Nikah ve Evlilik

ibrahim SARI

ubr

ahim

SAR

I

NKA

H VE

EVL

LK

Nikah, aile yuvasnn kurulmasn salayan nemli bir akid, yuvann temel talar olan, bir kadnla bir erkei birbirine kenetleyen en

samimi en salam bir badr. Karlkl sevgi ve saygnn kayna,Kur'an ifadeyle "misak-i galiz" (1) salam bir teminattr.

Nikah, daha nce birbirine yabanc olan iki ahsi, yine Kur'an ifade-siyle (2) elbise ile beden gibi uyumlu klan birbirinin aybn rten, birbirini olumsuz etkilere kar koruyan dostlua ve samimiyete

kavuturan ciddi bir akiddir. Nikah, Allahn emri ve peygamberimizinbize tavsiye ettii nemli bir snnetidir. Ve Hz. Adem'den beri

meruiyeti devam ede gelen bir kurum, bir yn ile muamele, biryn ile de ibadettir. Bu akidle, taraflar cennet kokularn yuvaya

tayacak olan ocuk sahibi olacak kadn, ana; erkek de babaunvanna kavuacaktr.

Nikah, kar-koca arasndaki mterek hayatn garantisidir. Nikah, hem hukuki hem sosyal, hem ahlak ve meden anlamda arl olan bir szlemedir. Nikah, her iki tarafa bir takim haklar kazandrd gibi

sorumluluklar da ykler. slamn aile hukukunda, erkek ailenin st sorumlusu ve aile reisi kabul edilir. Ailenin, alp kazanarak gei-

mini temin etmede, barndrmada ilk sorumlusu odur. Ayet-i kerimede:"... erkeklerin kadnlar zerindeki haklar gibi kadnlarn da erkekler

zerinde belli haklar vardr. Ancak erkekler bir derece stnlesahiptir, Allah azizdir, hakimdir. " (3) buyurularak aile yuvasndaki is

blm ve mterek sorumlulukla erkein aile reisliinden ibaretolan bir derece stnln aklar.

www.ibrahimsarikitap.com

1

NKH ve

EVLLK

brahim SARI

2

NKH ve EVLLK

Copyright 2012, (brahim SARI)

Tm haklar yazarna aittir. Yazarn izni alnmadan ksmen veya tamamen oaltlmas veya farkl biimlere evrilmesi yasaktr.

BRNC BASKI: 2013

Yaynevi Adresi:

3 Nolu Erdodu Mah. Emir Sokak No:4

kraniye-TRABZON / TRKYE

Editr: Eren SARI

Kapak: Emre SARI

Tasarm: HLAL Yaynclk

ISBN: 978-605-4746-40-8

Bu kitabn tm haklar ve sorumluluu brahim SARIya aittir..

Bask: UNVERSAL YAYINCILIK

Meydan Hamam Sokak No:4/1 TRABZON

T: 0462 326 68 08-09 F: 0462 326 91 64

3

NDEKLER

NSZ....9

GRS .....11

NKAH BR FANTAZI DELDR...13

NKAHN HUKUK TARF VE ARTLARI..14

NKAH GZLL KABUL ETMEZ....16

NKAHTA DEVAMLILIK ESASTIR ...18

NKAHTA DENKLIK ....20

MUT'A NKAHI ..22

GEC NKAH...25

EVLLK ...27

NKAH VE EVLLK...49

EVLLN TEEKKL.. 64

MEHR VE HKMLER .83

EVLLKTE SADAKAT ...118

KADININ KOCA ZERNDEK HAKKI .....121

ERKEN HANIMI ZERNDEK HAKLARI....123

SONU ...129

4

5

"De ki: Hi bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?" [Zmer, 9]

Dnebilenlere Allah'n elisi diyor ki

"Gklerde ve yerde bulunanlar, hatta suyun iindeki balklar bile lim kiiye Allah'tan mafiret diler. limin bide kar stnl, ayn dier yldzlara olan stnl gibidir. phesiz ki limler, peygamberlerin varisleridirler. Peygamberler altn ve gm miras brakmazlar, sadece ilmi miras brakrlar. O miras alan kimse bol nasip ve ksmet alm olur." [Ebu Davud, Tirmizi, bn Mace]

Allah'n elisi diyor ki: "Allah Tel ilmi, insanlarn hafzalarndan silip unutturmak suretiyle deil, fakat limleri ldrp ortadan kaldrmak suretiyle alr. Neticede ortada hibir lim brakmaz. nsanlar bir ksm cahilleri kendilerine lider edinirler. Onlara sapkla der, hem de insanlar sapttrrlar." [Buhari, Mslim, Tirmizi, bn Mace]

6

7

YAZAR ve ESERLER HAKKINDA

brahim SARI, 1963 ylnda Trabzon'un irin bir ilesi olan SRMENEde fakir bir ailenin tek ocuu olarak dnyaya geldi Kendi deyimiyle HAYAT niversitesini okudu.

Topraktan geldi topra sevdi..

Hayat ile ve zorluklarla geti

Allah iin kandrlmaya raz gelen yazar, Dnyaya farkl bir gzle baktnsanlar onu anlamazsa bile o insanlar anlamaya alt..

Yunus Misali yaratlan yaratandan tr seven yazar,

Dini, bilimsel ve siyasi konularda pek ok eser hazrlad.Bunlarn yan sra, yazarn Yahudilerin ve Siyonistlerin kanl ideolojilerle olan karanlk balantlarn ortaya koyan ok nemli eserleri bulunmaktadr. Yazar inkarc dnceye kar mcadele eden tm almalarnda, Kuran' ve Resulullah'n snnetini kendine rehber edinmitir. Bu suretle, inkarc dnce sistemlerinin tm temel iddialarn tek tek rtmeyi ve dine kar yneltilen itirazlar tam olarak susturacak "son sz" son nefesine kadar sylemeyi hedeflemektedir.

8

Yazarn tm almalarndaki ortak hedef, Kuran'n tebliini dnyaya ulatrmak, bylelikle insanlar Allah'n varl, birlii ve ahiret gibi temel iman konular zerinde dnmeye sevk etmek ve inkarc sistemlerin rk temellerini ve sapkn uygulamalarn gzler nne sermektir.

Bilinmelidir ki, dnya zerindeki zulm ve karmaalarn, Mslmanlarn ektikleri eziyetlerin temel sebebi dinsizliin fikri hakimiyetidir. Bunlardan kurtulmann yolu ise, dinsizliin fikren malup edilmesi, iman hakikatlerinin ortaya konmas ve Kuran ahlaknn, insanlarn kavrayp yaayabilecekleri ekilde anlatlmasdr. Dnyann gnden gne daha fazla iine ekilmek istendii zulm, fesat ve kargaa ortam dikkate alndnda bu hizmetin elden geldiince hzl ve etkili bir biimde yaplmas gerektii aktr. Aksi halde ok ge kalnabilir.

Bu nemli hizmette nc rol stlenmi olan brahim SARI, Allah'n izniyle, dnya insanlarnn uyanna ve Kuran'da tarif edilen huzur ve bara, doruluk ve adalete, gzellik ve mutlulua tamaya bir vesile olacaktr.

YAYINEV

9

NSZ

slm kitaplar kadnn erkee ve erkein kadna ve ocuklarna ve anasna, babasna ve hatt komusuna ve hatt gayr mslim vatandalara kar olan gzel vazfelerini, haklarn uzun bildirmektedir. Hadis-i erifte, (man en olgun olannz, ahlk en gzel olannzdr) buyuruldu. Baka bir hadis-i erifte, (En iyiniz, evinizde, kadnlarnza kar en iyi olannzdr) buyuruldu. Bir hadis-i erifte, (Size iyi huylarn hepsini bildirmek iin gnderildim) buyuruldu.

ile hayatn dzenliyen ve erkekle kadnn vazfelerini ayran nice hadis-i erifler, din kitaplarnda saylamyacak kadar oktur.

slm limleri "rahimehmullah" buyuruyorlar ki: Akl olan zevc ve zevce, birbirlerini zmezler. Hayt arkadan zmek, incitmek, ahmaklk almetidir. Zlim, huysuz kimsenin hayt arkada devml zlerek asb bozulur. Sinir hastas olur. Sinirler bozulunca, eidli hastalklar hsl olur. Hayt arkada hasta olan bir e, mahv olmudur.

Sedeti sona ermidir.Einin hizmetinden, yardmlarndan mahrm kalmdr. mr, onun dertlerini dinlemekle, ona doktor aramakla, ona, almam olduu hizmetleri yapmakla geer. Btn bu felketlere, bitmiyen skntlara kendi huysuzluu sebeb olmudur.

10

Dizlerini dmekde ise de, ne yazk ki, bu pimnlnn fidesi yokdur. O hlde, ey mslimn!

Hayt arkadana yapacan huysuzluklarn, ikencelerin zararlarnn kendine de olacan dn!

Ona kar, hep gler yzl, tatl dilli olmaa al!

Bunu yapabilirsen, raht ve huzr iinde yaar, Rabbinin rzsn da kazanrsn!

11

GRS

Nikah, aile yuvasnn kurulmasn salayan nemli bir akid, yuvann temel talar olan, bir kadnla bir erkei birbirine kenetleyen en samimi en salam bir badr. Karlkl sevgi ve saygnn kayna, Kur'an ifadeyle "misak-i galiz" (1) salam bir teminattr.

Nikah, daha nce birbirine yabanc olan iki ahsi, yine Kur'an ifadesiyle (2) elbise ile beden gibi uyumlu klan birbirinin aybn rten, birbirini olumsuz etkilere kar koruyan dostlua ve samimiyete kavuturan ciddi bir akiddir.

Nikah, Allahn emri ve peygamberimizin bize tavsiye ettii nemli bir snnetidir. Ve Hz. Adem'den beri meruiyeti devam ede gelen bir kurum, bir yn ile muamele, bir yn ile de ibadettir. Bu akidle, taraflar cennet kokularn yuvaya tayacak olan ocuk sahibi olacak kadn, ana; erkek de baba unvanna kavuacaktr.

Nikah, kar-koca arasndaki mterek hayatn garantisidir. Nikah, hem hukuki hem sosyal, hem ahlak ve meden anlamda arl olan bir szlemedir. Nikah, her iki tarafa bir takim haklar kazandrd gibi sorumluluklar da ykler. slamn aile hukukunda, erkek ailenin st sorumlusu ve aile reisi kabul edilir. Ailenin, alp kazanarak geimini temin etmede, barndrmada ilk sorumlusu odur.

12

Ayet-i kerimede: "... erkeklerin kadnlar zerindeki haklar gibi kadnlarn da erkekler zerinde belli haklar vardr. Ancak erkekler bir derece stnle sahiptir, Allah azizdir, hakimdir. " (3) buyurularak aile yuvasndaki is blm ve mterek sorumlulukla erkein aile reisliinden ibaret olan bir derece stnln aklar.

1- Nisa: 4/21

2- Bakara, 2/187

3- Bakara, 2/228

13

NKAH BR FANTAZI DELDR

Nikah, sadece geici duygularn ve ehev arzularn tatmini iin hafife alnacak bir fantezi ve bir formalite ve zahiri kurtarmak iin kullanlan bir maske deil; din, hukuk, ahlaki ve sosyal manada arl bulunan, ciddiyet ve devamllk gerektiren bir akiddir. Bu akidle bir aile kurulur, kari-koca arasnda birtakm haklar oluur, birbirlerinden meru yoldan yararlanmalar caiz olur. Bu ciddiyet, Kur'an-i Kerim'in, nikah, talak, mehir, iddet gibi aile kurumunu ilgilendiren hususlardan bahsederken kulland ifade tarzndan da ok ak bir ekilde anlalmaktadr: "... bu sylenenler Allahn koyduu (evlilik) snrlardr. Sakin onlar asmayn. Kim Allahn snrlarn asarsa iste onlar zalimlerdir." (4) Sanrm nikahn ve aile hukukunun ciddiyetini anlatacak bundan daha anlaml bir ifade bulmak mmkn deildir.

4- Bakara, 2/229 bkz. Talak 65/1

14

NKAHN HUKUK TARF VE ARTLARI

Nikah, evlenme ehliyetine sahip ve aralarnda evlenmelerine dini bir engel bulunmayan bir kadnla bir erkein ahitler huzurunda evlenme hususundaki karlkl rzalarn beyan etmelerinden ibaret bir szlemedir.

Bu szlemse ile taraflar arasnda kari-kocalk ilikileri meru hale gelmi, mehir, nafaka, miras neseb... gibi ykmllkler ve haklar domu olur.

Nikahn art taraflarn icab ve kabuldr.(5) Icab, nikah akdi esnasnda ilk nce irade beyannda bulunan tarafn ifadesi, kabul de icaba bal olarak ayni mecliste dier tarafn cevabi demektir, icab-kabul neticesinde artik nikah kesinlemi olur.

Nikahta icab ve kabul, beldelerin rf ve adetlerine gre evlenme ve nikahlanmay ifade eden szlerden ibarettir.

Gelin gvecinin nikah masasna oturmas, gelinliin giyilmesi, nikah merasimi iin toplanlm olmas gibi karineler karsnda nikah akdi iin kullanlan szler, akdin gereklemesi iin yeterlidir. Zira byle bir ortamda bu szlerle nikah kasdedildiinde phe yoktur.

Bilindii zere, akidlerde itibar mebaniye deil meaniyedir. Yani akidlerde kelime kalplarna deil bu kelimelerle kastedilen manalara baklr.

