october jmara 45

www.hkkurdistan.org çbn†ŠíØ@ôîŠbÙŽî‹Ø@ônïäüàüØ@ôiy@

چت رئه موو مانگكدا ده هه ی)15(و)1( دووجار، له مانگی 31/1/2010) 45( ژماره آات ریده آوردستان ده آركاریی آۆمۆنیستی ، حزبی سیاسییه آی یه بوآراوه

ی هانه به ژنان به آوشتنی مانی ر نه مه التداران له سه آان، ده ئاماره 7 ڕه الپه! .............................. وه خاته درۆ ده ف، به ره شه

موو ک بۆ هه تایه ره بانی سه وشیروان و تاه دادگاییکردنی نه 5 ڕه الپه........................................ ..کانیان هاوشیوه

www.hkkurdistan.org 3 ڕه الپه.......ری نابه ی په ر دیارده سه تی له تیوانینی چینایه

ی و تاوانانه ر ئه سه وشیروان له بانی ونه کانی تاه ئیعترافاتهالداخستنی بۆ به ! پویسته وه که ن خه یه ک له ، ڕکخستنی دادگایه ئاشکرایان کردوه

وت و ده مریكا چی ئه ؟ وه دنته چی بارزانی

بۆ سعود بارزانی مه ی آه ردانه سه رنجك له سه واشنتۆن

و سایه سره خه[email protected]

م مانـگـه ئه22 ریكا رۆژی مه ئه ستانی ده آاربه ر داوای سه له سـتـانــكـی ده ڵ آـاربـه گـه له تی یه هاوڕێ به سعود بارزانی مه

ڵ بـاراك گه واشنتۆن وله یشته گه آیتی و یه پارتی هاوباش له. وه آۆبوونه م والته ئه تری رپرسیارانی ئۆباماو جۆ بایدن وبه

و چ مـریـكـا چـیـه بۆ ئه بارزانی ی ردانه م سه الم ئامانج له به ؟ وه دنته ڵ خۆی گه وتك له ستكه ده وپـارتـی آـیـتـی یـه یاندنی ڕاگه زگاآانی تائستا ده آه ی وه ئه رۆآـی سـه فـواد حســنـی زاری له وه ردانه م سه ئه ی باره له

یـه وه ، ئـه وه تـه بالویان آردوه وه رمه هه تی رۆآایه سه دیوانی بۆ آـشـه آه یه ڕگا چاره ی وه دۆزینه آه ردانه سه ئامانج له آه ی لـه سـه غـدا ومـه ولــرو بـه نـوان هـه آانی سردراوه په هه زارنـدنـی عــراق ودامـه رلـمـانـی پـه داهـاتـووی بژاردنی ههر گـه الم ئه به. دا" مریكا آوردو ئه" نوان و له پته آی ندیه یوه پهبـۆ آـه ی نایه دح وسه دان و مه و پداهه موو ئه هه ی وه ره ده لهیـن بوانین و خـۆالبـده رزانی به ی آه ردانه سه ی وه آردنه وره گه آیـتـی یه یاندنی ڕاگه زگاآانی ده آه ی یایه موو خۆشخه و هه له

ردانـه م سـه وا ئه ، ئه وه خشیان آردۆته په وه م بۆنه به وپارتی ڕۆتـیـنـی ردان كـی سه دوتوی له ناتوان آانی وه و وآۆبوونه

حزابـی ئه رانی سه دۆڕان وداگرتنی ئابوی ی وه بۆ گانه آهآـان بژاردنـه هه یاسای آورد، پاش ملدانیان به ناسیونالیزمی

پــشـتـر ردانـه م سـه ئـه آه تی تایبه به. زیاتر بت شتكیی ولـه جـه مـی رده سه مریكا وله ئه ستانی ده آاربه رداوای سه له

آـانـی نه و الیه آوردستانی نوان لیستی آانی و پشویه آشهـبـژاردن و هـه یـاسـای نـدآـردنـی سـه ر پـه مـه لـه عراقـی

رلـمـانـی پـه لـه" آـورد آـانـی آورسیـه" ی ڕژه ی وه مكردنه آهـبـژاردن هـه یاسـای ندآردنی سه په. لدرا داهاتوودا، بیاری

آـانـی سـیـاسـیـه نوان هـزه ی تازه آی وایه ش و هه آه له آه نـاسـیـونـالـیـزمـی ری ره زه هز بـه میزانی عراق و داشكانی

آـانـی الت و آورسـیـه سه ده شكردنی دابه پویست له آورد، به ناچارآردن رزانی سعود به عراقدا، مه داهاتووی رلمانی نو په

الم ، به ری آاندا به بژاردنه هه له ی وه آشانه ی شه ڕه نا بۆ هه پهرپـرسـیـاران بـه آـی یه دوای ك له یه ردانی چوو سه پنه زۆری

مـریـكـا بـۆ آـوردسـتـان و ئـه آـانـی فشـاره ی وه وچبوونهو بۆنو ئـه رزانی سعود به ومه آوردستانی لیستی ی وه هنانهر سـه عراقدا لـه له خۆی ستراتیژی واوی مریكا ته ئه آه ی یاریه

آـان مـریـكـایـیـه ئـه پـیـویسـت بـوو آـه ی وه ، ئـه بیناآردوهسـت وده وه و دنیاآردنـه دیبلۆماسی زیاتری آی یه له موجامه

آـی الیـه لـه. ن رج بـده خه به" آان آورده" ی وه ردا هنانه سه به رآـردنـی بـۆ تــپـه رانی آورد و ڕابه ناسیونالیزمی وه تریشهرچـۆنــك بوو هه بویان آرد، ده قه آه وه و شكسته به یاساآه لـكـی ربـگـرن تـا خـه مریكـا وه ئه له درۆزنانه نكی بت به

ووتـیـان، آـه ی و بۆچوونه ئه پای بكشنه وه یالیه خۆشخه به ـیـنـی مریكـا بـه ئه چونكه ندآردووه سه مان په یاساآه بۆیه"

نـاوچــه ی وه وگــانـه140 ی مـاده آـردنـی جـی جــبـه هـیـچ نـه آـه آاتكـدایـه له مه ئه" ! ! . پیداوین آانی جناآۆآه آـی یـه وتننـامـه ڕكه ی چوارچوه نه و وه سمی ڕه نوسراوكی

یـاـی خـۆشـخـه لـه ینـانـه م به ، تا ئه ئارادایه تی له وه نودهمریـكـا بۆئه ن ئۆباماوه الیه له رزانی به بانگھشتنی. ڕن تپهوشـكـسـت ئـه مـوچـاوی ده به" ئابوه ئاوی" نھا بۆ ڕشتنی ته

ـبـژاردنـدا هـه یاسای ندآردنی سه په یرانی قه له دا آه وفشارانه وآـردنـی پـتـه" نـاوی مـۆ بـه ئـه شـه مـه رئـه و هـه وه آایه هاته ـكـی خـه رخـواردی ده وه" مریكا آوردوئه" نوان ندی یوه په

. درێ آوردستان دهــه ــه ب ــاره الم ل ــنــه ی ب ــگــاچــاره ی وه دۆزی ــشــه ڕــۆ آــ ب وه ، نابت ئـه وه غداشه ولرو به نوان هه آانی سیردراوه په ههم م ئـه و هـه رزانـی بـه ی آـه ردانـه م سـه هه بیر بكرت آه له

وخۆ ڕاسته آشانه 2 ره بؤ الپه

بـانـی کـانـی تـاـه ی ئـیـعـتـرافـاتـه وه دوای فالوبوومه بهکتری، و ئـاشـکـراکـردنـی ر یه سه فا له وشیروان مسته ونه و بـجـه ـه کانی کیمیایی بارانی هه تاوانه شداربوون له بهڕی یـان هـاوالتـی و دیـل وشـه کوشتن و تـیـرۆری ده

سـتـی بـه مـه حزبی کۆمۆکیستی کرکاری بـه. . کان نه الیهرگــرتــن و بــه م ئــیــعــتــرافــاتــانــه ی ئــه وه کــالکــردنــه یــهیـان ی ده ئـاڕاسـتـه کـدا کـه یـه نامه یان له وه دوپاتبوونه لهدادگای سـپـاردنـی ، خواستی به تی کردوه سایه نو که الیهکیـش راتایه ک سه وه. ڕوو وشیروانی خستۆته بانی ونه تاه

یـانـدنـو کانـی ڕاگـه ناه نو که له وه م هه ی ئه وه کاردانه : یه م جۆره کدا به نو خه له

ڵ ڕادۆی گه دیداری هاوڕێ عوسمانی حاجی مارف له* .وا نه

کـانـی ڵ ڕۆژنـامـه گه له و سایه سره دیداری هاوڕێ خه* .کوردستان

تـی سایـه یاندن وکه زگای ڕاگه یان ده بۆده ناردنی نامه* ر سـه سـتـی ڕاوـژکـردن لـه به مه سیاسی و ڕۆشنبیر، به

وه ک بــۆلــــپــــچــیــنــه تــی ســازدانــی دادگــایــه چــۆنــیــه .کان ئیعترافاته له

ڕـگـای ی والتی حزبـیـش تـوانـی لـه وه ره رکخراوی دهندین چه نته یه بگه واه م هه ئه وه یانکه ی به وه بالوکردنه

. بـی وئـیـنـگـلـیـزی ره یاندنی کوردی و عـه زگای ڕاگه ده : وانه له

، سڤی، کاندا، سایتی هاوتی، ئاونه میدیا کوردیه له* خـۆ، وـراش، ربـه نـگـی سـه کـان، ده نگه هاوپشتی، ده

بـیـش، ره زمانی عـه به کوردۆساید، کوردستانتکست، وه، سایتی الجـوارالبدیل الکردی، بی هاوتی، ره سایتی عه

. یو4الحوار، سایتی کرملک وه ره ی ڕـکـخـراوی ده یاننـامـه یاندنی به ها گه روه هه* رلمانــکـی ندام په ند ئه ستی چه ده زمانی ئینگلیزی به بهرۆژی کدا که یه وه کۆبونه رلمان و له هۆی په ریتانی له به

مـانـتـارانـی رلـه ن پـه الیه له 25/1/2010 ممه دووشهنـدی وه بۆ ره) ر پارتی یبه له( ریتانی پارتی کرکارانی به

Kurds-ر یبه کورد بۆ له( ناوی کوردی سازدرابوو، بهfor Labour ( .رخــان بــوو بــۆ تــه کــه وه کــۆبــونــه

نگی ودان بۆ راکشانی ده بژاردن و هه ی هه نده پوپاگه .ندی کوردی بۆ حیزبی ناوبراو وه ره

دا گرتـنـی دوو کـۆڕی پـاـتـۆک نده یوه م په ر له هه*

. وه مال موحسین ه ریم و جه سامان کههاوڕیان ن الیه له . یه ی هه درژه کانی ئمه وله هه

ر ی ئۆکتۆبه بالوکراوه

@ôiy@çóîýóÜ@b †a†ói@çaì’ìóäì@ôäbióÜbm@ôä†Šbr@õaìa†oŽïiò†@õòìóäa‡äò†@Lòìóäbn†ŠíØ@õŠbÙŽî‹Ø@ônïäüàüØ@A

سـاالچـوی به آی هاوالتیه نی دیمهــه ــدراو بــۆس ــی ــه ف قــام، ر ش

ــه ــه ل ــه ب ــام ــن" ی رن ــی دا، " زۆم ئ و آــاری رنــامـه بـه آـجــاری یـه بـه

التــدارانــی ســه ت و ده حــكــومــه ژــر خــاتــه آــوردســتــان ده

ــاره ــرســی ــه وه پ ــه وئ ــی و ڕاســت تـه م حـكـومـه ئـه آه لمن سه ده

بـۆ ژیـانـی آـی مغـۆریـه هیچ غه خـۆی سـتـی ژـرده هاوالتیـانـی

وه واـه م هـه نـارئـه آـه لـه. نیـیـه سلمـانـی شاری پیران له ی خانه تــكـی زعـیـه و وه تانی ره و بده ی ســاالچــوانــه و بــه ئــه خــراپــی وه دراون، دیســـــانـــــه داـــــدهـــه ـــه س ـــن ـــ ـــم ـــه ری ل ـــه وه ئ یــه ــه آ ــارب ــه ده آ ــان ل ــاســت ســت ئ

هـاوالتـیـانـدا ژیانـی دابینكردنیــه ــی ــی ــه ن ــی و ئ ــاردووه وان ــپ س

ی وه بازاڕو آۆآردنه ملشكاندنی به و داهـات رمـایـه قازانـج و سـه

ــه ــی ده ل ــه ده ســت ــه و ــدان و م نو ئاخر ئـه. گادا آۆمه دارانی پاره

دوای آه تاوانیان چیه ئینسانانه ژیـانـیـان رفكردنی سه عومرك له

ك یـــه گـــۆشـــه رانـــدنـــی وڕاپـــهــه ــاری ل ــاروب ــه آ ــۆم ــا و آ ــگ ردو یـان ده ده مولـكـردنـی حه تهم پیربوونیان به و دوای تی ینه مه ئـــایـــا تـــاوانـــی! بـــچـــن رده ده ژیـــانـــی رامـــۆشـــكـــردنـــی فـــه؟ دایـه آ ستۆی ئه ساالچوان له به

ــه ــزان و آ ــ ــان خ ــار، ی ســوآ ت؟ الت و حكومه سه ده

سـوآـاری خزان وآه ب ده دیاره بـۆ وه رۆشـه پـه ساالچـوان بـه به

سـاالچـوان بـه ژیانی دابینكردنیوـدابـن تـا هـه تبكـۆشـن و لـه

دوربـن، ژیـان بـه آـانـی گرفته له و دابینكردنی رشتی رپه الم سه به

وان ئـه ژیـانـی آانی پداویستییه واندا نیـیـه ئه ستۆی ئه رگیز له ههت حـكـومـه رآـی آارو ئه مه و ئهخۆیان آان آه خزانه. الته سه وده

ئابـووری یان گرفتی ده ی گیرۆدهرك و ئـه تین نـابـ الیه و وآۆمه

سـاالچــوانـیــش بـه پــداویســتـی رشـانـیـان، چـونـكـه سـه بخرتـه

ــگــاو ســاالچــوان بــۆ آــۆمــه بــه رآـی ئـه ك لـه یـه گـۆشـه ڕاگرتنیــه آــۆمــه ــه تــی الی ــان و ئ وه ژی

الم وه بـ ده آـه التـدارانـه سه ده. وه ژیانیان بـداتـه دابینكردنی بهآـــدا ـــگـــایـــه ر آـــۆمـــه هـــه لـــهر آاربـت و سه التك له سه ده آه نسـیـپـی ر پـه سـه م لـه آه النی

ــی ــان ــس ــن ــی ــه ئ ــی و ب ــان ــاآ ه هـاوالتــیــان نــدبــوونـی مـه هــره بـهـگـا آـۆمـه تـی داهات و نیعمه له رآـی ئـه بـه وه ستابـیـت، ئـه ڕاوه

ــۆی ــه ده خ ــت آ ــ ــدان زان ــ فرئینـسـانــك هه رامۆشكردنی وفهرگ مـه بـه و سپاردنی رجاده بۆسههـیـچ و به نگیه رم ونه شه جگای

چونكـه. بوڵ ناآرێ بریرك قه ته تـی رآیه ت ئه الت و حكومه سه ده شـایسـتـه ژیـانـی مـی آـه النی

م دابین بـكـا و بـه بۆهاوالتیانی

الت سـه ده تـی ش سـیـفـه مانایـه هـاوالتـیـانـدا ژیانی ت له وحكومه

. گرێ رده وه وه آوردستان هیچ شتــك لـه له

تـرنـیـیـه لـی مـه سانا تر و عـه ژیانی ئاراوه مك بته سیسته آه

دوای خـــۆی هـــاوالتـــیـــانـــیژیـان نــك لـه مـه ته ڕآردنی تپه رجـۆره هـه نـدبـن و لـه رمـه هـه به

حقیرو بـرســتـی ته آی یه ه مامه بــوونــی هــه. دور ڕابــگــــرــن بــه و آـافـی و داهاتكـی رمایه سه و پسـپـۆری هزی ئارادابوونی له

الو ی وه ك نـه نه توانی لزان، ئه الم و وه تدا ڕابگرێ نازو نیعمه له

!ساالچوان بۆ به شایسته ژیانكی دابینكردنی له رپرسیاره ت به حكومه

حمود بدوال مه عه

[email protected] بـی سـیـاسـی آـتـه بژی مـه وته آتی نیشتمانی آوردستان لـه یه

ستۆآھۆمی ی آۆڕكیدا له میانهی خـتـی سـویـد، ئـامـاژه پایـتـه

حزبی آۆمـۆنـیـسـتـی دا آه وه بهڵ گـه آركاریی آـوردسـتـان لـه

! ! ن غـه ده حـزبـی قـه دا آه وه ئه و یـه یـان هـه چی نوسیـنـگـه آهرانیان سوڕانن و ڕابه ریكی هه خهیشیـان گه له سلمانین و ئمه له

مـوو بگومان هه. . . . دانیشتووین. ڕزیـان ڕاسـتـن ی به و قسانه ئه

حزبی آۆمۆنیستـی آـرـكـاریـی و آوردستـانـه تی له رایه م ڕابه ههسـوڕانـی ریكی آارو هـه م خه هه

.تی خۆیه، هـۆی یـه وه م پـرسـیـار ئـه به

حـزبـی آـۆمـۆنـیـسـتـی چیـیـه آـوردسـتـان تـا آركاریـی لـه

آتی نیشتمانی ن یه الیه ئستا لهســوڕانــی هــه وه تــه و حــكــومــهآـاتــكـدا ؟ لـه یه غه ده یاسایی قه

وزو رـمـی سـه ی هـه ژر سایه له

، ! دیموآـراتـیـدا -هزی سوسیالپ هزی ڕادیـكـاڵ وچـه بوایه ده

سوڕانی یاسایـی آۆمۆنیستی ههتی بـاشـتـری بـۆ و فرسه بوایه . م آرایه راهه فه آوردستان هــزی ئـیـنـسـان له

آوژ، جـوانـی آـوژ، ژن آـوژ، ــونــه رو ر آــوژ، بــیــروبــاوه ه

ئایدۆلۆژیای ئازاد آوژ، مـۆدـرن آـی خـوـنـاوی مژوویه آوژ، له

رشـی چـی فـه ، آـه نـده مه هره بهش و مانـگـانـه سوریان بۆداخراوه

ــه ــی ده ل ــوت ــكــی مــی خــه ق

یایـان آوردستان، هاریكاری خه .آرت ده

ك آـه یـه شـه پی بـانـگـه ئایا بهبـوو تی پویست نـه یه آتی هه یه؟ بوایه وانه پچه یه م هاوآشه ئه

بی سیاسییش آته بژی مه تا وته، بــیــوتــایــه وه شــانــازیــه بــهـــه ـــازادی و ل آـــوردســـتـــان ئ

، یـه مـووان هـه دیموآراسی بۆههپ رادیكاڵ و چـه ش هزه وانه له

ی وه هۆی ئـه آان به و آۆمۆنیسته سوسیال دیموآراسیـن لـه ئمه. نـدن مـه هـره تی باشتر بـه فرسه

یاندایه بوو ڕایبگه ئایا پویست نهنی خـۆمـان ر به سه له ئمه آه

رآــــردن و ســــه بــــۆ چــــارهی قیـه و ناحه ی ئه وه بوآردنه ره قه

ر رامبـه دا به2000موزی ته لهبـویـن؟ آرا ڕاستگۆ نه و حزبه بهڵ گـه لـه ی وه ئه دوای تی تایبه به ری ڕابه

ی شه آتی نیشتمانی، قوربانی بانگه یه !یه وانه زل و پراآتیكی پچه

2 ره بؤ الپه


31/1/2010) 45( ژماره


و تـی حكومه یرانی قه ی چوارچوه له نــوان هــزه و ملـیـمـالنــی آشه

رای عــراقـدا قـه آـانـی یـه سیـاسـی وه بـزوتـنـه بـه رـكـی سه ، آه گرتووه تریشی ركی آان و سه یه تی الیه آۆمه تـانـی وـه ده قازانج و ستـراتـیـژی به

تـی خـاـه ده تـی تایبـه و به آه ناوچهعــراقـدا، ئران له ئیسالمی آۆماری

ــن و شـدا بـه مه له. وه ته ستراوه به نـھـا فـاآـتـۆری مریكـا تـه ئه ی واده و نـیـیـه م آــشـانـه ئه ی وه بینه

لــ آـی سیناریـۆآـان داهـاتـوویـه ی م ئـایـنـده رده بـه وناڕۆشنـیـان لـهآـانـیـدا وـه آورد و هه ناسیونالیزمی

ئران ڕۆی ورای تی تایبه به. داناوهعــراقـدا، له آانی نده ست وپوه و ده

ی آه ته و حكومه مالیكی آانی ناآامیه تـی منیـه ئه قامگیرآردنی ئاست سه له

آـان یـه پشــوه رآـوتـی والت و سـه یــدانــی مــه وه بــۆ هــاتــنــه رگــای ده

آـان و سوونه بی ره عه ناسیونالیستیــردووه ــك ــۆش ــاده خ ــام ــی و ئ و ی

. خشـیـوون بـه پـ باشی آگرتوویی یهــــكــی ڕه ــاواش آــه وت ــه ئ ــه ب واوی ت

ی" آوردو شیعه" نوان آانی وتنه ڕكه، قابداوه واودا له ته آی یه بئاسۆیی له رآردنـی سه چاره ی پویست ئاینده به

غـدای ولــرو بـه نوان هه آانی آشه، خـت ودژوارآـردووه ر سـه ك هـه نه آـی داهاتـوویـه به تی كو سپاردویه به

نــوان و مـلـمـالنــی نادیار وآشه

ی وه ـبـژاردنـه هـه دوای آـانـی هزهم لـه شـی وه ئـه. عــراق رلمـانـی په

ــه ــۆران ــوگ ــا ــه ئ ــه رجــه دا ب ــه ســت ، ی وی و تـونـدڕه فاشیستـی تی خاسیه

آانـه و سوونه بی ره عه ناسیونالیزمی، " آــان آــورده داوای" ر بــه رامــبــه بــهــاره آــه وه هــــزگــرتــن وهــاتــنــه دی ی وه تـر دۆزیـنـه ی یدانیان هینده مه

نــیــوان آــانــی آــــشــه ڕــگــاچــاریریم دژوارتر و هه زی رآه مه تی حكومه

بـاسـی ی وه پشه هنانه. وه آاته دهــی ڕیشــه ــردن ــــش آ ــه آ عــس و بگ و سـاـح مـوتــه ڕانـدنـی ڕپه ده

م آـــان بـــه ســـوونـــه آـــانـــدیـــدایسـك رتـه بـۆ بـه ، خـۆی وه یه هانه به

ی وه بــردنــه تــی فــرســه ی وه آــردنــه و بـی ره عه ناسیونالیزمی آانی وته ڕه

. داهاتـوودا بژاردنی هه له آانه سوونهم و ئـه نـگـاوانـه م هـه الم ئایـا ئـه به

ئـیـدی تـه جگای توان ده ته سیاسه نـدی یـوه مریكـا بــت؟ ئـایـا پـه ئه

ستـراتـیـژی له" مریكا آوردو ئه" نوان تـیـا جـ ی ڕه م شـه ئۆبـامـادا ئـه

؟ وه بته ده ش بـارزانـی م جـاره پنـاچــت ئـه

بـ فشـارو بـه بـ آیدا به ره فه سه لهمـریـكـاو ئـه داوای آردنـی ج جبه

ت ته ی ملدان پتـی تایبـه به. واو بب مریكادا ئه ستراتیژی له ڕۆشنه ی وه ئه

عـراق ئستای تی زعیه وه پاراستنی ی وه آـایـه ودان بـۆ هــنـانـه و هه

نــوان لـه سیاسی ئارامی آی زایه فهك جـیـاجـیـاآـان ویـه وته هز و ڕه نــاونــدی التــی ســه ده ی وه خســتــنــه بـتـوانـ وه م ڕـگـایـه تا له. عراقهبــار لــه ســیــاســی آــی یــه مــیــنــه زهم بـۆ هـه دا پكبـھــنـ آه ناوچه له

آـانـی هیـزه ی دانه ئابومه ی وه آشانه ر هـــی سه عراق و چونه له خۆیــه ــی دژای ــه ت ــت ــۆی ڕاس ــران وخ ــ ئــه ــی آ ــك ــ ــپ ــۆس ــه آ ــای س ــگ ر ڕ

راست و ناوه التی ڕۆژهه ی وه سازدانهم ئـه آـانـی یـرانـه قه رآردنی سه چاره

ی چــوارچــیــوه لــه یــه یــه نــاوچــه. مــریــكــادا ئــه آــانــی نــدیــه وه رژه بــه نـزیـك دوای مریكا به تر ئه آی واتایه به

رچۆنكـی هه آخستنی و یه وه خستنهــزه ــ ــه ه ــی ــراق ــ ــه ع ــان ــه آ ــاوی ب ن

وه م ڕـگـایـه ، تـا لـه وه دیموآراسیهــی ســه ده ــك ــ ــر و ســه الت ــی ــگ ــام ق سـیـاسـی ئـارامـی رجــكـی لومه ههم بگومـان ئـه. عراقدا پكبھن له

آانی وته ڕه شداری به ب ش به ئامانجهآـان و سوونـه بی ره عه ناسیونالیزمی

ی وشـتـه و ڕاآشانـیـان بـۆنــو ئـه ی پــــۆســــه" نــــاویــــان نــــاوه

دایـه لــره. حاـه مه شتكی" سیاسیعـس بـه آش آردنـی ڕیشه باسی آه

آـــــــك یــــه آـــاتــــه ده خـــۆی مـریـكـاو بـگـره ئـه آانی رانیه نیگه له

تــا رزانــی ر بــه ســه آــیــش لــه داوایــه وه مـبـاره لـه. ـبـگـرێ لــھـه ستی ده

