nhỮng ĐiỀu cẦn nhÌn lẠi vÀ hƯỚng ĐẾn cho chiẾn...

Công ty Cổ phần Phát triển Giáo dục Hawking SĐT: 04.6253.1570 – Email: [email protected]

Website: www.hawking.edu.vn

NHƯNG ĐIÊU CÂN NHIN LAI VA HƯƠNG ĐÊN CHO CHIÊN LƯƠC

NGANH CÔNG NGHIÊP VIÊT NAM

GS. David Dapice

Đại học Harvard, Hoa Kỳ

Bôi canh

Muôn xem xet chiên lươc phu hơp cho nganh công nghiêp Viêt Nam thơi gian tơi,

chung ta nên nhin lai môc thơi gian xuât phat điêm tư năm 2000. Biêu đô dươi đây thê hiên

ti lê san lương nganh san xuât va công nghiêp (gia tri gia tăng) trên Tông san phâm quôc

nôi (GDP) năm 2000, 2005, 2010 va 2015. Khoang thơi gian nay cung tương đương thơi

gian giai đoan tư năm 2017 đên năm 2035 đang đươc hoach đinh. (Dư liêu tư ADB, Cac chi

sô trong yêu năm 2016; san xuât cung vơi nganh khai thac mo, nganh công nghiêp phu trơ

va xây dưng tương đương vơi công nghiêp)

Nhin vao biêu đô chung ta thây ti lê nganh công nghiêp va san xuât trong so vơi GDP

kha ôn đinh hoăc thâm chi hơi giam, điêu nay không phan anh đươc ti lê lao đông đang gia

tăng trong cac nganh nay. Ti lê lao đông công nghiêp tăng lên 10% kê tư năm 2000 đên năm

2015. Lưu y răng ti lê san lương công nghiêp (37%) lơn hơn so vơi ti lê lao đông tham gia

trong nganh la 22%. Điêu nay co nghia la năng suât môi lao đông công nghiêp đang cao

hơn mưc trung binh. Nganh nông nghiêp năm 2015 chi chiêm 17% GDP nhưng chiêm tơi

43% ti lê viêc lam. Ti lê viêc lam nông nghiêp co giam trong nhưng năm 2000-2015 nhưng

sô lương lao đông không thay đôi nhiêu.

0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

2000 2005 2010 2015

Ti lê nganh công nghiêp va san xuât trên tông GDP, gia hiên hanh

Industry/GDP Manufacturing/GDP

mailto:[email protected]



Như vây co thê thây răng năng suât môi lao đông công nghiêp (vơi ti lê 37%/22%)

trung binh la 168% trong khi năng suât trung binh cua môi công lao đông nông nghiêp (vơi

ti lê 17%/43%) chi la 40%. Trong môt nên kinh tê phat triên toan diên, năng suât môi lao

đông co xu hương quy vê môt gia tri chung. Trên thưc tê, ngươi ta co thê tăng gâp đôi lưc

lương đông công nghiêp lên 44% va giam môt nưa lưc lương lao đông nông nghiêp xuông

con 22% ma vân đat đươc năng suât công nghiêp cua môi lao đông cao hơn trong nông

nghiêp, thâm chi nêu san lương cua hai nganh la như nhau! (Đương nhiên la san lương môi

nganh se thay đôi – thi san lương nganh công nghiêp se tăng keo theo sư gia tăng lưc lương

lao đông trong khi đo san lương nông nghiêp se giam cung vơi viêc giam sô lương lao đông

trong nganh.)

Trên thưc tê, muôn co nhưng sư thay đôi lơn như trên phai mât nhiêu thơi gian bơi vi

rât nhiêu lao đông trong nganh nông nghiêp không dê dang chuyên đôi công viêc – sô lương

lao đông trong nganh nông nghiêp chi giam 5% hoăc tương đương 1,2 triêu ngươi kê tư

năm 2000 đên năm 2015. Du sao chăng nưa, lao đông ơ đô tuôi 25 đên 45 hiên tai đang tâp

trung rât đông ơ cac thanh phô lơn, vươt trôi hơn nhiêu so vơi ơ khu vưc nông thôn. Rât

nhiêu nguôn nhân lưc lanh nghê, đươc đao tao va huy đông cho nganh đa thay đôi. Hương

tiêp theo, môt câu hoi lơn đăt ra la nêu công nghê tiêp tuc tao thêm nhiêu nguôn viêc cho

lao đông ban lanh nghê (như may măc, giay dep hoăc lăp rap điên thoai thông minh) hoăc

nêu robot co thê đam nhân cac công viêc như trên va cân nhiêu hơn nưa lao đông co tay

nghê cao. Nêu robot co thê lam cac công viêc như vây thi viêc đao tao xuyên suôt la rât cân

thiêt.

Kê hoach phat triên công nghiêp giai đoan gân đây tinh đên thơi gian 5 năm gân đây

nhât đê ra mưc tăng trương 7-7.5% gia tri gia tăng nganh công nghiêp cho đên năm 2025.

Tuy nhiên, 5 năm cuôi nay chưng kiên sư phuc hôi sau khung hoang tai chinh toan câu va

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

2000 2005 2010 2015

Ti lê viêc lam nganh san xuât va công nghiêp

Industry Labor Share Manufacturing Labor Share




không co nhiêu khoang cach tăng trương ơ hâu hêt cac quôc gia măc du tăng trương năng

suât kha châm ơ nhiêu quôc gia trong thơi gian gân đây va đa qua thơi ky bung nô lao đông,

la nguyên nhân giam lưc lương lao đông (tiêu hao thu nhâp) trong nhưng nươc giau. Nhưng

nươc ngheo đôi măt vơi tinh hinh tăng trương châm chap trong khi lai suât ngay cang tăng

cao. Điêu nay tao ra it môi trương tăng trương thuân lơi đê đôt pha xuât khâu toan câu –

thâm chi khi cac hang rao thương mai không con la rao can.

