Papergintza

Hiztegia

Vitoria-Gasteiz, 2012

Argitaraldia: 1.a, 2012ko azaroa

Ale-kopurua: 1.500 ale

© argitaraldi honena: Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorra

Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Internet: www.euskara.euskadi.net/euskalterm

Inprimaketa: XXXXXXXXXXXXXXXXXXX

ISBN: XXXXXXXXXXXXXX

Lege gordailua: XXXXXXXXX

Lan honen bibliografia-erregistroa Eusko Jaurlaritzaren Liburutegi Nagusiaren katalogoan aurki daiteke:

http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka

3

HITZAURREA

Hizkuntza eroso eta erraz hitz egin eta erabiliko bada, baliabide eta tresna egokiak beharrezkoak dira, eta eginkizun horretan leku garrantzitsua betetzen dute hiztegiek. Hizkuntzak etengabe aldatzen dira bizirik badaude, garai eta behar berrie-tara egokitzeko, eta, horrenbestez, hizkuntza baten moderniza-zioaren eta eguneratzearen prozesua ez da inoiz amaitzen. Ho-rregatik, hizkuntzaren altxor lexikoa etengabe elikatu behar da, hizkuntza bera normalizatzeko batetik eta erabiltzaileen beharrei erantzuteko bestetik. Horregatik, helburu horri jarraituta argita-ratzen dugu eskuartean duzun hiztegi hau, zalantzarik gabe, eus-kararen erabilera erraztuko duena.

Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiak, corpus-plangintzari eta euskararen kalitateari dagokienez, Hiztegi Batua amaitu eta argi-taratzea, eta datozen urteotarako terminologia-lanaren plangin-tza egitea agindu zuen (EBPN VI.3.3.a).

Hori horrela, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak (HPS) EBPNk agindutakoa gauzatzeko, hainbat ekimen jarri zuen mar-txan: batetik, “EUSKALTERM Euskal Terminologia Banku Publi-koa” sortu zuen 2001ean; bestetik, Terminologia Batzordea era-tu zuen Euskararen Aholku Batzordearen barruan.

4

EUSKALTERM erabilera publikoko bankua da, Eusko Jaurlaritzak bideratu eta sustatu nahi duen terminologiaren produkzioaren, ku-deaketaren eta hedapenaren muina. Banku hori metodologia eta irizpide jakin batzuen arabera eguneratu eta elikatzen da, beti ere Terminologia Batzordeak onartutako jarduketa-planak jarraituz.

Beraz, EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa etengabe elikatzen eta zabaltzen ari gara Hizkuntza Politikarako Sailbu-ruordetzatik IVAPekin lankidetzan, euskal terminologiaren nor-malizazioari eta zabalkundeari ekin eta eusteko. Terminologia Batzordeari dagokio, bestalde, terminologia-alorrean dauden lehentasunak finkatzea, lan-proposamenak egin, terminologia-la-nerako irizpideak ezartzea eta abar.

Lan horren guztiaren emaitza da eskuartean duzuen hiztegi hau. Hiztegia jorratzen duen eremuko erabiltzaileen premiak asetze-ko baliagarri izatea nahi genuke, bai eta gure hizkuntzaren nor-malizazio eta eguneraketaren bidean urrats garrantzitsua izatea ere. Hiztegi hau eta honekin batera argitaratzen ditugun guztiak eguneroko jardunean erabiltzera animatzen zaituztegu guztiok, euskaldunok lexiko gero eta aberatsagoa izan dezagun gure egu-neroko bizitzan ere.

Vitoria-Gasteiz, 2012ko urriaren 1a

Lourdes Auzmendi AyerbeHizkuntza Politikarako sailburuordea

5

HiztegiaRi BURUzKO aRgiBiDeaK

Hiztegi hau UZEI Terminologia eta Lexikografia Zentroak egin du EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa (www.euskara.euskadi.net/ euskalterm) eguneratzeko eta elikatzeko entitate horrek Hizkuntza Politi­karako Sailburuordetzarekin (HPS) izenpetutako kontratuen barruan. Kon­tratuok HPSk eta IVAPek finantzatu dituzte, bi erakunde horiek si natutako hitzarmenen bidez.

EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa da Terminologia Batzordeak finkatutako terminologia­lana zabaltzeko ardatza. Aldi berean esan behar da Terminologia Batzordeak onartutako jarduketa­planen barruan ezarritako lehentasunen arabera eguneratzen dela Terminologia Banku Publikoa.

