�

�

เอน ถาไมนบศพทใหมๆ อยางทวตหรอบบแลว ศพททมาแรงทสดในชวง ปทผานมา นาจะเปนศพทพนๆ อยางคำวา ‘Change’ หรอ ‘การเปลยนแปลง’ อาจเปนดวยกระแสแคมเปญเลอกตงประธานาธบดของบารค โอบามา ททำใหคำนดงไปทวโลก แตถาสงคมนนไมเหนดเหนงามกบกระแสน คำวา Change กคงเปนแคคำเกรอๆ ธรรมดาสามญ หาฟงไดทวไปคำหนง การทสงคมตอบรบกบคำคำเดยวไปทวโลก เปนไปไดหรอไมวา เปนเพราะ วถทางของโลกทเราเคยคดวาดนน กำลงจะถงทางตน และสงทคนในสงคมกำลงตองการกคอ การเปลยนแปลง อนทจรง การบอกวาสงคมควรเปลยนแปลง เปนการใชคำแบบสนๆ ทไมครอบคลมสกเทาไร ทถกตองนาจะเปน ‘สงททกคนตองการกคอ การเปลยนแปลงในดานด’ มากกวา เพราะโดยสจธรรมของโลกแลว ไมมสงใดสามารถอยในสถานะเดมไดตลอดไป ทกสงบนโลกยอมมการเปลยนแปลง ไมวาจะเปนไปในทางดหรอราย แนนอนวา ไมมใครอยากเหนการเปลยนแปลงไปในทางราย แตสดทาย สงททำใหการเปลยนแปลงนนเปนไปในทางใด กหนไมพนมอของพวกเราทกคน เมองเชยงใหมมการเปลยนแปลงในอตราทรวดเรวเมอเทยบกบเมองอน ดวยความทเปนเมองทองเทยว เดนทางสะดวก ทศนยภาพสวยงาม และเปนเมองใหญ มผคนมาทำธรกจในเมองนมากมาย เมองเชยงใหมจงเตบโตขนทกวน เหมอนขบวนรถไฟทวงดวยความเรวสง จนทำใหแมแตคนเชยงใหมทเคย เดนไปไหนมาไหนชาๆ ยงตองขอเกาะขบวนรถไฟตดมาดวยเพราะไมอยาก ตกรถ การควบคมรถไฟสายน ไมไดเปนความรบผดชอบของคนขบรถไฟหรอ คนสบรางทไหน แตเปนหนาทของคนทอยบนขบวนรถไฟทกคนทจะใหรถไฟสายดวนนวงตรงทางและไปถงยงจดหมายทเราตองการ นตยสารอองเลมนเกดขนมาไดดวยฝมอของอาสาสมครชาวเชยงใหมกลมหนง ซงไมไดมความคาดหวงอะไรมากไปกวาทำนตยสารทสามารถกระตน ทานผอานทตองการเหนความเปลยนแปลงทดขนในเชยงใหม ใหลกขนมาทำสงดๆ เพอใหเชยงใหมของพวกเราเกดการเปลยนแปลง ดงทมหาตมะ คานธ บรษผเคยใชหลกอหงสาเปลยนแปลงอนเดยเคยกลาวไววา “Be the change that you want to see in the world” ทางนตยสารตองขอขอบคณทมงานปฏบตการเชยงใหมเอยมและภาคทเกยวของกบโครงการนทงหมด ขอบคณผชวยเหลอเรองขอมล ผใหสมภาษณ และผใหความชวยเหลอในเรองอนๆ ทกทาน และสดทายตองขอขอบคณทานผอานทกทานทยงรกเชยงใหมไมยอมเปลยนแปลง จนตองลกขนมาเปลยนแปลงเชยงใหม

ทปรกษา ณฐพงษ จารวรรณพงศ, สพฒนช สอนดำรห, ทรงกลด บางยขน คณะบรรณาธการ นนทนช อรโณทยานนท, วภาว สกลพาณชเจรญ, บดนทร เทพรตน กองบรรณาธการ ขจรภพ โตบญชวง, วศรต บญม, ธนพร สรไชยเมธา, พลอยนตา โชคไพบลย, ธดารตน ณ พทลง, ศศนนทน งามธระ, ชลธชา ขนทอง, ธรวชญ ศรสนทร, นพวรรณ วงษวภาว, สรณ แอบเงน, ชนาพร จนทาพน, นฤมล บญทา, อบลรตน หยาใส, กงกาญจน ตนตวมลกจ, ขวญฤทย คำฝาเชอ บรรณาธการภาพ อรชา จกรคชาพล ชางภาพ ณตตพร ชวยหน, อกฤษฏ จยะพนธ, ยศสนทร สวสด, ชตมณฑน ตงธนาพร บรรณาธการศลปกรรม จรณรงค วงษสนทร กราฟกดไซเนอร วชรพงศ แหลงหลา พสจนอกษร วารณ วรวทยานนท เจาของ โครงการปฏบตการเชยงใหมเอยม ๔๔/๓๓ ถนนอษฎาธร ตำบลปาตน อำเภอเมอง จงหวดเชยงใหม ๕๐๒๐๐ (บรเวณโครงการ JJ Market) โทรศพท ๐๘๖-๔๒๙-๖๖๔๗ ถง ๙ อเมล wecando@ourbetterchiangmai.org ongmagazine@hotmail.com เวบไซต www.ourbetterchiangmai.org www.facebook.com/ongmagazine www.twitter.com/ongmagazine

ออง คอ นตยสารใหมเอยม หวใจสะอาด สมองคดอยากใหเชยงใหมนาอยยงขน

�

กอนเจยงใหมจะเอยม เจยงใหมเอยม = เจยง + ใหมเอยม = เมองใหมเอยม = เมองแหงใหมทยงไมคอยมคนมาอยอาศย หรอวา เจยงใหมเอยม = เจยงใหม + เอยม = เชยงใหมสะอาดหมดจด ไมวาจะแปลความแบบไหน กใหภาพเมองทสะอาด นาอย ไมมฝนในอากาศ ไมมกลองโฟมในลำนำ เมองทวาน ใชเปนเพยงความฝน เพราะเมองนนกคอเชยงใหมแหงน เพยงแคตองชวยกนลงมอลงแรงหนอย แลวกไมใชคนคนเดยว แตตองอาศยความรวมมอของคนทกคนทเรยกเชยงใหมวา ‘บาน’ แมฟงดเปนเรองทเปนไปไมได แตถามใครมาบอกวามนเปนไปได และพรอมทจะชวยละ คงคนหกนบางแลวกบ ‘ปฏบตการเชยงใหมเอยม’ ทเปดตวไปเมอปลายเดอนมกราคม มระยะเวลาปฏบตการ เรมตน ๙๙ วน เพอชวยใหเกดการเปลยนแปลง ๓ อยางคอ ลดปรมาณขยะใหไดรอยละ ๓๐, สรางพฤตกรรมใหมในการรวมลดการปลอยนำเสยลงคลอง และสรางพลงการบรโภคอาหารอนทรย เกดตลาดอนทรย ทเขาถงได ๙๙ แหง หลายคนคงสงสยวา โครงการนจะทำสำเรจไดอยางไร ดงนน ออง จงขอใชพนทนเปน สอกลาง เพอประกาศเสยงดงๆ วา ชาวเชยงใหมสามารถสรางการเปลยนแปลงใหเกดขนได แตกอนอน ขอพาไปรจกกบ ปฏบตการเชยงใหมเอยม ในดานทอาจไมรจกมากอน

เชยงใหมเอยมคออะไร ‘ปฏบตการเชยงใหมเอยม’ คอ ปฏบตการเฉพาะกจทจะชวยสรางเมองเชยงใหมใหกลบมาเปนเมองในฝน บนรากฐานการทำงานแบบ ‘รวมดวยชวยกนเอง’ ของคนในพนท

ปฏบตการเชยงใหมเอยม มาจากไหน ปฏบตการเชยงใหมเอยมเกดจากการผลกดนของสำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ หรอ สสส. ทเหนวาการรณรงคแยกตามประเดนปญหาอาจไมเพยงพอจะทำใหเกดการเปลยนแปลงในภาพรวมได จงสรางโครงการทลงไปจดการปญหาในระดบพนท โดยเรมตนจากพนททจะถกเลอกเปนเมองตนแบบ กอนจะขยายผลไปสระดบประเทศ แนวคดทจะถกใชเปนเครองมอเพอการนม ๒ แนวคดหลก อยางแรกคอ ‘ธนาคารเวลา’ อธบายอยางงายๆ คอ เพยงแตละคนชวยกนคนละไมคนละมอตามความสามารถและความถนดทตนมอย กสามารถแกไขปญหาทเกดขนในชมชนได เหมอนการลงแขกเกยวขาวสมยกอน เพยงแตเปลยนจากเกยวขาวเปนการแกปญหาและพฒนาเมองใหนาอย แนวคดหลกอกอยางหนงคอ ‘การสอสารเพอสงคม’ อธบายอยางงายคอ การสงตอความร ความตระหนกในปญหา ความรกเมอง และแรงบนดาลใจ จากกลมเลกๆ หลายกลมไปสผ คนในพนททงหมด เพอสราง การเปลยนแปลงทสรางสรรค โดยการใชสอประเภทตางๆ แตการสอสารเพอสงคมยงไมหยดเพยงระดบพนท แตเมอจบปฏบตการแลว กจะสงตอจากเชยงใหมไปสพนทอนๆ ในระดบประเทศ

ทำไมตองเชยงใหม เมอทำการคดเลอกจงหวดตนแบบทดลองเพอเรมตนการดำเนนการเปนแหงแรก กอนจะนำไปขยายผลสจงหวดอนๆ ปรากฏวา เชยงใหมเปนเมองทเหมาะสมทสด ตดสนจากความพรอมในดานตางๆ เชน มนกวชาการ มากมายหลายแขนง มโรงเรยนและมหาวทยาลยหลากหลาย มวฒนธรรมทเปนเอกลกษณ และยงเปน เมองทองเทยวทดงดดผคนจากทวโลก มประชากรหนาแนนเปนอนดบตนๆ ของประเทศ จงมปญหามากมาย ทงปญหาขยะลนเมอง นำเนาเสย และอนๆ หรอจะเรยกใหเหนภาพกคอ เมองเชยงใหมปวยเขาขนรนแรง สงผลถงผคนทอาศยอยในเชยงใหมดวย เมองเชยงใหมจงกลายมาเปนโจทยหนและทาทายทสด หากทำสำเรจ คงไมใชเรองยาก ทเมองอนๆ จะนำการทำงานแบบรวมดวยชวยกนนไปปรบใชใหเขากบทองถนตนเอง

เจยงใหมเอยม

๒

�

เชยงใหมเอยมทำอะไร งานหลกของเชยงใหมเอยมไมใชการเขาไปแกไขปญหาอาการเจบปวยตางๆ ของเมองโดยตรง แตจะเขาไปชวยใหเกดการเชอมโยงความร และรวบรวมกำลงคนซงมอยแลวในทองถน เพอสรางการประสานงานทสามารถดำเนนการตอไป ไดอยางยงยนดวยคนในพนทเอง เชยงใหมเอยมเขาไปชวยเชอมตอเครอขายนกวชาการเพอรวมองคความรตางๆ ในการแกไขปญหา ประสานการทำงาน ของกลมภาคทกแขนง สรางแรงบนดาลใจและโอกาสใหคนรนใหมไดเขามาเปนกำลงสำคญในการสรางเมอง และรบชวงตอ จากคนรนใหญในการดแลรกษาเมองตอไป ตามกำลง ความสามารถ และศกยภาพทม ในสวนของการเชอมตอเครอขายนกวชาการ และเชอมประสานการทำงานของกลมภาคนน คณะทำงานของเชยงใหมเอยมไดตระเวนพดคยทงเปนทางการและไมเปนทางการกบเครอขายนกวชาการและกลมภาคตางๆ ในพนท เชน เทศบาลนครเชยงใหม มลนธสถาบนพฒนาเมอง (เชยงใหม) เครอขายการจดการขยะ เครอขายเชยงใหมเขยว สวย หอม เครอขายการจดการนำเสย กลมคนรกษแมขา ชมรมจกรยานวนอาทตยเชยงใหม สถาบนชมชนเกษตรยงยน เครอขายนกผงเมองเชยงใหม และกลม GLOBAL CAMPUS CHIANGMAI สวนการสรางกลมคนรนใหมนน เชยงใหมเอยมไดเรยกรวมพลและแจกจายแรงบนดาลใจพรอมอาวธตามความชอบ และความถนดของแตละคน ผานกจกรรมเวรกชอปในเดอนพฤษภาคมและธนวาคมทผานมา โดยมขนพลระดบประเทศในดานตางๆ มาแบงปนประสบการณและความร เพอสรางทพคนรนใหมทจะมารวมสรางการเปลยนแปลงใหเกดขนกบเมองเชยงใหม ไปพรอมๆ กบชาวเชยงใหมทกคน ทพทวาประกอบดวย ทพนกทำรายการสารคดเพอสงคม นำโดย พเชค สทธพงษ ธรรมวฒ พประสาน องคนนท และพตอ ภทราพร สงขพวงทอง แหงทวบรพา ทพผกำกบหนงสนเชยงใหม โดยคนเชยงใหม เพอคนเชยงใหม นำโดย พเกง จระ มะลกล และกลมผกำกบ GTH ทพนกโฆษณาสรางสรรคสงคม นำโดย พจด จรพร ไทยดำรงค แหงเจ ยไนเตด เจาของวลเดด “จน เครยด กนเหลา” ทพนตยสารเฉพาะกจ นำโดย พกอง ทรงกลด บางยขน แหง a day ทพนกออกแบบ นำโดย พมะล ชตมาร จาตรจนดา ทมนกออกแบบจากสตดโอ be>our>friend ทพพลงเยาวชน ‘เกมกลา ทาเชยงใหม’ นำโดย พซป ววฒน วงศภทรฐต จากรายการ ซเปอรจว ทพสถาปนกสงคม เพอการพฒนาอยางยงยน นำโดย ทมสถาปนกชอดงจากสถาบนอาศรมศลป

สงทเชยงใหมเอยมจะเขาไปชวยสรางการจดการนน แบง ๓+๓+๑ เรอง คอ ๓ เรองแรกเปนประเดนหลก ไดแก ขยะ นำเสย และอาหารอนทรย ซงเปนประเดนปญหาสำคญทพบไดในเมองใหญ ทกเมอง ประเดนเหลานสามารถจบตองได ประชาชนมสวนรวมไดงาย และใชระยะเวลาสนในการสรางความเปลยนแปลง โดยมเปาหมายอยางทไดกลาวมาแลว คอ ลดปรมาณขยะ สรางพฤตกรรมเพอลดนำเสย และสรางกระแสการบรโภคอาหารอนทรย นอกจากน ยงมความหวงวาในระยะยาว จะพฒนาระบบการจดการขยะในระดบใหญ มการแกปญหา นำเสยอยางเปนระบบ และมการบรโภคอาหารอนทรยเปนทางเลอกหลก ๓ เรองถดมาคอประเดนรอง ไดแก ทางจกรยาน พนทสเขยว และพลงงานสะอาด แมจะไดชอวาเปนประเดนรอง แตความสำคญของประเดนเหลานกไมไดนอยไปกวา ๓ ประเดนแรก ทตางคอ กลมทสองนไมอาจทำใหเกดการเปลยนแปลง ทเหนผลไดในระยะเวลาสนๆ แตตองมการวางระบบจดการระยะยาว ในการน เชยงใหมเอยมจะชวยกระตนใหเกดการเคลอนไหว เพอใหเหนความสำคญ และเกดการจดการกบประเดนเหลานตอไปหลงจบปฏบตการ ๑ สดทาย คอประเดนระดบโครงสราง นนคอการจดการผงเมองในชอ ‘แผนทขบเคลอนเชงยทธศาสตรเพอเชยงใหม ยงยน’ เพอสรางระบบงานดานการวางผงเมองทครอบคลมทงการจดเขตเพอประโยชนใชสอย การจดการระบบการสญจร การฟนฟเมอง และทศทางการพฒนา พรอมทงระบบการตดตามและพฒนา โดยทงหมดจะเนนไปทการสรางสขภาวะใหเกดกบเมองและผทอาศยอย

ใครรวมปฏบตการไดบาง ปฏบตการนไมตองมบตร ไมตองสมครสมาชก ไมตองแสดงตน เพยงแคเปนคนในพนท โดยไมจำกดวาจะเปน คนทองถนหรอตางถน เปนขาราชการหรอประชาชนธรรมดา เปนคนพการ เปนคนไรบาน เปนชาวตางชาต ขอเพยงแคเปนคนทเรยกเชยงใหมวาบาน และอยากใหบานของเรานาอย เพยงแคนกถอวาสามารถเขารวมปฏบตการเชยงใหมเอยม ไดแลว สวนนกทองเทยวหรอคนอนๆ ทไมผานคณสมบตนกไมไดแปลวาหมดสทธรวม เพราะปฏบตการนเปดรบทกทาน ทรกเมองเชยงใหมเสมอ

ชาวเชยงใหมทำอะไรไดบาง “ขอใหชาวเชยงใหมทำในสงทตนทำได” คอสงทปฏบตการนบอก ไมจำเปนตองทมแรงกายแรงใจทงหมด ไมจำเปน ตองทำเรองใหญโต อาจตองเพมความตระหนกวาการกระทำทมกงาย อาจสงผลถงคนอนๆ ซงจะสงผลตอเมองทอาศยตอไป แตคงไมเปนปญหาสำหรบชาวเชยงใหมทรกเมองอยแลว ปฏบตการครงนจะสำเรจได ใชขนอยกบผรเรม ผสนบสนนโครงการ หรอแมแตแนวคดการจดการทมประสทธภาพ เทานน เพราะสงทจะทำใหทงหมดทกลาวมามความหมายขนมาไดกคอ ชาวเชยงใหมทพรอมจะแสดงใหเหนวา พลงการเปลยนแปลงอนยงใหญเกดขนไดจากจดเลกๆ สำหรบผทตองการตดตามขาวสารปฏบตการเชยงใหมเอยมสามารถอพเดตขอมลไดท www.ourbetterchiangmai.org หรอ โทร. ๐๘-๖๔๒๙-๖๖๔๗ ถง ๙

๓

เจยงใหมเอยม

�

อานไมออก (ตงค) ใครวาหนงสอใหอานฟรมแคทหองสมดประชาชนเทานน ใครอยากหาหนงสอดๆ มาอานฟรๆ ไมเสยคายม ไมมคาปรบ ไมตองออกคามดจำ ขอเชญ มาทบานเลกๆ สขาวทช อวา ‘บานอานฟร’ คณสชย และ คณนวลจนทร ธรรมมงคลชย สองสามภรรยาเจาของโครงการ เลาใหเราฟงวา พวกเขามเดกๆ เปนจดประสงคหลกในการตงโครงการน ถาอยากใหเดกๆ มอนาคตทสดใสตองเรมดวยการอานหนงสอ ทงคจงลงแรงลงเงนกอตงโครงการนโดย ไมหวงสงใดตอบแทน บานอานฟรเปดใหบรการมากวา ๙ ปแลว มหนงสอหลายแนว ทงธรรมะ อานเลนแบบนยาย หรออานจรงจงอยางตำราเรยนระดบ ปรญญาโท หนงสอทงหมดมาจากการลงทนซอหาเอง และไดรบบรจาคจาก ผใจบญ หนอนหนงสอทานไหนทสนใจ กระดบไปเจอกนไดทตวอำเภอสนกำแพง ถนนเทพบตร ๓ แถวททำการอำเภอสนกำแพงเกา

