nhiễm trùng, miễn dịch
TRANSCRIPT
Nhieãm truøng laø gì?
Nhieãm truøng (infection) laø tình traïng cô theå
bò xaâm nhaäp bôûi vi sinh vaät gaây beänh
Bao goàm caû: Carrier (ngöôøi laønh mang truøng)
Nhieãm truøng cô hoäi (opportunistic
infections)
Beänh nhieãm truøng (disease) laø tình traïng
beänh lyù gaây ra do nhieãm truøng
Söï thöôøng truù cuûa vi khuaån (resident
microflora) laø söï ñoïng khuùm (colonization)
taïi caùc vò trí maø vi khuaån thöôøng cö truù treân
cô theå
Coagulase-negative staphylococci tạo thành các biofilm bám
vào các ống thông mạch nhờ các glycocalyx ngoại bào
Các cytolysins của vi khuẩn như -hemolysin của
streptococci có thể phá huỷ màng tế bào vật chủ nhờ hoạt
động như enzymes hay các chất tẩy
Kháng thể kháng
protein M của group A
streptococcus phản ứng
chéo với kháng nguyên
của vật chủ.
Kháng thể gắn lên biểu mô
valve tim gây nên đáp ứng
viêm. Hậu quả làm sẹo bất
thừng trên valve.
Listeria monocytogenes sản xuất cytolysin giúp vi
khuẩn thoát khỏi các phagosome để lọt vào tế bào
chất của macrophage
Noäi ñoäc toá
Töø vk Gram [-] bò ly giaûi phoùng thích ra
Laø lipo-polysaccharide cuûa lôùp maøng ngoaøi
Beàn vôùi nhieät ñoä
Coù tính khaùng nguyeân keùm, do vaäy khoâng
theå cheá ñöôïc vaccin
Gaây beänh khoâng ñaëc hieäu: Soát, choaùng
(shock)
Cô cheá gaây soát cuûa noäi ñoäc toá
Soát
Prostaglandin Vuøng döôùi ñoài
Tuyeán yeân
Maïch maùu
Interleukin-1
Noäi ñoäc toá
Vi khuaån
Ñaïi thöïc baøo
Nhaân
Ñaïi thöïc baøo
thöïc baøo vi
khuaån Gram [-]
Vi khuaån bò tan raõ
trong khoâng baøo,
phoøng thích noäi
ñoäc toá, caûm öùng
ñaïi thöïc baøo saûn
xuaát interleukin-1
(IL-1)
Khoâng baøo
IL-1 vaøo maùu,
ñeán vuøng döôùi
ñoài cuûa naõo boä
IL-1 caûm öùng
vuøng döôùi ñoài saûn
xuaát ra
prostaglandin,
prostaglandin ñònh
möùc laïi thaân nhieät
cuûa cô theå cao
hôn, laøm cho cô
theå bò soát
(a) Vi khuẩn Gram [-] bị ly giải sẽ phóng thích
lipopolysaccharide (endotoxin) của lớp màng ngoài.
(b) Phức hợp Endotoxin/protein gắn endotoxin binding protein
(E) bám lên macrophages làm sản xuất không kiểm soát các
cytokine gây ra endotoxic/ septic shock
Do vk Gram [+] vaø Gram [-] tieát ra
Laø protein ñöôïc SX do moät gene qui
ñònh
Khoâng beàn vôùi nhieät ñoä
Coù tính khaùng nguyeân cao, do vaäy coù
theå cheá thaønh toxoid laø vaccin
Gaây beänh ñaëc hieäu, coù 3 nhoùm: ñoäc TK,
TB, ruoät
Ngoaïi ñoäc toá
Ñoäc toá vi khuaån baïch haàu, gaây ñoäc teá
baøo nieâm maïc hoïng, tim, thaän
Ñoäc toá gaây ñoû cuûa Streptococcus
pyrogenes gaây ñoäc teá baøo mao quaûn
Ñoäc toá cuûa Clostridium botulinum gaây
ñoäc thaàn kinh taïi caùc tieáp hôïp TK-cô
Ñoäc toá cuûa Clostridium tetani gaây ñoäc
thaàn kinh taïi söøng tröôùc tuyû soáng
Ñoäc toá ruoät cuûa Vibrio cholera, cuûa
Staphylococcus aureus
Moät soá ngoaïi ñoäc toá cuûa vi khuaån
Tieán trình nhieãm truøng
Xaâm nhaäp
Nhieãm truøng taïi choå
Lan traøn
Nhieãm truøng huyeát
(septicemia)
Du khuaån huyeát
(bacteremia)
Nhieãm truøng c.quan
Ñoäc toá
Mieãn dòch laø gì?