Euskararen Aholku Batzordeko Terminologia Batzordeak1 euskarazko ter­minologia­lanerako finkatu zuen metodologiari jarraituta, hiztegi hau, lehe­nengoz, hizkuntzalariez eta eremuko adituez osatutako batzorde teknikoak aztertu eta landu zuen, Terminologia Batzordeari behin betiko proposamena luzatzeko. Normalizazio­prozesuaren azken urratsa Terminologia Batzordeak onartzea izan da.

Beraz, hemen duzue eremu honetako terminologiaren erabiltzaileei Termi- nologia Batzordeak gomendatzen dien terminologia.

1 176/2007 DEKRETUA, urriaren 16koa, Euskararen Aholku Batzordeari buruzkoa

6

Hiztegian erabilitako ponderazio-markak:

(4) Termino normalizatua / gomendatua(3) Termino onartua (baina ez lehenetsia, beste bat gomendatzen delako)

Hiztegian erabilitako laburtzapenak:

eu euskaraes españolfr françaisen english

Sin. sinonimoaIk. ikus

7

NORmalizaziOa

Batzorde teknikoa

Naiara Yuste (Politeknika IkastegiaTxorierri)Ines Berasategi (Tolosako Paper Eskola)Begoña Arrate (UZEI)Koordinatzailea: Jone Agirregoikoa (HPS)

terminologia Batzordea

Lourdes Auzmendi Ayerbe, Hizkuntza Politikarako sailburuordeaMª Encarnacion Echazarra Huguet, IVAPeko zuzendari nagusiaIvan Igartua Ugarte, EABko idazkariaAraceli Díaz de Lezana Fernández de Gamarra, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzako ordezkariaMaite Imaz Leunda, IVAPeko ordezkariaAndoni Sagarna Izagirre, Euskaltzaindiaren ordezkariaIker Etxebeste Zubizarreta, Unibertsitate Zerbitzuetarako Euskal Ikastetxeko (UZEIko) ordezkariaXabier Alberdi Larizgoitia, Euskal Herriko Unibertsitateko Euskara Institutuko ordezkariaIbon Olaziregi Salaberria, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren Euskara Zerbitzuaren ordezkariaMertxe Olaizola Maiz, adituaAlberto Atxabal Rada, adituaJoseba Erkizia Itoitz, adituaMiel Loinaz Beristain, adituaAsier Larrinaga Larrazabal, adituaAlfontso Mujika Etxeberria, aditua

uzeiren lankide izan diren adituak

Ines Berasategi. Tolosako Paper EskolaJone Irastorza. Tolosako Paper EskolaNaiara Yuste. Txorierriko Eskolako irakaslea, ingurumenaren

arloan adituaPaco Ceña. Tolosako Paper Eskola

9

eRemU - zUHaitza

1 Papergintzako lehengaiak

2 Oregintza

3 Papergintza

4 Paper- eta kartoi-motak eta ezaugarriak

3 Ingurumena errespetatzeko neurriak

aURKiBiDea

Bokabularioa sailka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111. Papergintzako lehengaiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122. Oregintza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153. Papergintza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234. Paper­ eta kartoi­motak eta ezaugarriak . . . . . . . . . . 355. Ingurumena errespetatzeko neurriak . . . . . . . . . . . . 45

Euskarazko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

Gaztelaniazko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Frantsesezko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

Ingelesezko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

Erreferentzia bibliografikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

BOKaBUlaRiOa sailKa

12

PaPergintza

1. PAPERGINTZAKO LEHENGAIAK

5 apar-kontrako (4) Oregintzan erabiltzen den gehigarria; ore­suspentsioetatik eta egoste­nahasketetatik aparra kentzeko balio du, apar­burbuilek poltsak eta zuloak sortzen baitituzte paper­orrian.es antiespumante; desespumante fr anti­mousse en antifoam; defoamer

apea Ik. enborki

6 dispertsatzaile (4) Produktu bat beste batean errazago sakabanatzeko erabiltzen den substantzia. Iztukatze­bainuak eta erretxinazko emultsioak prestatzeko erabiltzen da; adibidez, gehigarri gisa.es agente de dispersión; dispersante fr dispersant en dispersant

7 enborki (4) Sin. apea (4) Luzera uniformeko enbor­zatiak. Diametroa 20 cm­tik beherakoa dute gehienetan, eta, lantzeko lehen prestaketa gisa, zati txikitan ebakitzen da.es rollizo; apea; troncofr rondinen bolt; block; juggle

8ezpal (4)Zur­zati txikia, orea egiteko egokia, eta 10­30 mm­ko luzera eta 2­10 mm­ko lodiera izaten duena.