หากหว อยาลมหว เฮอนใจยอง เปนรานอาหารเรอนไมในรปแบบลานนา ขนชอเรองความจดจานของรสชาตอาหารตามตำรบของชาวยองแทๆ พรอมผกลวกทเปน ผกพนบานจากตลาดในพนท พรอมนำตมใบเตยเยนเสรฟฟร แลวกยงม แนวความคดดๆ ในการดแลสงแวดลอม เจาของราน อาจารยลปกร มาแกวและคณนก ผเปนภรรยา เลาใหเราฟงวา ปจจบนมคนใชพลาสตกเปนจำนวนมาก กอใหเกดขยะยอยสลายยากมากมายในเชยงใหม เปนอนตรายตอ สงแวดลอมและทำลายทศนยภาพทสวยงามของเมองเชยงใหม พวกเขาอยากใหลกคาหนมาใสใจกบปญหาเหลาน ดวยการสนบสนนใหลกคาลดการใช ถงพลาสตก โดยใหสวนลด ๑๐% แกลกคาทหวปนโตมาซอกบขาวไปทาน ทบาน ประหยดเงนแถมชวยลดขยะดวย นอกจากนยงมอาหารตาเปนงานศลปะ ของอาจารยลปกรเปดใหชมทเฮอนศลปคนยองดวย รานตงอยทถนนสนกำแพง สายใหม เปดทกวนตงแตเวลา ๑๐.๐๐ - ๑๖.๐๐ น. สอบถามรายละเอยดเพมเตมไดท ๐๘-๖๖๗๑-๘๗๑๐ และ ๐๘-๖๗๓๐-๒๖๗๓ (หยดทกวนพฤหสบด และศกร สปดาหท ๓ ของเดอน)

พกแกวมาดวยหรอ ถาเราหวงดอยากลดขยะดวยการหวกระตกไปซอกาแฟตามรานหรๆ นอกจากเขาจะไมเตมกาแฟลงในกระตกใหแลว อาจจะถกหวเราะกลบมาดวย แตเหตการณนไมมทางเกดขนทราน ALONG MILK & COFFEE BAR แนนอน เพราะทนยนดตอนรบคนทพกกระตกหรอแกวนำสวนตวมาทกคน แถมมสวนลด ใหอกคนละ ๓ บาท คณอจฉรยา บญเนตร หรอ คณมว เจาของรานกาแฟ สดสวย เลาใหพวกเราฟงวา เธอคดโครงการนขนมาเกอบ ๑ ปแลว โดยลองเชญชวนใหลกคาของเธอเอากระตกหรอแกวมาเอง ผลตอบรบกเปนไปดวยด แมจะดเลกนอยเมอเทยบกบคนทไมไดเอากระตกมา แตกมเปอรเซนตเพมขนเรอยๆ และไมสงวนลขสทธหากรานไหนจะนำความคดดๆ แบบนไปใชบาง รานนหาไมยาก ตรงไปทถนนหลงมอ ซอย ๗ เยองประตวศวะ มหาวทยาลยเชยงใหม หาไมเจอ สอบถามไดทคณมว ๐๕๓-๘๑๐-๐๓๑ รานหยดทกวนพฤหสบด

เวลาจะชวยอะไร ใครมเวลา ขอเวลาใหกบบทความนสก ๒ นาท ปฏบตการเชยงใหมเอยม ไดจดโครงการ ‘ธนาคารเวลา’ หรอ Timebank ขน คณนนทนช อรโณทยานนท ผประสานงานปฏบตการเชยงใหมเอยม อธบายวา มอาสาสมครจำนวนมากทอยากจะมสวนรวมในปฏบตการดๆ แตกมงานประจำหรอภาระทางบานทตองดแล ทมงานหลกจงกอตงธนาคารเวลา เพอเซตระบบการทำงานทลงตวและยงยน โดยอาสาสมครไมจำเปนตองมาทำงานเตมเวลา เพยงแคบอกมาวาทานมเวลาวางชวงไหน และมความถนดในเรองใด ทางธนาคารเวลาจะจดสรร ใหทานเอง งานนรบรองดอกเบยแหงความดเบงบานทวเมองเชยงใหมแนนอน ดรายละเอยดท www.ourbetterchiangmai.org หรอ โทร. ๐๘-๖๔๒๙-๖๖๔๗ ถง ๙

๔

�

อมจงตงคอยครบ เพยงมาทชมรมมงสวรตแหงประเทศไทย สาขาเชยงใหม ใกลสนามบน นอกจากจะไดอมกายแลว ยงอมใจไปกบนโยบาย ‘ศนยบาทกทานได’ เปนการ รกษาแนวบญนยม โดยนำผกพนบานมาทำอาหาร และใหบรการกบประชาชน ทวไปโดยไมคดคาบรการสกบาท มตนแบบแนวคดมาจากพทธสถานภฟานำ อำเภอแมแตง ทนยมนำผกในทองถนมาบรโภคและทำอาหารหลกเลยงชาวบาน ภายในชมชน ทางชมรมมงสวรตฯ เหนถงคณคาของพชผกและผลไมพนบานทมอยมากมาย เพราะชวยลดคาใชจายในกระเปา แถมยงไดบรโภคผกปลอดสารพษ และยงเปนแบบอยางทดตอคนในชมชน สงเสรมความเปนอยแบบ พออยพอกน นำไปสการเปลยนแปลงแนวคด วถชวต และการบรโภค ชวยใหสขภาพรางกายแขงแรง รวมทงไดทำบญจากการงดเบยดเบยนเนอสตวอกดวย นอกจากน ทางชมรมยงมโครงการแยกขยะ ลางจานลางใจ และสามารถซออาหารไปรบประทานทบานดวยปนโตทเตรยมมาเอง หรอปนโตทมขายใหในราคา ไมแพง ทราบแลวอยามวรอชา ไปสมผสดวยตวทานเองไดท ชมรมมงสวรตแหงประเทศไทย สาขาเชยงใหม ๔๒ ถนนมหดล ตำบลสเทพ อำเภอเมอง จงหวดเชยงใหม เปดบรการเวลา ๐๖.๐๐ – ๑๔.๐๐ น. โทร. ๐๕๓-๒๗๑-๒๖๒

แจง ใบตอง ในปจจบน พอคาแมคาอาหารสวนใหญนยมใชแตถงพลาสตกและกลองโฟมมาบรรจอาหาร เพราะตองการความสะดวกรวดเรวเปนสำคญ สวนใบตอง กกลายเปนใบไมทไรคา เหลอประโยชนแคใชทำกระทงในวนเพญเดอนสบสอง นอกนนกแหงเหยว กลายเปนใบตองแหงใหหมามาเหาเทานน แตสำหรบปรญญา พศาลรตน หรอ ‘อายแอ’ พอคาอาหารพนเมองทตลาดประตเชยงใหม กลบไมคดเชนนน อายแอใชใบตองหออาหารขาย ดวยเหตผลวา โฟมหรอพลาสตกมสารพษอยมาก เมอโดนความรอนสง สารเคมจะปนเปอนมาในอาหาร เปนอนตรายตอรางกาย และยงเปนสาเหตใหเกดมะเรงไดอก ตางจากใบตองทไมเปนอนตรายกบสงแวดลอม ยอยสลายและกำจดไดงาย ไมกอใหเกดผลเสย ตอผบรโภค การใชใบตองอาจทำใหอายแอเสยเวลาในการหอและมคาใชจาย สงกวาการใชถงพลาสตกถง ๑๐ เทา แตเขากยดมนในเจตนารมณนมากวา ๓๐ ป จนกลายเปนเอกลกษณอนโดดเดนของรานไปแลว ดวยความทเปนพอคา อารมณด และมเมนเดดอยาง ตำบะหนน ยำผกเฮอด ยำหนง มอบป สาบะเขอ รานนจงมลกคาตดอกตดใจมากมาย ราคาเพยงหอละ ๑๐ บาทเทานน ของดมประโยชนแบบน ตองชวยกนสนบสนน เพราะนอกจากจะไดบรโภคอาหารทสะอาดปลอดภยแลว ยงชวยโลกของเราไดดวย เชญไดทรานอายแอ บรเวณกาดกอม (ตลาดประตเชยงใหม) ขายตงแต ๔ โมงเยนถงประมาณ 2 ทม ตดตอไดท โทร. ๐๘-๓๒๐๔-๙๔๘๑

Love at first bike มมนสำหรบคนทอยากออกกำลงกาย ทมมหนงในใจกลางเมองเชยงใหม มการรวมตวกนของชาวเชยงใหมทมใจรกในจกรยาน และชนชอบการทศนศกษา ภายใตชอ ‘ชมรมจกรยานวนอาทตย’ กอตงมากวา ๑๐ ปแลว พวกเขานดรวมพลกนทกวนอาทตย ๗ โมงเชา ณ ขวงประตทาแพ กจกรรมของชมรม ไมไดมแคทำตวเปนสงหนกปนแลวกลบบานเทานน แตยงมกจกรรมเทยวชมแหลงเรยนรตามธรรมชาตหรอสถานททองเทยวทนาสนใจทงในและนอก ตวเมองเชยงใหม รวมถงจงหวดใกลเคยง ใครทจำตองทนปนรถถบเพยงคนเดยว สามารถไปขอรวมปนกบสมาชกชมรมได ขอเพยงไปแนะนำตวกบพวกพๆ วาเปนมอใหม รบรองจะไดรบการดแลระหวางการปนเปนอยางด รถแดงไมใหไต มอเตอรไซคไมใหตอม นอกจากการปนเพอเรยนรแลว ยงมกจกรรมรณรงคใหชาวเชยงใหมหนมาใชรถจกรยานแทนมอเตอรไซคและรถยนตในชวตประจำวน อกดวย สนใจลองคลกเขาไปท www.cmcycling.org หรอสอบถามกบอาจารยนรนดร โพธกานนท ประธานชมรมจกรยานวนอาทตย โทร. ๐๘-๗๓๐๒-๙๓๕๘

Ad as a friend เมอปฏบตการเชยงใหมเอยมเปนปฏบตการเพอเมองเชยงใหมทดและสะอาดขน จะทำปายโฆษณาแขวนขนแผนเทาฝา กดลกลนยอนแยงไปหนอย ทางทมงานเลยทำโฆษณาใหเปนสตกเกอรรปประกายดาวกระจายวงๆ สขาวแทน ดแลวนารก ไมทำลายทศนยภาพรอบขาง ออกแบบโดยครเอทฟของ เอเจนซเจ ยไนเตด หนงในภาคของเชยงใหมเอยม โดยตอยอดความคดมาจาก ชอโครงการ สวนรปแบบการแจกและการนำไปแปะทวเมองนนใชวธแจกให ทมงานและผทสนใจ ทงในงานแถลงขาว และงานทเกยวกบเชยงใหมเอยมอนๆ โดยขอใหผทสนใจนำไปแปะทวเมอง ไมวาจะเปนตามรถแดง เสาไฟ หรอถงขยะ ซงนอกจากจะสอถงความใหมแลว ยงทำใหบางทานเกดความสนใจวามนคออะไร เมอรแลววาคอโฆษณาของปฏบตการเชยงใหมเอยม คราวหนาเหนสญลกษณวงๆ ทไหน รไดเลยวาชาวเชยงใหมพรอมใจจะรวมมอกนทำเชยงใหม ใหสะอาดเอยมแลว ถามขอมลเพมเตมไดท ศนยปฏบตการเชยงใหมเอยม โทร. ๐๘-๖๔๒๙-๖๖๔๗ ถง ๙ หรอ wecando@ourbetterchiangmai.org

๕

ผเหนความงามในกองขยะ

�

ลกกา-บญเกด แกวด ไมยอมเรยกตวเองวาเปน ‘ศลปน’ เขาเปนเดกเพชรบรณทมาเรยนตอทคณะวจตรศลป มหาวทยาลยเชยงใหม แลวตกหลมรกเชยงใหม จนตดสนใจลงหลกปกฐานทน เขาเลอกเปนชางประดษฐสงตางๆ ใหคนทวไป ควบคไปกบการทำสงประดษฐ จากเศษเหลกและเศษวสดอยางทใจรก งานศลปะทลกการกอาจทำเงนไมไดมาก เขาจงเลอกทำงานชางควบคกนไป ดวยความเชอวา ไมจำเปน ตองเปนศลปนเทานนถงสรางงานศลปะได ใครกตามทมใจรกยอมทำได เขาจงสรางงานททำแลวมความสข สนก โดยไมไดสนใจวาตองขายไดราคา งานสวนใหญของลกกาเนนใชเศษเหลก เศษวสดเหลอใช นำมาประกอบเปนชนงาน ทงโตะ เกาอ โคมไฟ ประต หนาตาง กระปองทใครเหนวาไรคา ลกกากลบมองวามนสวยงาม “เรามองวามนสวย ถาเอาเหลกไปเผาไฟ หรอทงใหเกดสนม มนจะไดงานทแตกตาง อยางขยะทใครๆ มองวาเปนเรองไกลมาก แตพอเอาศลปะ เขามาเคลอบมนกกลายเปนความงาม” ลกกามงความสนใจไปทขยะตงแตสมยเรยนมหาวทยาลย ครงหนงอาจารยเคยใหทำงานเกยวกบปญหา สงคม ลกกากเอาตวเองไปอยในกองขยะของมหาวทยาลย ตดถงดำทำเปนเสอผา และใชชวตในกองขยะนน เพอรบรถงการเปนขยะ “ตอนนนรสกวา ขยะเปนแบบนเองหรอ ไอทเราเหนทกวนนากนแสนอรอย แตพอมนมาอยรวมกนมนกลายเปนสงทชวนพะอดพะอม อยากอวก” จากวนนน ความคดของลกกากเปลยนไป เรมใสใจปญหาขยะ คดถงการใชทรพยากรใหคมคามากขน “เวลาเราใชอะไร กนอะไรกคดมากขน วางระบบมากขน อยางเราซอไมอดแผนนงมาทำงาน เศษทเหลอจะเอาไปทำอะไรกตองคดใหครบ” เมอมองไปรอบๆ จะไดพบสงตางๆ ทลกกาทำขนเอง แฝงตวอยทงชนเลกๆ นอยๆ ไปจนถงขนาดใหญโต โตะ เกาอ โคมไฟ งานเหลานชวยลดขยะทไมจำเปนลงไดพอสมควร ปจจบนเรามชวตทสะดวกสบายขน ตอบสนองความตองการในรปแบบตางๆ ไดงายขน เออใหเราจบจาย ใชสอยอยางงายดาย จนบางครงกไมรวาเราสามารถทำอะไรไดบาง เราถนดซอ โดยลมไปวาสามารถสรางสงเหลานนเองได “ทกวนนเรามชวตสำเรจรปมากนะ อยากไดโคมไฟสกอนเรากเดนไปโลตส ไปโฮมโปร มนงายมาก” พอเราไดมางายเรากจะทงไปอยางไมเสยดาย กลายเปนคนฟมเฟอยโดยไมรตว สงผลใหเกดการทงสงของโดยไมจำเปน การประดษฐของใชเองเปนสงทลกกาทำอยเสมอ นอกจากจะไดของใชยงไดความผกพน ความภมใจในแตละชนททำ “อะไรทเราทำเองไดเรากทำ มนมเรองราว มความภมใจ และใหความสข อยางโคมไฟ แคไปซอสายไฟเสนเลกๆ เสนนงกมเรองใหเราจดจำแลว” ลกกาบอกไวแบบนน ทามกลางปญหาขยะมากมายทเราเออมไมถง พอเราเปลยนมมมอง กหาความสนกกบมนได อยางนอย ผลงานทไดมามนกสะทอนใหเหนวาสงทเราเรยกวา ‘ขยะ’ นน ยงสามารถกลบมาเปนอะไรไดอกมากมาย “ตราบใดทยงมคนอย มนกตองมขยะ แตถาเรานำขยะมาทำใหเกดความสนก เรากจะไดความสข จากมนดวย” ผลงานทเขาทำขนมาเปนพเศษเพอบอกเลาเรองราวเกยวกบขยะนนมชอวา ‘เชยงใหม ๐๐๗’ ลกกาเลาถง แนวคดของงานชนนวา “ในชวงเวลา ๗๐๐ ปทผานมาของเชยงใหมนน มสงตางๆ เกดขนมากมาย ความเจรญ ทเขามา ปญหาทพอกพนทบถมมายาวนาน ความเปนเชยงใหมในอดตถกแตงเตมดวยความหลากหลาย เหมอนกบขยะชนเลกๆ นบรอยนบพนทมาอยรวมกน นนอาจเปนเสนหของเชยงใหม อาจเปนความสวยงามทซอนปญหาไวเบองหลง บนหนาปดมเสนเลกๆ ทแบงใหเหนปญหาสวนตางๆ เมอมองในสวนของตนเอง อาจมนอย แตเมอมองรวมทงหมดจะเหนวามนเยอะมากเพยงใด ถงอยางนนเวลากยงคงหมนไป แมวา การหมนของเขมอาจไมสมบรณ มตดขด เชยงใหมกยงคงเดนตอไปได สวยงามในแบบทเชยงใหมเปน เราคงไมสามารถหยดเมองไมใหเดนได เราไมสามารถตอตานความเจรญไมใหเขามา แตเราสามารถใหมนอยควบคไปกบเราได โดยไมทำลายกนและกน” lukaartshop@hotmail.com

“เราไมสามารถตอตานความเจรญไมใหเขามา แตเราสามารถ

ใหมนอยควบคไปกบเราได โดยไมทำลายกนและกน”

๗

เกา

ขยะใน กำมอ

๘

ไมเกนไปสกนดทจะบอกวา ‘ขยะ’ เปนปญหาใหญอนดบหนงของเชยงใหม ใน ๑ วน คนเชยงใหม ๑ คนสรางขยะ ๒.๑ กโลกรม มากกวาคนกรงเทพฯ หรอเมองไหนในประเทศไทย ปญหาขยะลนเมอง การหาพนทถมทงขยะ การเผากำจดทสรางปญหาหมอกควนตามมา ทำใหเทศบาลตองทมงบประมาณกวา ๒๐๐ ลานบาทตอปเพอแกปญหาขยะในเชยงใหม และไมเกนไปอกเชนกน ทจะบอกวา ปญหาขยะอยเคยงคบานเรามาหลายสบป กาแฟ ๑ แกว ทชช ๑ ปก ลกชนทอด ๑ ถง คนละนด ครงละหนอย ดอยขยะในบานเรา เรมจากสงเลกๆ แตรวมกนแลวไมนอยเหลาน ... คำเมองโบราณ กลาวไววา ‘ไมตนเดยวบเปนเหลา มคาคนเฒาบเปนบานเปนเมอง’ หมายถง ทกคนตางมความสำคญ ควรมความสามคคชวยเหลอกน เมองเชยงใหมทรกของเราในปจจบนกำลงตองการพลงสามคคนน ลองหนมองขยะ ขยะ และขยะ รอบๆ ตวด จะพบวา เราหนงคนสามารถตงตวเปนโรงงานผลตขยะสงตรงไปยงภเขาขยะไดงายแตทรงประสทธภาพแคไหน และในมมกลบกน เราคนเดยวกนนกสามารถทำตวเปนโรงงานคดกรอง คดแยกหมวดหมขยะและไมใชขยะ ไดอยางมประสทธผลดวยสองมอของเราเอง เมอภเขาขยะถกสรางขนจากสองมอของ ชาวเชยงใหมเอง สองมอคเดยวกนนยอมสามารถหยดยงการเพมขนของกองขยะนนได ถาพลเมองชาวเชยงใหมยนดรวมใจรวมไมรวมมอ สงแรงรวมกน พลงทไดมายอมเพมพนขนเปนเทาทวคณ จนสามารถแกปญหาใดๆ กได แมแตปญหาใหญทไมมใครคดวาจะแกไดกตาม แลวคราวน เชยงใหมททงเอยมทงอองยอมไมหนไปไหน จะตองอยในกำมอเราทกคนนแหละ!

