15 سال پانزدهم، شماره 3429 سالمتیکشنبه

12 اسفند 1397

درمان نفخ با رازیانهرازیانــه گیاهــی اســت علفی دو یــا چند

دکتر محمد مظاهری

ساله که بومی نواحی مدیترانه بوده و از صــادرات چیــن، مصــر و بلغارســتان

محسوب می شود.در اغلــب مناطق ایران مانند گلســتان،

مازندران، گیالن، آذربایجان و کردستان نیز رویش دارد.

این گیاه که از خانواده چتریان است و آن را فنل نامند و اعــراب بــه آن شــمر گوینــد ، گیاهــی معطر بــا میوه ای

شیرین است.از دیـــــد طــب سنتــــی گیاهی اســــت گــــرم و خشــــک و ایــن گیــاه از آنجــا کــه عطریــت دارد، حـــــاوی اســانس اســت و ترانــــس انتـــــول یکــی از محتویات اســانس آن

است.

خواصرازیانه دارای اثرات ضد هورمون مردانه اســت و حاوی فیتو اســتروژن یا اســتروژن گیاهــی اســت. بنابراین در ســرطان هایی بــا گیرنــده اســتروژن ممنوع اســت، هر کی از آن است که رازیانه در پیشگیری چند یافته ها حااز سرطان سینه نقش آفرین اســت، ولی استفاده از آن

در این نوع سرطان ممنوع است. این گیاه برای دستگاه گوارش مفید است تا حدی که می توان از آن بــه منزله داروی ضد نفخ اســتفاده کرد. خواص ضــد اسپاســم آن نیــز قابــل توجه اســت. برای مادران شــیرده هــم مفید اســت چرا کــه افزاینده شــیر

آنهاست.در ضمن ابن نفیس قرشی در کتاب وزین الموجز بر این عقیده اســت که رازیانه در درجه ســوم گرمی و خشکی

اســت و از لحــاظ خاصیــت، تقویــت کننــده بینایــی و گشاینده انسدادهای ریز بدن است. همچنین مصرف آن زیر نظر پزشک مجرب در حوزه طب ایرانی می تواند

نافع تهوع و التهاب معده سرد باشد.جالب است بدانید افســانه های یونان باستان بر این باور است که دانش، شــبیه زغالی سوزان است که این زغال در ســاقه ای از رازیانه محصور شــده است. متون تاریخــی گیاهــان دارویــی هم بــر ایــن باورند کــه چای حاصــل از میــوه خــرد شــده رازیانــه بــه منظور شســت وشــوی چشــم، غذای ماهیان، دور کــردن کک از النه

سگ استفاده می شده است.

ممنوعیتهــر چنــد رازیانــه در بانــوان بــاردار ممنــوع اســت، ولی

در مــادران شــیرده از آن به مثابه افزاینده شــیر اســتفاده می شود.

مقــاالت و یافتــه هــای پزشــکی نویــن نیــز بــر ایــن باورند کــه فرزنــدان پســر از رازیانــه اســتفاده نکننــد، زیــرا رازیانه

خاصیت ضد اندروژنیک دارد.

میزان مصرفدوز مصرفــی رازیانــه حــدود پنــج گــرم در

یــک فنجــان آب جــوش اســت. یعنی پنج گــرم از میــوه رازیانه را در فنجان ریخته و ســپس بر آن آب جوش می ریزیــم و بعد از 15

دقیقــه آن را صاف کــرده و پس از خنک شدن میل می کنیم.

مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها و بروز طاعون مدرن )30(

در شــماره قبــل در خصوص مســیر و نحوه انتقــال آنتی بیوتیــک هــا از دام به انســان

بحث شد. بررسی علمی در سال 1990 میالدی در آمریکا نشان داد 30 تا 80 درصد از نمونه های شیر تحت مطالعه، حاوی مقدار قابل تشــخیصی از آنتی بیوتیک های

سولفا و تتراسایکلین هستند. بررسی های انجام شــده در دهه های 1980 و 1990 میالدی نشــان داد مقدار آنتی بیوتیــک موجود در غ بیش از مقدار مجاز تعریف گوشت، شیر و تخم مرشــده اســتاندارد اســت. بنابرایــن منطقــی اســت غ آنتی بیوتیک ها با مصرف گوشــت، شیر یا تخم مرغیــر ارگانیک بــه بدن انســان انتقــال یابنــد. این در حالی اســت که بیشــتر مــردم فکر مــی کننــد در طی ســالیان طوالنی، آنتــی بیوتیکی مصــرف و دریافت

نکرده اند.میلیون ها نفر از ما انســان ها هر روز با آنتی بیوتیک مواجه می شــویم و ایــن ترکیبات تنهــا از طریق غذا

وارد بدن ما نمی شوند. ع آبیــاری شــده بــا فاضــالب آنتــی بیوتیــک در مــزارانســانی یافــت مــی شــود. پیشــرفت هــای زیــادی در فراینــد تصفیــه آب در راســتای حذف یــا کاهش کتــری هــای مضــر و ویــروس هــا صــورت پذیرفته باکامــل اســت، امــا ایــن سیســتم قــادر بــه حــذف

آنتی بیوتیک ها نیست. مطالعه ای در ســال 2009 میالدی در چندین شهر مختلــف در میشــیگان و اوهایــو آمریــکا نشــان داد کتــری و ژن هــای مقــاوم به آنتــی بیوتیــک در آب با

مورد استفاده صنایع و آب آشامیدنی وجود دارد. مقادیــر آنتــی بیوتیــک در ایــن منابــع کــم بــود، اما بیشترین مقدار آن در آب آشامیدنی شناسایی شد. نکتــه مهم این اســت که بــا دریافــت آنتــی بیوتیک از ایــن منابــع، دریافت ایــن داروها توســط انســان افــزایـــــش می یابــــــد. در آمریکا در حـــوضچه های پـــــــرورش مـــاهی هـــایی مانند سالمون، تیـالپیال، گـــــربــــــه ماهــی، میگــــــو و خـــرچنگ ها نیـــــز دوز باالیی از آنتی بیوتیک با هدف درمان بیماری ها به کار می رود. بر اساس توصیه های سازمان غذا و داروی آمریکا نیاز است پایــش آنتــی بیوتیــک در فــــــراورده های غـــذایـــی صــــــــورت پـذیــــــــــرد، اما ماهی هــای پرورشــی به ندرت از نظــر وجود آنتی

بیوتیک ها بازرسی و پایش می شوند. ماهــی و صــدف هــای پرورشــی در ناحیــه آســیا نیز احتمــاال دارای میــزان بیشــتری آنتــی بیوتیــک در بدنشــان، بــه دلیــل آلودگــی بیشــتر هســتند. استرپتومایســین نیــز بــر روی میــوه هــای ســیب و هلوی ارگانیک جهت مبارزه با نوع خاصی از فســاد

کتری به کار می رود. ناشی از باک هــم کتــری هــای مقــاوم بــه دارو در کــود و خــا باکتــری های وجــود دارنــد و در افزایــش جمعیــت باکوسیســتم ما موثر هستند. کشاورزان با مقاوم در اتولید انبــوه دام و میوه، بدون هر واســطه ای، به ما انسان ها، آنتی بیوتیک هایی را می دهند که منجر

به مقاومت می شود. در واقع باقیماندن آنتی بیوتیک ها در دام و گیاهان

و انتقال آنها به انسان امکان پذیر است. در حــال حاضــر در هــر ســال 100 تــا 200 هــزار تــن آنتی بیوتیــک در ســطح جهــان تولیــد می شــود که براســاس گزارش ســازمان جهانی بهداشت، نیمی از آنتــی بیوتیک های تولید شــده در ســطح جهانی در پزشکی و نیمی دیگر در دامپزشکی، کشاورزی و

پرورش آبزیان مصرف می شود. آنتــی بیوتیــک هــای تتراســایکلین و ســولفانامید ع حیـــــوانی به خـــود بیشتـــــــرین سهم را در مــــــــزار