1 aglutinatzaile (4) Iztukatze­eragiketetan osagai guztiak elkarrekin ondo nahasteko eta itsasteko gaitasuna ematen duen osagarria.es ligante; aglutinante fr liant; gangue en binder; bonding agent

2 almidoi (4) Hainbat landaretatik ateratzen den gluzidoa. Likido bero batean sartuz gero, hazi egiten da, eta, beraz, lodigarria da.es almidón fr amidon en starch

3 alumina (4) Papergileen artean aluminio sulfatoaren hainbat kalitate adierazten dituen izena.es alúmina fr alun en alum

4 antrakinona (4) Antrazenoaren oxidaziotik sortutako produktua; sulfonazioz lortutako azido antrakinosulfonikoen bidez koloragarriak eta pigmentuak egiteko erabiltzen da.es antraquinona fr anthraquinone en anthraquinone

13

PaPergintza

13itsasgarri (4)Bi gainazal elkarrekin itsasteko produktua.es adhesivofr adhésifen adhesive

14karga (4)Paperaren fabrikazio­prozesuan sartzen den pigmentu minerala (zuria gehienetan), uretan disolbagaitza izaten dena.es cargafr chargeen filler

15kola (4)Papera kolatzeko erabiltzen den substantzia.es agente de encolado; colafr colleen size

16kolofonia (4)Pinuetatik ateratako bikeari trementina­esentzia destilazioz kenduz lortzen den erretxina gogortua. Kola egiteko erabiltzen da.es colofoniafr colophaneen colophony

17koloragarri (4)Kartoiari edo paperari kolorea emateko erabiltzen den gaia. Normalean fintze­fasean gehitzen da koloragarria, baina posible da paper­makinako parte hezean gehitzea ere, eta baita bukatutako paperaren gainazalean ere.es colorantefr coloranten dye

es astillafr copeauen chip

9gehigarri (4)Paperaren edo prozesuaren ezaugarriak hobetzeko edo beste berri batzuk eransteko gehitzen den substantzia. Iztukatu­lanetan erabiltzen diren sakabanatzaileak, koloragarriak, plastifikatzaileak, eta abar, adibidez.es aditivofr additifen additive

10glukosa (4)Zelulosaren oinarrizko egitura­unitatea osatzen duen hexosa motako azukre bakuna.es glucosafr glucoseen glucose

11hemizelulosa (4)Zelulosaren antzeko polisakaridoa, zelulosarekin eta ligninarekin batera landareen zelula­paretak osatzen dituena.es hemicelulosafr hémicelluloseen hemicellulose

12hondakin-paper (4)Erabili edo eraldatu ondoren berriro ore bihurtu eta papergintzan erabiltzeko berreskuratzen den paper­ edo kartoi­zatia.es papelote; papel usadofr vieux papieren waste paper

14

PaPergintza

21urteko landare (4)Sortzen den urte berean loratzen, fruitua ematen eta hiltzen den landare zurik gabea. Adibidez, zerealak (lastoa), azukre­kanabera eta horrelakoak.es vegetal anualfr plante annuelleen annual plant

22zelulosa (4)Zuretik, kotoitik, lihotik, kalamutik eta beste landare batzuetatik ateratzen den zuntz­substantzia; landareen elementu solidoa da (zelulak, zuntzak, basoak), eta paper­orea egiteko erabiltzen da. Erabilitako oinarrizko zelulosaren kalitatearen araberakoa izaten da orearen kalitatea.es celulosafr celluloseen cellulose

23zuraz besteko landare-zuntz (4)Zurik gabeko landareen zurtoinetik, hostoetatik edo fruituetatik ateratzen den zuntza; kotoi­zuntza, adibidez.es fibra no madererafr fibre non ligneuseen non­wood plant fibre

18lignina (4)Irregularki elkartzen diren fenilpropanozko unitatez osatutako konposatu polimerikoa. Agente zementatzailea da goi­mailako landareen zurezko egituretan.es ligninafr lignineen lignin

paper zaharIk. hondakin­paper

sakabanatzaileIk. dispertsatzaile

19udaberriko zur (4)Udaberriaren hasieran hazten den urteko eraztunaren zatia. Ez da izaten udazkeneko zura bezain trinkoa, eta hura baino argiagoa eta ahulagoa izaten da.es madera de primavera; madera de

inviernofr bois de printempsen early wood; spring wood

udako zurIk. udazkeneko zur

20udazkeneko zur (4)Sin. udako zur (4)Udaren azkenean hazten den urteko eraztunaren zatia. Udaberriko zura baino trinkoagoa izaten da, ilunagoa eta gogorragoa.es madera de otoño; madera de