๙

10

ไดอารของ น.ส.เอยมออง ดาวมหา’ลยใหญ

ทบาน-เรมตนมอแรกดวยโจกเจาประจำทแมซอมาเตรยมไวให บนโตะอาหาร ดนะทคราวนแยกถงขงกบตนหอมไว เกลยดทงกลนทงรส รบรองวาไมแตะแน ตบทายดวยไมโล 3 in 1 อกซอง ถงจะหวานไปหนอย แตกนงายๆ ไมตองคอยผสมคอยปรงรสทละชอนใหเสยเวลา ถงมหาวทยาลย นกขนไดวาลมเอาชตวชาแรกมาเรยน! ตองรบวงเอาของเพอนไปถายเอกสารกอนเขาหองเรยน มอเทยงวนน กนกวยเตยวหลงมอดกวา กนรานนทไร รสกสบายใจ กบความสะอาดของรานนทกท ตะเกยบแกะซองใหม แกวนำกใชหลอดดด เสยเงนเพมอกนดแลกกบความอนามยหนอยแลวกน บายๆ แบบน หนงทองตง หนงตากเรมหยอน แวะซอคาปชโนเยนๆ สกแกวตดมอเขาหองเรยนดกวา แกงวงดนกเชยว แลวเอากระดาษทชชสกปกมาพนแกวไมใหเยนมอเวลาถอและเผอไวเชดนำซมรอบๆ แกวตอนนำแขงละลายดวย ยงพอมเวลาเหลอกอนเขาเรยนอกครง แวะซอปากกาลกลนลายสวยๆ ทสหกรณดกวา เอาสก ๔ ดาม เผอไวกนหาย ดามละแค ๕ บาทเอง ออ! นำเปลาอกขวดดวย แกคอแหง ดใจจง! เรยนเสรจแลว แวะซอขนมโคลอนกบหมากฝรงมาไว นงกนเลนตอนทำฟารมและเปดรานอาหารใน Facebook ดกวา …

๑ วนของคน (ชาง) ใช กอนจะอานหนานตอไป ลองพกสายตาจากหนากระดาษ แลวคดทบทวนดวา ตงแตเชายนดก เราได ‘ใช’ อะไรไปบาง แลวมาดสวาจะเหมอนกบตวอยางขางลาง หรอเปลา

เอะ! ทำไมกระเปาเรามแตเศษขยะมากมาย ขนาดนเนย นแควนเดยวเทานนนะ เราสรางขยะ ไดมากมายขนาดนเชยวหรอ

๑๐

หนงวนของใครอกหลายคนกอาจจะเปนเชนเดยวกนน อาการหยบ จาย ‘ใช’ ขาวของอยางไมคด ไมไดเกดขนกบใครแคคนใดคนหนง แตเปนเรองทเกดกบเราทกคน เวลาหว เวลาอยากได เวลาขเกยจ เวลาอยากสบาย เราตางมเหตผลรอยแปดพนประการทจะใชอะไรแลวทงไปงายๆ อยเสมอ ลองมาคดเลนๆ ดดกวาวา ใน ๑ วน ขยะทเกดจากการใชอยาง มกงายของเราหลายๆ คน เมอนำมารวมกนแลวผลออกมาเปนอยางไร มนกศกษาในเขตเทศบาลนครเชยงใหมทงหมดราว ๓๗,๐๐๐ คน ถาซอนำคนละขวดตอวน ยอมสรางขยะจากขวดนำจำนวน ๓๗,๐๐๐ ใบ ตอวน หรอ ๑๓,๕๐๕,๐๐๐ ขวดตอป นเพยงแคขวดนำชนดเดยวเทานนนะ ยงมปรมาณมากมายขนาดน แลวขยะประเภทอนๆ อกละ ขอมลจากสำนกงานเทศบาลนครเชยงใหมบอกวา ในป พ.ศ. ๒๕๔๒ ประชากรในเขตเทศบาลสรางขยะเฉลยคนละ ๑.๓๔ กโลกรม อยากรวา เยอะแคไหนกลองเอาจำนวนประชากร ๑๗๑,๐๘๘ คนคณด ตวเลขนถอวาดขนกวาป พ.ศ. ๒๕๕๑ แลว เพราะปนน ประชากรในเขตเทศบาล เชยงใหมสรางขยะกนเฉลยคนละ ๒.๑๒ กโลกรมตอวน ในป พ.ศ. ๒๕๗๒ หรออก ๒๐ ปขางหนา คาดวาเทศบาลนครเชยงใหมจะมประชากร ๖๓๔,๒๓๒ คน และจะมปรมาณขยะถง ๕๓๐ ตนตอวน เทศบาลจะตองใชงบประมาณในการกำจดกวาพนลานบาท คมหรอไมกบการทเราตองเสยเงนจำนวนมหาศาลเพอกำจดขยะทเกดขนจากพฤตกรรมการบรโภคและการทงขยะโดยไมใสใจสงแวดลอมของตวเราเอง สสารไมมวนหายไปจากโลกฉนใด ขยะกไมมวนหายไปจากเชยงใหม งายๆ ฉนนน ตราบใดทเรายงบรโภคอยางขาดสต ไรซงระเบยบวนยในการทงขยะ และยงละเลยเรองปญหาสงแวดลอม คดวาถงเวลาแลวหรอยง ทเราจะตองลงมอเปลยนแปลงอะไร บางอยาง กอนทสถตแชมปปรมาณขยะเฉลยสงสดตอคนจะตกเปนของ ชาวเชยงใหมเปนสมยทสอง สาม ส อยางนตอไปเรอยๆ โดยทไมมใครสามารถลมแชมปได เราตองการเชนนนหรอ

1�

ปจจบนน เทศบาลนครเชยงใหมของเรามอตราการเพมของปรมาณขยะสงขนเรอยๆ ปจจย สวนหนงมาจากพวกเราชาวเชยงใหม และอกสวนมาจากนกทองเทยวในพนท ใน

วน

ปรมาณขยะ

ทวทงเทศบาลเชยงใหม

ลานกโลกรมตอวน เฉลยแลวประชากรชาวเทศบาลเชยงใหมสรางขยะ

คาเฉลยของประเทศไทยอยท

และคาเฉลยของชาวกรงเทพมหานครอยท

เทานน

สถานการณ

ขยะใน

ปจจบน

ปจจบนเทศบาลเชยงใหมมภาระทตองจดการขยะมากกวา

ตนตอวน

ใชงบประมาณในการจดการกวา ลานบาทตอป

ทมา: สวนชางสขาภบาล สำนกการชาง สำนกงานเทศบาลนครเชยงใหม

เราสรางขยะใหกบเมองเชยงใหมของเราโดยเฉลย

กโลก

รมตอ

คนตอ

วน

ปจจบนขยะของเทศบาลนครเชยงใหมถกนำกลบมาใชประโยชนเพยง

สามารถนำกลบมาใชประโยชนได ทงทขยะกวา

ถงเวลาแลว ทพวกเราทกคนตองหนมาแยกขยะกน เรมตงแตบาน หอพก โรงเรยน และสถานทใหกำเนดขยะตางๆ หากเราชวยกนลดปรมาณขยะลงไดรอยละ

ตามเปาหมายของปฏบตการเชยงใหมเอยม เราจะสามารถชวยประหยดงบประมาณรฐไปไดถง ลานบาท

เงนจำนวนนสามารถเอาไปใชพฒนาอะไรไดมากมาย ใหเมองเชยงใหมของเรานาอยยงขน

ทกวนน เราคนไทยรวมกนสรางขยะกวา ตนตอวน

๔,๐๐๐ หรอ หนกเทารถเกง ๔๐,๐๐๐ คน

เราทงเงนไปเพอจดการขยะกวา ลานบาทตอวน ๖๐ ลานบาทตอวน ๖๐ ถาเราเรมจดการขยะตงแตวนน นอกจากจะไมตองเสยเงน

แลว เราจะไดเงนคนจากการนำขยะมาขายถงวนละ ๔๐ ลานบาท หรอรวมแลวประหยดใหประเทศวนละ ๑๐๐ ลานบาท ภายใน ๑ ปเราจะชวยประเทศไดถง

เพยงแคเรมคดแยกขยะเทานน! ๓๖,๕๐๐ ลานบาท

๖๐

๑๒

1�ทมา: กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ประเภทของขยะ ซนวเคยกลาววา ‘รเขารเรา รบรอยครงชนะรอยครง’ การรบราฆาฟนกบขยะกเชนกน เราควรตองรเทาทนมน เพอจะไดรบราฆาฟนกบมนไดอยางถกวธ พจนานกรมฉบบมตชน ระบความหมายของ ‘ขยะ’ ไววา สวนเหลอใชจากฝมอมนษย นนกแปลวา สงไหนทมนษยไมไดใช หรอไมอยากใชแลว ถอเปนขยะทงหมด แตถามนษยยงอยากกลบมาใชสงนนอยเรอยๆ สงนนไมใชขยะ โดยทวไปแลว หลกเกณฑ ทคนสวนใหญนยมใชแบงประเภทขยะโดยทวไปม ๔ ประเภท เรามาดกนดกวาวาแตละประเภทมตวอยางและรปรางหนาตายงไงกนบาง

๑. ขยะอนทรย หรอมลฝอยยอยสลาย ไดแก ขยะทเนาเสยงายและยอยสลายไดเรว โดยเราสามารถนำมาหมกทำเปนปยได เชน เศษผก เปลอกผลไม เศษอาหาร ใบไม เปนตน

๒. ขยะรไซเคล หรอมลฝอยทยงใชได ไดแก ของเสยบรรจภณฑ หรอวสดเหลอใช ซงสามารถนำกลบมาใชประโยชนใหมได เชน แกว กระดาษ กระปอง เครองดม เศษพลาสตก เศษโลหะ อะลมเนยม ยางรถยนต เปนตน

๓. ขยะทวไป หรอมลฝอยทวไป ไดแก ขยะท ยอยสลายยาก แถมยงไมค มคาสำหรบการนำกลบมาใชประโยชนใหม เชน หอพลาสตกใสขนม ถงพลาสตกบรรจผงซกฟอก พลาสตกหอลกอม ซองบะหมก งสำเรจรป ถงพลาสตกเปอนเศษอาหาร โฟมเปอนอาหาร ฟอยลเปอนอาหาร เปนตน

๔. ขยะอนตราย หรอมลฝอยอนตราย ไดแก ขยะทมองคประกอบเปนวตถอนตราย หรอเกดการปนเปอนวตถอนตราย ซงอาจสงผลตอคน สตว พช ทรพยสน หรอสงแวดลอมได แบงไดเปนหลายประเภท ทงวตถระเบด วตถไวไฟ วตถออกซไดซ วตถมพษ วตถ ททำใหเกดโรค วตถกมมนตรงส วตถททำใหเกดการเปลยนแปลงทางพนธกรรม วตถกดกรอน วตถทกอใหเกด การระคายเคอง เชน ถานไฟฉาย หลอดฟลออเรสเซนต แบตเตอร โทรศพทเคลอนท ภาชนะบรรจสารกำจดศตรพช กระปองสเปรยบรรจสหรอสารเคม เปนตน

๑๓

1�

ขยะจากมอทาน ลงถงแลวไปถงไหน

ขยะรไซเคล เชน แกว กระดาษ พลาสตก ถาไมตองการใชซำอก มกถกนำไปบรจาคหรอขายตอ ขยะอนตราย เชน แบตเตอร สเปรยกระปอง อปกรณอเลกทรอนกส หลอดไฟ ควรถกคดแยกไวไมใหปนกน สามารถนำไปขายตอ หรอบรจาคในแหลงรบเฉพาะได ขยะยอยสลายได เชน ผก ผลไม เศษอาหาร จะถกนำไปทำปยหมก หรอใชทำนำหมกจลนทรย EM โดยขยะจะถกเคลอนยายไปยงจดจดการขยะ ทใกลทสด

ธนาคารขยะทโรงเรยนใกลบาน จะเปนศนยรวมรบขยะจากทางบานทฝากไปกบลกหลาน โดยเปนการบรจาคขยะใหโรงเร ยน นำไปขาย และนำเงนมาใชพฒนาโรงเรยนตอไป

สถานคดแยกขยะใกลบาน เปนจดคดแยกขยะในบรเวณท ไปถงงาย ไดแก บรเวณอนสาวรย สามกษตรย ประตทาแพ ประตชางเผอก และสะพานนวรฐ ทกวนเสาร เวลา ๐๙.๐๐ – ๑๒.๐๐ น. จะมกลมคน ไรบานมารอรบขยะรไซเคล ทำใหการทงขยะของเราไมใชแคทงไปเฉยๆ แตยงชวยสรางรายไดใหผอนดวย

ในททใกลชดและผกตดกบชวตคนทสดอยาง ‘บาน’ นน ขาวของ มกจะถกจดเกบตามประโยชนใชสอย ของทยงอยากนำกลบมาใชใหมจะถกใชซำวนเวยนอยในบาน สวนของทเราไมเหนคา หรอหมดประโยชนแลว จะกลายเปนขยะทถกกำจดออกจากบานไดหลายวธ เชน

๑

๓ ๒

๑๔

1�

สวนขยะจากแหลงชมชน เชน ในตลาดสด ขยะรไซเคล จะถกแยกไว ไม ให ปนกบขยะ ยอยสลายได สวนขยะยอยสลายไดซงมปรมาณมาก เชน เศษผก ผลไม จะถกนำไปกองรวมกนเพอ ทำเปนปยหมก หรอทำนำจลนทรย EM เพอใชประโยชนตอไป

การคดแยกขยะตงแตตนทางชวยทำใหผทเกยวของในขนตอน ตอไปสะดวกในการทำงาน และงายตอการจดการมากขน ขยะทถก คดแยก กจะไมไปปนเปอนใหเกดขยะเพมขนอก และจะสงผลชดเจน กวาเมอถงปลายทาง เพราะปรมาณขยะยอมลดลงดวย

ลานปยอนทรยของเทศบาล เปนจดจดการขยะอนทรย โดยเฉพาะเศษใบไม ทปกตถกเผากำจดและทำใหเกดปญหาหมอกควนตามมา เทศบาลนครเชยงใหม จงสนบสนนการรบเอาเศษใบไมจากสวนราชการและโรงเรยนตางๆ โดยเศษใบไม จะถกรวบรวมไวในถงจมโบของปฏบตการเชยงใหมเอยม และสงตรงมาแปรรปเปนปยอนทรยทสวนหลวง ร.๙ นอกจากจะลดปญหา หมอกควนแลว ยงชวยลดงบประมาณของเทศบาลในการบำรงสวนทวเมองดวย

ในจดจดการขยะเหลาน จะมการ คดแยกดวยกลไกภายในอกครงเพอ สงขยะประเภทตางๆ ไปสปลายทางทเหมาะสม เชน ขยะรไซเคล จะถกนำไปผานกระบวนการเปลยนขยะเกา ใหกลายเปนของใหมอกครง หรอขยะ มพษกจะถกรบไปกำจดอยางถกวธเพอไมใหสงผลเสยตอสงแวดลอม ปจจบนเทศบาลนครเชยงใหมตงจดรบขยะพษแลว 15 ต ในพนทชมชนทวเขตเทศบาล เชน ทศนยการคาเซนทรลพลาซา เชยงใหม แอรพอรต เปนตน

๔

๕

๖

๑๕

16

๕ วธลดขยะอยางงายสไตลคลาสสก การลดปรมาณขยะแบบงายๆ ทจะแนะนำกน เหมอนเอาเรองเกามาเลาใหม เพราะเปนวธทแสนธรรมดาและยดถอปฏบตกนมานานตงแตโบราณสมย แตบางท สงทแสนธรรมดากอาจจะถกหลงลมไปไดโดยงาย จงขอเอามากลาวยำใหแนใจอกทวาทจรงแลว การแยกขยะงายนดเดยว ไมเชอกลองดจาก ๕ วธสดคลาสสกน

๑. แกวเขาแกวเรา ตอไปเวลาไปซอกาแฟ อยาไปมอเปลา ลองตดกระตกนำเลกๆ ไปดวย แลวขอใหเขาใสกาแฟลงในกระตกแทนทจะใสลงในแกวพลาสตก เหมอนเกา เปนการลดขยะไปในตว ถารานกาแฟนนเปนรานกาแฟเลกๆ ใตหอ รจกหนา กนหมด อาจจะขอใหรานนนใสกาแฟลงในแกวหรอกระตกนำเลกๆ ทนำมาใชใหมไดใหลกคา ถาลกคาคนไหนกนหมดกคอยเอากระตกมาคน เปนการชวยลดขยะทแสดงถง ความไวใจและใสใจกนและกนระหวางคนซอกบคนขายไดเปนอยางด

๒. อยาทงถง ยคนมถงผาใหเราเลอกซอมากมาย ใครทไมอยากตกเทรนด ตางกขวนขวายไปหาซอกนมา แตนาเสยดายทบางคนซอมาแลวกลบเกบไวในตเฉยๆ หรอสะพายถงผาจรงๆ แตเวลาซอของกยงรบถงพลาสตกเหมอนเดม นนเปนเรอง นาเสยดายหากเราจะไมใชประโยชนจากมน เนองจากการผลตถงผานนใชทรพยากรไมนอยเลย ขอแนะนำวา เวลาสะพายถงผา ถาเราไปซอของกอยาลมบอกคนขายหรอพนกงานวาไมตองใสถง พดดงๆ ไมตองอายใคร แลวกเกบใสถงผาของเราแทน ทำไดแบบน ถงผากจะมประโยชนสมกบทมนเกดมา ไมไดเปนแคแฟชนทผานมาแลวกผานเลยอกตอไป

๓. กรอกนำ กรอกห สมยกอน เวลาชวยพอแมทำงานบาน งานกรอกนำ มกเปนงานหนงทลกๆ พงปฏบต แตนาแปลกทพอโตเปนผใหญขนมา ไมมใครมาพดกรอกหใหทำ อาการขเกยจเลยกำเรบ เลกกรอกนำใสขวด แตซอนำเปลาบรรจเสรจมากนแทนดวยเหตผลเรองความสะดวก ผลทเกดขนคอ ขวดนำพลาสตกลนทะลกจนเตมหอง ทกวนนกอนจะซอนำแบบขวดพลาสตก ลองถามตวเองกอนวา มวธอนอกไหม อยางเชน กรอกนำใสขวดเปลาแลวแชตเยน หรอพกกระตกนำ เวลาหวกหยบนำในกระตกมาดม ไมตองซอใหม ซงนอกจากจะประหยดคานำเปลาทแพงกวานำมนแลว ยงเปนการชวยลดขยะพลาสตกไดอกดวย นำทเอามากรอกไมตองไปหาทไหนไกล อาจจะนำมาจากตกดนำหยอดเหรยญทวไป เครองกรองนำทบาน หรอเปดนำประปาจากกอกใสขวดไดเลย

๔. ซอ ๑ หนา แถม ๑ หนา ถาเปนพซซาสง ๑ หนา แถมฟรอก ๑ หนา โปรโมชนนคงเปนทอมใจและอมทองของผบรโภคหลายคนไปแลว แตหลายคน คงนกไมถงวา ยงมโปรโมชนแบบนเดลเวอรฟรมาใหใชถงททำงานหรอทบานของคณดวย ไมไดหมายถงพซซา แตหมายถงกระดาษ ๑ แผนทคณใช สามารถใชไดถง ๒ หนา แลวทำไมหนาคนสวนใหญถงชอบใชแคหนาเดยวแลวทง ซงถอเปนการสนเปลองทรพยากรในการผลตกระดาษเพมมากขน แตถาเราเลอกใชโปรโมชนนกเทากบมตนไม ทสงเวยชวตเพอกระดาษของเราลดลงไปเกอบครงหนงเลยกวาได

๕. ผกใจไวกบปนโต นาเสยดายทปจจบน ปนโตลดบทบาทลงไป พอสมควร ทงๆ ทสมยกอนเวลาคณแมของเราไปจายตลาด กมกจะหยบปนโตไปดวย แตคงยงไมสายถาเราจะรอฟนบทบาทของมนขนมาอกครง แทนทจะรอใหแมคา เอากบขาวใสถง เอาหนงยางมดจนถงโปง ลองเปลยนเปนหวปนโตไปใหแมคา บอกวา เอากบขาวใสปนโตมาไดเลย นอกจากจะลดขยะ เผลอๆ อาจไดนำใจจากแมคาใสลงมา ใหจนลนปนโตกได และถามคนทำแบบนมากพอ อาจจะจดประกายใหรานคาเหลานน คดโครงการดๆ ประเภทไมใสถงลด ๕ บาทกได เหนไหมวาทกวธลวนแตเปนสงทคนอนเขาคดกนไวนานแลว แตอาจจะนานเกนไป จนหลายคนลมเอามาใช แคเราเอาความคดดๆ เหลานมารยส รบรองวา เรองขยะลนเมองจะกลายเปนเรองเกาทคนลมไปเลย

๑๖

1�

ขนาดเลก ขยะลด ขยะทลนออกจากถงเปนภาพชนตา เพราะเชอวาขยะเปนเรองไรระเบยบ เราจงคนเคยกบมน แตนนเปนเรองทควรจะเปนจรงๆ หรอ? การลดพนทขยะดวยการเกบขยะจำพวกถงพลาสตก กระปองนำอดลม และกลองนม แบบประหยดพนท มขอดคอ ทำใหถงขยะปดงาย รถขยะเกบถงสะดวก เกบไดมากและประหยดรอบขนสง ชวยใหกองขยะดเปนระเบยบและสะอาดเพลนตาขน นอกจากนนแลวยงสรางความสนกมอใหกบคนพบอกดวย มาเรมพบกลองนมแบบงายๆ เพอชวยลดปรมาณขยะในเชยงใหมกนเถอะ!