Cân phai tăng manh năng suât

Tuy nhiên, vân đê chinh cho đên năm 2025 la Viêt Nam cân thay đôi nhưng gi đê tăng

năng suât. Môt nghiên cưu rât ti mi cua Tiên si Vu Minh Kuong chi ra răng năng suât lao

đông toan nên kinh tê Viêt Nam giam tư mưc 2.5% môi năm trong thâp ky 90 xuông chi

con mưc 0.1% tư năm 2000 đên 2012.1 (Đo la ti lê tăng trương chung cua ca lao đông va

vôn hay tông năng suât theo chi sô.) Do đo cung thây răng tăng trương GDP va công nghiêp

châm hơn ơ giai đoan nay). Vơi ti lê tăng trương nguôn lao đông chi ơ mưc 0.5% môi năm

hoăc thâp hơn trong khi lưc lương lao đông thi chuyên dich châm chap tư nông thôn đên

thanh thi2, năng suât trong môi nganh công nghiêp se phai tăng bên vưng 7-7.5% môi năm.

Tăng trương GDP nganh công nghiêp theo gia cô đinh tư năm 2010 đên năm 2015 la

7.3% môi năm trong khi viêc lam trong nganh tăng 6.2% môi năm. Điêu đo co nghia la

năng suât môi lao đông tăng 1% môi năm, trong khi kê hoach đê ra năng suât lao đông tăng

6-6.5%/năm kê tư năm 2017 đên năm 2025. Chung ta không thê biêt chăc chinh sach nao

se lam thay đôi manh năng suât trong xu thê tơi. Thông thương năng suât lao đông tăng tư

1% đên 6% môt năm la điêu kho xay ra.

Trong tâm cua bai tham luân nay không phai la hiêu suât năng lương, tuy nhiên lương

khi thai CO2 đa tăng 50% kê tư năm 2005 đên năm 2010, nhanh hơn nhiêu so vơi ti lê tăng

GDP (37%). Kê tư năm 2010 đên năm 2013 thi lương CO2 thai ra chi 3.6%, thâp hơn nhiêu

so vơi GDP (17%). Chăc chăn răng ti lê đo con giam nêu Viêt Nam tiêp tuc ưng dung công

nghê hiên đai tiêu tôn it năng nhiên liêu hoa thach cho môi đơn vi san lương.

Quy mô nho gon va không bao giơ noi sư thât

Thưc tê vê tông thê thi công viêc san xuât co tăng hơn trong khi san lương san xuât lai

1 http://www.eastasiaforum.org/2015/02/13/vietnam-needs-to-focus-on-productivity-in-its-next-wave-of-reforms/ 2 Môt vân đê quan trong khi tăng trương la nguôn lao đông kem năng suât khu vưc nông thôn phai chuyên dich ra khu vưc thanh thi, nơi ma ho se tao ra năng suât lao đông cao hơn vơi cac nganh “hiên đai” hơn. Điêu nay se mât nhiêu thơi gian đê

Viêt Nam co thê hoan thanh nhưng vơi mưc tăng trương lưc lương lao đông trung binh thâp – chi 8% trong vong 18 năm tinh tơi năm 2035 –va nhân lưc ơ đô tuôi lao đông vung nông thôn se dê dang tăng manh năng suât hơn trươc kia. Duy tri tăng

trương se rât cân duy tri tăng năng suât ơ môi nganh.


http://www.eastasiaforum.org/2015/02/13/vietnam-needs-to-focus-on-productivity-in-its-next-wave-of-reforms/



giam xuông bât binh thương, đăc biêt ơ câu chuyên khi FDI va xuât khâu tăng trương manh.

Giai nghia môt phân cho vân đê nay co le la do thuê quan thâp đa tao ganh năng lên cac công

ty co chi phi cao phai căt giam chi phi hoăc tư bo cuôc chơi. Nhưng vân đê chinh ơ đây co le

lai la sư thât bai cua cac doanh nghiêp vưa va nho khi ho co thê co đươc tăng trương như ho

tưng nghi. Hoach đinh công nghiêp la bươc đi đung nêu muôn tăng gia tri gia tăng quôc nôi

theo hương tich cưc. Vân đê thây đươc ơ đây la gia tri gia tăng thâp trong nhiêu nganh xuât

khâu san xuât. Hâu hêt phu kiên phai nhâp khâu va thâm chi sau môt thâp ki thi cung rât hiêm

co công ty san xuât phu tung nho nao cua Viêt Nam co triên vong tăng trương tai Trung Quôc,

Đai Loan hay Han Quôc. Tai sao vây?

Môt khao sat cua VCCI cho thây cac công ty rât nho va không chinh thưc không mây

bi phiên ha bơi nhưng khoan chi không chinh thưc (Ho co chi nhưng khoan đo, nhưng đo

la nhưng khoan chi phi hơp ly va co thê biêt trươc đươc), trong khi đôi vơi cac công ty kha

lơn lai quan ly nhưng khoan chi như vây thông qua cơ quan chưc năng. Vân đê đo la ơ cac

doanh nghiêp mơi đươc chinh thưc bi ep rât nhiêu vi ho đa đăng ky kinh doanh va trơ thanh

môt muc tiêu. Cac doanh nghiêp nay đa bao cao vê nhưng cuôc viêng thăm thương xuyên

cua cac cơ quan quan ly va cac khoan chi tra 5-10% doanh thu. Cac mưc chi nay la kha cao

cho môt công ty canh tranh va gây ra no răc rôi thưc sư. Đo chinh xac la nhưng gi ma doanh

nghiêp vưa va nho chinh thưc cân đươc hinh thanh đê cung câp đâu vao cho xuât khâu va

san xuât hang hoa tiêu thu trong nươc lăp rap tai Viêt Nam. Đo la cach đê tăng thêm gia tri

va tich hơp vơi cac chuôi gia tri toan câu, đung theo muc tiêu kê hoach đê ra. Nhưng nhưng

công ty mơi nôi phai đôi măt vơi rui ro lơn va do đo ho co xu hương đăng ky kinh doanh

trong cac linh vưc it canh tranh khi tiêp cân đât đai (vi du) mang lai cho ho môt tâm đêm đê

ho co thê chi cho cac cơ quan quan ly- ma không phai đôi măt vơi nguy cơ đô vỡ. Thưc tê

nay co thê giai thich cho câu noi phô biên cua cac doanh nghiêp "Quy mô nho gon va không

bao giơ noi sư thât" - môt y tương tôt đê tranh bi chu y nhưng không phai la môt cach tôt

đê tao ra môt công ty năng đông trong môt nganh công nghiêp canh tranh.