veranofr bois d’été; bois d’automneen late wood; summer wood

15

PaPergintza

2. OREGINTZA

27alkali total (4)Sodio hidroxidoaren (OHNa), sodio sulfuroaren (Na2S), sodio karbonatoaren (Na2CO3) eta sodio sulfatoaren (Na2SO4) arteko batura, sodio oxido gisa (Na2O) adierazita.es álcali totalfr alcali totalen total alkali

arazgailu zentrifugoIk. hidrozikloi

28azala kentzeko danbor (4)Tamaina handiko zilindro birakari horizontal batez osatutako makina, enborrei bueltaka mugiaraziz eta elkarren kontra edo pareten kontra marruskatuz azala kentzeko balio duena.es tambor descortezadorfr tambour écorceuren barking drum

29azala kentzeko makina (4)Orea egiteko erabili behar den zura azalik gabe uzteko makina.es descortezadorafr écorceuseen debarker

30bahe (4)Metalezko xafla zuloduna, zelulosa­zuntzak edo ezpalak tamainaren arabera bereizteko sailkagailuan erabiltzen dena.es tamizfr classeur à tamis; tamisen screen

24adabegi-bereizgailu (4)Digestorearen irteeran erabiltzen den sare­maila handiko sailkagailua. Oreari adabegiak eta bestelako ezpal­zati handiak kentzeko da.es separador de nudos; separanudosfr trieur de nœudsen knotter

25alkali aktibo (4)Egosteko lixiba alkalino batek dituen osagai alkalinoen kontzentrazioa neurtzeko faktore bat. Sodio hidroxidoko kontzentrazioaren eta sodio sulfuroko kontzentrazioaren batura da, eta lixiba­litro bakoitzeko sodio hidroxido gramotan edo sodio oxido gramotan neurtzen da.es álcali activofr alcali actifen active alkali

26alkali efektibo (4)Egosteko lixiba alkalino batek dituen osagai alkalinoen kontzentrazioa neurtzeko faktore bat. Egoste­lixibak duen soda­kantitate osoaren eta sodio sulfuro kantitatearen erdiaren batura da, eta lixiba­litro bakoitzeko sodio hidroxido gramotan edo sodio oxido gramotan neurtzen da.es álcali efectivofr alcali effectifen effective alkali

16

PaPergintza

35digestore (4)Sin. lixibagailu (4)Zuntzezko lehengaiak egosteko erreaktorea; presio eta tenperatura jakinetan eta aurrez erabakitako osaera duen likido batean egosten dira.es digestor; lejiadorafr lessiveuren digester

36egoste (4)Sin. lixibatze (4)Zuntz­lehengaiak produktu kimikoekin eta presio eta tenperatura jakinetan tratatzea, papergintzako orea egiteko.es cocción; lejiadofr cuisson; lessivageen cooking; cook

37egosteko lixiba (4)Lixibagailuan erabiltzen den soluzio kimikoa, hau da, beroarekin konbinatuz, zur­ezpalen ia lignina guztia eta hemizelulosaren parte handi bat disolbatu eta zuntzak, hautsi gabe, libre uzten dituen likidoa.es lejia de cocciónfr lessive de cuisson; liqueur de

cuissonen cooking liquor

38estrakzio alkalino (4)Zuritze­prozesuaren faseetako bat; pH altuarekin egiten da, eta lignina kloratuak disolbatu eta desegiteko izaten da.es extracción alcalinafr extraction à l’alcali; extraction

alcalineen alkaline extraction; caustic

extraction

ezpal-egiteIk. zatikatze

31berreskuratze-galdara (4)Soda­orea eta sulfato­orea egiteko prozeduretan, lixiba beltza kontzentratua erre, produktu kimikoak berreskuratu eta lurruna sortu ahal izateko erabiltzen den galdara.es horno de recuperación; caldera

de recuperaciónfr four de récupérationen recovery furnace; recovery oven;

recovery boiler

32bisulfito-ore (4)Gai lignozelulosikoa funtsean sulfito­azido gatz bat duen lixiba batekin egosiz egindako ore kimikoa.es pasta al bisulfitofr pâte au bisulfiteen sulfite pulp

33CED biskositate (4)Kuprietilendiaminan disolbatutako zelulosaren biskositate­saiakuntza. Zelulosa­molekulen batez besteko luzera adierazten du, eta, beraz, polimerizazio­maila.es viscosidad CEDfr viscosité CEDen CED viscosity