เตรยมกลองทจะพบ คลสวนบนของกลองออก แลวบบกลองไลอากาศออก ดงภาพ

พบขอบดานขาง ทง ๒ ดาน ไปดานหลง

พบกลองลงมาดานหนาแลวใชปลายกลองสอดเขาชองทสวนทายของกลอง

จะไดกลองทพบแลว ซงประหยดพนทในการทงขยะ ไดถง ๑ ใน ๖ เลยทเดยว

* เฉพาะกลองนม กลองชาเขยว และใกลเคยง

๑๗

18

อยากแยกขยะ แตไมมถง ทำไงด! การโยนขยะลงถงเปนการจดการปญหาทถกตองแลวหรอ? ขยะเปนปญหาสำคญทเราทกคนควรเรงแกไข ผรหลายทานเสนอวา ทางแกปญหาทงายทสดคอ การคดแยกขยะจากตนทาง ซงกคอบาน ททำงาน หรอมหาวทยาลยของเรานนเอง เพราะยงเปนขยะทสะอาดและงายตอการนำไปกำจดหรอรไซเคล เพราะขยะกวารอยละ ๘๐ ทเราทง ทกวนนสามารถนำกลบมารไซเคลได หากเรามการคดแยกขยะทด ทรพยากร สวนนกจะไมสญเสยไป แตทกวนนเรายงชอบอางอยเสมอวา ไมมถงขยะ ไมมถงขยะเลยไมแยก และคดวาการแยกขยะเปนเรองยงยากเสยเวลา ความจรงแลวการแยกขยะนนไมไดยงยากอยางทคด ไมจำเปนตองเปดตำรา ไมจำเปนตองจดหนกถงขนซอถงสเขยว สแดง สเหลอง มาเตรยมไวทกสกสามารถทำได ขอแคสองมอและความตงใจบวกกบอปกรณอกเพยงเลกนอย กสามารถแยกขยะไดแลว ถงแมเราจะบนวา โธถง! ไมมถง (ดำ) มถง (ขยะส) เรากสามารถแยกขยะภายในบานได เรมตนงายๆ ดวยการมองหาเศษวสดเหลอใชภายในบาน ไมวาจะเปนหมอ ถง กะละมงแตก เขง กระปอง ลงกระดาษ ดสวาภาชนะประเภทนเหมาะสมกบขยะประเภทไหน เชน ขยะเปยกหรอขยะมลฝอยอยาง เศษหญา เศษอาหาร ใบตอง กควรทงในภาชนะประเภทถงทไมมรร วเพอใหหวงายใชสะดวกเวลานำไปทำเปนปยหรอ ใชประโยชนอยางอนตอไป ถาสกปรกมากกอาจจะหาฝามาปดสกหนอย เพอปองกนแมลงวนมาวางไข เขยนปายสสนสดใสลงไปขางถงสกนดวาเปนถงทเราทงอะไรลงไป แคนกไดถงแยกขยะมลฝอยขนมา ๑ ใบ สำหรบพวกกระดาษหรอสมดกอาจแยกไวในลงกระดาษเพราะงายแกการจดเกบและสะดวกเวลานำไปขายเพราะสามารถยกไปขายไดทงลง ย งใครสามารถแยกกระดาษไดเปนหมวดหมดวยแลวกจะยงชวยเพม ราคาขายใหสงขนได เพราะกระดาษทแยกมาแลวจะขายไดราคาดกวากระดาษทรวมกนมาแบบมวๆ สำหรบพวกขวดแกวชนดตางๆ ทงขวดนำปลา ขวดเครองดม ทมนำหนกมากกอาจจะแยกใสในถงปย กระสอบ หรอเขง เพราะสามารถรองรบนำหนกไดด ไมขาดงาย นอกจากน ถงพลาสตกกเปนทางเลอกทนาสนใจซงเหมาะแกการนำมา ใชแทนถงขยะเพราะหางาย มใชกนทกครวเรอน ในเมอถงพลาสตกท ระยะเวลาใชงานสน ใชใสของเพยงไมกนาทกหมดประโยชน แตกลบใชระยะเวลาในการยอยสลายหลายรอยป เพอไมใหมนเสยชาตเกด เรากนาจะ หาทางใชประโยชนจากมนดวยการเปลยนใหกลายเปนผชวยในการคดแยก ขยะ ถงพลาสตกทฉกขาดงายเหมาะแกการนำมารองรบขยะทมนำหนกเบา เชน ขวดพลาสตก กระปองอะลมเนยม กลองนม (ถาจะใหดควรลางกอน นำไปแยกจะไดไมเหมน) และโฟม เปนตน ควรเลอกถงทมความหนา เหนยว และแขงแรงสง อาท ถงจากหางคาปลกใหญๆ มากกวาถงทบางเฉยบอยางถงของรานสะดวกซอแถวบาน หากเปนถงใสกจะยงดใหญเพราะจะไดเหนวาขางในนนมอะไรซอนอย แตถาหาถงใสไมไดจรงๆ กไมตองเครยด นงกมหวเพราะเราสามารถเขยนชอตดไวขางถงเพอความเขาใจทตรงกน ขนตอนสดทายคอนำถงหรอถงดดแปลงเหลานไปตดตงตามมมตางๆ ภายในบานทสะดวกในการโยนขยะทง เพยงแคนเรากไดถงและถงทสามารถ ใชรองรบการแยกขยะอยางงายภายในบานของเรา เมอเกบขยะไดตามจำนวนกมดปากถงใหเรยบรอยแลวนำไปขายเพอรไซเคลไดเลย เหนแลวใชไหมวานอกจากภาษาองกฤษแลว...การแยกขยะกงายนดเดยวไมแพกน อยารอชา อานบทความนจบแลว ลองหนมองไปรอบๆ ตวสวา เรมเหนถงหรอถงใหมๆ ใบเหมาะๆ กนหรอยง ถาเจอแลวกลงมอแยกขยะกนไดเลย!

๑๘

19

กลองนมหรอกลองนำผลไม นอกจากตองระวงอยาทำนมหกสจะ แลวยงตองระวงเวลาคณจะทงกลองพวกนดวย เรมจากดงหลอดและพลาสตก ทใชหมหลอดทงในถงขยะประเภททวไป จากนนควรใชกรรไกร ตดปากกลองแลวลางดวยนำสะอาด สะบดใหแหง แลวทงกลองนมลงในถงขยะรไซเคล แตกนหมดแลวควรนำไปลางทนท ไมควรวางทงไวคางคนเพราะอาจทำใหเกดเชอแบคทเรย และเชอราแถมไปกบกลองได

ลกชนปงและถงใส ถาเรานำไปทงทนท มนกจะกลายเปนขยะทวไปทรอการฝงกลบหรอเผาทำลาย แตเราสามารถชวยลดขยะเหลานไดโดยการแยกกอนทง นนคอ หกไมเสยบลกชนเปนชนเลกๆแลวทงลงในถงขยะยอยสลาย เพราะมนยอยสลายไดเรวและไมเปนอนตรายตอคนเกบขยะ สวนลกชนทเรากนเหลอกทงในถงนไดเชนกน สำหรบถงทเปอนนำจม สามารถนำไปลางใหสะอาดแลวตากใหแหง สามารถนำไปขายไดถาถงมปรมาณ มากพอ

ขวดนำดม (นำเปลา) กอนจะทงขวดนำเปลา ถามนำเหลอเราควรเทนำทเหลอ ออกใหหมด จะเอาไปรดนำตนไมแถวนนกเปนความคดท ไมเลว จากนนโยนทงลงในถงขยะรไซเคลไดเลย เพราะถา ไมเทนำทง ขวดนำพวกนจะตองถกโยนใสในถงขยะเปยก ไรคนเหลยวมอง

แกวกาแฟ ควรเทกาแฟและนำแขงออกใหหมดกอน จากนนคอยทงแกวกาแฟลงในถงขยะทวไป หรอถามเวลากลางแกวใหสะอาดแลวนำไปเปนกระถางปลกตนไมเลกๆ หรอทใสปากกา แบบ D.I.Y. กนารกไปอกแบบ

กลองโฟมทเปอนอาหาร สามารถเอาทงไดในถงขยะแบบทวไป แตถาหากม เศษอาหารเหลออยในกลองโฟม เราควรทงเศษอาหารลงในถงขยะทยอยสลายไดเสยกอน ไมควรทงรวมกนเพราะจะทำให ขยะเนาและสงกลนเหมนออกมาได

ถงขนมกรบกรอบ ทงถงลงในถงขยะทวไปไดเลย

กระปองสเปรยหรอกระปอง ยาฆาแมลง อยาเผลอไปทงในถงขยะทวไปเชยวนะ เพราะพวกนตอง ทงลงในถงขยะแบบมพษ แตใหระวง ถามสารเคมกระเดนโดนตวหรอเขาตาใหรบลางดวยนำสะอาด ถาเปนมากกใหสงโรงพยาบาลทนท

แยกไมยาก ถาอยากแยก ผอานทอยากแยกขยะเคยประสบพบเจอเหตการณแบบนใชไหม มขยะอยในมอ อยากแยกขยะใจจะขาด แตไมรวาจะแยกใสลงในถงไหน ถาเปนขยะงายๆ อยางกระดาษหรอกลองโฟมธรรมดา กคงไมเปลองเซลลสมองในการคดมากมาย โยนทงไดเลย ไมเคยบดพลว แตเมอชวตจรงมนไมงายอยางนน เพราะมขยะบางประเภททผสมปนเปกนไปมา เชน ขยะเปยก ผสมกบขยะแหง รไซเคลไดผสมกบรไซเคลไมได หรอสารพษผสมรวมกบของกน เราจะมาแนะนำกนวา จะมหลกในการแยกขยะแบบแอดวานซ ยงไงบาง

นาจะพอไดไอเดยสำหรบการแยกขยะแลว ผอานบางทานอาจจะคดวา แหม ยงยากไดอก... แตถาเรายอมลำบากในตอนน รบรองวาในอนาคต ปญหาเรองการจดการขยะจะกลายเปนเรองงายไดอก ในทนท

๑๙

�0

ในยคแหงการอนรกษธรรมชาต การใชปยเคมในรปแบบทเราเคยทองสตร NPK ซงสงผลเสยตอดนอยางมาก กลายเปนเรองลาสมยไปเสยแลว การใชปยอนทรยดจะเปนทางเลอกทเหมาะสมกวา เนองจากสงผลดตอดนในระยะยาว มากกวา อกทงราคาไมแพงเพราะทำมาจากวสดธรรมชาต อยางพวกมลสตว ฟางขาว ซงยงถอเปนการชวยกำจดขยะพวกนในตวอกดวย แตขอเสยของการทำปยอนทรยกยงมอย นนเปนวธทตองใชแรงงานสงและยงยากลำบาก ทงเรองการเตมอากาศและการพลกกลบปยไปมา ซงทงหนกทงเหนอยจนทำเสรจแลวตองกลบบานไปนอนหลบปยแนนอน แตปญหามไวใหแก ปจจบนนมผคนควาวจยถงวธการทำปยอนทรยแบบสบายๆ ไมตองพลกกลบปยไดแลว วธนนเรยกวา ‘วธวศวกรรมแมโจ ๑’ โดยทางปฏบตการเชยงใหมเอยมไดรวมมอกบเทศบาลนครเชยงใหม และ ผศ.ธระพงษ สวางปญญางกร ผอำนวยการสถานบรการวชาการคณะวศวกรรมและอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยแมโจ ซงเปนอาจารยผท รบผดชอบและผคดคนสตร นำแนวความคดนมาทำเปนโครงการ ‘ลาน ปยอนทรย’ ซงมวธการคอ นำรถของเทศบาลออกไปเกบขยะประเภทมลสตวและใบไมตามโรงเรยนและสถานทราชการตางๆ ทรวมรายการทกเชาวนเสาร แลวนำมาผานกระบวนการหมกทลานปยอนทรยบรเวณสวนหลวง ร.๙ ซงวธน ตองเรยกไดวา ยงปนนดเดยวไดนกสองตว เพราะนอกจากจะเปนการนำขยะมาใชประโยชน ชวยลดปญหาจากขยะ เชน มลพษจากการเผาใบไมหรอ คาใชจายในการเกบขยะของเทศบาลแลว ยงเปนการประหยดคาใชจายในการ หาซอปยอกดวย เพราะราคาปยโดยเฉพาะตอกองสงถง ๕,๐๐๐ บาท! ซงปยท หมกเสรจแลวจะนำไปแจกเกษตรกรและใชในงานดานการเกษตรและทำสวนของเทศบาลตอไป ผศ.ธระพงษ ไดอธบายใหเราฟงวา ‘วธวศวกรรมแมโจ ๑’ เปนการปรบปรง จากวธการหมกแบบเกา อยางการเอาขยะลงบอแลวคน การพลกขยะกลบกอง หรอการเตมอากาศลงในขยะทหมก ซงมความยงยาก แต ‘วธวศวกรรมแมโจ ๑’

งายกวานน โดยมขนตอนการทำคอ เอามลสตวมาถมดวยใบไมหรอเศษพช ในปรมาณอตราสวน ๑ ตอ ๓ กองเปนรปสามเหลยมใหไดความสง ๑๕๐ เมตร รดนำใหมความชน แลวเอาไมเสยบกองไวเผอเวลารดนำ รอเวลา ๖๐ วนกจะไดปยอนทรยคณภาพดออกมา หลกการของวธน คอ การหมกจำเปนจะตองใชแบคทเรย ธาตไนโตรเจน และคารบอน ซงเปนธาตทชวยใหจลนทรยประเภท ชอบอากาศและความรอนเตบโต โดยแบคทเรยและไนโตรเจนพบไดในมลสตว และคารบอนพบไดในซากพชอยแลว ไมตองไปหามาเพม โดยปยทกองสงจะชวยกกเกบความรอนทเกดจากปฏกรยาการยอยสลายของแบคทเรยเอาไวในกอง และเมอความรอนนลอยตวขนยงจะทำใหภายในกองปยเกดเปนสญญากาศแลวจะชกนำเอาอากาศภายนอกทเยนกวาไหลเขาไปภายในกองปย ถอเปน การเตมอากาศอตโนมต ซงเปนสภาวะทเหมาะสมกบแบคทเรยในมลสตวซงชอบทงความรอนทงอากาศอกดวย ทสำคญคอ ตองคอยรดนำใหกองปยมความชนทกวน เพราะถาหากกองปยแหงเกนไปแบคทเรยจะหยดกระบวนการยอยสลาย แตตองระวงอยารดนำชมเกนไป เพราะนำจะทำใหอากาศไมสามารถ เขาถงแบคทเรยได เมอหมกครบกำหนดเวลาแลวจงนำไปเกลยผงแดดใหแหงอก ๗ วนแลวสามารถนำมาใชไดเลย ตอนน เศษขยะทนำมาใชในโครงการลานปยอนทรยของเชยงใหมเอยม มแคใบไม เศษพช และมลสตว และกำลงจะขยายไปถงขยะทยอยสลายงายอนๆ ใครสนใจขอมลวธการหมกเพมเตม สามารถสอบถามไดท ผศ.ธระพงษ โทร. ๐๕๓-๘๗๕-๕๖๓ หรอถาใครอยากมสวนรวมลดขยะดวยวธเอาไปเปลยน เปนปยอนทรย อยากตดตอใหรถเทศบาลมารบขยะทบานหรอหนวยงานของทานกสามารถตดตอไดทเทศบาลเมองเชยงใหม หรอปฏบตการเชยงใหมเอยม ตามทอยและเบอรโทรทแจงไวดานหนาของเลมไดเลย การพลกวกฤตใหเปนโอกาสไมใชเรองยาก เรามาชวยกนทำเรองปยอนทรย ใหกลายเปนปยฟเวอรกนดกวา รบรองวา ดแนนอน

ปยฟเวอร

๒๐

�1

เมอถงลน ถงเตม กถงคราวจดการสวนเกน เพอใหเตมใหมได การจดการขยะทเกนขอบเขตภาชนะรบไหว มกจะเปนการเปลยนททง ยายทวาง เพอใหถงเราวางแลวทงไดอก แตปฏบตการเชยงใหมเอยมจะชวนชาวเชยงใหมกำจดขยะจากบาน ดวยวธสรางสรรคและเตมรกใหกนเพอสรางเมองเชยงใหมใหนาอยขนสำหรบทกคน ถามขยะพรอมอยในมอแลว ขอเชญทสถานทเหลาน

สถานคดแยกขยะ เพอแกปญหาการรอซาเลงมารบซอของเหลอ จากบานแบบไมรจดหมาย และเพอใหชาวซาเลงไมตองเหนอยตระเวนรถหาของแบบไรทศทาง จงมจดนดหมายเปนสถานปลายทางใหกลมซาเลงและคนไรบานมาคอยรบขยะรไซเคล ทหนาลานอนสาวรยสามกษตรย ทกเชาวนเสาร เวลา ๐๙.๐๐ – ๑๒.๐๐ น. จะดแคไหน ถาขยะจากมอเราแลกเปนเงนได และยงชวยใหกลมคนไรบานมโอกาสสรางอาชพ มงานทำ เรมจากชวยกนหวมาขายกนคนละถงสองถง หรอจะยกใหฟร กยงทำใหคนคอยรบดใจและมกำลงใจในการเปดสถานตอไปสำหรบบรการ ใหใกลบานเราไดยงขน อยางนแหละทเรยกวา ยงใหยงได!