Lưu y răng chinh chinh quyên đia phương, chư không phai trung ương, kiêm soat cac

chi phi không chinh thưc. Co thê đăt môt câu hoi la, liêu nên co it nhât la môt vai tinh quyêt

đinh cho phep thương mai thân thiên va thu hut đâu tư? Co, môt sô đa lam. Nhưng hê thông

tai khoa Viêt Nam co xu hương ung hô binh đẳng trên nhu câu thưc tê hay năng suât. Môt

tinh phat triên nhanh se cân cơ sơ ha tâng hơn nhưng vân đê thương thây la cac loai thuê

cua tinh đo thât thoat va đi đên nhưng nơi it năng đông. No se tư lam han hẹp kha năng

thanh công cua minh va không thê ngăn chăn tăc nghen trong phat triên. No se không co




kha năng tiêp tuc giam chi phi va nhưng ưu thê nhơ quy mô.

Do đo, sư câu kêt cua môt sô quan chưc đia phương ep doanh nghiêp mơi đăng ky chinh

thưc phai chi tiên , cac quy tăc tai khoa đa ngăn can con đương thanh công, va cac doanh nghiêp

đôi pho băng cach hơp ly hoa ơ quy mô nho hoăc đi vao cac linh vưc "an toan" (hoăc nhưng

nha kinh doanh va kỹ sư thưc sư gioi rơi khoi đât nươc) quy tu lai đê kim ham sư tăng trương

vê năng suât cua Viêt Nam tăng trương trong cac linh vưc canh tranh xuông va đong đinh trinh

đô san xuât ơ mưc thâp hơn cua lăp rap. Nhưng đo chinh la công viêc co thê bi đe doa trong

thâp ky tơi bơi cac robot co kha năng đam nhân công viêc tôt hơn. Do đo, cân phai giam cac

khoan chi la môt vân đê không chi giai quyêt vân đê tăng trương châm hay nhanh ma con la vi

sư ôn đinh xa hôi va chinh tri.

Lưu y răng vân đê nay co thê căt xen rât nhiêu cac chinh sach hơp ly đa đê ra trong kê

hoach công nghiêp. Chiên lươc xuc tiên dưa trên thi trương cua cac nganh công nghiêp đây

hưa hẹn la môt trong nhưng cach đê thuc đây doanh nghiêp, măc du vân con đo nhưng mơ

am trong cac nganh đươc chu y thuc đây. Đao tao tôt hơn, cơ sơ ha tâng, chinh sach tai

chinh vi mô đươc đăt ơ vi tri rât quan trong. Hâu hêt cac chinh sach công nghiêp đê xuât

đươc chi đao hương đung. Ý kiên ơ đây se tâp trung vao khu vưc cân nhât phai xây dưng

va thao luân.

Tai cơ câu va Cô phân hoa Doanh nghiêp nha nươc

Kê hoach công nghiêp chi ra môt cach chinh xac răng nâng cao năng suât cua cac

doanh nghiêp nha nươc phai đăt lên hang đâu. Cho đên nay chung ta đa nhin thây hiêu qua

cua viêc cô phân hoa trong viêc thu hut nguôn tiên tư cac nguôn lưc bên ngoai đê mua cô

phiêu thiêu sô nhưng không thay đôi cơ ban cach thưc quan ly va năng suât cua cac doanh

nghiêp nha nươc. Nêu điêu nay la đung thi cân phai co môt chiên lươc tôt hơn đê thay đôi

cac ưu đai đôi vơi cac nha quan ly DNNN co khuynh hương tiêu cưc trong môt sô phương

diên nao đo đê đat đươc cac muc tiêu chinh tri mong muôn (vi du như giư ghê măc cho tôn

thât đên công tac chung) chư không phai la cac bươc nâng cao hiêu qua . Nêu quyên sơ hưu

đa sô cua nha nươc bao trơ như môt sư cân thiêt vê măt chinh tri thi cân phai nghi đên nhưng

cach đê khuyên khich cac nha quan ly theo đuôi hiêu qua. Điêu nay co thê tư viêc thương

thanh tich hoat đông tôt, thương ban giam đôc va cac muc tiêu rõ rang phu hơp căn cư theo

lơi nhuân hoăc năng suât. Nêu co thê sơ hưu tư nhân thi co thê yêu câu ban môt sô doanh

nghiêp nha nươc. Môt công ty tư nhân, không co quyên tiêp cân vơi cac khoan vay trưc tiêp,

se phai nâng cao hiêu qua. Cach tiêp cân thư hai đoi hoi it hơn vê quan ly công.




Trung Quôc va Tỷ gia hôi đoai

Vân đê chưa đươc chi ra trưc tiêp la bât cư tac đông nao co thê co đôi vơi nganh công

nghiêp phat triên cua Viêt Nam ơ Trung Quôc. Trung Quôc la môt nên công nghiêp không

lô cung câp 30% hang nhâp khâu cua Viêt Nam va cung câp 10-12% hang xuât khâu cho

Viêt Nam. Trung Quôc đa sư dung 1.000 ty USD dư trư trong nhưng năm gân đây đê duy

tri tiên tê cua ho không bi suy yêu qua nhiêu. Măc du vây, tiên tê đa mât hơn 10% gia tri tư

6,2 nhân dân tê/Đô la vao năm 2015 lên gân 7 nhân dân tê/đô la hiên nay. Cho du ti lê tin

dung vơi GDP la khoang 300% GDP va tăng gâp đôi so vơi thu nhâp danh nghia vơi nhiêu

khoan cho vay đang ngơ, co kha năng se co thêm ap lưc vê tiên tê. Nêu đông nhân dân tê mât

gia hoăc khâu hao nhiêu so vơi đông Đô-la va tiên Đông Viêt Nam vân không đôi, no se tao ra

ap lưc canh tranh to lơn cho nganh công nghiêp cua Viêt Nam. Khi kê hoach công nghiêp thê

hiên môt cach chinh xac nhưng mơ hô vê cac điêu kiên kinh tê vi mô ôn đinh, đo la thưc trang

co thê cân đươc lên kê hoach.

