numËr 2 mars - prill 20151).pdfekzemplar falas numËr 2 mars - prill 2015 organizmi i thartuar...

mars - prill 2015

EKZE

MPL

AR F

ALAS

NUMËR 2

Organizmi i Thartuar

Ilaçe

Ushqim

hyrje e lirë për shumë sëmundje

Secila shtatzënë përfundon sëpaku në njëdhëmb të humbur

KEQPËRDORIMI I ANTIBIOTIKËVE

USHQIM TË SHËNDOSHË PËR SHIQIM TË MIRË

juaj

farmacisti juaj mars - prill 2015 3

INFEKSIONET RESPIRATORE 8-9

KEQPËRDORIMI IANTIBIOTIKËVE15-17

Përmbatja

Makedonijalek DOOEL, SkopjeBoca Ivanova br.1Tel:+389 2 261 49 [email protected]

DirektorSolunka Momcilovic

UrednikPance GelevskiPrevodAgim IbraimiDizajnPredrag Andonov

Të nderuar lexues,Reagimet pozitive dhe përshtyp-jet tuaja nga edicioni i parë i re-vistës të cilat arritën deri te needhe më shumë na motivuandhe na dhan një motiv plus që tëvazhdojmë drejt qëllimit tonë përtë krijuar jo vetëm një revistëfamijare dhe bashkohore, porpoashtu të krijojmë një brend tëvërtetë autentik, i cili në tëardhmen do të bëhet një mik dhekëshilltar i juaj personal i cili dot’ju ofroj përmbatje dhe tema tëcilat përkojnë me shëndetin tuajdhe shëndetin e të dashurvetuaj.Shëndeti nuk është vetëmmungesë e sëmundjes, shëndetiështë mirëqenie e plotë psiqike,fizike dhe emcionale. Misioni ynëdo të jet i tillë.Me anë tëkëshillave të thjeshta dhe tëshkurta dhe me përmbatje tëcilat me shumë kujdes janë zg-jedhur, ne ju ofrojmë të dhënapraktike të zbatueshme për për-mirësimin e cilësisë së jetës nëpërgjithësi.Kjo është arsyeja përse ne edhenë këtë edicion të revistës do tëtrajtojmë disa tema të cilat do tëtërheqin vëmendjen tuaj dhe,gjithsesi, do të kenë rëndësi përshëndetin tuja ditor. Këtë radhë do të shërbejmë silidhje mes juve, farmacistit tuajdhe shëndetut tuaj të mirë.E plotë është kur ka gjithçka.

Me respekt,Farmacisti juaj

hyrje e lirë për shumë sëmundje

4-6

SECILA SHTATZËNËpërfundon sëpaku në një DHËMB TË HUMBUR

10-11

Osteoporoza12-13

Organizmii Thartuar

juaj

shëndeti

farmacisti juaj mars - prill 20154

A ndjeni lodhje kronike, mungesë tëenergjisë, dhimbje në nyje ose muskuj, akeni problem me koncentrimin, a jenidepresiv ose e kenivështirë të zgjoheninë mëngjes dhe të çoheni nga shtrati, andjeheni të sfilitur?Vetëm një nga këtosimptome mund lehtë të paralajmërojorganizmin e thartuar.

)))

PËRSE ËSHTË E RËNDËSISHME VLERA E PH PËR ORGANIZMIN TONË?ИHulumtimet tregojnë se përderisa vlera e pH në organizëm nukkalon në alkale e butë, organizmi nuk ka aftësi që të vetëshëro-het. Mund të zgjedhni metoda të ndryshme për ruatjen e shënde-

Organizmi i Thartuar hyrje e lirë përshumë sëmundjeÇFAR DON TË THOTË NOCIONI ACIDITET OSE THATRIM I ORGANIZMIT?Aciditeti i organizmit është niveli pH në trupin tonë i cili varion varë-sisht nga ushqimi, por edhe nga vetë mënyra se si jetojmë.Kur për-caktojmë gjendjen e pH në organizëm testohet urina, gjaku dhepështima.Vlera optimale e pH në mëngjes për urinën dhe pështymënarrin 7, kurse për gjakun 7,3-7,4 .


tit tuaj, por gjithçka do tëjet pa efetk nëse nuk earrini barazpeshën e pHnë organizëm. Kur vlera epH në organizëm nukështë e barazpeshuar,atëherë nuk mund që nëmënyrë efektive t’i ab-sorboni vitaminat, min-eralet dhe materietushqyese.Poashtu, uletprodhimi i energjisë nëqeliza dhe ulet aftësiaqë të rigjenerohenqelizat e dëmtuara.Me

një fjalë, vlera e pH nëorganizmin tuaj ndikonnë gjithçka.

ÇKA NDIKON NËNIVELIN E PH NËORGANIZMINTONË?Gjithçka që konsumojmëgjatë ditës ndikon nëgjendjen e trupit tonë,për këtë arsye nivelindryshon prej ore në orë.

Disa udhëzime ulin vlerënpH, kurse disa tjera rrisinatë, gjëra të cilat na tre-gojnë se është merëndësi se çka konsumo-jmë.Në të ardhmen mundtë presim, nga aspekti ibarazpeshës acidobazike,që të ushqyerit të fitonrëndësi më të madhe nëparandalimin e sëmund-jeve ditëve të sodit.

SI TË SIGUROJMËBARAZPESHËIDEALE TË PH NËORGANIZËM?

Kohën e funditvazhdimisht e më shumëtheksohet rëndësia ebarazpeshës së pH në trupsi linjë e parë për mbrotjetë organizmit nga sëmund-jes.Çdo përbërës ushqimor i cilihyn në organizëm me ndih-mën e enzimeve tëndryshme digjet dhe krijo-het reaksion acidik osebazik.Në atë mënyrë disapërbërës ndikojnë në kri-jimin e mjedisit acidik osebazik, kurse në natyrë këtopërbërës mund të kenëvlera të kundërta të pH-së.Një shembull i thjeshtë përkëtë është limoni, i cilibën pjesë në grupin epemëve me shumë acidite,kurse në organizëm bëhetshumë bazik ( alkal).

pH ТЕСТ ленти за уринаВо вашата аптека побарајте тест ленти за брза и едноставна проверка на pH вредност на вашиот организам во домашни услови.


Sheqeri i rafineruar dhe tërë derivatet e tij.

Ky është më i keqi sepse nuk përmban albuminë, vajra,vitamnina dhe

minerale.Përmban vetëmkarbohidrate të rafinuara, të cilët janë të rezikshëm për Bpankreasin. Vlera e pH

e sheqerit të rafineruar është 2.1 (shumëthartë ose acidik).

Mishi Gjithë moshat

Produktet me prejardhje nga kafshët Qumshti dhe produktete e qumshtit

Kripa e rafineruar

Mielli i rafineruar

Buka

Gjalpi

Kofeina

Pijet e gazuara

shëndeti PODUKTET TË CILAT THARTOJNË OSE

ACIDOJNË ORGANIZMIN Që të mund të zhvillohet ndonjë sëmundje, e

nevojshme është që në organizëm të arrihetaciditet ose thartirë, a produktet të cilat thartojnë

ose acidifikojnë organizmin janë:

UjiUji është eliksir jetësor. Ajoështë fuqi lëvizëse e tërënatyrës dhe ka shumërëndësi për prodhimin e ok-sigjenit.Gjithmonë kon-sumoni sasi të mjaftueshmetë ujit, konsumoni ujë mesasira të vogla gjatë tërëditës. Së paku konsumoni 1,5deri 2 litra në ditë.

Perime Konsumoni: lakër, selino,karrota, kastravec, domate,panxhar, brokulla, grosh,qepë, hudhër, spinaq, sallatëtë gjelbërt, groshë franceze,bizele..

PemëKonsumoni: mollë, kajsi, ferra, mjedër, dardha,pjeshkë, limonë, portokallë,banane, shalqi, ananas, rush,hurma..

Bajame Rrisin bazën e organizmit.

Mjaltë

PRODUKTE TË CILAT RRISIN BAZALITETIN NË ORGANIZËM

NË KORNIZË: Konsumoni 2 litra ujë në ditë.Më mirë do të ishte kur të zgjoheni nëmëngjes të konsumoni 1 deri 2 gota ujë tëvakët.Pastaj mes kafjallit dhe drejkës kon-sumoni 2 gota, pastaj edhe dy gota pasdite. Faktikisht konsumoni gjithsej gjashtëgota ujë dhje sipas mundësive edhe dygota me lëng të shtrythur.

Ushtrimet përmirësojnë bazën e or-ganizmit, për shkak se trupin e fun-rizon me oksigjen. Të qëndurarit ulurshkatron jetën. Qelizat e shëndosha

jetojnë në mjedisin ose ambeintinbazik, plotë me oksigjen, e cila

mundëson funksionimin e tyre nor-mal.Qelizat e tumorit jetojnë në mje-

disin ose ambientin e thartë oseacidik, me mungesë të oksigjenit.

Кардиопирин® 100 mg, еднаш дневно, превенира бројни кардиоваскуларни болести.

Го намалува ризикот од инфаркт на миокардот. Го минимизира ризикот од појава на мозочен удар и на васкуларна тромбоза.

Таблетите Кардиопирин се гастрорезистентни таблети и ја штитат слузокожата на желудникот.

Пред употреба внимателно да се прочита упатството!За индикациите, ризикот од употребата и несаканите дејства на лекот, обратете се кај Вашиот лекар или фармацевт.