ت بـاره سـه بـانـی تـاـه آـانـی ئاماژه عســیــه بــه" ی وه جــیــاآــردنــه بــه یـــه عســـه بـــه آـــان لـــه دامـــیـــه ســـه

و ڕازیــبــوون " آــان دامــیــه نــاســه، وه م ترمه آردنیانیان به شداری به به

سـت بـۆ ده سیگناكه لدانی خۆی دوای بـه آـه ی و پشویـه گرتن له هه گ و آاندیدای ساح موته رآردنی ده

تـرسـی مـه" ژیـرنـاوی آان، لـه سوونهـــه ـــن ـــات ـــه ی وه ه ـــه ب ـــان عســـی " آمــریــكــا بــاش ئــه. وه آــایــه هــاتــوتــه

ـــه ده ـــت ب ـــ ـــ زان ـــه ب شـــداری بآــان بــیــه ره عــه نــاســیــونــالــیــســتــه

توانـ ده التدا، نه سه ده آان له وسوونه و سـعـودیـه بـی ره عـه والتانی دیت آردنیـان خاه ده بكا وڕگای ڕازی ، و وه عراقدا لــبـبـێ وزاعی ئه له عــراق مـنـی ئـه باری شتوان ده نهقامگیربوون و سه وه و ئارامبوونه ره بهچــت پــده وه یـه م ڕوانگه له. رێ به رزانی به مریكا له ئه داواآانی آك له یهك یـه شــوه گرتن بت بـه ست هه دهآــش ڕیشـه بـاسـی آـان لـه شوه له

بــوــكــردنــی عــس و قــه بــه آــردنــی مریكا بۆ ڕاآــشـانـی ئه ك آه ڕگایه و بی ره عه ناسیونالیستی آانی وته ڕه

. وه ستوره ده تیه آان خستویه سوونهیـدا آـه ره فـه سـه لـه رچی گه ئه بارزانی آــوردســتــانــی ــكــی و خــه خــۆیمـریـكـا ئـه آـانـی پـوچـه ـنـه به به

مـلـدان بـ الم بـه به وه آاته دنیادهمـــریـــكـــا ئـــه رانـــی ســـه داوای بــه . وه ڕته ناگه

؟ وه دنته چی وت و بارزانی ده مریكا چی ئه.. ی درژه

رخ بۆ و هاوچه شایسته ژیانكی توانرێ كو ده ، به وه آانیان بداته پداویستییه به ی وه ئـه هـۆی آوردسـتـان بـه الم له به. ندامان دابین بكات م ئه ساالچوان و آه بهوخـۆ و ڕاسـتـه یه وه میلیشیاییه حزابی و ئه مافیایی ست تاقمكی ده الت به سه دهم بـه وه دانـه الم نـه ن، وه آـه داراندا آارده رمایه ندان وسه مه وه ده ندی وه رژه به له وه خـرا ئـه رنجدانكی سه به ساده آی ر هاوالتیه هه. باو حاتكی بۆته رآانه ئهالتـداردا سـه ده حزبـی ئه رانی سه ستی ده موو ئیمكاناتك له چۆن هه بنت آه ده

آـانـیـان ند و هاوچینه ست وپوه ونیان بۆخۆیان و ده عه فیره و ژیانی وه آۆبوونه شـی بـه بوونیان آردۆته و نه و بكاری گرانی وه والشه له چی و آه دابینكردووه

ر ژیانـی رامبه به آوردستان له التدارانی سه تائستا ده آه ی وه ئه. گا آۆمه زۆرنه نشینـی خانه ناچیزی آی موچیه ، دانی گرتووه ستۆی ئه ساالچواندا له خزان و به

نـھـا بـۆ خـۆ ویـش تـه ئـه ، آـه سـاالچـووانـه به آی یه ند خانه چه زراندنی و دامهرك ئـه م وسـپـاردنـی ر بـه رامـبـه بـه تـی الیه آۆمه رپرسیارتی به له قوتارآردنه

.آان ر خزانه فیان بۆسه ره سه ومه ژیـانــكـی سـتـی ده ی گـیـرۆده ساالچوو نین آـه به ر هاوالتیانی هه وه الم ئه به

مـنـاالن، ژنان، لدان و آاری آوردستان آوشتن و خۆسوتاندنی ن، له ناشایسته شـنـی چـه تـر لـه دزیـۆی ی یـان دیـارده الوان و ده ژیانی به وه دانه الم نه تا وهمـوو هـه. . آـان ره بیھۆبه ماده وتوشبوون به فرۆشی نابردن بۆ خۆین وگورچیله پهئـومــد و بـه وانـه دژوار و پـچـه تی الیه آۆمه رجكی لومه هه آانی قه ئه مانه ئه وه رویـه سـه لـه ن، آـه آـه آوردستـان آـارده هاوالتیانی ی شایسته زوو ژیانی ئاره

هـاوالتـیـان نـدی وه رژه بـه بـه وانه و پچه وتوانه دواآه التداری سه ده مكی سیسته . ستاوه ڕاوه ساالچوان مافی به. ن بوبكه قه تیانه وسوآایه م ئیھانه ئه آوردستان ناب كی خه

نـگـی رهـه فـه ڕگای له ناب. ندبن رمه هه رخ به وهاوچه شایسته ژیانكی له خۆیانه ژیـانـی آـانـی پــداویسـتـیـه دابینكردنی رآی ئه وه پوچه ی یب و عار و قسه عهالت و سـه ده رآـی ئـه مه ئه. وه سو آارو خزانه آه ستوی ئه ساالچوان بخرته به

ی بـیـمـه دابـیـنـكـردنـی التداران ناچاربـكـرـن بـه سه بت ده ده بۆیه. ته حكومه باتی یدان و خه مه ش هاتنه مه بیگومان ئه. بۆهاوالتیان تی الیه آۆمه لی سه تروته . وت ده ی ئمه ی لباوانه

ر ئۆآتۆبه ی بالوآراوه

دابین له رپرسیاره ت به حكومه.. ی درژه !ساالچوان بۆ به شایسته ژیانكی آردنی

حسن ساح

م که شی یه بهــه یــاســای آــاری نــد بــه یــوه پــه ل

ندیكاآانی عــراق و سه وه آركارییه لـه2009-11-11 آوردوستان له

، سـتـوه آـیـان بـه یـه وه ولر آو بونه هه سلـمـانـی له12 مانگی ها له روه ههتـر آـی یـه وه تی آار آـۆبـونـه زاره وه له وبـونـی آـراوه لـه سـه م مه ر ئه سه له

زانن و گرنك ئه یاسای آاركی نوێ بهآـیـان بـۆ دروسـت ره ی موشتـه لیژنهی وه بـ ئـه بـه زگایانه م ده ئه. آردوهكا آـردبـ آۆمه وازكیان رووبه بانگهسوراوانی آركای ئـاگـاداربـن و تاههبـ رنج وپشنیاریان هـه وانیش سه ئه

ی یـاسـای آـاره شـنـوسـه و ره تا ئهآـانـی آـرـكـارانـی باشترب و مـافـه

رو سه و له نه ك الیه لكو یه تیاهاتب، به لـه سـه م مـه ریكن ئـه خه وه آركارانه

ن آـه ڕێ ده ی آركاران بـه خداره بایه بـوونـی دیـاره. ب بوونی خـۆیـان به

آــشـه لـه آــكـه یاسـای آـار یـه آانی آوردستان نـزیـك بـه آیه ره سه سـاڵ دوای دروسـت بـوونـی ژده ههت ودارشـتـن ی حكـومـه ش آابینه شهیان قانونی جـۆراو ندآردنی ده سه وپه

م به وه رهنانیشه به قانونی وه جۆر بهرجی آـار لومه ، هه ی دنیایه م گۆشه له

تـــی ســـلـــه بـــۆ آـــرـــكـــاران خـــهآـی وهیچ یـاسـاو رسـایـه ئۆردوگاییه

لـه جـگـه دیـوه نـه وه خۆیـه ی به تازهآـرـكـاری عـس آـه ی بـه یاسـاآـۆنـه

و چینی آریكاری ! ف زه موه به گۆروهمانی رژمـی دوای نه. راوز خستوه پهــاســای دژی چــی عســیــش آــه بــه ی

ر چـی گـه ئـه. رمـاوه ی هه آه آركاریهرجــی ل و مــه دنــیــا هــه مــرۆ لــه ئــهو ستانـداردی خـۆی ره رهنان به به وهعراق وآوردوسـتـان م له به. چت ده مـ وآـه نـه هه جه بۆته وه وانه پچه به

چـ ین ئـه به ئینسانی آركاری تیا لهئـازادی رـخـراوبـون دا نـه م نــوه له

ــه ــه ون ــن ن ــرت ــگ ــان ــه م ــم ــی ــی ب ــون بآان هیچ آامیان وجودیان تیه یه آۆمهن تـداران وخـاوه سه ده ستی ده نییه

خـۆیـان زوی ئـاره بـه یـه آاران ئاوهن، بـكـه وه آركارانه ژیانی آوم به حه ته

آار عاتی ن، سه بكه دیاری چۆن آرێ شونـی آانی ن، پداویستییه زیاد بكه

ن، خــۆیــان لــه آــه آــار دابــیــن نــهك لــواو ، مژوویه وه بدزنه ره خانووبه بـۆ آـرـكـار مـافـی بـ لـه لـوبـووه

م ئـه بـۆ گـۆڕیـنـی . تـكــش حمه وزهـــارۆدۆخـــه ـــاران دژواره ب ـــك ـــر آ

آــارــكــی یــاســای پــــویســتــیــان بــهر به سته تیا ده آانی مافه آه وه پشهآراب .

وی پشه آاری یاسای یه آامه ؟ آركاریواو بـت و تـه هه نیه وه آار ئه یاسایـكـو بـه وه پ پـرآـرـتـه آی بۆشایهبــت ئـازادی ده آیترین خاـی ره سه

ركخراوبون و مانگرتن وخۆپیشانـدان ری پــوه مـه ، ئـه بناسن سمی ره بهوتـو آـاری پــشـكـه آـی ر یاسایه هه

وه شــه وانــه پــــچــه بــه وه رخــه هــاوچــه و آـرـكـاریـه وتو دژه دواآه بوونی نه بۆ وه ستنه دژی بوه ب آركاران به دهی ب برێ رونـتـر قسـه ده م خاه ئه ی تائستـا بـاوه وه ئه. ین ر بكه سه لهتـی تـایـبـه عراق وآـوردسـتـان بـه له

نـدیـكـا آوردستان پكھـنـانـی سـهعس و رژمی به ی آان نمونه آركاریه

مـتـریـن آـه آـه وتانی تۆتالـیـتـاریـهخۆی آركـارانـی ربه و رۆلی سه ئیراده

دروســت بــونــی بــۆیــه. تــیــا نــیــهسـتـی ندیكاآان دروسـتـكـراوی ده سه وه رویــانــه ســه حــزاب ولــه ی ئــه ره بــهنـدـكـی موو ناوه هه آتی وپارتی له یه

وه آیان قووت آردۆته ندیكایه آاردا سه وه م رۆژی دروسـت بـونـیـانـه آه یه له

م ورۆك ئـه یه سمیان هه تی ره مۆله پشتیوانی آردنه یانه وا هه ركخراوانه

ــه ــنــی وه حــكــومــه ل زعــی ت وراگــرت باشـتـریـن حـاـتـدا لـه ، له وجوده مه

روان یاندنـی خـواسـتــك جـاوه بۆگهـــه ـــوون ب ـــه ب ـــارم ـــه دی ـــه رح ـــی م ت

ولـه المـه نھـا وه ، ته وه تدارانه سه دهنـد جـوابـیـان ر چـه گـه سایكـدا ئـه

وا آـرـكـارانـیـان لـه ، ئـه وه دابـتـهنـجـام رئـه تا سـه روانیدا راگرتووه چاوهشـكـسـتـدا تی آركارانیان بـه زایه ناره

م رـكـخـراوانـه ری ئه آاریگه. آشاوه ی مایـه بۆته ر ژیانی آركاران نه سه له

آـانـی نـده نـاوه لكو له نگبوون، به بدهسوراوانـی آـرـكـاری آـۆر آاردا هه

وركخراویـان یان بك هناوه سته ودهتـداران سـه م ده به دروست آردووه

داوه نـه م رـكـخـراوانـه تیان بـه مۆه ستـبـن بـه یوه برۆن په وهانی داون آه

مـــی وه مـــه ئـــه نـــدیـــكـــاوه ســـهو آــــك لــه یــه تــداران بــووه ســه ده

آــتـی آـرـكـارانـی یـه( ( نمونـانـه تـه م حـاـه ئه دیاره بووه) ) بیناسازی ختتر بووه آان سه حكومیه نده بۆ ناوه

ــه ــاوه ل ــاو ن ــده چ ــه ن ــر ئ ــی ت ــان و آو شــه ره روی هــه روبــه ســوراوانــه هــهق آـردن یا نه ر آار البردن وه سه له

و زۆرێ لـه وه ته بۆ شونكی تر بوونهتـی واقیـعـه مه ك خراون ئه یه ونه هه

زای رـكـخـراوبـوون فـه له یه دوو ده ئازادی ركخـراوبـوون ر بۆیه هه. بووه واتا آـرـكـاران یه آی تری هه عنایه مه

وری ده ر شـوـنــك لـه هـه ئازادن لـهجــیــاوازی وبــه وه آــتــر آــۆبــبــنــه یــه

خـۆی ربـه ركخزاوی سـه وه بیرورایانهسـت ده دور لـه خۆیان پك بھنن به

ن تـداران و خـاوه سـه ردانی ده توه

ــان خــاوه ــاران خــۆی ــراده آ ــی و ن ئرجـی ل و مـه ر هـه سـه چاودرن بـهتـی ندی چیـنـایـه وه رژه به آاریانداو له

ن ریـزی آـه ت ده آـه ره خۆیـانـدا حـهبـ ده. پارزن خۆیی خۆیان ده ربه سه

قــفــ بــ بــۆ رــكــخــراوبــوون ســهرانی آـرـكـاران و باشترآردنی گوزه

ی ئاسـتـی وشـیـاریـان وه ره سه بردنه لـه م جـۆره ڵ بـوونـی ئـه گه له بۆیه

بـ نو یاسای آاردا ده ركخراوبون لهن هـیـچ آـاره ی آـه ندیكایانـه و سه ئهی خــۆ وانــه ئــه وه وه شــــنــه ــوه هــهڵ گـه زانن لـه مغۆری آركاران ده غه به . دابن وه ره ی سه و میكانیزمه ئه

:ئازادی مانگرتن و خۆ پیشاندان ند ساـی رابـردوو لـه ی چه جروبه تهتی و مانگرتن و خۆپیشانـدی زایه ناره

ـــۆ خـــواســـتـــه آـــوردوســـتـــان بو شـه ره روی هـه آانیان روبـه قه رهه به

وه تـه و نان برین بونه وه چاوسورآردنهندكی آار مانگـرتـن ناوه رآاتك له ههت بونی مـۆـه و نه ئاژاوه رخراب به به

ـكـیـان خـه یه وه پشته ستكی له و ده م بـیـانـوانـه بـه ـخـرانـدووه دژ هه به

وای مانگرتن و خـۆپـیـشـانـدیـانـی ره آشـه پـاشـه آركـارانـیـان نـاچـار بـه

آـرـكـاران لـه قه ت ته نانه ته آردووهــمــونــه لــه آــراوه آــرــكــارانــی ( ی ن

ندین آركار برـنـدار چه آه) تاسلوجهآـو مـافـی مافی مانگرتـن ووه. بووه بۆ ژیانی آرـكـار آـاتـ دانه ناسه هه ئاستی گاته برێ وده رده تی ده زایه ناره

ر رامبـه به مانكردن و خۆ پیشاندان لهختی آاردا، بـریـار رجكی سه لومه هه ڵ ئیـداره گه له آانی خواسته دا آه ده

م بـه وه آال بـكـاتـه نكاردا یه و خاوه یاسادا جكیر بت بـۆ ب له ده مه ئهك بـۆ هــرش ی هیچ بـیـانـویـه وه ئه

آـاتـی بت لـه ر آركاران نه سه آردنهی وه نـدنـه لــسـه ر بۆیه مانگرتندا هه

بـۆ گـایـه ی آۆمه وه آرانه م مافه ئهدار رمـایـه تـی، سـه می آۆیالیـه رده سه

وه ی بگوازتـه آه رمایه سه چۆن ئازاده

ــخــه ــان ب ــخــات ی ــب ــان دای ــنــ ی وبـ آات ئـاواش ده گوزاری نه رمایه سه

یـاسـای نـوـدا ئازادی مانگرتـن لـه تی مانگرتنی آركاران بكات مانه زه گـوشـارـكـی ر جـۆره هـه له -1

ست و ق ده ب حه دوربن ده ئابوری بهآانی مانگـرتـنـی آری آركاران رۆژه

.واوی پ بدرێ ته به هـۆی ناب هیچ آركارێ بـه -2

.ربكرێ ر آار ده سه له وه مانگرتنهشـوـنـی تـر ناب آركار لـه -3

.بھنرێ بۆ شكاندنی مانگرتن دژی یــانــدن بــه نــابــ راگــه -4

.بلیغ بكات مانگرتن ته لـه آـه م خانـه رپچی آردن له سه

باركی ئاسایی و یاسیاییدا مانگـرتـن ســزای بــه وانــه مــوو ئــه روات هــه ده

م لـه نـرـن چـونـكـه یـه یاسایی بـگـه تــكـچـوونـی و نه ئاژاوه دا نه ته حاهـكـو بـه ـگـایـه زای شار و آـۆمـه فه

! والی آركارانه مالوئه مافكی ب ئه

.دیاریكردنی ئاستی آرێی تـا وه دیاریكردنی ئاستی آـرێ ئـه

حساب دت به بنایه و مه یه ئستا هه دایـه ی آرـكـاانـه ل بژیوی رۆژانه گه لهند سالـ نیۆگرانی چه له مایه م بنه ئه

آوردستاندا زۆر ناآۆك بوو بۆ نمونـهپـۆشـن ده خۆن چی ده آركارانی چی

یـان ره خـانـوبـه شوینی ژیانیان واتـهرمــانــیــان، هــاتــۆچــۆ دگــتــۆر و ده

ڵ ئاسـتـی آـرێ گه تگوزاریان له خزمهزار بۆ هه150ی آه ئیسمیه ك آه یه

ت و خزمـه زار به هه300 تا 250 تـا 600 بۆ 500 وه موو شتكه هه

ئاستكـی زۆر له مه ئه زاره هه700ــه ــدای ــزم ــان وه ره م ده ووه ن ی ژیبــ ده رانــی آــرــكــاران نــیــه وگــوزه

نـدیـن آـار دا چه زعه م وه آركاران لهم عـویـزی آـرـی آـه ن بـۆ تـه بكـهت و سامانیكـی زۆر روه آاتكدا سه لهدا ـگـایـه م آـۆمـه هینرێ له م ده رهه به چـی ستی چینی آركار آه رده سه له و گـونـجـاودا آی شایستـه آرێ یه له

وه وانـه پـیـچـه بـه ند نین وه مه هره بهمـانـن ندام پـرلـه زیر و ئه ی وه وانه ئه آـرـی وێ آه آه رده شی شریان به به

وه ندین ملیۆن دیناره یان چه مانگانهی بودجـه یالیش مانگانه آی خه یه پارهی وه م ئـه آوردستان، بـه له حزابه ئه

آـرـكـارانـن آـه آـراوه حساب بۆ نهك یــه نــد نــمــونــه ژیــن، چــه چــۆن ده

متـریـن آـرێ آان آه آركارنی باخچه 250زار و هـه200 لـه یان آهنـیـا شـی تـه بـه مـه ئه ر ناآا آه تپهــه ــه ن ــات ف ــاآ ــك ن ــی . ر ــاران ــك ــر آ

شــكـی زۆریـان بـه بینـاسـازیـش آـه مــانــه آــاری ئــه راوردی بــــكــارن بــه

مایـه م بنه ئه ینه ئاسمان ورسمانی به رآــشـراوه ده وه عسـه قانونی بـه له رجــكـی تـردا بـووه ل ومـه هـه له آه

مـه رده م سـه ردی ئـه ده گا بـه آۆمهم هـه آـه زۆر شت گـۆراوه ناخوات آه

یه وه ره سه زۆر وقازانج روو له داهاتیم هـه ، وه ره سه م نرخی آاآان له هه

وزۆربـوه گا گـۆراوه پویستی آۆمهــه قــده آــرێ آــرێ و حــه ده ســت ل

ناب هیـچـی ئاستكی شیاودا ب آهمـتـر بـ، وروپایی آه آركاركی ئه له ستانداری پشوو نا واقیعییه ربۆیه هه

آرێ شتــكـی تـر ده وقابیلی گۆرانهویـش ستاندار ئه شوازكی تر بكرته

داهاتی آـوردسـتـان آه قازانج وداهاته رآشـرێ آـه آرێ ده وێ وه له نده چه

واقـیـعـی مه ند ب ئه ئاستی آرێ چه ی و خـواسـتـه آرێ ئه ئستا ئه له ترهــه ــه آ ــه ل ــاری ی ــای ــی ئ 2009آویـش مـا، ئـه بنـه بكریته وه رزآرایه به

ك یـه) 1000000( دیاری آردنی آـرێ مـی آه ك النی وه ملیو ن دیناره

یاسایی و چـیـتـر ژیـانـی ی شیوه بهبـرن ری آركاران نـه به رگی به مه آولهدیـاریـكـردنـی آـرێ له م میكانیزمه ئه هـۆی بـاش بـوون و توان بتـه دهوپش چوونی ژیانـی آـرـكـاران ره به . ی آركارانه خواستی ئمه مه ئه

نودا؟ رآردنی آام یاسای آركاری پناو ده له )) یاسای آار((تی بۆ دانانی یه تی آارو آاروباری آۆمه زاره ندیكاآان و وه آانی سه وه بونهراوزی آو په له


31/1/2010) 45( ژماره

گ و ـه ساـح مـوتـه رآشانی ده: ر ئۆآتۆبه تـر تـاخـۆیـان بـۆ سانكـی آه دان به نه ڕگهن، عراق آـانـدیـد بـكـه داهاتووی رلمانی په، وه تـه دالـه وعـه وه لپچیـنـه ی ن لژنه الیه له

نـد یـوه پـه لـه سیـاسـی یرانكی تر قه جاركیم ئه پشتی. وه آایه ته هناوه وه بژاردنه هه بهعـس و بـه آشكردنی ڕیشه ش باس له یرانه قه

آــان عســیــه بــه شــداری دان بــۆ بــه نــه ڕــگــه ئــوه ڕای بـه. آـرێ داهاتوودا ده رلمانی په لهنـد و تـاچـه چیدایه له یرانه م قه ئه ڕۆآی ناوه دیـمـوآـراتـی بژاردنـكـی هه آانی نسیپه پره ؟ وه ژر پرسیاره خاته م هاوالتیاندا ده رده به له

ی سیاسـیـیـه جارییه م گاته ئه: ریم سامان آه نـدی یـوه من پـه بوای به ئارادایه ئستا له آه دیموآراتی آانی جۆره هیچ جۆرك له به نییهمـن " . فـغـانـی ئـه دیموآراتی" له دنیادا جگه له

و دیـمـوآـراتـی ربـاسـی سـه وت بـمـه نامه آرت آه لده وی یه عراقدا په له مۆدلك آهو خـۆیـان یه و تائیفی ومی قه تكی دیموآراتیه

لـه سیاسییـه م یارییه ئه. وافقی ن ته پیده ی پـۆسـه شـداربـووی بـه آـانـی نـه نوان الیه ی مـان دا آـایـه رلـه و پـه ت و حكومه سیاسی، مـانـایـه و بـ ت زه له ب آی آرت، یارییه پده

، پـاشـقـولـگـرتـن، آـتـری یـه پشت شكاندنی. . . آـتـری مین دانان بۆ یه ، آه وه آردنه تۆه لـه ، باسه یرانه م قه ئه آی ره سه باسی وایه آه

و آـی ره سـه ی وه بزوتـنـه3 نیوان ملمالنی ئـیـسـالمـی ی وه ؛ بـزوتـنـه بورژوازی جیاوازیو تـی آـوردایـه ی وه ، بـزوتـنـه شیعی سیاسی ولـی قـه بـه. ب ره عـه ناسیونالیزمی ی وه بزوتنه

و و شـیـعـه ر سوننه نۆآه و میدیای خۆیان تـائــسـتـا وه عسـه به ڕوخانی آاتی له. آورد

ی و چــوارچــــوه ســیــاســی رجــی لــومــه هــهآـان، نــوان هــزه سـیـاسـی ی رآـ آـبـه تی آوردایه ی وه نوان دوو بزوتنه ندی وه رژه به زیاتر لـك نـزیـك شیعی سیاسی و ئیسالمی

. جـیـاواز ندین هۆی چه حوآمی ، به وه آردۆته ت ئـیـسـالمـی تایبه به وه یه وه م دوو بزوتنه ئه

ئـیـسـالمـی ردوو بـاـی هـه به شیعی سیاسی و ئـیـسـالمـی قیه فه تی والیه ر به سه سیاسیم ئـه زیاتر مالـكـی آه عروبی شیعی سیاسی سـتـتـرن لـه بـاال ده دیاره یه هه ی یه ئاڕاسته

وـت یـانـه عــراقـدا، ده مـۆی ئـه حوآمانی ئــسـتـایـان ستـی و باالده ئستا رجی لومه هه