Nêu đông tiên cua Trung Quôc suy yêu, Viêt Nam nên duy tri đông tiên cua minh ơ

môt ty lê ôn đinh vơi Trung Quôc. Không đươc cho phep cac đông thai chuyên đôi tiên tê

cua Trung Quôc (không theo y cua Viêt Nam nhưng vi nhưng ly do khac) lam suy yêu sư

phat triên công nghiêp ơ Viêt Nam. Điêu nay không cân đươc diên giai thanh văn ban ma

vân phai đươc hiêu rõ. No co thê anh hương đên cac công ty cho vay nơ băng đông đô la.

Nêu tiên đông khâu hao so vơi đông Đô-la, ganh năng nơ se trơ nên năng hơn - đăc biêt nêu

không co thu nhâp tư xuât khâu Đô-la đê tra nơ. No cung co thê anh hương đên cac ngân

hang Viêt Nam đang cho vay băng Đô-la. Ho cân phai nhân thưc đươc nhưng ganh năng

tiêm ân cua viêc cho vay Đô la đôi vơi nhưng nha san xuât chu yêu kiêm đươc đông nôi tê.

Nêu tiên tê cua Viêt Nam đa phu thuôc vao tiên tê cua Trung Quôc, điêu quan trong

la phai giai thich (tôt hơn la trươc khi no xay ra) răng điêu nay la cân thiêt cho sư sông con

chư không phai la môt phương tiên đê danh lây thi phân xuât khâu môt cach không công

băng. Viêt Nam vân la môt nên kinh tê kha nho va co thê dê dang thây răng no se bi choang

ngơp bơi sư thiêu đap ưng khi co sư suy yêu cua đông tiên Trung Quôc. Môt phân cua chiên

lươc công nghiêp cân phai thương lương va giai thich vân đê nay đê co thê đi tơi cac đông

thai bao hô cua Hoa Ky hay cac nươc khac. Sư ôn đinh tương đôi trong thơi gian qua cua

tiên đông so vơi đông Đô-la - đa lên đên trên 20.000 vao năm 2011 va dươi 23.000 đô la

hiên nay, thâm chi khi đông Đô la manh - lam cho nhiêm vu đo trơ nên dê dang hơn. Viêt

Nam đa cho phep hang hoa canh tranh va tăng xuât khâu chu yêu do FDI va chi phi thâp

hơn, măc du lam phat cao tư năm 2008 đên 2013 khi gia hang năm tăng trung binh hơn 12%




môt năm. Tư năm 2013, lam phat trung binh dươi 5% môi năm va duy tri đươc mưc tăng

nay se cho phep ty gia hôi đoai kha ôn đinh trư khi chinh Trung Quôc mât gia. Nêu ho bi

mât gia – ma không phai do y muôn - no co thê la môt triêu chưng cua nhưng răc rôi sâu

săc hơn trong nên kinh tê cua ho va điêu nay co thê anh hương đên nên kinh tê Viêt Nam vi

ho la đôi tac thương mai lơn.

Chính sach thương mai của Mỹ dươi quyền Tông thông Trump va những động

thai của Trung Quôc

Cuôc bâu cư tông thông Trump đa không đươc mong đơi va nhưng chinh sach cua

ông cung chưa thưc rõ rang. Ông dương như đang cô găng đam phan lai Hiêp đinh Thương

mai Tư do Băc Mỹ va đôi đâu vơi Trung Quôc khi ông quan sat thây sư không công băng

trong cac hoat đông thương mai. Ông cung đa huy hiêp đinh TPP (Hiêp đinh thương mai

xuyên Thai Binh Dương), môt công trinh ma cưu tông thông Obama đa ra sưc thuc đây, tuy

nhiên hanh đông nay đa găp phai nhiêu phan đôi cua Quôc Hôi. Nên công nghiêp Viêt Nam

vân se đươc hương lơi tư TPP. Vây điêu gi nên đươc triên khai?

Viêc đâu tiên la tâp trung vao nhưng hoach đinh trong kê hoach công nghiêp- đưa

nganh công nghiêp trong nươc co kha năng va sưc canh tranh cao hơn. Du xay ra bât cư

biên đông nao thi điêu đo vân cho phep nhiêu kha năng phuc hôi va kha năng ưng pho vơi

nhưng cu sôc cao hơn.

Viêc thư hai đo la phai quan sat xem liêu răng Nhât Ban va Úc co muôn tiêp tuc thuc

đây TPP nưa không nêu không co sư tham gia cua Mỹ. Viêt Nam không nên cô găng đi

trươc, nhưng nêu nhưng ngươi khac dân đâu thi ta co thê hô trơ. Nêu như hiêp đinh TPP

vân đươc triên khai theo lô trinh thi co thê se khiên Mỹ lo lăng va phai xem xet lai vê vân

đê nay. Co le đây la cach se khiên Mỹ nhân đinh lai lơi ich cua hiêp đinh nay mang lai.

Thư ba la cân sẵn sang đam phan vơi Mỹ môt hiêp đinh thương mai tư do song phương

giông như Singapore va Han Quôc đa tưng lam. Nhin chung, nhưng hiêp đinh song phương

thương không hiêu qua như cac hiêp đinh đa phương nhưng co vân tôt hơn la không lam gi

ca. Nêu co cơ hôi đê đam phan, nhiêu lơi ich tiêm năng cua TPP co thê đươc thây rõ trong

hiêp ươc song phương. Môt hiêp ươc như vây se giup Viêt Nam đôi pho vơi cac biên phap

phong vê. Nêu Tông thông Trump co hương đôi đâu vơi Trung Quôc thi Viêt Nam thâm chi

co thê đươc hương lơi do môt sô nganh công nghiêp xuât khâu cua ho co thê phai chuyên

dich vê Viêt Nam.