15

Nikahn artlarndan birisi de nikah akdinin ahitler huzurunda yaplmasdr. Bu, nikahn meruiyyet kazanmasnn asgari artdr. Nikahla zinay birbirinden ayran unsur aleniyettir. Aleniyetin asgarisi de nikahn iki ahid huzurunda olmasdr. ahidler hr, akil, bali ve Mslman kiiler olmaldr. Allah ve Resuln ahid tutarak kylan nikah caiz olmaz. Hatta Rasulllah'in lmedii, her zaman gayb bildiine inanlarak yapld takdirde bunun kfr olaca da ifade edilmitir. (6)

5- Tuhfetl Fukaha; 2/118 Dar-l ktb-l ilmiyye, 1993-1414

6- Damat, 1/320

16

NKAH GZLL KABUL ETMEZ

mam Malik'in nikahn ilann Sart komas, nikahta aleniyetin nemini gsterir. (7) Dn davetinin nemine dair hadisler de nikahta aleniyyetin esas olduunu gstermektedir. slami kaynaklara gre dn ziyafeti mekked bir snnettir. Raslullah (s.a.s.) bizzat dn yemei (velmet-l Urs) vermi, verilmesini de emretmilerdir: "Bir koyunla da olsa dn ziyafeti yap." (8) buyurmulardr. Bu emir sebebiyledir ki, slam alimleri dn davetinin vacip olduunu, davette dini bir saknca sz konusu olmad takdirde bu davete katlmann gerekli olduunu sylemilerdir. Hatta Eb Hreyre (r.a.): "Bu davete icabet etmeyen Allah'a ve Resulne isyan etmi olur." (9) demitir.

Hadis kaynaklarnda, nikahn aktan olmasnn gerektiine dair blmler almtr. (10) Helal olan nikah haramdan, yani zinadan ayran, dnde def almaktr, ifadeleri yer almtr.

mam Ata'dan bir rivayete gre, Raslullah (s.a.s.)'in yanndan bir dn alay geiyordu:

"Keke bununla birlikte bir de oyun elencesi olsayd." (11) buyurmulardr.

Hz. mer bir alg sesi duydu mu holanmaz sebebini sorard. Dn veya snnet dn olduu sylenince birey demezdi, susard.(12)

17

Hz. mer zamannda bir hanimin mahalle komsularndan biri, yabanc bir erkein bu eve girip ktn grnce adama kzp zina isnadnda bulunmu. Adam Hz. mer'e ikayet etmi, evine girip kt kadnla evli olduunu, isnadda bulunann cezalandrlmasn istemiti. (13) Daval ise kadnn komsusu olduu halde bu evlilikten haberi olmadn savunmutu. Davac, evliliin az bir miktar mehirle olduu iin kimseye duyurulmadn sylemiti. Hz. mer nikahn ahitlerini sorunca adam, "ahitler, hanimin ailesinden bir ka kii idi." deyince Hz.mer davaly hakli bulmu cezalandrmam ve: "Su nikah olayn ilan edin de namusunuzu iffetinizi ithamdan koruyun." demiti. (14)

7- Tuhfetl-Fukaha, 2/131, Fethulkadir ve kenari Inaye c. 2, s. 351 Misir 1315, Mecmel-enhr c. l s. 221

8- Buhari c.6,s.118, Siracl mnir c.2.s.79 Misir 1324.

9- Nihayetl muhtac c. 6 s. 371.

10- Snen En Nesa c. 6 s. 127

11- El-Kitab'ul Musannef li Ibn-i Seybe c. 3, s. 495

12- a.g.e., c. 3, s. 495

13- Namuslu bir insana zina isnad etmenin cezas seksen denektir. Ayrca byleleri mahkemelerde sahildik de yapamazlar. Bkz. Nur Sresi, ayet; 4-5

14- El kitabl musannef c. 3, s. 495

18

NKAHTA DEVAMLILIK ESASTIR

Grld zere gerek ahitlik, gerek dn ziyafeti ve dnn usulne gre, aka ilan edilmesi btn bunlar nikahta aleniyyetin lzumunu ortaya koyan prensiplerdir. Ayrca nikahta asil olan esler arasndaki bu nemli szlemenin devaml olmasdr.

Raslullah(s.a.s.)hadislerinde:"Evlenin, boanmayn. Allah Teala, zevki gerei sik sik nikahlanp boanan erkek ve kadnlar sevmez." (15) buyururlar.

Yine Raslullah (s.a.s.) buyururlar ki: "Allah bir kimseye saliha bir e nasib etmi ise dini ykmllnn yarsn yerine getirmesinde ona yardim etmitir. Dini ykmllnn dier yarsn da varsn kendisi yerine getirmek iin alp Allah'tan korksun." (16)

Aile yuvasnda zuhuru muhtemel honutsuzluklara da zm usul getiren yce Mevla eslerin birbirinin derdine katlanmalarn, aile dzenini bozmamalarn tavsiye buyurmutur:

"... Eslerinizle iyi geinin. Onlardan holanmazsanz (yine de sabredin) Siz bir sedyen holanmazsnz ama, Allah sizin holanmadnz o sedye birok hayr yaratm olabilir." (17)

19

Raslullah (s.a.s.) bir hadislerinde syle buyururlar: "Bir mmin, hanmna kar o kadar krc olmasn. Holanmad huylar varsa ona mukabil memnun olabilecei huylar da vardr, (tahamml etsin)"

(18) 15- En Nihaye li ibn'il Esir, 2, s. 172, Sirac'ul Mnir, c. 2, s. 150 16- Feyz'l Kadir, c. 6, s. 137, Sirac'l Mnir, c. 3, s. 331 17- Nisa Suresi 4/19 18- Riyaz-s Sahilin, c.l, s.318, H.No:273.Mslim c.2,s. 1091

20

NKAHTA DENKLIK

Dini, milliyeti, sanat, sosyal ve kltrel durumlar deiik insanlarn mterek yuva kurup, mr boyu huzurla yasamalar her zaman mmkn olamayaca iin slam hukukunda kari-koca namzetleri arasnda denklik de sz konusu edilmitir. Hatta kadn, velisinin izni olmadan kendine denk olmayan birisi ile evlenirse, kadnn velileri bu evlilie itiraz edebilir ve ayrlma davas aabilirler.(19)

Hz. mer (r.a.): "Dengi olmayanla evlenen kadnlarn evliliklerine mutlaka engel olurum." (20) diyerek nikahtaki denkliin, devletin mdahalesini gerektirecek derecede nemli bir konu olduunu vurgulamtr. Bir hadisi erifte: "Hanmlar, velileri evlendirsin.

Ama sakin dengi olmayanlarla evlendirmesinler." buyurulmutur. slam fakihlerinin bir ksmna gre, nikahda velayet arttr. Bir hanimin, velisinin izni olmadan kylan nikah geerli olmaz, mam Malik, mam afi bu grtedirler. Hz. Aie'den: Raslullah (s.a.s.): "Hangi kadn velisinin izni olmadan nikahlanrsa onun nikah batldr, batldr, batldr." (21) buyurmulardr. Bir rivayete gre de: "Velisiz nikah olmaz" buyurulmutur. (22) kadnlar genellikle duygusal olduklarndan hayat arkadalarn semede yanllk yapabilirler veya aldanabilirler. Bu takdirde hem kendileri, hem de aileleri perian olabilir.

21

Dolaysyla hanmlarn yapaca yanllklar sadece kendilerini mkl duruma drmekle kalmaz, sonuta doacak olan sknt ve znt btn aile ve akraba iin sz konusu olur.

mam Ebu Hanife'ye gre hr, akil, bali bir hanim kendi rzas ile hukuken baksa biriyle evlenebilir, mam Muhammed'e ve bir rivayette mam Ebu Yusufa gre ise nikahn geerli olmas iin velinin izni arttr.(23) Bir Hanim velisinden izinsiz dengi olmayan birisi ile evlendii takdirde velisinin itiraz etme yetkisi vardr. Hatta "O, dengi olmayan kii ile evlenen bir hanimin nikah caiz olmaz." (24) grs ve rivayeti vardr.

19- Fethl Kadir li Ibn-il Hmam c. 2, s. 419

20- Mebsut c.4, s. 196, Fethl Kadir c. 2, s. 417

21- Snen-i Eb Davud c. 2, s. 568 H.No: 2083

22- a.g.e. c.2, s. 568, H.No: 2085

23- Drer c.l, s. 335, Fethl Kadir c.2, s. 391

24- Damad c. l, s. 332, Drer, c.l, s.335

22

MUT'A NKAHI

Nikahn gayesi toplumun temelini tekil eden huzurlu bir aile yuvas kurmak, gelecein teminat olan temiz bir nesil yetitirmek, bylece hem dnyann, hem de ahretin saadetini elde etmektir. Bunun tek yolu da nikahtr. nk nikahta meruiyet, samimiyet ve devamllk vardr. devamllk arz etmeyen, temiz bir neslin devamn hedeflemeyen sadece geici zevklerin tatmini iin yaplan geici ve gstermelik nikah ve mut'a her halkarda batldr.(25)

Mut'a: Bir miktar para veya mal karlnda, su kadar sre bir kadnla bir erkein birbirinden yararlanma anlamna gelen kiralk iliksi demektir, slamdan nce uygulanan iliksi usullerinden birisidir. Cahiliye Araplar arasnda uygulanrd. Islaman ilk dnemlerinde baz savalarda msaade olunmu ise de Hayber gazasnda ve Mekke-i Mkerreme'nin fethinde mut'a yasaklanmtr.(26) Tirmizi'de ibni Abbas (r.a.) dan rivayet edilen bir hadiste deniliyor ki: "slamn ilk dnemlerinde mut'a vard: Birisi tanmad bir beldeye ayak bastm bir kadnla anlar, ona bir ey verir ve onun yannda kalrd. Bu kadn adamn eyasn bekler ona yardmc olurdu. Ne zaman ki: "Onlar ki esleri ve cariyeleri dnda mahrem yerlerini herkesten koruyorlar. Dorusu bunlar yerilmezler. Bu siniri asmak isteyen olursa iste bunlar haddini asanlardr." (27) mealindeki ayeti kerime inince, Ibn-i Abbas ayette

23

belirtilen meru evlilik ve o devirdeki esir cariyeleri kastederek: "Bu ikisi dndaki evliliklerin hepsi artik haramdr" demiti.(28)

Bir rivayete gre Ibn-i Abbas bu husustaki belli (mutann caiz olduu) grsnden rucu' etmiti. Gerekten ayet-i kerimeye baklrsa mut'a ilikisi bir evlilik ilikisi deildir. Zira nikahla kurulan evlilik ilikisinin getirdii kari-koca sorumluluu, veraset, talak, iddet gibi dini ve hukuki ykmllkler, mut'a ile kurulan ilikide sz konusu olmadndan ayette belirtildii zere mut'a, nikahla kurulan meru iliksi sinirini asmak demektir.(29)

Yukarda da belirtildii zere mut'a, bir kimsenin bir kadna bir miktar mal vererek "senden bir mddet faydalanmak istiyorum" demesi, kadnn da bunu kabullenmesi sonucu meydana gelen bir cinsel iliksi demektir. Mddetin sylenmesi ve szlemenin ahidler huzurunda yaplmas sz konusu deildir. Mut'ada, nikahda kastedilen aile kurumu evlad yetitirme, kari-koca samimiyeti gibi kudsi deerler yoktur. Sz edilen mddet-bir gn, birka gn, bir saat, bir ka saat da olabilir- sona erdi mi erkek elini kolunu sallayarak kadn terk eder gider. Mut'ada kadn haftalk, gnlk, saatlik eya gibi alnr-satlr, elden ele dolar durur. Arkasndan doacak ocuklar, tesadflerin, yanl ilikilerin kurban olmann aybn ve acsn yklenir, bir taraftan baba diyecei birisini mr boyu arayadursun, bir taraftan da bir insanin kk dnyas cenneti, tahassungahi; sna, ilk terbiye ve eitim yeri olan aile yuvasndan, baba oca,

24

ana kucandan mahrumiyetine mahkum braklmann hesabini soraca ve yakasna yapaca, bu nevi gayri meru ilikilere msaade edenleri, o nefret dolu baklaryla arar durur. Heyhat! onlar ancak mahkeme-i kbrada, "Bilgisizce, beyinsizlikleri yznden ocuklarn lmn kucana atmann" (30) hsranyla kvrandklar zaman bulacak ve yaasn cehennem diyecek. 25- el-htiyar c.3, s. 89, Hidaye ve erhi, Fethl Kadir, c.2, s. 384-385 26- Buhari, c.6, s.129, Tuhfet'ul Ahvezi c.4, s. 225, H.No: 1130 Umdet'l Ahkan li Ibn-i Dakik c.4, s. 36. 27- Bkz. M'minn Sresi, 23/6-7 28- Tuhfet'ul ahvezi c.4, s. 226 Hadis No: 1131 a.bkz. Fethl Kadir ve kenari Inaye c. 2, s.385. 29- Bkz. El ihtiyar c.3, s. 89. 30- El-Enam: 6/140

25

GEC NKAH

Muvakkat nikahn da sonu itibariyle mut'adan fark yoktur. Mddet az olsun, ok olsun geicilik her ikisinde de sz konudur. Halbuki nikahda devamllk esastr. Muvakkat nikah, bir erkein bir kadnla ahitler huzurunda belli bir mddete kadar beraber olmak zere nikahlanmas demektir. Mesela, erkek kadna: "Seninle su kadar mebla mukabilinde bir ay mddetle evlenmeyi kabul ettim." Veya "Seni su kadar mihirle bir mddet iin nikahladm." demesi zerine kadn da bunu kabul etse bu, nikah saylmaz. Bu da bir mut'a olur. Birinde mddetin ksa, birinde uzun olmas fark etmez. ahitler huzurunda bu geici akde nikah denilmesi de neticeyi deitirmez. Nikaha mddet biilmesi, onun bir mut'a, yani geici faydalanma manasna geldiinin delilidir. Akidlerde itibar lafzlara deil, kastedilen manalaradr.(31)

Netice bellidir: Mddetin bitmesiyle nikah sona erecektir. Byle bir akid, ta bandan geersizdir. Tirmizi mut'a nikah hakknda at babda zetle syle diyor: Hz. Ali (r.a.), Raslullah'in mut'ayi yasakladn sylemitir. Raslullah'in Ashabndan ilim ehli olanlarla, dier ilim erbabna gre bu yasak zerine amel edilir. Sadece Ibn-i Abbas'dan mut'a hakknda ruhsat olduuna dair birey ifade edilmise de bu zat kendisine, Raslullah'in mut'ayi yasakladndan haber verilince grsnden rucu

26

etmitir. lim sahiplerinin ekserisi (Siadan bazlar hari) mut'anin haram klnd zerinde ittifak etmilerdir.(32)

Hatta Hz. Ali (r.a.)'a Ibn-i Abbas'in mut'ada bir beis grmedii haberi ulanca Ibn-i Abbas'a atm ve demiti ki: "Yahu sen cidden sasrmsn. Raslullah (s.a.s.) Hayber gn mut'ayi da, ehil merkeplerin etinin yenmesini de yasaklad."(33)

Mut'anin ve geici nikahn slam hukuku ve onun ana kaynaklar karssnda geersiz olmasna ramen saf ve temiz genlerimizin tahsil dnemlerinde arkadalk kurduklar erkeklerle dini nikah (!) yaptrarak serbest dolamalarn gnahsz hale getirme gayretleri, baksa bir art niyet tamyorsa dinimizce de ok yanltr. Bu nikah, bir mddete kadar geerli olmas artna balanmsa nikah saylmaz. Byle bir nikaha dayanarak taraflarn kari-koca hayati yasamalar haramdr. Kzn velisinin izni olmadan evlenmesi mam Azam'a gre hukuken geerli ise de bu, onun btnyle dini hkmlere uygunluunu gstermez. Dinimizde ana-baba hakki Allah (c.c) hakkndan sonra gelir. Onlarn krlp zlmelerine yol aan davranlardan saknmak gerekir. Bir evladn ana-babasnn haberi olmadan, onlardan izinsiz evlenmesi onlar zer. Ana-babann dualarn alarak kurulan yuva uurlu ve huzurlu olur.