34danbor-iragazki (4)Danbor zulodun birakari bat duen iragazkia. Ore­suspentsioa loditzeko eta zuntz­geruza jarraitu bat egiteko da.es filtro de tamborfr filtre à tambouren drum filter

17

PaPergintza

es pila lavadorafr pile laveuseen washer; vacuum washer

44garbitzeko danbor (4)Garbitzeko askako zilindro birakari xurgatzailea. Metalezko edo plastikozko oihal batekin estalia dago, eta, orean murgilduz, etengabe likidoa ateratzen joaten da.es tambor de lavado; tambor

lavadorfr tambour laveuren washer drum

45hidrozikloi (4)Sin. arazgailu zentrifugo (4)Paper­oreari harea, oxido­partikulak, azal­puskak eta bestelako materia arrotzak kendu eta sailkatzeko tresna; indar zentrifugoz eta tangentzialez lan egiten du, zuntz­suspentsioak zurrunbiloan azkar mugituz.es hidrociclón; depurador centrífugofr épurateur tourbillonnaire;

hydrocycloneen hydrocyclone; cleaner; vortex

cleaner

46hondakin-lixiba (4)Orea egosi ondoren edo zuritu ondoren geratzen den likidoa.es lejía residual; lejía agotadafr lessive résiduaire; lessive épuiséeen waste liquor; spent liquor

47hostozabalen zur (4)Hostozabaletatik ateratzen den zura. Oso trinkoa eta zuntz estukoa da.es madera de frondosafr bois feuilluen hardwood

39ezpal-fintze (4)Zur­ezpalei fingailu batean landuz ematen zaien tratamendu mekanikoa, fingailuko ore mekanikoa lortzeko egiten dena.es refino de astillas; refinado de

astillasfr raffinage de copeauxen chip refining

40ezpal-makina (4)Sin. zura zatitzeko makina (4)Zura zatitu eta ezpalak egiteko makina.es troceadora; astilladorafr coupeuse à boisen chipper

41fingailuko ore mekaniko (4)Zur­ezpalak edo zerrautsa diskozko fingailu batean landuz lortzen den ore mekanikoa.es pasta mecánica de refinofr pâte mécanique de raffineuren refiner mechanical pulp

42garbiketa (4)Produktu kimikoen hondarrak eta orea egostean, zuritzean eta beste tratamendu kimikoren bat aplikatzean disolbatu diren beste substantzia batzuk desplazatzea eta iragaztea. Urarekin egin ohi da.es lavadofr lavageen washing

43garbitzeko aska (4)Orea garbitzeko makina; ore­suspentsio batean partzialki murgiltzen den danbor birakari xurgatzaile batez osatzen da, funtsean.

18

PaPergintza

53kaustifikazio (4)Lixiba berdeari kaltzio hidroxidoarekin (kare hilarekin) ematen zaion tratamendua. Lixiba berdearen sodio karbonatoa sodio hidroxido bihurtzeko egiten da.es caustificaciónfr caustificationen causticizing

54kiskaltze (4)Oso tenperatura handian berotzea; adibidez, kare­lohia kare bizi bihurtzeko egiten den eragiketa.es calcinaciónfr calcinationen calcination

55klarifikagailu (4)Partikularik astunenak disoluziotik jalkiz bereizteko tanga. Lixiba berdeen eta lixiba zurien klarifikagailuak eta ingurumena kontrolatzeko klarifikagailu primarioak eta sekundarioak daude.es clarificadorfr clarificateuren clarifier

56klorazio (4)Ore kimikoak zuritzeko prozesuaren lehenengo fasea. Kloroligninak sortzen dira fase horretan.es cloraciónfr chlorurationen chlorination

57konifero-zur (4)Hosto iraunkorreko zuhaitzetatik ateratako zura. Zuntz bigunekoa da.es madera de coníferafr bois de conifère; bois de résineuxen softwood

48hutseko garbigailu birakari (4)Orea etenik gabe garbitzen eta loditzen joateko gailua.es lavador de vacío rotatoriofr laveur rotatif sous videen rotary vacuum washer

49izpitze (4)Zura edo landareak zatikatu eta zuntza aske uztea, baliabide mekanikoak erabiliz (substantzia kimikoen laguntzaz ere bai, inoiz).es desfibradofr défibrageen defibration; defibering; grinding

50jalkin (4)Bakterioen, onddoen edo algen eraginez sortzen den material lirdingatsua, ore­suspentsioak eta ur zuriak ukitzen dituzten gainazaletan azaltzen dena. Kontrolatzen ez bada, arazoak sortzen ditu papergintza­prozesuan eta kalitatean.es poso; limofr dépôt; vaseen slime