Điêu thư tư cân lam la thăm do đông thai cua Trung Quôc. Ho đang thuc đây môt khôi




thương mai trên nên tang Trung Quôc. Viêt Nam không nên dân đâu trong vân đê nay nhưng

cung không nên ngăn chăn bươc tiên cua no. Thương mai giưa Viêt Nam va Trung Quôc đa

lơn va se phat triên trong moi trương hơp. Đam bao tiêp cân thi trương không phai la môt

điêu xâu, miên la co lơi ich rong cho Viêt Nam.3

Ngoai thương mai, Ngân hang Đâu tư Cơ sơ Ha tâng Châu Á la môt cach đê cung

câp tai chinh đâu tư cơ sơ ha tâng. Ở môt sô nươc, cac dư an đươc lưa chon co vẻ nghi ngơ

vê lơi nhuân kinh tê4, vi thê viêc xem xet cân thân nhưng khoan chinh vay la cân thiêt. Nêu

khoan vay lơn đươc sư dung cho cac dư an lang phi, se co it tiên hơn đê đâu tư hiêu qua

trong nganh công nghiêp.

Kêt luân

Co rât nhiêu phân tich hơp ly trong kê hoach nganh công nghiêp. Vơi viêc tăng trương

san lương nganh công nghiêp thâp va ti lê nganh công nghiêp so vơi GDP không tăng kê tư

năm 2000, co thê Viêt Nam se lam tôt hơn thê. Ý tương xac đinh va hô trơ cac nganh ưu

tiên môt cach thân trong la hơp ly nhưng kho co thê thưc hiên tôt. Cung tương tư như thê,

viêc quan ly nghiên công tac nghiên cưu va phat triên cung la môt vân đê không hê đơn

gian. Do đo, phat triên môt hê thông đao tao xuyên suôt giup ngươi lao đông không bi đao

thai khi co thay đôi kỹ thuât. Ý tương liên kêt công-tư la môt y tương hay nhưng khi thưc

hiên cung răc rôi không kem. Ai se la ngươi tra tiên? Ai co quyên quyêt đinh kê hoach

nghiên cưu hoăc tai liêu đao tao?

Tai Đai Loan, chinh phu chia ra cac nhom công nghiêp gôm nhiêu hang vưa va nho.

Nhưng hang nay đa găp phai vân đê khi môt minh thưc hiên công tac nghiên cưu va phat

triên hoăc nghiên cưu thi trương, vi thê đa phai hơp tac lai vơi nhau cung thưc hiên. Nhưng

nhom công nghiêp nay hoat đông băng chi phi rât nho tư xuât khâu (chi 1%) va do đai diên

cua cac hang tư nhân lanh đao hoat đông va co ghê chinh thưc cua chinh phu trong cac buôi

đai hôi. Nhưng nhom công nghiêp nay sư dung ngân sach tư nguôn thuê đê nghiên cưu may

moc hoăc công nghê mang lai lơi ich cho hang, phat triên đao tao, nghiên cưu thi trương

hoăc thâm chi thưc hiên nghiên cưu va phat triên trong cac trương đai hoc. Nhin chung, cac

hang vưa va nho đa co đươc thông tin, thi trương va công nghê tiên tiên, điêu ma tương như

3 Trong khi đao tao băng Tiêng Anh đa đươc thưc hiên thay vi đao tao băng tiêng Trung Quôc la kha thuân lơi cho viêc tiêp

xuc kiên thưc quôc tê tư nhưng tai liêu đo. Co nhiêu ngươi Viêt Nam biêt đên công nghê va kinh doanh (không chi ơ câu chư

thông thương) cung la môt vân đê hưu ich. 4 The $5.1 billion high speed railway from Jakarta to Bandung in Indonesia is an example. The distance is only 142 km and a

normal train could do the distance in an hour for a small fraction of the cost. See: http://www.indonesia-

investments.com/news/todays-headlines/construction-jakarta-bandung-high-speed-railway-project-to-start/item7075


http://www.indonesia-investments.com/news/todays-headlines/construction-jakarta-bandung-high-speed-railway-project-to-start/item7075




không phai cua ho. Kiêu hanh đông mang tinh tâp thê như vây thât sư rât cân thiêt cho cac

hang mơi nôi tai Viêt Nam.

Câu hoi lam thê nao tô chưc đươc nhưng nhom nay theo tưng khu vưc đia ly la môt

vân đê rât thu vi. Tai Đai Loan, ho tô chưc tai cac trung tâm lơn như Đai Băc. Tai TP. Hô

Chi Minh va Ha Nôi cung se co nhưng trung tâm lơn như thê la điêu rât tư nhiên. Nêu sư

tương tac trưc tiêp la vân đê mâu chôt thi hai khu vưc nay nhin chung đa vươt trôi so vơi

cac khu vưc con lai (vi du nganh chê biên thưc ăn tai Đông băng sông Cưu Long va nganh

đô gô tai vung Duyên hai miên Trung). Tuy nhiên, vơi sư phat triên cua phương tiên truyên

thông đai chung thi môt chương trinh quôc gia cung dê dang hanh đông – không như trươc

kia phai trưc tiêp đên nơi hanh đông.

Tinh chinh trong môi giai đoan la hoan toan tư nhiên đê tranh lang phi cac nguôn lưc.

Nhưng viêc tao ra điêu đo phai co sư tham gia cua chinh phu. Lam it viêc nhưng co hiêu

qua con hơn lam nhiêu thư ma thiêu gia tri. Tât nhiên, chinh phu co thê co đươc bai hoc

thông qua thưc tiên nhưng hoc phi cua viêc đo nên cân đôi phu hơp. Can thiêp khi lơi ich

cua cac hang tư nhân luôn đông hanh vơi hiêu qua va tăng trương co vẻ như tôt hơn cac

chinh sach băt ho phai lam theo ma không co lơi. Cac trương đai hoc co thê mong muôn lan

rông kiên thưc vê kỹ thuât tiêt kiêm năng lương. Môt hang tư nhân co thê cô găng giư no

như môt bi mât thương mai nêu no tao ra lơi thê canh tranh. Hiêu biêt diên viên nao se sư

dung phân nao cua câu đô đo la môt phân cua quan ly tôt. Nhưng không phai luc nao cung

rõ rang ai la ngươi quan ly thưc sư!