ธนาคารขยะ เมอโรงเรยนรวมดวย ผปกครองและเดกกตอง ชวยกน ขยะรไซเคลจากบานจะถกนำมาบรจาคใหโรงเรยนซงเปนศนยกลางรวมรบขยะ ตอนน แตละโรงเรยนในเขตเทศบาลตางพรอมใจกน ตงตว เปนหนงธนาคารและยงมอกหลายแหงทตองการพฒนาตวไปเปนศนยกลางรบขยะของชมชนใกลเคยงดวย พกขยะจากบานไปโรงเรยนคนละถง ไดประโยชนอกหลายถง ทงชวยปลกฝงการคดแยกขยะใหเดกๆ ทงจดระเบยบและสรางชอใหโรงเรยน และเงนทไดจากการขายขยะทนำมาสะสมรวมกน กจะถกนำมาสรางสรรคกจกรรมดๆ สำหรบ เดกนกเรยนในโรงเรยนตอไป มโรงเรยนไหนรวมโครงการบาง ดรายละเอยด ไดในหนา ๒๙

รถเวยน ทกวนเสารเปนวนเชยงใหมเอยม นอกจากจะ มสถานคดแยกขยะโดยกลมซาเลงและคนไรบานแลว รถเวยนของเทศบาลจะตระเวนเกบถงจมโบทบรรจใบไมจนเตมจากโรงเรยนและสวนราชการตางๆ (ตอนนยงไมไดระบเสนทางแนชด แตหลกๆ คอ รถจะเวยนไปตามจดทมบคคลหรอหนวยงานซอถงจมโบ ซ อไปไวท ไหน กตามไปเกบทน น) จากนนกองใบไมไรประโยชนจะถกนำไปกองใหมอยางเปนระเบยบเพอนำไปผลตเปนปยอนทรยดวยวธงายๆ ไรกลน และสวยงาม ในบรเวณลานปยอนทรยของเทศบาลทสวนหลวง ร.๙ นอกจากจะลดปญหาหมอกควนจากการเผา กำจด ยงชวยลดงบประมาณรายจายในการซอปย มาบำรงสวนสาธารณะ และยงเพมรายไดของเทศบาลไดดวย

จดคดแยกขยะ

๒๑

��

บญเอก อภชย ผจดการฝายปฏบตการบรษทเชยงใหมรมดอย บญเอก เปนผจดการฝายปฏบตการของบรษทซงทำหนาทออกรถเกบขยะในพนทสวนใหญ ของเขตเทศบาล เขาเหนวาการแยกขยะเปนเรองงาย เรมไดในครวเรอน โดยอาจจะเลอกสะสมขยะ บางประเภทแลวนำไปขาย “คนสวนใหญไมคอยใหความสำคญกบจดน เพราะเหนวาขยะเหลานน เปนเพยงแคเศษเงน” พนกงานเกบขยะสวนมากมรายไดเสรมจากการแยกขยะทเกบตามบานแลว นำไปขาย นอกจากน ถาทกคนชวยกนแยกขยะ ปรมาณขยะในเมองเชยงใหมกจะลดลง และสามารถลดภาระของเทศบาลในการกำจดขยะ “เงนทเหลอกจะหมนเวยนมาพฒนาเมองเชยงใหม ใหนาอยยงขน” บรษท เชยงใหมรมดอย จำกด (F ๑๓) ๒๔๙ ตำบลชางคลาน อำเภอเมอง จงหวดเชยงใหม โทร. ๐๘-๙๖๓๕-๖๙๑๓

จนทรสม อดมชยโรจน เจาของหอพกลงพร ปาสม เจาของหอพกทแยกขยะมานานกวา ๒๐ ป เรมทำเพราะเหนคนอนเกบ ปาจงเกบตาม บาง ประโยชนทปาไดรบจากการแยกขยะขายคอ มรายไดเสรม แมวาจะไมมาก แตกพอเปนคาขนม ของลกปาได นอกจากนน การจดการขยะอยางเปนระบบยงทำใหหอพกของปาสะอาดขน เดกในหอพกกมกจะชวยปาแยกขยะอยเสมอ คนใน ชมชนกเอาปาเปนแบบอยาง บางกแยกขยะมาให ปาเอาไปขาย ถอวาปาเปนผจดประกายใหคน ในชมชนมองเหนคณคาของขยะ และชวยกนแยกขยะ ปาสมยงแนะนำอกวา “แมไมมถง เรากแยกขยะเองทบานได โดยใชถงพลาสตกแยกเปน ประเภทตางๆ หรอจะวางกองรวมกนเปนประเภท กได”

“ถาทกคนมจตสำนกทดและชวยกน

เมองของเรากจะสะอาด”

“ปาทำแลว ปามความสข แคนนพอ”

แยกแยะ

๒๒

��

“ถาเราไมทำใหเชยงใหมสะอาด กจะไมมใครมาเทยว

สดทายคนเชยงใหมเองทจะไดรบผลกระทบ”

นนทชาต หนศรแกว เจาหนาทมลนธพฒนาทอยอาศย

นนทชาต เปนเจาหนาทมลนธพฒนาทอยอาศย ทำหนาทดแลคนไรบาน การคลกคลกบ พนองคนไรบานมาเปนเวลานาน ทำใหเหนคณคา ของขยะ เนองจากคนไรบานสวนใหญมอาชพเกบขยะขาย “คนไรบานเหลานชวยแบงเบาภาระ ของเทศบาล เมอเหนขยะทไหน พวกเขาจะรบเขาไปเกบทนท ในขณะทคนทวไปเดนผานขยะเหลานนเฉยๆ” คนไรบานบางคนสามารถเกบเงน จากการเกบขยะขายเพอซอจกรยานไดเลย แตสงทกลมคนไรบานตองการคอ พนทสำหรบเปนทพกพงชวคราว และทสะสมขยะ จะไดสะสมขยะ ไปขายครงละมากๆ ซงไดราคาดกวาการขาย ทละนอย” มลนธพฒนาทอยอาศย โทร. ๐๘-๖๖๒๖-๒๔๗๕

“หากทกคนชวยกนแยกขยะ

เรากจะทำงานไดงายขน”

จำเรน ชายราช พอคาเกบของเกา ลงจำเรน เปนคนเกบของเกายานสนตธรรม ทกวนคณลงจะออกตระเวนไปทวชมชน พรอมกบ รถเขนคใจเพอหาของเกาหลากหลายชนด ทงกระดาษลง ขวดแกว กระปอง และพลาสตกชนดตางๆ มาขายทรานขยะรไซเคล สนตธรรม ลงจำเรนบอกวา “คนสวนใหญมกทงขยะหลายประเภทรวมกนในถงเดยว ลงตองมาคดแยกเอง เสยเวลา” แตกมชาวบานบางสวนทใหความชวยเหลอ โดยแยกประเภทขยะเอาไว แลวนำมาใหลงจำเรน “เมอเขาแยกขยะมาให เรากไมตองเสยเวลาแยกขยะเอง และสามารถนำไปขายไดทนท” สดทายนคณลงอยากฝากทกคนใหชวยแยกขยะกนมากขน

๒๓

วรากานต เกงกาจ ผฝนจะเปลยนโลกดวยการแยกขยะ โครงการ ‘พถงแยกกบนองถงกโลก’ รเร มโดย ‘แตว’ วรากานต เกงกาจ นกศกษาชนปท ๔ คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ดวยความตงใจทอยากเปลยนระบบการทงขยะภายใน หอพกหญงอาคาร ๔ ทเธออาศยอยใหมระเบยบ เพอใหงายตอการกำจดและนำไปรไซเคลกลบมาใชใหม เธอพยายามทำทกทางเพอใหโครงการของเธอเปนจรง แมตองประสบกบปญหาในการหาผสนบสนนเรองเงนทน แตสดทายกไดผใหญใจดอยาง British Council, a day และ Youth Venture เขามาชวย ทำใหเธอสามารถดำเนนโครงการนได แตวเรมโครงการดวยการเชญชวนเพอนๆ ในหอพกใหมารวมกนแยกขยะใหถกตองตามประเภท เชน ขวดแกว กระดาษ ถงพลาสตก กลองนม และถวยโยเกรต โดยแตวจะเปนผรบหนาทจดหาถงขยะมาวางตามจดตางๆ เธอยงชวนทกคนมารวมกนแปลงรางถงขยะทสดแสนจะธรรมดาภายในหอพกใหชวนมองดวยการแตงแตมสสนทสะดดตาลงไป ใหคนทพบเหนรสกคนมออยากจะเอาขยะไปหยอนสกคนละชนสองชน นอกจากนเธอยงเชญชวนทกคนมารวมใหคำสญญาวาจะชวยกนรกษาและเปลยนแปลงโลกใบนใหดขน เรมตนงายๆ จากการแยกขยะ แตวเชอวาปญหาขยะเกดขนจากตวมนษยและสามารถแกไขไดดวย ตวมนษยเองเชนกน หากมนษยยนดทจะเปลยนแปลงพฤตกรรมมกงายบางอยางของตน ถงจะลงมอทำโครงการเพยงคนเดยว แตแตวกไมเคยกลววาจะลมเหลว เธอบอกพรอมรอยยมวา “ถามวแตกลว แลวไมทำอะไรเลย รอใหคนอนมาแกไข แลวเมอไหรจะเปลยนแปลงใหเกดสงดๆ ขนได มช. กจะเปนแบบนตอไป เชยงใหมกจะไมมอะไรทดขน” คำพดทงทายทอธบายความหมายในการกระทำ สมกบชอวรากานต หรอผกลาอนเปนทรก คนเลกๆ ททำเรองยงใหญไดเปนอยางด

“ชวตจรงไมมฮโรออกมากโลกเหมอนในหนงการตนหรอก

คนทกโลกนไดกคอมนษยตวเลกๆ อยางเรานแหละ”

นกเปลยนแปลง

ณรงค ตนจาเรอน ธรกจคาขยะทจดประกายใหชมชนรกสงแวดลอม คณณรงค ตนจาเรอน เคยถก ดร.สมไทย วงษเจรญ เจาของกจการวงษพาณชย ชกชวนใหเขามารวมลงทนเมอ ๑๒ ปกอน กระทงพบวาธรกจดงกลาวโดงดง สามารถทำกำไรไดมากกวา ๑๐๐ ลานบาทคณณรงคจงปรกษากบครอบครวและศกษาขอมลทางธรกจในดานนอยางละเอยดถถวน แลวจงตดสนใจเขาฝกอบรมการคดแยกขยะเพอรไซเคลเชงธรกจกบวงษพาณชย ชวงเรมตนคณณรงคประสบปญหาราคาขยะตกตำเปนประวตการณ โดยเฉพาะเหลกทลดจากกโลกรมละ ๒๐ บาท เหลอไมถง ๕ บาท แตนน ไมไดทำใหคณณรงคทอแท “เราพยายามใชการประชาสมพนธทำใหคนสนใจ กระจายขาวผานทาง วทยชมชน ตดโปสเตอร บรการไปรบซอขยะถงบาน มการจบสลากเพอแลกของรางวลในตอนสนป และ ทสำคญคอ เราไมเอาเปรยบลกคา” คณณรงคยงเปนวทยากรพเศษใหความรกบคนในชมชนตามหมบาน โรงเรยน และโรงงานอตสาหกรรม เรองการคดแยกขยะและภาวะโลกรอนโดยไมคดเงนแมแตบาทเดยว “ปญหาโลกรอนและปญหาการเพมขน ของปรมาณขยะเปนสงททกคนควรใหความสำคญ ถาแยกขยะเปน กไมมอะไรตองทง ขยะอนทรยกสามารถนำไปทำปยได” ธรกจคาขยะของคณณรงคทำใหคนในชมชนไดเหนมลคาของขยะมากขน และรจกการคดแยกอยางถกวธ ยงไปกวานนยงเปนการปลกจตสำนกใหชาวบานตระหนกถงคณคา ความสำคญ มทศนคตทดตอการอนรกษสงแวดลอม รแนวทางการแกไขปญหาสงแวดลอมไดอยางถกตองและยงยน แมตองรบภาระหลายหนาท ทงงานขาราชการประจำ การดำเนนธรกจวงษพาณชย และเปนวทยากร แตความรวมมอและการใหความสนใจในการแยกขยะของคนในชมชน เปนหนงกำลงใจใหกบคณณรงคในการทำงาน “เมอเรามจตอาสา แตมคนคาน เรากเสยกำลงใจ แตพอมคนทำตามเรา เรากรสกมความสข เวลาเราไปใหความรกบคนในชมชนแลวเขาสนใจกนมาก เรากมกำลงใจในการทำงานมากขน” สงหนงทคณณรงคเนนยำถงชาวเชยงใหมกคอ อยากใหทกคนเหนคณคาของขยะมากขน “อยาก ใหมองขยะในแงบวก ถารจกแยกขยะและรจกการกำจดอยางถกวธแลว กไมจำเปนจะตองเสยเงนกำจดขยะแบบการฝงกลบหรอการเผา เมอไมมการเผากจะไมเกดมลพษกบเมองเชยงใหม และยงสามารถนำเงน สวนนนไปพฒนาในดานอนๆ ไดอก”

“ปญหาโลกรอนและปญหาการเพมขนของปรมาณขยะเปนสงท

ทกคนควรใหความสำคญ ถาแยกขยะเปน กไมมอะไรตองทง”

รองศาสตราจารย ดร.อานฐ ตนโช ตนแบบการใชไสเดอนดนสายพนธทองถนกำจดขยะอนทรย  ราว ๑๑ ปกอน มการประทวงใหปดบอทงขยะซงอยหางจากมหาวทยาลยแมโจออกไปประมาณ ๔ กโลเมตร เพราะสรางความเดอดรอนใหกบชาวบานในบรเวณนน คณะกรรมการทตงขนมาแกปญหาเหนวา ควรตงโรงเผาขยะ แตอาจารยอานฐ ตนโช ตวแทนจากมหาวทยาลยแมโจไมเหนดวย เพราะจะ กอใหเกดปญหามลพษ และขยะอนทรยบางอยางสามารถนำมาใชประโยชนได แตทประชมตงคำถามกลบ วา “อาจารยจะใชวธการใดทำใหขยะกวา ๓๐๐ ตนหายไปได” ตามดวยเสยงถากถางวา “อาจารยมหา’ลย เกงแตพดและสอน แตคงทำไมเปน” นนเปนแรงผลกดนหนงททำใหอาจารยอานฐพยายามหาหนทางแกไขปญหาน จนกระทงไดรบคำแนะนำจากเพอนทตางประเทศเรองการใชไสเดอนกำจดขยะอนทรยทยอยสลายได โดยเฉพาะเศษอาหารหรอเศษกระดาษ สายพนธทมประสทธภาพทสดคอ ไสเดอนดนสแดงซงเปนพนธทองถน ชาวบานทางภาคเหนอเรยกไสเดอนชนดนวา ‘ขตาแร’ การนำไสเดอนมาใชกำจดขยะเปนเรองทแปลกและยงไมเคยมใครทำมากอน ในชวงแรกจงมปญหามาก ในการขอทน “เราขอเงนใครเขากไมให มแตคนถามวา เปนไปไดไง อะไรทคนอนเคาไมทำ คนไทยอยาไปทำเลย” ซงอาจารยไมเหนดวย “ทำไมเราจะตองไปทำตามคนอน วถแบบของเราเองกม เรามความคดของเรา เรากเรยนหนงสอมา ไมจำเปนตองไปทำตามใคร แตพดไปกไมมใครเชอ” กระทงไดรบเงนทน ๑ แสนบาทจากโครงการหลวงมาพฒนาโครงการ พรอมดวยกำลงใจจากทกหนวยงานทเกยวของ แตกยงมปญหามากมายใหแกไข “เวลาโดนวาบางครงเรากเซงนะ พอมคนทสนใจเรองไสเดอนมาหาเราบอยๆ ความเซงกหายไปเรวมาก วธทจะทำใหคนยอมรบเราไดกคอการแสดงใหเขาด เราแสดงใหเหนถงประสทธ- ภาพของการทำงานของไสเดอน รวมไปถงผลตภณฑปยชวภาพทไดจากมลไสเดอนทขายดมากจนผลตไมทน และเปนทยอมรบ พอมคนยอมรบมากๆ กทำใหเรารสกวาตองส ไมมเวลาทอ เพราะมนสนกกบการทำงาน “โครงการนจะประสบความสำเรจกตอเมอเชยงใหมสรางโรงกำจดขยะอนทรยดวยไสเดอนอยางจรงจง ไมมวมาเนนแตเรองฝงกลบหรอการใชเตาเผา การใชไสเดอนกำจดขยะมตนทนตำทสด เปนเทคโนโลยทองถนทไมทำลายสงแวดลอม นาจะเปนทางเลอกอกทางหนงทเราควรใหความสำคญ ภาครฐกควรใหการสนบสนนมากกวาทเปนอย” อาจารยทงทายอยางหนกแนน

“ถาเราสนกกบการทำงาน กไมมเวลาทอ”

Big Bin ถงขยะใบใหญทจะเปลยนใหคณเปนคนใหม Big Bin เปนโครงการรณรงคลดภาวะโลกรอน ๒ ตอ ตอทหนงคอการรณรงคใหคนทกกลมรจก แยกขยะเปน เพอนำกลบมาสกระบวนการรไซเคล และตอทสอง คอการนำขยะมาแลกแตมสะสม เพอ นำไปแลกสนคาทชวยลดภาวะโลกรอน ตงแตไขไกยนเครองใชไฟฟาประหยดไฟเบอร ๕ Big Bin ม ศนยปฏบตการอยท Think Park (แยกรนคำ) ชาวเชยงใหมสามารถนำขยะรไซเคลภายในครวเรอนและในสำนกงานมาแลกแตมสะสมและแลกผลตภณฑทชวยลดโลกรอนไดทกวนพธตนเดอน รางวลทไดจากการนำขยะมาแลกแตมเปนแรงจงใจใหวยรนหนมาสนใจไดเปนอยางด ยงไปกวานนยงชวยเสรมสรางทศนคต และจตสำนกใหเหนคณคาของขยะมากขน เจยบ วรณธร แพทยารกษ หวเรอใหญของโครงการ Big Bin เลาถงทมาวา “เดมทเจยบเปนผบรโภคทนสยคอนขางแย ชวตอยกบการทำงานและไมเคยใสใจเรองสงแวดลอมเลย จนไดมาทำนตยสารในหวขอ ‘หลบรอน’ และไดพบวธเปลยนพฤตกรรมในการคดแยกขยะภายใน ๒๑ วน เพยงแคปรบขนาดถงขยะใหเลกลง ทดลองทำกพบวาใชไดผลจรงๆ” จากผลสำเรจทได จงนำไปสการรเรมโครงการนขนมา แตโครงการ กดำเนนไปอยางไมราบรนนก เนองจากปญหาในหลายดาน โดยเฉพาะเรองความนาเชอถอและเงนทน Big Bin จงเปนโครงการทใชเงนสวนตวและยงไมไดรบการสนบสนนจากหนวยงานใดๆ แตการสนบสนนดานพนทจากโครงการ Think Park กทำให Big Bin มตวตนมากขน “เราเชอวาเราทำได แมจะไมมเงนเขามาเลย เหมอนรถทไมมนำมน ถาเราเขน มนกยงพอไปตอได ประโยชนทไดจากโครงการนยงกวาจำนวนเงนเสยอก มการตอบรบทดเขามา มแตคนคอยใหกำลงใจใหทำตอ ไมอยากใหเราหยด ถงจะเหนอยแคไหนแตเรากเตมใจทจะเดนมาในทางเสนน “ถาเราไมมเงนทำตอ โครงการนกตองลมเลกไป กถอวาเราทำไดแลว เราไมไดวดความสำเรจจากยอดเงนในธนาคาร แตเราวดทผลงานทเกดขนจรง จากการยอมรบ การใหความรวมมอของคนทเขามาสมผส Big Bin อยางนอยกไดเปลยนพฤตกรรมใหคนหนมาแยกขยะกวา ๒๐๐ คน แบบนจะเรยกวาไมประสบความสำเรจไดอยางไร”

www.bigbin.org

“ถาคณเอาชนะตวเองไดเมอไร กเทากบวาคณไดเปนฮโรแลว”