Yaantsnn huzurlu ve zevkli olmasn isteyen evlad ana-babasnn duasn, ilminin bereketli ve yararl olmasn isteyen talebe de hocasnn duasn almaya mecburdur. 31-

27

EVLLK

Kadn ve erkeklerin bir araya gelmesinden kendilerinin ve ierisinde yaadklar cemaatin karlarn ilgilendiren birtakm ilikiler meydana gelir. Bunlar; toplumda al-veri, icare ve vekalet gibi ileri yerine getirmek iin bir araya gelilerden kaynaklanan problemlerin dndaki ilerdir. Bu ilikilerin sadece evlilikten ibaret olduu akla gelebilir. Hakikatte evlilik, bu ilikilerin bir tanesidir. likiler sadece evlilii deil, daha birok eyleri de kapsamna alr. Bunun iin nevi igdsnn tek grnts sadece cinsi birleme deildir. Analk, babalk, kardelik, oulluk, daylk, amcalk gibi hususlarn hepsi nevi igdsnn tezahrleridir. Bundan dolay erkek ve kadnlarn bir araya gelmelerinden meydana gelen ilikiler, analk, babalk ve dier hususlar da iine alr. ctimai nizam, evlilii kapsad gibi bu hususlar da kapsar. eriat; oul olma, ana ve baba olma ile ilgili hkmler getirdii gibi evlilikle ilgili hkmler de getirmitir.

Ancak bu ilikilerin asl evliliktir. Dier hususlar bu asln dallar konumundadr. Evlilik olmad zaman babalk, oulluk, analk ve dier messeseler meydana gelmez. Bundan dolay evlilik btn bu hususlarn asln tekil eder. Dzenleme asndan dier hususlar bu temelden kaynaklanr. htiyac hissetmek, insan doal olarak bu ihtiyac doyurmaya srkledii gibi bu duygu ayn zamanda insan cinsi birlemeye de srkler. Analk

28

ve evlatlk duygular da aynen cinsi duygular gibi tatmin olmak isteyen duygulardr. Hepsi karlanmak ister. Evlilik, analk, babalk ve evlatlk gibi duygularn hepsi nevi igdsnn tezahrlerindendir. Bu trden duygularn tm nevi igdsnden kaynaklanan duygulardr. Cinslerin birbirleri hakkndaki dnceleri ile birbirlerine kar yneli olur.

Evlilik; erkeklik ve kadnlk ilikilerinin dzenlenmesidir. Dier bir ifade ile erkek ve kadn arasndaki cinsi birlemenin zel bir nizam ile dzenlenmesidir. Bu zel dzen; erkek ve kadn arasndaki cinsi ilikilerin muayyen bir ekilde dzenlenmesini ve nesillerin yalnzca bu zel dzenlemenin rn olmasn gerektirmektedir. nsan trnn oalmas bu nizam ile gerekleir. Yuva, bu nizama gre kurulur. zel hayatn tanzimi, bu esasa gre cereyan eder.

Bu nedenledir ki slm, evlilii tevik etmi ve emretmitir. bni Mes'ud'dan rivayet edildiine gre Rasulullah (s.a.v.) yle buyurmutur:

"Ey genler topluluu; sizden kim evlenmeye g yetirirse evlensin. Zira evlenmek, gz ve mahrem yeri en ok koruyandr. Kim de evlenmeye g yetiremezse oru tutsun. Zira oru ehvetten uzaklatrr, ehveti krar." Katede'nin Hasan'dan, onun da Semure'den rivayet ettiine gre:

29

"Nebi (s.a.v.) evlenmemeyi yasaklamtr." Katede: "phesiz biz, sizden nce peygamber gnderdik ve onlara zevce ve ocuklar verdik" mealindeki ayeti okudu.

Hadiste yer alan kelimesi, nikhlanmamak yani evlenmemek anlamna gelmektedir. Ebu Hureyre Nebi (s.a.v.)'den unu rivayet etmektedir:

" kiiye yardm etmek Allah'n zerindeki bir haktr: Allah yolunda cihad eden kimse, namuslu olmay arzu ederek nikahlanan (evlenen) kimse, borcunu demek isteyen szlemeli kle." Yine Rasulullah (s.a.v.) yle buyurmaktadr: "slamda ruhbanlk yoktur." Ruhbanlk ve evlenmemek; kadnlarla cinsi ilikiyi koparmak, Allah'a ibadetle megul olmak amacyla nikh yani evlenmeyi terk etmek demektir. Oysa Kur'an'da evlenmeyi emreden sarih ayetler vardr. Yce Allah yle byurmaktadr:

"Kadnlardan; ikier, er ve drder evleniniz."

"inizden bekarlar ve klelerinizden, cariyelerinizden salih olanlar evlendirin."

slm; bkire, douran ve dindar olan kadn ile evlenmeyi tevik etmitir. Enes (r.a.), Nebi (s.a.v.)'in evlenmeyi emrettiini, evlenmeyip bekar yaamay iddetle yasakladn rivayet eder ve yle der:

"ok seven ve dourgan kadnlarla evlenin. nk ben (kyamet gn) dier nebilere kar sizin okluunuz ile vneceim." Makl b. Yesar'dan: Dedi ki:

30

"Bir adam Nebi (s.a.v.)'e geldi ve yle dedi: Ben nesebi ve gzellii olan bir kadna ak oldum. Fakat o, dourmuyor. Onunla evleneyim mi? Allah'n Rasl: Hayr, dedi. kinci kez gelerek, yine ayn eyi syleyince, yine: Hayr, dedi. nc kez, ona geldi ve ayn eyi sordu. Allah'n Rasl: "ok seven ve dourgan kadnlarla evlenin. nk ben (kyamet gn) sizin okluunuz ile vneceim." Cabir'den: Nebi (s.a.v.) yle dedi: "Ey Cabir, sen bakire ile mi yoksa dul ile mi evlendin? dedi. Cabir: Dul ile, dedi. Bunun zerine Allah Rasl: Bakire ile evlenseydin ya. Sen onunla oynar, o da seninle oynard." buyurdu. Ebu Hureyre Nebi (s.a.v.)'den u hadisi rivayet etmektedir:

"Kadn, drt eyi iin nikhlanr: Mal, nesebi, gzellii ve dini iin. Sen, dindar olan tercih et ki ellerin topraa desin (fakirlikten kurtulasn)"

Evlenmek isteyen erkein; bakire, soyu sopu belli bir aileden ve dindar olann semesi mendubtur. Ayrca nefsini koruyabilmesi iin, gzel olann tercih etmesi lazmdr. Faziletli, takva ve erefli olan tercih ideal olandr. Fakat bunlar, nikhn artlar olmayp, mstehab ve efdal olandr. Yoksa erkek, houna giden kadn seme yetkisine sahip olduu gibi kadn da raz olaca erkei seme hakkna sahiptir.

Eler arasnda denklik meselesinin eriatta asl yoktur. Bu konuda, uydurulmu hadislerden baka herhangi bir delil yoktur. Zira bu dnce Kur'an- Kerim'e ve sahih hadislere ters dmektedir. Mslman her kadn, herhangi bir Mslman erkee denk olduu

31

gibi, her Mslman erkek de herhangi Mslman bir kadna denktir. Mal ve nesebteki farkllklarn herhangi bir deeri yoktur. Bir pnn olu, emir'l mmininin kzna denk olduu gibi, berberin kz da emir'l mmininin oluna denktir. Bylece Mslmanlar, birbirine denktirler. Cenab Allah yle buyurmaktadr:

"Allah katnda en keremli olannz Allah'dan en fazla korkannzdr." Nebi (s.a.v.) halasnn kz ve ayn zamanda da Kurey'in ileri gelenlerinden olan Zeyneb binti Cah azadl klesi Zeyd b. Harise ile evlendirmitir. Abdullah b. Breyde, babasndan rivayet ettiine gre: "Gen bir kz Rasulullah (s.a.v.)'e geldi ve yle dedi: Ya Rasulullah! Babam, kendi itibarn ykseltmek iin, beni kardeinin olu ile evlendirdi. Bunun zerine Allah Rasl evlenme iini kza brakt. Ardndan kz yle dedi: Ben, babamn teklifini yerine getirdim. Fakat ben, (bu meselede) babalarn kzlarn (zorlama) haklar olmadklarn kadnlara retmek istedim." Bu hadis, kznn rzas olmadan babasnn onu evlendirdiini gstermektedir. Fakat kzn bu evlilie rzas yoktur. Ancak kzn bu honutsuzluu evlendii kimseyi kendisine denk grmemesinden kaynaklanmamaktayd. Ebu Hatem El-Mzenni'den rivayet edildiine gre Rasulullah (s.a.v.) yle buyurmutur: "Size, ahlak ve dininden holandnz biri gelirse onu evlendiriniz. Eer evlendirmezseniz yeryznde fitne ve byk bir fesad olur. Dediler ki: Ey Allah'n Rasul, onun herhangi bir kusuru olsa da m? denilince; Dini ve ahlak sizi memnun eden birisi gelirse (kz isterse) onu nikahlaynz, szn kere tekrarlad." Tirmizi bu hadisi Ebu Hureyre'den u lafzla rivayet

32

etmektedir: "Dini ve ahlak sizi memnun eden birisi kz istemek zere size gelirse onu evlendirin. Byle yapmazsanz yeryznde fitne ve byk bir fesat olur." Ayn hadis bir baka yoldan da rivayet edilmitir. Ebu Hureyre'den rivayet edildiine gre; "Ebu Hind Rasulullah (s.a.v.)'in bngldak ksmndan kan almt. Nebi (s.a.v.): Ey Beni Beyada, Ebu Hind'i evlendirin ve onunla evlenin, buyurdu." Hanzala b. Ebu Sfyan el-Cumeyhi annesinden unu rivayet eder: Dedi ki: "Ben, Abdurrahman b. Avf'n kz kardeinin Bilal'e nikhl olduunu grdm."

te btn bu deliller, eler arasnda denkliin muteber ve deerli bir ey olmadna aka delalet ederler. Herhangi bir kadn, herhangi bir erkein kocalna raz olursa onunla, kendi rzasyla evlenir. Ayn ekilde, herhangi bir erkek de bir kadn e olarak seer ve onun rzasyla onunla evlenebilir, aralarnda denkliin bulunup bulunmamasna baklmaz. Ancak bni mer'in Nebi (s.a.v.)'den rivayet ettii iddia edilen u hadise gelince: "Arablar, birbirlerine denktirler. Kabile kabileye, oymak oymaa, adam adama. Ancak, dokumac ve kan alclar mstesna" Bu hadis aslsz, yalan ve batldr. bni Ebi Hatim: Ben, bu hadisi babamdan sordum o, bunun mnker olduunu syledi. bni Abdil Berr: Bu hadis; mevzu ve mnkerdir der. Bezzar'n Muaz hadisinden tahri ettii: "Arablarn bir ksm bir ksmna denktir. Azatl kleler de birbirine denktirler" hadisinin isnad zayftr. Berire'nin hadisine gelince; Nebi (s.a.v.)in Berire'ye syledii: "Sen azad edildiin zaman, senin nikhn da azad edilmi olur. stediin seenei yap" mealindeki hadis denklie delalet etmez.

33

nk onun kocas kle idi. Bir kle ile evli bulunan cariye azat edilerek hrriyetine kavutuu zaman, kle olan kocasnn zimmetinde kalmakla, kle ile olan nikhn feshetmek arasnda muhayyer braklr. Bu hadis de denklie delalet etmemektedir.

Kasm'n, Aie'den rivayetine gre: "Berire'nin kocas bir kle idi. Berire, onun nikh altnda idi; azad edilince Rasulullah (s.a.v.) ona: "Seme hakkna sahipsin. stersen bu klenin nikh altnda kalrsn, istersen ondan ayrlabilirsin." buyurmutur.

Mslim'deki rivayete gre;Urve'nin Aie'den rivayet ettii hadis ise yledir: "Berire azat edilmiti. Kocas ise halen kle idi. Allah Rasl Berire'yi muhayyer brakt. Eer kocas hr olmu olsayd onu, muhayyer brakmazd."

"Ancak birbirine denk olanlar evlendiriniz; o kadnlarancak velilerinin izinleriyle evlendiriniz" mealindeki hadis, asl olmayan, zayf bir szden ibarettir.

Bylece, denklie delalet eden harhangi bir nassn sz konusu olmad meydana kt gibi; denkliin varln kabul edenlerin kullandklar delillerin batl olduu veya bu hususa istidlal yn bulunmad aka grlmektedir. Denklii art olarak kabul etmek, Rasulullah (s.a.v.)'in: Takvann dnda, Arabn aceme, herhangi bir stnl yoktur" mealindeki hadisiyle att gibi, Kur'an'n kat'i nassyla da atmaktadr. Nitekim Allah (c.c.) yle buyurmaktadr:

34

"Allah'n katnda en keremli olannz takvaca en ileri olanlarnzdr."