Infeksionet respiratore mund tëgjenden në pjesët e sipërme ose tëposhtme të rrugëve respiratore osefrymëmarrëse.Infeksionet e sipërme respiratore mëshpesh janë në hundë (rinitis), fyt(faringitis akut), në bajamjen e tretëtë zmadhuar (aаdeoidi), pezmatimi ibajameve (tosilitici), pezmatimi i si-nuseve (sinusitisi). Këto infeksionemund të jen akute ose kronike.(përshembull, pas 3 muajsh infeksioni isinuseve konsiderohet si sinusitiskronik).Infeksionet e poshtme respiratorejanë latingitet, traheititet, bronkititet,pneumonia, etj. INFEKSIONI I RRUGËVE TË FRYMË-MARRJES zakonisht shkaktohet ngabakteriet ( bakteriet gram+ osegram-), nga viruset, kurse kohën efundit shpesh fajsohen edhe agjen-tët kimik (aerondotja) dhe duhan-pirja, qoftë ajo pasive oseaktive.Duhanpirja është shumë edëmshme për fëmijët e vegjël dhepër fëmijët në pubertet.MËNYRA e transmetimit të infeksion-eve respiratore më së shpeshti

është nëpërmjet ajërit dmth.bartennëpërmjet ajërit, sidomos në çerdhedhe shkolla.SIMPTOMET te RRUGËT E SIPËRMEFRYMËMARRËSE shprehen si teshtij,kollitje, dhembje të fytit, sidomosgjatë gëlltitjes, kokëdhembje,mungesë apetiti, temepraturë tëlartë. Te infeksionet e rrugëve tëposhtme zakonisht paraqitet molisja,kollitja e thatë dhe e lagur, frymë-marrja e vështirësuar, zbehja,temepratura e rritur e tje.(shpeshfrymëmarrja e vështirësuar mund tëparaqitet te bajami i tretë shumë izmadhuar).PARANDALIMI MË I MIRË I KËTYRE IN-FEKSIONEVE më së miri bëhet me nd-jekjen e fëmijës nga prindërit kjo

nënkupton që fëmija të hidrohet mekonsumim të lëngjeve, të ventilohenhapsirat kur qëndrojnë, shëtije nëajër të pastër, konsumim të ushqimittë shëndetshëm (më shumë pemë eperime dhe proteina për zhvillim tëdrejtë), mbatja e higjienës personale,veshja të volitshme. Që të marrimdisa masa më agresive, dmth.largimin e bajameve duhet të ketëarsyetim, sepse deri në moshën 12vjeçare ata marrin pjesë në krijimine imunitetetit. Kurse largimi i ba-james së tretë, vetëm nëse ështëpatjetër, më e volitshme është që tëlargohet në moshën 5-6 vjeçare,sepse mund të shfaqet recidiv dmth.sërish mund të rilind.Në fund SHËRIMIN e infeksionevebakteriale na e mundësojnë antibi-otikët, kurse infeksionet nga virusettrajtohen me terapi simtomatike,me kujdes dhe vëzhgim të mirë tëfëmijës.Të gjithë e dimë se është e nevo-jshme vlerësimi i duhur dhe trajtimi ivolitshëm i sëmundjes- që të kemifëmijë të shëndoshë plot me shpirtdmth. të kemi gjenerata të shën-dosha.

INFEKSIONET RESPIRATORE

pediatër

Më shumë se 60%e infeksioneve tefëmijët, qysh ngalindja e deri nëpubertet, bëjnëpjesë në kategorinëe infeksioneve respiratore.

)))prim. d-r Nada Smokovska


CILA PIJE ËSHTË MË E MIRË PËRNJË FËMIJË TË SËMURË?

Një nga çështjet më të rëndësishme se si t’i ndihmohetnjë fëmije të sëmurë është që të këmbëngulim që fëmijatë konsumoj shumë lëngje.Për këtë arsye, gjithmonëtheksohet nevoja që fëmija i sëmurë gjithmonë të kon-sumoj lëngje.Uji ka vlerë më të madhe dhe të paç-mueshme madje edhe për fëmijën e shëndoshë, kursepër fëmijën e sëmurë shpesh ka më shumë vlerë edhese vetë ilaçet. Uji në organizëm siguron bartjen e ma-terieve ushqyese dhe oksigjenin në qeliza dhe hudhjen ematerieve të tretura dhe dioksid karbonin.

PËRSE NJË FËMIJ I CILI KA INFEKSION NGAVIRUSET DUHET TË PI SHUMË LËNGJE?

Kur një fëmij ka in-feksion viral, atëherëështë e nevojshme qëtë kompenzoj humb-jen e lëngjeve tru-pore. Rritja etemepraturës, e cilashpesh shfaqet gjatëinfeksioneve, rrithumbjen e ujit tëtrupit, por madje dhepërshpejton metabo-lizmin ku si rrjedhojërritet shpenzimi i ujittrupor.Për fëmijën e sëmurë,pa dyshim, uji ështëpija më e mirë,megjithatë duhetpatur kujdes që tëkonsumohet ujëmesatarisht i ftohtë, duke pi me gllënka të vogla. Asesinuk duhet të pij pije të gazuara.Nga limonadat më të mirajanë perimet citruse (portokall, limon, citron) të cilëtpërmbajnë vitamin C.Me rritjen e temperaturës rritetedhe humbja e ujit nga organizmi.Kuptohet se temepratura e fëmijës së sëmurë zvoglohetme ilaçe( antipiretikët) si dhe me ftohje, por sërish kon-sumi i ujit ka rëndësi të madhe për normalizimin etemepraturës.

Лек Скопје ДООЕЛ, Перо Наков бр.33, 1000 Скопје, Р. Македонија,тел.+38922550800 факс +38922551485

Пред употреба прочитајте го упатството. За индикациите, ризикот од употребата и несаканитеефекти, консултирајте се со Вашиот лекар или фармацевт.

Опе

рил-

Р-М

к-12

/201

4

1) Part from the registration dossier, Lek d.d. 2014;

A e thith foshnja kalciumin nga dhëmbëte nënës?

Nëse konstanojmë senevojat ditore për kalcium,të cilat varijojnë nga 1000deri 1200 mg, ne i plotë-sojmë nëse konsumojmëgjysmë litër kos në ditë,përgjigja është JO. Përveçprodukteve qumshtore, përtë cilat të gjithë e dimë sepërmbajnë kalcium, njësasi e madhe e kalciumitpoashtu mund të gjendetnë drithra, sojë, tofi, pemëdhe perime, gjë e cila natregon se edhe ato grashtatzënë të cilat nuk kon-sumojnë produkte me pre-jardhje nga kafshëtpoashtu e plotësojnë dozën

ditore të kalciumit.Këshillë: Të ushqyerit ebalancuar.

Përse shtatzënave shpesh ju prishendhëmbët?

Shtatzënia është periudhëme ngarkesë të madheemotive, në të cilënshtatzëna është fiksuarme lindjen e një jete të redhe shpesh neglizhon hig-jenën gojore.Në këtë peri-udhë edhe shprehitëngrënëse ndryshojnë tekshtatzënat, ata shpeshushqehen edhe në orë tëvona në mbrëmje dhe fle-jnë duke mos i pastruardhëmbët.Poashtu, lodhja e

mëngjesit dhe vjelljet eshpeshta kontribojnë nëkrijimin e aciditetit nëgojë, kurse për shkak tëndryshimeve hormonale tëcilat ndodhin gjatështatzënisë ndryshon edheniveli i pH në pështymë.Tëgjithë këto faktorë krijojnëkushte ideale për dem-ineralizimin e zmaltit dhekrijohet kariesi.Këshillë: Pastroni dhëmbëtsë paku dy herë në ditë.Pasçdo kafshate gjithmonëpastroni dhëmbët.Shpeshkonsumoni ujë, sepse aineutralizon aciditetin nëgojë.Shmangni ushqimetngjitëse dhe të ëmbla tëcilave ju duhet më shumëkohë që të zbërthehet në


Ta tejkalojmë mitin:

)))Shtatzënia ështëperiudhë shumëe rëndësishme nëjetën e një gru-aje.Në kohën kurnë trupin e sajrritet dhe zhvillo-het një jetë e re,ndodhin disandryshime hor-monale të cilatndikojnë gjend-jen emotive,gjegjësishtpsiqike të gruasdhe padyshimrezultojnë edheshumë ndryshimetjera në oga-nizëm.Disa ngakëto ndryshimendodhin edhe nëzgavrën gojore.

DHËMB TË HUMBURSHTATZËNËpërfundon së paku në një

SECILA

Ana Krtolica-Gerogievd-r. mje.dent.

stomatologjia


gojë.Shfrytëzoni pastatë cilat përmbajnë am-infloride.Kontrollet erregullta, sanimi i prob-llemeve në fazënfillestare dhe fluorimi idhëmbëve me mbësht-jellës floridi te stomato-logu juaj janë mëshumë se të rekomand-uara.

Përse shtatzënave ju gjakoset qiellëza?

