n.facialis,n.trigeminus
DESCRIPTION
Capitalni nerviTRANSCRIPT
122M
o`d
an
o d
eb
lo
Ner vus fa cia lis (A–F)
Sed mi mo` da ni `i vac pro vo di mo to ri~ ka vlak na za mi mi~ ne mi {i }e li ca, a iz mo-`da no ga mu se deb la prik lju ~u je `iv ~a ni snop, n. in ter me diu s, koji sadr`i okus na vlak na i vis ce roe fe ren tna sek re tor na (pa-ra sim pa ti~ ka) vlak na. Mo to ri~ ka vlak na (AB1) iz la ze od ve li kih mul ti po lar nih `iv-~a nih sta ni ca iz nuc leus n. fa cia lis (AB2). Vla kna ~i ne za voj oko jez gre ab du cen sa (AB3) (ge nu in ter num n. fa cia lis) i do la ze na la te ral nu plo hu pro du ̀ e ne mo` di ne, a iz pro du ̀ e ne mo` di ne iz la ze na do-njem ru bu mos ta. Sta ni ce pre gan glij skih sek re tor nih vla ka na (AB4) ~i ne nuc leus sa li va to rius su pe rior (AB5). Okus na vla-kna (AB6) ~i je se pseu dou ni po lar ne sta ni-ce na la ze u gan glion ge ni cu li (BC7) zav r-{a va ju u kra ni jal no me di je lu nuc leus so li-ta rius (AB8). Vis ce roe fe ren tna i okus na vlak na ne ok ru ̀ u ju jez gru ab du cen sa, ne go u si laz no me di je lu `iv ca pris tu pa ju li~ no me `iv cu kao n. in ter me dius (B9), i to iz me |u n. fa cia lis i n. ves ti bu lo coc hlea-ris.Oba di je la `iv ca pro la ze kroz mea tus acus ti cus in ter nus (pa rs pet ro sa os sis tem-po ra lis, po rus acus ti cus in ter nus, vi di 1. svezak str. 296 A34), te kao za jed ni~ ko stab lo ula ze u ca na lis fa cia lis. Na po ~et-ku ka na la ko jim li~ ni `i vac pro la zi kroz tem po ral nu ko st i za vi ja pre ma la te ral no i nat rag (vanj sko ko lje no li~noga `iv ca, ge nu exter num n. fa cia lis), na la zi se gan-glion ge ni cu li (BC7). Ka nal li~ no ga `iv ca pre la zi iz nad bub nji{ ta i se ̀ e spram do lje do fo ra men stylo mas toi deum (BC10), gdje `i vac iz la zi iz lu ba nje. U zau{ noj `li-jez di li~ ni se `i vac raz di je li na zav r {ne gra ne (plexus pa ro ti deus) (E11).Unu tar fa ci jal nog ka na la od nje ga od la ze n. pet ro sus ma jor (BC12), n. sta pe dius (BC13) i chor da tympa ni (BC14). N. pe-tro sus ma jor, ve li ki pet roz ni `i vac (pre-gan glij ska sek re cij ska vlak na za suz nu `li-jez du, `li jez de nos ne {upljine te `li je zde nep ca i kro va us ne {up lji ne) od va ja se od gan glion ge ni cu li i pro la zi kroz hia tus ca-na lis n. pet ro si ma jo ris te ula zi u lu banj-sku {up lji nu. Dalje ide pre ko pred nje
plo he pi ra mi de, pa za tim prolazi kroz fo-ra men la ce rum i kroz ca na lis pte rygo pa la-ti num (C15). N. sta pe dius ulazi u srednje uho i iner vi ra m. sta pedius. Chor da tympa ni (BC14) (okus na vlak na za pred-nje dvi je tre }i ne je zi ka ¢D£ i pre gan glij-ska vlak na za pod ~elju snu i pod je zi~ nu `li je zdu te je zi~ ne `li je zde) od va ja se iz-nad sti lo mas toid nog ot vo ra, pro la zi is-pod sluz ni ce bub nji{ ta (str. 368 A22) i kroz fis su ra pet ro tympa ni ca pristupa na n. lin gua lis (C16).N. facialis, pri je ne go {to u|e u zau{ nu `li jez du, da je stra` nji `i vac u{ ke, n. au ri-cu la ris pos te rior (E17), i gra ne za stra-`nji