Din ihtilaf ise denklikle ilgili bir konu deildir. Bu konu; Mslmanlarn, Mslman olmayanlarla evlenip evlenmemeleri konusudur ki bu, baka bir konudur. Allah (c.c.), Mslman bir erkein, ehli kitaptan bir Yahudi veya bir Hristiyan ile evlenebileceine cevaz vermitir. Zira, Allah (c.c.) yle buyurmaktadr:

"Bugn size temiz olanlar helal klnd. Kitap verilenlerin yemekleri sizin iin helal, sizin yemeiniz de onlara helaldir. Mminlerden hr ve iffetli kadnlar ve sizden nce kitap verilenlerin hr ve iffetli kadnlar zina etmeksizin, gizli dost tutmakszn ve mehirlerini verdiiniz takdirde size helaldir."

Kendilerine kitap verilen iffetli kadnlarn, cretleri olan mehirlerinin verilmesi koulu ile Mslmanlara helal olduunu ayet aka ortaya koymaktadr. Ayet gereince mslman bir erkek, kitap ehli bir kadnla evlenebilir.

nk ayete gre kitap ehlinden iffetli kadnlarla evlenmek, Mslman erkeklere helaldir. Mslman bir kadnn, ehli kitabtan bir erkekle evlenmesi ise er'an haramdr; mutlak olarak caiz deildir. Byle bir ey vuku bulursa, bu nikh batl olduu iin gereklemi olmaz. Mslman bir kadnn ehli kitaptan bir erkekle evlenmesinin haram olduu Kur'an'n sarahat ile sabittir.

Nitekim Allah (c.c.) yle buyurmaktadr:

35

"Ey iman edenler! Mmin kadnlar size muhacir olarak gelirlerse, onlar imtihan edin. Allah onlarn imanlarn daha iyi bilir. Eer onlar mmine olarak grrseniz, onlar kafirlerle geri dndrmeyin. Onlar, kafirlere helal olmad gibi, onlar da o kadnlara helal olmazlar." Bu ayet yalnzca tek bir manay ihtiva eder, bu da; Mslman kadnn kafire helal olmad ve kafirlerin de Mslman kadnlara helal olmadklardr. Kocann kafir oluu, kafir koca ile Mslman kadn arasnda nikhn tahakkuk etmeyeceini sonulandrr. Zira bu husus, ayetteki u ifade ile aka vurgulanmaktadr:

"Eer onlarn mmin olduklarn bilirseniz, tekrar o kadnlar kafirlere geri gndermeyin. O kadnlar onlara helal olmad gibi, o erkekler de o kadnlara helal olmaz." Hkmn; mrik olsun, ehli kitaptan olsun tm kafirleri kapsamna almas iin ayette Allah (c.c.) mrik kelimesi yerine "kafirler" tabirini kullanmtr. Kitap ehlinden Hristiyan ve Yahudilerin kafir olduklar ise Kur'an'n kati nassyla sabittir. Nitekim Allah (c.c.) yle buyurmutur:

"Ne ehli kitabtan olan kafirler ve ne de mrikler, Rabbinizden size bir hayrn indirilmesini istemezler."

Bu ayette geen kelimesi tabz iin deil, beyan iindir. Yine Allah (c.c.) yle buyurmaktadr:

"Allah' ve peygamberini inkar ederek kafir olan, iman etme hususunda Allah ile peygamberi arasnda

36

fark gzetip; bir ksmna inanr bir ksmn inkar ederiz diyarek kfrle iman arasnda bir yol tutmak isteyenler, ite onlar gerekten kafir olanlardr. Kafirlere ar bir azap hazrlamzdr." Kitap ehli, Muhammed (s.a.v.)'in risaletine inanmadklar iin kafirdirler. Cenab- Allah (c.c.) bu hususta muhtelif ayetlerde yle buyurmaktadr:

"Allah, Meryem olu Mesih'dir diyenler kafir olmulardr."

"phesiz, Allah n ncsdr diyenler kafir olmulardr."

"Kitap ehlinden kafir olanlarla mrikler."

Buradaki edat tabz iin deil, beyan iindir.

"phesiz ehli kitabtan kafir olanlar ile mrikler." Yine burada ki

edat da tabz deil beyan iindir.

"O'dur ehli kitaptan kfretmi olanlar ilk srgnde yurtlarndan karm olan..." "Mnafklk etmi olanlara bakmadn m ki, ehl-i kitap'tan kfretmi olan kardelerine..."

Bu ayetler; kitap ehlinin kafir olduklarn ve "kffar" kelimesinin onlar da kapsamna aldn gsteren Kur'an'n sarih ifadeleridir. Mmtehine suresinde yer alan aadaki ayet bu ayetlerle birlikte ele alnd zaman; mslman bir kadnn ehli kitaptan bir adam ile

37

evlenmesinin mutlak surette caiz olmad hususunda ak ve net bir anlam tad ortaya kar. nk ehl-i kitap, yukardaki ayetler gereince kesinlikle kafirler grubuna giren insanlardandr.

"Eer onlarn mmin kadnlar olduklarn renirseniz; artk onlar kafirlere geri gndermeyin. Bunlar onlara helal deildir, onlar da bunlara helal deildir..."

Mrikler ise ehl-i kitab'tan baka bir snftr. Mecusiler, yldzlara tapanlar, Budistler, putperestler ve benzeri kimselerdir. Bunlarla evlenmek mutlak olarak caiz olmaz. Mslman bir erkein mrik bir kadnla evlenmesi kesinlikle caiz deildir. Ayn ekilde mslman bir kadnn mrik bir erkekle evlenmesi de kesinlikle caiz deildir. Bu husus, Kur'an'n kat' nassyla sarahatan aklanmtr:

"man edinceye kadar mrike kadnlarla evlenmeyin; hounuza gitse de, mrike bir kadndan, m'mine bir kadn kesinlikle daha hayrldr. man etmedike mrik bir erkekle kesinlikle evlenmeyin. Hounuza gitse de, mrik bir erkekten, m'min bir kle daha hayrldr..." Bu ayet, mrike olan bir kadnn Mslman erkek ile, mrik olan bir erkein de Mslman olan bir kadn ile evlenmesinin haram olduunu ifade eder. ayet bu nevi bir nikh vuku bulursa batl olduu iin gereklemi olmaz. Hasan b. Muhammed'den: Dedi ki: "Rasulullah (s.a.v.) Hecr Mecusilerine yazd bir mektupta, onlar slm'a davet ederek

38

yle diyordu: Kim Mslman olursa, onun Mslmanl kabul edilir. Kim kabul etmezse ona cizye vergisi vurulur, kestii yenilmez ve hibir (mslman) kadn onunla evlenemez."

Bylece slm, sadece evlenmei tevik etmekle iktifa etmeyerek, Mslman erkein ve kadnn kiminle evlenebileceini, kimlerle de evlenmesinin haram olduunu beyan etmitir. Evlenmek isteyen kimsenin, evlenecei kimsede bulunmas gzel olan sfatlar da anlatmtr. Ancak, kendisiyle evlenilecek kadnn, bakasnn hanm ve iddet bekleyen birisi olmamasn art komutur. nk evliliin art, kadnn evli ve iddet halinde olmamasdr.

Ancak henz nikh akdinin icra edilmedii, szl olan kadna gelince; eer kadn veya onun velisi, evlenme teklifinde bulunan kimseye ak veya dolayl yolla msbet cevap vermilerse bir bakasnn onu istemesi haram olur. Ukbe b. Amir Rasulullah (s.a.v.)'in yle dediini rivayet etmektedir: "Mmin, mminin kardeidir. Mmin iin, kardeinin al verii zerine fiyat krmas helal olmaz. Mminin kardeinin szlsne evlenme teklifi yapmas helal olmaz; meer ki o kardei, o kadn terketmi olsun." Ebu Hureyre ise Nebi (s.a.v.)'den u hadisi rivayet etmektedir: "Kii, kardeinin szlsne evlenme teklifi yapmasn; taki evleninceye veya tamamen vazgeinceye kadar." Fakat, evlenme teklifi yaplan kzn, teklifi reddetmesi veya henz msbet bir cevap vermemesi veya meseleyi soruturmaya brakm olmas durmunda bir baka erkek

39

isteyebilir, bu caizdir. nk henz o, bir bakasnn szls deildir. Kays kz Fatma bir gn Nebi (s.a.v.)'e gelerek, Ebu Cehm ve Muaviye'nin, kendisine evlenme teklifi yaptklarn syledi. Rasulullah (s.a.v.):

"Muaviye, mal olmayan bir fakirdir. Ebu Cehm ise sopasn omuzundan indirmez (daima darda gezer). Sen, Zeyd'in olu same ile evlen." dedi. Muaviye ve Ebu Cehm'in kendisini istediklerini haber verdii halde Peygamber (s.a.v.) ona, Usameyi istemitir.

Kadna evlenme teklifi yapldnda, bu evlenme teklifini kabul edip etmeme hakk kadna aittir. Onun izni olmadan, velisinin onu bir bakasyla evlendirmeye veya bunu engellemeye hakk yoktur. bni Abbas'tan rivayet edildiine gre, Rasulullah (s.a.v.) yle demitir:

"Dul kadn, velisinden daha bir hak sahibidir. Bakire ise, evlenmek iin kendisinden izin istenir. Onun izni susmasdr." Yine Ebu Hureyreden rivayet edilen bir baka hadiste yle denilmektedir:

"Dul kadn, kendisine danlmadan nikahlanamaz, Kendisinden izin istenmedike, izni olmadan bakire kz da nikh edilemez. Bakirenin izni nasl olur? Dediler, Peygamber (s.a.v.): Onun izni skut etmesidir" buyurdu.

bni Abbas'tan rivayet edildiine gre; "Bakire bir cariye Peygamber (s.a.v.)e geldi. stemedii halde, babasnn kendisini evlendirmek istediini syledi. Bunun zerine, Peygamber (s.a.v.), onu muhayyer kld.

40

Ensarl Hizam kz Hunesa'dan rivayet edildiine gre: "Kendisi dul olduu ve evlenmek istemedii halde babasnn onu evlendirmek istediini Peygamber (s.a.v.)e gelip syledi. Peygamber (s.a.v.) de onun nikhn geri evirdi."

Bu hadislerin hepsi, kadnn izni olmadka evlenme muamelesinin tamam olamayacan ifade ederler. Kadn, bu evlilii kabul etmez veya zorla evlendirilirse, bu akid fesh olur. Ancak kadn sonradan raz olur ve dnerse nikh geerli olur.Kadn ile evlenmek isteyen ve istemeye gelen kimselerle kadnn evlenmesine mani olmak Kur'an- Kerim'de belirtildii gibi yasaklanmtr. Nitekim Allah (c.c.) yle buyurmutur: "Eer maruf bir ekilde, aralarnda raz olurlarsa, evlenmelerine engel olmayn." Makil b. Yesar'dan rivayet edilen sahih bir hadis ile sabit olduuna gre Makil, yle demitir: "Ben, kz kardeimi birisiyle evlendirmitim, daha sonra adam onu boad. ddeti bitince adam, tekrar onu istemee geldi. Ben: Kz kardeimi sana verdim, evini dedim ve sonra ikramda bulundum, fakat sen onu boadn. imdi de gelip onu istiyorsun. Vallahi kz kardeim bir daha sana dnmeyecektir. Adam, fena bir kimse deildi. Kz kardeim de ona dnmek istiyordu. Allah (c.c.);

"Eer maruf bir ekilde, aralarnda raz olurlarsa, evlenmelerine engel olmayn." ayetini indirince ben: Ya Rasulullah ben imdi ne yapacam dedim. Allah Resul: Kardeini onunla evlendir" buyurdu. Baka bir rivayette ise:

41

"Ben yaptm yeminin kefaretini dedim ve kz kardeimi ona verdim" cmlesi vardr. Ayette geen:

kelimesinin anlam, kadn istedii takdirde onu evlenmekten menetmektir ki bu, haramdr ve byle bir ie teebbs eden kimse fasktr. Bir kadn evlenmekten alkoyan kimse, yapt bu ameli ile fask saylr. Fakihler, byle bir engellemede bulunan kimsenin fask olacanda gr birlii etmilerdir. Evlenmek iin kadna grc giderse veya kendisi evlenmek isterse, bu konuda tek yetki kadna aittir; ister kabul eder, ister reddeder.

Evlenmek zere kadn ve erkek arasnda ittifak tamamlannca, evlenme akdini yapmalar lazmdr. Evlenme ancak er'i akitle tamamlanr. Birinin dierinden yararlanmalarn helal klacak tek ey er'i hkmlere uygun olarak yaplan er'i akittir. Bu akde gre evlilie terettp eden hkmler gerekleir.

Kadn ve erkek, uzun bir zaman bir arada bulunsalar bile er'i bir ekilde akit yaplmadka evlilik gereklemi saylmaz.

ki ein bir araya geldikleri gibi iki dostun bir araya gelmeleri evlilik saylmaz. Bu tr birliktelik zina saylr. Ayn ekilde iki erkein aralarnda muaeret yapmak zere bir araya gelmede ittifak etmeleri de evlilik saylmaz, ancak livata saylr.

Medeni evlilie gelince; bu, bir arada yaamak ve boanmak zere kadn ile erkek arasnda yaplan bir anlamadr. Bu anlama gereince nafaka tasarrufu,

42

evden kma, erkein kadna, kadnn da erkee itaat ve benzeri bir takm grevler, evlat sahibi olma, olan veya kz ocuun kime ait olaca gibi hususlar, irs ve neseb gibi bir arada yaamaktan veya terkinden kaynaklanan birtakm haklar doar. Burada sralanan tm bu hususlar, zerinde ittifak ettikleri ve kabullendikleri artlara gre uygulanr. Medeni evlilik, sadece bir evlilik ittifak olmayp, hem evlilie hem de evlilikten doan neseb, nafaka, miras ve dier birtakm hususlar, her ikisinin veya birinin dierini terk etmesi yani boanma durumlarn da kapsar. stelik, erkei diledii kadnla, kadn da diledii erkekle, aralarndaki anlamaya gre evlenebilmeleri hususunda tamamyla serbest brakr.

Bundan dolay medeni evlilik ern caiz deildir. Bu akde, olarak bir evlilik ittifak nazaryla baklamayaca gibi, nikh akti nazaryla da baklamaz. ern, bunun herhangi bir kymeti yoktur.