اختصاص داده اند. مطالعــات و تحقیقــات صــورت گرفتــه در ایــران نیز نشــان دهنــده وجــود آنتــی بیوتیــک هــا در دام و

طیور است. برای مثال آنتی بیوتیک وسیع الطیف تتراسایکلین کــه بیشــتر در زمینــه هــای درمانــی، پیشــگیری و محرک رشد استفاده می شود در ایران بیش از اروپا

استفاده می شود. در مقابل آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین در ایران نسبت به اروپا به میزان کمتری در دام و طیور

به کار می رود. موضوع مهم در اینجا نقش آنتی بیوتیک در افزایش

و ارتقای رشد است. گــر دریافــت آنتــی بیوتیــک در حیوانــات جــوان در اع منجر به چاق شــدن آنها می شود، آیا ممکن مزاراســت این اتفاق به صورت مشــابه برای فرزندان ما

که آنتی بیوتیک مصرف می کنند نیز بیفتد؟آیــا مــا بــه صــورت تعمــدی کودکان مــان را چــاق

می کنیم؟ ادامه دارد دکتر زهرا اسفندیاری مسئول واحد تحقیق و توسعه معاونت غذا و دارو

دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

نگاه علمی

خودمراقبتی در گاستریترژیــم غذایــی مــی توانــد نقــش بزرگــی در جلوگیری از گاستریت ایفا کند. گاستریت خ می دهد که یکی از مسائل گوارشی است و زمانی رمعــده دچــار التهــاب یــا عفونــت خفیــف در الیــه مخاطی می شود و معموال به دو حالت، ورم معده

حاد و مزمن بروز می کند.گاســتریت به طور معمول با احســاس ناخوشــایند ســوزش در شــکم، درد، التهــاب و ســوء هاضمــه همــراه اســت و مــی توانــد حتــی منجــر به ســرطان معده شــود. کســانی کــه از داروهــای ضــد التهابی برای دوره طوالنی اســتفاده می کنند، کســانی که مشــکالت کبدی، کلیوی و یا ریوی دارند، کسانی کــه مــواد غذایــی بــا اســیدیته بــاال ماننــد مرکبــات اســتفاده می کنند، در معــرض ابتال به ایــن عارضه

هستند.رژیم غذایــی می توانــد نقــش بزرگی در پیشــگیری از گاســتریت ایفا کند. بــرای افرادی کــه در معرض گاســتریت هســتند، بســیار مهــم اســت ابتــال بــه کــه بداننــد چــه غذاهایــی بــه تســکین عالئــم آنهــا

کمک می کند.

تغذیه ضد گاستریتگان ایزدپناه، پزشک عمومی در این زمینه دکتر مژمرکز خدمــات جامع ســالمت حضرت ابوالفضــل )ع( و کارشــناس مرکــز بهداشــت شــماره یــک توضیــح

می دهد.آب ســیب زمینــی: یکــی از آنتــی اســیدهای طبیعی است، به تنظیمpH گوارش کمک می کند و منجر به کاهش درد ناشــی از گاستریت می شود. همچنین یکــی از خواص آب ســیب زمینی کاهش التهــاب بــدن و در نتیجــه بهبــود عالئم گاســتریت است. در صورت ابتال به گاستریت عصاره آب سیب زمینی را بــه میزان 3 تا 4 قاشــق چای خوری در روز گر عالئم همچنان ادامه دار بود، دو مصرف کنید و ا

بار در روز از آن استفاده کنید.آب نارگیــل: دارای ارزش غذایی بسیار باال و گزینــه ای ســالم بــرای مبـــــــارزه با گـاستــــــریت است. قدرت قلیایی آب نارگیل اسیدیته بیش از حد را کاهش می دهد و به کاهش ســموم معده نیز کمک می کند، چون خاصیت هیدراتاسیون دارد. شــما مــی توانیــد نصف فنجان آب نارگیل را در روز بنوشــید یــا در صــورت ادامــه دار بودن عالئم ایــن کار را ســه بار

در روز تکرار کنید.ماست طبیعی: حاوی پروبیوتیک هاست که کتری هــای مفید روده کمک می کند به افزایش باو راهی عالی بــرای کاهــش عالئم گاســتریت مزمن