tr buh m. di gas tri cus (CE18) i za m. stylo hyoi deus (C19). Od pa ro tid no ga sple ta od la ze ra mi tem po ra les (E20), ra mi zy go ma ti ci (E21), ra mi buc ca les (E22), ra-mus mar gi na lis man di bu lae (E23) i ra mus col li (E24) ko ji iner vi ra pla tiz mu (vi di 1. svezak str. 326 B12). Gra ne li~ no ga `iv ca iner vi ra ju sve mi mi~ ne mi {i }e.Ra mus col li na la zi se is pod pla tiz me i anas to mo zi ra s og ran ci ma n. tran sver sus col li (str. 72, BC17) te za jed no ob li ku ju pov r {in sku vrat nu pet lju, an sa cer vi ca lis su per fi cia lis. Ma li og ran ci {to po la ze iz te anas to mo ze mje {o vi ti su os jet no-mo to-ri~ ki og ran ci. Zav r {ni og ran ci, ra mi tem-po ra les, ra mi buc ca les i ra mus mar gi na lis man di bu lae, s og ran ci ma tro di jel no ga `iv ca (n. tri ge mi nus) tvo re sli~ ne anas to-mo ze.
C25 gan glion tri ge mi na le.
Mo`dano deblo i mo`dani `ivci: Mo`dani `ivci (V, VII–XII)
Kli ni~ ki os vrt: Kod o{ te }e nja `iv ca do la-zi do klje nu ti mi {i }a po go |e ne stra ne li ca. Kut je usa na om lo hav ljen, a na zah va }e noj stra ni ni je mo gu }e zat vo ri ti oko (F). Ta ko-|er, pos to ji i po ja ~a na os jet lji vo st na zvuk, hi pe ra ku zi ja (str. 370; centralna paraliza facijalnoga `ivca, vidi str. 140).
123
Mo
`d
an
o d
eb
lo
VII. mo`dani `ivac
A Smje{taj jezgara n. facialis
B N. facialis, ishodi{te
F Lijevostrana kljenut facijalnoga `ivca
E N. facialis, motori~ka inervacija
C Tok `ivca u sljepoo~noj kosti
D Jezik, okusna inervacija
7 12 25
14
10
18
19
15
16
13
14
6 25
3
8
6
2 3
5
8
41
12 9
13
1410
7
20
21
22
23
24
18
11
17
124M
o`d
an
o d
eb
lo
Ner vus tri ge mi nus (A–F)
Pe ti mo` da ni `i vac sadr ̀ ava os jet na vlak-na za ko ̀ u i sluz ni cu li ca te mo to ri~ ka vlak na za `va~ no mi {i} je, za m. mylo hyoi-deus, ven ter an te rior m. di gas tri ci i vje ro jat-no za m. ten sor ve li pa la ti ni i m. ten sor tym pa ni. @i vac iz la zi iz mos ta s jed nim de bljim, ra dix sen so ria (por tio ma jor) i jed nim ta njim korije nom, ra dix mo to ria (por tio mi nor) te je us mje ren nap ri jed iz-nad pi ra mi de slje poo~ ne kos ti. Na pred-noj plo hi pi ra mi de na la zi se gan glion tri ge mi na le (gan glion se mi lu na re Gas se-ri), ko ji je ulo ̀ en u plit ku udu bi nu, im-pres sio tri ge mi na le. U udu bi ni je pak gan glij ulo ̀ en u pod vos tru ~e nje tvr de mo` da ne ovoj ni ce, ca vum tri ge mi na le, i tu se od nje ga od va ja ju tri glav na og ran-ka tri ge mi nu sa: n. op htal mi cus, n. maxil-la ris i n. man di bu la ris (us po re di str. 104 A14–16).Os jet na vlak na (B1) po la ze od pseu dou-ni po lar nih sta ni ca tri ge mi nal noga gan gli-ja (ganglion se mi lu na re, gan glion Gas se-ri) (BE2). Sre di{ nji nas tav ci pseu dou ni-polar nih sta ni ca od la ze u jez gre tri ge mi-nu sa. U nuc leus pon ti nus n. tri ge mi ni (nuc leus prin ci pa lis) (AB3) zav r {a va ju ug-lav nom vlak na epik ri ti~ no ga sen zi bi li te-ta (str. 326), a u nuc leus spi na lis n. tri-ge mi ni (BC4) zav r {a va ju vlak na pro to-pat i ~nog os je ta (str. 328). Vlak na trac tus spi na lis (B5) od la ze do gor njega di je la kra lje ̀ ni~ ne mo` di ne i zav r {a va ju u so-ma to to pi~ nom ras po re du (C): vlak na za pe rio ral no pod ru~ je zav r {a va ju kra ni jal-no, a vlak na za susjedno pod ru~ je zav r {a-va ju kau dal ni je. Vlak na za na ju da lje ni je di je lo ve li ca zavr{avaju naj kau dal ni je (slo-je vi ta ras po dje la os je ta u ob li ku lu ko vi-ce). Trac tus me sen cep ha li cus (B6) pre no-si prop rio cep cij ski os jet `iv ~a nih mi {i }a.Nuc leus me sen cep ha li cus n. tri ge mi ni (AB7) tvo re pseu dou ni po lar ne sta ni ce ko-jih nas tav ci bez pre kap ~a nja pro la ze kroz gan glion tri ge mi na le. Jez gru tvo re `iv ~a ne sta ni ce ~i ja os jet na vlak na iz rav no od la ze u mi {i }e, i to je je di ni prim jer gdje ti je lo pri-mar nog os jet nog neu ro na le ̀ i u sre di{ nje-mu `iv ~a nom sus ta vu. Zbog toga je na ne-
ki na ~in ova jez gra zap ra vo os jet ni gan-glij smje{ ten u moz gu.Mo to ri~ ka vlak na po la ze iz ve li kih mul ti-po lar nih `iv ~a nih sta ni ca nuc leus mo to-rius n. tri ge mi ni (AB8).
Iner va ci ja sluz ni ca (D)
Ner vus op htal mi cus iner vi ra frontalni i sfenoidni sinus, te nos nu preg ra du (D9). N. maxil la ris iner vi ra maksilarni si nus, nos ne {kolj ke, nep ce i gin gi vu (D10), a n. man di bu la ris iner vi ra sluz ni cu do nje ga di je la us ne {up lji ne (D11) i ob ra za.
N. op htal mi cus (E)
N. op htal mi cus (E12) da je pov rat nu gra-nu, ra mus ten to rii, i di je li se na n. lac ri ma-lis (E13), n. fron ta lis (E14) i na n. na so ci-lia ris (E15). Oni pro la ze kroz gor nji or bi-tal ni pro ci jep, fis su ra or bi ta lis su pe rior, te ula ze u o~ nu {up lji nu. N. na so ci lia ris pro la zi kroz me di jal ni dio pro ci je pa, a dru ge dvi je gra ne kroz la te ral ni dio gor-nje ga or bi tal nog pro ci je pa.N. lac ri ma lis, suz ni `i vac, od la zi u suz nu `li jez du (E16) te iner vi ra i ko ̀ u la te ral no-ga o~ nog ku ta, a pre ko ko mu ni kan tne gra ne do bi va od zi go ma ti~ no ga `iv ca post-gan glij ska pa ra sim pa ti ~ka sek re tor na vlak na za iner va ci ju suz ne `li jez de.N. fron ta lis, ~eo ni `i vac, di je li se na n. sup rat roc hlea ris (E17) (me di jal ni o~ ni kut) i na n. sup raor bi ta lis (E18) ko ji pro-la zi kroz sup raor bi tal ni urez, te iner vi ra spoj ni cu, gor nju vje |u i ko ̀ u ~ela do tje-me na.N. na so ci lia ris, nos no-vje| ni `i vac, se ̀ e do me di jal no ga o~ nog ku ta ko ji i iner vi ra svo jom zav r {nom gra nom, n. in frat ro-chlea ris (E19). N. na so ci lia ris da je slje-de }e gra ne: ra mus com mu ni ca ns cum gan glion ci lia re (E20), nn. ci lia res lon gi (E21) za o~ nu ja bu ~i cu, n. et hmoi da lis pos te rior (E22) (sfe noid ni si nus i et-moid ne stanice) i n. et hmoi da lis an te rior (E23) ko ji pro la zi kroz fo ra men et hmoi-da le an te rius i kroz re {e tas tu plo ~u ula zi u nos nu {up lji nu. Zav r {na gra na et moid-no ga `iv ca, ra mus na sa lis exter nus, iner vi-ra ko ̀ u hr pta i vr ha no sa.