Rrjedhja e gjakut ngaqiellza është shenjë eparë e pezamtimit tëtyre, gjegjësisht lingvi-tisi.Nën ndikimin enivelit të lartë të hor-moneve, qiellzat eshtatzënave bymehendhe janë shumë të nd-jeshme ndaj ndikimit tëbakterieve të cilat gjen-den në depozitet rrethdhëmbëve.Si rezultat ikësaj, qiellzat pezmato-hen dhegjakosen.Gingvitisiaspak nuk është naivmadje dhe kur nukshërohet atëherë kjona dërgon ka paradon-topatia.Këshillë: Niveli i lartë nëhigjienën orale.Shfrytë-zoni spango për dhëm-bët (pa dyll) një herënë ditë, rekomadohetnë mbrëmje paspastrimit të dhëmbëve.Shpërlani gojën me çajsherbeleje çdoditë.Dhëmbët pastronimë gjatë me një brushëtë butë, në këtë rastndihmoni qarkulliminnë qiellzë dhe me këtëzmadhon fuqinë e sajmbrojtëse.Vizitonistomatologun dhelargoni gurin e dhëmbit,gjegjësisht bëni trajtimparadontal.

A lejohen inter-venimet stoma-tologjike gjatëperiudhës sështatzënisë?

Shtatzënia është njëarsye shtesë përse

duhet të vizitoni den-tistin.Intevenimet stom-atologjike nuk janë tëdëmshme, përkundrazi,janë të domozdoshmepër shëndetin epërgjithshme për guranshtatzën, e cila do tëmundëson zhvilliminpapengesë tëfetusit.Anestezia e cilapërdoret në stoma-tologji (lidokain) ështëlokale, jepet me sasirashumët ë vogla dhe nuktejkalon barierën eplacentës, gjë e ciladëshmon se nuk ështëe dëmshme.Nëse gru-aja shtatzën ka nevojëpër mbrotje antibiotike,konsumohen antibi-otikët të cilat poashtunuk e tejkalojnë pla-centën dhe me këtënuk dëmton fetusin.Rrezet rengen përnevoja stomatologjikejanë shumë të ulëta.Por sërish, nëse nukështë e domosdoshme,më mirë është tëshmangen inçizimetrengen së paku në tremujorin e parë tështatzënisë.


shëndeti

Osteoporoza është së-mundje kronike e esh-trave, e cila shpeshquhet edhe si epidemia eheshtur në shek 21. Osteo-poroza është sëmundje e cilamanifestohet me zvogëlimine dendësis së eshtrave, ku sipasojë ata bëhen poroze.Re-duktohet sasi e kalciumit, icili e mirëmban fortësinë eeshtrave, dhe si pasojë atabëhen të buta dhe lehtëmund të thehen.Kryesisht ka të bëj me humb-jen e madhe të kalciumitnga indi i eshtror.Procesi iplakjes dhe humbja e kalciu-mit është proces i zakon-shëm fiziologjik i cilizhvillohet gjatë jetës, por kurhumbja e indit eshtrortejkalon prodhimin e tij,atëherë kemi krijimin e os-teoporozës.Mineralizimi maksimal i esh-trave arrihet në periudhën

mes moshës njëzetë deri nëtridhjetë vjeçare.Pas kësajperiudhe dendësia e esh-trave ngadal reduktohet.Mëtë rezikuar janë eshtrat ver-tebrore dhe të kofshës.

Fotografia KlinikeShenjat të cilat tregojnë

këtë sëmundje janë dhim-bja në pjesën e poshtme tëkurrizit, humbja e gjatë-sisë dhe kurrizdalja. Ndon-jëherë, osteotoprozashfaqet në mënyrë shumëdramatike , faktikisht methyerjen e vertebrorëve osekëllkut.

Osteoporoza mund të jetprimare (kur shfaqet tegratë pas menopauzës),sekondare (si pasojë e për-dorimit të ilaçeve të cilëtshkaktojnë demineraliz-imine e eshtrave) dhe se-nile (te gratë dhe burratpas moshës 70 vjeçare).

Osteopo

Kalciumi. Qumshti dhe prodhimetqumshtore shpesh përmenden siburime më të mira të këtij minerali,edhepse në natyrë ekzistojnëshumë burime tjera më të mira. Sishembull mund ta marrim susamin,icili përmban shtatë herë më shumëkalcium se sa qumshti.Poashtu,kalciumi në sasi më të madhe gjen-det në fik, perime të gjelbërta megjethe, bajame, arra, leblibia,kikirika, lakër, brokullë, sardin, fara elulediellit dhe në uleradhiqe.Ushqimii papërpunuar më së shumti ndih-mon te osteoporoza.

oroza

PARANDALIMIOsteoporoza mund tëparandalohet ose së pakutë ngadalsohet me sh-prehi të duhura jetë-sore.Duhet të fillohet meaktivitet optimal fizik dheme ushqim të duhurqysh ngafëmirija.Ushtrimet mundtë ndihmojnë në ndër-timin e eshtrave të fortëdhe të ngadalsojnë hum-bjen e indit eshtror.Meushtrime nuk angazho-hen vetëm muskujt poredhe eshtrat të cilët fillo-jnë sërish të forcohen. Duhanpirja rrit ose zmad-hon humbjen e indit es-htror sepse ndikon nëzvoglimin e absorbimit tëkalciumit ngazorra.Poashtu ndikim të

njejtë negativ kanë edhealkoholi edhe kafeja (mëshumë se dy filxhanë nëditë).Për këtë arsye,duhet të shmangetduhanpirja, të reduktohetkonsumimi i alkoholit,kripës dhe kofeinës.

Për shërimin e osteo-porozës më e rëndë-sishme është ushqimi ishëndoshë, i pasur mesubstanca të cilat rrisindendësinë dhe cilësinë eeshtrave, gjë e cilashumë do të reduktonrrezikun nga fraktura eeshtrave.Kalciumi është elementndërtues themelor përshëndet të mirë të esh-trave. Që kalciumi të arrijndikimin e plotë, e nevo-

jshme është që të kon-sumojmë vitamin D, i cilistimulon absorbimin ekalciumit nga zorra dhekështu rrit përdorimin etij. Poashtu, kalciumit indihmon edhe magnezi,vatamina K dhelizina.Mënyra më emënyra më e mirë përkonsumimin e këtyre el-ementeve është me anëttë ushqimit.Kur organizmi është ithartuar, kalciumitërhiqet nga eshtrat dhedhëmbët për të neutral-izuar aciditetin.Nuk kaorgan por as edhe qelizënë trupin tonë i cili nukmund të dëmtohet oseplotësisht të zhduketpër shkak të rritjes sëaciditetit ose thartirës.

!HULUMTIMENjë studim shtatëvjeçar i cili u realizua mbi nëntë mijë gra tregoi segratë të cilat zakonisht kishin pasur organizëm të thartuar ose meaciditet ishin më të rrezikuar që të vuajnë nga osteoporoza krahë-suar me gratë të cilat kishin vlera normale të pH.


Ilaçe

Çka janë antibiotikët?Antibiotikët janë substanca të cilat mundtë asgjësojnë bakteriet (ndikim bakterio-cid) ose të pengojnë rritjen apo zhvillimine tyre (ndikimi bakteriostatik). Mund tëjenë me origjinë natyrore, sintetike osegjysmësisntetike. Ata janë një zgjedhje e mirë për shërimin einfeksioneve bakteriale, por nuk kanëndikim te viruset dhe funget.Antibiotikët filluan të përdoren në fillim të40-tave në shekullin e kaluar.Filimisht uzbatuan vetëm nëpër spitale për shërimine sëmundjeve të fuqishme shumë tërrezikshme, siç janë tuberkuloza, inflama-cioni i mushkërive të bardha dhe meningi-tisi.Sot më shumë përdoren te mjeksiaprimare mbrojtëse, kryesisht, kur nuk janëtë domosdoshme dhe të nevojshme: përinfeksione të lehta, infeksione virale dhepër preventivë. Këto janë gjendje te tëcilat antibiotikët nuk kanë fare ndikim,kurse si pasojë mund të shkaktojnë edhedëmtime serioze të organizmit. Sotpothuaj nuk mund të gjejmë një njeri i cilinuk ka përdorur antibiotik në jetën e vet.Përdorimi i tyre shumë i shpeshtë dheshumë i përhapur shkakton pasoja nega-tive për njerëzit dhe tërë shoqërinë sepseshkakton dobësim të imunitetit dhe zhvil-limin e llojeve të bakterieve rezistuese.Nëkëtë moment, ky është problem me për-masa globale (botërore) në shëndetësinëpublike.

KEQPËRDORIMI I ANTIBIOTIKËVE

prof. d-r Bistra Angelovska

15


Si të përdoren antibiotikët

Antibiotikët mund të merrennë barnatore VETËM bazuarmbi udhëzimin e emetuarnga mjeku, e cila don të thotëtë përdoren vetëm me ud-hëzimin e mjekut.Antibiotikune emetuar nuk guxoni tabashkëndani me dikë tjetër.Me rëndësi është që antibi-otiku të konsumohet mjaftëgjatë, dhe jo të ndërpritetkonsumi i tij në momentinkur ju filloni të ndjeheni mëmirë.Nëse e ndërpresim më

herët antibiotikun, bakteriet engelura vazhdojnë të shu-mohen dhe mund të zhvillo-jnë rezistencë kundërantibiotikut. Antibiotikët janëefikas në shërimin e infek-sioneve bakteriale nësemerren ose përdoren:

në dozë të rekomand-uar

në intervale të njejtakohore

mjaftë gjatë

Rezistenca e bakterieve ndaj antibiotikëve

Antibiotikët asgjësojnë mëshumë bakterie, por sërishdisa nga këto bakterie arri-jnë të zhvillojnë mbrotjedhe në këtë rast antibi-otikët pushojnë së ndikuarimbi këto bakterie.Sa mëshpesh të merren antibiotikaq është më i madh rrezikunga zhvilimi i rezis-tencës.Sot kemi bakterie tëcilat janë rezistuese ndajnjë pjese dërmuese të an-tibiotikëve dhe infeksionetme bakterie të këtillarrezikojnë shëndetin dhejetën.Arsyeja kryesore përparaqitjen e rezistencës tebakteriet është përdorimi itepërt dhe jo i duhur i an-tibiotikëve, marrja e tyrekur nuk është e nevo-jshme, ndërprerja e ter-apisë me antibiotike para setë përfundon mjekimi oseshërimi, marrja e dozave tëpapërshtatshme (më pak)

dhe mosrespektimi i inter-valeve të duhura kohoregjatë terapisë.