“การดแลโลกคอการดแลตนเอง การดแลเชยงใหม

คอการทำใหเราสขภาพด มชวตทเปนสขมากขน”

อาจารยดวงจนทร อาภาวชรตม เจรญเมอง วรสตรผเปลยนมานฟาเมองลานนา “อาจารยเปนไซนส สขภาพไมด จงมารณรงคใหอากาศด” นเปนจดเรมตนของการรณรงคใหชาวเชยงใหม เลกกำจดขยะดวยการเผาขยะทงของอาจารยดวงจนทร อาภาวชรตม เจรญเมอง ดวยความทเปนนกวจยของสถาบนสงคม มหาวทยาลยเชยงใหม และมลนธสถาบนพฒนาเมอง ทำใหอาจารยไดคลกคลกบปญหาในเมองเชยงใหมเกอบทกเรอง ปญหาทอาจารยสนใจมากทสดในขณะนเปนเรองของหมอกควนพษ ในเมองเชยงใหม ซงมสาเหตสวนหนงมาจากการกำจดขยะทผดวธ อาจารยดวงจนทรไดรบงบประมาณจาก สกว. มาศกษาพฤตกรรมวาทำไมคนชอบเผาขยะ พบวาในหลกสตรการศกษาการเผาขยะเปนการกำจดขยะทถกวธ อาจารยจงของบประมาณจากมหาวทยาลยเชยงใหมมาทำโครงการ ‘แปงขเหยอหอเปนทน’ เปนการ นำเอาขยะทชาวบานคดวาไมสามารถนำมาทำประโยชนไดแลว เชน ขเลอย เศษไม ถงนม ยางรถยนต เศษผา เศษไมไผ และกระดาษหนงสอพมพ มาผานกระบวนการออกแบบเปนผลตภณฑทใชงานไดจรง และหาตลาดจำหนายผลตภณฑเหลานน ผลตอบรบหลงจากการรณรงคและการลงพนทไปสอนชาวบานในทตางๆ นอกจากจะทำใหรายไดของชาวบานเหลานนเพมมากขนจากการมรายไดเสรมแลว อากาศของเมองเชยงใหมมปรมาณฝนละอองลดลงมาก “อยางนอยทสด ประเดนคณภาพมลพษทางอากาศทคนไมเคย สนใจ เพราะเปนสงทมองไมเหน แตจรงๆ แลวมนคออนตราย นอกจากจะทำใหคนเจบปวย ยงทำใหเกดปญหาโลกรอน ตอนนไดผลกดนใหเกดเปนวาระของจงหวด หลายฝายใหความสนใจ ไดไปคยกบนายก-เทศมนตร และออกสอรณรงคมากมาย ทางรฐกเลยออกกฎมาวาถาเผาขยะจะมโทษปรบ ๒,๐๐๐ บาท และเมอตรวจสอบคาฝนละอองแลวกพบวาคณภาพอากาศดขน ฝนละอองลดลงไปเยอะ” จากจดเรมตนในการทำเพอสขภาพของตนเองไดแปรเปลยนไปเปนการทำงานเพอสงคม เพอคนอนๆ การรณรงคไดเรมมาตงแตป ๒๕๓๕ ในปจจบนวกฤตการณอากาศในเชยงใหมไดคลคลายลงไปบางแลว และมคนรนหลงทชนชมการกระทำ เขามาสานตอเจตนารมณของอาจารย แตอาจารยดวงจนทรกยงคงมงมนทำงานเพอสงคมไปเรอยๆ “การทำงานใหสงคมกเปนการปฏบตธรรมอยางหนง คอละความเหนแกตว สละคณทรพยสวนตว แตเรากไดชวยเหลอชวตคนอน โดยการทำใหคณภาพอากาศด ทำใหคนหายปวย ตออายคนใหยาวมากขน ถาเราสรางปญหากอมลพษ เราทำรายคนอนกเปนปาณาตบาต”

ทำลานปยหมกในโรงเรยน ตดตงถกดกไขมน และมศนยเพาะจลนทรย EM

เปนสถานขยะของชมชน ตดตงถกดกไขมน และมศนยเพาะจลนทรย EM

มลานปยหมกในโรงเรยน ตดตงถงดกไขมน และมศนยเพาะจลนทรย EM

มธนาคารขยะในโรงเรยน ตดตงถงดกไขมน และมศนยเพาะจลนทรย EM

มธนาคารขยะในโรงเรยน และตดตงถงดกไขมน

มธนาคารขยะในโรงเรยน และมศนยเพาะจลนทรย EM

มธนาคารขยะในโรงเรยน และตดตงถงดกไขมน

มธนาคารขยะในโรงเรยน ตดตงถงดกไขมน และมตลาดนดอนทรย

เปนสถานขยะของชมชนและทำลานป ยหมกในโรงเรยน ตดตงถงดกไขมน และมศนยเพาะจลนทรย EM

เปนสถานขยะของชมชน ทำลานปยหมกในโรงเรยน ตดตงถงดกไขมน มศนยเพาะจลนทรย EM มแปลงผกและตลาดนดอนทรยในโรงเรยน

เปนสถานขยะของชมชน และมตลาดนดอนทรย

มธนาคารขยะภายในโรงเรยน และเปนสถานขยะของชมชน

มธนาคารขยะและลานปยหมกในโรงเรยน ตดตงถงดกไขมน และมแปลงผกอนทรย

ตดตงถงดกไขมน

มธนาคารขยะในโรงเรยน และตดตงถงดกไขมน

มธนาคารขยะในโรงเรยน ตดตงถงดกไขมน และมศนยเพาะจลนทรย EM

มศนยเพาะจลนทรย EM และตลาดนดอนทรย

มธนาคารขยะภายในโรงเรยน และเปนสถานขยะของชมชน

มธนาคารขยะและลานปยหมกในโรงเรยน มศนยเพาะจลนทรย EM และมแปลงผกอนทรย

เปนสถานขยะของชมชนและมลานป ยหมกในโรงเรยน ตดตงถงดกไขมน และมศนยเพาะจลนทรย EM

มธนาคารขยะในโรงเรยน และตดตงถงดกไขมน

เปนสถานขยะของชมชน

มธนาคารขยะในโรงเรยน และมศนยเพาะจลนทรย EM

โรงเรยนทเขารวมปฏบตการ เชยงใหมเอยม

ขยะไมไดเปนเร องของเทศบาล ซาเลง หรอคนเกบขยะตามถง เพยงอยางเดยว แตยงมกลมคนอกมากมายในสงคมทเขามาชวยจดการเรองน การจดการขยะไมใชเรองสกปรกหรอนาอายแตอยางใด ดงนน ถงเวลาแลวทเราจะแยกขยะกนอยางจรงจงเสยท ใครทยงลงเลอย ไมรวาจะแยกไปเพออะไร ทำใหชวตดขนจากเดมตรงไหน เราจะมาดกนวา การแยกขยะ ไดอะไรกลบมาใหคณและใหสงคม มากกวาทคดจรงๆ

แยกดไดด

๑. สำหรบทานทบนวา ปลายเดอนไมมเงนกนขาว ดำรงชพดวยอาหารญปน (มามา) มาหลายวนแลว ทานอาจไมทราบวา ทรพยสนอยรอบตวเรา สามารถหยบมาใชไดงายดาย ไมไดบอกให ไปแอบหยบเงนเพอนมาใชนะ แตทรพยสนนนคอ ขยะ เราสามารถ หยบเอาขวดพลาสตก ขวดแกว กลองนม หรอกลองกระดาษท ไมใชแลว ไปขายตอทคนรบซอหรอทบรษทวงษพาณชยเพอแลกเปนเงน หรอจะเอาไปแลกเปนไขไกกยงได กระดาษกสามารถทำได เชนกน ไสไมแหงอกตอไป ๒. สำหรบทานทไมอยากขาย สามารถนำขยะไปรไซเคลหรอ นำไปประดษฐเปนของใชเแบบ D.I.Y. ทตอนนกำลงเปนทนยม เชน ทำแจกนจากขวดนำ ทำกระถางตนไมจากแกวกาแฟ ทำทใสดนสอจากขวดใสสบเหลว นอกจากจะประหยดเงนไมตองซอของใหมแลว ยงถอวาเปนการฝกความคดสรางสรรคไปในตว ๓. ถาไอเดยเดดจรง มความเปนศลปนอยในสายเลอด อาจนำขยะหรอสงเหลอใชมาสรางสรรคเปนงานศลปะออกแสดงหรอนำไปขายได ซงในตอนนกมศลปนรวมสมยหลายทานททำงานศลปะในรปแบบนอย ๔. การแยกขยะ ถอเปนการกระทำเพอสงคมไมแพเหลาฮโรในหนงฮอลลวด ถาเราแยกวสดสวนทยงมประโยชนออกไป กจะเหลอปรมาณขยะจรงทภาครฐจำเปนตองกำจดนอยลง ประหยดทงงบประมาณ ภาษทเราตองจาย และประหยดทรพยากรธรรมชาต ทถกแปรรปเปนสนคาใหเราบรโภค ๕. การแยกขยะชวยลดปญหาในสงคมไดอกหลายอยาง เชน ชวยลดปญหานำทวมเวลาฝนตก เพราะมขยะไปอดตนทอระบายนำ นอยลง ลดปญหาสารพษหรอสารเคมรวไหลลงดนจากขยะมพษ ลดปญหานำเสยทเกดจากขยะ ลดปญหาควนพษเนองจากการเผาขยะ ลดปญหาโรคตดตอรายแรง เพราะไมมขยะเหลอเปนทเพาะพนธสตวทเปนพาหะนำโรค อยาง หน แมลงสาบ แมลงวน ยง อกตอไป ๖. ทายทสด การแยกขยะทำใหบานของเรานาอย ดสะอาด สวยงาม เพลนตาเวลามอง สขใจเวลาสดอากาศเพราะไมไดกลนขยะ คำวาบานทกลาวไปนน หมายความไดถงบานของเราจรงๆ มหาวทยาลย ททำงาน จงหวดเชยงใหม ประเทศไทย และบานของเราทกคนนนคอ โลกใบน ซงคนทจะตองลกขนมาทำบานของเราใหนาอย กคอคนทตองอยทนไปตลอด ซงกคอพวกเรานนเอง

การแยกขยะมขอเสยแคเสยเวลากบเมอยงามนวนดหนอย แตจากขอดทมมากมายแบบนแลว จะเหนไดวาคมคาแคไหน ไมแนนะ ตอไปการแยกขยะอาจจะเปนเทรนดฮตเทรนดใหมของชาวเชยงใหม ประมาณวา ชาวเชยงใหมคนไหนทอยากเทจะตองมไอพอด แชตบบกบเพอน เสารอาทตยไปเดนเซนทรล ตกเยนไปนมมานฯ กลบบานไปแยกขยะ อะไรทำนองน แลวทวตอวดกนวา เธอ วนนเราแยกขยะไดเปนถงเลย กอาจเปนได

๓๐

ผสนใจถงและถงทกแบบ สามารถขอขอมลเพมเตมไดท ๐๘-๖๔๒๙-๖๖๔๗ ถง ๙ หรอตดตอรบของไดท ศนยปฏบตการเชยงใหมเอยม ถนนอษฎาธร บรเวณโครงการ JJ Market

ลงถง ลงถง กนเถอะ! เพราะการคดแยกขยะทตนทาง ชวยลดปรมาณขยะทปลายทางไดจรง ปฏบตการเชยงใหมเอยม จงเชญชวนชาวเชยงใหม รวมใจกนคดแยกขยะ โดยจดหาถงและถงไวเปนทางเลอก อยางมสไตล ในหลายระดบ เรมจาก

แบบ ๓ ถง

แบบ ๒ ถง

ถงปยขนาดเลก ใชสำหรบทงขยะรไซเคล เปนขนาดสำหรบ ใสในถงคดแยกขยะระดบครวเรอนในสวน สเหลอง

ถงจมโบ เปนถงทรงลกบาศกขนาดใหญ ใชสำหรบ เกบใบไมจากสถานทราชการและโรงเรยนตางๆ ในเขตเทศบาล เพอขนสงขยะใบไม ไปผลตเปนปยอนทรยทลานปยอนทรยของเทศบาลตอไป

ถงคดแยกขยะสำหรบใชในครวเรอน ใชแยกขยะอยางงาย ในปรมาณระดบครอบครว แบงเปนสวนสฟา ใชทงขยะทวไป (ขยะทนำกลบมาใชไดอกยาก) และสวนสเหลอง ใชทงขยะรไซเคล (แกว กระดาษ พลาสตก อะลมเนยม)

ถงคดแยกขยะสำหรบใชในสำนกงาน ใชแยกขยะอยางงายเหมอนกบถงคดแยก ขยะสำหรบใชในครวเรอน แตขนาดใหญและบรรจไดมากขน เหมาะสำหรบใชในออฟฟศ หนวยงานตางๆ ทมคนอยรวมกนจำนวนหนง

ถงคดแยกขยะสำหรบใชในโรงเรยนและชมชน ถ งสำหร บค ดแยกขยะปร มาณมาก สำหรบใชวางในโรงเรยนและชมชน โดยจะแยก ประเภทขยะเปน ขยะทวไป ขยะรไซเคล และขวดพลาสตก

๓๑

��

A Convenient Truth

จากครตบา ถงเชยงใหม ปฏบตการเปลยนเมองใหโลกตะลง หากพดถงบราซล คณผอานคดถงอะไรกนบาง ฟตบอล เปเล สลม ทะเล รปปนพระเยซขนาดยกษ หนงเรอง City of God หรอขบวนคารนวลสดอลงการ แตในวนน มของดเมองอกสงหนงของบราซลทกำลงโดงดงไปทวโลก และเปนชอทนกสงแวดลอมหรอนกวางผงเมองไดยนแลวตนเตนยงกวาเหนสาวคารนวลใสบกนเดนผานหนาเสยอก ชอนนเปนชอเมองเมองหนงทไมธรรมดา สามารถเปลยนจากเมองทมแนวโนมวาจะเกดปญหาคาราคาซงมากมายเหมอนเมองใหญทวโลก เปนเมองสดสงบ การบรหารจดการสดยอดจนเมองอนๆ จาก ๔๑ ประเทศตองรองวาว ขอมาดงานเปนตนแบบเผอจะขอยมรปแบบการพฒนาไปใชบาง เมองนนชอ ครตบา (Curitiba) ครตบา เปนเมองหลวงของรฐปารานา (Parana) อยทางตอนใตของบราซล มประชากรมากกวา ๑.๖ ลานคน แมบราซลจะเปนประเทศทมพนทปาไมใหญทสดในโลก สวนใหญมาจากปาอะเมซอน แตปจจบนบราซลกำลงประสบปญหาสงแวดลอมมากมาย ทงปญหาปาไมทหายไป ปญหามลพษจากการพฒนาอตสาหกรรม รวมถงปญหาความยากจน แตเมองครตบาแหงน นอกจากจะไมไดรบผลกระทบจากปญหาเหลานน แลว ยงเปนเมองทนาอยอนดบตนๆ ของโลก ไดรบการยกยองชนชมจากทวโลก ในดานการจดการสงแวดลอมและการวางผงเมองอยางมวสยทศน เคยไดรบ รางวลดานการจดการสงแวดลอมจาก UNEP (United Nations Environmental Program) ขององคการสหประชาชาต ในฐานะเมองทพฒนาอยางยงยน แมวาครตบาเปนเมองในประเทศกำลงพฒนา ไมมงบประมาณใหใชมากนก แตแผนการพฒนาเมองกสำเรจลงไดดวยงบประมาณทไมสงนก แตไดประสทธภาพสงกลบมา ตามหลก Cost-Effective ทดทกประการ แผนการพฒนาเมองดๆ แบบน ไดรบการวางมาตงแตตนทศวรรษท ๗๐ โดยม Jaime Learner นายกเทศมนตรของเมองในตอนนน ซงเปนทงสถาปนก วศวกร นกวางผงเมอง และนกมนษยนยม เปนหวเรอใหญ เขาเปนผนำทมวสยทศนในการพฒนาเมอง แกปญหาดวยวธคดใหม บวกกบการวางแผนพฒนาอยางระมดระวง เขาไมใชความเจรญเปนจดหมาย แตเขาใชความสขของคนทอยในเมองเปนทตง จะเหนไดจากการทเขาเปนผนำในการคดคานโครงการกอสรางทางยกระดบ แลวเสนอแนวคดแกปญหา จราจรในทางตรงขามอกดวย การปดถนนหลายแหงแลวเปลยนเปนสถานทใหคนเดนเลน บวกกบการสงเสรมระบบขนสงสาธารณะทมประสทธภาพ

ทำใหประชาชนใชรถนอยลง ในทสด ถนนคนเดนเทากไดรบความนยมจากผประกอบการรานคามากขนเรอยๆ เพราะรานคาขายสนคาไดมากขน นอกจากนน ทางเทศบาลเมองยงซอทดนเพอกนไวสรางเปนเมองอตสาหกรรมโดยเฉพาะซงแยกออกไปจากพนทเมองแหงเดม อกทงชวยคนจนใหมบานเปนของตวเอง ดวยการใหความชวยเหลอดานการเงน ดานเทคนค และใหวสดบางอยางแกเจาของบาน โดยเจาของบานตองลงแรงปลกบานเอง ถาไดผนำทมวสยทศนเสยอยาง การพฒนาสการเปนเมองทยงยน ไมไดเปนเรองทเรวกวาใจ ไกลเกนฝนแนนอน ในทนขอยกตวอยางการเปลยนแปลงในครตบาทชดเจนและเหนเปนรปธรรมทสด ๒ เรอง ไดแก เรองรถโดยสารและเรองขยะ ซงทง ๒ เรองน ลวนแตเปนปญหาใหญทอยคเมองเชยงใหมมานาน จงเกดเปนปฏบตการเชยงใหมเอยมซงวางแผนจะแกไขปญหาเหลานใหได โดยอาศยความรวมมอ จากชาวเชยงใหมทกทาน เรองรถโดยสาร ในเมองครตบามรถประจำทางทองถนทจคนไดถง๓๐๐ คนตอเทยว (เทารถไฟใตดน!) แตละสายจะมชองทางจราจรของตนเอง โดยไมมใครมาแยง จดจอดรถของทนนมลกษณะเหมอนทอ ผโดยสารสามารถเขาจากปลายดานหนงแลวออกไปทางปลายอกดานหนง บวกกบระบบในสถานทด ทำใหผโดยสารสามารถขนลงรถไดอยางรวดเรว อกทงยงสงผลใหรถใชเวลารอผโดยสารนอยลง มลพษทางอากาศกนอยลงตามไปดวย สวนทางภาครฐกไดมการสงเสรมใหประชาชนใชรถโดยสารมากกวารถยนต ดวยนโยบายตางๆ เชน รถโดยสารทมเยอะ มาเรว และตรงเวลา สถานทออกแบบสวยงาม นานง และมรานคาตางๆ ในนนมากมาย คาโดยสาร ทถกมากแถมเปนแบบบฟเฟต ในหนงวนจะขน-ลงรถกครงกได อกทงมงบชวยเหลอคนรายไดนอยดวยการเพมเงนสวสดการในการซอตวรถโดยสารขนสงมวลชน (เทานน!) ดวย สำหรบการแกปญหาในเชยงใหม ตอนนทาง สสส. และเทศบาลกมแนวทางการจดการอยเหมอนกน คอเรองของเลนจกรยาน-ตอนนมโครงการถนนสงเสรมการขจกรยานมาโรงเรยนทกวนพธในบางพนท แตใชวาจะแคสงเสรมเฉยๆ แลวปลอยใหนกเรยน-ผปกครองปนไปเสยวไปเหมอนเดม เพราะจะมการสรางถนนกงคนเดนในพนทนำรอง คอ ถนนเจรญประเทศ เพอสรางจดรบสงนกเรยน และมการสรางทางลดเปนเสนทางรปตวยให ผปกครองวนมาสงเดกลงกอนเดนเทาเขาโรงเรยนได อกทงยงมการจดทำทจอดจกรยานและจดหาเจาหนาทคอยอำนวยความสะดวกใหโรงเรยนท