است. پروبیوتیک هاpH گوارش را تنظیم می کنند و مانع اسیدیته دستگاه گوارش می شوند. تا زمان برطرف گــرم ماســت شــدن عالئــم گاســتریت، روزی 250

طبیعی میل کنید.توت فرنگی: حاوی ترکیبات فنلی است که به کاهــش التهــاب معــده کمــک مــی کنــد بنابرایــن نشــانه های گاســتریت را بهبــود مــی بخشــد. آنتی کسیدان های موجود در توت فرنگی با اثرات منفی ارادیکال های آزاد در بدن مبارزه کرده و از بازسازی

غشاهای مخاطی حمایت می کنند.شــیر برنج: یک نوشــیدنی گیاهی است که در گوارشــی جهــان، درمــان عالــی بــرای مشــکالت شــناخته شــده اســت.همچنین حــاوی امــالح کسیدان ها و فیبر است که به تنظیم معدنی، آنتی اpH دســتگاه گوارش کمک مــی کند و از اســیدیته بدن و در نتیجه گاستریت جلوگیری می کند. عالوه بر ایــن باعث کاهش احســاس ســوزش در شــکم و

مبارزه با التهاب می شود.عســل: یک آنتی اســید طبیعــی بــرای ترمیم مشــکالت معده و جلوگیری از زخم ها و گاســتریت اســت. قند طبیعی موجود در عسل منبع سوخت بــرای بدن اســت و بــه راحتــی متابولیزه می شــود. بنابرایــن هیــچ مشــکلی بــرای ســالمتی ایجــاد کسیدان ها و ترکیبات نمی کند. مواد معدنی، آنتی اضد التهابی عسل کاهنده درد و تحریکات شکمی

هستند.گــی هــای ضــد آلوئــه ورا: ژل آلوئــه ورا ، ویژمیکروبی و ضــد التهابــی دارد و بهتریــن دارو برای گاستریت محسوب می شود. ژل آلوئه ورا از بازسازی غشاهای مخاطی معده نیز حمایت می کند./گروه

سالمت

خانه‌تکانی‌بی‌درد!آسیب و خستگی رفت و روب عید درمان دارد

ایستگاه تندرستی

گاستریت یکی از مسائل گوارشی است

و زمانی رخ می دهد که معده دچار التهاب یا عفونت خفیف در الیه مخاطی

می شود

مقدار آنتی بیوتیک

موجود در گوشت، شیر و تخم مرغ بیش از مقدار مجاز تعریف شده استاندارد

است

ستون مهره هابــا اینکــه ســتون فقــرات بســیار مســتحکم و اســتوار ســاخته شــده اســت امــا بهتــر اســت کــردن اشــیای ســنگین بدانیــد بــرای بلنــد

طراحی نشده است.کــردن اشــیای بــر اســاس تحقیقــات، بلنــد ســنگین مهم ترین عامل در ایجــاد دردهای سیاتیک و فشــار روی دیســک بین مهره ای اســت. همچنیــن این کار مــی تواند به ســایر

مفاصل ستون فقرات نیز آسیب برساند.نکته بعــدی اینکه خم شــدن طوالنی مدت می تواند به عناصر اطراف ستون مهره آسیب برســاند.در صورتــی کــه بــه مســافرت اقــدام می کنید، هر یک ساعت و نیم توقف کوتاهی داشــته باشــید و قدم بزنید تا تحرک و تغذیه

مناسب عضالت فراهم شود. توجه داشته باشید پیوسته و متوالی رانندگی کــردن بــرای کمــر و گردنتــان خوب نیســت و می تواند حتی باعث آســیب جبران ناپذیری

شود.

مفاصل پاچنانچــه در آپارتمانــی زندگــی مــی کنیــد که دارای پلــه هــای زیــادی اســت، ســعی کنید در یــک زمــان محــدود، زیــاد از پلــه ها بــاال و

پایین نروید. گــر عضــالت شــما توجــه داشــته باشــید کــه اآمادگی کافی نداشته باشد، ایجاد خستگی و درد در مفاصل زانو را به دنبال خواهد داشت. ک همچنیــن حالــت ســرپایی نشســتن و پــاکردن می تواند باعث آسیب به مفاصل شود.