Mo` da no deblo i mo` da ni `iv ci: Mo` da ni `iv ci (V, VII–XII)
125
Mo
`d
an
o d
eb
lo
V. mo`dani `ivac
A N. trigeminus, smje{taj jezgara
B N. trigeminus Ishodi{te `ivca
C Somatotopi~ni raspored spinalne trigeminalne jezgre (prema Déjéru)
F N. ophthalmicus, inervacija ko`e
E N. ophthalmicus (prema Feneisu)
D Osjetna inervacija sluznice
73
8
6
7
2
4
1
3
8
4
5
9 10 9
11
122
23
21 20
17
19
18
16
13 14 22 15
126M
o`d
an
o d
eb
lo
Ner vus tri ge mi nus, nas ta vak
Ner vus maxil la ris (A, B)
N. maxil la ris (A1) pr vo da je gra nu ra mus me nin geus i po tom pro la zi kroz fo ra men ro tun dum (A2), te ula zi u pte ri go pa la tin-sku udu bi nu, gdje se di je li na n. zygo ma ti-cus, ra mi gan glio na res (nn. pte rygo pa la ti-ni) i n. in fraor bi ta lis.N. zygo ma ti cus, spo ni~ ni ̀ i vac (A3), pro la-zi kroz fi ssu ra or bi ta lis in fe rior i dolazi na la te ral nu or bi tal nu sti jen ku. @i vac da-je ra mus com mu ni ca ns (pos tgan glij ska pa ra sim pa ti~ ka sek re tor na vlak na za suz-nu ̀ li jez du pot je ~u iz gan glion pte rygo pa-la ti num) za n. lac ri ma lis i di je li se na ra-mus zygo ma ti co tem po ra lis (A4) (za ko ̀ u slje poo~ noga pod ru~ ja) i ra mus zy go ma-ti co facia lis (A5) (za ko ̀ u iz nad spo ni-~nog pod ru~ ja).Ra mi gan glio na res (A6) dva su ili tri tan-ka vlak na {to od la ze do pte ri go pa la tin-sko ga gan gli ja (str. 128 A10). Vlak na osjet no iner vi ra ju gor nji dio `dri je la, no-snu {up lji nu te tvr do i me ko nep ce.N. in fraor bi ta lis, in fraor bi tal ni `i vac (A7), pro la zi kroz fi ssu ra or bi ta lis in fe-rior te ula zi u o~ nu {up lji nu i kroz ca na lis in fraor bi ta lis (A8) do la zi na li ce, gdje iner vi ra ko ̀ u iz me |u do nje vje |e i gor-nje us ne (B). Od in fraor bi tal noga `iv ca od la ze nn. al veo la res su pe rio res pos te rio-res (A9) (za kutnjake), n. al veo la ris su-perior me dius (A10) (za predkutnjake) i nn. al veo la res su pe rio res an te rio res (A11) (za sje ku ti }e). @iv ci iz nad al veo la tvo re gor nji zub ni splet, plexus den ta lis su pe rior.