ی بـدعـه ش پویستیـان بـه مه بپارزن بۆ ئه ڕاسـتـی بـه ، آـه یـه هـه م شوانه له سیاسی . ونه قیزه رانی مرۆدا، سه ئه عراقی له یه غه ده عس قه بهرـن، گـه دوایـانـدا ده و بـه تـلـوبـن عس مه به عسـی خـۆیـان بـه ولـی قـه عس به به رانی سه

وخـۆ موویان دیارو ناسراون ڕاسـتـه هه صدامی سـیـاسـی ی و گشت پـۆسـه بژاردن هه دژی

م عـس بـۆ ئـه بـه ی وه هنانه بۆیه. . ئستانر رابـنـه بـه دا لـه یه م چوارچوه له جارییه گاتهالم بـه( نـیـیـه آی دا هیچ مانایه م هزانه ئه سـیـاسـی فـراوانـی ر خۆیاندا مانای رانبه به لهـك و خـه ری سـه آالوآردنـه له جگه) یه هه

یـاره نه تی یبه هه ی وه خواره و هنانه شكاندن ها روه كدا، هه نو خه خۆیان له آانی سیاسییه

بـاسـی. آانیـان ڕزه ودان بۆ لك ترازانی هه آـانـی هــزه ی وه و بچوآكردنه لدان آی ره سه

مـۆ ئـه آـه به ره عه ناسیونالیزمی ی وه بزوتنه وه عـراقـیـیـه ی ره به ناوی فراواندا به ڕیزی له

ك نـھـا یـه گ تـه موتله آه خۆیان ڕكخستوهو و هـاشـمـی الوی الم عـه تیایدا، بـه وته ره

و زافـر الـعـانـی تــدایـه فـی نجـه عیساوی عــراق ی حـده وه ی آـتـلـه وه دیكه آی الیه له آه د ابو ڕیشه حمه و ئه بۆالنی تی رۆآایه سه بهر گـه خۆ ئـه یه یان هه مان ئاڕاسته مانیش هه ئه رچـی گـه ئه ین بۆی وافقیش زیاد بكه ته ی ره به آۆی وه نوانیاندا ئه له یه هه جیاوازی ندێ ههت تـایـبـه فراوان بـه هزیكی آاته موویان ده هه آـه آـتـلـه3ر بـۆ هـه یمانی هاوپه ری گه ئه

مه ئه... ئارادایه بژاردندا له هه دوای له وه پكهو شـیـعـی سـیـاسـی ئیسالمـی آه ترسكهوـت یـانـه و ده یـانـه هه تی آوردایه ی وه بزوتنهو هـزبـون به و ڕگای ن بده م هزه له ڕبه زهن یمانــتـیـان لــدابـخـه و هاوپه وه آگرتنه یه

پــش وـت لـه یـانـه مـانـكـاتـیـشـدا ده هه لهك آـارتـی سـیـاسـیـان آۆمه وه بژاردنه هه خـۆیـان واتـه قازانجی ن به رز بكه ردا فه سه به

زۆرجـار مـه ن، ئه ڵ بكه گه ودایان له سادو سهك یـان زایـه قـه پــدانـی وت بـه نه بیره به

ر رانـبـه بـه لـه وره گـه آی یه ك یان پۆژه ناحیهدا یــان ســیــادی پــۆســتــــكــی رگــرتــنــی وه

قو شو شه ستوره ده ندكی به وازهنانیان له ...یان آه هاته توڕهعــس آــو بــه وه مــانــه ئــه آــه ڕاســتــه وه ئــه

ر سـه دنـیـا لـه ی آوێ الم له ، به وه نه آه بیرده مـۆری سـیـاسـی نی ك والیه خه وه بیرآردنه

ك یـه ر موشكله گه ئه. درت لده آردنی غه ده قه ی مـن مـوشـكـلـه بـروای به دا آه لره یه هه آـه سیاسییـه پرۆسه آه یه وه ، ئه یه هه وره گه

بـوار آـه رستـه په ر آۆنه و تاسه ن بۆگه خۆیهــز ب بـه ره عـه م ناسیونالـیـزمـی دات هه دهو شـیـعـی سیاشی م ئیسالمی هه وه وه بته

یــه م شــــوه بــه تــی آــوردایــه ی وه بــزوتــنــهو عــراق ـكـی خـه سـیـاسـی نـوسـی چاره

. ن بكه آوردستان دیاریو ها میـكـرۆب داخراوادا جۆره ستلكی ئه لهم لـه مان شـوه هه به. وه بته بالوده خۆشی نه

وا یان هــزی ئستادا ده ی سیاسیه ی پۆسه وامـان سیاسـی تی دان حكایه و سه بینی ن ده

بۆیه. یه ڕوه ش به دیكه رچاو و هی به هاتۆته آـه دا ڕۆشنه یه م چوارچوه من له ئیتر باسی

ڵ هیچ گه ك له یه هیچ شوه وا به بژاردنكی هه دا دیـمـوآـراتـی آـانـی بـاوه پرنسیبه آام له

ر جــۆریــك لــه هــه. . . وه نــابــــتــه جــــگــای، ، لـیـبـراـی عـبـی شـه دیموآراتی آانی جۆره

ك نـه ڕۆژئـاوایـی لیبراڵ آالسیك، دیموآراتیشـدا وچـوارچــوانـه كو له به وه نابته جگای

ش هیچ باسك بـۆ م پیه و به وه لك نادرته. وه آان ناهــــتـه باوه دیموآراتییه پرنسیبه

وعــكـی نـه باس له چت ئیمه الم بیرمان نه به عراقدا آـه ین له آه ده دیموآراتی ت له تایبه تاآـو وه رزییه ده له وایه رچی چه وای ك جه وهو و تـا شـقـارتـه ر ئــشـه سه بی و تا حه لوقم

م دیموآراتییه ئه. وه بته ده جگای. . . سیغار دا لـه" من جیـاوازم" ی رنامه به له ق وایه حه

ش پــشـكـه" جـیـاوازدا دیموآراتی" ژیر نایش آـه مـوو پـاره هـه ری مسـۆگـه و بـه بكرـت

و وتوترین و دواآه نترین بۆگه چونكه. وه باته دهدا لــره. دیموآـراتـیـیـه ترین جۆری آوشندهو مسـائـلـه تی یئه هه بم آه تی خۆیه جگای

ی آـه نـاوه. نـیـیـه و وجودی ر نییه هه داله عه م پــیـه بـه. . نـیـن آـانـی سه الم آه به یه هه

ــه ــار ئ ــی ــرس ــه وه پ ــ ی ــه آ ــاره ئ ــی ی م بماناتر نترو ب بۆگه وه تا لبكۆته هه. . رآرد دههــزو بـه فاآـتــكـی مه ئه آه. وه ره ده دته یـاسـاو قـانـون و تی وه ده بۆ باسی واقعیه خۆیان وه سیاسی آاری به. . . ستور ده بونی

و ر جـاره خۆیان هـه آتری یه بۆ مل شكاندنی ی آـه سـتـوره و ده قانون ق له جۆرك شه به

.ن ده ده خۆیان هه

گشتـی ، به سوونه نی الیه له له جگه: ر ئۆآتۆبه و م مـالـیـكـی آـان و هـه شـیـعـه ئیئتالفی

آـان آـورده ناسیونالیسته ی ت آیتله نانه ته وهعـس بـه آشكردنـی ڕیشه باس له رمی گه به آـرێ سـتـور ده ده وه شـه م بـاره ن ولـه آه ده شـداری ندك بۆ به هه ڕاندنی رپه ده ی بناغه بهآـان عسیـه ند به تاچه. . بژاردندا هه آردن له نه تـی و فـرسـه یـه نـگـیـان هـه دا سه یه م آایه له مـه ؟ ئـایـا ئـه ستدایه ده یان له وه دانه رهه سه

ی وه بـۆئـه دوژمن داتاشین نـیـیـه سیناریۆینـگـدانـدا ده خـۆیـان لـه ی ن پگه الیه ندی هه تر؟ ندكی هه ر حسابی سه ن له هزبكه به

ت، آـه پـرسـیـاره المی پش وه: ریم سامان آهو و بارزانی مالكی م هزانه وت بلم ئه مه دهم ترسن ئـه عس ده به آیم بۆ له و حه بانی تاه وه مـنـه ی ڕوانـگـه لـه! ؟ یه چی عسفۆبیایه به

7 پـاش زانن آه خۆیان زۆر باش ده چونكه آـانـی سـاـه بافی وازله( حوآمانی ساڵ له

و ) پـارتـی آـیـتـی هنم بـۆ یـه آوردستان ده و پارزگاآان، مانی رله په بژاردنی ندین هه چه

و یان ملیار دۆالرو آوشتن ده لوشینی پاش ههمـلـیـۆن 5 زیاتر له آردنی و ئاواره برینداربون

و ت سـیـاسـه آـه وتوه رآه ئینسان بۆیان ده ر لـه گـه حوآمیـان ئـه بردنی ڕوه وبه پراتیك

م ، بـه باشتر نییه وه بت ئه عس خراپتر نه به و مـاوه ڵ نـه گـه كیان له خه زانن آه ده پیهر نا گه ئه.. ست داوه ده التیان له آۆمه گای پایه وه ، ئـه ه گه كیان له و خه یه وه وانه پچه به وه

، چـونـه عس پویست نییه به هیچ ترسك له نترین و شۆفنیترین هـزی بۆگه عس خۆی به وه عــراقـه كی ن خه الیه له آه بوه یی وه ته نه

و هــزه ئـه. بـووه ی و توڕه ت فره نه جگای عــراقـدا پـانـی گـۆره ئستا له آه ی سیاسیانه عسیان آـردۆتـه به ی وه ڕانه ستن و گه باالدهویـت یـانـه ده ی وه لـه ، جگه سیاسی یرانكی قه

ڕۆآـی ر نـاوه سـه ك لـه خه ینی زه م آارته بهڕابردوودا رن وله یان البه رستانه په سیاسی آۆنه

الوازی له آه یه نیشانه ڕایانبگرن، هاوآات خۆی . بونی سیاسیان و زهم پــشـودا ئـامـاژه پـرسـیـاری آو له روه هه مـل شـكـانـدانـی آی ره سه ی ره وه ته. . . پیدا بـه ره عـه ناسیونالیزمـی ی وه بزوتنه آانی هزه شیانن له به ریكه و شه یمانه حساب هاوپه به آه

عس لـه به باسی تا ئره. دا سیاسی ی پۆسه زانــن آــه وان خــۆیــان ده ئــه. نــیــیــه گــوڕی حــوآــمــانــی ی ســایــه عــــراق لــه تــی وــه ده

ب ره عـه نـاسـیـونـالـیـزمـی ب دا به بورژوزایعـس وـت بـه یـانـه ده م پیه ، به مومكن نییه

م ئــه ك بــۆ الوازآــردنــی یــه وحــه لــه نــه بــكــه متر لـه آه همكی سه وتنی رآه و به یه وه بزوتنه .و نفوزدا الت سه دهت سیاسـه ی سایه آو هزك له عس وه الم به به شیعی سیاسی ئیسالمی ی سه و مماره و ئیداره هــز مـرۆ بـه ، ئه وه تییه آوردایه ی وه و بزوتنه

و زاری رمـه شـه ی نیـشـانـه مه ئه ، وه وه بۆته تـا ئــسـتـا آـه ی م هــزانـه بۆ ئه نگییه نه

. عراقیان آردوه حوآمانی ری ســه مــــكــه عــس ده بــه مــن پــیــم وایــه

، وه هزبـۆتـه یان ڕۆشنتر بلم به وه ته داوه هه تـی سـیـاسـه نجامـی رئه وخۆ به ش ڕاسته مه ئه

ئـیـسـالمـی آانـی و هزه ریكی مه ئه ئیحتاللی لـه تییه آوردایه ی وه و بزوتنه شیعی سیاسی

ــه ــاســه غــداو شــــوه ب ــارآــردو ســی تــی و آعـس بـه آـه بـوه وه ئه حوآمرانیان ئاآامكی

و ق شـه عســكـی ر نا به گه ئه. وه هزبته بهو ئینسان آوژ بـۆ رست په ون آۆنه شو قزه

ك نـه م هــزانـه ئـه! ؟ وه هز بتـه بت به ده ـكـو بـه آردوه عراق نه كی هیچیان بۆ خه

ی مـلـمـالنـ عــراقـیـان آـرده ـگـای آۆمههـا ئـیـنـسـانـیـان و ملۆنـه تائیفی كۆژی آۆمه وت وسامانی ره ر آردو سه ده ربه آوشتداو ده به

دزن ده وه ئاشكرا دزی ڕۆژی لگاشیان به آۆمه له ند نییه مه هره عراق به كی و تا ئستا خه

و ی و قـوتـابـخـانـه وه خواردنـه باۆ ئاوی آاره بـگـا بـه پـویسـت چ جـای ی خانه سته خه

ی بناغـه رجه لومه م هه ئه. . . خۆشتر ژیانكی آـه عسـه بـه هــزبـونـی و بـه وه زیندوبونـه

و بـانـی و تـالـه آیـم و حه ریكاو مالكی مه ئه .رپرسن به ی وخۆ ل ڕاسته بارزانی

عسیان آردۆته به ی وه ڕانه ستن و گه عراق وآوردستاندا باالده پانی گۆره ئستا له آه ی سیاسیانه و هزه ئه"یان رستانه په سیاسی آۆنه ڕۆآی ر ناوه سه ك له خه ینی زه م آارته ویت به یانه ده ی وه له ، جگه سیاسی یرانكی قه

". بونی سیاسیان و زه الوازی له آه یه نیشانه ڕابردوودا ڕایانبگرن، هاوآات خۆی رن وله البه ریم ڵ سامان آه گه گفتوگۆ له

نیشمان پــدان تـا و به دانیشتین م حزبه ئه یـن آـه ج بـكـه جبه و داخوازیانه موو ئه ههیـان ئـایـا ! . مـمـان رده بـه خستیه م حزبه ئه

آـوردسـتـان ئــمـه له بوو بیوتایه باشتر نهو ستی ئینسان آوژان و ژن آـوژان و ئـه ده

ـكـی ر ژیانی خـه سه مان له پارزانه آۆنه هزهآانی هوهـا ڕوداوه زای و فه مینه تا زه راگرتووهآـانـی ی سـاـۆنـه وه قاندنه ژنان وته آیشان له

ی فـرۆشـی و آانی مه خۆجوانكردن و دوآانهسـانـی یرانگاآان وتـیـرۆری آـه شواندنی سه

تـا . . . . پ وفـتـواو ر و چـه ئازادیخوازو نوسه مـه خــلـی حـه ساتی ئاوایی آاره گات به دهش و هــزانـه ئه دی و بۆ ڕاگرتنی ربمنی ههسـتـاون ڕاوه وه م تاوانـكـاریـانـه ئه پشتی له آه

آـوردسـتـان آـرـكـارـمـان لـه آۆمۆنـیـزمـی" قـاچـاغ ونـایـاسـایـیـدا حیزبكی" تی حاه له

؟ ڕاگرتووهآتی نیشتمانی آوردستان، قوربـانـی م یه به

، یـه وانـه ی زل و پراآتـیـكـی پــچـه شه بانگهی نـاسـنـامـه آـاتـه سوسیال دیموآراسـی ده

پ و رادیكـال چی هزی چه سیاسی خۆی، آهی وڕـگـه زانـی نایاسایی ده و آۆمۆنیست به

آـا، سـت ده ربـه سوڕانی یاسایییان لــبـه ههخـوـن و چـنـگ بـه هــزه وه والشه م له به

پشـوازی و آان، له و آرگرته ئیستیرادآراو رمی سوسیـال دیـمـوآـراسـیـدا، هاریكاری گه

بـی سـیـاسـی آـتـه بژی مـه وته. ن راسیمه سه آـۆمـۆنـیـسـتـی ی آه و دانپیانانه آتی، به یه

لــكـی زۆر ، پرسیار گـه یه غه ده آركاریی قهدواین پشھاتیشـدا له. ی آه ر حزبه سه خاته ده

ــــن و و بــه ر ئــه ســه خــاتــه پــرســیــار ده" ئـاسـۆ" ی ڕۆژنامه ئاشكرا له ی به یاندنه ڕاگه

یـانـیـان ری حزبـدا بـه ڵ ڕابه گه و پاشانیش له بـه و گرفت و آــشـانـه موو ئه هه آرد، آهر سـه ق بـه نـاحـه بـه نن آـه یه گه ر ده سه چاره

، پــنـراوه حزبی آۆمۆنیستی آركـاریـدا سـهر سـه ساــك بـه چی ئستا دوای نزیك به آهیـان بـۆ وه آرده نگاوكی به دا، هه نانه و به ئه م جـۆره ئـایـا ئـه! ! . نـاوه آانـیـان نـه نه به نـابـی جـه ی ئاماژانـه م جۆره و ئه ربرینانه ده خـۆی خسی شه آه سیاسی بی آته مه بیژی وتهن آاندا خـاوه نه به ی وه خشینه و به دانیشتن له

ی خـانـه بـچــتـه توان ، ئه و بریار بووه قسه ؟ وه مترین ڕاستگۆییه آهن الیـه آـان لـه وه موو بزوتنه آوردستان هه له

وه آـانـه سـیـاسـیـه آـان و ڕـكـخـراوه حزبـهومـی ی قـه وه بـزوتـنـه. آـرـت تی ده رایه نونه

نــی جــۆراوجــۆر یــان هــــزو الیــه آــورد، دهوتی دینی و ئیسالمـی ڕه. ن آه تی ده رایه نونهتـی رایـه ن نوـنـه یان گروپ و ڕكخراوو الیه ده آـوردسـتـان ش لـه ت تـایـفـه نانه ن، ته آه ده

و هــزانـه بـه آرت و رـگـه تی ده رایه نونه

آـی یـه بـۆ پــكـھـاتـه شـه بانگـه درت آه دهن و سه آوردی ڕه ریكه ن، و خه آه تی ده تایبه نـادرـت چی ڕگـه آه. ن ن پۆلن بكه سه ناڕهی آرـكـاریـی و ڕادیـكـالـیـزمـی وه بزوتنه به

و یـاسـایـی تی ئـازادانـه رایه گا، نونه آۆمهتی ئازادیخـوازی رایه نادرت نونه بكرت، رگه

و یـاسـایـی ئازادانه گا به و مۆدیرنیزمی آۆمه قۆی ی آه و هزه ئه. سوڕانی خۆی بكات هه رگـری لـه تـا بـه مایـوه ی لھه باتكارانه خه

ی مـۆدـرنـی وه ی آركاری و بزوتنه وه بزوتنهنـایـاسـایـی گا بـكـات، تـائــسـتـا بـه آۆمه ش بی ته م سیاسه ئه ری هونه دیاره. زانرت ده بـۆرژوازی چـیـنـی: نییه ندی وه رژه رام وبه مه

ی نـمـونـه لـه آانی ناسیونالیسته آورد و حزبه وه سـتـانـه بۆ ڕاوه میشه هه نیشتمانی آتی یه آركارو كی خه آانی ندییه رژوه به ر به رامبه به ی آـه تـه سـه ده تكــش و ڕاگـرتـنـی حمه زه

ی وه و آردنـه رستی په آۆنه آی چه به پویستی رامـه م مـه ئه دا آه و هزانه ئه ڕووی به رگایه ده

گرتنی وه سته ده به م دیاره به. آات جده جبه بـۆ وـدانـه هـه وه رـكـیـه سـه لـه آـه م چه ئه

سـیـاسـی سوڕانـی هه ئازادی سنوردارآردنی ڕادیكاڵ و ی ره آۆمۆنیزم و به آردنی غه ده وقه

. آركاریو دوای ئـه آتی نیشتمانی بـیـاره ر یه گه ئهی سـیـاسـی سـاحـه ی لـه موو ئاوگۆڕانه هه

وزی رمی سـه هه تیش له تایبه آوردستان و بهــدا ــراســی ــوآ ــم ــال دی ــداوه! ســوســی ــان ، ڕووی

وـت بـیـه آانكی دابت، وه یبت، ته ڕاچكهخـۆی آو هزكی سیاسـی شـانســك بـه وه

رچــی زووه هــه ، پــــویســتــه وه بــداتــهی ـه ت و مـامـه سـیـاسـه بـه وه چاوبخشنته

. نوسسـازدا یان پرسی گرنگ و چاره ڵ ده گه له آـه وه ی سـیـاسـی خـۆیـه پرسی ناسنامه له، ومـیـیـه ، قـه په ، چه ئیسالمیه. آتی چییه یه، دیـمـوآـراسـی یـه_ ، سـوسـیـال لمانییه عهپی ڕۆژ و آـات آتی به یه. . . رییه شایه عه

ــگــه ــان ــه ی هــه شــه ب ــه مــوو ئ ــه مــان آــات، ئش سیمای سوسیـال دیـمـوآـراسـی وه آرده به

هیچ آام له پ، به لمانی بوون و چه بوون و عهآـان و ـه آـان و مـامـه نگـاوه ت و هه سیاسه

آــان و ــوســتــه آــان و هــه بــۆچــونــهو م پــیـه بـه وه. نـیـیـیـه. . . وه آانیه نه بهم آــتـی قـوربـانـی ئـه م یـه آـه ی یـه پلـه بهی شـه ك بانگـه ناو آۆمه تی له یه گیژیه ره سه

آــتـی یـه. دا وانـه زل و پـراآـتـیـكـی پــچـهت، لمانیه پرسی عه وه آرده ر به گه نیشتمانی ئه

ـه پرسی ئازادی و ئازادی سیاسی و مـامـه مـۆدـرن و سـیـاسـیـه نـه ڵ هزو الیـه گه له

ـه مـامـه گات بـه گا تا ده آانی آۆمه ڕادیكاهی ژنـان، الوان و وه ڵ پـرسـی بـزوتـنـه گه له

ـــاران ـــك ـــر ـــاران، آ ـــدآ ـــن ـــو ـــاو . . . خ چ

خـۆی دوو نـازانـرێ آـه ، بـه وه خشنته پیانهسـوڕانـی یـاسـایـی و وشون هـه زۆر ناوچه لهآـانـی قـیـبـه ره ژر پرسیاری هــزه وته بكه

ســوڕانــی یــاســایــی پــرســی هــه. وه خــۆیــه پرسكـی له آه یه آۆمۆنیزمی آركاریی گۆشه

، وه ئازادی سیـاسـیـه به نده یوه په تر آه وره گهناســت سمی ئه ڕه آتی ئازادی سیاسی به یه

وتـنـی سـیـاسـی رجـی ڕـكـه مه نھا به یان ته خشـنـه بـه سـوڕانـی سـیـاسـی ده ی هه ڕگهوی سـیـاسـیـان؟ مـه ـه آـانـی ژـر قـه هزه

تـی، آتی ڕوآـنــكـیـه یه یان آه آه ته حكومهنـن آو پرانسیبك دانپیائه ئازادی سیاسی وه

نـھـا گـرن یـان تـه ڕـزی لــده وه آـرده و بهر گـه ؟ ئـه ی حـزبـیـیـه رانه ریكالمكی فریوده

ت بــت، موسبه م پرسیارانه می ئه وه بریارهوتـی چ ره وه نامنته وه ك بۆ ئه هیچ جگایه

ر هــزـكـی آۆمۆنیزمی آركاریـی یـان هـه ئـازادی ڕی بـه خـۆی بـاوه سیاسی تر آـه

ك یـه رچـاوه و سـه یه ڕ هه سیاسی و بیروباوه گـرتـن لـه ك و ڕگـه بۆ ئازاردانی خه نییه

ر، ئازادی سیاسی و ئازادی تاك و بـیـروبـاوه خودی بـه. بت آوردستاندا هه نایاسایی له به

سوڕانی آۆمۆنیـزمـی یاندنی هه نایاسایی ڕاگهآوردستان، ڕاستی دیـمـوآـراسـی آركاریی لهگشتـی رمی به تی هه سه آتی و ده بوونی یه آـه یـه و خۆی نیشانـه وه ژر پرسیاره خستۆتهآـانـیـان شـه نیشـانـدانـی بـانـگـه وانه بۆ پچه

. دیموآراسی و ئازادی سیاسی ت به باره سه29-1-2010

!یه وانه ی زل و پراآتیكی پچه شه بانگه آتی نیشتمانی، قوربانی یه ....ی درژه


31/1/2010) 45( ژماره


بدوال ر عه فه موزه[email protected]

آـانـی آـوردسـسـتـان، تـراژیـدی یـه ڕووداوه تـاوانـی جـیـنـۆسـایـدی وه مویانه رو هه سه لههـاری سـاـی بـه نفـال ، آـه و ئه بجه ه هه

ن ڕژمی نـاسـیـونـال فـاشـی الیه له1988زار دان هه تیایدا سه نجامدراو، آه ئه وه عسه بهـكـی سـڤـیــی خـه قوربانی له س بوونه آه

یـان بتاوانی آوردستانو، وـران آـردنـی دهآــك یـه مرۆ به زاران گوند ،ئه و هه شارۆچكه

ر ك هـه نرت ، نـه آان داده بونه تاوانه له ـكـو لـه ، بـه آـه ئاستی عیراق و نـاوچـه له

مـی ڕی دووه دوای شـه ئاستی جھانیـش لـه . وه جھانهش و ی آـه چوارچوه له م تاوانه ت ئه به هه

یـی و آی لۆآای و ناوچه نگی یه هز هاوسهو ی ئـه رمـه گـه لـه بۆیـه. نجامدرا جھانیدا ئهنـگـی آان بده موو ئاسته هه دا له تراژیدی یایه آـراو رخـۆنـه ده بـه ن دیزه ك ده لكراو،وه

پـی لــكـراو تـاوانـبـارانـی ن قوڕوقـه قریبه تهمـان قـاره ر به ورانك هه ئاشكراو نھنی تا ده