عضالت سر و گردنتمیز کردن سقف اتاق یا دیوار و شیشه هایی که نیاز به باال نگهداشــتن ســر و گردن دارند،

ممکن است به شما آسیب بزند. گر قصد تمیز کردن توجه داشــته باشــید که اشیشــه ها یــا ســقف را داریــد، ســعی کنید به

مدت طوالنی ســر و گردن را به طرف بــاال خم نکنید و هر 45 دقیقه به خود استراحت بدهید.

مفاصل شانه

هنــگام خانــه تکانــی و نظافــت مراقــب مفاصل شــانه نیز باشید.

چنانچه شانه ها و بازوها به مدت طوالنی باال باشد، می تواند باعث درد و خستگی عضالنی شود.

45 دقیقه فعالیت و 15 دقیقه استراحت معیار خوبی برای پیشگیری از آسیب این مفاصل است.

چند توصیهدر زمان خانه تکانی، تمامی خانه یا محیط مورد

نظر را در یک روز تمیز نکنید. بهتر اســت هر روز را بــه یک اتــاق یا یک فضــای خاص اختصــاص دهید تــا عضــالت و مفاصــل فشــار زیادی را تحمــل نکننــد و خســتگی و درد عضالنــی ایجــاد

نشود.گــر از صندلی هــای بلنــد و یا نردبــان بــرای تمیز اکردن شیشه ها و تعویض المپ ها و تنظیف سقف ها

استفاده می کنید، نکات ایمنی را رعایت کنید.

حتما فرد دیگری مراقب شما باشد و نردبان را روی سطح صاف و صیقلی قرار ندهید. چون کرده دوســت نداریم که ایام عید را خــدای نابا دســت و پــای گــچ گرفته یــا در بیمارســتان

بگذرانید. چنانچه دچار کمر درد هســتید و عالئم ســیاتیک داریــد، یعنــی در حیــن نشســتن ، رانندگی و خم شــدن درد دارید و بــا راه رفتن درد شــما کاهش می یابــد، در این صــورت از خم شدن زیاد، بلند کردن اشیای سنگین و پذیرایــی در حالی که بــه جلو خم شــده اید،

پرهیز کنید.پــس از 45 دقیقه نشســتن ســعی کنید پنج دقیقــه پیاده روی کنیــد. چنانچه دچار کمر درد ناشی از تنگی کانال نخاعی هستید، یعنــی در ایســتادن و راه رفتــن درد دارید و به بــه نشســتن کاهــش درد مجبــور منظــور هستید، در این صورت از ایستادن طوالنی و کارهای منزل به گونه ای که دســت ها باالی ســر قرار گیرد، مثل جابجــا کردن وســایل در کــردن شیشــه و قفســه هــای بلنــد یــا تمیــز

پنجره های باالی اتاق خودداری کنید. هیچــگاه اشــیای ســنگین را بــه تنهایی بلند نکنیــد، میز و صندلــی، رختخواب های ســنگین، بخاری، کمد و... را نه با کشیدن و

نه با بلند کردن جابه جا نکنید.از نکات دیگر خرید شــب اســت، هنگام خرید شب عید توجه داشته باشید که حمل بارهای ســنگین نیز می تواند برای شــانه ها، کمر و زانو ها مضر باشد. بارها را بین دو دست گر سنگین اســت دو یا سه بار تقسیم کنید و ا

آنها را حمل کنید.نکته دیگر استفاده از مواد شیمیایی به منظور نظافت و شست وشو است. بهتر است از مــواد طبیعــی مثــل ســرکه، جوهــر نمــک، آبلیمو و... استفاده کنید و در صورتی که مواد شــیمیایی به کار می برید، حتما از ماســک و

دستکش استفاده کنید.