N. man di bu la ris (C–F)
@i vac pro |e kroz fo ra men ova le i za tim da je ra mus me nin geus i slje de }e gra ne: n. au ri cu lo tem po ra lis, n. lin gua lis, n. al veo la-ris in fe rior, n. buc ca lis i mo to ri~ ke gra ne.Mo to ri~ ke gra ne od la ze od `iv ca do nje ~e ljus ti krat ko na kon pro la ska `iv ca kroz oval ni ot vor. N. mas se te ri cus (C13) iner-vi ra m. mas se ter (F14), nn. tem po ra les pro fun di (C15) od la ze u m. tem po ra lis (F16), nn. pte rygoi dei (C17) iner vi ra ju
mm. pte rygoi dei (F18). Mo to ri~ ka vlak na za m. ten sor tympa ni i za m. ten sor ve li pa la ti ni us mje re ne su u oti~ ki gan glij (str. 130 AB1) iz ko je ga iz la ze ob li ku ju }i n. mus cu li ten so ris tympa ni i n. mus cu li ten so ris ve li pa la ti ni.
N. au ri cu lo tem po ra lis (C19) (za ko ̀ u slje poo~ ne re gi je, vanj ski zvu ko vod i bub nji}) naj ~e{ }e po la zi s dva ko ri je na {to obuh va }a ju sred nju me nin geal nu ar-te ri ju (str. 130 A15) i po tom se ud ru ̀ u ju u za jed ni~ ko stab lo. Je zi~ ni `i vac, n. lin-gua lis (C20), ob li ku je luk i se ̀ e do je zi-ka, gdje os jet no iner vi ra pred nje dvi je tre }i ne je zi ka (D). Okus na vlak na je zi~ ni `i vac pri ma od chor da tim pa ni (n. fa cia-lis). N. al veo la ris in fe rior (C21) sad r ̀ ava mo to ri~ ka vlak na za m. mylo hyoi deus i za pred nji tr buh di gas tri~ koga mi {i }a, a sad-r ̀ ava i os jet na vlakna ko ja ula ze u ca na-lis man di bu la ris i tu da ju ra mi den ta les in fe rio res (C22) za zu be do nje ~e ljus ti. Os jet na gra na ko ja iner vi ra ko ̀ u bra de i do nje us ne te ko ̀ u iz nad ti je la do nje ~e ljus ti (E) `i vac je bra de, n. men ta lis (C23). @i vac je gra na n. al veo la ris in fe-rior i na bra du do la zi kroz fo ra men men-ta le. N. buc ca lis (C24) pro la zi kroz m. buc ci na tor (C25) te iner vi ra sluz ni cu ob-ra za.
BC26 gan glion tri ge mi na le.
Mo` da no deblo i mo` da ni `iv ci: Mo` da ni `iv ci (V, VII–XII)
Kli ni~ki os vrt: Bol ni spa zam do ko je ga do-la zi us ljed van jskih pod ra`aja (kao {to je hlad no}a) u pod ru~ju tri ge mi nal nog `iv ca de fi ni ra se kao tri ge mi nal na neu ral gi ja. Sto-ma to lo zi mo ra ju bi ti dob ro upoz na ti s os jet-nom iner va ci jom zu bi. Ka ko bi se izaz va la blo ka da `ivca, anes te tik se mo ra ub riz ga ti na mjes to pro las ka `iv ca pre ma iner va cij-skom pod ru~ju. Kod man di bu lar ne anes te zi-je, pal pi ra se pred nji rub ra mu sa man di bu le, pe net ri ra se m. buc ci na tor, a za tim se ig la us mje ra va u prav cu n. al veo la ris in fe rior.