๓๒

��

ขอมล DVD สารคด ‘Urban Solution from Curitiba brazil’ กำกบโดย Giovanni Vaz Del Bello http://stscholar.nstda.or.th/sis/st_scholar.php?ScholarID=911 www.commondreams.org/news2006/0308-05.htm หนงสอพมพ ประชาชาตธรกจ DLife คอลมน Cover Story วนท ๑๙ ม.ค. ๒๕๕๒ บทความในนตยสาร The Ecologist โดย Dan Box รายงานการประชมสำนกงานสรางเสรมสขภาพ

สนใจ ซงถอวาเปนกาวแรกทสำคญในการแกปญหาการจราจรทแออดและมลพษในเชยงใหม สำหรบการจดการเรองขยะในครตบานน เขาใชวธมองภาพรวมของขยะ วาคอ สนทรพย ไมใชของไรคา ขยะจากบานเรอนทงหมด จะถกขนไปโรงงานโดยรถบรรทกของคณะกรรมการเมอง ยกเวนในสลมซงรถบรรทกเขาไมถง โดยคนในสลมจะตองนำขยะของตนไปทจดรบขยะดวยตวเอง ซงสามารถนำขยะไปแลกเปนบตรรถโดยสารหรออาหารได จากนนทางโรงงาน จะนำขยะเหลานมาผานกระบวนการใหนำกลบไปใชใหมได ซงโครงการนำวสดกลบมาใชใหมน ไมไดมปญหาเรองตนทน เพราะการนำขยะกลบมา ใชใหมนมตนทนไมสงไปกวาระบบนำขยะไปฝงดนเลย แตขอดของมนคอ ทำใหเมองสะอาดขน และเปนการสรางงานใหกบคนในเมอง (ซงโรงงาน ดงกลาวไดจางคนพการ ผอพยพทเพงเขาเมองมาใหม และผตดแอลกอฮอลเขามาทำงานดวย) ในเชยงใหมมแนวทางการจดการขยะทเสนอโดย สสส. คอ การผลกดน ใหเรองขยะกลายเปนวาระแหงชาต มการนำขยะสดไปผลตเปนปยหมก เพอนำไปแจกจายสเครอขายเกษตรอนทรย หรอนำไปเปนอาหารสตว มการจดทำจดคดแยกขยะและจดตรวจสารเคมปนเปอนในผกของตลาดนำรอง ๓ แหง ในสวนของการคดแยกขยะ มจดจดการในการคดแยก ไดแก ธนาคารขยะทโรงเรยนในแหลงชมชน และสถานคดแยกขยะทดำเนนการโดยกลมคนไรบาน กลไกทสะดวกตอการจดการเหลานจะชวยลดปรมาณขยะ ไดตงแตเรมคดแยกทตนทาง และทำใหขยะรไซเคลถกนำมาใชหมนเวยนไดมากขน นอกจากน งบประมาณในการจดการปญหาขยะจำนวนมากของเทศบาลนครเชยงใหมจะไดถกนำไปใชพฒนาเมองในเรองอนๆ ไดอกมาก ดวยการวางแผนจดการตวเมองทมประสทธภาพ บวกกบการใหบรการ พนฐานทจำเปน ลวนแตมสวนสำคญในการทำใหครตบากลายเปนเมองทนาอย สงผลใหคณภาพชวตประชากรในเมองดขนตามไปดวย แลวทานผอาน ทเปนชาวเชยงใหมละครบ เหนปฏบตการเปลยนแปลงเมองแบบเปลยนกงาย (ปญหา) หายกร ดกงามตาแบบน ทานผอานทเชอในการเปลยนแปลงท เกดจากพลงของประชาชนทกทาน เรมคนไมคนมอกนหรอยง

๓๓

ถงเวลา ‘ชาวเชยงใหม’ ลงมอทำ! การเรมตนเปนเรองยากเสมอ แตเมอนบผาน ๑ ไปถง ๒ ไดแลว ลำดบตอๆ ไป ๓ ๔ ๕... กจะตามมาไมยาก เชนเดยวกบการเรมลงมอแกปญหา เมอไมเรม ปญหากไมหยด และปญหาใหญ เรมตนไดจากการแกทจดเลกๆ กอนเสมอ

ขยะรไซเคลทหมนเวยนกลบมาใชใหมไดจะถกรวบรวมไวทธนาคารขยะ ในโรงเรยน สวนในมหาวทยาลยหรอในชมชน อาจจดต งเปนศนยจำหนายขยะรไซเคลและตดตอใหรานมารบซอถงท เพอสรางรายไดสำหรบใชในกจกรรมสวนรวม ตวแทนรบซอขยะรไซเคลในเมองเชยงใหมมจำนวนมาก รานทเปนทรจก ไดแก รานเจดยอดรไซเคล (๐๕๓-๒๑๔-๕๒๓) รานเสยกาย ถนนเจรญเมอง (๐๘-๔๖๑๒-๗๕๕๑) รานตลาดนดรไซเคล ถนนรถไฟ (๐๘-๙๗๕๕-๔๙๓๐) ราน ส.ววฒน ถนนเชยงใหม-ลำพน (๐๕๓-๘๐๑-๓๓๕) รานพนอย สสานชางคลาน (๐๘-๕๐๓๗-๖๔๔๒) รานพนด วดหวฝาย (๐๘-๖๙๑๔-๕๑๕๑) รานวงษพาณชย สาขา วดพนแหวน ประตเชยงใหม (๐๘-๑๙๑๕-๐๔๑๕) รานเฉลมพลคาของเกา (๐๕๓-๒๑๓-๓๔๙) นอกจากนยงมรานคาของเการายยอยใกลบานอกกวา ๑๐๐ ราน ดขอมลเพมเตมไดท www.dopa.go.th/antiques/chiangmai.htm

วธการจดการขยะพวกเศษหญา ใบไม กงไม ทมในบรเวณบานเรอน ทพกอาศย สถานท หรอหนวยงานตางๆ ทงายทสดคอการนำไปทำปยหมก โดยไมพลกกองปย ซงสามารถขอคำปรกษาไดทคณะวศวกรรมและอตสาหกรรมการเกษตร มหาวทยาลยแมโจ จดเลกๆ จากการเรมตนของเราจะสงผลตอไปอกมากมาย แรง ๑ คน อาจไมมากพอ แตเมอรวมกนหลายแรงยอมกอใหเกดการเปลยนแปลง ไมวาเราจะอยบาน อยโรงเรยน เรากสามารถชวยกนลดขยะใหนอยลง และหาทางใชประโยชนซำไดเพอชวยกนสรางเมองเชยงใหมทสะอาดและนาอยกวาเดม

เราสามารถแยกขยะ เศษอาหาร นำไปทำเปนนำชวภาพสำหรบ ใชเปนนำยาลางหองนำ ใชแกปญหานำเนาเสย หรอเปนปยนำฉดพน พชผกได ขอคำแนะนำไดทสำนกงานพฒนาทดนจงหวดเชยงใหมหรอองคกรปกครองสวนทองถนทอยใกลบาน นอกจากนเรายงนำมาใชเปนอาหารของไสเดอนเพ อแปรรปขยะใหกลายเปนป ยดวยวธการท ไม ยงยาก ขอรบคำปรกษาไดทศนยขอมลไสเดอนดน มหาวทยาลยแมโจ โทร. ๐๕๓-๘๗๓-๔๙๐-๓ ตอ ๑๑๗ ขยะทนำไปรไซเคลไดใหแยกออกไป สวนขยะอนตราย เมอถกคดแยกออกมาแลวตองหอหมใหมดชดและระวงไมใหกระทบกระเทอนรนแรงเนองจากสารพษอาจหลดออกมา ปนเปอนได สามารถนำไปทงเพอจดการอยางเหมาะสมไดทจดคดแยกขยะพษของเทศบาลนครเชยงใหม ซงตงอยในหลายจดทวเขตเทศบาล เชน ศนยการคาเซนทรลพลาซา เชยงใหม แอรพอรต

ในบา

น ทโ

รงเรยน

พน

ทสาธ

ารณ

ะ

๓๔

“รวมใจนำความสขคนสนครเชยงใหม”

ทศนย บรณปกรณ ทานนายกเทศมนตรเทศบาลนครเชยงใหม

“บางทเราใชทรพยากรโดยคดกบมนนอย ไปหนอย ถาเราคดอกนดนงวามนเอาไปใชตอ

ไดรเปลา เอาไปเปนถงขยะไดมย คดวากนาจะ ดขน”

กรองทอง สดประเสรฐ (พจา) พนกงานประจำรานเลา

หนาแฉลม

“ทกปญหาเกดจากตวเราเอง ดงนนถงเวลาแลวท เราจะหนมาพจารณาตวเอง สราง

จตสำนก ทำดวยความภาคภมใจและไมหวงพง คนอน อาจจะเรมตนจากกลมเลกๆ และทสำคญ

ตองทำดวยใจ” ผชวยศาสตราจารย ศภชย ศาสตรสาระ (อาจารยต)

รองคณบดคณะวจตรศลป ฝายกจการนกศกษาและกจกรรมพเศษ มหาวทยาลยเชยงใหม

“ถาจะซเรยสเรองสงแวดลอมจรงๆ ตองซเรยส เรองจตสำนกไปดวย ตองคดใหลก ปลกจตสำนกของคนเชยงใหมเอง วาเมองเคย เปนยงไงมากอน” วนชย แตงตพานช (ชย บลส) เจาของราน Chai blues house และมอกตารแหงวงการเพลงบลสผมากประสบการณทงในประเทศและตางประเทศ

“อยากชวนเพอนม า แ ย ก ก ร ะ ด า ษ แลวกมาพบกระดาษ พบเสรจกแยก จะไดเอากลบมาใชอก เปนของงายๆ ครบ” นองหมอง ทองด เดกชายนกพบเครองบนกระดาษ

“การแยกขยะ ทำใหเกบขยะงายขน แลวมนกเปนเรองใกลตวอยแลว เราทำใหมนเกดขนมาไดเรากตองเกบมนขนมาได” ตอพงศ ศรรตนาวชยกล (ตอ) คณหมอฟนนกบาส แถมยงเคยลงปก a day เลมเชยงใหม

“อยากจะเชญชวนใหรจกแยกขยะคะ เหมอนเราสรางปญหาขนมาแลว กควรจะหาวธแกดวย แลวกไมใชเรองทเสยเวลา เลย เพราะใชมนทกวนอยแลว พวกขวดพลาสตก ขวดแกว เกบใสถงไวทบาน พอเตม กสามารถเอาไปขายได” ชนศา เหลยวไชยพนธ สาวดชชแหงคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

ซบซาบ

๓๕

หากเราวดวาใครเปนคนทไหนจากสถานทเกดหรอสถานทเรยนแลว ตองถอวา บนหลา สนกาลาคร ไมใชคนเชยงใหม เขาเกดทจงหวดชมพร เรยนชนมธยมทโรงเรยนมหาวชราวธจงหวดสงขลา และเขาเรยนระดบอดมศกษาทคณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย แตดวยอบตเหตทางการศกษาทำใหเขาเรยนไมจบ เขาเคยทำงานกบหนงสอพมพ มตชน และ ขาวสด แตสดทายกลาออก เพอมาประกอบอาชพเปนนกเขยนอสระ รางวลซไรตสาขาเรองสนประจำป ๒๕๔๘ จาก ‘เจาหงญ’ นาจะเปนเครองพสจนไดถงความสำเรจในการเลอกเดนเสนทางสายนของเขา เขามาเชยงใหมครงแรกป ๒๕๒๖ และเลอกทจะมาใชชวตถาวร ทนในป ๒๕๓๘ รวมเวลาทงสน ๑๔ ป ระหวางนนเปลยนบานเชา มาแลวถง ๗ หลง บนหลาดเปนคนจรงจง ทำงานกทำงานจรงจง เวลาพดพอเอาสาระกสาระจรงจง และเวลาตลกกตลกจรงจง แตถงกระนนกไมได เครยด คนเครยด อะไรๆ กเครยด แตคนจรงจงกอาจจะไมใช คนเครยด เพราะคนจรงจงกบคนเครยดมนเปนคนละเรองกน บรรยากาศการพดคยกนทเตนกบบนหลาถงเชยงใหมในวนนนน จงจรงจง แตไมเครยด ความนารกของเชยงใหมในสายตาคณคออะไร ทผมมาอยเชยงใหม เพราะรกเชยงใหม ผมอยเชยงใหมมานานสบกวาป

มบางทบางครงกเศรากบเชยงใหมเหมอนกน แตเวลาไปทอนกยงรสกวาเชยงใหม

นารกกวา หรอมความสขในการทจะอยเชยงใหมมากกวา สำหรบผมเชยงใหม

มอย ๒ สวนทรสกชดเจน สวนหนงกคอ เชยงใหมมบคลกทเปนตวแทนของ

ประเทศไทย บคลกของเชยงใหมกคอบคลกของประเทศไทย เชยงใหมมผคนท

จตใจด มธรรมชาตทด เปนสงทคณหาไดจากทกสวนในประเทศไทย อกสวนหนง

กคอ ความเปนเอกลกษณของเชยงใหม เชยงใหมมฐานความเปนผดทาง

วฒนธรรมทผานการสบทอดกนมานาน ซงพนฐานนเปนเอกลกษณเฉพาะตวท

ทอนไมม และสรางไมไดงายๆ เพราะตองใชเวลา ไมมใครสามารถสรางพนฐาน

ทางวฒนธรรมโดยรวบรดได นนคอสงทเชยงใหมม และผมชอบ

คณคนพบสงทเรยกวา ‘เอกลกษณ’ เหลานไดอยางไร ผมไมคดวาผมคนพบ ผมสนใจเอกลกษณของเชยงใหม ตงแตผมอาน

หนงสอ จนกระทงผมไดเขามาอยจรงทเชยงใหม ไดเขามาสมผส ไดเขามารจก

ดวยตนเอง

เตน

AESTHETIC AND THE CITY

คดวาคนในเชยงใหมไดตระหนกถงสงทเรยกวาเปนเอกลกษณ และใหความสำคญกบมนหรอไม ผมคดวาคนเชยงใหมตระหนก แตสงคมเชยงใหมมความหลากหลายสงมาก สงนองๆ กรงเทพฯ เพราะฉะนนคำวาเอกลกษณจงถกตความไปตามกลมคนทเขามาอยในเชยงใหม โดยเฉพาะการตความทไปองกบพนทของตวเอง มนอาจหมายถงเอกลกษณในประเดนทนำไปสการแสวงหาผลประโยชน หรอประเดนเพอการทองเทยว มนกเลยทำใหคำวาเอกลกษณของเชยงใหมถกตคาเหลอแคภาพดาษๆ ออนเบายวบยาบ เหลอแคการใสเสอผา และเดนเขาไปถายรปในรานถายรปโบราณ คดวาเปนเพราะคนขางนอกทเขามามากขนหรอคนเชยงใหมเองกเปลยนไปดวย เลยทำใหเชยงใหมทกวนนไมเหมอนเมอกอน ผมมองวาคนนอกม ๒ แบบ หนงคอ รกเชยงใหม กบอกแบบกคอ คนทแสวงหา คนทมาเพอแสวงหาจะพยายามทำอยางไรกได ขอใหไดกยนดจะทำ สวนคนทรกเชยงใหม แนนอนเขาไมอยากเปลยนหรอก เพราะถาเปลยนเขากคงไมรก ดงนนผมคดวาคนทรกไมใชคนทมาทำใหเกดความเปลยนแปลง คนทแสวงหาตางหากทอาจจะเปนคนเปลยน ตองมาปรบเปลยนเพอใหเหมาะ สวนคนทโตมาในเชยงใหม คนทหลอหลอมมาจากวฒนธรรมของทน แลววนหนง กสดชนหรอรสกดกบวฒนธรรมอนๆ มากกวา ผมวาเปนธรรมชาตของมนษย ทจะยอมรบวฒนธรรมใหม และตนเตนไปกบมน แตวนหนงคณจะกลบไปทรากเหงาของคณ คณจะรสกวามนใช ตราบใดทคณยงกนอาหารเมองอรอยกวา จตใจคณโหยหาอยแลว คณแคตนเตนกบความรสกใหมๆ ทเขามา แลวเดยววนหนงคณกจะกลบไปหามน ถาคนเชยงใหมแบงเปน ๒ สวน คอคนนอกกบคนใน จรงๆ แลวผมกไมคอยอยากแบงนะ ผมวาคนในคอคนทสามารถจะคงวฒนธรรมเอาไวได ถาตวเขาเองเหนตวเองชดเจน และสามารถกลบไปหา สงเหลานนได สวนคนนอกนนกจะเปนคนนอกประเภททมาสนบสนนคนใน ซงถาคนในและคนนอกทรกเชยงใหมแขงแกรง โอกาสทเราจะดำรงวฒนธรรม เอาไวกมความเปนไปได การดำรงไวไมไดแปลวาไมเปลยน ยงไงมนกตองเปลยน แตวาจะเปลยนอยางเหมาะสม เชยงใหมเปลยนมาตลอด ในโลกนไมมใครไมเปลยน มนษยมทกแบบ อยาคาดหวงวามนษยตองเปนแบบใดแบบหนง แตขอให แบบทรกเชยงใหมยงมอย ปรมาณหรอจำนวนเปนเรองทตองใชเวลา แตผมเชอวาวฒนธรรมเปนสงเดยวในชวตทจะยดเหนยวมนษยไวได มนษยอาจจะเชอเรองเงน อาจจะเชอเรองอะไรหลายอยาง พอคณอยทไหนนานๆ ในทสดแลวสงหนงทจะโหยหากคอ การสมาคมกบคนทเขาใจกน เชน ไปวดทเปนเอกลกษณของตนเอง อยางคนทไปอยอเมรกากไปสรางวดในอเมรกา ผมวา