جھانـی و ڵ ئاوگۆڕه گه م لهال به. آران ونا دهتـای ره آـانـی سـه یـی و لـۆآـالـی یـه ناوچـه

یرانی سیاسی و دانی قه رهه آان و سه ته وه نهنـدی نـوی و هــز ر بـه مسـه ئابوری و جـه

ر ده آانی زیاتـر بـه دا واقعیاته نگی تازه هاوسهو واقعیات و وتنی ئه ر آه ده به دیاره. وتن آهی ڕوانـگـه آـان لـه ش زلـھــزه تـانـه قیقـه ههآـرد آانی خۆیان سۆراغیـان ده ندی یه رژوه بهـكــكـی آـانـی خـه ی مـافـه ڕوانگـه ك له نه

آانی مرۆڤ و بـه ملكراو پاراستنی مافه ستهو وره گــه یــانــدنــی تــاوانــبــاره دادگــایــی گــه

رچـی بـه گـه ئـه. م تـاوانـانـه آـانـی ئـه بچوآهم ئـه و ئاوگۆڕانه ندی ئه رو به سه ش له ڕووآهی پاراستنی مافی مرۆڤ و دیموآراسـی یهئاال

. رزیش آردبۆوه یان به

ـكـی ڕیـنـی خـه دوای ڕاپـه ر حاڵ لـه هه بهو ، وه1991 سـاـی لـه وه آوردسـتـانـه

آـوردسـتـان زیـاتـر عـس لـه رنانی بـه ده وه بـۆ جـھـان م تـاوانـه قیقـی ئـه ڕۆآی هه ناوه

وـی هـه شی زۆری به ویش به ئه. ئاشكرا بووسوڕاوی سیاسی آۆمۆنـیـسـت و دان هه سه

مـافـی رگـری لـه پ و بـه سۆسیالیست و چهحـزابـی رانـی ئـه ن سـه الیه ك له ، نه وه مرۆڤه

ت نـانـه آوردستان و، تـه قومی و ئیسالمی لهو آـه آانی ناوچه زلھزه ته وه ن ده الیه ك له نه

لـه ند ساـه م چه له ش آه وه ئه. وه جھانیشهمـزی ،ره دام حوسـیـن آـه آدا سه سیناریۆیه

ب بوو، تاوانبـار ره ری ناسیونال فاشی عه ڕابهلی آیمایی و آراو دادگایی آرا و ئستاش عه

و لی ئـه مه یی عه رمانده ك فه آی تر وه یه ژماره دادگــای آــرانــو بــیــارو ســزای لــه تــاوانــه مـووی لــه رچــو، هــه دانـیــان بــۆ ده ســـدارهآـی سـیـاسـی و ندی یه وه رژه ی به چوارچوه

و چـوه ڕـوه دبلۆماسی لۆآالی و جھانی دا به تـاوانـبـاری مـانـه رچی ئه گه یانی ئه. چت ده وخـۆ و ئـاشـكـرا بـوون لـه و ڕاسـتـه وره گهم زۆر ال بــه م تــاوانــانــه نــجــامــدانــی ئــه ئــه

ان بـۆ آشـیـر ڕانـه م تاوانبارانه ئه ئامانجدارانه ن آـه تـی و بـ الیـه وـه آی نو ده دادگایه

آان و تاوانباره شاراوه مو راستی یه تیایدا ههم تـراژیـدی ی ئـه رده آانی پشتی پـه شاراوه . ئاشكرا ببن یانهڵ گـه لـه ك دوو ساـه یه نزیك به وه م ئهال به

ئاوگۆڕی سیاسی و نوقـم نككی تر له گژه فـی یـه قومی و تـایـه و تاقمه سته بوونی ده

ئـاسـتـی آـان لـه ملیشایی یـه ئیسالمیی یهتـی زیـاتـری خـاـه اق و آوردستان و، دهعیر

و ، آـه آـانـی نـاوچـه رسـتـه پـه آـۆنـه ڕژمـهمـریـكـا و آش و ملمالنی نـوان ئـه آشمه

ئـیـسـالمـی یـه ڵ ئیران و گروپه گه ڕۆژئاوا لهم ستـنـی ئـه ق به و، چه وه آانی تره تیرۆریسته عر اق و، شكستی ستراتیژی له مالمالنی یه

، بـه آه ناوچه مریكا له ربازی ئه سیاسی و سهتـی ال سـه ده عیراق، و ئاوگۆڕ لـه تی له تایبه

ی نـه یـمـه مریكاو آۆتایی هاتنی هـه سیاسی ئهڕۆ و نـیـو ره سـه ی بـۆش و ڕاسـتـه ماه بنه

یـران و م قـه ری ئـه آـان و آـاریـگـه لیبرالهحزابی ناسیـونـالـیـسـتـی ر ئه سه له بارودۆخهآــتـی ر یـه سه له وه مویانه رو هه سه آورد ، له

آتی زینی آشی یه دا، و دابه ند ساه م چه لهك و الیـه ڵ پـارتـی ،لـه گـه ملمالنی لـه له

ر رانـبـه بـه كی آوردستان لـه تی خه زایه ناڕه مانه موو ئه آی تر هه الیه له مانه تی ئهال سه ده

لـكـاوی قـیـنـی زه ر تـه سـه ر له فاآته بوونهآـی تـری یـه ستنی جـۆگـه به آتی و ڕچكه یه

نـاوی آتی به لكاوی یه خودی زه نتر له بۆگه . وه گۆڕانه آــتـی بـه ی یـه و ملمالن یـه م آشه ئه وه 25ـبـژاردنـی سـیـنـاریـۆی هـه واوی له ته قۆناغی پــكـدا یشته موزیی سای پار گه تهسـتــك ندو بـه ر به ڕای هه ره شاخان و سه ههر م هـهال بـه وه حزابی تره رانی ئه ن سه الیه لهی چاودرانـی و زۆربه وه ته هزی خۆی ماوه به

ر پــكـدا ڕۆژك هه دان آه ڕه وباوه سیاسی لهـكـی یشیان خـه میشه ك آاری هه ن و وه ده ده

قوربانی و تـراژیـدی به وه نه آه آوردستان ده. ومــنـن قـه ڕی نـاوخـۆیـی ده آی تری شه یه 1996 ساـی آتی له ك پارتی و یه روه هه . قوربانی س بوونه زاران آه وماندیان و هه قهمـوو نو هه مووی دراماتیك تر له هه م لهال بهو مــلــمــالنــ نــاوخــۆیــی و و هــاوآــــشــه ئــهبانی الل تاه آانی جه دا دانپیانه ری یه راسه سه

ر سـه ی دا لـه آه پلینۆمی چواری تاقمه بوو لهبانی تاه. ی وشیروانی هاو تاقمی چ ساه نهی دا آـه سیاسـی یـه راپۆرته ڕاشكاوی له بهآـانـی بـۆ آۆمۆنیسـتـه ی ئمه و ڕاستی یه ئه

یـه یـه دوو ده نزیك به لماند آه ڕایگشتی سهحـزابـی قـومـی و رانـی ئـه سـه ین، آه ده

تـی، تـایـبـه آتی به گشتی و یه ئیسالمی بهی م تـاوانـانـه خوقاندنی ئه بوو له ستی هه ده

و بـجـه ـه تی تاوانـی هـه تایبه آوردستاندا ،به حزبی آۆمۆنیستی آرـكـاری له ئمه. نفال ئهیـان و آـۆڕو یـان بـه ده لـه ند ساه م چه له

ران و وتنـی ڕابـه سمینارو ڕاپۆرت و چاوپكهم ڕاستـی ئه وه ره و ده وه ناوه آادرانی حزب له

ـكـی ئـازادیـخـوازی گوی خه به مان داوه یه مـافـی رگری له آانی به آوردستان و ڕكخراوه

م مرۆڤ و،هاوآات داوای دادگایی آـردنـی ئـهوان م ئـهال به. مان آردووه نھینی یانه تاوانبارهمـوو ری هـه ك آـاراآـتـه تاوانبارن وه چونكه

واز و م بـانـگـه تاوانباریك گۆیی خـۆیـان لـهو ڕ آـردووه آه ی ئمه گشتی یه داواآار ی یه ڕۆشـنـبـیـرو شكیش لـه به میشه هاوآات هه

م ڕاستـی آانیان نوآولیان له سته ده م به ه قهبـانـی رچی ئیـسـتـا تـاـه گه جا ئه. آردووه یه

سـتـۆی ئه خاته ده م تاوانانه موو ئه ئۆبای ههی وه وشیروانیـش وـرای ئـه وشیروان و ،نه نه

م مـلـی ال زانیت بـه ش ده هاوبه بانیش به تاه . م تاوانانه ر ئه رانبه به باریكهم ڕاستـی مۆ ئیتر پویست ناآات ئه ئه بۆیهنـھـا رنج بدرت و ته سه وه گومانه ر به هه یانهماشـای ته وه مانی یه ت و قاره رائه چاوی به بهك ت نـه نانه ته. بكرت شاراوانه م تاوانباره ئهتـی تـایـبـه كو ئیتر ئستا ،بـه به مه ر ئه ههیـان ـگـه بـه نـده وه وشیروان ،ئه بانی و نه تاهك ر وه ك هـه نـه آـه ك ووتـوه ر یـه سـه له

ك تـاوانـبـار پــویسـتـه كو وه تبار به تۆمهو سـزایـان وه سی تـاونـبـاری یـه فه قه بكرنه

مـانـه مۆ ئه ئه چونكه. پنرت ردا بسه سه بهآـانـی تـاوانـه بـه خودی خۆیان دانیان نـاوه

نـدی رژوه پــنـاوی بـه آترداو خـۆیـان لـه یهر گـه خۆ ئه. آانیان خۆیان دادگایی آردووه یهتـی نـدێ ووال هـه لـه م تاوانـبـارانـه مرۆ ئه ئهلـكــشـی داواآاری گشتی پـه وروپی بونایه ئهری گشتـیـش سـزای آردن بۆ دادگاو دادوه دهمۆ ر ئه هه وه یه مباره له. پاندن سه ردا ده سه به

زیـرانـی پــشـوی رۆك وه ی سـهتۆنی بلـیـرن بۆ دادگـا آه كشی ده ریكن په ریتانیا خه به لـه اقـدا آـهڕی عـیـر شه گالنی له ر توه سه له

. دا ڕووی دا2003سای وشـیـروان بـانـی و نـه ر تاـه رانبه ئیستاش به

ـكـی ئـازادیـخـواز و ی خـه وه ئـه وه تـه ماوه ئـازادیـخـوازو سـیـاسـی یـه و حزبه ڕكخراوه

ی م خواستی دادگایی آردنه آان ئه مرۆڤدۆسته ئـاسـتـی و فشار بھنن له وه نه رزآه به مانه ئه

آـی ن بـۆ دادگـایـه لكشیان آه جھاندا تا په مـانـه ئـه نده رچه هه. تی وه خۆی نو ده ربه سهزانــت تاوانبار ده وی تریان به یان ئه آه ریه هه ـك لـه ردوآیان و آۆمه ڕاستیدا هه م لهال به .آانی تریش تاوانبارن آانی حزبه رپرسه به مـجـازی به مانه ر ئیستا ئه بوای من هه بهبـانـی جا با تـاـه. زی تاوانباری دان فه قه لهاق بــــت و رۆك آــۆمــاری عــیــر ر ســه هــهرۆآی گـۆران بــت و ر سه وشیروان با هه نه

خـۆیـی ربـه ی دیموآـراسـی و سـه نده پرۆپاگهنــی و جــیــایــی ده ی مــه زراوه دادگــا و دامــه

ی نده ت و دژی گه حكومه تی حزب لهال سه ده ناگۆڕت وه ك له یه رره هیچی زه مانه ئه. بكات كی آوردستـان خـواسـتـی دادگـایـی خه آه

ی ـگـه بـه بـه وه رزآـاتـه بـه مـانـه آردنی ئه گـالنـیـان لـه تــوه دانیپانانـی خـۆیـان لـه

جـگـه وه ئـه. نـفـالـدا و ئه بجه ه تراژیدیایی ههشـیـروان بـانـی و نـه تاه ك له ر یه ی هه وه له

آـتـر دانـپـیـانـاوه ر یه سه زۆر تاوانی تریان لهڕی نـاوخـۆیـی و آوشت وبـی شـه: وانه له

تـی ی ناآۆآی و دژایه وانه خسی ئه تیرۆری شه 4-3 لـه بـووه دا هـه مانه ڵ ئه گه سیاسی له

.ی ڕابردووی آوردستاندا یه یه ده یـه م وـنـه مژووی جھـانـدا آـه واقعدا له له ب ئاشكرا و به ئاسانی و به ی وا به وانه ئه

یـی و سـتـه هیچ فشاركـی سـیـاسـی و جـهآــتــردا آــانــی یــه تــاوانــه ئــازارــك دان بــه

مـان بـۆ دروسـتـه و تـیـزه ئـه مـه ئـه. نن دهی نـاسـیـونـال وه بـزوتـنـه لمیـنـ آـه سه دهدا مـه رده م سـه آـانـی لـه تی و حـزبـه شیره عه خـۆی دا جار له رانی داماوو گاته سه نده چه .هاوژت رده ده كی آـوردسـتـان بـه ر خه گه بوای من ئه به

پ و سۆسیالیـسـت سوراوانی چه گشتی و ههر حزب و ڕـكـخـراوـكـی و آۆمۆنیست و هه

آـانـی مـرۆڤ و مـافـه رگری له سیاسی و بهوسـتـی جـدی آسانیخواز هه ئازادیخواز و یه

بـانـی و ر تـاـه رانـبـه رگرن بـه وه وه آرده بهــه ــه ن ــروان، ئ ــی ــه وه وش ــه ب ــچ ــ ــه پ ی وان

آانی ڕۆشنبیرانی ناسیـونـالـیـسـت نده پروپاگه بـه نگاوه م هه و نانی ئه م داوایه ن ئه ده ،آه

ی لـه سـه ـكـی آـوردسـتـان و مـه زیانی خـهـكـی آـوردسـتـان ـكـو خـه ، بـه یه وه آوردهو خـۆی بـون لـه ربـه ی ئازادی و سـه شخه مه وه سـتـه ده ی ئـسـتـا بـه م تونه ری ئه سه .گرن ده

ی آـه یـانـه ر بـه هـه پـكـردنـه شایانی ئاماژهی حـزبـی آـۆمـۆنـیـسـتـی وه ره ڕكخراوی ده

م ئـه وه یـه م بـاره آركاریی آـوردسـتـان لـه وه رووی سیاسی یه و تاوانباری له یه ه شخه مه

بـۆیـه. وه سـی تـاونـبـاری یـه فـه قـه آردۆتهسـوڕاوـكـی سـیـاسـی مـوو هـه هه پویسته

ئازادیخواز و مافی مرۆڤ و ڕـكـخـراوـكـی ن آـه بكـه و خواسته ئازادیخواز پشتگیری ئه

وه یــه م بــاره لــه وه. دا هــاتــووه یــانــه و بــه لــهیـان ن و ده آتر بـكـه هاوپشتی و هاوآاری یه

ر سـه شـی جـۆراوجـۆر لـه تۆری آاری هـاوبـهدی پك بنن بـۆ بـه وه ره و ده وه ئاستی ناوه

رانـی هنانی داواآاری دادگایـی آـردنـی سـهداو م تاوانـه به دانیان ناوه ی آه مانه موو ئه ههدا و م تراژیدی یانه ڕوودانی ئه گالن له توه

. بوونه تاوانباری شاراوه 2010ری نیوه آۆتایی جه

ئاشكراو تاوانباره: نوان آان له تراژیدی یه ڕووداوه !آاندا شاراوه تاوانباره

)آانی آوردستاندا تراژیدی یه ڕووداوه وشیروان له بانی و نه گالنی تاه ی دانپیانان و توه رباره ده(

مال کۆشش جه

[email protected] و ر کــشـه ک هـه ری، وه نـابـه ی پـه دیارده قووـی بـه تی، به یه کی تری کۆمه یه دیارده وه تیـه تیروانینی جیاوازی چینایه وبه فه لسه فه . یه ندی هه یوه په

ی ری و بۆ کشـه نابه ی په تیروانین بۆ دیارده نوان له. ران نابه کانی په ران و بۆ مافه نابه په

ڕیـکـخـراوه کـانـیـان وه کان و پـارتـه چینه . وه داته نگده کانیاندا، ڕه خیرخوازیه

بـۆ ماشاکردنک نیه ر، ته نابه تیروانین بۆ په، بۆ گروپیکی ڕاونراو، بۆ وه ره کی ده یه دیارده

نـاسـانـدنـیـکـی . وماو یکی برسی و لقه کۆمهپـیـرۆزکـردنـی خـۆم و ، لـه وانی دی نـیـه ئه

کــجــار زۆر یــه وه وبــاره لــه. وه هــاوتــیــانــمــهر بـه م لـه کانی تـر نـووسـراون، بـه زمانه بهم بـی ئـه ره زمـانـی کـوردی و عـه ی بـه وه ئهڕاسـتـیـشـدا له ،و وه واوی نوێ یه ته به. ته بابهمۆی عیراق و کـوردسـتـانـی عـیـراقـدا ئه له

نـدروسـت و ئـیـنـسـانـی و کـی تـه دیدگـایـه دا زاڵ نیـه ته م بابه ر ئه سه وتنخواز به پیشکهتـایـی ره کی سه رییه ستپیشکه ک ده وه مه ، ئه . زانم پیویست ده کجار به یه

وشـی ره کـه کـه یه ر، ئاونه نابه روانین بۆ پهدا نـیـشـان گایـه و کۆمه خی ئینسان له بایهی ـه مـامـه ک کـه یه م گۆشه دات، النی که ده

ڵ گـه کـان لـه ت و ڕیـکـخـراوه وه گاو ده کۆمهردا، نابه ی په ئاونه له. نونی ملچوان ده سته . وه بینینه گاکانمان ده کۆمهتی لوستی چینایه هه که ته تدا ، بابه ڕه بنه له

و جریدی نـیـه ته وه. بۆ دونیابینی جیاوازه. خـۆیـه ربـه واوی بواریکی پراتـیـکـی سـه ته به

بۆ ڕکخستـنـی کی فکری و یاسایی نیه گریهم گـری ئـه. دا گـای تـازه کۆمه ران له نابه په

تی ریکخستنه خۆی گرنگتریـن فکری و چۆنیهتـی و ـویسـتـی چـیـنـایـه ی هـه وته رکه ده

. تی و سیاسی بووه ملمالن چینایهند یوه ، په وه رانه نابه خودی په به ند نیه یوه پهی یی گروپ وکشـه وره بچووکی یان گه به نیهکـی یـه لـه سـه دا مـه بنچـیـنـه له. وه رانه نابه په

بـۆ فی یـه لسه فه/ یی بونیادی فکری ناسنامهـگـا ی کـۆمـه وه زرانـدنـه ودامـه وه ئارایشدانـه

نــدی وه رژه ی بــه ره وه ل و تــه ر رایــه ســه لــه .تی جیاواز چینایه

وروپـا و ئـه ی ڕاسـت لـه ره ندنی به سه ره پهیـدانـداری داو ئوسترالیا، ، مـه نه ریکاو که مه ئه

نـھـا لیبرالیزمی نوێ و پۆستـمـۆدیـرنـیـزم تـه ـکـه راندا، بـه نابه ر په رامبه به بوو له گۆڕان نه

ـیـک ئـالـوگـۆری ڵ کـۆمـه گـه هاوکات بوو له رتـه تـیـکـردنـی کـه نیوخـۆیـیـیـشـدا، تـایـبـه

کـان گشـتـیـه تـگـوزاریـیـه کـانـی خـزمـه وره گه ر هاوالتیـه ی سه ریبه ت، زیادکردنی زه تایبه به

ی بیکـاری و ی ماوه وه مکردنه کان، که بچووکه وه نشینی، چاوگیرانـه نی خانه مه زیادکردنی ته

ی وه مـکـردنـه یی، کـه وته ککه می په سیسته بهت و زیادکردنی پـۆلـیـس و وله ندانی ده کارمه

م لـه. هـتـد. . ی شیوازی کار و وه توندوتیژکردنهم کـه ک ئامانجی یه ران وه نابه په که دایه نوه

الت و بـی سه بده ندک جار به هه و ئاسان وهـــاوه ـــه ن وده خ ـــه ک ـــه ون ـــازن ـــو ب ـــی ی ن

مـای ر بـنـه سـه گا لـه ی کۆمه وه زراندنه دامه. خسـاو ترین قازانـجـی ڕه وره دابینکردنی گه

یـی کـدووسـاـه م یـه لـه ی کـه و ئاوگۆڕانه ئهری یـدا نـابـه تی پـه بواری سیاسه کۆتاییدا له

موو ووتـانـی هه ک له یه ڕاده نجامدراون، به ئه پشـت تی دا تـا لـه رگردا، فورسه ر وه نابه په کـان لـه ڕاسـتـه وه، حـزبـه وتنـه رکه م سه ئه بـۆ وه وقعیکـی زۆر گـونـجـاوتـر بـبـیـنـه مه

وه ستـانـه ڕاوه. جیندایان واوی ئه نیشاندانی ته ی راسـت لـه ره ی به ته م سیاسه ر به رامبه به

ی وه نـگـاریـکـردنـه ره بـه لـه شیکه جیھاندا، بهی ڕاسـت ره قاالکانـی بـه جینداو ته واوی ئه ته

جیـھـانـی ی که و هیزانه ئه. . ولیبرالیزمی نوێخی ئینسـانـیـیـان بـۆ بایه ، که وه نه که بیر دهی پالنی بۆرژوازی توانن ئاینده ده ، که گرنگهکی کۆتاییه دا به باته م خه توانن له ، ده وه ببینه

ران، نابـه په رگریکردن له به. ن ر بگه دلخۆشکهــه ــه ئ ــی ل ــگ ــرن ــی گ ــک ــی ــه رک ــش ــ ی وه پ

. کانه کۆمۆنیستهب ره بۆ ناسیۆنالیزمی عه وه ڕیته گه ی ده هینده

، نامۆیـه هینده ران بۆی نابه ی په وکورد،کشهمی فکری و سیاسـی نیو سیسته ناتوانیت له

ت هـاواری نانه ناتوانیت ته. خۆیدا بیگونجینیوتـوویـی دواکه. وت هاوتیانی خۆی فریا بکه

. یدایه ناسنامه ب وکورد، له ره ناسیۆنالیزمی عهعـس حزبی به. ی دایه جیھانبینی خکه له سـتـیـنـی کـه لـه رانـی فـه نابـه ت بۆ په نانه تهژیـان عـیـراق ده لـه وه ه1948سانی لهدان، ده ی عیراقـی پــنـه ژین ، ناسنامه وده

بـووه ده وه عسـه ی بـه وه لیکدانه له چونکه. ن بـیـر بـکـه ی خاک و خۆیان له وه هۆی ئه

کـه قی هـاتـووه ده یاساکانی عیراقی دا به لهستینی مـافـی هـاوتـی له ری فه نابه نابیت په نـد سـاڵ بـیـت لـه رچـه بیت ، هه عیراقی هه

وه. . عیراق بیت، خۆی داوای بکات یـان نـا. عـس تـی حـزبـی بـه پاش روخانی حـکـومـهو ر ئـه رامـبـه بـه ت لـه نائینسانیترین سیاسه

عـدا، کوشتن، تاالن، ته. نجامدرا ئه رانه نابه پهبای ڕاستی ناسیۆنالیستی . . هدید رفاندن و ته کوردستـان بـه ب له ره رانی عه نابه کوردی په

تـی خـیـانـه ندی جاریش به هه ت وه خاوه سهندک رووناکبیری هه. . زانن ریم ده تی هه حکومه

شنـی کـامـیـار چه ناسیۆنالیستی کوردیش لهستی ده زانیت به کارتیکی گرنگی ده سابیر، به

تــوانــرــت ده کــه. وه التــی کــوردیــیــه ســه ده . کارببریت به. یـن ربده وربه ر ده سه ی بۆچوونمان له وه ر له به

ناسیۆنالیـزمـی . ین بکه بیت پیناسه خۆمان ئهـــه ـــورد، ره ع ـــه وه( ( ب وک ـــی ب ـــت گش

شـیـک لـه ،ناتوانیت ببـیـت بـه) ) ناسیۆنالیزمک نـاتـوانـیـت وه. تـی گـای مـرۆڤـایـه کۆمه

ئینسانیک یان

ری نابه ی په دیارده ر سه تی له تیوانینی چینایه


31/1/2010) 45( ژماره

عامر سابیرcom.hotmail@79asabir

تـی وشیروان و تیرۆر و کوردایـه نه ) 1 .باو کیی لکدانه یه سکوچکه

رچاوی زیـاتـر به وشیروان له نه" بانی ئه تاهبـدوـ عـه( ـک و خـه رگه پشمه200 له

کات و چـل هید ئه ستی خۆی شه ده به) سوورنـ، ده ـنـی پــوه در و ب به کی غه فیشه کـه کانیدا ڕووداوه رییه وه کتبی بیره چی له که خـاتـه ئـه که ئۆباه شون که شن ئه چه بهوشیروان نه" ها ئه روه ، هه" کی تر ر خه سه شـار و کی له نھنی بیاری کوشتنی خه بهم ی بۆ دووه وه بوکردنه" ( کرد رده الدێ ده له

لـه5068 کوردستانی نوێ ژمـاره جار لهـــه وه) . 7/1/2010 ـــه ن ـــروان ل ـــی وش

یـدا هـیـچ کـه ه) خـویـن بۆ تـه وه باتیه هاوخه( ـ نھـا ئـه ، ته مه بۆ ئه بووه مکی پ نه وهبانـی مـن تـاوانـبـار بـکـات بـه ر تاه گه ئه"

الدێ، شـار و لـه س له ند که کوشتنی چهزار دان هـه کوشتنی سه له رپرسه ی ک به ئه

، 1975-1961 درژایی سـانـی کورد به1975-1991 ،1991-2001."