مراسـم خانـه تکانـی که هر سـال قبـل از نوروز انجام می شـود، چنانچـه با رعایت

لیال کهالنی

نـکات الزم همـراه نباشـد، ممکـن اسـت نـوروز و مـاه هـای اول سـال را کـه فصل سـیر و سـفر و دیـد و بازدید اسـت، بـه کام افراد تلـخ کند و فرد مجبور شـود برای کاهـش درد و گرفتگـی عضالنـی و خسـتگی بـه پزشـک مراجعـه کنـد. بنابرایـن بهتر اسـت بـر اسـاس اصـِل »پیشـگیری بهتـر از درمـان« نکاتـی را مـورد توجـه قـرار دهیـم. در همیـن زمینـه دکتـر عبدالکریـم کریمـی، متخصـص سـتون فقـرات و عضـو هیئـت علمـی گـروه فیزیوتراپـی دانشـکده علـوم توانبخشـی می گوید: بسـیاری از افـراد به خصـوص خانم هـا پـس از عیـد بـه پزشـکان و فیزیوتراپیسـت هـا بـا بـروز دردهایـی مثـل کمردرد مراجعـه مـی کننـد کـه ایـن درد از ایـام خانـه تکانـی شـروع شـده یا شـدت یافته اسـت، امـا برای اینکـه خانـه تکانـی باعـث کمردرد نشـود و یـا کمردرد را تشـدید نکند و یا دچار آسـیب هـای دیگری

نشوید، باید نکاتی رعایت شود.

آیا می دانید عود یاسمن بازکننده ذهن است؟

آیا می دانید عود دارچیـن برای رفع خستگی مفید است؟

آیا می دانید عود آویشـن برای درمان استرس مناسب است؟

آیا می دانید چوب صندل برای رفع پرخاشگری مناسب است؟

دانستنی هفته

دیــدگاه طــب ایرانــی بــرای پیشــگیری از ابتال به گیــر، اصــالح هــوای فضاهــای بیمــاری هــای واکوچک از راه خشــک کردن هــوا در حد اعتدال و خوشــبو کندن کردن آن اســت. بدیــن منظــور از دود کــردن یــا پرابرخــی گیاهــان مانند چــوب ســیب، چوب ســاج، چوب صندل، میوه عرعر، کندر، سقز، سیر، میخک طبی، برگ

بو و... استفاده می شود . غلظت دود در فضا باید به اندازه ای باشد که سبب ایجاد

ک ســازی مشــکل و ناراحتــی در تنفــس نشــود.برای پاســطوح مانند در، دیوار، ســقف، فرش و حتــی لباس ها از ترکیب سیر و پیاز و آبغوره در سرکه محلولی تهیه کرده و آن

را به سطوح می پاشند.همچنین بوییدن مواد خوشبو مثل کافور، نیلوفر، بنفشه

و صندل در افراد با غلبه سردی توصیه شده است. در پیشامدهای ضروری که خروج از خانه اجتناب ناپذیر است، تهیه ماسک پارچه ای آغشته به سرکه پرورده شده

با ســیر و پیاز پیشــنهاد شده اســت. در ضمن دســتوراتی ح زیــر ارائه بــرای کاهش احتمــال ابتال بــه بیماری به شــر

شده است: کاهش مصرف غذا و نوشیدنی ها

پرهیــز از حمــام طوالنی، پرخــوری و درهــم خوری و آشامیدن زیاد آب

پرهیز از خوردن غذاها و میوه های آبدار عفونت پذیر مثــل غذاهــای حــاوی گوشــت و روغــن زیــاد، شــیرینی،

ماهی، شیر، ماست، انگور، آلو، شفتالو، هندوانه، خربزه، خیار، کدو

پرهیــز از فعالیت هــای بدنــی ســنگین مثــل ورزش سنگین در عین حال پرهیز از بی تحرکی

در صورت شک به آلودگی آب، اصالح آن با جوشاندن یا اضافه کردن مقداری سرکه به آن

منبع: کتاب پاسداشت تندرستی با پزشکی ایرانی/دکتر ریحانه معینی و دکتر نرجس گرجی

پیشگیری از عفونی ها در طب ایرانی