Viêt Nam co rât nhiêu điêm thuân lơi rõ rêt hơn so vơi Trung Quôc khi cai tiên công

nghê nganh công nghiêp. Viêt Nam sư dung ngôn ngư hê Alphabet nên dê dang chuyên ngư

tư tiêng Viêt sang tiêng Anh hoăc ngươc lai. Không co Great Firewall (tương lưa vi đai) va

cho phep sư dung texbook nươc ngoai. Ngoai ra Viêt Nam con co rât đông công dân sinh

sông tai nươc ngoai va đo la nguôn mang lai kiên thưc kỹ thuât quan trong. Tai Thung lung

Silicon, rât nhiêu ngươi Viêt Nam co đia vi cao, co ngươi lam trơ ly ICT. Tâm quan trong

cua thương mai va FDI trong nên kinh tê cao hơn nhiêu so vơi Trung Quôc. Nêu Viêt Nam

co thê cai tiên cac điêu luât va cơ chê chinh sach thi nhưng lơi thê sẵn co nay co thê “ra

tiên” va đây manh thay đôi kỹ thuât cua công nghiêp Viêt Nam đang ơ phia trươc. Ho co

nhiêu trương đai hoc uy tin hơn cung như co nhiêu nguôn tuyên chon nhân tai kỹ thuât.

Nhưng nêu ho không trơ nên thân thiên hơn vơi cac công ty nươc ngoai thi ho co kha năng

se không đươc hô trơ nhiêu như trươc – hoăc đo se la cơ hôi săp tơi cho Viêt Nam.




LOOKING BACKWARD AND FORWARD: INDUSTRIAL STRATEGY

FOR VIETNAM

Prof. David Dapice

Harvard University

Background

As Vietnam thinks about its industrial strategy going forward, it is a good time to also

look back to 2000 and see where it has been. The following graph gives the share of

manufacturing and of industrial output (value added) to total GDP in 2000, 2005, 2010 and

2015. This period is nearly equal to the 2017 to 2035 time period being considered by the

planning document. (Data from ADB, Key Indicators 2016; manufacturing plus mining,

utilities and construction is equal to industry.)

The stability or even decline in the share of industry and manufacturing in GDP is

not reflected in the share of labor force in those sectors, which has been rising. Industry

labor’s share rose ten percentage points from 2000 to 2015. Notice that the share of

industry output (37%) is more than its labor shore of 22%. This means output per

industrial worker is above average. Agriculture in 2015 had only 17% of GDP but 43%

of jobs. Agriculture’s share of jobs fell from 2000-2015 but numbers working changed

little.

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

0.3

0.35

0.4

0.45

2000 2005 2010 2015

Industry and Manufacturing Shares of GDP, current prices

Industry/GDP Manufacturing/GDP




That means that output per worker in industry (37%/22%) is 168% of the average

while agricultural output per worker (17%/43%) is only 40% of the average. In a fully

developed economy, the output per worker tends to converge around a common value. As a

thought experiment, one could double the size of the industrial workforce to 44% and halve

the agricultural work force to 22% and still have industrial output per worker more than in

agriculture, even if output did not change in either sector! (Each sector’s output would

change of course – industrial output would rise with more labor while agricultural output

would fall with fewer workers.)

In practice, such large changes take time since many workers in agriculture do not easily

leave – the number of workers in agriculture dropped only 5% or 1.2 million from 2000 to

2015. In any case, workers in the 25-45 age groups are now more heavily located in cities than

in rural areas, so many of the mobile and well trained for industry have already moved. Going

forward, a major question is if technology will continue to produce jobs for the semi-skilled

(like sewing garments or making shoes or assembling smart phones) or if robots will take over

many of those tasks and more highly skilled workers will be needed. If robots do become more

capable, life-long training will be needed.

The near term industrial plan calls for 7-7.5% growth a year in industrial value added

to 2025, in the range of the last five years. However, the last five years have been marked

with recovery from the global financial crisis and there is less slack in most countries to

grow further since productivity growth has been quite low in many countries recently and

the “baby boom” workers are retiring, causing slower growth in the labor force (and

income-earning consumers) in rich countries. Poor countries may face slower growth as

dollar interest rates rise. This may create a less favorable global environment for growth

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

2000 2005 2010 2015

Industry and Manufacturing Jobs Share in Labor Force

Industry Labor Share Manufacturing Labor Share




sparked by exports – even if trade barriers do not grow.

Productivity Would Need to Increase Rapidly

However, the main question up to 2025 is what internal changes Vietnam needs to get

its own productivity growth up. A careful study by Dr. Vu Minh Kuong found productivity

growth in Vietnam’s whole economy fell from 2.5% a year in the 1990’s to only 0.1% from

2000 to 2012.1 (This is growth of labor and capital together, or total factor productivity.)

This is reflected in the slower GDP and industrial growth in those periods. With labor force

growth slowing to only 0.5% a year or less and likely sluggish mobility from rural to urban

jobs2, productivity within each sector will have to grow to sustain industrial growth of 7-

7.5% a year.

The growth of industry GDP at constant prices from 2010 to 2015 was 7.3% a year

while employment in industry grew at 6.2% a year. That resulted in productivity per worker

growing at 1% a year, while the plan calls for worker productivity to grow 6% to 6.5% a

year from 2017 to 2025. It is not clear what policies will cause such a large jump in worker

productivity from its recent trend. It is not common to have productivity growth jump from

1% a year to 6% a year.

The focus of this short paper is not energy efficiency, but CO2 emissions rose 50%

from 2005 to 2010, much faster than GDP (37%). From 2010 to 2013 CO2 grew only 3.6%,

much slower than GDP (17%). It is certainly possible that energy intensity of GDP will

continue to fall as Vietnam finds ways to employ more modern technology which requires

less fossil fuel per unit of output.