Mslman bir erkekle Mslman bir kadn veya Mslman bir erkekle evli, ehli kitaptan bir kadn arasnda medeni kanuna gre herhangi bir evlilik akdi meydana gelse, kadn ile erkek arasnda akid srasnda ifahen veya yaz ile kullanlan szlere baklr. ayet aralarndaki akitte "evlendirmek" ve "nikh etmek" gibi lafzlar kullanlm her ikisinden de kabul ve icab meydana gelmise, ern kabul ve icaba gerekli hususlar bulunmu demektir. cab ve kabulun yannda kzn velisi ve evlendiklerine dair iki de ahid bulunmu ise, bu lafzlar ve ekil ile yaplan anlama, evlilik akdi saylr. nk bu, hem er'i aktin sfatlarn hem de medeni

43

evliliin artlarn tamamlamaktadr. Bu, medeni ittifak deil er'i akid ile evliliktir. er'i evlilik akdinde bulunmas gerekli olan artlarn hepsi bulunmazsa bu ilem evlilik saylmaz. Medeni evlilik ittifaknn kapsad artlar eriata uygun olsalar da mutlak olarak herhangi bir deer tamaz. nk, eriatn getirdii hkmlerle amel etmenin vacib oluu, kadn ile erkein kendi aralarnda yaptklar ittifaktan alnamaz. Bilakis evlilik akdinden ve eriatn beyan ettii hkmden kaynaklanr. Bu nedenle medeni ittifakn tad artlarn evlilikte hibir deeri yoktur. Bunlar, eriata muhalif olurlarsa akdin batl oluu aktr. Eer bu artlar her iki taraf iin de akdin gereine ters dmeyen, eriata muhalif olmayan, eriatn caiz grd artlar ise, bunlar arasndaki evlilik akdi muteber kabul edilir. Eer aralarnda herhangi bir evlilik sz konusu olmayacak ise bu artlarn mutlak olarak herhangi bir kymeti yoktur. Eer medeni evlilik akdi, Mslman bir erkek ile mslman kadn veya Mslman bir erkekle ehli kitaptan bir kadn arasnda olursa durum byledir. Eer Mslman bir erkek ile mrike bir kadn veya mriklerin muamelesine gre yrtlrse veya mslman bir kadn ile mslman olmayan bir erkek arasnda olursa, bu trden evlilik batl olduu iin akit gereklemi olmaz. Tm bunlardan anlald zere evliliin ern sahih bir nikah akti ile tamamlanabilmesi iin, btn er' artlar bnyesinde tamas lazmdr. Bu artlarla tamamlanmayan herhangi bir evlilik akdi, mutlak olarak evlilik saylmaz.

44

Evlilik, er'i olarak icab ve kabul ile gerekleir. cab, akit yapan iki kiinin birinden ilk olarak sudur eden szdr. Kabul ise akdi yapan dier kimseden ikinci olarak sudur eden szdr. Mesela, kz erkee, "ben kendimi sana e olarak verdim, erkek de ben kabul ettim dese ya da bunun tam tersi bir ilem yaplsa (nce erkek sonra da kadn konusa), konuanlardan birincinin teklifi "icab", ikincisinin cevab da "kabul"dr. cab ve kabul direkt olarak evlenenlerin her ikisi tarafndan olabilecei gibi, onlarn vekilleri tarafndan da icra edilebilir veya biriyle dierinin vekili arasnda da gerekleebilir. cabta "evlenmek" ve "nikh etmek" lafzlarnn olmas lazmdr. Bu ifadenin kabulde yer almas art deildir. art olan; bu icaba dierinin raz olmasdr. Evlenmeyi kabul ve raz olduunu ifade eden herhangi bir lafz, bunu ifade eder. Ancak, icab ve kabul ifade eden lafzlarn, mazi sigasyla olmas lazmdr. Seni zevcelie aldm ve kabul ettim gibi lafzlarla olmaldr. Bu lafzlardan biri mazi, dieri mstakbel lafzlar ile olabilir. nk, evlilik bir akittir. Evliliin subut bulduunu ifade eden bir lafzla olmas lazmdr. O da, mazi sigasdr. Evlilik akdinin gereklemesi iin drt art gereklidir:

1- Kabul ve icabn cereyan ettii mecliste birlik olmaldr. Yani, icabn sudur ettii yer ayn zamanda kabuln sudur ettii yer olmaldr. Bu husus, akid yapan iki kiinin hazr bulunmalar halinde byledir. Akid yapanlardan biri bir beldede, dieri ise bir baka beldede olursa ve biri dierine evlenme teklifi yapan bir icab mektubu yazsa, kendisine mektup gnderilen kimse de

45

kabul etse evlilik gereklemi olur. Fakat bu durumda kendisi veya bakas iki ahid huzurunda mektubu okuyup onun ibaresini ahidlerin iitmesi lazmdr veya mektubu alan kimse, bulundurduu ahidler huzurunda, "Falan kimse, bana evlenme teklifi yapm bulunuyor" diyerek, mecliste onlar ahid tutar ve kendini onunla evlendirdiini syler.

2- Akdi yapan her iki tarafn, birbirinin szlerini iitmeleri ve anlamalar arttr. Bu ifade ile evlilik akdinin kastedildiini her iki taraf da bilmelidir. Eer iitmedii ve anlamad iin bunu bilmezse, mesela; bir erkek bir kadna anlamad Franszca ile "seni zevcelie kabul ettim" cmlesini telkin ettikten sonra kadn, manasn anlamad lafzlarn aynsn tekrarlarsa ve bundan maksadn evlilik akdi olduunu bilmezse, evlilik akdi gereklemi olmaz. Eer kadn, bu szlerin evlilik akdinden dolay sylenen lafzlar olduunu bilirse akid sahih olur.

3- cabn hepsine veya bir ksmna ait olsa da kabul, icaba muhalefet etmemelidir.

4- Akid yapanlardan birinin dieriyle evlenmesini eriat mbah klm olmaldr. Mesela, kadnn Mslman veya ehli kitap olmas, erkein de sadece Mslman olmas lazmdr.Bu drt art tekaml ettii zaman evlilik akdi gereklemi olur. Bu drt arttan herhangi bir tanesi bulunmad takdirde, evlilik akdi gereklemi olmaz ve bu akid temelde batl olur. Evlilik akdi gerekletii takdirde evliliin shhat iin tane shhat art lazmdr:

46

1- Kadn, evlilik akdinin mahalli olmaldr.

2- Nikah ancak velinin varl ile sahih olur. Kadn kendi kendini evlendiremez veya velisi dnda bir bakas tarafndan evlendirilemez. Evlendirme hususunda, velisinin dnda birisini vekil tayin edemez. Velisinin dnda birisini vekil tayin ederse nikah sahih olmaz.

3- Bali ve akll iki Mslman ahidin bulunmas lazmdr. Bu iki ahidin, evlilik akdiyle ilgili kabul ve icab meydana getiren szn gayesini anlamalar lazmdr. Bu iki art havi olduu zaman, bu akid sahih olur. Bunlardan biri eksik olursa bu nikh fasid olur. Ancak, evlilik akdinde akdin yazlm olmas veya bir vesika ile tescil edilmesi art deildir. Kadn ve erkek tarafndan, ifahi veya yaz ile btn artlar havi ekilde cari olan kabul ve icab, evlilik akdini sahih klar. ster bu yazlsn ister yazlmasn evlilik iki kii arasnda bir akid olduu iin ancak icab ve kabul ile tamamlanr.

Gerekten akid ancak icab ve kabul ile tamamlanr ve oluur. cabta evlenmek ve nikh lafzlarnn art klnm olmas, nassta varid olduu husustan dolaydr. Nitekim Cenab Allah:

"Onu seninle evlendirdik."

"Babalarnzn nikhland kimselerle nikahlanmaynz." buyurmaktadr. Sahabe icma'da bu hususta tahakkuk etmitir. cab ve kabul meclisinin bir olmas artna gelince; meclisin hkm, akd halinin

47

hkmdr. Eer kabulden nce akit taraflar ayrlrlarsa icab batl olur. nk o zaman kabuln anlam olmaz. Zira ondan yz evirip ayrlmak, kabul ortadan kaldrr. Yine o srada akit yapan her iki kiinin baka eylerle megul olmalar kabulden imtina anlamna gelebilir. Akid yapanlardan her birinin, dierinin szn iitip onu anlamas artna gelince; bu ifade ve ibare ile evlilik akdi kastediliyor; yine bu sz icaba, kabul cevab olduu iin neyi ifade ettii bilinmelidir. nk icab; akid yapanlardan birinin dierine hitabdr. Eer hitab edilen kimse sylenen eyleri bilmezse hitab yaplm saylmaz. Dolaysyla hitaba kar herhangi bir kabul de sz konusu edilemez. icabn, kabule muhalif olmamas, icabn btn gereklerine teslim olduuna delalet etmedii mddete kabul saylmaz. Eer anlamazlk olursa, icaba dair varid olan hususlara teslim olunmam olur ki kabul gereklemi olmaz. eriat'n, akid yapan iki kiiden birinin, dieri ile evlenmesini mbah klm olmas artna gelince; bilindii gibi eriat, caiz olmayan herhangi bir akdin yaplmasn yasaklamtr.

Buraya kadar anlatlanlar akdin gereklemesiyle ilgiliydi. Akdin shhatna gelince; akdi nehyeden herhangi bir husus varid olmazsa, eriat o akdi tamam olarak grr. Fakat belli bir ey zerinde yaplan akdin icrasn nehyeden bir husus mevcud olursa bu akid fasid olur. Ancak bylesi bir akid batl olmaz. Kadnn evlenme akdinde akid mahalli olarak art klnmasna gelince; eriat baz kadnlar ile evlenmeyi, baz kadnlar da nikah altnda bir arada bulundurmay yasaklamtr. Eer

48

yaplan akid, akdin icrasnn haram klnd kimseler zerinde gereklemise bu akid sahih olmaz. Velinin izni olmadan nikahn sahih olmamasna gelince; Ebu Musa Nebi (s.a.v.)'den u hadisi rivayet etmektedir:

"Velinin izni olmadan nikah yoktur." Kadnn, kendi kendisini veya bakasn evlendirme hakkna ve velisi dndaki bir kimseyi vekil klma hakkna sahip olmamasnn delili Aie (r.anha)'nn Nebi (s.a.v.)'den rivayet ettii u hadistir: "Hangi kadn velisinin izni olmakszn nikahlanrsa onun nikah batldr. Onun nikah batldr. Onun nikah batldr." Ebu Hureyre ise Nebi (s.a.v.)'den u hadisi rivayet eder: "Kadn kadn evlendiremez. Kadn kendi bana da evlenemez. Zani kadn; kendi kendine evlenendir."

ki Mslman ahidin bulunmasna gelince; Kur'an- Kerim ric' talak ile boanm bir kadna, tekrar kocasna dnmesi halinde, iki Mslman ahidi art komaktadr. Nitekim Allah (c.c.) yle buyurmaktadr:

"O kadnlar mddetlerini tamamlaynca, onlar ya gzelce tutun veya gzelce onlardan ayrln. Ve sizden olan, iki adil kimseyi ahid kln." Hasan (r.a.), "ayette geen "sizden" tabiri iki Mslman anlamna gelmektedir" diyor. Nikh akdini devam ettirme anlamnda olan "ric'" de, iki Mslman ahid art klndna gre, evlilik binasn kurma srasnda yani nikh akdi yaplrken iki ahidin bulunmas art ncelikle aranr. Kald ki, nikh akdi ve nikh akdinin devamn istemek ayn konudur, her ikisinin de hkm ayndr.

49

NKAH VE EVLLK

"O'nun yetlerinden (Varlnn Delillerinden) Birisi de, Kendileriyle Kaynamanz in Kendi Cinsinizden

Eler Yaratmas, Aranzda Sevgi ve Merhamet Koymasdr." (Rm: 21)

"Nikhnza Aldnz Kadnlarn Mehirlerini Bir Hak Olarak Seve Seve Verin." (Nis: 4)

"Ey Peygamber! phesiz ki Biz Mehirlerini Verdiin Elerini Sana Hell Kldk." (Ahzb: 50)

"Kadnlarnzla yi Geinin. Eer Onlardan Holanmazsanz, Olabilir ki Hounuza Gitmeyen Bir eye Allah ok Hayrlar Koymu Olabilir." (Nis: 19)

"Kadnlar Hakknda Allah'tan Korkunuz. nk Siz Onlar Allah'n Emaneti Olarak Aldnz. Onlarn

Irzlarn Allah'n Kelimesi (Nikh Akdi) ile Kendinize Hell Kldnz." (Hadis-i erif)

Nikh ile sifh (zina) arasn ayran hususlardan birisi de mehirdir. Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz bir Hadis-i erif'lerinde buyururlar ki:"Bir kimse az veya ok bir mehir zerine bir kadnla evlenir ve hakkn demek niyetinde olmayp onu aldatrsa ve demeden lrse, kyamet gn zina yapm olarak Allah'a mlki olur." (Tabern)

50

Chiliye dneminde bile insanlar mehirsiz nikhta bulunmazlard. Mehiri, kadna ikramda bulunmann ve onunla evlenmeye rabeti bulunduunun sembol sayyorlard. Kadnlara mehirlerini vermemek veya noksan vermek gibi yollarla zulmeden kiiler de eksik deildi. Mehirin ihtiva ettii bir ok hikmetler ve maslahatlar vardr.

slm dini'nin nem verdii ve zellikle zerinde durduu ile birliinin olumas ve kurulmas iin en nemli artlardan biri de "Dini Nikh"tr. Gnmzde kendini lim zanneden birok kimseler, kastl olarak veya cehaletlerinin bir gstergesi olarak "Dini Nikh" ve dolaysyla dini nikhn art olan "Mehir"i ortadan kaldrmlar, bunun yerine "resmi olarak kylan nikhn, dini nikh olarak da getiini" sylemiler, bu konularda aklamalar yapmlardr. slm dini'nin art kotuu dini nikh, "hristiyanlarn yapt bir uygulama" olarak gsteren ve bu ekilde aklamalar ile mslmanlarn gnllerine fitne tohumlar ekip, ortal bulandrmaya alanlar, dini nikh ortadan kaldrmakla mehirin de verilmemesini salamlar ve bunlara inanp bu ekilde tatbik eden kiilerin zin etmelerine sebep olup, zinkr bir toplum, nikhsz bir aile ve bunun sonucunda da zin mahsul olarak dnyaya gelip byyen bir nesil olumasn tevik etmilerdir. Nikh, ibadet ve taatle mkellef olup yerine getiren her mslman; nikh ve nikhn artlarn, elzemlerini, hudutlarn, sorumluluklarn ve zellikle nikhn art olan mehir konusunu bildikten sonra, ahitler huzurunda slm

51

ller dorultusunda kyabilir, mutlaka imam kyacak diye bir kide yoktur. artlar belli olduu iin ona gre karlkl olarak akit yaplr ve iln edilir.