Mieãn dòch laø tình traïng cô theå ñeà khaùng
ñöôïc taùc nhaân nhieãm truøng
Coù hai loaïi: mieãn dòch khoâng ñaëc hieäu
vaø mieãn dòch ñaëc hieäu
Mieãn dòch khoâng ñaëc hieäu
Laø söï mieãn dòch khoâng phaân bieät taùc nhaân
gaây nhieãm truøng
Caùc mieãn dòch khoâng ñaëc hieäu cuûa cô theå
Haøng raøo vaät lyù taïi ngaõ vaøo (da: lôùp söøng hoaù,
caùc acid beùo taïi tuyeán nhaøy vaø moà hoâi, loâng;
nieâm maïc: chaát nhaày nieâm maïc hoâ haáp-tieâu hoaù,
caùc IgA tieát, caùc phaûn xaï ho-oùi, caùc vi khuaån
thöôøng truù)
Caùc yeáu toá theå dòch (boå theå, interferon,
transferrin,lactoferrin)
Quaù trình teá baøo (söï thöïc baøo, quaù trình vieâm)
INTERFERON Các tính chất của interferon người
Type
Tính chất Alpha Beta Gamma
Tên hiện nay INF- INF- INF-
Nguồn gốc từ Leukocytes Fibroblasts Lymphocytes
Số lượng gene 20 1 1
Chất cảm ứng Viruses, dsRNA Viruses, dsRNA Mitogens
Bền ở pH 2 Bền Bền Không bền
Glycosilated Không Có Có
Có Introns Không Không Có
Tương đồng với INF- 80-95% 30% 10%
Kích thước (lượng amino acid) 165 166 143
Gene INF nằm trên NST 9 9 12
Gene INF receptor nằm trên NST 21 21 6
Caùc loaïi thöïc baøo
Baïch caàu ña nhaân trung tính
Caùc ñaïi thöïc baøo
1. Monocyte di chuyeån trong maùu
2. Caùc ñaïi thöïc baøo ñònh cö trong caùc moâ
Maøng ñaùy caùc maïch maùu nhoû
Ñaïi thöïc baøo pheá nang
Teá baøo Kupffer ôû gan
Caùc nang laùch
Caùc nang tuyû haïch baïch huyeát
Caùc teá baøo trung moâ caàu thaän
Microglia ôû naõo, Osteoblast ôû xöông
Hoaù höôùng ñoäng vaø
baét dính vi khuaån
Thöïc baøo vi khuaån
Taïo thaønh caùc
phagosome
Taïo thaønh caùc
phagolysosome
Tieâu huyû vi khuaån
baèng Enzyme vaø
quaù trình phuï thuoäc
oxy
Taïo caùc chaát baû laø
caùc haït khoâng tieâu
huyû heát ñöôïc
Thaûi caùc chaát baû
khoûi teá baøo
1
2
3
4
5
6
7
Quaù trình thöïc baøo
Mieãn dòch ñaëc hieäu töï nhieân
Töï nhieân cô theå coù khaû naêng ñeà khaùng vôùi
moät taùc nhaân gaây nhieãm truøng chöa gaëp
tröôùc ñoù bao giôø
Mieãn dòch töï nhieân coù tính ñaëc hieäu loaøi
Loaøi ngöôøi khoâng bò dòch taû heo
Beänh laäu hay giang mai chæ coù ôû ngöôøi
Tính ñaëïc hieäu loaøi naøy coù theå bò phaù vôû do
maát caân baèng sinh thaùi
Mieãn dòch ñaëc hieäu maéc phaûi
Cô theå coù mieãn dòch do ñaõ gaëp taùc nhaân
gaây beänh tröôùc ñoù (chuû ñoäng) hay nhaân
ñöôïc mieãn dòch do cô theå khaùc truyeàn cho
(thuï ñoäng)
Chuû ñoäng
Do gaëp phaûi beänh tröôùc ñoù
Do chuûng ngöøa
Thuï ñoäng
Meï truyeàn sang thai qua nhau hay sang con
qua söõa
Qua huyeát thanh lieäu phaùp
Nguoàn goác MD ñaëc hieäu maéc phaûi
Coù nguoàn goác töø teá baøo lympho
Teá baøo lympho B
Tröôøng thaønh mieãn dòch taïi cô quan lympho
töông ñöông bursa Fabricius
Chòu traùch nhieäm mieãn dòch dòch theå
Teá baøo lympho T
Tröôøng thaønh mieãn dòch taïi cô quan lympho laø
thymus
Chòu traùch nhieäm mieãn dòch teá baøo