Stay Small, Stay Short and Never Tell the Truth

The fact that manufacturing jobs have grown as a share of the total while the share of

manufacturing output has fallen is curious, especially given the very rapid growth in FDI

and exports. Part of the explanation may be that lower tariffs have pressured high cost

companies to cut costs or go out of business. But a larger part of the story is likely to be the

failure of small-medium firms to grow as well as they might. The industrial plan is right to

want to increase domestic value added in an efficient way. The low amount of value added

in many manufactured exports is a symptom of a problem. Most parts are imported and

even after a decade, relatively few components come from smaller firms in Vietnam as

1 http://www.eastasiaforum.org/2015/02/13/vietnam-needs-to-focus-on-productivity-in-its-next-wave-of-reforms/ 2 An important part of growth from low levels is that low productivity rural workers move to cities and become more productive

in “modern” sector jobs. This is far from finished in Vietnam, but with slower overall workforce growth – only 8% in the eighteen years to 2035 – and an aging rural workforce, this easy boost to worker productivity will be much less than in the past.

Maintaining growth will require more productivity growth within each sector.


http://www.eastasiaforum.org/2015/02/13/vietnam-needs-to-focus-on-productivity-in-its-next-wave-of-reforms/



might be expected given industrial growth in China, Taiwan and South Korea. Why is this?

A survey by VCCI found that very small and informal companies were not much

bothered by informal payments (they had them, but they were reasonable and predictable)

and that quite large firms were also able to manage them by complaining to officials. It was

the newly formal firms that were hard pressed since they had registered and became a target.

They reported frequent visits from authorities and informal payments of 5-10% of sales.

These payment levels are quite high for a competitive firm and cause it real trouble. It is

precisely these small and medium formal firms that should be forming to provide inputs to

manufactured exports and goods for domestic consumption assembled in Vietnam. That is

the way to add value and integrate with global value chains, as the plan rightly calls for. But

these emerging firms face great risks and so those that do register tend to be in less

competitive sectors where access to land (for example) gives them a cushion so they can

pay officials without facing ruin. This reality may explain the popular business saying, “Stay

short, stay small and never tell the truth” – a good idea to avoid attention but not a good

way to create a dynamic firm in a competitive industry.

Note that it is local government, not central, that controls these informal costs. One

might ask, shouldn’t at least a few provinces decide to be business friendly and attract

investment? Yes, some do. But Vietnam’s fiscal system tends to favor equity over real need

or productivity. A fast growing province will need more infrastructure but will often find its

taxes siphoned off and going to less dynamic places. It will strangle on its success and not

be able to prevent congestion. It will lack the ability to keep on lowering costs and reap

economies of scale.

Thus the combination of local authorities pressing newly formal firms for payments,

fiscal rules that punish success, and businesses responding by rationally staying small or

going into “protected” sectors (or really good business people and engineers leaving the

country) conspire to keep Vietnam’s productivity growth in competitive sectors down and

locked into the lower level of assembly. Yet it is precisely this type of work which may be

threatened in the next decade by more capable robots. Thus, the need to reduce informal

payments is a matter not just of faster or slower growth but potentially one of social and

political stability.

Note that this problem may undercut many of the quite sensible policies called for in

the industrial plan. A market-based promotion of promising industries is one way to promote

them, though the devil is in the details of how the sector is promoted. Getting better training,

infrastructure, macro and financial policies in place will be important. Most of the proposed




industrial policies are pointed in the right direction. Comments here will focus on areas

where elaboration and discussion are most needed.

SOE Equitization and Reform

The industrial plan correctly states that improving the productivity of SOE’s is a priority.

Up to now, it appears to many observers that equitization has attracted some outside money to

buy minority shares but not fundamentally improved the governance or productivity of SOE’s.

If this is true, then a better strategy is needed to change the incentives of SOE managers who

tend to be risk averse in some ways and prefer to achieve politically desirable goals (keeping

jobs even with losses, for example) rather than efficiency-enhancing steps. If majority state

ownership is kept as a political necessity, then serious thought about ways to create incentives

for managers to pursue efficiency are needed. These could include bonuses for good

performance, different and independent boards of directors, and explicit targets that align with

goals such as profits or productivity. If private ownership is possible, then outright sales of some

SOE’s could be ordered. A private firm, without access to directed lending, would have to

improve efficiency. The latter approach is less demanding in terms of public management.

China and Exchange Rates

An issue not addressed directly is that of any possible impact on Vietnamese industry

of developments in China. China is an industrial giant that provides 30% of Vietnam’s

imports and buys 10-12% of its exports. China has used $1 trillion ($1000 billion) of

reserves in recent years to keep its currency from weakening too much. Even so, it has lost

more than 10% of its value, from 6.2 yuan per dollar in 2015 to nearly 7 yuan per dollar now.

Given that credit to GDP is about 300% of GDP and growing twice as fast as nominal income

with many questionable loans, it is likely that there will be further pressures on their currency.

If they devalued or depreciated materially against the dollar and the dong remained constant, it

would create tremendous competitive pressures for Vietnam’s industry. When the industrial

plan correctly but vaguely speaks of stable macroeconomic conditions, it is this possible reality

which needs to be planned for.

If China’s currency weakens, Vietnam should broadly maintain its currency against

China’s in a stable ratio. It should not allow possible Chinese currency moves (which are

not made with Vietnam in mind but for other reasons) to undermine industrial growth in

Vietnam. This need not be written down but should be understood. It may influence firms

which are thinking of taking on dollar debt. If the dong depreciated against the dollar, the

burden of debt would become heavier – especially if there are not dollar export earnings to

pay off the debt. It may also influence Vietnamese banks which are making dollar loans.




They should be aware of the potential burdens of lending dollars to producers who mainly

earn local currency.