Asl olan "Nikh"tr. Halkn arasnda yerlemi olan "mam Nikh" sz yanl olup, resmi nikhla kartrlmamas iin de "Dini Nikh" denilmitir.

Resmi nikh ile birlikte dini nikhn da olmas arttr. Sadece resmi nikh kymak, dini nikhn yerini doldurmaz. nk dini nikhn artlarn oluturan baz sebepler vardr ki bu sebepler ortaya konulmadan yapld zannedilen bir nikh, nikh yerine gemez. Hatta, dini nikh yapldn sanan birok kii dini nikhn art olan mehiri konumad, anlama yaplmad iin yine nikhsz yaamaktadrlar. Dini nikh bu kadar nemli olduu halde, bunu engellemek, fitneler karmak, mnevi yaaya nem veren slm leminin ekirdeini ve temelini oluturan ile messesesinin zedelenmesine, yklmaya msait olmasna, mnevi duygulardan yoksun yetitirilmesine zemin hazrlamaktr. Resmi nikhn yeri ayr, dini nikhn yeri ayrdr. Her ikisi de elzem, her ikisi de gereklidir. Birini yapmamak dnya hayat iin zorluk ise, dierini de yapmamak ahiret hayat iin bir rsvaylktr. slm hukuku kitaplarnda "Nikh ve Evlilik" ile "Talk" konular ayr birer blm olarak ele alnmaktadr. Bu kadar elzem olan bu konular hie saymak, "Yoktur!" demek, slm hukukunun blmlerini ortadan kaldrmaktr.

52

"Nikh ve Evlilik" dini bir konu olup kayna Kur'an- kerim ve Hadis-i erif'ler olduu iin ayn zamanda ibadetler iinde de deerlendirilir. Bu kaynaklar evlilik messesesinin hudutlarn belirleyip, bireylerin karlkl olarak sorumluluklarn ve mkellefiyetlerini oluturur.

Bu konuda yaplan tartmalara son noktay koyup, "Dini Nikh"n ve "Mehir"in nemini, artlarn, elzemliini, mehirin konuulmad veya verilmedii takdirde dini nikhn geersiz olduu, tekrar edilip, usulne ve artlarna uygun bir ekilde kylmasnn gereklilii yet-i kerime ve Hadis-i erif'lerin nur altnda aklanp izhlar yaplm ve mmet-i Muhammed'in istifadesine sunulmutur.

Sadece "Resmi Nikh"n yaplmas, "Dini Nikh"n da yerine geer mi?

Hayr gemez!

Belediye nikh olarak anlan resmi nikh Trk Medeni Kanunlar'na gre yaplmas zorunluluktur.

slm'n meru kld "Dini Nikh" ise Allah-u Tel'nn koyduu hudutlar muhafaza etmek, ilhi hkmlerden istifade etmek ve hayatn bu istikamette tanzim etmek iindir. Bu ilhi bir hkmdr. Bu da inanp iman edenlere gredir. man etmeyenlere dini nikh zaten amil deildir.

53

Allah-u Tel yet-i kerime'sinde buyurur ki:

"Bu hkmler Allah'n hudutlardr. Kim Allah'n hudutlarn aarsa kendine yazk etmi olur." (Talk: 1)

Allah-u Tel kullarn dnya sadetine ahiret selmetine kavumalar iin hudutlarla evirmitir. Bu hudutlar slm kanunlardr. Allah-u Tel'nn kanun-u ilhi'sidir.

Bir yet-i kerime'sinde buyurur ki:

"Allah'a tevbe edenler, ibadet edenler, hamdedenler, oru tutanlar, rku ve secde edenler, iyilii tevik edip ktlkten vazgeirmeye alanlar ve Allah'n hududunu muhafaza edenler...

te bu mminleri mjdele." (Tevbe: 112)

Bu hudutlar muhafaza edenlere Allah-u Tel'nn vaad-i Sbhani'si ve tebirat- lh'si vardr.

Dier bir yet-i kerime'sinde ise:

"te bu benim dosdoru yolumdur, siz ona uyunuz. Bakaca yollara gidip de onlar sizi Allah'n yolundan ayrmasn." buyuruyor. (En'm: 153)

slm'n iar olan nikhta ahitlerin mslman, akll, blua ermi olmas, iki erkek veya bir erkek ve iki kadnn ahitlii ile akdolunmas, muvakkat ve gizli

54

olmamas, mehrin ise nikhtan nce veya kylrken, ya da belirli bir zamanda denmek artyla verilmesi gerekmektedir. Amma slm'dan habersiz olana biz ne diyelim?

Hlsa;

Belediye nikh, svire Medeni Kanunu mucibince kanuna konulmu bir maddedir. Binaenaleyh bu nikh kanuna gre mecburidir. Dini nikh da ilhi kanuna gre mecburidir. steyen yalnz belediye nikah ile iktifa eder, arzu eden de hem belediye nikh hem de dini nikh yaptrr, buna da kimse karamaz.

nk dini nikh slm dininin esasndandr.

Bu hakikati bilmeyenlerin yannda slm dini det olmu, Allah-u Tel'nn ve Resulullah Aleyhisselm'n emir ve yasaklar bilinmediinden ilhi hkmler det mesabesinde anlalyor.

"Kelime-i ehadet","Namaz","Zekt","Oru" ve "Hacc" slm'n artlarndandr. artlar yok olursa, dinin safiyeti bozulur. Deil slm'n bozulmas, zevaline bile engel olacak yegne tedbir; slm'n emrettii artlara uygun bir nikhtr. Zira bu dine sahip kacak, gerektii zaman fisebilillh cihad edecek nesil, bu nikh mahsul olacaktr. Bu sebepledir ki nikhn dinimizde ok byk nemi vardr. Allah-u Tel yet-i kerime'sinde yle buyuruyor:

55

"O'nun kudretine dellet eden yet ve almetlerden birisi de, kendileriyle kaynamanz iin, kendi cinsinizden eler yaratmas, aranzda sevgi ve merhamet koymasdr." (Rm: 21)

Nikh; er'i usullerine ve artlarna riayet ederek evlenmek demektir. Dinimiz nikh hell, sifah (ziny) iddetle haram klmtr. Nikhn gayesi salam bir aile hayat kurmak ve temiz bir nesil yetitirmektir.

Resul-i Ekrem -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz Hadis-i erif'lerinde evlilii tevik buyurmulardr:

"Evleniniz, ok olunuz. Zira ben kyamet gnnde sizin okluunuzla gemi mmetler zerine iftihar ederim." (Ebu Dvud)

Nikhn nemi o kadar byktr ki, Hazret-i dem Aleyhisselm'dan zamanmza kadar meru klnan ve fakat cennet-i l'da da devam edecek olan ibadet nikh ve imandr. manlar sebebiyle cennet-i l'ya girenlerin artk mal mlk gibi metalar dnyada kalmtr. Fakat sahih nikhla evliliklerini srdren mmin ve mmine eler orada da beraberdirler.

Nikahta er'i Engeller:

1. Allah-u Tel evlenilmesi yasak olan kadnlar yet-i kerime'lerinde yle beyan buyurmutur:

56

"Analarnz,kzlarnz,kz kardeleriniz, halalarnz, teyzeleriniz, erkek ve kz kardelerinizin kzlar, sizi emziren st analarnz, st kardeleriniz, karlarnzdan olma himayenizdeki vey kzlarnz sizlere haram klnd. Eer onlarla henz gerdee girmemiseniz, kzlarn almanzda bir beis yoktur. Kendi sulbnzden gelen oullarnzn eleri ile evlenmeniz ve iki kz kardei birlikte nikhlamanzda keza haram edildi. Ancak cahiliyet devrinde geen gemi affedilmitir. phe yok ki Allah ok balayc ok merhamet edicidir." (Nis: 23)

2. St ile sabit olan mahremlik, nesep ile sabit olan mahremlik gibidir.

Hadis-i erif'te:

"Neseple haram olanlarn hepsi emimek suretiyle de haramdr." buyurulmutur.

Bu durumda; st anas, st babas, st dedesi, st ninesi, st kardei, st karde evld, st halas, st teyzesi ile ebed evlenemez.

3. Evlenilecek kadnn iddet iinde bulunmamas.

Allah-u Tel yet-i kerime'sinde yle buyurur:

"Boanm kadnlar kendi kendilerine hayz ve temizlenme mddeti beklerler." (Bakara: 228)

57

4. Evlenilecek kadn baka bir erkein nikah altnda olmamas.

yet-i kerime'de:

"Kadnlardan kocas olanlarla evlenmeniz de haram klnd." buyuruluyor. (Nis: 24)

5. Evlenilecek kadnn mrik olmamas.

yet-i kerime'de yle buyurulmaktadr:

"nanncaya kadar, Allah'a e koan mrik kadnlarla evlenmeyin." (Bakara: 221)

6. vey ana ile evlenmek haramdr.

yet-i kerime'de yle buyurulmaktadr:

"Gemite olanlar bir yana,babalarnzn evlendii kadnlarla evlenmeyin. nk bu bir hayaszlktr, iren bir eydir ve kt bir yoldur." (Nis: 22)

Dini nikhn olumas ve yaplmas iin bu hususlara dikkat edilmesi gerekir. Fakat resmi nikhta st kardeleriyle ilgili olarak bir mevzu olmayp, nikhlar yaplabilmektedir. Bu nedenle de dini nikhn ayrca bir nemi, bir hassasiyeti ve zellii bulunmaktadr. Dinimizce kesin ve kat'i olarak haram klnan livata iin de gnmzde birok lkelerde resmi olarak nikhlar kylmaktadr.

58

ile:

Akrabalk alkas ile birbirlerine balanan fertlerin bir araya getirdii toplulua ile denir.

slm dini bu kk toplulua byk nem vermi, insanlarn ile kurmalar muhtelif yet-i kerime ve Hadis-i erif'lerle tevik edilmitir.

Bir yet-i kerime'de yle buyurulmaktadr:

"O'nun kudretine dellet eden yet ve almetlerden birisi de, kendileriyle kaynamanz iin kendi cinsinizden eler yaratmas, aranzda sevgi ve merhamet koymasdr." (Rm: 21)

nk ile hem kiinin huzur bulduu bir yuva, hem neslin devam iin bir vesile, hem de kiiyi gnah saylan eitli ktlklerden alkoyan bir vastadr.

"phesiz ki bunda iyi dnen bir topluluk iin ibretler vardr." (Rm: 21)

Sadece ferdin dnmesi yeterli deil, topluluklarn dnmesi gereklidir.

Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz ise Hadis-i erif'lerinde yle buyuruyorlar:

"Evlenmek benim snnetimdir. Snnetimle amel etmeyen kimse mmet-i kmilemden deildir.

59

Ve evleniniz. nk ben (kyamet gn) dier mmetlere kar sizin okluunuzla iftihar ediciyim." (bn-i Mce: 1846)

Neslin devam, ahlkn korunmas, toplumun salam temel zerinde tutulmas, milletin beks iin evlenip ile yuvas kurmak mekked snnetlerden birisidir.

Kar-koca ilenin, ile ise cemiyetin temelini tekil eder. Bunun iindir ki dinimiz ileye ve ilenin ekirdei mesabesinde olan erkek ve kadn haklarna ok nem vermi ve bu hususta son derece kuvvetli kaideler koymutur. nk bir binann salam olmas, temelinin salam olmasna baldr. Evlilikle ilgili dini hkmler incelendiinde grlecektir ki, gerek birletikleri zaman gerek ayrlmak istedikleri zaman, her iki tarafn da menfaatleri gzetilmitir. Erkekle kadnn birbirlerine yaknlk duymalar ftr ve ilh bir ltuftur. Kar-koca birbirlerinin tamamlayclardr.

yet-i kerime'de:

"Onlar sizin rtnz, siz de onlarn rtlerisiniz." buyuruluyor. (Bakara: 187)

Kar ile koca arasndaki yaknlk, elbiselerle beden arasndaki yaknlk gibidir. Birbirleri iin karlkl birer skunet ve huzur kaynadrlar.

Evlilie Tevik:

60

Beeriyet leminin bir ahenk ve intizam dairesinde devam etmesi nikha baldr. nsanlk silsilesinin kyamete kadar muntazam bir surette devam nikh sayesinde kbil olabilir.

Ebu Hreyre -radiyallahu anh-den rivayet edilen bir Hadis-i erif'lerinde Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz yle buyurmulardr:

"Dini ve ahlk sizi memnun eden birisi kz talep ederse onu evlendirin. Byle yapmazsanz, yeryznde fitne ve geni bir fesat kar." (Tirmiz: 1084)

slm dini ile yuvasn salam temellere oturtmak, faziletli nesiller yetimesine zemin hazrlamak iin meru ller iinde evlenmeyi hem emretmi, hem bir takm meyyidelerle onu czip hale getirmitir.

Allah-u Tel yet-i kerime'sinde yle buyurmaktadr:

"Aranzdaki bekrlar ve klelerinizden, criyelerinizden slih olanlar evlendirin." (Nr: 32)

yet-i kerime'de geen "Eym", erkek olsun kadn olsun, bkire olsun dul olsun, ei olmayan her kii mnsndadr.

"Eer fakir iseler, Allah kendi ltfu ile onlar zenginletirir." (Nr: 32)

61

Bu evlilii haklarnda geim kolaylna vesile klm olur. Hazret-i Ebu Bekir -radiyallahu anh- Efendimiz: "Allah-u Tel'nn nikh hususundaki emrine itaat edin ki, size vaad olunan zenginlie hemen ulaasanz." buyurmutur.

