OSNOVNA SREDSTVA

Pojam i karakteristike osnovnih sredstava

• Traju duže od godinu dana• Postepeno se troše• Svoju vrednost postepeno prenose

na gotov proizvod• Uglavnom su veće vrednosti

Imamo:

• Zemljište• Šume i višegodišnji zasadi• Građevinski objekti• Postrojenja i oprema• Investicione nekretnine• Osnovno stado• Ostale nekretnine, postrojenja i oprema• Osnovna sredstva u pripremi• Avansi za osnovna sredstva

EVIDENTIRAJU SE NA KLASI 0

Vrednosti osnovnih sredstava1) FAKTURNA VREDNOST – Vrednost po kojoj

su osnovna sredstva kupljena od dobavljača i nalazi se na fakturi

2) NABAVNA VREDNOST – dobija se kada se saberu fakturna vrednost i zavisni troškovi nabavke (ZTN) : troškovi utovara, istovara, dopreme, carine, montaže, poreza….Osnovna sredstva se u knjigovodstvenoj evidenciji vode po NABAVNOJ VREDNOSTI !!!

3) SADAŠNJA VREDNOST – dobija se kada se od NABAVNE VREDNOSTI oduzme AMORTIZACIJA (OTPISI)

4) TRŽIŠNA VREDNOST – Vrednost koja se postiže njihovom prodajom i koja može biti veća ili manja od sadašnje vrednosti

5) REZIDUALNA VREDNOST, OSTATAK VREDNOSTI – iznos koji preduzeće očekuje da će dobiti za sredstvo na kraju njegovog veka upotrebe po odbitku očekivanih troškova prodaje, uključujući i troškove demontaže. To je ustvari LIKVIDACIONA VREDNOST (onoliko koliko osnovno sredstvo vredi, znači fizički, posle njegovog otpisa

Poslovne knjige osnovnih sredstava• Knjiga osnovnih sredstava – hronološka

evidencija o osnovnim sredstvima u upotrebi. Ova evidencija ne zaključuje se krajem godine već prestankom rada preduzeća. Knjiga osnovnih sredstava prati sve promene na osnovnom sredstvu tokom njegovog veka trajanja

• Analitička evidencija – pruža podatke o ekonomskim promenama za svako osnovno sredstvo kao i opšte i tehničke podatke. Povezanost sa Knjigom osnovnih sredstava ostvaruje se inventarskim brojevima

• Sintetička evidencija u finansijskom knjigovodstvu – konta klase 0 (dnevnik i glavna knjiga)

AMORTIZACIJA

• Amortizacija predstavlja trošenje osnovnih sredstava

• To je postupak kojim se obračunava i nadoknađuje prenesena ili umanjena vrednost stvari ili nematerijalnih prava koja čine osnovna sredstva

• Evidencija se vodi na računu Ispravka vrednosti osnovnih sredstava koji je korigujući račun tog osnovnog sredstva (npr, 0239, ili 0229…)

• Integritet i kontinuitet u korišćenju osnovnih sredstava obezbeđuje se obuhvatanjem svih osnovnih sredstava

• Osnovica za amortizaciju je tržišna cena osnovnog sredstva u trenutku nabavke uvećana za sve troškove potrebne da se sredstvo osposobi za svoju funkciju (nabavna vrednost osnovnog sredstva)

Metodi obračuna amortizacije1) Vremenski metod- Progresivni- Degresivni- Proporcionalni2) Funkcionalni metod

- Stope amortizacije primenjuju se na utvrđenu osnovu za amortizhaciju i tako se dobija godišnji iznos amortizacije. Po linearnom metodu izračunava se:

- Stopa amortizacije = 100 procenjeni vek trajanja

Bitno

• Fizički vek trajanja sredstva je vremenski period u kome se ono može koristiti

• Ekonomski vek trajanja je period u kome sredstvo može pružiti ekonomske koristi preduzeću, uglavnom je kraći od fizičkog

• Vek upotrebe je vremenski period u kome će preduzeće koristiti sredstvo

Pitanja za proveru

1. Koje su osnovne karakteristike osnovnih sredstava?2. Navesti osnovna sredstva3. Navesti vrednosti osnovnih sredstava4. Objasniti svaku vrednost os pojedinačno5. Koje su poslovne knjige osnovnih sredstava?6. Objasniti Knjigu osnovnih sredstava7. Šta je amortizacija?8. Koji su metodi obračuna amortizacije?9. Koji metod amortizacije se najčešće koristi?10. Šta je fizički vek trajanja osnovnih sredstava, šta je to

ekonomski vek trajanja i vek upotrebe?