Keqpërdorimi i Antibiotikëve

Antibiotikët më së shpeshtiemetohen për infeksione teorganet e sipërme të frymë-marrjes (si kollitja akute, fto-hja, sekretimi i gjelbërt ngahunda, dhimbjet në fyt,bronkitisi) dhe veshi imesëm, pavarsisht dësh-mive se antibiotikët nukndikojnë te një numër imadh i këtyrerasteve.Shumë njerëz ruajnëbarëra ose ilaçe të papër-dorura për shërimimin e fto-hjes vijuese ose dhimbjesvijuese të fytit.Ruatja e an-tibiotikëve të papërdorur përshërimin e sëmundjes vi-juese mund të tingëllon siide e emirë, por vetëm mjekumund të vendosë kur në tëvëretë ka nevojë për për-dorimin e antibiotikëve, dhenëse ka, cilët janë më tëmirë për sëmundjen.


EFEKTET E PADËSHIRUESHME KUR PËRDORIM ANTIBIOTIK

Antibiotikët mund të shkaktojnë reagime alergjike te disa persona. Shumë shpesh ndikimi i padëshiruarmund të jetë edhe me paraqitjen e diaresë ose kapsllëkut, përzierjes dhe infeksioneve fungal.Antibiotikët, sidomos ata me spektër të gjërë të veprimit, i asgjësojnë edhe bakteriet e mira edhe ato tëkëqija dhe në këtë mënyrë mesatarisht reduktojnë imunitetin.Vetëm zorra përmban rreth 1.5 milion bak-terie të mira pa të cilat nuk do të mund të jetojmë. Kur asgjësojmë një numër të caktuar të këtyre bak-terieve të mira, krijohen kushtet për shumimin e bakterieve patogjene, e cila si pasojë shkaktonshkatrimin e sistemit për tretjen e ushqimit, kokëdhimbje, lodhje, pagjumësi, dhimbje në stomak, etj.Marrja e një numri më të madh të antibiotikëve pa ekzaminimin nga ndojë nëpunës shëndetsor shkaktondëm të madhe për shëndetin në përgjithësi.

)))

Çka mund të bëj

Para se të vendosni që të merrni antibiotik, ten-toni të shëroheni me disa metoda natyrore të

cilat e prëforcojnë tërë imunitetin dhe tërë trupintuaj.Mund ta provoni përdorimin e disa materieve

natyrore anti-infektuese: propolis,ehinacea,hudhër,qepë, xhenxhefil, rrepë, trumzë dhe të tjera.

Imuniteti i fortë është i rëndësishëm për mbrotjen eorganizmit nga infeksionet, kurse ai përfërcohet dhe

mirëmbahet me ushqim të shëndetshëm, aktivitet fizikdhe mënyrë të shëndoshë të jetës.Organizmi i shën-

doshë mund të lufton kundër një numri të madh të infek-sioneve pa antibiotik, dhe me këtë përforcohet edhe më

shumë. nNëse është e domosdoshme që të merret antibiotik, atëherë:

Konsumo ose merr atë vetëm me rekomandim të mjekut

Mos kërkoni nga mjeku që t’ju emetoj ose shkruaj antibiotik “ për çdo rast” dhe mos i bleni antibiotikët

pa rekomandimZbatoni terapinë me antibiotik

gjithmonë deri në fundMos konsumoni antibiotik

të pacientëve tjerë dhe mospërdorni antibiotik të cilët ju

kanë ngelur nga ndonjësëmundje të më

hershme

Si mund të pengojmë zhvillimin e bakterieve rezituese

Zhvillimin e bakterieve rezistuese nuk mundta pengojmë plotësisht, por mund ta ngadal-sojmë zhvillimin e tyre me prëdorimin eduhur të antibiotikëve, gjë e cila nënkuptonëvetëm me rekomandimin e mejkut.

Antibiotikët nuk janë barëra ose ilaçepër shërim të influenzës dhe ftohjesAntibiotiku nuk është ilaç për çdodhimbje në fytMe antibiotik shërohen infeksionetbakteriale, jo ato viraleAntibiotiku nuk është ilaç për uljene temperaturës së trupitKonsumimi jo racional i antibi-otikëve ul ndikim e tyreAntibiotiku duhet të merret osekonsumohet vetëm me reko-mandim të mjekut edhe atënë kohë të caktuar dhe dozaduhet të konsumohet osemerret plotësishtMe përdorimin jo të duhurtë antibiotikut krijojmëbakterie rezistueseKëto janë ilaçet osebarërat të cilët nësepërodren në mënyrë jotë duhut kanë ndikimnegativ jo vetëm mbishëndetin e pacientit tëshëruar, por edhe mbishëndetin në përgjithësi.

Gjatë terapisë antibiotikedhe dy javë pas mbarimit tësaj mund të jetë e dobishmemarrja e probiotikëve ( kon-sultohuni me farmacistin).

БЕРОВОБИОМЕДИКА ФАРМ 070/701-913ФАРМАМЕДИКА 033/471-145

БИТОЛААДОНИС 047/612-940ВИВОФАРМ 047/609-764ВИС МЕДИКУС 047/222-127ЕМА ФАРМ 047/612-485КОРОНА ФАРМ 047/240-330МЕДИКА КАРТА 047/225-285МЕДИКА КАРТА 2 047/258-852ОРХИС ФАРМАЦИЈА 4 047/242-040ПРИМА ЛЕК 047/235-102РОСА-ВИТА 047/236-468

БОГДАНЦИБИОМЕНТ 034/221-321

БОГОВИЊЕАНАКОНДА 5 044/333-972

БРВЕНИЦАДАНИ-ФАРМ 044/455-488

ВЕЛЕСВЕСНА ФАРМ 043/613-037ВИВА 043/230-677ВИТА ФАРМ 043/231-003ВИТА ФАРМ 2 043/211-707ХЕРБА 043/231-807ЦИТО ФАРМ 043/228-222

ВИНИЦААЛПИ ФАРМ – 11 033/360-234ФАРМАКРИН 033/364-433

ВРАПЧИШТЕШИФА 070/910-133

ГЕВГЕЛИЈАФАРМАЦИЈА ПЛУС 034/550-201НОВАФАРМ ММ 034/213-905ПУНИКА 034/216-998

ГОСТИВАРФАРМЕД М 042/214-266ФАРМЕД М 2 042/211-383СТАР ФАРМ 042/222-133П.Р. ФАРМ 042/211-495

ДАБИЛЕЕЛИКСИР 4 076/231-493

ДЕБАРАР-ФАРМ 046/833-007ВЕ ФАРМ 046/831-890ВЛЕР-ФАРМ 078/241-065ДО ФАРМ 046/834-938

ДЕЛЧЕВОДЕЛ-ФАРМ 033/413-413

Д. ХИСАРОЛИМПИЈА 047/276-809ОРХИС ФАРМАЦИЈА 3 047/276-004

ДОБРОШТЕПАКОМ-ФАРМ 070/629-371

ЖИТОШЕРОСА-ВИТА 048/474-500

КАВАДАРЦИАЛТЕА 043/410-940ГЛОРИЈА 043/413-088ДАЛИА-ФАРМ 043/400-070ДИАНА 043/400-330КАМЕЛИЈА 043/413-434КИАНА 043/609-607КРИСТИНА ФАРМ 043/550-145РЕМЕДИА-М 043/410-085Св. ПАНТЕЛЕЈМОН 043/550-765ФАРМАКОН-ЛЕК 043/411-891ХИГИЈА 043/400-445

КИЧЕВОАЛТЕА ФАРМАЦИЈА 045/228-663Б-1 045/223-834Б-3 045/224-340БЕЛ ЛЕК 045/225-450БЛИНА 070-651-187ЗДРАВЈЕ 045/227-301ЛИНОВА 045/222-324НИНЕКС 045/216-001ОРХИС 10 045/282-844ФАРМАЦИЈА ЕРА 1 045/222-025ФАРМАЦИЈА ЕРА 2 045/225-125ФАРМАЦИЈА ЕРА 3 045/223-318ФАРМАЦО 077/913-553

КОЧАНИАЛПИ ФАРМ – 6 033/237-060АЛПИ ФАРМ – 7 033/275-010ГАЛЕНИУМ 033/277-184ЛЕК-ФАРМ 033/276-650РОСИЦА 033/273-452

КРАНИАЛПИ ФАРМ – 13 02/2603-863

КРАТОВОЗДРАВЈЕ 031/482-832

К. ПАЛАНКАМЕЛИСА 031/374-922МЕЛИСА-ЦЕНТАР 031/372-114

КУМАНОВОАРДИ ФАРМ ЛЕА 031/419-616АХИЛЕА 031/424-648ВАВИЛОН 031/430-460ВИТАЛИКА 031/411-645ДРИТА ФАРМ 070/509-406КАРПОШ 031/445-165МАРК ФАРМ 031/430-760ОРХИС 12 031/413-593ПРО ВИТАЛИС 031/415-303ШЕНДИ ФАРМ 031/421-181ШИК-ЗДРАВЈЕ 031/414-523