51kare-labe (4)Kare­lohiak erretzeko labe tubular eta birakaria.es horno de calfr four à chauxen lime kiln; lime­burning kiln

52kare-lohi (4)Nagusiki, lixiba berdeen kaustifikazioan eratutako kaltzio karbonatoa duen lohia.es lodo de cal; lodo calizo; fango de calfr boue de chauxen lime mud

19

PaPergintza

es latenciafr obscuritéen latency

63lixiba (4)Zuntzak egosteko, zuritzeko eta berreskuratzeko prozesuetan erabiltzen diren erreaktibo kimikoen ur­disoluzioetako bakoitza.es lejía; licorfr lessive; solutionen liquor

64lixiba beltz (4)Soda­prozeduratik eta kraft­prozeduratik geratutako hondakin­lixiba, orea garbitzean berreskuratzen dena.es lejía negra; licor negrofr lessive noire; liqueur noireen black liquor

65lixiba berde (4)Sulfato­orea egitean, oraindik karerik nahasi gabe dagoen eta, beraz, kaustiko bihurtu ez den lixiba.es lejía verdefr lessive verteen green liquor

66lixiba zuri (4)Sulfato­orearen prozesuan egosteko lixiba gisa erabiltzen den sodio hidroxidozko eta sodio sulfurozko disoluzioa.es lejía blancafr lessive blanche; liqueur blancheen white liquor

lixibagailuIk. digestore

lixibatzeIk. egoste

58konpresio-zur (4)Koniferoen adarren azpiko aldeko zura. Lignina gehiago izaten du, ilunagoa izaten da, eta normala baino gogorragoa.es madera de compresiónfr bois de compressionen compression wood

59korrontearen kontra garbitze (4)Garbigailuetan iragazteko erabili den ura etapa batetik bestera desplazatuz garbitzea. Ura ore garbienetik hasi eta ore zikinenerantz desplazatzen da, bidean orea garbituz.es lavado a contracorrientefr lavage à contre­couranten counter­current washing

60kraft ore (4)Sin. sulfato­ore (4)Lehengaia funtsean sodio hidroxidoa, sodio sulfuroa eta, inoiz, beste osagai batzuk dituen lixiba batekin egosiz egindako ore kimikoa.es pasta al sulfato; pasta kraftfr pâte au sulfate; pâte kraften sulfate pulp; kraft pulp

61lasto-ore (4)Zerealen lastoarekin eginiko paper­orea.es pasta de pajafr pâte de pailleen straw pulp

62latentzia (4)Banakako zuntz askok fingailuetako tratamendu mekanikoan, batez ere ore termomekanikoa egiten denean, hartzen duten forma kiribildu eta kizkurtua.

20

PaPergintza

es pasta semiblanqueadafr pâte mi­blanchieen semi­bleached pulp

72ore gordin (4)Sin. zuritu gabeko ore (4)Egosi ondoren kolorea zuritzeko tratamendurik izan ez duen orea.es pasta cruda; pasta sin blanquearfr pâte écrueen unbleached pulp

73ore kimiko (4)Lehengaiaren zelulosaz bestelako osagaien parte handi bat egoste edo lixibatze izeneko tratamendu kimiko batekin ezabatuz lortzen den orea.es pasta químicafr pâte chimiqueen chemical pulp

74ore kimiko-mekaniko (4)Lehengai lignozelulosikoari aurrez tratamendu kimikoa aplikatuz lortutako ore mekanikoa.es pasta químico­mecánica; pasta

CMPfr pâte chimico­mécaniqueen chemi­mechanical pulp

75ore mekaniko (4)Zuretik edo landareetatik abiatuz, prozesu mekaniko hutsez egiten den orea.es pasta mecánicafr pâte mécaniqueen mechanical pulp

76ore termomekaniko (4)Zur­ezpalak lurrunez tratatuz, tenperatura altuan finduz eta, azkenean, presio atmosferikoan berriz ere finduz lantzen den ore mekanikoa.