ر هـه بـــیـن کـه وه ئـه تا پویستـه ره سه ی کـه وه ک ئه ، وه س نییه ند که کوشتنی چه

وه، کـاتـه بچوکی ئه وشیروان ئاوا ساویلکانه نه بـه سه دان که یان و سه کو تیرۆرکردنی ده به

نـگـه وشیروان و پـاشـتـریـش بــده بیاری نه

وشـیـروان هـا نـه روه هـه. بـانـی لکردنی تـاـه جـیـاوازی کات کـه گل نه وه بت خۆی له ئه

عسدا ڕی به شه ی له وانه نوان ئه له یه زۆر ههی یـارانـه و نـه ئـه ڵ گـه کوشتـتـان دا، لـه به

ڕشــت بــۆ تــان دائــه رنــامــه بــه هــوشــیــارانــه لـه ت جـیـاوازی زۆره نانـه تیرۆرکردنیان، ته

ی حشـیـانـه ڕی وه شـه ی لـه وانـه نـوان ئـهکــانــی تــردا نــه ڵ الیــه گــه ت لــه کــه حــیــزبــه

ی کـه وانه ڵ تیرۆرکردنی ئه گه کوشتتدان، له بهــه ــوون ل ــواب ــت ــ ــر و پ ــووت ــات ــھ ــ خــۆت ل

نــوان لـه تربوون، جـیـاوازی زۆره شایستهشــکــری پــاســدارانــدا پــــشــلــه ی لــه وانــه ئــهیـارانـی ڵ تیرۆرکـردنـی نـه گه کوشتتدان، له به

. شار شاخ و له سیاسی هاوزمانتدا لهم رده بـه م بـچـمـه ـ ئـامـاده وشیروان ئه نه

وه، نـه ، نا، نـا، کـاکـه وره دادگای خوای گهی نـاوێ، و دادگـایـه ئـه کی کوردستان خه و دادگای واقیعی و کراوه وت له یه کو ئه بهمـی خۆی خۆیدا دادگایت بکـات و وه ربه سه

ک خـۆت ر وه هه ، ده وه یته کانی بده پرسیارهسـوکـاری م کـه رده بـه م بچـمـه ی ئاماده ئه و ئـازابـه هنده ، ده ی تیرۆرت کردووه وانه ئهم دادگـای رده بـه ره مدا وه که نگاوی یه هه لهسوکـاری ی کوردستان و که مدیده کی سته خه و پنج کۆمـۆنـیـسـتـه و ئه) بدو سوور عه(

د، ئـومــد مـه ئیبراهـیـم مـحـه( ی کرکارییهبـدولـبـاسـت تـیـف، عـه نیکبیـن، هـاوڕێ لـه

بـه کـه) ریـم فا کـه د مسته مه موحسین، محهوخۆی خۆت و ئـاگـاداری رشتی ڕاسته رپه سه لـه وه من خـۆم ئـه. بانی تیرۆرت کردن تاه

هنده وشیروان ڕانابینم که ک نه ملھوڕکی وهـکـی م دادگـای خـه رده بـه ئازابت و بـتـهی تـیـرۆری وانـه سوکـاری ئـه کوردستان و که

کی کـوردسـتـان، بت خه کو ئه کردوون، بهتکشان و مرۆڤدۆستـان و حمه کرکاران و زه

، مـدیـده ـکـی سـتـه وتووخوازان و خه پشکهنگـاوی کـارا بـنــن بـۆ نـاچـارکـردن و هه

قـی رحـه م دادگای به رده بۆ به ڕاکشانی ئوه .خۆیوشـیـروان و بت داخوازی دادگاییکردنی نه ئهـکـی رزمـانـی خـه سه بانی، ببته وردی تاه

کـات ئازادیخوازی کوردستان، تا ناچاریـان دهکانیان موو هاوشیوه ک بۆ هه تایه ره ک سه و وهو تــی، ســزای ئــه ی کــوردایــه وه بــزوتــنــه لــه

ـکـی دژی خـه لـه ربگرن کـه یان وه تاوانانهــه ــان ب ــت ــوردس ــۆر ک ــۆراوج ــاوی ج ــاس پ

ر سـه لـه" ـ وشـیـروان ئـه نه. نجامیانداوه ئهــه هــه ــه ری ــه کــ ل ــان ــاوان ــه و ت ــا ــی ی ت ــان ب

لـکــشـی دادگـا تواندرێ پـه ، ئه باسیکردووهدان ســداره ڕوی حـوکـمـی لـه بکرم و ڕووبه

وتـووخـوازی کی پــشـکـه خه به" . وه ببمهسوکاری قوربانیانی تـیـرۆری کوردستان و که

ی و م دادگـاکـه رده بـه وت بیته یه ، ئه ئوه و سـزای وه یـتـه کانیان بـده می پرسیاره وه

ـکـی م خـه ، بـه وه ربـگـرنـه کانتان وه تاوانهڵ حـوکـمـی گـه ئازادیخوازی کـوردسـتـان لـه

دان ســداره ، ئیعدام و لـه داندا نییه سداره له دژ بـه یـه وره خۆیدا تـاوانــکـی گـه خۆی له کوردسـتـانـدا بـۆ بت له ئه تی، بۆیه مرۆڤایه

دان ســداره لـه. بکـرـت غه ده قه تایه تا هه ههدام ک سـه و دکتاتۆرـکـی وه توان دڕنده ئه

تـوانــت کـیـمـیـایـی وان، ئـه پـاـه بکات به ن بـکـات بـه سـه لی حـه ک عه شنکی وه وه

الد و تـوانــت جـه ت ئـه نانه ته قوربانی، وهوشیروانیش ڕوو سـپـی ک نه تیرۆریستکی وه

کی مرۆڤدۆستی کوردسـتـان، خه بۆیه. بکاتی خـۆیـدا، دادگـاکـه ت لـه وه مدانه پاش وه

نـھـا ـکـو تـه ت بـدا، بـه ســداره وت له نایهی دزــوتــان قــیــنــه وــت ڕووی ڕاســتــه یــه ئــهکانتـان ڕیسـوا بـکـات و ربخات و کارکرده ده

کانتان، وه موو هاوشوه رسک بۆ هه ده ببته لـه ی مـاوتـانـه و ژیـانـه لـه یه نھا دوو ده ته

پاداشتـی تـیـرۆر و ر، له سه نه زینداندا بیبه .کانتاندا ئاشکرا و نھنییه تاوانه

و دی وره وشیروان ناوی گه کاک نه) 2 .وران

: ـ بـانـی ئـه تـاـه ی کـه وه ر ئـه رانبـه به لهالی دا لــه1981 ســاــی وشــیــروان لــه نــه

ڕوگول بـووه مارکسیزم گه( تی که درکاندوویه وشـیـروان لـه نـه) ماوه و سۆشیالیزم باوی نه

خـویـن بـۆ تـه وه باتیه هاوخه له(یدا که مه وهدا مـه الی ئه هیچ جۆرک به به) 5/1/2010

. بۆی بووه مکی پ نه و هیچ وه چووه نهبــانــیــش، ی تــاــه یــه وه م گــــانــه پــــش ئــه

کری ڕیندا شه تای ڕاپه ره سه ر له وشیروان هه نهمـن ( وتـبـووی ی شکاندبوو وه شنه م چه لهڕم و بـاوه زانیوه مارکسی نه رگیز خۆم به ههی 5 کـاتــک لـه وه) بـووه کۆمۆنیزم نه به

ڕیـوی کی ڕاپه خه شک له به1991ئازاری کــان ئــای ســوور و کــۆمــۆنــیــســتــه ڕانــیــهو ئـا ، ئـه کـوتـن و دایـئـه وه کــنـنـه شه ئه

ی تـوشـی که کتییه وشیروان و یه ، نه سوورانهر ی سـه وره رکی گه ته خه کات و به هستریا ئهزانـ و پــی تی و ناسیۆنالیزمی ئـه کوردایهبـاربـردنـی هـۆی لـه بتـه ئه و ئایانه ئه وایه

مریکا بۆ ناسیۆنالیزمی کـورد و پشتیوانی ئه وه وه ئـه وشیروان ئازاده، نه. زیزبوونی ئران

ی مـارکسـیـزم رباره بیروڕای ده که نییه گرنگ چـۆن و کۆمۆنیزم ئستا و پشتر چۆنـه و

سـکـرتــری ( الی لـه ی که وه م ئه ، به بووهکـانـی ڕیـزه یدرکنـ و لـه ی ئه که یه) گشتی مـه ، ئیتر ئـه وه شارته ی ئه ه ی کۆمه وه خواره، تیـیـه هامه ، ب شه ، ترسنۆکییه رستییه لپه هه

و مـوو ئـه ئـی هـه بـده ژیان و مه به یاریکردنه مـارکسـیـزم و ڕیـان بـه بـاوه ی کـه سانه که

بـه پناویدا بـوونـه و له بووه سۆشیالیزم هه . ه گری کۆمه ک هه ندام و چه ئهیـن، بکـه) دین جمه پشکۆ نه( دا باسی با لره ندام ئه دان ی سه ک نموونه تواندرت وه ئه که

لـیـنـیـنـی –ی مـارکسـی ـه و کادری کۆمـهزمـون و ئـه( می که شی یه به ، له وه بھندرته

سـاـی لـه کـات کـه یدا بـاسـی ئـه که ه) یادرپاکردنی شـۆڕش به( ئومدی دا به1978 کی سۆشیالیستی له گایه زراندنی کۆمه و دامه

نــیــازی شــاخ، بــه چــــتــه ئــه) کــوردســتــان) زراندنی کۆماری کـوردسـتـانـی سـوور دامه( کـات، پشـکـۆ شـان ئـه لـه ـه کی کـۆمـه چه

ی کـرـکـارـکـی کـارگـه بت که خۆشحاڵ ئه مال ناسراو بـه هاوڕێ جه( ی سلمانی ره جکهسوڕاوـکـی هه که بین ئه) مال دیموکرات جه

دنیا و یه، وه ه کانی کۆمه چاالکی ڕکخستنه ـه کاری ڕکخستنی کۆمـه بت که ئه ئاسوده

لـه ن که که جی ده سانک جبه شاردا که له لـه فا کـه وشیروان مسته نه . چینی کرکارن

نمایشـکـردن دا به ه می کۆمه که نسی یه کۆنفراندین سیناریۆ و خوقاندن و و پیالندانانی چه

کی و به ی الوه ندین موشکیله کردنی چه وره گه بــتـه رۆکـی، ئـه بـانـی سـه پاپشـتـی تـاـهرسـت و خـۆپـه ، هــنـده ه سکرتری کۆمه

و ئـه ، کـه تویسـت و نـاڕاسـتـگـۆیـه سه ده تـی بـه بـانـی درکـانـدوویـه ی الی تاـه قسانه ناـت ه ی کۆنفرانسی کۆمه که ندامه ئه185

بــ ش نـاکـات کـه و بـاســک پــشـکـه و مـارکسـیـزم مـاوه سۆشیالـیـزم بـاوی نـه

نـھـا تـۆزـک ر ته گه وشیروان ئه نه. ڕوگوله گهیانکردنی بیـروڕای بۆ به ڕاستگۆ و ئازا بووایه

وا ، ئـه دا و کـۆنـفـرانسـه ڕاشکاوی لـه خۆی بهپی ناسیۆنالیستی ت بۆ ڕکخراوکی چه نانه تهنـدامـی ئـه ش شـانسـی بـوونـه ه ک کۆمه وه. سکرتر بوو چ جای بوونه ئه تی نه رکردایه سه

نـدامـانـی ئـه کک لـه یه دین که جمه پشکۆ نه لـه سـه و مـه ئـه( ــت ئـه کۆنفرانـس بـووه

دا مشتـومـیـان کۆنگره وسا له ی ئه فیکرییانه و ده ست و بـۆ مـوزایـه ئانقه ر بوو، به سه له

).وروژنران یار ده پشتشکاندنی گروپی نه کـه) وـرانـه م دیـه ئه( فا وشیروان مسته نه

نگ و تاکتیکـی سـیـاسـی رهه فه مه پشتر ئهڕی پـبـکـرـت بت ئستا باوه بووبت، بۆ ئه

کـات، تی ئه رۆکایه و سه گۆڕانک ئه ی که وه له؟ بانی و بارزانی پیه ی تاه وه شتکی جیا له

ی نـده ی پـوپـاگـه وانـه پــچـه وشیروان به نهــاوه ــی ــه پ ــی ک ــان ــه ک ــن ئ ــ )ــه ــه قس ل زۆر دات کـه مـژووی پـیـشـانـی ئـه ) ڕووه

ــــووه ــــازی و دووڕوو ب ــــھ ــــت ــــن ــــی . ئ28/1/2010

بانی وشیروان و تاه دادگاییکردنی نه کانیان موو هاوشیوه ک بۆ هه تایه ره سه

عرفان کريمde.yahoo@96arfan

نـاشـیـاو وه ر ئـه ده قـه هیچ شتک بـه نگه ڕه پــــشــچــاو کــاتــــک کــه تــه یــه دڕوو نــه وبــهدوای ڕان بـه نـگـانـدن وگـه سـه هـه لـه ئمـه

رانــی نــجــامــده کــان وئــه ی هــۆکــاره وه دۆزیــنــهک تـبـاری وه ینـه ومه وره تاوانکی سیاسی گه

ئـاشـکـرا بینین بـه دا،وا ده بجه ه کیمابارانی ههت قـوربـانـی سـیـاسـه کـرـتـه ت ده قیقـه هه

بته ده) یی کورد وه ته نه( تی سیاسی وحورمهدات ک ده و تاریکیه) س ده کی موقه یه عبه که( کان مژوویه و ڕووداوه گه ر به سه به

مـاو نـاکـۆک ڕی بــبـنـه وپه پاساوی ئه و و بهلیمی ی سه وه نتیقی بیرکردنه ق ومه ڵ عه گه له

کرن،یاخـود پۆش ده رده کان په مرۆڤدا ڕاستیهنـگــی بــده ـوسـتـی ـبـژاردنـی هــه بـه هـه

ک پـچـرانـدنـی کان، وه ڕاستیه له وخۆگلکردنزوو ئـاره فلیمکدا و بـه له) ز ناحه( نکی دیمه م رووداوه رچونک بــت ئـه درت هه وده هه . ڕبکرت تپه )ناخۆشه(نـدو رمـه دیب وهونـه مانک ڕۆشنبیرو ئه رده سه

وت چـیـان کورد چـیـان نـه دارانی تمه سیاسهــه ــه ن ــی ل ــوس ــه ن ــه س ــاره ر ئ ــه م ک ــات ، سها پیشانگـاو نده کۆڕی شیعری وچه ها نده چهیان کتـبـیـان ڤای سیاسیان سازدا ،ده رنه که

ــوســی ــه. . . ! ن ــه ب ــره وه م ئ ــ وا چ خیـی وتـوشـی مـاسـتـی مـه وستیان بۆته ههر رامـــبـــه بـــه ؟ولـــه. . ک بـــووه ـــه ســـتـــه بـــه

وشـیـروان بانی ونـه الل تاه کانی جه ئیعترافاته) وه کی قایـمـه ڕوویه به( ردووك هه فادا،که مستهخشـی تـاوانـبـارـتـی زمانـی خـۆیـان نـه وبهم نـجـامـدانـی ئـه ئـه ڕوو له کتریان خستۆته یه

؟)..نن بالیه(دا ، تاوانه

ی وه داو بـۆ دۆزیـنـه م پرسیارانـه می ئه وه لهویستانه هه م کانی ئه لوغزو نھنی و هۆکاره

ڕ کـانـی بـیـروبـاوه نو پانتاییه ب له ده ئمههــم و وه) یــی وه تــه ئــابــووی نــه( وپـیــرۆزی رستی ومپه ی قه شوناسنامه( یای به وخۆشخهوـدا ین لـه وبده رین و هه دا بگه) تی کوردایه ست بھنـیـن،وه ده کی دروست به نه وه شیکردهکـی یـه بـ نـمـونـه ش ده یـه لـه سـه م مه بۆ ئه . ڕوو ینه بخه سته رجه به

الل کـانـی جـه ی ئیعترافاته دوای بوبونه دوابه نومـیـدیـاو ،له فا وشیروان مسته بانی ونه تاه

) تـوانـا عـوسـمـان( کانی کوردستاندا، رۆژنامههـاووتـی ی ری پشووی ڕۆژنـامـه رنوسه سه

ژــر وتــارــکــی لــه17.01.2009ڕۆژی بـانـی و ی تـاـه کـه ڕاپـۆرتـه( ناونـیـشـانـی

ر سـه لـه) فـادا وشیروان مستـه ی نه که مه وه ، وتیـایـدا وه بوکردۆته مان ڕۆژنامه سایتی هه

لــه و تــۆــژه ــوســتــی ئــه ڕۆشــنــی هــه بــه خـاتـه ناسیونالیستی کـورد ده) ڕۆشنبیرانی(

تــک بــت ر قـیـمـه هـه وێ به یانه ده ڕوو که سـیـاسـی یـه م سـکـانـداـه هـيـــن ئـه نه

کـانـی فـه لـه ر مـه سه بخاته کی دیکه قورسایه تـی لـه ی کـوردایـه وه تاوانبارـتـی بـزووتـنـه

ر سـه کی خراپیش بخاتـه ریه ڕابردووداو کارگهیـدا تـوانـا کـه وتـاره ئسـتـادا ،لـه زعیان له وه

و کـی دبـلـۆمـاسـیـانـه نگریه الیه( عوسمان وبه) ی گــۆران وه بــزوتــنــه لــه وه رمــنــۆکــانــه شــه

بـانـی کـانـی تـاـه قسـه ته به هه{ تی نوسیوهکــتـی ملمالنکـانـی نــوان یـه له که یه قه ئه

کـانــی ــبـژاردنـه رۆژگـاری هـه لــه وگـۆران،کـهری بـه ره بـه لـه نگه و ڕه داوه ریھه سه25.07

نی تـونـدتـر کانی عراقیشدا ،دیمه بژاردنه ههدا، درـژه هـا لـه روه هه} . . ، . ببینت وه خۆیه بهــ ده }ــه ــه ،ده وه25.07 ل ــر رک ــت ــی وت ئ

ــه ــه روه ســه ب ــشــووه ری ــ ــی پ ــان ــا وه ک ــی دونر نـگـده ی ئـومــدی ده وه نـاکـرـت،ئـه ئیداره

ک دوـنـ ، نـه کـات،ئــسـتـایـه ده ئاراستـه} رابـردوو لـه جیاوازه ینیک که سبه چاوبرن لهکــانــی ب وئــیــکــتـشــافــاتــه جـایــه عــه بـبــیــنــه

دونـیـا ( ناڕازی ناسیونالیـسـت،) ڕۆشنبیری ( ــه ــه ه ــای ــت ــس ــ ــه ر ئ ــردوو ی ــه و راب ــان کسم لـمـانـدنـی ئـه ؟؟ بۆ زیاتر سـه) ! . . هیچ به

وام رده توانا عوسمـان بـه سیاسیه تیۆریی یهرباسی مــژووی سه دته یه م شوه بت به ده

حزابی ناسیونالیـسـتـی و ئه وه سیاسی بزووتنه وه مــژوونـاسـیـیـه زانسـتـی لـه ئمه{ کورد

ر سـه یـن بـه مـۆ بـه نـاآـرـت ئـه فربوین آه ئــسـتـاش رابـردوو آـانـی پوانه و به دوندا

و مـومـكـن مـكـی بت چـه ده بپوین، چونكهو وتـن رآـه و سـه وت سـتـكـه و ده حـیـل موستـهتـانـدا مـیـلـلـه بـاتـی نـاو خـه ، لـه. . . . شكـتو خۆیدا بـبـیـنـیـن ی آه مژووییه چوارچوه له

ی و توندوتیژیـیـه ناآرت ئه بۆ نمونه. بپوین آــتـی ك یـه وه شتاآان هزـكـی هه سانی

آـداریـدا چـه ڕی شه له ، آه تی شاخ نواندویه لهو آلتوری پوانه عس، به به ڵ رژمی گه له بووهیـن بـكـه بـه مۆ، موحـاسـه ئه آانی خالقییه ئه .}تاد ....و

نـد سـاتــکـیـش بــت دا بـا بـۆ چـه ئالرهــه هــه ــوســت ــه ــکــه ی ــه ک ب ــوا ب ــن و ب م ی

تـوانـا ) مژوونـاسـی( بھنین له یه وه شیکردنهو وه مان لکـدانـه هه عوسماندا،بابپرسین ئایا به

بـه ر بیانۆ ناکرت ناسيونالـیـسـیـتــکـی سـه بـۆچـی وه یی بپرست ئـه ی عروبه وه بزووتنه

؟،خـۆ . . کـرـن عـس دادگـایـی ده رانی بـه سه دا بوون دژ به) یی وه ته نه( ڕی شه وانیش له ئه؟ وه ئـایـا ) . . کانی ئران داگیرکاری فورسه( آــتـی یه{ ی تدا ده که نوسینه ر تۆ له گه ئه

ونــكـی و خـه بـوه آـداری چـه آی یه وه بزوتنهو تـونـدوتـیـژ آـی یه وه ، آاردانه بوه سیاسی هه

عـس بـه ی فـاشـیـیـانـه واقعــكـی وی توندڕه آورد آداری چه ی وه و بزوتنه آتی و یه. . . . بوو، وه آـانـیـشـه و ئـیـسـالمـیـه و شیوعی پارتی به

وری ده لــه بــووه ی خــــــیــك نــه وه آــۆبــونــه گروپــك ی وه ، گردبونه موكداری آی یه آشه آـی و نـاآـۆآـیـیـه تـی ر دوژمنایه سه له بووه نهف، ره و شـه ژن ی لـه سـه ر مـه سه خالقی له ئهو قاچـاخـچـی تاقمكی شی رآه و سه رپچی سه

و رگــرتــن وه بــۆ گــومــرگ بــوه رێ گــریــش نــهــه ــه س ــه ران ــه س ــدن، ب ــه ن ــو ئ ــك ــزه ــ م هو ون و خه و دروشم سیاسی بووه آی یه وه بزوتنهو ك چـه دیھـنـانـیـشـی و بۆ به بوه هه ئومدیــن شــه ــان ڕو آــوشــت ــوســت ــژی و و دان ــو وتی کرێ بــیـن ئـه یشدا ده لره} آارهناوه به

ــه خــۆ ده ــه و ــی ب ــال ( عســيــش ت ســۆشــیئـولـف ( بـوون و سـویـد نـه) کـانـی دیموکراته

و ؟؟،وئـه. . بـوو ۆکـیـان نـه ر یـش سـه) پامـا ون دروشـم وخـه( ولی خـۆت قه یش به ڕژمه

و ك چـه دیھنانیشی و بۆ به بووه وئومدی ههــن شــه ــان ڕو آــوشــت ــوســت ــژی و و دان ــو وتر تــۆ لــه گــه هــا ئــه روه ،هــه) آــارهــــنــاوه بــه

{ ـ ی کــتـی ده مــژووی یـه ستایشتدا بهو بـات خـه بـه خـۆی آـاتـی ی وه ناآـرـت ئـه

رآـــــی و ئـــــه مــــــــــژووی تـــــی روره زه سـفـكـرابــت، مـلـمـالنــكـانـی وه نیشتمـانـی

وـنـای خسـی شـه و تاوانـی ك آوشتن وه مۆ ئهخشـی نـه وه و ڕـگـایـه نـیـازی لـه وبه} بكات

کــتـی نـیـشـتـمـانـی رانی یه ی سه تاوانبارانه وه ه) ی نـاو گـۆران کـه گرووپـه( کوردستان به

ی وه ئـه( کی ب ی خه یت و به پۆشبکه رده پهیـری ئــسـتـا دوارۆژ سـه چوو چوو،بائمـه

نـوسـی ڕاستـی ژیـان وچـاره رێ به ،ئه) ین بکه گـیـانـیـان زار ئینسانی بگوناه که دان هه سهسـانـایـی قوربانی، ئاوها بـه ستداو کرانه ده لهک موسمانک ند درکدا وه دی چه قه نو ولهــکــه ده ــه ی ــت ــه( ی ــه ق ــی ری خــه ده زاو ق ــات ب

بـۆ بیانۆت چی یـه ی باشه ؟ ئه) تی کوردایه

مــژووی ژده ساڵ له هه18) کانی مه رده سه( ی وه م بــزووتــنــه ئــه تــاوانــبــارــتــی پــ لــهوسـاش وئــسـتـاش ؟ئایـا ئـه. . دا تیه کوردایه

س زاران که کوشتنی هه ، وه) رینه راپه( پاش ولهس دان کـه ری ناوخۆ و تیرۆرکردنی سـه شه لهشـکـری بـۆ موخالفینی سیاسی و پـشـلـه لهعس وپاسـداری ئــران س جمھوری به ره حه(

زاران وکـوشـتـنـی هـه) ی تورکیـا ندرمه وجهالی ،هشتا لـه ها تاوانی دیکه نده ت وچه ئافره)رکی نیشتمانی تی مژوویی وئه روره زه( تۆ ؟.. یه مــژوو بۆ وانه شیکردنه م جۆره ڕاستیدا ئه له

ت ونـادروسـت قـه وناکردنکـی سـه له جگهــاســه ــن ــ ــت پ ــر ــاک ــه ن ــکــه ی ــۆ کــی دی ی ب

مــژوو ( وێ تیۆری یه ی ده وه یدابکرت،ئه پهم داتـاشــت وبـه) ی خۆت باس بـکـه د به

وـی هه له وه ڕوو،ئه کان بخاته راستیه یه شوهری بـواری هـونـه لـه دایـه داهنانــکـی تـازه