ЛАБУНИШТА ХЕРБА 078/422-797

ЛЕСКОЕЦХРИСТИ-1 и ФИЛИП-2 046/257-740

ЛОЗОВОМЕДИКА ФАРМ-ЕЛ 2 072/266-679

М. КАМЕНИЦАВИВА 033/431-779

МАТЕЈЧЕПАНАКС 031/511-899

МОГИЛАРОСА-ВИТА 071/235-233

НЕГОТИНОБЕЛА ФАРМ 043/553-570

НЕРАШТЕБЛЕ-МЕДИКА 4 044/345-309

Аптека Телефон Аптека Телефон Аптека Телефон

Barnatore


НОВАЦИНИДЕАФАРМ 047/511-655

ОХРИДАКВА ФАРМ 046/611-599АНГЕЛИКА 046/258-852ВИТЕЗДА 046/254-233ГАЛИУМ ФАРМ 046/250-202ДОНЕВИ 046/258-920ЗДРАВЈЕ И УБАВИНА 046/200-321ЛИСА ФАРМ 046/611-266КАМИ ФАРМ 046/258-002МАЈА ФАРМ 046/257-447МЕРИ ФАРМ 046/260-668Св. ВРАЧИ КУЗМАН И ДАМЈАН

046/260-500Св. ПАНТЕЛЕЈМОН 046/263-600ФЛОС 046/268-693

ОРИЗАРИАЛПИ ФАРМ – 14 033/511-711

ПЕХЧЕВОБЕНИ-ФАРМ 033/442-955

ПРИЛЕПАЛЕК ФАРМ 048/421-600ВЕНЕНА 048/421-372ЕУКАЛИПТУС 075/489-142ЗДРАВЈЕ ФАРМ 048/426-888ИСКРА-НАДЕЖ 048/551-257МЕЛИСА 075/353-438МИА ФАРМ 075/440-414ОЛИМПИЈА 048/424-120РЕМЕДИЈА 048/423-455РЕМЕДИЈА ФАРМ 048/550-900ТЕА 048/435-330ХЕРА 048/420-421ХЕРБА 048/420-520

ПРОБИШТИПАЛТЕА 1 071/271-029

РАДОВИШАМБРОЗИЈА 032/634-050МЕДЕА 032/635-190МЕДИКУС 032/630-808МЕЛИСА 032/635-364

РЕСЕНАЛПИ ФАРМ – 12 047/452-550

РОСОМАНХИГИЈА 2 043/441-575

РОСТУШЕВЕРА 042/222-265

СКОПЈЕАЛПИ ФАРМ – 1 02/2638-315АЛПИ ФАРМ – 2 02/2432-462АЛПИ ФАРМ – 3 02/2673-944АЛПИ ФАРМ – 4 02/3179-457АЛПИ ФАРМ – 5 02/3076-097АЛПИ ФАРМ – 8 02/3118-088АЛПИ ФАРМ – 9 02/2780-040АЛПИ ФАРМ – 10 02/2533-050АЉ-НЕ 02/2638-240АНДРЕА-ЛЕК 02/3225-422БАЗИЛИКА 02/3171-313БЕРНА ФАРМ 02/2614-502БОЖИЛАК 02/2060-208ДЕРМА-ФАРМ 02/2634-071ДОНА ФАРМ 02/3068-919ЕФЕДРА 02/3067-500ЗАНА-ФАРМ 02/3223-126ИВАНДРЕЈ 02/2772-585ИВИ-ТА 02/2795-212ЈОВАНА-ФАРМ 02/2524-300ЈОВАНА-ФАРМ 2 02/2562-712КАРПЕДИЕМ ФАРМ 02/2727-759ЛИЗА-ФАРМ 02/2057-181МАРИЈА ГАЛЕН ФАРМ 02/3212-760МЕДИКО ПОИНТ-ФАРМ 02/2036-952МОЛИКА 02/2720-014МОЛИКА – 2 02/2620-785НИ-РА 02/2650-522ОРХИС ФАРМАЦИЈА 02/2658-800ОРХИС ФАРМАЦИЈА – 1 02/3222-282ОРХИС ФАРМАЦИЈА – 2 02/2791-445ОРХИС ФАРМАЦИЈА – 6 02/2521-757ОРХИС ФАРМАЦИЈА – 7 02/2573-440ОРХИС ФАРМАЦИЈА – 9 02/2060-099ПЕНИЦИЛИН 02/2534-572РЕМЕДИУМ-ЛЕК 02/3071-105РЕЧИ ФАРМ 02/2640-017САРАХ 02/2617-573САРАХ 1 075/258-308ХЕДЕРА 02/3162-364

СЛАТИНОМЕГА ПАКОМ-ФАРМ 070/629-371

СТРУГААНГЕЛИКА 046/789-333МЕДИКА 046/786-790НИТА ФАРМ – 1 046/789-383НИТА ФАРМ – 2 046/787-602ОРХИС ФАРМАЦИЈА 8 046/788-533ОРХИС ФАРМАЦИЈА 11 046/846-570ПЕНТАМЕДИКА 071/390-809ПРИМАВИТА 046/786-139

Св. ПЕТКА 046/520-504ФАРМАНОВА 046/783-103ФАРМАЦИЈА ПОЛОЖАНИ

046/782-996

СТРУМИЦААЛТЕА 071/271-029АДОНИС 034/322-522БЕЛАДОНА 034/329-606ЕЛИКСИР 034/323-511ЕЛИКСИР – 2 034/330-483ЕЛИКСИР – 3 034/330-482СНЕЖАНА ФАРМ 034/344-679СНЕЖАНА ФАРМ – 2 034/320-840ЧИФЛИК 034/345-316ЧИФЛИК – 2 078/345-316

ТЕАРЦЕАГ ФАРМАЦИЈА 044/521-399ДЕА-ФАРМ 044/381-720

ТЕТОВОАНАКОНДА 044/338-689АНАКОНДА 2 044/333-972АНАКОНДА 4 044/333-972АОРТА ФАРМ 070/502-755АПОЛОН ФАРМ 070/502-755АСЛИ ФАРМ 044/338-532БЛЕ-МЕДИКА 044/339-820БЛЕ-МЕДИКА 1 044/613-410БЛЕ-МЕДИКА 2 070/565-037БЛЕ-МЕДИКА 3 044/613-508БЛИНИ 044/331-170ВАША АПТЕКА 044/332-220ВИТАЛЕК 044/331-631ВИТАЛЕК 1 044/342-511ЕКАЛЕК 044/521-507ЖАНЕ ФАРМ 044/341-115ЈЕТА-ФАРМ 070/777-120М&М ФАРМ 044/336-222МЕКА 044/616-614МЕЛ-ФАРМ 044/338-696МЕРИ 044/332-254ОЛИФАРМ 044/343-255

ЧЕГРАНЕМЕД-ФАРМ 042/321-363

ШТИПЕСКУЛАП 032/607-652МЕДИКА ФАРМ 032/389-044МОРФЕЈ 032/393-656РАДО ЛЕК 032/380-190СОФИЈА 032/388-777

Аптека Телефон Аптека Телефон Аптека Телефон

19farmacisti juaj mars - prill 2015

ваш аптекар март - април 201520

Bimë

BIMËT TONASHËRUESEARI JONË

I GJELBËRT

TË NDERUAR LEXUES,

Reagimet pozitive ngarevista Farmacisti dhepërmbatjet e saj të cilatarrijnë tregojnë se përm-batjet në këtë revistë tëmahnitshme janë tëmenduara mirë dhe mekujdes janë zgjedhur dhese kanë ndikim pozitivmbi ato të cilët e kanëblerë dhe e kanë lexuarkëtë revistë. Duke pasurparasyshë se bimëtshëruese janë pjesë për-

bërëse e mjeksisë dhekulturës sonë shëruese, ecila është disa shekuj evjetër dhe ka arritur tëmbijetoj me shekuj, nëkëtë revistë vendosëmqë t’i karaterizojmëhithërin, luleradhiqen,aguliçen dhe lëpushënsepse këto sipas afëtë-sive ushqyese dheshëruese dominojnë nëmjeksinë tonë populloredhe tradicionale si dhenë fizioterapinëbashkëkohore. Gjethi ihidhërit, gjethi i lulerad-hiqes dhe gjethi i ag-uliçes paraqesin ushqimjashtzakonisht të shën-detshëm, por ndikimi iplotë i përdorimit të kë-

tyre bimëve plotësohetedhe nga fuqia e tyre emadhe shëruese, përkëtë arsye përgatitja eushqimit nga këto bimënë të njejtën kohënënkupton ushqim ishëndetshëm por edheparandalim i fuqishëmkundër shumë sëmund-jeve. Këto bimë shëruesepatjetër të jen pejsëshëruese për secilënfaramaci shtëpiake, porndërkohë kur fillon pran-vera ata janë mesbimëve të para të cilat efillojnë vegjetacionin etyre, dhe kjo është ar-syeja përse kur shkojmënë shëtitje në natyrëduhet të mbledhim bimë

të këtilla dhe pas të njej-tat me sukses duhet t’ishfrytëzojmë. Nga nevaret se çfarë shëndetido të kemi, si do ta rua-jmë atë dhe si të shëro-hemi me sukses.Të nderuar lexues, far-macitë janë vende ku dotë merrni të dhëna më tëmira, më të plota dhe mëtë dobishme lidhur meShëndetin Tuaj, zbatimine ilaçeve dhe bimëtshëruese. Farmacistiështë miku juaj më imadh dhe më profe-sional të cilin pa rezervëduhet ta shfrytëzoni kurju keni nevojë përkëshilla shëndetsore lid-hur me bimët shëruese.