If Vietnam’s currency did follow China’s, it is important to explain (preferably before

it happens) that this is necessary for survival, not a ploy to unfairly get export share. Vietnam

is still a fairly small economy and can easily show that it would be overwhelmed by a lack

of response to a Chinese currency weakening. Part of the industrial strategy should be

negotiating and explaining this problem so as to head off protectionist moves by the US or

others. The past relative stability of the dong against the dollar – it was above 20,000 in

2011 and is below 23,000 now, even with a strong dollar - makes the task easier. Vietnam

has allowed its goods to stay competitive and increased exports mainly due to FDI and

lower costs, and in spite of high inflation from 2008 to 2013 when annual prices grew more

than 12% a year on average. Since 2013, inflation has averaged less than 5% a year and

maintaining this good record will allow a fairly stable exchange rate unless China itself

devalues. If it did devalue – it does not want to – it might be a symptom of deeper troubles

in their economy and these could have an impact on Vietnam’s economy since it is a major

trading partner.

US Trade Policy Under President Trump and China’s Initiatives

The election of President Trump was not expected and his policies are not yet clear.

He is likely to try to renegotiate NAFTA and confront China over what he sees as unfair

trade practices. He has already killed TPP (Trans-Pacific Partnership) which President

Obama had promoted but which anyway faced a lot of opposition in the Congress. The TPP

would have benefitted Vietnam’s industry. What can be done?

The first thing is to focus on things that are in the industrial plan – make the domestic

industrial sector more capable and competitive. No matter what happens, that will allow

more resilience and an ability to respond to shocks.

The second thing is to see if Japan or Australia wants to promote a TPP without the

US. Vietnam should not take the lead in such an effort, but if others lead, it could offer

support. If the TPP proceeded, it might make the US nervous and lead to a re-examination

of the issue. It could be a way to get the US to reconsider what is in its interests.

The third thing is to be ready to negotiate a bilateral free trade pact with the US as

Singapore and South Korea have done. Bilateral pacts are not, in general, as productive as

multilateral agreements but are usually better than nothing. If the opportunity arises to

negotiate, much of the potential TPP gains could be realized in a bilateral pact. Such a pact




would help to insulate Vietnam against sudden protectionist moves. If President Trump

moves against China, Vietnam might even benefit as some of their export industries could

migrate to Vietnam.

The fourth thing to do is to evaluate China’s initiatives. They are promoting a China

based trade bloc. Vietnam should not be a leader here either but neither should it block

progress. Trade between Vietnam and China is already large and will grow in any case.

Ensuring market access is not a bad thing so long as there are net benefits for Vietnam.3

Beyond trade, the Asian Infrastructure and Investment Bank is a way to finance

infrastructure. In some countries, the projects selected seem questionable in terms of

economic returns4, so careful review of major loans is desirable. If big loans are used for

wasteful projects, there will be less money to invest productively in industry.

Concluding Comments

There is a lot of sensible analysis in the industrial plan. Given that productivity growth

in industry is low and the share of industry in GDP has not risen since 2000, it is likely that

Vietnam could do better. The idea of prudently identifying and supporting priority sectors

is reasonable but hard to do well. Likewise, the management of research and development

is complicated. So is developing a system of life-long training to help workers displaced by

technical change. The idea of public-private partnerships is a good one, but again tricky to

implement. Who pays the bills? Who gets to decide the research plan or the training

material?

In Taiwan, the government set up industry groups that consisted of many small to

medium firms in a single industry. These firms had trouble doing good R&D or market

studies alone, so were willing to cooperate with others. These groups were funded by a very

low tax (a small fraction of 1%) on exports and were run by the representatives of the private

firms with a government official sitting in on the meetings. The groups could use the budget

provided from the tax to study machinery or technology of interest to the firms, develop

training classes, do marketing studies or even do some modest R&D through universities.

Collectively, the small and medium firms got information, marketing and notice of

emerging technologies that would have been unlikely on their own. This kind of collective

3 While training in English was mentioned and is a good idea since so much international knowledge is in that language, training

in Chinese language was not mentioned. Having more Vietnamese know Chinese at the level of business and technology (not

just common words and characters) would also be useful. 4 The $5.1 billion high speed railway from Jakarta to Bandung in Indonesia is an example. The distance is only 142 km and a

normal train could do the distance in an hour for a small fraction of the cost. See: http://www.indonesia-

investments.com/news/todays-headlines/construction-jakarta-bandung-high-speed-railway-project-to-start/item7075






action is probably needed for emerging firms in Vietnam.

The question of how such groups might be organized geographically is interesting. In

Taiwan, they had them in major centers, such as Taipei. It would be natural to have centers

in the metro HCMC area and the metro Hanoi area. If face to face interaction is crucial,

these two areas would dominate in general with regional offshoots (food processing in the

Mekong Delta and furniture in the South Central Coast, for example) being more narrowly

focused. However, with the rise of social media, a national approach might also work – it is

not clear if physical contact is as critical as it once was.

There is a natural desire to fine tune any intervention to avoid wasting resources. But

the design of an intervention should take account of the capacity of the government. Doing

a few things well might be cheaper and more productive than attempting a great deal but

doing it poorly. Of course, the government can learn by doing, but the tuition should be

reasonable. Designing interventions where the interests of the private firms are aligned with

efficiency and growth are likely to work better than policies which try to get them to do

things they are not interested in. Universities may want to spread knowledge about an

energy-saving technique. A private firm may try to treat it as a trade secret if it can get a

competitive advantage. Knowing which actor to use for which part of the puzzle is part of

good management. But it is not always clear who is actually managing!

As Vietnam moves to upgrade its industrial technology, it has some real advantages

compared to China. It uses an alphabet and is more easily translated into and from English.

It has no great firewall. It allows the use of foreign textbooks. It has a large number of its

citizens living abroad and bringing back relevant technical knowledge. In Silicon Valley,

there are many Vietnamese in high positions who could assist ICT. The importance of trade

and FDI in the economy is much higher than in China. If it can improve its laws and

regulations, many of these potential advantages can be “cashed in” and accelerate technical

change in Vietnamese industries China is ahead and they have better universities and a

deeper bench of technical talent. But unless they become more friendly with foreign

companies, they are likely to get much less help than they have in the past – or that Vietnam

could in the future.


nhỮng ĐiỀu cẦn nhÌn lẠi vÀ hƯỚng ĐẾn cho chiẾn...

Documents