. الڕبردندا کاری وبه واشه چه ، یه) زاجی مه( وه م لکدانه ی ئه وانه پچه به

، کـه یـه وه ئـه ی دروست و زانستیانه پناسهو گـرـدراوه سـتـه کـی وابـه یـه مـژوو دیـارده

گـیـی و سـتـه یـوه کی پـه یه وپۆسه وه که یه بهو مــی دوــنــــیــه رهــه بــه مــۆ ،ئــه وامــه رده بــه .کات مۆ دروستیده ینش ئه سبه

مـۆدا تـی لـه ی کـوردایـه وه کاتک بـزووتـنـهمی شاخـی رده دون ی سه) کانی ریه روه سه(

ـــکـــی کـــوردســـتـــانـــدا رخـــه ســـه بـــهبـ مۆ ده ش ئه مان شوه هه ،به وه فرۆشته ده

ربـۆیـه ، هـه وه کانی دونی ی بداته ه هه باجی ی که نانه ت و حزب والیه و حکومه م ئه رجه سهر هـه عراق وئران وکـوردسـتـانـدا و بـه وا له له بووه یان هه خشکی تاوانبارانه ک نه یه شوه

و ڕووداوه وئـه بـجـه ه روودای کیمیابارانی هه مــژووی سـیـاسـی لـه ی دیـکـه زنانه دتهوـتـی کی نــوده دادگایه ب له دا ده که ناوچه . وه بکرنه وه ڕوی لپرسینه ندا ڕووبه وبالیه

ساتی کیمیابارانی بوانینه کاره یه و پوانه ر به گه ئه! عسیش ب تاوانن رانی به وا سه بجه ئه ه هه


31/1/2010) 45( ژماره

ماڵ علی شه[email protected]

ه قسه ک له وه ری ـب دار وباسی هاوڕييانی ـت ـشه دا هاتووه يه م گۆشه له ه ، ـب اـم ی رـن ايەـک ـي ی دـن

ه هه باشتر له ـک الـي ه ند دا ـب ۆـي ی ـخ ۆی ـن ـهــشــی گــۆڕانــی جــۆراوجــۆر لــه هــاتــنــه پــويستی به کۆمه ۆڕ ستکاری ده گادا، پ ـوـگ و ئاه نگاوی يه هه که م ئاشکرايه به. يه هه ه ـک م ـل

ــوگــۆڕه پــرۆســه دا، رنــامــه بــه کــان لــه ی ئــاـــی ـــکـــردن ـــاري ـــوگـــۆڕه ری وهـــه جـــهدي ـــا ئ

گای عيراق . و کوردستانە فرەاليەنەکانی کۆمەوان په ماوه له ی که وه ئه ه سه ی ن م ندکردنی ـئه يه رنامه به ا ـل سـت ره ی ئ ـگ ۆـن ه ـک ه ی ـي ی ـک ـم

، مه رده م سه تاکو ئه 1998 کۆتايی له وه حزبهی لە بە تايبەت لە دوای جەـنگ ارـي رـک ـي و داـگ

ه ٢٠٠٣ ـيک ـل اـت ـراو دراـم گۆڕانی زۆر ـخه بارودۆخی سياسی عيراق داو ـل اـن ـت و کوردـس

م کــانــی ئــه ســيــاســيــه زراوه فــۆرمــی دامــه ه دا هاتۆته گايانه کۆمه ـي ـت ۆڕ، ڕاـس ه ـگ ه ـک ـک

ويستی به ه وه ئه. چاوی تيژ نييه بينينی پ ی ـکو ری ئــه وهــه ديــاريــکــردنــی جــه گــرنــگــه

وانه و هه و ئه گۆڕانکاريانه ه ورازو نش و ، وـئو ئــه کــه يــه و کــارئــاســانــيــانــه خــتــی کــارســه

ه ه ده گۆڕانکارياـن ـخ اـن ه ـي ه ـن ی م ڕه رده ـب وـتکاريی .شۆڕشی کر

ـــوەيەکـــی گشـــتـــی پـــرۆســـه ی ديـــارە بە شـــه ـن ان لە بــواری وه دۆزـي تــيەـک ی ڕاـس يـــن اـس و ـن

يەتيدا به ه هه ر له کۆمە ـک ـم ـت ه ر ـش وـم ـک ـحه وه به ال ـل ــکی فەـع کەر ی کە ئينسان وەک ـب

وه که ، له کو ـکی و له وه چ خا ن گاوشو چ جه وه تيه يه کۆمه اـم ه ـه ـم ه ـل ڵ دەوروبەری ـگات تی خۆيدا ده يه کۆمه اس بە . ـک ـک ـب اـت ـک

ايە، ـگ وگۆڕەکانی کۆمە دياريکراوی لەسەر ئانه ئه گاوشو ه حوکم ده و ج ات ـک ه ـک م ـچی ـل

وگۆڕانه ه و ده خداره دا بايه ئا داـن ــک ی وه ـب ـلمــتــر و چــی کــه يــن ر بــکــه ســه زۆرتــری لــه

ڵ گــه نــد لــه يــوه پــه بــ لــه و ده خــداره بــايــهوگۆڕه ه ئا ـگ ــب ی ت ن کانی تردا ل ه . ـي ا روه ـه ـه

ه ئه ــن و اوـش ـگ ه و ج ۆـم ه ـک ه ـي ـي ـوه ـت ی ی ـلين ده ه سته به و مه و ئه جو ـن ه ڕه ـب ـي ه ـت ـن ی ی ـموگۆڕه کات که دياريده وه ين ئه که ده ه ئا ان ـل ـک

کدا ببينين ييه وه و بناسينه چ ئاست ک و تاچ قوکدانه له .کانماندا ڕۆبچين وه ل

ه بۆ نموونه ـک ـک ـت ـس ـي ه ، فيميـن ن ـل رـي ـت اـک ـچه کی بنده ڕوانگه له نگه تدا ڕه حا وه سته ی ژن

ه بۆ کۆمه ارـي ـک ۆڕاـن او ـگ واـن ــگ ی ـب اـن و ـکــشــه نــديــه يــوه و پــه تــی بــۆ ئــه ڕه ی بــنــه کــــنــده ــو کــۆمــه ريــه جــ ــت، کــانــی نــ ــگــا بــوگۆڕه ه کانی عيراق ئا اوه و کوردستان ـل ی ـم

ـــی ڕابـــردوو هـــه 12 تـــا 10 م ر لـــه ســـات وه يه ڕوانگه ن سته رجه به نگه و ڕه دەبين رـي ـتزبوونی پياوساالری و به بۆ ئه ديارده ت ه و ب

کدانه ئه له ات وه نجامی ل ـک دا ئەوە دەستنيشان ـبه به که ـت اـک اـسی ـف ـي زبوونی ئيسالمی ـس ری هه ده بگات که وه نجام به ره و سه تيه ڕه بنه ت ـل بــکــی تــايــبــه يــدا بــه کــه رنــامــه بــه ت بــۆ نــده م ڕه ی ئه وه نگاربوونه ره به ات وـت ـک ادـب . زـيت که ها ده روه هه ه کر ـک ـک ه ـس ه ـم ه ـس ی ـلم لــه ی کــورده لــه ســه تــی بــۆی مــه ڕه بــنــه

ه وه يه ڕوانگه ارـي ـک ۆڕاـن ـت ـگ ـن ـي ـب ان ـب ه ـک و ـبن ئه ت که وه وه شو ـوان يوه په چی له ب ندی ـن

دی تی ناوه سه ده ۆڕاوه ـن دا ـگ اـن ـت وردـس و و ـکه هه رۆـس ه موو ـپ ردـن رـک ـي ه وه ی ـب ه ی ـئ م و ـلت دا قه يدانه مه ن ـشی تيس بم ـي ريەـک و ئەنجامگـي

م انەی کە وە اـم ت لەو نەخشەو بەرـن بريتی بوگۆڕانە دەدەنەوە .بەم ئا

کی سياسی، چ ڕاست يان چه پ، که بۆ گروپ

ـژه وه مانه ه و در ـی دان ـب ا ۆی ـخ ی ـخ ووـن ـبکردنه ده کدانه ستپ ی ی قووڵ وه ، ل ووـن و ڕۆـچ

دا بــۆ ديــاريــکــرنــی وه شــيــکــردنــه زيــاتــر لــه ناسه کان ری ديارده وهه جه ده وه ڕه کردنی و پ ـن

ربيناييه ه وه و ڕه ئه —وگۆڕ کانی ئاڵ ژ داـن ی ـنـن ييه ڕۆژانه داته موشاهه له که ر ـن ـي و کاندا ناـب

ه ک له يه پرۆسه ه وه شيکردـن داـن ــک ۆ وه و ـل ـبتە ـويـس ـت —ناسينيان پ ر ـي اـگ د وەرـن و بە هەـن

گــرنــگ ئەوەيە کە گــروپــی نــاوبــراو قســەی ـــــت ــــ ــــۆی هەـب ــــگە ڕۆژانەی ـخ و ڕەـن

ەتی کە زۆرتر سروشتی شيکردنەوەيەکی ڕواانەی هەيە بەس امەگەرـي ــکی ڕۆژـن ڕيپۆرتاـج

ت ی کە . ب يەـت ۆمە نەوەيەکی ـک م بۆ جوو بەـيەوە ی ئەـس يەـت ۆمە ی ـک ــک ـن ـي لە ڕوانگەی ـچ

ـجی ئاڵ اـن اـم ، بە ـئ ــن ـگ ـن ـدەـس ان هە ۆڕەـک وـگاندن خ ۆ هە ـزی گەورە ـب ردنەوەی ـه ۆـک و ـک

ه ـي نەڕەـت ۆڕی ـب ـوـگ ا ـتە وه ئەنجامدانی ـئ ـب اـت ـهی ڕه ـن ـت يەو دـي ـي از ـن ارـس ده وه مەيدان ئەمە ـک ـن

ربيناييه . ياتيه کان حه ژو عيراق لە دەيەی کانی کوردستان گۆڕانکاريه

نــديــن مــانــاش و چــه نــن اليــه ڕابــردوودا فــره مه ی که وه خشن، ئه به ده ن چۆن ده ئ ـي ـن ـي ـب و ياـن

ه که چۆن مانايان ده ـن ه وه ـي ه ـه ـل ه ـر اوه ره ـس ـتويسته ه يوه په پ ـت ه ـس ـي اـه ه ی ـم ــم ی ـئ ک وه ـت

ـت ڕه ی ـب ارـي ــک ر ی ـک ـت ـس ـي ۆـن ۆـم ی ـک ــک . وـتــکــاريــی لە کــوردســتــان و کــۆمــۆنــيــزمــی کــراتەوە ت خۆی ئاپدەيت بـک و عيراقدا، گەر بيەو

نەوەيەک وو مانايەک بە بوونی خۆی وەک ـجــويســتــی بەوەيە کە يەکەم بــبــه ــت، پــ لە / خشــ

ه ارەوە، ـل ــک ر ه ڕوانگەی چينی ـک ـگ ی ڕواـنه وه رژه به ی ـئ ـي ـت ـس ه ندی سۆشيالـي ـن ـي و وه و ـچرپاکردنی رجی به ومه ل ستی ناسينی هه به مه به

ــکــار يــه شــۆڕشــی کــۆمــه تــی چــيــنــی کــره ر وروبه ده ارـي ـک ه و گۆڕاـن داـت ـب ــک ان ـل و وه ـک

ــتەوە ــوگــۆڕەکــان بــنــاســ ڕەوەنــدە / و دووەم ئــاربيناييەکانی ئەو گۆڕانکاريانەی کە لە زۆر ژ

يەتــی اليەنــی ســيــاســی و ئــابــووری و کــۆمەات ـک ت دەستنيشان ـب و دەرکەوتەکانيان دەبينر

لەسەر ئەو بنەمايەش هەم لە شيوازەکانی کاری ۆڕ ـوـگ ا خۆيداو هەم لە بەرنامەو نەخشەکانيدا ـئ

ت ن کبه ان لە باس لەسه . پ ــن ـه ـک وگۆڕ پ ر ئات وەيەدا بکر ويستە لەم چوارچ .بەرنامەدا پ

ن رـي ورـت و من لەم باسەمدا کە هەوڵ دەدەم بە ـکای ئەوەی ـپ ين بينووسم، و ترين دەرب چ

و لەســەر ئەو مــيــتــۆدەی ســەرەوە دادەگــرم داوادەکەم هــاوڕيــيــانــی تــريــش بە دەســتــيەوە انەوە ۆڕەـک ـوـگ ا بگرن، هەوڵ دەدەم لە بابەت ـئردنەوە بە م بيرـک بۆچوونی خۆم، کە ناوی دەن

بــيــرکــردنەوە بە . دەنــگــی بەرز، بەيــان بــکەم ان ـب ـزەـک دەنگی بەرز مانای ئەوە نييە کە ـت

ان پشتيوانيەکی فيکری کدانەوەی قووڵ بەـي و لانە لە گايەوە کە ئەم بۆچووـن م لەو ج بکەم، بەکدانەوە باوەکانی کی گرنگی خۆياندا لە ل بەشی ارـي ــک ر ی ـک زـم ـي ۆـن ۆـم نەوەی ـک وو او ـج ـن

و کــوردســتــان ومەرجــی عــيــراق لەســەر هەل اری ـک ـت ی دەـس ابەـت ـت هەم ـب ر جياوازن، دەـک

ـــويســـتـــيـــان بە وردکـــردنەوەو بـــن و هەم پـــــشــانــی پەرەپــيــدانــی زيــاتــر لــه بــواری دەرکــ

ت رنامه و به ئەحکامی عەمەلی .ييدا هەب

و کوردستاندا چی گۆڕاوە؟ ل عیراقتــی ئــيــســتــيــبــدادی بەعــس ڕوخــانــی دەســەنــاونــيــشــانــی ئەو گــۆڕانە گەورەيەيە کە لە

م ٢٠٠٣ئەنــجــامــی جەنــگــی ڕويــداوە، بەــتەوە ــنــر ئەوەی کە ئەم گــۆڕانە چــۆن دەخــوـدا و ۆی لە ـک ـنەر ـخ پەيوەستەی ئەوەيە کە خو

ی . وەستاوە ـت ـس ـي اـل ـي ۆـش ی ـس لە ڕوانگەی ڕەوـتی کەوتەوەکاـن شهاتەو ل کارەوە ئەم پ چينی کرــوان ــت لەبەر ڕۆشــنــايــی پەيــوەنــدی نــ دەبــ

دا لە چينەکان ـي ايەـت ـن ـي ـی ـچ الـن ـم ـل و لە سياقی ـمــتەوە ــنــر ئەوەی کە ڕوخــانــی . عــيــراق بــخــو

تی بەعس بۆ هەر کەس ـک چ دەسە ـز و ـهدی وەـن کی گەورەيدا پەـي مانايەکی هەيە لە اليەنتــی بەعــس لە بەوەوە هەيە کە خــودی دەســەدی اليەن ئەوانەوە چۆن مانا دەکرايەوە، پەيوەـن

داد ـب ـي ـت ـس ـي ـوان ـئ ۆن ن ی بەـعس ـچ ـت ە و دەـســرا ـــن ـــي ــانەی کە . دەـب ــوون ئەو اليەـن کەم نەـب

تەری اـک اوەو ـف ەرـچ ان بە ـس ـي تی بەعـس دەسە

ی اـن ۆيە ڕوـخ بوونی ئيستيبداد دەزانی، هەر ـبــگــايەک بــووايــه وەک بەعســيــش بە هەر ڕ

ـــنـــرا ـــي ـــداد دەب ـــب ـــي ـــيـــســـت بـــۆ ئەو . کـــۆتـــايـــی ئــشــەی گەورەی " ديــمــوکــراتــخــوازانە " ، کە کــ

ی رەـي ی ـف زم ( عيراقيان بە نەبووـن ـي وراـل ـل لە ) ـپی اـي ۆـت ا، ـک دا دادەـن راـق ـي ی ـع ـم اـک تی ـح دەسە

تــی ڕەهــای حــزبــی بەعــس و هــاتــنــی دەســەــهــاتــنــی ــن مــژدەی هە شــەخســی صــەدام حســ

و خۆری ديموکراسی ازادی ـب هەر بەو . و و ـئ ســەرەڕای هەر ٢٠٠٣مــانــايەش جەنــگــی

ورال ـل ــکی ـپ تەـم ـس ـي ی ـس اـن اـم ـک، ـم و تاواـنو بــوو لە عــيــراقــدا ) المەرکەزی( نەنــاوەنــدی

اش ـت ــس ا ـئ کردن بوو، و ـت شايانی پشتيوانی ل .وان هەر وايە الی ئه

ی ايەـک اـن ار ـم ــک ر ی ـک ـن ـي م ئيستيبداد بۆ ـچ بەـــوان تـــری هەبـــووەو هەيە ـــ ـــوەنـــدی ن و پەي

تی بەعس ر دەسە ــکی ـت ۆر و ئيستيبداديش ـجتەوە کدەدر ی . ل ـن ـي ۆ ـچ جەوهەری ئيستيبداد ـب

ـبەشــکــردنــی ئەم چــيــنەو ــکــار بەمــانــای بــ ر ـکش ی لە جەماوەری زەحمەتک ـت و بندەست بەگـش

کخستن و مافە سەرەتاييەکانی خۆی؛ واتە خۆڕازادانەيە ی ـئ ـن ـي داد . ناڕەزايەتی دەرب ـب ـي ـت ـس ـي ـئ

اـسی ـي دی ـس وەـن ی پەـي ـن کخسـت ک لە ڕ شيوازار ـک وان کر ەت بە ن رـس ۆرژوازيە، کە ـف و ـباری سەرمايەداری ۆرژوا دەدا کە ـک و چينی ـب

ۆ فەراهەم هەرزان ـگی ـب کاری ـب دەـن و کرت تی بەعس . ب ـيش ئەو دەسە ــن و صەدام حس

ــوازە لە پەيــوەنــدی ئــامــرازە بــوو کە ئەم شــشتەوە دادەسەپاند ـپەردە لە سه. و دەيه رکوتی ب

تەيەک لە انەی دەـس ەـق عيراقدا کردەوەيەکی دک نەبووەو ملهوڕان بە سەرکردەيی تاوانکار

ـت ( نييە ەتدا وابووـب و ) ئەگەرچی لە ڕوا ــک ، بەــۆ ــت ـب ـــويـس ــ ــی ـپ ـت ــە ــی دەـس ــــک ــواز ـــي ـش

ــنــان ــنــانەوەی بەرهەمــهــ و دووبــارە بەرهەمــهــــکــدا کە ئەو پــرۆســەيە تــ ســەرمــايەداريە لە و

ــويســتــی بــه ــکــاری پــ ــکــی کــر بــوونــی چــيــنــــبەشــکــراو لە ســەرکــوتــکــراوو بــ مــاف و بــ

ازادی هەيە ی بەـعس . سادەترين ـئ ــم ئەوە ڕژو ــک وو، بە داد ـب ـب ـي ـت ـس نەبوو کە سەرچاوەی ئـيــداويســتــيەکــانــی ئەوە ئــيــســتــيــبــداد بــوو، و پــ

پەردە سەرمايەداری بە ئيستيبدادو سه رکوتی بار ەرـک نە ـس اـت نەی ـه ـي انەوەی بوو کە زەـم و ـممی بەعسی فەراهەم کردبوو .ڕژ

م ــاوە، بە ــس نەـم ــی بەـع ـت ــە ۆ دەـس ــ ئەـموت ەرـک ی بە ـس ويسـت شتا پ و سەرمايەداری ه

ی ئيستيبداد هەيە ۆڕاـن ەرەڕای ـگ و هەر بۆيە ـسم لە فــۆرمــی بــه عســيــانەی ئــيــســتــيــبــداد، بە

تەدا ڕوانــــگەی ســــەرمــــايەداريەوە لەم وی سەرکوت ۆرـم کخراو دەب لە ـف مافی ڕ و ب

ـــدات ـــژە بە خـــۆی ب ـــردا در ـــرە، . ت ـــ ـــا ئ تــکــاريــيەکــان ــکــدانەوەی کــۆمــۆنــيــســتە کــر لــ

. وزۆر وەک يەکەو بە دەگــمەن جــيــاوازە کەمم سەبارەت بەوەی ئەنجامەکانی ئەم کۆتايی بەدانەوەی ــک هاتنەی ئيستيبدادی بەعس چييە، ل پ

راو ئاشکرا وتراو يان به به( باو ـي لە ) گريمانـگدا ئەوەيە، کە هەل و کۆمۆنيستەکاـن ومەرـجی ن

ا هەل ـت ــس نەوەيە ئ ـت واـس ـمە لە ومەرـجی ـگ و ـئداددا ـب ـي ـت ـس ـي ـوان دوو ـئ اوـسی ـن عيراقدا لە ـپ

ی . دەژين ــک ـت ە ر لە دەـس ــکی ـت گوايە فۆرمەدايە ناوەندی ۆـس ا لە ـب اـس و ئەگەر و صەددام ـئ

ـتەوە دۆـخی ـچ ەتی عيراق ـب ت دەو يار واب بی ـنەرايەـت و ک کە ـن ەت ئاسايی خۆی وەک دەوات، ـک راق ـب ـي بەرژەوەنديەکانی بۆرژوازی ـع

ـت کە هەل راق بەرەو ئەوە دەـچ ـي ومەرجی ـعـــوەی بەعـــس، واتە ـــکـــی هـــاوشـــ ـــ ت دەســـەان ـوەی هەـم ز لەـش کی ناوەنديی بەه ت دەسەتە کايەوە، کە من هەرەمە نوکتيژەکەی بەعس ب

وانينە بە دروست نازانم . ئەم تــمــی صــەددامــدا کــۆتــايــی ئەوەی لەگەڵ ڕژتــی نــاســيــۆنــالــيــزمــی هــاتــووە، تەنــهــا دەســەۆرمە و ئەو ـف ــک ووە، بە ميليتانتی عەرەب نەـب

ــژايــی -هەرەمــيە نــاوەنــديەش بــووە کە بە درەتــی عــيــراق لەســەر ــی دەو ــژووی نــو مــ

ـــووە ـــارـب ـــردنەوەی ئەو . ـک ــــک ـــۆ ڕەـت ـــن ـب ـموانينه ی سه پ له ی که ت ـت ـداويـس ر ئەگەرو ـپکی ناوه سه ی ده وه سازدانه ه ت ه ندی ـب ـز ـل ـهکــانــی يــاتــيــه حــه نــديــه وه رژه ی بــه ڕوانــگــه

نەی داده وه بۆرژوازی عيراقه ا ت، ئەم ـخ گر

ه : دەکەم خوارەوە فۆرمۆی / ١ ــک ـت ە ـی وايە دەـس ئەو بۆچوونەی کە ـپ

ی بە ـت ـتەوە، پـش ـز دروـست دەـب ناوەندی بەهــکــدانەوەيەکــی بــابەتــی نەبەســتــووە . هــيــچ لــ

ی ئەو ـت ـش ــپ ا ۆ ـپ تە ـب ی بەرجەـس ـت ت فاـک ناتوانتەوە ن شبينيەی خۆی به ت . پ بۆ نموونە ناتوان

ۆرژوازی ــکی ـب ـز ک يان ه تواناييەکانی باازدانەوەی چ ناسيۆناليـست ۆ ـس ی ـب ـن اـي و چ ـئ

ان ـش ـي ز لە عيراقدا ـن کی ناوەندی بەه ت دەسە . بداتچ / ٢ کدانەوەکانی خۆيدا، هـي ئەو بۆچوونە لە ل

ک بۆ فاکتەرە ناوچەيی ان حيساب يەـک و و جيهاـنــوگــۆڕەکــانــی ئەم ســەردەمە نــاکــات و ئەو ئــا

ی ئەو ـن رـت ــگ ـک ڕاستيە فەرامۆش دەکات کە ـشوو، م ـب اـک تە ناوەنديەی کە لە عيراقدا ـح دەسەراق ـي تەنها زادەی هاوسەنگيە ناوخۆييەکانی ـع

ــکــو لە هەل ــکــی تــايــبەتــی نەبــوو، بە ومەرجـــک لە جيهانی وو کە گەـل ـب اـت ـه ـک و ناوچەييدا پ

وگۆڕيان بەسەردا هاتووە .فاکتەرەکانی ئاا ئەو بۆچوونە بەوەی کە هەل/ ٣ سـت ومەرجی ئ

ــت بە ڕاگــوزەر ــت، نــاتــوانــ و کــاتــی دەزانـــــمە ـــۆی لەگەڵ ئەو وەهــ ـــووری خــ ـــنــ ســ

بژاردن " ديموکراسيانەی" زم کە هە ـي وراـل ـل و ـپـت، بە ناکۆک لەگەڵ سەرکوت مافيدا دەزان و ب

ی . دياری بکات ووـن ەت بە ـب ـی دەو ـ وەک ـببژاردن ـت هە واـن اـت ی ـن زـب رەـح ی ـف و سيستەـم

ه ــپ ی ـب وـت ەرـک ی ـس دـن ی رده ئامرازی داسەپاـنــت، ــکــار بــ بــۆرژوازی لە دژی چــيــنــی کــر

ـت هەربۆيە ڕاگوزەر اـب ـژەی ـن يەو در اـت . و ـکت له روانينە ناتوان ۆ وه ئەو ت ات، کە ـب ـگ ــب ـت

ه سه ــپ ۆرژوازی رده رکوتی ـب يە ـب ـي مەرج ـنــز ــکــی نــاوەنــدی بەهــ تــ ــويســتــی بە دەســە پــ

ت ی ده می فره و سيسته هەب زـب ـي ه ـح ـت ـل واـن ـت ئــاشــکــرا و بــه مــان کــاتــدا ئــيــســتــيــبــدادی هــهت رانه رکوتگه سه . بستای عيراق بەم چەند / ٤ ەتی ئ ئەوەی کە دەو