Kzn ana-babas, yoksul diye dindar bir ei reddetmemeli, erkein ana-babas da evlenme zaman gelen ocuklarnn evlenmesini ertelememelidirler.

Resul-i Ekrem -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz Hadis-i erif'lerinde yle buyurmulardr:

"Kadnlarla evleniniz, zira onlar mal ve rzk ile gelirler." (Mnav)

Gelir dzeyi yeterli olmasa bile, kii Allah-u Tel'ya tam bir iman ve teslimiyetle evlenmelidir.

"Allah ltfu bol olandr, her eyi bilendir." (Nr: 32)

Dilediine bolca rzk verir, kullarnn ihtiyalarn, haklarnda neyin hayrl olduunu hakkyla bilir.

Allah-u Tel evlenme imkn bulamayan, teebbs ettii halde nikh iin gerekli olan ihtiyalar tedarik edemeyen ve yardm gremeyen kimseleri, onlara bu imkn bahedene kadar nefislerini haramdan korumaya dvet etmekte ve yet-i kerime'sinde yle buyurmaktadr:

62

"Evlenemeyenler de, Allah ltfu ile kendilerini zenginletirinceye kadar iffetlerini korusunlar." (Nr: 33)

Bu gibi kimseler oru, zikrullah, arzuyu harekete geirecek her trl husustan uzak kalmak gibi yollar izlemek suretiyle iffetli kalmaya gayret gsterirler.ffetli yaamaya almalarnn bir mkfat olarak bir gn olur nimete ve servete nail olabilirler. Kur'an- kerim her asra hitap ettiine gre; bir mslmann iinde bulunduu artlar hr bir hanmla evlenmeye yeterli deilse, hr olmayan criye ile evlenmesine izin verilmitir.

yet-i kerime'de yle buyurulmaktadr:

"Sizden, imanl hr kadnlarla evlenmeye gc yetmeyen kimse, sahip olduunuz iman etmi criyelerinizden alsn." (Nis: 25)

"Allah sizin imannz daha iyi bilir." (Nis: 25)

nsanlar ise bunu hakkyla bilemezler, ancak zhir haline bakarlar.

"Siz birbirinizdensiniz." (Nis: 25)

Mminlerin hr olanlar ile olmayanlar bir dinden, bir cinstensiniz. nsanlar arasndaki farkllklar izfdir, bunun tesinde btn mslmanlar eittir. Bir mslman dier mslmandan ayran fark takv derecesidir.

63

"yle ise iffetli yaamalar, zina etmemeleri ve gizli dost da tutmamalar art ile ve sahiplerinin izni ile onlarla evlenin, mehirlerini de gzelce verin." (Nis: 25)

Bu durumlar yaamamalar maksad ile onlarla evleniniz, mehirlerini de eksiksiz olarak deyiniz. Kur'an- kerim'de ilh ahkma it pek ok ulv yet-i kerime'ler mevcuttur.

Ezcmle yle buyurulmaktadr:

"Andolsun ki biz size aklayc yetler, sizden nce yaayp gitmi olanlardan misaller ve takvya erenler iin bir t indirdik." (Nr: 34)

lhi beyanlardan asl istifade edecek olan kimseler, Allah-u Tel'dan korkan takv sahipleridir. Her ne kadar herkes iin t ise de, bu tlerden onlar faydalanrlar.

64

EVLLN TEEKKL

Nikh:

Erkein kadndan faydalanmasn hell klan evlilik szlemesine "Nikh" ad verilmektedir. er'i usullerine ve artlarna riayet ederek evlenmek demektir. Evlilik erkein kadndan faydalanma mlkiyetini elde etmesi, kadnn da erkekten faydalanmasn hell klmas iin Allah-u Tel'nn koyduu bir akit mnsna da gelir.

Allah-u Tel yet-i kerime'sinde: "Beendiiniz kadnlardan (size hell klnanlar) nikhlaynz."(Nis: 3)

Bu yet-i kerime'de kastolunan mny;

"Allah sizin iin kendinizden eler yaratt."(Nahl: 72)

yet-i kerime'si aklamaktadr.

Evlilik; Kur'an- kerim, Snnet-i seniyye ve cm ile sabittir. Kur'an- kerim'de bizzat ele alnm ve esaslar belirtilmitir. Resul-i Ekrem -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz Alkame bin Kays -radiyallahu anh-den rivayet edilen bir Hdis-i erif'lerinde yle buyurmulardr:

65

"Ey genler toplululuu! inizden kim evlenmeye muktedirse evlensin. nk evlenme gz haramdan son derece saklaycdr. ffeti en iyi koruyan budur. Kim de evlenmeye gc yetmezse oruca devam etsin. Zira oru ehvet iin kuvvetli bir krcdr." (bn-i Mce: 1845)

Evlenmeye muktedir olmaktan maksat, evliliin klfetleri ve ykmllkleridir.

Nikhn nemi o kadar byktr ki, Hazret-i dem Aleyhisselm'dan zamanmza kadar meru klnan ve fakat cennet-i l'da da devam edecek olan ibadet, nikh ve imandr. manlar sebebiyle cenneti l'ya girenlerin artk mal mlk gibi metlar dnyada kalmtr. Fakat sahih nikhla evliliklerini srdren mmin ve mmine eler orada da beraberdirler.

Nikhtaki Hikmet:

Mminin hem kendisini hem de karsn harama dmekten korumas, insan soyunun son bulmaktan, dourmak ve oalmak yoluyla korunmas, neslin beks, nesebin muhafazas, cemiyetin temelini tekil eden ilenin kurulmas ve fertler arasnda yardmlama ruhunun gelitirilmesidir.

Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz mmetinin oalmasn istemi, kyamet gnnde dier mmetlere kar mmetinin okluu ile iftihar edeceini sylemitir.

66

Nikhn mddeti dimidir. Yani kadnla erkek hayat boyu beraber olmak zere nikhlanrlar. Belli bir mddetle snrl olan nikh meru deildir. Boanma dinimizde meru ise de, ciddi ve meru bir sebebe dayanmayan boanma, Allah-u Tel'nn sevmedii bir ameldir.

Nikhn Hkm:

Nikh bal bana bir akittir. Bir cihetle ibadet, bir cihetle de mumelttr. Fakat ibadet taraf fazladr.

Fukaha-i kiram, evliliin yaplp yaplmamasn insanlarn durum ve artlarna gre dzenlemilerdir.

Evlenmedii takdirde zinaya deceine kesin kanaat getiren, kadnn mehir ve nafakasn, evlilik masraflarn karlamaya muktedir olan kimselere nikh farzdr.

Bu artlara hiz olup evlenmedii takdirde zinaya decei pheli olan kimselere vciptir.

tidal halinde evlenmek Snnet-i mekkede'dir.

Evlenecei kadnn haklarna, evlilik hukukuna riyet edemeyip karsna zulm edecei muhakkak olanlara haramdr. Evlilik hukukuna riyet edemeyip karsna zulmedeceinden korkanlara mekruhtur. Bir mni bulunmad takdirde evlenmek mubahtr.

67

Nikhn Rknleri:

"cap" ve "Kabul" nikhn rknleridir. nk akdi yapanlardan biri tekine bunlarla balanr.ster koca ister kadn olsun, akdi yapanlardan biri tarafndan ilk sylenen "cap"tr. "Kabul" ise, kar taraftan ikinci olarak sylenen lfzdr. Nikh denilen evlenme akdi (szlemesi) kar-koca olacak mslmanlar veya bunlarn "Veli"leri veya "Vekil"leri arasnda iki mslman erkein veya bir erkekle iki mslman kadnn hitlikleri ile gerekleir. iftlerden biri tarafndan "Teklif" ve dieri tarafndan "Kabul" olur.

yle ki:

"Ben seni zevce edindim." diye yaplan teklife, kar taraf da "Kabul ettim." der. Buna da ahitler ehadet ederler. Bylece "cap" ve "Kabul" tamamlanp akit yaplm olur. Ayrca kadna "Mehir" ad ile emsaline kyasla bir mal verilmesi veya anlmas gerekir. Bu mehir her iki tarafn rzs ile daha nce de tayin edilebilir.

Nikhta Velyet:

Bir kiinin evlenmesi hususunda dier bir kiinin elinde olan yetkiye "Nikh velilii" ad verilir.

Bu durum, evlenmesi gereken kiinin yann kk olmas veya deli, bunak olmas gibi, dorudan evlenme ehliyetine sahip olunmad durumlarda geerlidir. Bu kiinin evliliinde sz sahibi olana "Veli" denir.

68

Velyetin meru klnmasnn sebebi, tasarrufu snrl ve deli olanlarn maslahatlarn kollamak, cizlikleri ve zayflklar sebebiyle heder olmamalar iin hak ve hukuklarn muhafaza etmektir.

Veliler Arasnda Sralama:

Evlilik velyetine sahip olanlar srasyla unlardr:

a. Nesep ynnden asabe olanlar.

Oul, olun olu, ve aaya doru oullar.

Baba, babann babas ve yukarya doru babalar.

z erkek karde, baba bir erkek karde ve bunlarn aaya doru erkek ocuklar.

z amca, baba bir amca ve aaya doru bunlarn oullar.

b. Asabe olmayan akrabalar.

Bunlar u tertibe gre yetkilidirler:

Anneler, kzlar, kzn kzlar, oulun olunun kzlar, kzn kznn kzlar, annenin annesi, z kz kardeler, baba bir kz kardeler, ana bir erkek ve kz kardeler, bunlarn ocuklar, halalar, daylar, amca kzlar, hala kzlar.

69

Veli olma hususunda buradaki srann en stnden itibaren her bir nceki, bir sonrakinden daha yetkilidir.

Nikhta Veklet:

Nikhlarda veklet cizdir. Evlenecek kadnn vekili, erkee "Vekili bulunduum filncay sana vekil olarak nikhladm." dese bu nikh geerli olur. Vekil olan kimselerin nikh akdini yapabilecek, yani kil ve mmeyyiz birisi olmas gerekir. Blua ermi veya erkek olmas art deildir.

Veklette zaman art geerlidir. Yani bir kimse mesel; u ayn u gnnde nikha vekil olmak iin grevlendirilse, o gnn dnda vekillii geersizdir.

Bir kadn nikhnn akdinde vekil olmas iin birisine veklet verdikten sonra, gelip bizzat nikh akdinde bulunsa, vekilin hkm kalmaz. Vekil, mvekkiline vekil klnd hususta muhalefet edemez. Eer bir ahs bakasna kendisini belirli bir kz, belirli bir mehirle evlendirmesi iin veklet verir, o da baka bir kz veya daha fazla mehirle onu evlendirse akit gereklemez. Bu durumda akit, veklet verenin iznine bal olur.

Nikh Akdinin Yaplmasnn artlar:

Nikh szlemesinin yaplabilmesi iin akdi yapan erkek ve kadnda, ayrca icp ve kabulde baz artlar aranr.

70

1. Akdi yapanlarn artlar:

a. Akdi yapann kendisi iin veya bir bakas iin akdi yapabilme ehliyetine sahip olmas gerekir. Bu da sadece temyiz zellii ile olur.

b. Akdi yapanlardan her birinin, dierinin szn iitmesi gerekir.

Kadnda da iki art aranr:

a. Diilii tam olan bir kadn olmas.

b. Erkee kesin bir haramla yasaklanm kadnlardan olmamas.

2. cp ve kabuldeki artlar:

a. Akdi yapacak olanlar hazr bulunuyorlarsa, icp ve kabuln ayn mecliste (toplulukta) gereklemesi gerekir. u kadar var ki akdi yapanlardan birinin bulunmas halinde szleme yaz veya eli yoluyla yaplrsa; evlilik akdinin meclisi, mektubun ahitler huzurunda okunmas veya arac olan elinin haberinin, ahitler huzurunda iitildii meclis kabul edilir. Bu durumda meclisin btnl salanm olur. Mektubun okunmas ve habercinin sznn duyulmas; mektubu yazann konumas, haberci gnderenin sznn iitilmesi gibidir.

71

b. cap ve kabuln birbirine uygun olmas lzmdr. Akdin ynelik olduu kii ve mehrin miktar hakknda icp ve kabuln bir olmas ile uygunluk gerekleir.

Mesel kzn babasnn "Zeyneb'i seninle evlendirdim." demesi, adamn da "Emine ile evlenmeyi kabul ettim." demesi durumunda, nikh akdi gereklemez. nk kabul, icbn ilgili olduu kiiden baka birine yneltilmitir. Mehirin miktar hususunda ihtilf karsa; mesel babann "Kzm yz gram altn karlnda seninle evlendirdim." demesine karlk, adamn da "Evlenmeyi seksen gram altn karlnda kabul ettim." demesi durumunda da akit yaplmaz. Kocann "Yz elli gram altn karlnda kabul ettim." demesi gibi bir yarar varsa akit sahihtir.

Evliliin mehirsiz yaplmas sahih deildir.

c. Akdi yapan br kiinin kabulnden nce, icb ynelten kiinin icptan vazgememesi arttr. Eer vazgeerse icp btl olur. nk icp ve kabuln her ikisi de bir tek rkndr, yani her biri rknn bir parasdr. Akit sadece biriyle gereklemi olmaz.

d. Nikh akdinin annda yaplmas arttr. "Babam raz olursa seninle evlenirim." veya "Kardei geldiinde kzm seninle evlendiririm." gibi daha olmam bir arta dayal olmas ile akit gereklemi olmaz.

nk Allah-u Tel, hkmn hemen ifade etsin diye nikh akdini meru klmtr.

72

Evliliin Shhat artlar:

Bir nikhn sonularn meydana getirebilmesi iin "Sahih" olmas gerekir. Bu ise slm'n belirledii shhat artlarnn bulunmas ile gerekleir. Aksi halde, eksikliin durumuna gre nikh "Btl" veya "Fsit" olur. Evliliin geerli olmas iin bulunmas gereken shhat artlar unlardr.

1. Evlenecek eler arasnda srekli veya geici bir evlenme engeli bulunmamaldr.

Mesel;

Kesin boanmadan dolay iddet beklemekte olan kadn nikhlamak.