127
Mo
`d
an
o d
eb
lo
V. mo`dani `ivac
D Jezik, osjetna inervacija E N. mandibularis, inervacija ko`e
B N. maxillaris, inervacija ko`e
A N. maxillaris (prema Feneisu)
F N. mandibularis, motori~ka inervacija
C N. mandibularis (prema Feneisu)
8 3 4
12
20
21
13
16
17
25
24
23
22
19
15
7
26
2 1
26
6
9
10
11
5
18
14
128 Mo`dano deblo i mo`dani `ivciM
o`d
an
o d
eb
lo
Pa ra sim pa ti~ ki gan gli ji
Vlak na vis ce roe fe ren tnih jez ga ra (mo to-ri~ ka i sek re cij ska) pre kap ~a ju se u pa ra-sim pa ti~ kim gan gli ji ma iz ko jih iz la ze pos tgan glij ska vlak na. Sva ki gan glij, osim pa ra sim pa ti~ koga ko ri je na (pre gan glij ska vlak na), sad r ̀ ava i sim pa ti~ ki ko ri jen (vla-kna pre kop ~a na u sim pa ti~ kim gan gli ji-ma, str. 298) i os jet ni ko ri jen ~i ja vlak na bez pre kap ~a nja pro la ze kroz gan glij. Sto-ga vlak na ko ja iz la ze iz gan gli ja re do vi to imaju sim pa ti~ ka, pa ra sim pa ti~ ka i os jet-na vlak na.
Gan glion ci lia re (A, B)
Gan glion ci lia re (AB1) je ma lo, plos na to tje le{ ce smje{ te no u o~ noj {up lji ni la te ral-no od vid no ga `iv ca. Nje go va pa ra sim pa-ti~ ka vlak na iz la ze iz Edin ge r-Wes tpha lo-ve jez gre i prik lju ~u ju se oku lo mo tor nom `iv cu (AB2), te kao ra dix ocu lo mo to ria (AB3) (pa ra sim pa ti~ ki ko ri jen) od la ze pre-ma ci li jar nom gan gli ju. Pre gan glij ska sim-pa ti~ ka vlak na po la ze iz la te ral no ga stu-pa kra lje ̀ ni ~ne mo` di ne, C8–Th2 (cen-trum ci lios pi na le) (B4), i pre kap ~a ju se u gan glion cer vi ca le su pe rius (B5). Post-gan glij ska vlak na uzla ze kao plexus ca ro-ti cus (B6), te kao ra dix sympha ti ca (B7) ula ze u ci li jar ni gan glij. Os jet na vlak na po la ze od n. na so ci lia ris (ra dix na so ci lia-ris) (AB8).Od ci li jar noga gan gli ja od la ze nn. ci lia-res bre ves (AB9) i pro la ze kroz bje loo~ ni-cu u unut ra{ njo st o~ ne ja bu ~i ce. Pa ra sim-pa ti~ ka vlak na iner vi ra ju m. ci lia ris (ako-modacija) i m. sphin cter pu pil lae. Sim pa-ti~ ka vlak na iner vi ra ju m. di la ta tor pu pil-lae (str. 362).