m-r Ilco Zahariev


)))Hithëri është bimë shëruese, epasur me klorofil, ka shumë ma-terie minerale si kalium, magnez,kalcium, silicum, hekur, fosfor. Prejvitaminave paraqiten vitaminatK,C,A,B2 dhe B5. Hithëri është ushqim i shëndet-shëm dhe ilaç shumë më i mirë.Qysh nga periudha Romake kuredhe është përdorur si bar e derisot kur përdoret si erëza, siushqim dhe si çajra për shumë së-mundje. Piksëpari të cekim sehithëri është një nga barërat oseilaçet kundër gjakut të dobëtgjegjësisht për shërimin e ane-misë. Shërimi buron nga hekuri,acidi folik, vitamini С i klorofilit.Hithëri është bar ose ilaç shumë imirë për pengimin e gjakderdhjes,gjegjësisht përdoret si hemosta-tikë.Efekti i detyrohet vitaminës K,vitaminës C dhe tanineve. Hithërindikon te veshkët, stimulon urin-imin dhe është ilaç shumë i mirëkundër zmadhimit të prostatës.Përdoret edhe kundër sëmundjevetë stomakut dhe për përmirësimine funksionit të mëlçisë. Glikokininiul sheqerin në gjak dhe për këtëarsye hithëri rekomandohet tëpërdoret edhe nga diabetikët.Hithëri zvogëlon edhe yndyrëratnë gjak dhe ndikon si anti-sklerotik.Hithëri është edhe çaj përpastrim të trupit. Hithërat si ilaçe

ose bar lokale përdoren kundërrënies së flokëve, kundër zbokthitdhe për shërimin e sëmundjevereumatike, artritin,artrozën dhedhimbjen e nervit ishiatik. Me anë të përmirësimit tëpasqyrës së gjaku hithëra ulinkokëdhimbjen e cila vijnë si rezul-tat i anemisë.Ndihmon në anginapektoris e cila poashtu është pa-sojë e anemisë. Jo vetëm që efortëson organizmin por edhemuskulin e zemrës. Hithëri ështëaliksir i jetës. Çaji mund të bëhetkur 2 lugë supe vendosen nëgjysmë litre ujë të nxehë, lejojmëtë rri në ujë deri në 2 orë, filtrohetdhe konsumohet dy herë në ditë.

HITHËRI (Urtica dioica)

LULERADHIQA(Taraxacum officinalе)Luleradhiqa është një ngabimët më të përhapura nënatyrë, por në shumë vendekultivohen sepse përdorenedhe si specialitet ushqimor.Tërë bima ka ndikim mjekues(rrënja, gjethi, lulja dhe kër-celli). Gjethet mblidhen parase bima të lulëzon, rrënja nëpranverë dhe vjeshtë, kursekërcelli gjatë kohës së lulzimit.Luleradhiqa konsiderohet sinjë nga bimët më të mira përpastrimin e organizmit ngatoksinet e depozituara(helemt) në organizëm.Aftësia shëruese buron ngapërbërja e begatshme e vita-minave të grupit B, vitaminatA, C dhe D, flavonoidet, ta-ninet, kaliumi, zinku, magnezi,herkuri etj.Për qëllime terapeutike për-doret në formë të çajrave,lëgut, sirupit kurse nga gjethetbëhet sallatë shumë eshishme dhe mjekuese. Mesndikimeve më të rëndësishme

)))

shëruese osemjekuese të dësh-muara të luleradhiqesjanë:- Përmirëson bluarjen osetretjen e ushqimit dhe ështëilaç i mirë për pacientëttë cilët vuajnë nga luk-thi dhe vështirësitë nëzorrë.- Bar ose ilaç i dëshmuar dheefikas për sëmundjet nëmëlçi siç janë:verdhëza,ciroza, guri në mëlçi dhepezamitimin etëmthit.- Pastron gjakun dhe ulnivelin e kolesterolit të“keq”.- I zbut dhimbjet nga pneu-monia- I pastron kanalet urinare dhepër këtë arsye ka ndikimbëmirës në fshikëzën urinaredhe veshkë.


Bimë

Lëpusha është bar ose ilaç qënga kohërat antike, ajo është bimëe cila është shumë e përhapur nëEvropë, Azi, Amerikë Veriore dheAfrikën Veriore.

Lëpusha përmban vitaminin C,provitaminin A dhe karbohidratete grupit të monosaharideve. Lëpusha ështëmik imushkrive tëbardha.I stimulon,ua përforcon funk-sionin, vepron anti-sutikish gjegjësishtqetëson kollitjen.Në aspektin an-tibakterial ka dësh-muar vepriminantibakterial. Kjoështë arsyeja përsesot pas gjithëkëtyre zbu-limeve për lë-pushen ajo përdoret përshërimin e bronkiti kronik, en-fizmit, pezmatimin e bajameve,astmën bronkiale, zvoglonbymimin, ul dhimbjen dhe qetësonpezmatimin. Materiet mukoze dhetaninet ndihmojnë shumë. Kon-centrimi i madh i materievemukoze e bën lëpushën një ilaçefektiv për sëmundjet e stomakutsi gastritisi, i thati në lukth,i thatinë zorrën dymbëdhjetëkishrore,inflamacionin në zorrën e hollëdhe kolitisin në zorrën e shtrashë.Materiet mukoze ndihmojnëvendet e sëmura dhe të ndezuradhe mundsojnë shërimin e tyre.

Gjatë sëmundjes së zgravrës go-jore siç janë gingiviti, stomatiti,paradontoza, barnat nga lëpushjandihmojnë pasi taninet shtrëngo-jnë, zvoglojnë gjakëderdhjenkurse mukoza zbutë vendet endezura ose tëpezmatuara.Barërat ose ilaçetlokalE të lëpushkës përdoren për

të shëruar plagët,ulçerat, djegëjet

edhe atë në formëtë kompresave ose

për mbulim vetëmme gjethe tështypura. Hyjnë një për-bërjen e ça-jrave mjeksorpër sëmundjet e

gjoksit dhestomakut.

Çaji përgatitet si çaj,gjegjësisht një lugë

supe lule dhe gjethe tëthata përzihen me një got

me ujë të nxehtë, i lëm të rrinë nëujë një orë, pastaj i përziejmë disaherë dhe i konsumojmë 4 herë nëditë nga një gotë dhe atë megllënka të vogla por nëse bëhetfjalë për gëlltitje duhe të kon-sumohet më shpesh. Për kompresa mund të përgatitniilaç ose bar kur gjethet e shtypurado t’i zihen me qumsht dhe imbulojnë lëndimet e trupit të cilatplasin. Me interes është që nëkëtë mënyrë mund të trajtohenedhe venët e pezmatuara. Kujdes –Gratë shtatzënë nuk duhetta përdorin gjatë kohë.

))) LËPUSHA (Tussilago farfara)

SALLATË NGA GJETHET E LULERADHIQES

PërgatitjaPër sallatë nevojiten gjethe tëfreskëta të vogla (të mbledhurpara se të lulzon bima). Bluanigjethet, spërkatni ata me vajulliri, shtoni krip sipas dëshirësdhe limon. Mund të kombino-het edhe me sallata tjera sipasdëshirës.

ÇAJ NGA LULERADHIQAÇaji nga rrënja përgatitet në atë mënyrë kunjë lugë kafeje me rrënjë të thatë të bluarapërzihet me gjysmë litër ujë dhe lejojmë qëtë zihet 10 minuta. Çaji konsumohet osepihet 4 herë nga një gjysmë gote.Nga pjesët mbitokësore, çaji përgatitet siçaj, gjegjësisht një lugë supe me gjethedhe lule përzihen me një gotë ujë të nxe-

htë, pastaj lejoni që të rri në ujë 10-15minuta, filtrohet, ëmbëlsohet memjaltë dhe pihet ose konsumohet

4 herë në ditë nga 100ml.

MJALTA NGA LULERADHIQA –ILAÇNATYROR KUNDËRKOLLITJESMjalta nga luleradhiqa ështëe thjeshtë për përgatitje dhetë nejtin mund ta përgatisniedhe vetë.

Për përgatitjen e saj juduhen:200 lule të freskëta të

luleradhiqes2 kilogram sheqer të

parafinuar2 litra ujë2 limonë

PërgatijaLulet e freskëta i pastroni meujë të pastër, i shtydhni nënjë enë të përshtatshme dhei mbushni me 2 litra ujë.Ven-

dosni në zjarrë që të zihen 20min. Përzierja largohet ngazjarri, filtrohet dhe shtohen 2 kg sheqer. Përmbatjen eziejmë deri sa sasia nukpërgjysmohet.Pastaj mepërzierje të vazhdueshmeshtoni edhe 2 limona të cop-tuar në copëza të vogla dhevazhdoni me zierjen derisanuk fitoni një përzierje që ingjan mjaltës.Pastajpërderisa përzierja ështëakoma e ngrohtë, shpërndaniatë nëpër kavanoze të steril-izuara, të cilat patjetër tëmbyllen fortë dhe të ruhennë vend të errët dhe të fto-htë.Përdor një deri dy herënë ditë një lugë kafeje deri sanuk ju largohen simptomet ekolitjes.Vëretje: ky ilaç ose bar naty-ror nuk duhet të përdoretnga diabetikët.