67lurrungailu (4)Hondakin­lixibak kontzentratzeko gailua, elementu kimikoak eta beroa berreskuratzeko prozesuan erabiltzen dena.es evaporadorfr évaporateuren evaporator

68lurruntze (4)Zurari, enbor osoari edo ezpalei ematen zaien tratamendua. Zurak duen airea aterarazi eta egosteko likidoa errazago sartzen uzteko izaten da, askotan, lurruntzea; beste batzuetan, berriz, zura biguntzeko, ondoren emango zaion tratamendu mekanikorako prestatzeko.es vaporizadofr étuvageen steaming

69ore araztu (4)Araztu edo sailkatu ondoren geratzen den orea.es pasta depuradafr pâte épuréeen accepted stock

70ore erdikimiko (4)Tratamendu kimiko bat eta tratamendu mekaniko bat konbinatuz lortutako orea.es pasta semiquímicafr pâte mi­chimiqueen semi­chemical pulp

71ore erdizuritu (4)Tarteko zuritasun­maila bateraino zuritutako orea (espektro urdinarekiko islagarritasun­faktorea).

21

PaPergintza

es pasta a la sosafr pâte à la soudeen soda pulp

sulfato-oreIk. kraft ore

82sulfidotasun (4)Lixiba batek duen sodio sulfuroaren kontzentrazio erlatiboa, erreaktibo guztiak kontuan izanda neurtzen dena.es sulfidez; contenido en sulfurofr sulfiditéen sulfidity

83tentsio-zur (4)Adarren eta enbor okertu eta inklinatuen goiko aldeko zura. Lignina gutxiago izaten du zur horrek, eta argiagoa eta dentsitate txikiagokoa izaten da.es madera de tensiónfr bois de tensionen tension wood

84zatikatze (4)Sin. ezpal­egite (4)Orea egin aurretik zura ezpal bihurtzeko egiten den eragiketa. Zura zatitzeko makinarekin egiten da.es troceado; astilladofr mise en copeau; fragmentationen chipping

85zelulosa-zuntz (4)Zurari egoste­ eta zuritze­prozesuetan zuntzaz bestelako osagaiak kendu ondoren geratzen den gaia.es fibra de celulosafr fibre cellulosiqueen cellulosic fiber

es pasta termomecánica; pasta TMPfr pâte thermomécaniqueen thermo­mechanical pulp

77ore zuritu (4)Osagaiei kolorea kentzeko tratamendua jasan duen orea.es pasta blanqueadafr pâte blanchieen bleached pulp

78orearen airegabetze (4)Oreari airea kentzea; hutsa egindako ontzi batean egiten da lan hori.es desaireación de la pastafr désaération de la pâteen deaeration of stock

79polimerizazio-maila (4)Ore­lagin bateko zelulosa­molekula bakoitzean dagoen batez besteko glukosa­unitateen kopurua. CED biskositate­saiakuntza baten bidez neurtzen da.es grado de polimerizaciónfr degré de polymérisationen degree of polymerization

80sailkatze (4)Paper­orea egiteko prozesuan, lehengaia, neurri jakineko zuloetatik pasaraziz, tamainaren araberako bi sailetan edo gehiagotan bereiztea.es clasificaciónfr classageen screening

81soda-ore (4)Lehengaia sodio hidroxidoa duen lixiba batekin tratatuz egindako paper­orea.

22

PaPergintza

91zuriketa (4)Sin. zuritze (4)Oreari bere gai koloragarriak kendu edo gutxitu eta zuriago bihurtzeko egiten zaion tratamendua.es blanqueofr blanchimenten bleaching

zuritu gabeko oreIk. ore gordin

zuritzeIk. zuriketa

92zuritze-dorre (4)Orea zuritzeko faseetako batean erabiltzen den tanga zilindriko bertikala.es torre de blanqueofr tour de blanchimenten bleaching tower

93zuritze-gaitasun (4)Ore batek zuritzeko duen gaitasun erlatiboa.es aptitud al blanqueo; blanqueabi­

lidadfr aptitude au blanchimenten bleachability

94aire bidezko lehortze (4)Papera lehortzeko metodo bat: aire­korronte mugikor batekin kontaktuan jarriz lehortzen dira orriak. Paper­banda, normalean, aire beroarekin kontaktuan jarriz lehortzen da, areto batean edo tunel batean.es secado al airefr séchage à l’airen air­drying

86zuntz-izpigailu (4)Zur­enborrak zatitu eta aldi berean urarekin bustiz biraka dabilen hortz baten kontra sakatuz zuntzak askatu eta bereizten dituen makina.es desfibradorfr défibreuren defibrator; grinder

87zuntz-luzera (4)Ore bateko edo ore­suspentsio bateko zuntzen batez besteko neurria.es longitud de fibrafr longueur de fibreen fiber length

88zuntz-sailkagailu (4)Paper­orea egiteko prozesuan lehengaia, neurri jakineko zuloetatik pasaraziz, tamainaren araberako bi sailetan edo gehiagotan bereizten duen gailua.es clasificador de fibrasfr classeur à fibresen fiber classifier