ــت دەســتەيــی و مــلــمــالنــ نــاوخــۆيــيە نــاتــوانــت لە عيراق، کی ئاسايی بۆرجوازی ب ەت دەوــت کە ــکــدانەوەيە بــبەســتــ ڕەنــگە پشــت بەو لــی ـت ـويـس پەرەگرتنی ئابووری سەرمايەداری ـپ

کی يەکخراوی گەورە هەيە و ئەمەش بە بازاڕت ــە ــی دەـس ــووـن ــدی ـب ــاوەـن ـــک ـن ــۆر ـج

ــت ــگــای بــۆ . دەخــواز وانــيــنە جــ ــ ئەم تــی ەردەـم وگۆڕە ئابووريەکانی ـس گەيشتنی ئا ت

يزه ۆبا ی گ ــک ـتەوە، کە لە اليەـن اـب ا ـن ـي يشن ـتــکــی بــۆ بــازاڕی يەکــخــراوو خــۆيــدا بــايەخــتەکــان لە پــرۆســەی گەورەی نــاوخــۆی و

ـــابـــوری ســـه ـــنـــی ئ ـــدا رمـــايـــه پەرەگـــرت داريشتۆتەوە .نەه

راق لە ڕاستيدا ئەم هەل ـي ای ـع ـت ـس ومەرجەی ئان و ڕاگوزەر نييە کاتی انەـک ، بگرە هەموو نيـش

ــت و ئەم بەرەو ئەوە دەچــن کە دريــژەی دەبــدا هەيە راـق ـي ا لەـع ـت ــس ت کە ـئ فۆرمە لە دەسەی ـت ە اوی دەـس ـج وـن ــکی ـگ ـواز ت ـش دەتوان

ت ئيستيبداديانه ه . ی بۆرجوازی ب ه ـئ ۆرـم م ـفنەوە ده ی ناوخۆو تەقـي و کرێ سەرەڕای ملمالن

اوەدا بە ـژـم خاوبوونەوەی ناکۆکيەکان، لە درو تەقــيــنەوە هــاوســەنــگــيەکــی نــيــســبــی بــگــات

و تــونــدبــوونەوەو خــاوبــوونەوەی نــاونــاوەکــانی اـي اـس ی ـئ اردەيەـک ی ئەم ناکۆکيەکان دـي اـن ژـي

ت ت ب وازە لە دەسە لە دنيادا کەم نين ئەو . شــگــای دا لەجــ انەی کە بــۆرژوازی تــيــايــاـن ـت وــز، ســەرکــوتــی ــکــی نــاوەنــدی بەهــ تــ دەســەی ــک داد ـب ـي ـت کاريان لە ئيـس پەردەی چينی کر ب

.مارەکردووە) المەرکەزی(نەناوەندی ۆرە لە ئەفريقيا ی لەم ـج ەـت و ئاسيا چەندين دەو

ت لە ە ی دەـس کــردـن ان هەيە کە دابەـش ـي ووـن ـباڵ وان ـب اوی ن دا بەـن ۆرژوازـي ی ـب اـن ەـک و بەـش

نەرانی ئەتنيک ان نو ۆرەـک و مەزهەبە جۆراوـجەتە ــک دەکــات کە ئەو ســەرکــوتەی دەو کــار

گا دەيکەن ک ج زەکان لە هەند و ناوەنديە بەهوان ئەو باڵ انەدا دابەش کردوويانە، لە ن و بەـش

ــت تــی بــکــر و هەر يەکە لە مەودای دەســەکەن ادە ـب ـي را ـپ ـک اـش ی ـئ و بە خۆياندا سەرکوـت

ــگــای تــی نــاوەنــدی لە ڕ ەتــيــش دەســە ڕواـت ر ـک اری ـب ژاردنەوە دـي ـب ـمەکە بە هە و ڕژ

ت .ديموکرات بناسرــگــای ئەم شــيــوازە چ بە ڕەســمــی و لە ڕ

کی ئيداری و چ بە و سياسی نەناوەندی سيستەمگای ئەو ناوەندانەوە کە لەاليەن ناڕەسمی لە ڕ

ــژەرەوەکــانەوە بە ــک لە تــو پــيــاوە " هەنــدزەکانی لۆکاڵ ن" بەه ان ناودەبر ـي اـن و ئاماژەـک

و بــانــدە نــاوچەيــيەکــانە کە بە تــۆڕی مــافــيــايــی گای دام رازی لەج اـم ەت ـئ ی دەو اـن اـک و دەزـگ

ــدەنــگــکــردنــی نــاڕەزايەتــيە ســەرکــوت و بــــکــاريەکــانــن، خەريــکە هەنــگــاوبەهەنــگــاو کــرــگــای شــيــوازە کــۆنەکــانــی ئــيــســتــيــبــدادی جــ

ـتەوە ر ۆرژوازی دەـگ ی ـب ەـت لە . ناوەنديی دەوەتەکانی ئەفريقياوە کە زۆرجار هه کيان دەو ند

ـن، ر کشکاو ناودەـب ەتی ت بە نادروست بە دەون و هيندستان و پاکستان تاکو لوبنان ـي ـپ ـي ـل ـي و و ـف

تــانــی و ئەنــدەنــوســيــا تــايــلەنــد ــک لە و و گەلــەت ل، دەو ئەمريکای التين بۆ نموونە بەرازـي

ــــاو لە ــــی بەرـچ ــــــک ــــ " ئەرکە" لە بەـشــی ـــت ــاـس ــۆی لە ـئ ــی ـخ ــاـن ــگەريەـک ــوـت ــەرـک ـس

دو جۆراوجۆردا دەبورێ اـن داتە دەـست ـب و دەـي .دەستە ناوچەييەکان

انە بە ي و وازە ن ک کە ئەم شي ن ي وان تەتی ناوازە ت، دەو کشکاو دەزان يان ت

ەت لە ەی دەو اس ن ر لەوەی پ زۆرتت ه جه و له مارکسەوە وەربگر ردا بە وه

ک لە اليەن ن ی چي وت کی سەرک ئامرازت، قەرزاری اس ن ريەوە ب ی ت ک ن ي چر لە ەت زۆرت کی ڤيبەريە کە دەو وانين ت

يە رات روک ي ۆرمە ب فکخراوەکەيدا ڕ

ی رنامه به ت به تایبه ی ره وه ته آی دینایه

باشتر .ران ك بۆ خۆنه یه وه ڕوونكردنه

شتر حیزبـی می دووه ی آۆنگره آانی باسه آك له یه

آوردستان، چاآكردنـی آركاریی آۆمۆنیستیو ئـه ی پـ بـوو بـه ی وه و داڕشـتـنـه رنامـه به

دوایـدا ی یـه م دوو ده لـه آـه ی گۆڕانكاریانه، آـوردسـتـانـدا هـاتـووه ـگـای ر آۆمـه سه به آرـكـاریـی آۆمۆنیزمی ی رنامه به جۆرك آه به و بـگـرێ خـۆی لـه م ئـاـۆگـۆرانـه موو ئه هه

بـخـاتـه نوێ و پراتكی سیاسی آی یه ئاڕاسته آۆمۆنیـسـتـی ی وه بزوتنه سوڕاونی م هه رده به

ش ستـه به م مه بۆئه. آوردستان له وه آركارییهگادا ئاست آۆمه م له هه دا آه بیاری آۆنگره ن بۆچـوونـی سوڕاوان و خاوه نو هه م له و هه

دیـالـۆگ و رگـای مـانـدا ده آـه وه نو بزوتـنـهك یــه رپشــت تــا لــه ســه وبــاس بــخــاتــه قســه

ــازه ــون ــو ی ره م ــ ــه ت ــدا ئ ــه ری ــه و ب ــدان ی ن الـه گـه یـه چـاآـكـردن هـه پویستیان بـه آه

ی بـوآـراوه وه یـه م سـۆنـگـه لـه. وه بكـرـتـهبـدولـال عـه هـاوڕێ رشـتـی رپه سه ر به ئۆآتۆبه

رجـاره و هـه دانـاوه ی ره وه م تـه محمود، ئـهن هـاوڕـیـان و خـاوه آك لـه یه ڕاوبۆچوونی

دا بـوار ره وه م تـه لـه. وه آـاتـه ران بالوده زه نه هیوادارین یه وئازادانه مواندا آراوه م هه رده به له. وه بـبـیـتـه ئـوه رمی گه شداری به و ڕووی ره به

دا یـه م گـۆشـه ی لـه وه ئـه بـــیـن کـه ماوه عـبـیـر بـیـت لـه تـه رج نییه مه وه بیته بالودهئـی ره لـكـه ر، بـه تی حزب و ئۆآتۆبـه سیاسه

آـه یه وه تكاشمان ئه . آانیانه نه خاوهتی یبه ته رگـرتـنـی یـا وه آـانـتـان وه تـه بابـه بۆ ناردنی

م پیشنیارك سود لـه ودانی زانیاری رجۆره هه :ربگرن وه یه س ئیمه دره ئه

[email protected]

ی رنامه به ئاوگۆڕ له ت به باره سه دنیایکی باشتردا

م که شی یه به


31/1/2010) 45( ژماره

ت ن ي ت کە دەب ايەی دەزان و بەو دەزگانەی ي ز پراکتيزەکردنی شەرع وزۆری لە هردووە اوان ک ادا پ گ ۆمە ۆيە هەر ' . ک هەرب

ت کە کدا ڕوبەڕوو دەب ەت ک لەگەڵ دەو کاتەردا بەری بەس س ڤ اک ەيەی م اس ن ئەم پمەن تە سەر ئەو بيرەی کە حەت ناچەسپ دەکەو

ی ەت کات ت ئەم فۆرمەی دەو وزه دەب ر و ڕاگت کی ب ەت ی " و درەنگ يان زوو دەو و ئاساي

تەوە" موتەعاريف گای بگر .جکاريەکانی عيراق و کوردستان کۆمۆنيستە کر

ی هەل وزەر، لە جياتی ديتن ومەرجەکە بە ڕاگ

ی ات اب س خەنە حي ووە ئەمە ب کاتی ئەوەيان هاتدا اي ت س ۆرمەی ئ ەت لەم ف انەوە کە دەو خۆي

ار لەم گيرساوەتەوە ادي دەيەکی ن ن اي و ئ اک و تت ژەی دەب ايەش . شيوازەيدا در ان هەر بەم م

ن بە ۆ گەيشت ان ب جی خۆي ي رات ت تە س ويس پژن کە لە ايە داب نەم ت لەسەر ئەم ب دەسە

دی اوەن ی ن ک ەت ای دەو گ ی ج و هەڕەمدی اوەن ی نەن ک ەت بەر دەو لەبەرام

تە و تۆڕئاسادا وەستاون ) المەرکەزی( ويس و په ي اس ي ی ئەم تۆبۆگرافيە س مالن ل يەی م و ن

بگەن زی چينايەتی ت ايە ه نەم و لەسەر ئەو ب

خەن کب ان ڕي نەکەی خۆي ۆ شۆڕش چي و و بانە سازی بدەن وگۆڕی شۆڕشگ .ئا

کدانەوە و ديتنە ڕەنگدانەوەی ئاشکرايە کە ئەم لج ي رات ت واری س ک ب يک لەسەر گەل ت اک و ت

ت انەوە بەسەر زۆر دەب و سەرلەنوێ چاوگت ەلەدا دەخواز دا مەس وەيەش وارچ و لەم چ

ه گه ئه ه رچی ب ه ڕوا ت ک ار ب يش وا دي ته به وخۆی به ندی ڕاسته يوه په ام ه وه رن ي ي ، نتە لە م ب گومان ئەو به ويس وگۆڕەی کە پ ئا

ه ت دەک ر ک امەدا ب ه بەرن ت ر و ژيکدانه تيشک بەری ل و ناسينی سروشتی وه وس

ه ده ه سه و ده ت و ی حازری ل راق ت و عيدا ان ت وردس ی . ک ان ەک من هەوڵ دەدەم لە بەش

ەالنە ن ئەو مەس ري ت گ رن وودا لەسەر گ ات داهم ه و ڕه بدو دان گ ه وه ن ت ه ی ڕاس م وخۆی ئشنياريه وه يکدانه ی سه ده ت به باره م سه پ ت

ستای عيراق له ه سه ئ د ر ب ه ه ن ی ب ان ه ک ام رنی ئەگەری ستنيشان بکه ده ان ۆ وەالن م ب م، بە

رەدا ي م ل ی دەزان ويست ک بە پ يبوون بەدحام ک دابن .پەنجەی تەئکيد لەسەر خا

ۆرمی رەدا لەسەر ئەوەی کە ف داگرتنی من ل پوزەر ۆرجوازی ڕاگ ی ب ت ە ای دەس ست و ئ

ک ئەو چ جۆر ي ت بە ه اب يە، ن ي ی ن ات کن ی سرەوت ات ت کە ک و ئەنجامەی ل بگير

ووە ات ن ه ي کە لە اليەک ئەم . کاری ڕۆت چونری گي اج ت ن نەوە فۆرمە لە دەسە ي و و تەق

وان باڵ ە خاوبوونەوەی ناکۆکيەکان لە ن و بەش

ی اردەيەک ۆرژوازی دي ی ب ان ۆرەک ۆراوج جی، ت ان ی ژي اي اس رەوە ئ ی ت و لەاليەک

ۆرمی تی بۆرژوازی لە ف گيرسانەوەی دەسەک وو سات ی، هەم دي اوەن دادی نەن ب ي ت و ئيس

ی ن ايەدا چي گ ۆمە کی ئەم ک لەهەموو قوژبناالک وونەوەی چ ۆ ڕوبەڕووب ار ب ک ر و ک

ی ت چوون بانگەواز دەکات، چونکە دەسە هەبۆرژوازی لەم فۆرمەيدا هەروەک ئيستيبدادی ی ن زخستنی چي ناوەنديی لەسەر بنەمای پەراو

کار ش کر کی زەحمەتک افی و خە م و و بی ئەوان ان ازاديەک ن ئ ري ادەت ی س وت ەرک س

.بنياتنراوە .....تی ماويه

دنیایکی باشتردا ی رنامه به ئاوگۆڕ له ت به باره سه.. ی درژه

ڵ هـاتـنـه گـه لـه آـه ی و دیـاردانـه آك لـه یه ناسیونالیـسـتـی حزابی ئه التی سه ده ی وه آایه

و تائستـا ندندا بووه رسه په وام له رده آورد به و تـراژیـدی ساتی یان آاره و ده یه هه ی درژه

آوشـتـنـی ی ، دیارده وه وتۆته لكه ی نامرۆڤانهدا ساتـانـه م آاره له. ف ره شه ی هانه به به ژنانه رچـاوی بـه بـه آـوردسـتـانـن آـه ژنـانـی وه ئه

ر ن براو بـاوك و هـاوسـه الیه و له گاوه آۆمه خـۆـن الـی شـه وه خـزانـه تری ندامانی وئهیـان ستـه و جه بدرێ یا لوتیان ده آرن، وه ده مـامـی حـه ش زیاتـر لـه مه له. آرێ ده سابی قه

وه ئـاسـنـیـنـه پردی آرن و به مادا زنجیر ده دوای آـوشـتـنـیـان بـه واسرن و دوای ده ههــه ــن ردا ڕاده آ ــر ــش ــ ــه. . آ م ڕووداوانــه ئ ڕی وپـه و ئـه خوـنـاوی تاوانكی ی وه له جگه

ژن، هـاوآـات ئینسـانـی دژی له توندو تیژیه ـگـای آـۆمـه بـه ش و نامـۆیـه ڕه آی یه دیاردهریـن و ڕاپـه دوای لـه آوردستان، آـه نی ده مه و حـزبـه تـی آوردایه التی سه ده دانی رهه سه

وه آـوردسـتـانـه آـانـی تیه شیره میلیشیا و عهــدووه ســه ی ره پــه ش دــی رســاتــه و هــه ن

ئـازادیـخـواز و رئینـسـانــكـی هه تی مرۆڤایه م دیـارده ر ئـه رامبه به له. گوشت ده نی ده مه آوردستـانـن التدارانی سه ده وه دا ئه وونه قزهم رگـرتـن بـه المكیان بـۆ بـه ر وه ك هه نه آه

خـۆیـان هـۆآــارو بـگـره بـووه نــه تـاوانـانـه م تاوانانه ئه ی وه دان مانه رهه سه ی رچاوه سه آــتـی یـه آـانـی یه یی ناوچه الته سه ده. بوونرـم هـه تـی رلـمـان و حـكـومـه په آه وپارتی

یـاسـای هنانـی ، به ستاوه ڕاوه وه رویانه سه له ئیـسـالمـی تی ریعه شه و جگیرآردنی ژنی فرهرـمـدا و هـه سـتـوری ده شنوسی یاساو ڕه له

رۆآـی الو سـه مـه هـانـدانـی ڕگای هاوآات له ی ڕۆژانـه ی وه بـالوآـردنـه آان و بـه ته شیره عه زگاآانی ده له ژنی و دژه پیاوساالری لتوری آهیـان تـیـه گـبـه ال و نه م به ئه.. وه یاندنیانه راگه و پـانـدووه داسـه وه آوردستانه ر ژنانی سه به. آشـانـیـان ڕاگـرتـووه درژه آانی رچاوه سه

ژنـان و آـوشـتـنـی آـانـی آاتكیش آـشـه، وپـارتـی آـیـتـی یه دادگای آان چوبنه تاوانه التـی سـه ده ستی به و بۆمه یی ساده وا زۆر به ئه

ت رائـه بـه تـاوانـبـاریـان بـه حزبیان پیـاوانـی پــویسـت سـزای سـیـان بـه و آـه رهناوه دهم ئــه وه تــریشــه آــی الیــه لــه. یــانــدووه گــه نــه زرانـدنـی دامـه ڕگای له آانی و حزبه الته سه ده وه آـانـیـانـه حـزبـه تـی الیـه آـۆمـه بـی آتـه مهژنـان ق بـه رهـه ده آـانـی تـاوانـه ویانداوه ههن، ربـكـه سـه تیدا چـاره شیره عه ندكی یوه په له وتوانایه ش و دواآه ره و آارنامه موو ئه هه مه ئه آـانـی پـۆلـه شـه ق به رهه ده الته سه م ده ئه آه

تـونـدوتـیـژی آـانـی ژنان و تـاوانـه آوشتنی تـه م واقعـیـه ئه نجامی ئه له. نیشانداوه خۆی له تـه وتـونـه التـداران آـه سـه وام ده رده دا به تاهــه ــه م ڕه رده ب ــن ــه خ ــی رزه و س ــردن نشــت آ

ن و و الیـه مـوو ئـه ژن و هـه آانی ڕكخراوه ژن و آسـانـی یه نگری الیه آه وه تیانه سایه آه

آـانـی ت وئـازادیـه نـار حـورمـه آـه پیاون ولـهش زیـاتـر وه لـه. سـتـاون ژنانـدا ڕاوه هاوالتیرنـاسـیـونـاڵ و نـتـه ئه منستی ئه آانی ڕاپۆرته

مرۆڤی مافی شی به ومان وچ ڕایت و ڕاپۆرتی آـانـی ڕاستیـه رجاره آان هه آگرتووه یه وه ته نه

ــه وه ــی ــی زع ــه ت ــان وئ ــه ژن ــان ــاوان ــان و ت ی آوردستان ژنانی ق به رهه ده آه ئاشكراآردووه

.آرت وده آراوه ی سانه ڕاپۆرتی م ڕاستیانه ئاخر له ی نمونه

وه تــه نــه مــرۆڤــی مــافــی ی نــوســنــیــگــه( تـیـایـدا وتـراوه آه) یونامی( آانه آگرتوه یهو وامـه رده آـوردسـتـان بـه ژن له آوشتنی« . » بن رباز ده و ده ب لپرسینه نجامدرانیشی ئه م راسـتـیـه ریم بـه هه تی حكومه المی الم وه به

؟ چییبوه رـم بـۆ آـاروبـاری هـه تی حكومه ری ركخه آـی آـۆنـگـریـه ، لـه آـان آـگـرتـووه یـه وه ته نه

آـانـونـی مانگـی تای ره سه له وانیداآه رۆژنامه نـاـه م آـه رده به سترا، له مسادابه ئه می دووه

: یـانـد آـانـدا رایـگـه تیـه وه و نیوده ناوخۆیی نـاوی بـه مـاوه آـوردسـتـان نـه شتـك لـه"

م جـۆره ئـه" . ف ره شه بیانوی ژن به آوشتنیریـم هـه تی حكومه ستانی ده آاربه ی ربرینانه ده

ژنـانـی ژیـانـی آـانـی راسـتـیـه ی وه لـه جگـهمـوو ر هـه سه و باز به وه شاریته آوردستان ده

ـــه ـــه ئ ـــان ـــاوان دات، هـــاوآـــات دا داده و ت ری بـه بـۆ گـرتـنـه ئاشكرایه آی یه وه خۆدزینه ژنان آوشتنی ی دیارده بنبرآردنی ی ریگاجاره

. ن ریوه به آه ی وتاوانانه و ئه ری نونـه آانی قسه ی وه درۆخستنه بۆ به ئیمه

آـان و آگرتـووه یه وه ته نه رم له هه تی حكومه آـه ی و ڕاسـتـیـه ئـه لمانـدنـی هاوآات بۆسه

آـانـی وحزبه تی آوردایه ی وه بزوتنه التی سه ده خـۆیـان هـۆآـاری وپـارتـی آـیـتـی ك یـه وه آـانـی تـاوانـه آــشـانـی لدان و درـژه رهه سه

تـونـدوتـیـژیـن، ندنی سه ره ژنان و په آوشتنی بـانـكـی ئاماركـی ڕاپۆرته پویستمان زانی به

9 نـیـوان توندوتیژی آانی ڕووداوه آه زانیاریڕوو بۆ نه خه ده2009 سای می آه یه مانگی . وه ینه تربالوبكه جاركی

حـوی ند مـه له رتا ئه ش سه م ڕاپۆرته ر ئه سه لهمـاسـیـكـدا تـه ناوبراو لـه زگای ده ری به ڕوه به

آـان ر ئـامـاره سـه ر لـه ئۆآتۆبه ی بۆبالوآراوه : ووتی

ڕووی ڕووبه آه ی و پشلكاریانه ئه ی ڕژه” سـاـی لـه وه تـه نوسان بـونـه و ڕۆژنامه ژنان

و تــرســیــداربــوون مــه آــی یــه دا ڕــژه2009 آـوردسـتـان رمی هه تی پویست بوو حكومه

ڕاسـتـیـدا م له ر بكات، به سه له ی وسته هه آــوردســتــان هــیــچ رــمــی هــه تــی حــكــومــه

ی وه نگاربـونـه ره بۆ به نییه جدی آی یه رنامه بهو گشـتـی مـرۆڤ بـه مـافـی آانـی پشلكاریه توندوتـیـژی. تی تایبه به ری جنده پشلكاری

نـاوچـاوانـی بـه شـه ڕه ر ژنان خاكی رامبه به لـه آـه وه آـوردسـتـانـه رمـی هه تی حكومه ی تـیـدا ئـامـاژه وـه نــوده ندین ڕاپۆرتـی چه

چـونـه ئاستی شكاندنی هۆی و بۆته پكراوه ڕووی آـوردسـتـان بـه رـمـی هـه ی وه پـشـه

آـات آـه ش فــرمـان ده مه دیموآراسیدا، ئهو ژنـان بـكـوژرـن وه رچـاومـانـه بـه ناآرت به

دیـمـوآـراسـی رمكـی هه شمان به آه رمه هه “.بزانینلـمـیـنـن یسـه ده م ئـامـارو قسـانـه موو ئه هه ی هـانـه بـه ژنـان بـه آوشـتـنـی آانی تاوانه آهـكـو ، بـه یـه یان هـه ر درژه ك هه ف نه ره شه نـوسـی ویت چـاره نایانه التدارانن آه سه ده وه ئه

ئـارام و ژیانیكی آوردستان له ژنانی هاوالتی .دا رابگرن ئاسوودهشــکـی تـر دا بـه ر لره ی زیاتر هه گه بۆ به 2ی ماوه تاواناکانی کوشتن وتوندوتیژی له له : وه ینه که ی ڕابردوودا بالوده فته هه

! دژی ژنان آانی توندوتیژی له واه هــــهــه2010 / 1 / 18ڕۆژی * ــدی ل گــون

ئـو ردوگـای شـاوـس لـه ر به ری سه ئۆخسه ساڵ به22ن مه ولر، ژنكی ته پارزگای هه

مای خـۆیـانـدا خـو ی له. ) س. ع. أ( ناوی تـه رآـردن بـراوه سـه بـۆ چـاره. سووتانـدووه

ولــر ی ئمرجنسیی شـاری هـه خو شخانه نه وه یـه آـه ی سووتـانـه هو ی زو ریی ڕژه ال م به به

م ڕووداوه هـو آـاری ئـه. سـتـدا ده گیانـی لـهتـی ال یـه ی آـو مـه بۆ بوونی آشه وه ڕته گه ده . ی آه ره ڵ هاوسه گه له

زای قـــه لـــه19/1/2010ڕۆژی * ولر، ژنكی پارزگای هه ر به شی سه ڕه رده بهآاتی له) ع . ڤ ( ناوی ساڵ به20ن مه ته و ربـووه ، ئاگری تــبـه سو پاوه وت آردنه نه گـیـانـی وه و هـو یـه بـه ختی سووتـاوه سه به . ستداوه ده له

گوندی هورانـی له23/1/2010ڕۆژی * ن مـه آان، آـچــكـی تـه زای سیده قه ر به سه هـو ی بـه) ق . ف ( نـاوی ساڵ به31یدا، خو ی ڵ براآه گه تی له ال یه آی آۆمه یه آشه

