næringarfræðiElísabet Reynisdóttir – Næringarfræðingur

Haust 2016

Næring

Grunnorkuþörf

Hvað er ráðlagt • Embætti landlæknis ráðleggur:

• Grænmeti og ávextir 500 grömm á dag

• Trefjaríkar korntegundir

• Tveir mjólkurskammtar á dag

• Rautt kjöt ekki meira en 500 grömm á viku

• Fiskur 2x í viku og feitur fiskur 1x í viku eða oftar

• Hnetur og baunir

• Minna af salti og unnum mat

• Minna af sætindum

• Kaffi í hófi

Tilgangur ráðlagðra dagskammta (RDS) og

annarra ráðlegginga

• Fullnægja næringarefnaþörf, þ.e. lífeðlisfræðilegum

þörfum einstaklings til vaxtar, viðhalds og starfsemi

• Leiða til almenns heilbrigðis og draga þannig úr líkum

á sjúkdómum tengdum mataræði/manneldi

Úr kennslu næringarfræðiskor HÍ

Hvað er þá svona flókið ??

Heimsspeki og næring

• Fornheimspekingar sem uppi voru á 4. öld f.krist

settu fram kenningar um hegðun manna, mikilvægi

þess að breyta rétt í lífinu.

• Hófsemi lægi milli tveggja öfga og lykilinn að lifa

góðu lífi væri að gæta meðalhófs í löngunum og

þar með mat og drykk.

• Fjölmargir heimspekingar hafa leitað svara um

tilgang lífsins og hvernig best sé að lifa góðu lífi.

Ánægja og löngun

• Kjarni ánægjuríks lífs væri ánægja og ánægjan

réðist af löngunum.

• Vandinn er sá að hafa ekki nægilega stjórn á

löngunum sínum og þær langanir sem

nauðsynlegar eru til að öðlast lífshamingju.

• Ónauðsynlegar langanir s.s. langanir í fínan mat,

auð og völd verða hinum oft yfirsterkar.

• Til að finna ánægju og tilgang þurfa einstaklingar

að taka tilliti til hugsanlegra afleiðinga og bera

ábyrð á gjörðum sínum.

Næring • Hefur áhrif á líkama og ástand hans

• Áhersla að borða samkvæmt ráðleggingum til að

koma í veg fyrir sjúkdóma og ótímabær dauðsföll.

Heilsuhegðun • Vandamál sem hefur skapast í dag 2016 á heimsvísu

og valda hárri tíðni sjúkdóma og ótímabærum

dauðsföllum er tengt við lífsstíl fólks það er að segja

hegðun sem flestir hafa val um að breyta.

• Nú þegar er talið að um 86 prósent af fólki í Evrópu

og 65 prósent einstaklinga í heiminum látist vegna

lífsstíls og heilsuhegðunar.

• WHO hefur kallað eftir aðgerðum til að sporna við

þeirri þróun að heilsuhegðun er með hærri

ótímabær dauðsföll heldur en smitsjúkdómar og

faraldrar sem geysuðu hér á öldum áður.

Popkin, B o.fl, 2006

Lífsstílstengd áhætta

Heilsulæsi • Skiptir það máli??

• Skilja upplýsingar

• Meðtæka þær

• Fara eftir þeim

Andleg líðan • Tilfinningar

o Borðum við þegar okkur líður illa?

• Andlegt ástando Heildaráhrif á heilsuna s.s. Næringu og hreyfingu

• Jafnvægi o Er lífið í jafnvægi til að taka réttar ákvarðanir? Leggjum við rækt við

heilsuna?

• Hamingja o Höfum við fundið hamingjuna, erum við sátt í lífinu? Skiptir það máli?

• Ánægja o Erum við sátt – í eigin skinni ?

Geðheilbrigði• Andleg líðan án geðtruflana.

• Möguleiki okkar til að njóta lífsins er forsenda góðrar

geðheilsu.

• Geðheilbrigði getur birst í mörgum myndum, meðal

annars því hvernig brugðist er við álagi.

• WHO skilgreinir geðheilbrigði sem ástand og líðan

þar sem einstaklingur gerir sér grein fyrir eigin

hæfileikum, getur ráðið við eðlilegt álag, unnið og

notið lífsins. Einstaklingurinn er fær um að leggja sitt

af mörkum gagnvart sjálfum sér og samfélaginu .

B.Sc ritgerð 2013, Höfundur: Elísabet Reynisdóttir

Mataræði og sjúkdómar• Sykursýki II

• Hjatar- og æðasjúkdómar

• Offita

• Sum krabbamein

• Alzheimer

• Oft fáum við svar hjá heilbrigðisstofnunum að

mataræðið skiptir ekki máli.

• Hvað finnst ykkur?

Hvert erum við að fara og hvar vorum við

Hormónatruflandi efni og offita

Ný kenning, hugsanleg orsakatengls?

Að eldast• Fjöldi þeirra sem verða 67 ára og eldri eykst ár frá ári

• Leggja þarf áherslu á að heilbrigði og lífsgæði þessa

hóps séu góð.

• Staðreyndin er að sjúkdómar rýra lífsgæði og kosta

samfélagið mikið.

Efnahagsráðuneytið 2008

Takk fyrir mig