Gan glion pte rygo pa la ti num(A, B)
Gan glij le ̀ i na pred njoj sti jen ci pte ri go-pa la tin ske (kril nonep ~a ne) udu bi ne is-pod mak si lar no ga `iv ca (AB11) ko ji i da-je ra mi gan glio na res (nn. pte rygo pa la ti ni) (AB12) za pte ri go pa la tin ski gan glij (os jet-ni ko ri jen). Pa ra sim pa ti~ ka sek re tor na vla kna iz ncl. sa li va to rius su pe rior do la ze u n. fa cia lis (n. in ter me dius) (AB13) sve do nje go va ko lje na, gdje se od va ja ju i ob li ku ju n. pet ro sus ma jor (AB14). @i vac pro la zi kroz raz dr ti ot vor, fora men la ce-rum na bazu lubanje te kroz ca na lis pte-rygoi deus odlazi u gan glij (pa ra sim pa ti~ ki ko ri jen). Sim pa ti~ ka vlak na po la ze od ka-ro ti~ no ga sple ta i tvo re n. pet ro sus pro-fun dus (AB15) (sim pa ti~ ki ko ri jen) te se ud ru ̀ u ju s ve li kim pet roz nim `iv cem i za jed no ~i ne n. ca na lis pte rygoi dei (AB16).Pos tgan glij ska vlak na imaju i sek re cij ska vlak na za suz nu `li jez du i za `li jez de nos-ne {up lji ne. Pa ra sim pa ti~ ka vlak na (B17) za suz nu `li jez du (AB18) pre kap ~a ju se u gan gli ju i pos tgan glij ska vlak na tvo re ra-mi gan glio na res {to se ̀ u (AB12) do n. maxil la ris (AB11) te pre ko zygo ma ti ~no-ga `iv ca (AB19) i nje go ve anas to mo ze sa suz nim `iv cem (A20) ula ze u suz nu `li jez-du.Os ta la pa ra sim pa ti~ ka vlak na tvo re ra mi or bi ta les (B22) i se ̀ u do stra` njih et moid-nih }e li ja, pa za tim kao ra mi na sa les pos te rio res la te ra les (B23) do nos nih {kolj ki. N. na so pa la ti nus (in ci si vus) pre-ko nos ne preg ra de te pre ko ca na lis in ci-sivus do pi re na pred nje pod ru~ je nep ca, a nn. pa la ti ni (AB24) iner vi ra ju tvr do i me ko nep ce.Okus na vlak na (B25) za me ko nep ce od-la ze pre ko nn. pa la ti ni i n. pet ro sus ma-jor.
A26 gan glion tri ge mi na le.
Kli ni~ ki os vrt: Zje ni ce an ta go nis ti~ ki iner-vi ra ju pa ra sim pa ti~ ki `iv ci (su ̀ e nje zje ni ca) i sim pa ti~ ki `iv ci (pro {i re nje). Pri o{ te }e nju cen trum ci lios pi na le ili pak spi nal nih `i va-ca C8, Th1 (do nja klje nut sple ta, v. str. 74) nas ta je su ̀ e nje is tos tra ne zje ni ce.
129
Mo
`d
an
o d
eb
lo
Ganglion ciliare, ganglion pterygopalatinum
A Topografija cilijarnoga i pterigopalatinskoga ganglija
B Veze cilijarnoga ganglija te veze pterigopalatinskoga ganglija
2
9 1 3
8
17
14
1219
16 25 15
13
6
4
5
18
22
11
7
21 9
1 3 8 2
15
1426
26
13
18
20
19 12
1024
16
11
23 24
10
130M
o`d
an
o d
eb
lo
Gan glion oti cum (A, B)
Gan glion oti cum (A, B1) je plos na to tje-le{ ce smje{ te no is pod oval nog ot vo ra na me di jal noj stra ni man di bu lar no ga `iv ca (A2). Od nje ga u gan glij od la ze os jet na i mo to rna vlak na (sen zi bil no-mo to rni ko ri-jen) (AB3) te bez pre kap ~a nja pro la ze kroz gan glij. Pre gan glij ska pa ra sim pa ti~-ka vlak na po la ze od ncl. sa li va to rius in fe-rior. @iv ~a na vlak na ula ze u je zi~ no-`dri-jel ni `i vac (n. glos sop ha ryngeus) i kao n. tym pa ni cus od va ja ju se od gan glion in fe-rius n. glos sop ha ryngei, te ula ze u bub-nji{ te. Ma la `iv ~a na gra na, n. pe tro sus mi nor (AB4) (pa