Ushqim

USHQIM TËSHËNDOSHËPËR SHIQIM

TË MIRË Sytë janë pasqyra e shpirtit, sytë janë dritare në botë. Më shumë se 80% e të dhënave të cilat i marrim vijnë me anë të shqisave të të pamurit.Mbi shëndetin e syve ndikojnë shumë faktorë me të cilëtne jemi të rrethuar: pluhuri, fryma, gazrat e emetuar, trau-mat fizike, shikimi i stërzgjatur në monitor, rrezet UV,temepraturat shumë të ulë. Në shumë raste për shikimin e dobët fajsohet ushqimi afatgjatë me shumë nisheste,sheqeri, proteinat, kafeja, duhanpirja...Fatmirësishtë, shumë pozitivisht mund të ndikojmë dhemund të përmirësojmë shikimin me diçka të padhimb-shme, të shëndoshë dhe të shijshme. Ai është ushqimiynë!Të ushqyerit i mirë-barazpeshuar, i pasur me minerale, vitamina, antioksidanse dhe materie tjera të rëndësishmebiologjike kanë ndikim të mirë mbi shëndetin e syve.

KarrotaNuk mund të mos e vendosim në vend tëparë. Fuqia e saj fshihet në sasinë e madhetë betakarotenit, likopenit dhe shumë vita-mineve A. Betakaroteni është materie e cilanë organizmin e njeriut shëndrohet në vita-min A. Ndërkohë betakaroteni është antiok-sidans shumë efikas në luftën mes disaformave të karcinomit.Ndihmon në mirëm-batjen e membranës mukoze të syrit, ndih-mon në reduktimin e rrezikut nga degradimimakular dhe katarakta.

BoronicaAshtu si te të githë kokërrat, ashtu edheboronica shumë kontribojnë për shëndetin esyrit.Përmban antociane të cilat ndihmojnënë ruatjen e fortësisë së kapilareve, ver-bimin gjatë natës dhe mbronë ngakatarakta. Boronica e ngrirë poashtu ështëshumë cilësore ashtu sikur kur është efreskët. Konsumoni së paku dy herë nëditë.Boronica është burim i mirë i fibravepër rritje, vitaminës C dhe vitaminës K.Sipas disa testimeve ka më shumë antioksi-danse se të gjithë llojet tjera të perimeve.

SalmonAcidet yndyrore Omega-3 janë mbrojtës të rëndësishëm përmbrotjen e përgjithshme dhe kanë ndikim pozitiv mbi shikimin.Salmoni është burim i shkëlqyer i acideve yndyrore omega-3, porpoashtu është e pasur me vitaminin A, vitaminin D, të cilat ebëjnë një nga ushqimet më të njohura për shikimin. Përveçsalmonit, acidet yndyrore omega-3 gjenden edhe te skumbri,trofta, tuna, sardeleja, frutat bërthamore, fara e lirit, farat e kun-gullit dhe prodhime tjera. Peshku duhet të konsumohet së pakudy herë në javë.


Përveç produkteve të lartëpërmendura, për shikim të mirë ndikim të shkëlqyerpoashtu kanë edhe avokado, kungujt dhe citruset (limoni, portokalli, citrusi).

Perimet e GjedhëgjelbërtaBushiqa, spinaqi, sallata e gjelbërt dhe brokulla përmbajnë luteindhe zeaksentin, të cilët shpesh i quajmë “vitamina për sytë”.Ndikojnë në retinën e syrit dhe mbrojnë degjenerimin makulartë syrit, e cila lidhet me plakjen. Përveç që kujdeset për shikimine mirë, luteini, poashtu, ruan edhe lëkurë tonë nga ndikimidëmtuese i rrezeve UV.Perimet gjethëgjelbërta të pasura me vit-aminën A,B,C dhe me kalciumi dhe për këtë rregullisht duhet tëjetë në menyrën tonë.

DomatetPërmbajnë likopen, luten dhe vitamin C, të cilat janë tëparat në luftën kundër radikaleve të lira të cilat e dëm-tojnë shikimin. Likopeni i mban indet të reja dhe elesatike,kurse vitamini C përforcën imunitetin, kështu që përveçshikimit mbron edhe organizmin nga infeksionet dhe fto-hjet.

HudhraËshtë e pasur me shumë minerale-kalcium, sulfur,fosfor,hekur. Përm-ban vajra eterik si alicinin, por përkëtë arsye e quajnë antibiotik nganatyra. Duke ju falimenderuar kom-ponimeve sulfurike në përbërjen etij, hudhra e përmirëson shikimin,pengon glaukomën , kataraktën dhe sëmundjet degjeneruese tësyve.Me një fjalë, hudhra rrit afësinë mbrojtëse të organizmit.

shëndeti


Ashtu si zgjohet gjithçka tjetër në pranverë, fatkeqsishtpoashtu zgjohen edhe insektet, si dhe morrat të cilët i sul-mojnë flokët e fëmijëve.Për të mbrojtur fëmijët nga këtobanorë të padëshiruar, ju mund të përgatisni preparatebimësh të cilat me efikasitet të njejtë si preparatet kimikedo të trajtojnë morrat.

Bimët kundërmorrave në flokë


Мирниот сон станува стварност.

Сонувате за мирен иквалитетен сон?

За побрзо заспивање и мирен сон користете Dormirin - нов производ на природна база со иновативна комбинација од мелатонин и растителни екстракти од валеријана и мелиса.

Тоа значи дека ви треба

Locioni kundër morraveMorrat në mënyrë më efikase mund të largohen nëse shka-trohen vezët e tyre, të cilët janë ngjitur në flokë. Kjo mund tëarrihet me rozmarin dhe livando, kurse uthëlla e mollës ilargon nga fija. Locioni është i nevojshëm që të përdoretmenjëherë pas përdorimit të shamponit.

Përgatitja:• 6 pika vaj eterik nga rozmarin• 6 pika vaj eterik nga livando• 50 ml uthëll molle• 50 ml ujë i ngrohtëPërdorimi:Vajrat eterik nga rozmarin dhe livando përzihen me uthëllëne mollës dhe ujin e ngrohtë.Me losion i lyejmë flokët dhelëkurën e kokës, pastaj vendoset kapuçi për larje dhe qën-drojmë së paku 15 min. Pas këtij trajtimi i krehim flokët, pas-taj pastrojmë mirë me ujë të ngrohtë.

Vaj kundër morrave

Vajrat eterik nga rozmarin (Ros-marinus Offcinalis) dhe livando(Lavandula Officinalis) i shkatro-jnë morrat të cilët më së sh-peshti shfaqen te fëmijët nëpranverë dhe vjeshtë.

Përgatija:• 10 pika vaj eterik nga rozmarin• 10 pika vaj eterik të livandos• 30 ml vaj ulliri

Përdorimi:Vaji eterik përzihet me vajin eullirit. Kjo materie e përzijer zba-tohet mbi flokët e lagura dhelëkurën e kokës me fërkim tëlehtë. Pastaj, mbi kokë vendosimnjë kapuç për larje dhe lejojmëqë përzierja të ndikon rreth njëorë. Pas këtij trajtimi është enevojshme që flokët të pastro-hen me shampo, kurse më vonëi pastrojmë ose lajmë me locionkundër morrave.


Reportazha

Banjat e Negorcit gjenden 3 kilometra larg nga Gjevgjelia, në një lartësimbidetare prej 60metra.Gjenden në rrëzën eMalit Kozhuv, mes malit tërrallë dhe të pasur mefrashër, i cili formon parkunnatyror.Ekskluziviteti i Banjave tëNegorcit qëndron në aftës-inë shëruese të ujit mineral,i cili në vete ngërthenkalcium,magnez, rubidium,cezium, radon dhe mineraletjera.Të dhënat lidhur mendikimin bëmirës të ujravemineral nga Banjat e Ne-gorcit datojnë që nga viti1864.Dëshmitë shkencorelidhur me aftësinë shëruesetë ujit datojnë që nga 1950kur edhe ishteformuar shtëpiarehabilituese ebanjos. Vizitorët erestoranteve dhetë kopshtit verormund të shijojnëmuzikën e mirëtë grupeve tërëndësishmemuzikore dhe or-ganizimet dhemanifestimettjera tëndryshme kultur-ore dhe folk-lorike.Kompleksi i Banjave të Ne-gorskit ka tre hotele;“Jasen”, “Ilinden” dhe“Buzhor, ku strehimi cilësormundëson qëndrim tëkëndshëm për të gjithëmysafirët.Dhomat posedo-

jnë TV, internet, telefon,klimë, friguriferë, terrasë,banjo dhe dhomë fjetje mebanjo.Shëndetësia dhe rekrea-cioni janë veprimtaria bazëose themelore e Banjave tëNegorcit.Për shëndetin e

pacientëve dhe vizitorëvetanë kujdeset ekipi ynë i cilipërbëhet nga një mjek spe-cialist i mjeksisë fizikaledhe rehabilitimit, mjeku ipërgjithshëm, infermieret,fizioterapeutët dhemasazherët.