บนหลา สนกาลาคร และมมมองตอเมองเชยงใหมของเขาในเรองตางๆ

๔

๕

�8

มนษยถายงมความโงและความโลภอยมนกไปไหนไมได แตถาพนจากสงน ไปแลว เราจะเหนเรองความรก ในเรองความรกมนกจะมอยไมกเรองหรอก เปนเรองของวฒนธรรม ผคน ซงมนษยตองทะลสองขนนไปกอน มนษยมความหลากหลายคณอยาไปเรยกรองใหทกคนเปนเหมอนกนไปหมด มนตองทะลผานชนบางชนไปกอน ชนของความโงกบความโลภ แลวคดวาเชยงใหม หรอโลกของเราจะเปลยนไปอยางเหมาะสมไดดวย คนแบบไหน เอากวางๆ โลกมคนอย ๓ แบบ แบบทหนงคอคนทพรอมทจะเปลยน ซงก ใชวาจะด หรอทเรยกวาพวกหวออน โลตสมามนกเปลยน อะไรมามนกเปลยน อกแบบคอพวกหวแขง ไมยอมเปลยน ยงไงกไมเปลยน ขวางโลกทกรปแบบ โลตสมากกดา คนดมากกดา ดาหมดทงคนดคนชว เพราะไมอยากเปลยน และ อกแบบคอคนทเรมจะเปด เปลยนหรอไมเปลยนคอยวากน บางอยางฉนกเปลยน บางอยางฉนกไมเปลยน ซงแบบทสามคอมนษยทจะพฒนาได เพราะมนษยเรา โตมาในแบบทสาม ไมอยางนนเราจะเรยนหนงสอไปทำไม เราเรยนเพอพฒนาตนเอง ไมไดเรยนเพอสอบ คนแบบทสามารถเปดใจไดคอคนทพฒนาได ความรวมมอกนระหวางคนนอกทรกเชยงใหมและคนในเชยงใหมเองทอยากจะทำใหเชยงใหมมนด คณคดวาสงทพวกเขากำลงทำอยมนดแลว หรอยง ความคดทจะทำมนวเศษอยแลว ไมมอะไรจะวเศษเทากบคนทบอกวาบานเรายงไมด แลวกหาวธแกปญหาและจดการกบมน เมอไหรทคณมองเหนตวเองมนเปนเรองดอยแลว แตทผมไมแนใจคอวธการ ผมไมแนใจวาวธการททำไปมนดแลวหรอยง เราจะทำยงไงใหคนรสกมสวนรวมกบของสาธารณะหรอปญหาของสวนรวม ผมขอเลายอนกลบไปเรองการศกษาสมยยคกรกโบราณ มอย ๓ วชาทเขาใชสอนเดก วชาแรก สอนใหรถงความดความชวโดยใชศาสนา วชาท ๒ คอ สอนใหเปนคนเกง มความร มความเชยวชาญในแตละสาขาวชา และวชาท ๓ คอ วชาสนทรยศาสตร ทสอนใหรจกความงาม แตพอโลกโตขน สดทายประเทศไทยกเหลอสอนอยแค ๒ วชา คอวชาท ๑ กบ ๒ ขาดวชาท ๓ ไป ซงสำคญมาก ยกตวอยางเชน ผมรจกชมชนแหงหนงทลำปาง เปนหมบานท แหงแลง ชาวบานทำมาหากนโดยการตดไมปา เวลาฝนตกกมนำทวม เวลาหนาแลงกแลงจด วนหนงมเอนจโอเขาไปพาชาวบานททาทางมความคดมาดโครงการหวยฮองไครฯ ทอำเภอดอยสะเกด การไปดครงนนทำใหเขาปง เกด ไอเดยวานแหละคอทางออกของชวต การไดเหนโครงการหวยฮองไครฯ ทำเขอนเลกๆ ดวยไมไผเปนพนๆ เขอน กนนำจากภเขา เขอนไมไดชวยกกเกบนำ แตชะลอนำ นำทเคยไหลจากภเขาไปถงขางลางภายในเวลาไมกนาท กลายมาเปน ๓-๔ วน เพราะมนถกชะลอไวเรอยๆ ๑๐ ปผานไป สภาพดนของปามความชนมากขน และไมเคยเกดไฟไหมปา อกเลย เกดอะไรขนในปามากมายโดยทชาวบานไมไดปลก มของปาใหชาวบาน ไดเกบไปขาย พอชาวบานหมบานนมาเหน กเอากลบไปใชทหมบานของตวเอง บาง ตอนแรกมคนสรางเขอนอยไมถงสบคน ทกวนนสรางกนเปนหมบาน เทานน ยงไมพอ ยงสรางใหหมบานอนดวย พาญาตพนอง พาคนอนมาด เขาเกดความภมใจ คนอนทไดมาเหนกตกใจทปาของหมบานนเขยวขน ลกษณะแบบนคอการพฒนาทตองมาจากขางในของคน วธการนมนไปได แมกระแสทนนยมจะแรง ชาวบานทกคนมความโลภ ถาเรายงปลอยใหเปนอยอยางนน แตพอเขาเหนภาพความงามขนมา มนทำใหรวาชวตจะเปลยนไปไดอยางไร ‘เมอไหรทคณอยในนำ คณไมมทางเหนนำ’ การกระตนดวยวธนเปนวธทด คอใหเคาเหนและทำเอง มนอาจจะชา แตมนแกปญหาไดแนนอน ผมเชอวา คนเราถาไปเหนความงาม จะเขาใจไดเลย ถาคณไมเคยเหนความงามคณกไมมทางเขาใจ และบางครงการเปลยนแปลงกตองอาศยการรวมใจ ไมไดอาศยจากคนคนเดยว คณคดวาแนวทางในการพฒนาเชยงใหมควรเปนไปในทศทางใด เชน กรณคลองแมขา ชาวบานตองทำเอง หมบานทผมสนท ทบานกรด เขาเรมทำโดยไมมคนนอก ไมมเอนจโอ นกศกษา หรอสอ แตทำดวยตวเองจากความรสก จากวธการผดๆ จนพฒนาไปสการเรยนร เปนระบบทแขงแกรงมาก แลวจงมสอและ คนอนตามเขามาทหลง ในเมอนเปนบานคณ เปนเรองของคณ การพฒนาตองมาจากขางในของคณ เมอคณรองขอมากจะมการจดใหเทาททำได แตถา

เมอไหรทไมรองขอ กจะพาคณไปดไปเหนทอน เพอใหคนกลบมาทำและขยบดวยตวเอง ผมเชอมนในชาวบาน เพราะชาวบานอยในภาวะทตนเองลำบาก และอยในภาวะทรแตมองไมเหน ยงหาทางออกไมได ดงนน การพาไปเหน คอการเปรยบเทยบ เมอเขาอยในพนทของตวเองอยแลว และเมอไดไปเหนพนทท ตางไป เมอไดเดนออกจากพนททตวเองอย จงจะเขาใจวาตวเองอยอยางไร เชนเดยวกบทคณไมรหรอกวาโรงเรยนคณสอนดหรอไมด จนกระทงคณไปเรยน อกโรงเรยนหนง คณจงกลบมาพฒนาโรงเรยนเกาคณได นเปนหลกการศกษาทงายทสด การไปเหน ไมใชแคตา แตผมกำลงใชคำวา ประสบการณ ซงไมใชแค ตาเหน แตประสบการณ คอสงทเราไดเหนและเราอธบายความคดไดวา เราคดอะไรตอจากนน ในขณะทบทบาทของพเลยงตองมการกำหนดบทบาทใหชดเจนวาทำอะไรไดแคไหน แลวจะไมทำอะไร ตอใหทำไดกจะไมทำเพราะไมใชสงทจะดกบเขา เหมอนกบการทพอแมสอนลกใหเดน อาจยอมใหลมบาง รองไหบาง กจะอยขางๆ คอยดแทนการพด ใหเขาไดเหนดวยตวเอง ถาเราไมสามารถไปเหนในททตางจากทเราอย แตเหนความตางผานสอ มนแตกตางกนไหม ตาง เมอไหรทคณเหนผานสอ คณจะรสกและเขาใจได แตเมอไหรทคณเขาไปเหนดวยตวคณเอง คณถงจะเขาใจอยางถงทสดของมน คณจะร สงทมากระทบใจในวนาทนนคออะไร เปนหวใจของการพาตวเองเขาไปเหน เพราะมนจะเกดแรงบนดาลใจ เปนแรงกระทบใจ แรงสงสดของมนษย ทกวนนมนษยเกอบทกคนทำงานขาดแรงบนดาลใจ เราทำงานเพอเงนอยางเดยว คณอาจทำอะไรบางอยางไดเพราะคณไดเงนเดอน แตคณทำอะไรเพอคนทคณรกโดยไมไดเงนเดอน รกคอแรงบนดาลใจ แรงบนดาลใจเปนแรงททำใหคณเปลยนแปลง ทกอยางคณรอยวามนตอง เปลยน แตไมมแรงทจะเปลยน ไมมความรสกหรอพลงทรนแรงพอจะจดการมน เชน ผมอยบานยงกดทกวน เพราะไมรจกมงลวด วนหนงเมอเดนไปอกบานมมงลวด ผมเขาใจอย ๒ อยาง คอ อยากหามงลวดมาใสแตผมยงยากจนไมเงนแตเมอวนหนงผมจะแตงงาน เกดแรงบนดาลใจเพอคนอน ผมรอยแลววธการคออะไร ร อยแลววาตองแกปญหาอยางไร ผมตดมงลวดทนท วธการกบ แรงบนดาลใจมนเขาคกนพอด ทนตอใหมนลำบากผมกจะตด เพราะมนปกปอง คนทผมรก คณยงขจกรยานอยไหม ขอย แถวหนาบานน คณอยากขจกรยานในเชยงใหมบางไหม ไม เพราะวนนพนทในเมองไทยไมสามารถใชขจกรยานไดจรง โครงสรางของระบบขนสงจกรยานไมเปดโอกาสใหจกรยานมพนทจรงเทากบรถยนต มนตองเปลยนทวธคดของคน ในมาเลเซย รถบรรทกเหนจกรยานมา ๑๐๐ เมตร จะบบแตรใหสญญาณ ใหพนทจกรยาน ๑ เลน มสทธเทารถทกคน แตทกวนน คนเชยงใหมตองขจกรยาน ๓๐ คนถงจะอยรอด ทกคนตองยอมรบวาจกรยานเปนยานพาหนะเทารถยนต รถสามลอ รถบรรทก เหนคนเหนรถเทากนกอน ถงจะอยดวยกนได คณคดอยางไรกบการปดถนนเจรญประเทศ ในบางชวงเวลา เพอทดลอง แกไขปญหาจราจรในชวงทรถตดมากๆ ถาเปาหมายคอ หามใชรถยนตในถนนเจรญประเทศ ถามระบบมารองรบการแกปญหากนาสนใจ การหามโดยไมมอะไรมารองรบมนเปนไปไมได แตวธการ นาสนใจ ผมเคยถามผปกครองบางโรงเรยนวา ทำไมตองจอดรถชดประตใหลกลงพรอมกบกอดจบสงแลวจงออกไป คอคณเลอกไดวาจะจอดรถชดประตใหลกลง หรอจอดใหไกลและเดนจงลกมาสง ๒ วธนเปนไปไดทง ๒ อยาง แตจะเอาทง ๒ วธทงเหนแกตวและรกลก มนเอาเปรยบกนเกนกวาจะคาดได ซงเขากยงทำกน เชยงใหมอยใกลแหลงอาหารดๆ แลวอาหารทเรากนดพอแลวหรอยง ไมใชไมมทางเลอก แตคนไมยอมเลอก ระบบทางเลอกนเตบโตในพนทคนรวย ในสงคมปญญาชนดวยซำ คนกลวตาย มปญญาและเงนกหาวธการทางเลอก เชนเดยวกบคนชานเมองลอนดอนคณภาพชวตแยกวาคนกลางเมอง คนในเมองตองเดน มรายไดสง และเลอกกนดขนได ซงเปนปญหาของทนนยม แตมนเปนเพราะไมมคนเลอก

๓๘

�9

คนปลกผกบอกวาไมปลกแบบปลอดสารเพราะไมมคนกน สวนคนกนกบอกวาไมกนเพราะไมมใหกน ปญหาแบบนเราควรแกยงไง ผมเลอกเขยนหนงสอ ซงเปนงานทมรายไดนอย แตผมเปนคนเลอก กตอง ถามวา คนปลกขาวอนทรยเขาเปนคนเลอกหรอเปลา เลอกแลวคณมสทธ อดตายนะ แตเลอกแลวไดอะไรดๆ เชนเดยวกบคนทจะกน กเลอกกนเอง ๑๐ ปทแลวรายไดผมนอยมากและผมปลกขาวกนเอง ทกวนนรายไดผมมากขน มคนยอมรบในสงทผมทำ ดงนน อนดบแรก คณตองอยใหไดกอน เพราะถาตลาดโลกมนเปลยน ถาคนทงโลกหนมากนขาวกลอง ขาวของคณขายได แตจตใจคณไมไดเปลยน ผมกคดวามนไมไดดขนนะ เมองไทยชอบใชภาพรวมมาพด เชน อาหารมประโยชน ผมวาผด หรออานหนงสอแลวด มนสำคญทคณอานอะไร อยางผมกนขาวกลองเพราะวา ถาผมกนขาวขาวตอ ผมตายแน มนตางจากคนสนใจสขภาพทกนเพราะสนใจ เราควรหาวธจดการใหยงนอยลง จดระบบตวเอง อยาไปเรยกรองใหคนอนทำ แตอธบายใหคนอนเขาใจ ใหเหนโทษและใชวธการงายๆ มเพอนผมคนหนงกนอาหารแมคโครไบโอตคสมาตงแต ๑๐ ปกอนเพอถนอมสขภาพ แตตอนนกลบเปนมะเรง ทงทเพอนอกคนทดมเหลาทกวนไมเปน อะไรเลย ซงกสรางความกดดนพอสมควร เนยแหละชวต อยาไปคดวาตองอยางนนอยางน คณเลอกทจะทำมนแลวกตองหวเราะกบมน เพราะถาเปนผมจะบอกวา ถาไมกน อาจจะเปนมะเรงตงแต ๑๐ ปกอนแลวกได

“ผมวาเปนธรรมชาตของมนษยทจะยอมรบวฒนธรรมใหม และ ตนเตนไปกบมน แต วนหนงคณจะกลบไป ทรากเหงาของคณ”

๓๙

�0

วนองคาร, วนพธ - บานดน ขอชวนมาเรยนรวธสรางบานดนกบมลนธสถาบนพฒนาเมองเชยงใหม งานนมการสาธตวธการทำกอนดนอฐจากวสดเหลอใช และยงไดเรยนรลกทกขนตอน ตงแตหลกการเบองตนจนถงขนตอนมงหลงคา สนใจตดตอขอขอมลไดท ๐๕๓-๒๗๔-๔๘๑๗ แลวพบกนไดทศนยทดลองทำบานดน ฝงตรงขามกบราน take a seat ซอย วดอโมงค

ปกกะตน วนพฤหสบด, วนศกร - วนตวซาถงผาไปกาด

ในเมอถงพลาสตกมนทำรายโลกไดขนาดน เรามาชวยกนรณรงค ใหลกคาชวยกนหวซา (ตะกรา) และถงผา แทนการใชถงพลาสตกไปจายตลาด ชวนกนปฏบตการจรงทกวนพฤหสบดและวนศกร อยากรวมกนรณรงค ตดตอไดทคณเก ๐๘-๓๕๗๓-๐๔๘๓ หรอถาใคร อยากนำเทรนดกอนใคร ทานกสามารถหวถงผาไปจายตลาดภายในวนศกรนไดเลย

วนเสาร - วนเชยงใหมสะอาด จะรสกอยางไรเมอขยะแปลงเปนเงนได? หยบขยะรไซเคล แกว กระดาษ ขวดพลาสตก ตดมอมาแปลงเปนเงนกนทกเชาวนเสาร เวลา ๐๙.๐๐-๑๒.๐๐ น. ทสถานคดแยกขยะ หนาลานอนสาวรยสามกษตรย กลมคนไรบานชาวซาเลงยนดมาคอยรบแลก เปลยนขยะทกชนใหมคา นอกจากจะชวยลดปรมาณขยะของเมอง ทำใหเชยงใหมสะอาดเอยมแลว ยงชวยกระจายรายไดพรอมๆ กบเพมเงนเขากระเปาตวเองอกดวย อยางนสถงจะเปนเมองนาอยของทกคน!

ทกวนอาทตยท ๒ และ ๔ ของเดอน - กจกรรมปนลอถบชมเมอง ปฏบตการเชยงใหมเอยม อาสาพานกปนหนาใหมผสนใจใชชวต บนหลงอานไปทองเทยวตามเสนทาง ๖ สายทวเมองเชยงใหม งานนนอกจากจะขจกรยานคลอง สขภาพแขงแรงขนแลว ยงจะไดเจอเพอนนกขทสนใจการเดนทางสองลอแบบลดโลกรอนเหมอนกนดวย อยารอชา เวลาเชา ๐๗.๐๐ น. พบกนไดทลานอนสาวรยสามกษตรย สนใจสอบถามเสนทางแตละสปดาหไดท ๐๘-๖๔๒๙-๖๖๔๗ ถง ๙

วนเสาร - รถรางชมนกชมไมชมเมอง เครอขายเชยงใหม เขยว สวย หอม ชวนนงรถรางเทยวเมองเชยงใหม ผานเสนทางประวตศาสตร พรอมฟงเรองเลาไมหมายเมอง ไมเกาแกคบานคเมองเชยงใหม และดมดำกบเสนหของวถชวตทองถน พบกนไดทกวนเสาร ใหบรการวนละ ๓ รอบ เวลา ๐๘.๐๐ น. ๑๐.๐๐ น. และ ๑๓.๐๐ น. ณ ลานอนสาวรยสามกษตรย

ทกวนอาทตย - กจกรรมรกษแมขาและรณรงค การจดการนำเสยชมชน งานนชาวชมชนแมขาหามพลาด เพราะเครอขายการจดการนำเสย และกลมคนรกษแมขา จากปฏบตการณเชยงใหมเอยม ขอเชญชวนชาวเชยงใหมมารวมทำและรวมเทจลนทรย EM บำบดคลองแมขาในทกวนอาทตยท ๒ และ ๔ ของเดอน พรอมทงสาธตการประดษฐ ถงดกไขมนตดตามบาน เพอชวยลดการปลอยนำเสยลงสลำคลองในอาทตยท ๑ และ ๓ ของเดอน สนใจเขารวมตดตอขอรายละเอยดไดท ๐๘-๑๗๔๖-๖๕๖๘ หรอ ๐๘-๑๗๑๖-๕๙๗๐

ทกวนเสารท ๒ และ ๔ ของเดอน - Farm Visit ทานอยางไรใหปลอดภย? ทำไมตองอนทรย? ถาอยากร งานน มคำตอบ ขอเชญทกทานทสนใจรวมพสจนเกษตรอนทรยและวธผลต ใหปลอดภย ๑๐๐% ในทวรทองเทยวชมฟารมเกษตรอนทรย พรอมกบ สำรวจวถชวตชมชน งานนทานจะไดสมผสกบแปลงผก รจกชาวเกษตรอนทรยตวจรงเสยงจรง และตามหาคำตอบของทกคำถามทสงสยไดจากฟารมตวอยางในชมชน สนใจเขารวมตดตอขอขอมลหรอสำรองทนงไดท ๐๘-๑๖๘๑-๒๖๒๗

๔๐

�1

��