ra sim pa ti~ ki ko ri jen), od-la zi od `iv ~a nih vla ka na u bub nji{ tu i ula-zi u hiatus ca na lis n. pet ro si mi no ris. @i vac prolazi is pod tvr de mo` da ne ovoj ni-ce po gor njoj plo hi pi ra mi de slje poo~ ne kos ti. Na kon {to pro |e kroz raz dr ti ot vor (fo ra men la ce rum) ula zi u gan glion oti-cum. Sim pa ti~ ka vlak na (AB5) po la ze iz sple ta sred nje me nin geal ne ar te ri je.Mo to ri~ ka vlak na, ra dix mo to ria n. tri ge-mi ni, samo pro la ze kroz gan glij kao n. ten so ris ve li pa la ti ni (B6) (iner vi ra ju is-toi me ni mi {i}) i n. ten so ris tympa ni (B7) (m. ten sor tympa ni na te ̀ e bub nji}). Mo-to ri~ ka vlak na (B8) za m. le va tor ve li pa la-ti ni do la ze iz li~ no ga `iv ca (VII) te pre ko chor da tym pa ni (AB9) kao ra mus com mu-ni ca ns cum chor da tympa ni (AB10) do la-ze u oti~ ki gan glij. Ta ̀ iv ~a na vlak na ta ko-|er pro la ze kroz gan glij bez pre kap ~a nja te pre ko ra mus com mu ni ca ns (A11) za n. pet ro sus ma jor (A12) ula ze u gan glion pte-rygo pa la ti num (A13). Kao nn. pa la ti ni (A14) pristupaju na nep ce.Pos tgan glij ska sek re tor na pa ra sim pa ti~ ka vlak na za jed no sa sim pa ti~ kim vlak ni ma od la ze u n. au ri culo tem po ra lis (AB15), pa od au ri ku lo tem po ral no ga `iv ca anas to-mo zom pris tu pa ju na n. fa cia lis (AB16), te se za jed no s gra na ma fa ci jal no ga `iv ca gra naju po pa ro ti di. Osim pa ro tid ne `li-jez de, parasimpati~ka vlak na pre ko n. buc ca lis i n. al veo la ris in fe rior iner vi ra ju `li jez de ob ra za i us ni ca (glan du lae bucca-les et la bia les).
Gan glion sub man di bu la re (A, B)
Gan glij se za jed no s ne ko li ko ma lih gan-gli ja na la zi is pod dna us ne {up lji ne, iz-nad sub man di bu lar ne `li jez de (AB19), a na do njoj stra ni lin gval noga `iv ca (AB20) s ko jim ga po ve zu ju ra mi gan glio na res. Pre gan glij ska para sim pa ti~ ka vlak na (B21) po la ze od nn. sa li va to rius su pe rior, od la ze fa ci jal nim `iv cem (n. in ter me dius) te se za jed no s okus nim vlak ni ma (B22) odva-jaju kao chor da tympa ni (B9). Chor da tympa ni pris tu pa je zi~ nom `iv cu (B20) pre ko kojega vlak na od la ze do dna us ne {up lji ne, gdje pris tu pa ju na gan glion sub-man di bu la re. Pos tgan glij ska sim pa ti~ ka vlak na do la ze iz sple ta unut ra{ nje ka ro-tid ne ar te ri je te pre ko fa ci jal ne ar te ri je pris tu pa ju u gan glij kao ra mus sympathi-cus (B23) i bez pre kap ~a nja pro la ze kroz gan glij.Pos tgan glij ska pa ra sim pa ti~ ka vlak na te sim pa ti~ ka vlak na ~i ne ra mi glan du la res i zav r {a va ju di je lom u sub man di bu lar noj `li jez di, di je lom u sub lin gval noj `li jez di (B24) te di je lom u `li jez da ma pred njih dvi ju tre }i na je zi ka.
A25 ganglion ci lia re,A26 gan glion tri ge mi na le.
Mo` da no deblo i mo` da ni `iv ci: Pa ra sim pa ti~ ki gan gli ji
131
Mo
`d
an
o d
eb
lo
Ganglion oticum, ganglion submandibulare
A Topografija oti~koga i submandibularnoga ganglija
B Veze oti~koga i submandibularnoga ganglija
79
515
16
23
17
1924
18
4
3
18
6
21
20
1022
VII
154
12
2625
13
14
11
3
2
9
10
16
1720
24
18
19
15