Boanlan ve iddeti devam etmekte olan kadnn kz kardei ile evlenmek.

Birbirlerini haram klan iki kadn bir nikh altnda bulundurmak. (Hala ile erkek karde kzn, teyze ile kz karde kzn birlikte nikahlamak gibi.)

Kadn erkee ebed olarak haram olmamak. (Kz, kz karde, hala ve teyze gibi.)

Evliliin geerli olmasnn artlarndan olan bu durum tahakkuk etmezse, evlilik akdi kesinlikle btl olup, bununla evliliin sonularndan hi biri gereklemez.

73

2. cp ve kabul geici deil ebed olmaldr. Bunun iindir ki mut'a ve geici nikhlar haramdr.

3. ahitlik evliliin shhatinin artlarndandr. ki kiinin ahitlii olmakszn evlilik sahih olmaz. nk ahitlik kadnn ve ocuun haklarnn korunmasn salad gibi, babann ocuunu reddedip nesebinin kaybolmasn da nler. Evlilie nem verildiini gsterir. ahitlik sebebiyle hell ve haram birbirinden ayrlm olur.

ahitlerin icp ve kabul nnda hazr olmalar, nikh akdini anlamalar, akdi yapanlardan icp ve kabul ayn anda iitmi olmalar arttr. Eer ahitlik olmakszn akit yaplrsa fsit olur.

ahitler iki erkek olduu gibi, bir erkek iki kadn da olabilir.

Mslman bir kadnn nikhnda ahitlerin de mslman olmas arttr. Fask kimselerin ahitlii de kabul olunur. ahitlerin ahitlik edebilme ehliyetine (akl ve blu) sahip olmas arttr.

4. Akdi yapanlarn rzs olmadan evlilik sahih olmaz. lm veya iddetli dayak ile tehdit edilerek, erkek veya kadndan birisi evlenmeye mecbur edilirse akit fsit olur.

5. Evlilik mehirle olmaldr, onsuz evlilik sahih olmaz.

74

Sahih Olan Evliliin Hkm:

Lzm (balayc) ya da btn rknlerini ve artlarn tam olarak bulunduran evliliin baz neticeleri vardr:

1. Ahkmn izin verdii ekilde elerin birbirinden faydalanmalarnn hell olmas.

Cinsi mukarenetin normal yoldan yaplmas hell olur.

Allah-u Tel yet-i kerimesinde:

"Kadnlar sizin ekin tarlanzdr. O halde ekin tarlanza nasl dilerseniz yle varn." buyuruyor. (Bakara: 223)

u kadar var ki hayz, nifas, ihram hli ve kefaret vermeden nce zihar durumunda iken cinsi mukarenette bulunmak ciz deildir.

Allah-u Tel yet-i kerime'sinde:

"Resul'm! Sana kadnlarn det hli hakknda soruyorlar. De ki: O bir eziyettir. det halinde iken kadnlardan uzak durun. Temizleninceye kadar onlara yaklamayn." buyuruyor. (Bakara: 222)

Nifas da hayzn bir benzeridir.

75

Kiinin, karsnn bandan ayana kadar bakmas ve dokunmas helldir. nk cimnn hell oluu, bakma ve dokunmann ncelikli olarak hell olmasn gerektirir. Bu mehrin bedelidir, mehir de erkein zerinedir.

2. Kayt altna alma mlkiyeti.

Kocasnn izni olmadan kadnn evinden kmas yasaktr.

Allah-u Tel yet-i kerime'sinde:

"Evlerinizde oturun." buyuruyor. (Ahzb: 33)

3. Kocann karsna, miktar tespit edilmi bir mehir (Mehr-i msemm) vermesi. Bu evliliin asl hkmdr. Onsuz evliliin er'an varl olmaz. nk mehir faydalanma mlkiyetinin karldr.

4. Nafakann vcip olmas.

Kadn kocasna haksz yere itaat etmedii srece; yemek, giyinmek ve oturmak gibi nafakas kocasnn zerinedir.

Allah-u Tel yet-i kerime'sinde yle buyuruyor:

"Annelerin uygun biimde yiyecek ve giyeceini salamak ocuun babasna aittir." (Bakara: 233)

76

5. Evlilik sebebiyle shr akrabaln meydana gelmesi.

Kadnn usl ve fru kocaya, kocann usl ve frunun da kadna haram olmas demektir.

6. ocuklarn nesebinin babaya ait olmas.

7. Kar-koca arasnda miras hakknn sabit olmas.

8. Birden fazla e bulunmas halinde kadnlar arasnda adaletli olmann gereklilii.slm dini drde kadar kadnla evlenmeye izin vermektedir. u kadar var ki bu bir emir deil ruhsattr. Bunu da adlet yapabilme gcne balamtr.

yet-i kerime'de yle buyurulmaktadr:

"ayet aralarnda adlet yapamayacanzdan endie ederseniz, o zaman bir tane almalsnz." (Nis: 3)

Adletten maksat, sevgi hususunda eitlik olmayp, yiyecek, iecek, mesken ve beraber kalma sresinde eitlik mnsndaki adlettir."Bu, adletten sapmamanza daha uygundur." (Nis: 3)

Hakszlk ve zulm haramdr. Ebu Hreyre -radiyallahu anh-den rivayet edildiine gre Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz bir Hadis-i erif'lerinde yle buyurmutur:

77

"ki hanm olup da aralarnda adletli davranamayan kimse, kyamet gnnde bir taraf dk olarak gelir." (Ebu Dvud: 2133-Tirmiz: 1141)

Cins mukarenette bulunmasa bile iki kadnn erkekle bir yatakta olmas yasaklanmtr.

9. Kocann kadn yataa davet etmesi durumunda, kadnn buna uymas vciptir.Mehir ve nafaka kadnn hakkdr. Kadnn da kendini ona vermesi ve yokluu srasnda iffetini korumas vazifesidir. Resul-i Ekrem -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz Hadis-i erif'lerinde yle buyurmaktadr:

"Kii karsn yatana davet ettiinde kadn kaarsa, kocas da ona gcenerek gecelerse, melekler sabaha kadar ona lnet ederler." (Buhr. Tecrd-i sarh: 1337)

Nasl ki kadnn erkee hell oluu dolaysyle cins mukarenet erkein bir hakk olarak kabul edilirse, ayn hak kadn iin de bahis mevzuudur.

10. taat edilmesi gereken hususlarda kadn itaat etmezse, terbiye etme yetkisi kocaya aittir.

11. yi muamelede bulunmak, eziyet etmemek, haklar yerine getirmek.

Allah-u Tel yet-i kerime'sinde yle buyuruyor:

78

"Kadnlarnzla iyi geinin. Eer onlardan holanmazsanz, olabilir ki hounuza gitmeyen bir eye Allah ok hayrlar koymu olabilir." (Nis: 19)

Ayn ekilde kadnn da gzellikle ve tatl szlerle kocasn memnun edecek gzel davanlarda bulunmas gerekir.

Evlilik Akdinin Mstehaplar:

1. Akitten nce ehadetle ve Allah-u Tel'y hamd ile balayan, Resulullah Aleyhisselm'a salt ve selm, maksad belirten takv yet-i kerime'lerinden meydana gelen bir hutbe okunmas.

2. Akitten sonra kar-kocaya mutlu yaamalar iin du edilmesi, izdivalarnn tebrik edilmesi.

Ebu Hreyre -radiyallahu anh-den rivayet edildiine gre Resulullah Aleyhisselm evlenen bir kimseyi tebrik ettiinde yle du ederdi: "Allah eini sana bereketli ve mbarek klsn. Sizi hayrda birletirsin." (Eb Dvud)

"Bereket" kelimesinin mns ok genitir.

Muhabbet, dirlik, dzenlik, uyum ve ballk gibi iyilikleri iine alr. kl bin Ebu Tlip -radiyallahu anh- Basra'da Ben Cem kabilesinden bir kadnla evlenmiti. Halk onun iin uyum ve olan ocuklar dileinde bulundular.

79

Onlara:

"Byle sylemeyin. Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem-in dedii gibi yle syleyin:

"Allah'm! Onlara bereket ver ve senin bereketin onlarn zerine olsun." (bn-i Mce: 1906)

3. Evliliin iln edilmesi, def alnmas.

Hazret-i ie -radiyallahu anhm- Vlidemiz'den rivayet edildiine gre Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz bir Hadis-i erif'lerinde yle buyurmulardr: "Bu evlenme iini halka duyurun ve bunun iin def alnz." (bn-i Mce: 1895)

T ki bu nikh halktan gizli kalmasn. u halde def almakla, toplanan halka mubah iirleri yksek sesle ve makamla okumakla, evlenme iinin duyurulmas Snnet-i seniyye'dir. Muhammed bin Htb -radiyallahu anh-den rivayet edilen bir dier Hadis-i erif'te ise yle buyuruluyor:

"Hell ve haram (birleme) arasndaki fark, evlenmekte def almak ve duyurmaktr." (bn-i Mce: 1896)

Hadis-i erif'te geen "Savt" kelimesi ile, halkn evlenme iinden haberdr olup kendi aralarnda konumas kastedilmitir.

80

Abdullah bin Abbas -radiyallahu anhm- der ki:

"ie -radiyallahu anh-, yakn olan bir kz Ensar'dan bir kimse ile evlendirdi. Gelin gtrldkten sonra Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- geldi ve orada bulunanlara 'Gen kz gnderdiniz mi?' diye sordu. Sahabiler 'Evet gnderdik.' dediler. 'Def alp name ile iir syleyecek bir kzcaz gelinle beraber gnderdiniz mi?' buyurdu. ie -radiyallahu anhm- 'Hayr!' dedi.

Bunun zerine Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- 'phesiz ki Ensr, ilerinde gazel deti bulunan bir kavimdir. Keke onlara: 'Size geldik, size geldik... Artk Allah bize de size de uzun mr versin.' diyecek bir kzcaz gelinle beraber gnderseydiniz!' buyurdu." (bn-i Mce: 1900)

4. Akit srasnda mehrin tespit edilmesi ve sylenmesi. Mehrin birazn ertelemeden tamamn derhal vermek de tasvip edilen bir davrantr.

5. Dn yemei verilmesi.

Dnn dnda baka bir ey iin de olsa, dvet iin yaplan yemee de "Velme" denir, mstehaptr ve Snnet-i seniyye'dir. Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz Abdurrahman bin Avf -radiyallahu anh-in evlendiini grnce:

81

"Bir koyunla da olsa dn yemei ver." buyurmutur. (Buhr. Tecrd-i sarh: 958)

Ml durumu msait olmayanlar iin zorluk yoktur. nk Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz baz hanmlarnn velmesini ok hafif tutmutur.

Enes bin Mlik -radiyallahu anh- der ki:

"Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- zevcesi Safiyye -radiyallahu anh- iin sevik (kavud) ve kuru hurma ile velme ziyafeti verdi." (bn-i mce: 1909)

Dn yemei davetine icbet etmek de Snnet-i mekkede'dir.

Zira Resul-i Ekrem -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz bir Hadis-i erif'lerinde:

"Sizden birisi dn yemeine arlrsa oraya gitsin." buyurmulardr. (Buhr. Tecrd-i sarh: 1815)

Orulu deilse yemek yer ve du eder. Orulu olmad halde yemek yemezse ve icbet etmezse gnaha girer ve dvet sahibine eziyet etmi olur. Dier dvetler byle nemli deildir.

Dvet yerinde iki, haram alglar, erkeklerle kadnlarn kark bulunmas... gibi dnen yasak olan bir durum bulunduu bilinirse dvete icbet edilmez.

82

6. Erkein gerdee girdii zaman du etmesi.

Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz evlenen bir kimsenin yle du etmesini beyan buyurmulardr:

"Allah'm! Senden bunun hayrl olmasn ve hayrl bir yaratl zere olmasn diliyorum. Onun errinden ve erli bir tabiat zere olmasndan sana snyorum." (Eb Dvud: 2160)

83

MEHR VE HKMLER

Mehrin nikh iin art olmas, Allah-u Tel'nn kelm olan Kur'an- kerim'de yer alm olmasndan ve emr-i ilhi olmasndan ileri gelir.

yet-i kerime'de yle buyurulmaktadr:

"Nikhnza aldnz kadnlarn mehirlerini bir hak olarak seve seve verin." (Nis: 4)

Buradaki emir vcb iindir, mehrin vcip olduuna dellet eder.

Mehir Nedir?

Dier bir ismi "Sadak" olan Mehir; nikh kyma neticesinde erkek tarafndan kadna verilmesi lzm olan para veya maldan ibarettir.

Evlenecek her mslman kadnn er'an hakkdr. Mehir, nikhn sahih olmasnn artlarndan birisidir. Mehir olmakszn nikh sahih olmaz.

Evlenen kadnn mehir almasnn meru oluu Kur'an- kerim, Snnet-i seniyye ve cm ile sbittir.

Mehrin Vcip Olmasnn Delili:

84

Mehrin nikh iin art olmas, Allah-u Tel'nn kelm olan Kur'an- kerim'de yer alm olmasndan ve emr-i ilhi olmasndan ileri gelir.

yet-i kerime'de yle buyurulmaktadr:

"Nikhnza aldnz kadnlarn mehirlerini bir hak olarak seve seve verin." (Nis: 4)

Mutlaka uygun bir mehirle onlarla evleniniz, birbirinize ballnzn ve muhabbetinizin ninesi, Allah-u Tel'dan bir hediye olmak zere mehirlerini veriniz. Hem de cmertlik ve el akl ile seve seve veriniz. Buradaki emir vcb iindir, mehrin vcip olduuna dellet eder. "Bununla beraber eer mehirlerin bir ksmn kendiliklerinden gnl honutluu ile size balarlarsa, onu fiyetle yiyin." (Nis: 4) Mehirin kadnlarn ellerine teslim edilmesi gerekir. Zira mehir kadnn ahsi maldr, onu diledii gibi tasarruf eder, kimse karamaz, kimse icbar edemez, kocas ondan faydalanamaz. Fakat kadn arzu ederse, mehirinin tamamn veya bir ksmn, kadn buna mecbur brakmas sebebiyle deil de gnl rzs ile kocasna hibe edebilir. Bu hibenin gnl holuu ile olmas arttr. O da onu alr, temiz ve hell olarak diledii iinde tasarruf eder.