BANJAT E NEBanjat e Negorcit janë qendër moderne turistike dhe shëndetësore për vazhdimin e trajtimit dhe rehabilitimit të pacientëve ngafusha e mjeksisë fizikale dhe rehabilitimit

Ujrat e Banjos ndihmo-jnë në shërimin e sëmundjeve vijuese:

sëmundjet reumatike

sëmundjet degjenerativetë eshtrave dhe nyjevedhe shtyllës kurrizore

gjendjet post-traumatike dhe postoperative në ortopedi

osteoporaza

sëmundjet e sistemit

sëmundjet e sistemit gastrointestinal

sëmundjet e lëkurës

sëmundjet e sistemiturinar

sëmundjet kardiovaskulare

sëmundjet respiratore

)))


EGORCIT

Banjat janë të furnizuara meaparaturë më moderne për të gjitha llojet e terapive nga fusha emjeksisë fizikale dhe rehabilitimit:

• elektroterapia (diadinamik, rrymat in-terefruese, tens, galvan, elektroforeza,elektrostimulime) • sonoterapia ( ultra zë) • fototerapia ( llambat infrakuqe edhe ul-travjollcë) • llamba bioptron • vakummed • lazer •magnetoterapia• kinezoterapia (grupore dhe individuale)• hidrokinezoterapia • terapia me parafin •masazha nënujore• masazha manuale (relaksiuese, mjek-sore, sportive) • organometria • detoksikimi • 2 pishina me ujë mineral

Kompleksi i banjave posedon terrene sportive, shtegje për vrapim dheshëtitje dhe shtegje për çiklistët. Klima e përshtatshme dhe dimrat ebutë krijojnë kushte ideale për relaksim dhe pushim.


Ushtrime

Ushtrime përUshtrimi mesatar prej pesëmbëdhjetë minutash çdo ditë mund të vazhdoj jetën përtre vite. Për këtë qëllim ju rekomandojmëushtrimet e d-r Tilden.

)))

Nëse në mëngjes keni pak kohë,filloni ditën me ushtrime tëlehta të cilat do t’ju zgjojnë tërëtrupin tuaj, do të përshpejtojnëpunën e zemrës dhe qarkullimin egjakut. Stërvitja do t’ju nxeh dhe dot’ju çliron nga stresi, kurse lëvizja ose

aktivitet i mëngjsit ka ndikim pozitivmbi nyjet dhe muskujt. Mjafton tëndani vetëm 15 minuta për të qenëmë të shëndoshë, më rezistues, mëtë fortë dhe më të knaqur, kurseekspertët pohojnë se kështu do të je-toni më gjatë.


r jetë të gjatëSa t’ju del gjumi dhe përderisa akoma jeni në shtrat, filloni mezgjatjen e muskujve të këmbëve në këtë mënyrë: Së pari shtrinigishtrijt e këmbës aq sa mundeni, pastaj i kapim thembrat dhenë të njejtën kohë zgjatim të gjithë muskujt e këmbës. Lirohuniplotësisht. Prisni që muskujt të lirohen plotësisht, pastaj epërsërisim ushtrimin e njejtë pesë herë.

Pas zgjatjes ose tendosjes së këmbëve vazhdoni me duart.Hapim duart aq sa mundemi kështu që do të zgjasim muskuj afërkrahëve. Mbledhim gishtat dhe hapim pëllëmbën e dorës, me tëcilën do të zgjasim muskujt afër krahëve.Sërish përsërisim këtëushtrim pesë herë.

Akoma jeni në shtrat. Mbështjelleni jastëkun dhe vendosni atënën kurriz, dhe shtrihuni mbi të. Pastaj vendosni gishtat nënkokë, kur koka do të mbështet mbi duart tuaja.Rrotulloni kokënsa të mundeni në të djathtë, majtë, lartë, poshtë dhe përreth.

Pastaj vendosni jastëkun nën këllket dhe lëvizni këmbët sikurdrejtoni një biçikletë. Drejtoni këmbët dhe filloni t’i bashkoni dhendani, gjegjësisht sikur gërshërët kur kalojnë mbi njëra tjetrën.

Duke qendruar shtruar shtrëngoni stomakun ashtu sikur i shtrën-goni muskujt aq sa mundeni dhe në të njejtën kohë fërkoni( sikurjeni duke mjelur) muskujt me dy duar. Ky ushtrim është shumë imirë kundër kapsllëkut, sëmundje e cilla paraqiter shpes te njënumrë i madh i njerëzve. Ndërkohë ky ushtrim mirë vepron mbifshikëzën e ndezur urinare dhe prostat e hapur.

Uluni mbi shtrat dhe lëvizni kokën aq sa mundeni në të djathtë,pastaj në të majtë shtrembëroni kokën në atë mënyrë ku veshi dotë vij afër njërit krah, pastja afër krahut tjetër.Këto lëvizje të kokësdhe qafës janë të nevojshme për përmirësimin e qarkullimit nëqafë ku kalojnë shumë nerva dhe enë të gjakut. Ky ushtrimshumë ndikon shqisat (dëgjimin, nuhatjen, shijen) dhe nëse funk-sioni i tyrë është dëmtuart, fillon të përmirësohet.

Uluni buzë shtratit dhe lëvizni trupin në të majtë aq sa mundeni,pastaj në të djathtë aq sa mundeni. Pastaj lëvizni përpara dhembrapa. Me këtë fortësohet shtylla kurizore dhe prëforcohennervat të cilat kalojnë ka pejsa e poshtme e trupit.

Për ta përjetuar dobinë nga këto ushtrime ushtroni këtë dy herënë ditë, kur të zgjoheni dhe para se të fleni. Filloni ushtrimetmenjëherë dhe vazhdoni me këmbëngulje!


Receta

))) Sallatë e freskët eneregjetike

Përgatitja:Rrepat priten në rrethe, marulla pritet në shirita, kurseperimet e ngelura i presim në copëza të imëta ose gri-hen. Përzihen me uthull molle, vaj ulliri dhe kripë.Sallatapërzihet me kujdes pa shtrydhje nga lartë dhe zbukuro-het me majdanoz.Kjo sallatë mund të jetë edhe ushqim kryesor i bukur en-ergjetik nëse i shtojmë edhe tuna ose ndonjë mishtjetër të zijer.

Supë verore prej hithëri Përbërësit e nevojshëm:200-250 g hidhërtë ri1 kokër qepe tëvjetër ose 5-6qepë rë reja2-3 karotamajdanoz1 l ujë

Përgatitja:

Hithëri i freskët i ri përvëlohet me ujë të nxehtë. Lahetme ujë të ftohtë dhe grimcohet.Qepa dhe karota e grirëskuqen, shtohet 2 lugë supe miell dhe ky skuqet.Pastajshtohen uji dhe hithërat, aromaizohet me kripë, perimetë përziera të thata dhe piper dhe zihet 10 minuta.Nëfund shtohet majdanozi i grirë.Servohet me kos ose kos i kulluar në mes të pjatës.

Përbërësit e nevojshëm:100 g lakër të gjelbërt100 g lakër të kuqe1-2 karotë5-6 rrepa

5-6 fleta marulle 100 g panxhar i freskët1-2 hudhër e re1-2 qepë e remajdanoz

)))


ABB-MK-AD

-02-15

-GEN

-007

ABB-MK-AD

-02-15

-GEN

-007

Pite e gjlbërt pamishë

Përgatitja:Spinaqi lahet mirë dhe shtyrdhet.Shumë pakskuqet me kripë. Shtohet një filxhan ujë i vakët,vaj dhe tharm dhe përzihet mirë. Secila kore lyhetme salcën e tharmit.Te çdo koree katërt renditim spinaq mbi tërësipërfaqen, lirshëm i mbështellimnë rule dhe i renditim në tigan tëlyer me vaj no. 32. Në pjesën esipërme e lyejmë me salcë dhespërkatet me vaj.Piqet në furrë tënxehtë në 250 shkallë rrethgjysmë ore.Në vend të spinaqit, mund të përdorim pras, rrepë ose lakër.

Përdorimi i orizitpër përgatitjen emishitPërbërësit e nevojshëm:3-4 qepë të reja ose 1 kokër qepë të vjetër3-4 karota1 filxhan oriz2 filxhan ujë të nxehë100-150 g bizele

Përgatitja:Në vaj shumë pak skuqen qepa dhe karota e grirë.Shtohet bizejadhe orizi dhe bashkarisht skuqen rreth 2 minuta.Shtohet uji i nxhtënë proporcion 1 / 2. Shtohet kripë, perime të përziera të thata dhepiper. Zihet 5 minuta, mbuhohet dhe largohet nga furnela elektrike.Pas 20 minutave servohet në pjatë dhe zbukrohet me majdanoz tëfreskët të prerë. Ky ushqim shkon me të gjitha llojet e mishit dhepeshkut, por mund të hahet edhe si ushqim kryesor.

Përbërësit e nevojshëm:500 g kore të gatshme1 tharm i freskët100 g vaj 1 kg spinaq200 ml ujë të vakët

)))

)))

Mish i zijer i derritose lopës (qafë, shpatull ose brinjë)

Përbërsit e nevojshëm:1 kg mish derri ose lope2-3 qepë të grirakokërra piperi gjeth dafine100 g verë e bardhë

Përgatitja:Mishi skuqet në vaj të nxe-htë.Shtohet ujë i nxehtë,kokërra piperi, gjethet dafine,kripë, perime të përziera tëthata dhe zihet deri sa tëzbutet.Më në fund shtohetedhe vera e bardhë dhe 2-3qepë të grira. Servohetbashkë me perime ose oriztë zijer.

)))

numËr 2 mars - prill 20151).pdfekzemplar falas numËr 2 mars - prill 2015 organizmi i thartuar...

Documents