วารสารวทยาลยราชสดา ปท 13

จะมปญหาจากการใชบรการมากกวาระดบสงกวาปรญญาตร (M=2.33, SD=0.614)อภปรายผล 1. ส�ารวจการใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต 1414 ของ คนพการทางการเหน กลมตวอยางสวนใหญใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตเปนประจ�า ซงผทใชบรการเปนประจ�าจะรจกการใหบรการจาก ค�าแนะน�าของเพอนมากทสด ซงสอบคคลเปนสอ ทมความใกลชดกบผรบสารมากทสด ดงนนขอมล ทไดรบจากสอบคคลจงเปนขอมลการสอสารทอาศย ความสมพนธใกลชดกนทางสงคมเปนหลก ซงสอดคลองกบผลการศกษาของ Trirattananukul (2010) ทไดศกษาเรองการเปดรบ การใชประโยชน และความพงพอใจของผพการทางการเหนทมตอสอประชาสมพนธโครงการการใหบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต พบวา ผพการทางการเหนสวนใหญไดรบขอมลขาวสารจากการประชาสมพนธ คอ การสอบคคล 2. ปญหาและอปสรรคในการใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต 1414 ของคนพการทางการเหน 2.1 ปญหาการใชงานทกลมตวอยางทใชงานระบบและกลมตวอยางทเคยใชงานระบบในบางครงและไมประสงคใชงานอกตอไปประสบมความเหน ไปในแนวทางเดยวกน คณภาพเสยงไมชดเจนท�าใหสญญาณเสยงขาดหายเปนบางชวง โดยผวจยมความเหนวาการให บรการสงส�าคญทสด คอ คณภาพของการใหบรการ บรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพท อตโนมตเปรยบเสมอนบรการหนงสอเสยงทให บรการขอมลขาวสารและความรแกผ รบสาร และ สงส�าคญทสดของบรการคอเสยงทสอใหแกผรบสาร เพอเขาใจความหมายของขอมล แตหากเสยงไมมคณภาพ ผรบสารจะไมเขาใจความหมายของขอมล ซงสอดคลองกบผลการวจยของ Luxton (1983) ได ศกษาเปรยบเทยบการใช เสยงสงเคราะหใน

คอมพวเตอรและเสยงของมนษยทบนทกไวกบคน ตาบอดและคนสายตาปกต โดยใชเครองอานหนงสอเคอสเวล (Kurzweil) และเทปบนทกจ�านวน 2 มวน ซงวดจากคนตาบอด 30 คน และคนทมสายตาปกตอก 30 คน พบวา ปญหาหลกเนองมาจาก เครองสงเคราะหเสยงมเสยงไมชดเจน ท�าใหคนทฟงจากเครองสงเคราะหเสยงจะใชเวลาเพอท�าความเขาใจมากเปนพเศษ 2.2 ป ญหาของผ ตอบแบบสอบถามท ใช บรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตเปนประจ�า กลมตวอยางทใชงานระบบเปนประจ�าประสบปญหาจากการใชงานอยในระดบนอย โดยพบปญหาผใชมความรเกยวกบบรการการใชโทรศพทมอถอ ทไมเสยคาบรการเครอขายมากทสด รองลงมาคอ การเพมและอพเดทขาวสารไมทนตอเหตการณ ดงนนหนวยงานทรบผดชอบควรทจะพฒนาและปรบปรงปรงในการใหขอมลทถกตองและเปนประโยชนแกผใช บรการ ซงสอดคลองกบผลการศกษาของ Buphako-sum(2007) ไดศกษาเรองประเภทเครอขายทางสงคมและการสนบสนนทางสงคมในการพฒนาศกยภาพของผพการทางการเหน: กรณศกษาณมลนธคอลฟลด เพอคนตาบอดไดใหขอเสนอแนะทไดจากการศกษาคอภาครฐโรงเรยนสอนคนตาบอดและองคกรมลนธ ทเกยวของกบคนตาบอดควรทจะมการใหขอมลขาวสารทเปนประโยชนกบผพการทางการเหนมากขน 2.3 ปญหาของผตอบแบบสอบถาม ทเคยใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตในบางครงและไมประสงคใชบรการอก ตอไป/ไมใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต กลมตวอยางทเคยใชบรการในบางครงและ ไมใช บรการมป ญหาจากการใชงานอย ในระดบ ปานกลาง โดยพบปญหาทไมเคยพบการประชาสมพนธบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมตทางเอกสารอกษรเบรลลมากทสด รองลงมาคอไมเคยไดยนการประชาสมพนธบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต

วารสารวทยาลยราชสดา ปท 13 หนา 27

ทางวทย ดงนนการใชบรการอยางตอเนองไดนน หนวยงานใหบรการจะตองมการพฒนาและปรบปรงบรการใหมประสทธภาพ ซงรวมถงการประชาสมพนธแจงขอมลขาวสารการใหบรการผานสอตางๆ ทคาดวา ผบรการจะท�าการเปดรบ ซงสอดคลองกบผลการวจยของ Trirattananukul (2010) ไดศกษาเรองการ เปดรบ การใชประโยชน และความพงพอใจของ ผพการทางการเหนทมตอสอประชาสมพนธโครงการการใหบรการขอมลขาวสารในระบบเดซ ผานระบบ โทรศพท อตโนมต พบว า ผ พการทางการเหน น�าประโยชนทไดจากสอประชาสมพนธของโครงการฯ ไปใชประโยชนไดอยในระดบมาก และน�าขอมลทไดรบจากสอประชาสมพนธไปตดสนใจใชหรอไมใชบรการของโครงการฯ และรบทราบขอจ�ากดทอาจเกดขนจากบรการ 3. แนวทางการใหบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผานระบบโทรศพทอตโนมต จากความหมายของเทคโนโลยสงอ�านวยความสะดวกส�าหรบคนพการของ Ass ist ive Technology Center (2010) กลาวไววา “เทคโนโลยสงอ�านวยความสะดวกเปนวทยาการทม งพฒนาคณภาพชวตคนพการใหปราศจากอปสรรคทท�าให คนพการมสมรรถนะทดอยกวาคนปกต ทงในดาน การด�าเนนชวตประจ�าวน การศกษา และการประกอบ อาชพดวยวทยาการของเทคโนโลยสงอ�านวยความสะดวก การพฒนาเทคโนโลยสงอ�านวยความสะดวกจ�าเปนตองอาศยความรวมมอกบผทเกยวของหลายสาขาวชาความร และมความช�านาญเฉพาะดานดงนนการบรการทมประสทธภาพ ผใหบรการตองมความรและความช�านาญทจะแนะน�าขอมลเกยวกบการใหบรการใหผ ใช บรการไดรบประโยชน มากทสด ซงสอดคลองกบขอเสนอแนะแนวทางการ ใหบรการดานการรบรขอมลในงานวจยน กลาวคอ ผใหบรการผานระบบโทรศพทอตโนมตจะตองมความรและควรจะแนะน�าและสาธตวธการอยางละเอยด

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะผลทไดจากการวจย

จากผลการส�ารวจการใชบรการขอมลขาวสารในระบบเดซผ านระบบเดซผ านระบบโทรศพทอตโนมต 1414 ของคนพการทางการเหน มขอเสนอแนะผลทไดจากการวจยดงน 1.1 ผลการศกษาพบวากล มตวอยางทใชบรการเปนประจ�าประสบปญหาคณภาพเสยงไมชดเจนท�าใหสญญาณเสยงขาดหายเปนบางชวงมากทสด ดงนน หนวยงานทเกยวของกบภาครฐและเอกชนควรแกไขปญหาโดยการท�าการประชาสมพนธใหกลม ผใชบรการเปาหมายทราบวาการใชบรการดงกลาวนไมเสยคาใชบรการในการใชบรการแตอยางใด ซงอาจท�าการประชาสมพนธผานสอนโดยตรงหรอการท�าการประชาสมพนธผานสออนๆ เชน สอบคคล (เจาหนาท) หรอสอวทย เปนตน 1.2 ผลการศกษาพบวาหนวยงานทเกยวของกบภาครฐและเอกชนควรแกไขปญหาโดยการน�าปญหาจากการใชบรการและขอเสนอแนะจากผใชบรการโดยตรงมาท�าการปรบปรงคณภาพการใหบรการอยเสมอ อกทงควรจดใหมเจาหนาททจะคอยแนะน�าและสาธตวธใชอยางละเอยดไวอยางเพยงพอ ซงควรเปนเจาหนาททมความรและความเขาใจในการ ใชงานบรการนเปนอยางดและการท�าการปรบปรง เนอหาทน�าเสนอใหทนสมยและหลากหลายดวยการ จดใหมเจาหนาททรบผดชอบงานในสวนนโดยตรง 2. ขอเสนอแนะส�าหรบการวจยครงตอไป 2.1 ควรมการศกษาเพมเตมเกยวกบแนวทางการใหบรการขอมลขาวสารในระบบหรอชองทางอน ส�าหรบคนพการทางการเหน โดยเฉพาะการพฒนาระบบการใหบรการขอมลขาวสารผานหนงสอเสยงทด�าเนนการโดยหนวยงานรฐและภาคเอกชน ซงจะท�าใหไดผลการศกษาทจะชวยพฒนาการใชบรการขอมลขาวสารในระบบอนๆ ส�าหรบคนพการทางการเหนไดมากขน 2.2 ควรมการศกษาเพมเตมเกยวกบแนวทางในการใหบรการขอมลขาวสารผานสอในระบบตางๆ ทเหมาะสมกบผพการในแตละประเภทและเปนการใหบรการขอมลทมความเจาะจงเปนรายดานมากยงขน เชน การใหบรการขอมลดานอาชพทเหมาะสม

หนา 28 วารสารวทยาลยราชสดา ปท 13

เอกสารอางองAssistive Technology Center. (2010). Assistive technology for persons with disabilities, Retreived from http://www.nectec.or.thBuanlam. T. (2013). Read for the Blind, Retreived from http://www.oopsmobile.net/ read-for-blind/Buphakosum, O. (2007). Types of social network and social support for potential developmentoftheblind:CasestudiesatCaulfieldfortheBlindFoundation, (Unpublished master’s thesis). Thammasat University. Bangkok. Thailand.Department of Empowerment of Persons with Disabilities. (2014). Report disabilities, Retreived from http://dep.go.th/homeJitwanichkul, S. (1999). Media exposure, interests and needs of the blind in Bangkok Metropolis, (Unpublished master’s thesis). Chulalongkorn University. Bangkok. Thailand.Luxton, K. E. (1983) Synthesis VS. Natural Speech and Comprehension in Blind and Sighted Adults, Thesis in Education Special Faculty of Teacher College Columbia University, NY.National Science and Technology Development Agency. (2013). Assistive Technology, Retreived from http://www.nstda.or.th/news/9448-assistive-technologyThailand Association of the Blind. (2010). Report of the project supporting the expending of Tab telephony and Internet (2010) December 2010-April 2012.Trirattananukul, K. (2010).Exposureusesandgratificationoftheblindtowardpublic relations media in daisy information services project via automated attendant, (Unpublished master’s thesis). Rangsit University, Pathum Thani, Thailand.

ส�าหรบคนพการ ซงรวมถงการฝกอาชพ การพฒนา ทกษะ หนวยงานและต�าแหนงทเปดรบสมคร เปนตน