ته رآردن براوه سه دواتر بو چاره. سووتاندووههـۆی ال م بـه ی گشتی سـۆران بـه خو شخانه نه

% 70 آـه وه یـه آـه ی سووتـانـه زو ریی ڕژهی ئیـمــرجـنـسـی خۆشخانه ی نه وانه ، ڕه بووه

. ولر آراوه شاری هه ی 26آی ڕه گه له23/1/2010ڕۆژی *

سـاڵ 35ن مـه واندوز، ژنكی تـه گوال نی ڕه ، لـه دایكی چوار منداه آه. ) ف. ز( ناوی به

بــۆ . مــاــی خــۆیــانــدا خــۆی ســووتــانــدووهی گشـتـی خۆشخانه نه ته رآردن براوه سه چارهی خـۆشـخـانـه پــی ڕاپـورتـی نـه بـه. سۆرانــانــه ڕــژه هــو آــاری . % 85 ی آــه ی ســووت

وه تـیـه ال یـه ی آۆمه هۆی آشه ش به آه ڕووداوه . بووهولــر، شاری هه له24/1/2010ڕۆژی *

) أ. ن( نـاوی سـاڵ بـه48ن مـه آچكی تـه و بـو مای خۆیـانـدا خـۆی سـووتـانـدوه له

ی خــو شــخــانــه نــه تــه رآــردن بــراوه ســه چــاره . ولر ئیمرجنسی شاری هه

ولــر، شاری هه له25/1/2010ڕۆژی * ) ت. أ. ت( ناوی ساڵ به22ن مه آچكی ته

خۆیندآاری آۆلژی آشتوآـاـی زانـكـۆی آهی آه ژووره مای خۆیاندا و له ، له دینه ال حه سه

پــی بـه. گوریس خۆی خنكانـدووه خۆیدا بهآـی یـه آانی پو لیس، ناوبراو نـامـه وه لكو ینه

تیایدا هو آاری آه تی خۆی جھیشتووه خه بهــــتــه گــه ی ده آــه خــۆآــوشــتــنــه ــن ــۆ وه ڕ ب

. آانیدا ی وانه زۆربه چوونی له رنه دهی شوانـی ناحیه له18/1/2010ڕۆژی * ن مـه رآوك، ژنــكـی تـه پارزگای آه ر به سهمـاـی ، لـه وت منداه دایكی حه ساڵ آه31

ی پــی ووتـه بـه. خۆیاندا خـۆی آـوشـتـووهر سـه ، لـه آـه ری پۆلـیـسـی نـاحـیـه به ڕوه به

یـدا بـو تـه آه ڵ مرده گه فزیون له له گۆڕینی تهویـش و ئـه ی لــیـداوه آه یان و مرده آشه

آكـی لـه فیشه مانچه ده و به وه ژووره چو ته . ج مردووه ستبه و ده ری خۆی داوه سهـــه18/1/2010ڕۆژی * ـــه ل ـــی ڕه گ آ

40ن مه رآوك، ژنكی ته ی شاری آه حوڕییهمـاـی خـۆیـانـدا خـۆی له) ك. ص. ح( ساڵ

، ی سـووتـاوه سته ی جه% 80. سووتاندووهوتنـی ی فریاآه خۆشخانه نه رآردن له سه بۆچاره

ی ئیمرجنسی سـلــمـانـی وانه ڕه وه رآوآه آهــراوه، ــه ک ــدن ــان ــووت ــۆس ــاری خ ــو آ ــه ه ی آ

. بۆ خراپیی باری ئابووریان وه ڕته گه دهــه23/1/2010ڕۆژی * ــی ــاح ــه ن ی ل

برینداربووه) ر. ع. ه( ناوی حاجیاوا ژنك بهن الیـه ق لـه مست و شه نجامی لدان به ئه له

. ر. ه( و ) م. ر. ن( آانی ناوه به وه سه دوو آه ئـو تـۆمـوبــلـیـش خـۆیـانـی پاشـان بـه) م

بـه تـبـاره و دوو تۆمـه دواتر ئه. آشن پیداده پــی و بـه زای ڕانـیـه ری قـه بیاری دادوه

یـاسـای هـاتـوچـۆ بـیـاری لـه23ی ماده. رآرا بۆده4/2/2010ڕاگرتنیان تا ڕۆژی

ئـاشـكـرا م رووداوه تا ئیستـا هـوآـاری ئـه . بووه نه

آــی ڕه گــه لــه23/1/2010ڕۆژی * ر، آـچـه سه نگه ی سه ناحیه ئازادیی پنج، لهنـاوی سـاڵ بـه16ن مـه تـه خوندآاركـی

سـت ده هـۆی لـه مای خو یاندا بـه له) أ. ح. ه( آیـك فیشه وه آی آال شینكۆفه رچونی فیشه ده و و بــریــنــداربــووه وتــووه ر ســنــگــی آــه بــه

ی خـۆشـخـانـه نـه تـه رآـردن بـراوه سه بۆچارهری و رگــه شــتــه و نــه وتــنــی ڕانــیــه فــریــاآــه . ری پویستی بۆآراوه سه چارهآــی ڕه گــه لــه22/1/2010ڕۆژی *

، آـچــكـی ی چوارقورنـه مامۆستایانی ناحیهــه ــه ت ــه18ن م ــاوی ســاڵ ب ) ر. أ . ش( ن

ی آـه تا ئستا هو آـاری سـووتـانـه. سووتاوهی هــو ی زۆریــی ڕیــژه و بــه زانــراوه نــه

ی گشـتـیـی خۆشـخـانـه نه له وه یه آه سووتانه ئیمرجنسـیـی ی خۆشخانه ی نه وانه ڕه وه ڕانیه

. سلمانی آراوه

آوشتنی مانی ر نه مه التداران له سه آان، ده ئاماره ژ جۆری پشلکاری ولر هه سلمانی دهۆک رکوک که م رجه سه ! وه هاتخ درۆ ده ف، به ره شه ی هانه به ژنان به

1 خۆسووتاندن 56 64 5 10 135

2 خۆکوشتن 10 18 2 2 32

3 نجه شکه و ئهلدان 56 322 5 20 403

4 کوشتن 16 18 6 10 50

5 خۆخنکاندن 4 8 3 0 15

6 تی جنودان و سوکایه 7 15 0 4 26

7 بریندارکردن 0 1 0 4 5

8 فراندن 2 3 2 2 9

9 لکردن شه ره هه 55 240 0 8 303

10 رمانخواردن ده 5 27 1 0 33

11 ستدرژی سکسی ده 8 24 0 3 35

12 زیندانيکردن 0 1 0 0 1

13 سوتان 49 137 3 9 198

14 وتکردن ئازادی زه 10 4 0 0 14

15 راسانکردن هه 5 8 0 0 13

16 رکردن ده 10 5 0 3 18

17 سوتنراو 0 1 0 0 1

18 روش حه ته 6 27 0 3 36

10 0 0 2 8 ف19 کردن ل

20 شوودان زۆربه به 2 1 0 1 4

21 خنکانی نادیار 1 0 0 0 1

22 سووتانی نادیار 5 5 0 1 11

23 خؤبريندارآردن 8 0 0 0 8

24 رجی کردنی خه دابیننه 1 0 0 0 1

25 گووله بریندارکردن به 17 1 0 8 26

26 وی کوشتن هه 4 10 1 2 17

27 سةر شتومةك ستگرتن به ده 3 0 0 0 3 28 وشتی دڕه فرکردنی به 1 1 0 1 3

29 بردنی منداڵ 3 1 0 0 4

30 شووکردن ڕگری له 0 3 0 0 3

31 باربردنی منداڵ له 0 1 0 0 1

32 خنکاندن 0 3 1 0 4

33 م رجه سه 352 951 29 91 1423

@@@Ü@óØ@õóäbîŠbÙÝŽï“Žïq@ìó÷@õŠbàb÷ó@9@@ôàóØóî@ôäbà2009@ôäbØb ŽîŠbq@óÜ@a†@çbäˆ@ŠójàaŠói@ÛíØŠóØ@öÛüè†@öôäbáŽïÝ@ö‹ŽïÜìóèòìaŠ‡àb−ó÷@


31/1/2010) 45( ژماره

مۆنتاژ ب شدار علی به

رپـرسـان و ن بـه الیـه ت لـه ئافره رانی رمانبه فه ی% 76 له * جـنـسـی تـحـروشـی رووی زگاآان روووبـه داموده ال تداران له سه ده)پـۆیـنـت( ركـخـراوی دوایین راپرسی یاندراوی راگه مه ،ئه وه بنه دهرـم هـه زگـاآـانـی دامـوده ر لـه رمـانـبـه فه نو آچان و ژنانی له ،آه ه . نجامدراوه ئه زۆرتـریـن ی آـه ـكـه خـه آو آوردستـانـدا آـه وه تكی آه مله مه له

وه وسـانـه و چـه ست زوم و زۆرداری ده له ی وه بۆ ئه داوه قوربانی كی و خه قبوڵ نیه رپرسان جگای به ی یه ه و مامه بت،ئه رزگاری

. آه ره گه نی ده مه ال تكی سه آوردستان ده نی ده مه ئازیزتریـن خۆیان داخكرد و خونی رگی ها دایك و باوك جه زاره هه ی وه ،بـۆ ئـه وه آـاسـه آوڕ و بـراآـانـیـان خسـتـه آانیان له سه آهها خزان زاره گا پارزراو بت،هه آۆمه خصیات و ئیعتباریان له شه یـان سـاڵ بـه بژارد و ده ییان هه ردان و ماوران و ئاواره رگه سه آچ و خـزان وویستویانه ی وه ر ئه به نھا له راندیان ته گوزه ساسی آهال م عـس،بـه بـه پیاوانـی گال وی تی هوه شه آانیان دوور بن له وه و نه

المـاردان و هـرش و پـه آانیان دووچاری ره ئیستا آچان و هاوسهروو سـاتـیـان رووبـه و آـاره یان قوربانی ده آه وه بنه ناچارآردن ده

یـه م شــوه و ئـیـسـتـا ش بـه خۆماـی ال تكی سه بۆ ده وه بویه آــوردســتــان ال تــدارانــی ســه ر ده گــه ئــه. وه درــتــه پــاداشــتــیــان ده

. ك پ بوه خه جامی وه چنه خۆیاندانه به

عـس بـۆ بـه دایـه وشیـروان پـاسـاوی نه: ت ده بانی تاه * بـانـی تـاـه: ــت وشـیـروانـیـش ده ،نـه بـجـه ه هه آیمیابارانكردنی

ی بۆ رژم خۆشكرد و خۆزگـه ڵ ئیران آرد و رگای گه له وتنی ركه نـیـن تـا ئــمـه ی قسـه مـانـه ئـه. . . تر خواستوه ی بجه ه بۆ هه

بـونـی وه پشـتـه و له بگانه ری خائین و نۆآه ن به تاوانبارمان بكهر سـه و لـه خۆیانـه خودی ی قسه مانه دادگا ،ئه نه ستك بمانده ده

وه بال وآرایـه ی سبه و سایتی نوێ آوردستانی( له وه خۆیانه زمانیسـانــكـیـش خۆیان بت آـه ی قسه پی به) خۆیانه زمانحای آه آـانـی سـاتـه و آـاره ماورانی له شداره عس به به له بون بجگه هه دوو لـه مـانـه زیاتر ئه ی وه آوردستان،بۆ رۆشنكردنه كی ر خه سه

سیاسین و ال تی سه ده شاخ و شاری درینترین و نزیكترین هاوڕی نـدی وه رژه بـه مـانـی نه دوایی آتر بونه یه ئاگاداری وه نزیكه زۆر له

. یان بۆ درآاندین و نھنیانه آتر ئه ڵ یه گه لهر گـه ت ئـه تـایـبـه ن،بـه نتـریـن ووشـه وه قزه ت دوو له ف و خیانه

س زاران آـه هـه نـوسـی نجام بدرت و چـاره تك ئه ر میله رامبه به زامــكـه بـجـه ه ،هه قوربانی زارانیش ببنه و هه وه ترسیه مه یته بخه تـی مـرۆڤـایـه ویـژدانـی آـانـی نـه دیـمـه ی وه ڵ بـیـرهــنـانـه گـه له عس تـاوانـبـاری به گۆڕی گۆڕبه رژمی ی وه ئه ڕایی ره ژنت،سه هه ده

ال م رگـا خـۆشـكـردن و ،به یه آه تاوانه ری نجامده و ئه یه قینه راسته الی ،آـه آانـی ڵ دوژمنه گه وتن له عس و ركه ست به ده پاساودانه

وه شــتـه وه لــده آـی رییه حشیگه موو وه هه سك رۆشنه موو آه هه سـتـی ده قـوربـانـی مـیـشـه هـه تكیش آه بۆ میله. گومانه جگایو ئـه ،پــویسـتـه بـوه وه ره ناوخۆ و ده ت و ف لكردنی خیانه

نـی الیـه ی وه ر آردن بت،بۆ ئـه سه له وسته هه جگای دانپیانانه ی سـایـه لـه آان بگرین آـه ساته آاره ی وه بونه دووباره ر به م به آه

سات لـه ترین آاره وره ،گه و وال ته ئه بردنی روه به تی قیه میزاج و عه . وه لمانه زۆر نزیكتره وه آانمانه برژانگه

سیاسی ال تی سه ده ی و وال تانه ت ئه تایبه موو دونیا،به هه له * زگـا و ده ، قوتابخانـه آه ره ال گه گای آۆمه نوس و دوا رۆژی چاره و گۆشكردنـیـانـه تی سایه آه دورستكردنی آان شونی ییه رده روه په آوردستان مناال ن ئۆزقـاــك له ی وه له ،بجگه زانست و زانیاری به مـی سـیـسـتـه ئیفلیجـی هۆی فر نابن و به زگایانه م ده له عریفه مه

مناال ن و تـازه آانی ره آاراآته یی رده روه نا په ی ه خوندن و مامه خۆشی یان نه ده رووی گرن و رووبه راده هل و تاریكی نو جه الوان له

آان شـوـنــكـی شدا قوتابخانه وه ڵ ئه گه ،له وه نه آه روونیشیان ده ده ی فـتـه تـا هـه وه آـان،ئـه تاآـه تی سایه آه بۆ تكشكاندنی باریشه له

،جگه نكاوه عه له) تی ڕه بنه زدان دۆختی یه( ی قوتابخانه رابردوو له آـه قـوتـابـیـه آرت و دواتریش باوآی ده ك دارآاری قوتابیه ی وه له

و نـاوبـراو قـوتـابـی ی نو قـوتـابـخـانـه ر له آرت و هه بانگ دهك زار و یـه هـه ن و دواتریش بـه آه ده پۆلیسی سلیمی ته ی آه باوآه یـه وه ش ئـه ره روبـه به رجی ن و مه آه ت ئازادییان ده فاله آه تكا به مولكی آو بی خونت وه نه ی آه قوتابخانه له و قوتابیه بت ئه ده

و بـۆ وـرانـی ر آـراوه سـه لـه آاری هنده م وال ته ئه. بت باوآی شـتـی رگـرتـنـی و وه وه خۆنوكردنه توانای آانی بونیاده داروخانی

آـۆی لـه یه هه ی ریشه ئاوگۆڕكی به پویستی ناآات، بۆیه تازه .آاندا ته قیه م و عه سیسته

@ و سایه سره خه: ر رنووسه سه : ندی یوه و په ت بابه بۆناردنی

org.hkkurdistan.www Email: [email protected] :[email protected]

د، عامر حمه عید ئه شیر، سامان آریم، سه به غفور، نوری مه بدو، حه ر عه فه موزه: ران نووسه ی سته ده فا بار موسته ن، جه سه ، شوآاك عبدالستار، تاهير حه مال موحسين هریم، ج بدومحمود، محسن آه سابیر، عه

: وه ره رنووسه سه وخۆ به ڕاسته ندی یوه په 07707679334@يان 07708924173: مۆبايل 00447960669896شير نورى به: وه ره رى ده نوينه 3128931@@:نۆرماڵ

ی رچاوه بکات وسه دا پیناسه م جیھانه ک له یه وه ته نه . کان دیاریبکات تیه هامه نه جوانکـردن و دونیابینی مارکسیستی، به ودان به بره

کان و تیه هامه نه پیرۆژکردنی ئینسان و ڕزگاربوون لهوخـۆ ری ، راسته نابه ری وپه ده ربه یی وده ئاواره وانه له بـۆ وتوه م دیدگا دواکه ئه که کانه رکی کۆمۆنیسته ئه

ران نابـه په له وه بیریزکردنی ئینسان، بۆ رق لیبوونه

ل زمـانـی خـۆت نـادوـن ، پـوچـه به ی که وانه ، له . وه ینه بکهری، بـۆ نـابـه ستھیـنـانـی مـافـی پـه ده بات بۆ به خه

ی وه شـانـه لـوه ران، بـۆ هـه نابه باشترکردنی ژیانی پهتـی عـیـراق و ولـه کانـی ده و هاوکارییه وتننامه ڕیککهبـۆ . وروپـادا تـانـی ئـه وله ل ده گه ریم له تی هه حکومهکی تاکتیکی و کـاتـی یه له سه مه. ستانی دیپۆرت ڕاوه

. کان بۆ کۆمۆنیسته کی نیه والوه ، لـه وه ی ئازادی و ڕزگاری چینی کـریـکـاره روانگه له

ته و سیاسه خشه نه ر به رامبه به وه ستانه ی راوه روانگهرزراگرتـنـی پیناو به کانی بۆرژوازی، له دژی ئینسانیه

ی وه بـۆ ئـه. خی ئـیـنـسـانـدا گاو نۆرم و بایه کۆمهی کـه ره کـدا رووبـه یـه باخچـه ری بچینین له وه خته به نـیـو ند بیت، ئاسۆی شادی و ئـازادی لـه ر چه ههتـوانـیـت چـاوـکـی کانیشدا فراوان بیـت ، ده تاکه

بــۆ ئــیــمــه. یــدا بــکــات و ووریــا پــه کــراوه شیکه و به ئی یه بده کی مه یه له سه مه. . کان کۆمۆنیسته

.باتی چینی کریکار خه له

ری نابه ی په ر دیارده سه تی له تیوانینی چینایه..ی درژه

bäbè@@ôäbØòìa†ììŠ@õòìóä†‹ØüØ@ì@æm‹ Šòì@üi

çbäˆ@õˆ†óÜ@õ‰ïmì‡äím@@

.. ر ئۆآتۆبه ی بالوآراوه ئازیزی رانی خونهوام رده بـه و مـانـداوه آـامـان هـه بالوآـراوه یی میشه هه ك آاری وه

ژنـان و خۆسوتاندنی آوشتن و توندوتیژی آانی تاوانه ك له یه گۆشه ستمان نـیـیـه به مان مه م آاره له ئمه ، دیاره ئوه ر دیدی به ینه بخهم نــو ئـه آانی سات و ڕووداوه آاره ڕووی خستنه به ئوه ئازاری آه

تـاڵ و تـه واقعیه آه یه وه له ئمه ستی به كو مه ین، به بده یه گۆشهوام رده بـه ڕوو وه ینه آوردستان بخه گای آۆمه آانی ئینسانیه دژی ژنـان، آانی و گرفته آشه ژنان له ی وه بزوتنه ریا بوو سووڕاوانی ههرچـاو به ینه بخه یه و ڕاسته و ئه وه ینه گان ئاگاداربكه آۆمه ی نیوه آه التــی ســه ده ی ژــر ســایــه آــوردســتــان لــه ژنــانــی ژیــانــی آــه و و چـاآسـازی ره رگیز به آورددا هه ناسیونالیزمی ی رستانه په آۆنه رجـۆره هـه وـرای مـه ئه. ژن ناگات ئینسانی آانی مافه دیھاتنی به

وشـی ڕه التداران بۆ باشـتـربـوونـی سه ده ك آه یه شه ئیدعا و بانگه دوینكردنی ته وه تریشه آی الیه له. گادا آۆمه ی گوێ ن به یده ژنان ده

ی وانـه م ئـه رده بـه خـاتـه بـار ده لـه آـی یـه سه ره آه م ڕووداوانه ئه. ن آـه دا آـارده خـزانـی ژنان و توندوتیژی ی آشه آانی بوواره لهسـات و آـاره یـه م گۆشـه نو ئه آانی واه هه ك له ریه هه تی تایبه به .. ڕوو خاته ژنان ده ی آشه ت به تایبه آی تیه ینه ردو مه ده بـ الم بگومان بـه مان به م آاره وام بین له رده ین به ده وده هه ئمه

سـتـن ربـه ده آـه ی سـانـه وآـه ـك و ئـه خـه النـی آۆمـه هاوآاری گشـتـی یه م گۆشه ئه آانی وه هه ناتوانرێ وه ژنانه آانی له سه مه به

ت تـایـبـه فـۆنـی لـه تـه دا ژماره لره بۆیه بنون تر و آام خۆیر سـه لـه وت زانیاری سك بیه رآه هه نین و داواآارین آه یه گه ڕاده نـدی یـوه پـه ڵ ئــمـه گه له وه آان بالوبكاته ژنان و ڕووداوه دۆخی ی ڕۆژانه آانی ك ڕاستیه موو الیه هه و هاوآاریمان بكات تا به بگرێم بـۆئـه. . ـگـا آۆمه رچاوی به ینه آۆردستان بپارزین و بیخه ژنانی وه“ هـانـا” نـاوی ت بـه تایبـه فۆنی له ته دا ژماره ش لره سته به مه پــویسـتـدا آـاتـی ك لـه موو الیـه وارین هه نین و ئوم ده یه گه ڕاده آـان الی زانیاریه ین آه ده لنیش ده به. ڵ بگرن گه ندیمان له یوه په :بن پارزراو ده وه ته مانه ئه به ئمهــالــی آــه ــدگــرتــن یــوه پــه ن ــه تــه ی ژمــاره. . ن ــبــه فــۆنــی ل ــای : ت ت

07501515817

منیی قوربانیانی نا ئه شوینی آار

تی کـارو المه کانی سه بوونی پداویستییه هۆی نه به، شونی کـاری وه کانی خۆپاراستنی کرکارانه هۆیه

ڕی گـیـان یدانی شـه مه کریکارانی کوردستان بۆتهبوونی کرکاران و تائسـتـاش وته که داستدان وپه له

کاته کانی کاردا ده نده ناوه ندین کرکار له چه رۆژانهــۆی ــی خ ــان ــورب ــه. ق ــه ئ ــه م ــه ش ل ــدای ــک ــ ــات ک

ی ژیان ته م واقعیه له وه خه ببایه التداران به سه ده کهــاران ده وچــاره ــک ــر ــوســی ک ــچ ن ــی ــ و ه ڕوانی وه ئـه. خۆیـان نـیـشـان نـادات ک له یه وه کاردانهچـۆن کـه کی زینـدوه یه نمونه وه یخوندنه دا ده لره

تـی المـه بـوونـی سـه قوربـانـی نـه بنه کرکاران ده :شونی کار

آــی آــانــی ڕه گــه لــه21/1/2010ڕۆژی * دوو آركاری بیناسازی , ی شاری سلمانی سپیكه

وه, سـال62ن مـه بر فتـاح تـهbآانی ناوه به آـاتـی لـه, سـال63ن مـه رحیم فتاح محمد ته

شك لـه به, آدا ڕووخاندنی خانوویه آارآردن له ژـر ونـه آـه ریاندا و ده سه ڕوخت به ده آه خانووه ئاآامدا سابـر فـتـاح له. وه آه ردوی خانووه داروپه

حیم فتاحیش ڕانـیـكـی دات و ره ست ئه ده گیانی له . شكت ده

ری راسه فیدراسیۆنی سه رانی عیراقی نابه په

ــراوه ــخ ــک ــه ڕ ــی ی کری مـاوه سیاسی جه

، . ئــیــنــســانــی یــه کـۆشــت لـه تیـده

پــــــنـــاو مـــافـــهدژی لـه. رانـدا نـابـه کـانـی پـه ئینسانیهی وه زۆر دـپـۆرتـکـردنـه تی به سیاسه

نـی ده موو شیوازکی مه هه. رانه نابه پهتـان وـه ر ده بۆ فشار هینان بۆ سه

دیھـیـنـانـی گریت بۆ به ده وه سته ده به. ران نـابـه کـانـی پـه خواست و ئامانجه

مــوو هــاوکــاری و ی هــه ئــامــادهکــانــی نــه ڵ الیــه گــه لــه بــاتــیــه هــاوخــه

. راندا نابه باتی په ری خه رگریکه بهرانـی نـابـه ری پـه راسه فیدراسیۆنی سهی دات ڕوانــگــه وــده عــیــراقــی، هــه

ڕووی تـی ڕاسـاو بـیـت بـه ئینسانیهڕووی دا، بـه وتوانه بیربۆچوونی دواکه

ر سـه کـان لـه جیاکاری نیوان ئینسانـهزو گـه مـای جـۆری پــسـت وڕه بنهدایـک بـوون و و شـوـنـی لـه وه ته نه

ریـکـی وه ئـیـنـسـان بـوونـه. . . ئاینـدا کانیـشـی ، مافه تی جیھانی یه یه کۆمه

.جیھانداگرنوـت یـانـه ی ده سـانـه و کـه موو ئه هه

بـاتـه م خـه شـی ئـه هاوبـه خۆیان به .....بزانن ی پویستیان بـه سانه و که موو ئه هه

یه تی و ڕنونی هه یارمهوـت یـانـه ی ده سـانـه و کـه موو ئه هه ران لـه نـابـه رجـی پـه لومـه ر هه سه له وت ست بکه وروپا زانیارییان ده ئهل بگـرن و گه ندیمان له یوه توانن په ده ن مان بکه که ڕه ردانی ماپه سه

www.federationifir.com

october jmara 45

Documents