89zuntzexka (4)Zelulosa­zuntzen paretetatik askatutako izpiak.es fibrillafr fibrilleen fibril

90zur-ore (4)Zuraren zuntzez eginiko orea. Ore mekanikoa adierazteko erabiltzen da gehienetan.es pasta de maderafr pâte de boisen wood pulp

zura zatitzeko makinaIk. ezpal­makina

23

PaPergintza

3. PAPERGINTZA

99arrabol xukatzaile (4)Metalezko oihal batekin estalitako arrabola, paper­makinako formazio­oihalean paper­bandaren gainean ezartzen dena.es rodillo desgotadorfr rouleau égoutteuren dandy roll

100aska holandar (4)Papergile holandarrek XVII. mendean erabiltzen hasitako fingailua. Platina bat eta zilindro edo alfer bat ditu, eta zuntzari tratamendu mekaniko bat aplikatzen zaio, orea zirkularazten den bitartean.es pila holandesa; holandesafr pile hollandaiseen hollander; hollander beater

101azaleko kolatze (4)Paper­orri formatuari gainetik itsasgarriak gehitzea; likidoak (adibidez, inprimategiko tintak) barrura sartzen ez uzteko edo azalean zabaltzen ez uzteko erresistentzia gehitzeko egiten da.es encolado superficial; encolado

externofr collage en surfaceen surface sizing

102bala (4)Paper­ore solidoarekin orri­multzo edo mataza prentsatu modura osatzen den fardel edo pakete bakoitza.es bala; fardofr balle (de pâte)en bale; pulp bale

95aire-labana (4)Iztukatu berria den gainazal hezeari soberako geruza kentzeko aire­zurrusta mehe eta laua, neurriz aldagarria den ezpain artekatu batetik ateratzen dena.es labio soplador; cuchilla de airefr lame d’airen air knife

96aire-labana bidezko iztukatze (4)Paperezko edo kartoizko orri jarraitu bat iztukatzeko prozedura: makinaren zabalera guztia hartzen duen arteka batetik ateratzen den aire konprimatuzko korronte batekin banatzen eta zabaltzen da iztukua.es estucado con labio sopladorfr couchage par lame d’airen air knife coating; air jet coating

97arrabol bidezko iztukatze (4)Paperezko edo kartoizko orri jarraitu bat iztukatzeko prozedura: paperaren noranzko berean edo kontrakoan ibiltzen den arrabol baten bidez ematen zaio orriari nahi den iztuku­kantitatea.es estucado con rodillosfr couchage par rouleauxen roll coating

98arrabol gidari (4)Mugitzen ari den paper­bandari eutsiz mugitzen den arrabola.es rodillo­guía; rodillo conductorfr rouleau guide; rouleau conduc­

teuren leading roll

24

PaPergintza

107deflektore (4)Mahai lauan, ura xukatzeko arrabolen aurretik dagoen xafla finkoa; paperari kentzen zaion ura kanpora bota eta paper­formazioari kalterik egiten ez uzteko izaten da.es deflectorfr déflecteuren deflector

108despastillagailu (4)Oreari zuntzak desegin ondoren geratzen zaizkion pinportak edo zuntz­sortak desegiteko gailua.es despastilladorfr dépastilleuren deflaker

109despastillatze (4)Orea zuntz­askagailutik pasatu ondoren geratu diren zuntz­pinportak edo zuntz­sortak desegitea.es despastilladofr dépastillageen deflaking

110diskozko fingailu (4)Bi edo hiru diskoz osatutako fingailua; diskoak bata finkoa eta bestea birakaria izan daitezke, edo biak kontrako noranzkoan biratzen direnak, edota bi finko eta haien artean mugitzen den birakari bat.es refinador de disco; refino de

discosfr raffineur à disquesen disk refiner

103biribilkagailu (4)Behin­behineko bobina eginez, azken fasean paper­orria bere zabalera osoan biribilkatzeko aukera ematen duen paper­makinaren zatia.es enrolladorafr enrouleuseen reel

104biribilkatze (4)Paper­banda bat biltzea, behin­behineko paper­bobina eginez.es enrolladofr enroulageen reeling

105bobinatzeko makina (4)Paper­makinaren azkeneko sailean egindako paper­bobina behin betiko bobina bihurtzen duen makina.es bobinadorafr bobineuseen winder

bostehunekoIk. resma

106burualdeko arrabol (4)Diametro handiko arrabola, orea oihalaren gainera bota behar denean doi­doi mahai lauko oihalaren noranzkoa aldatzen duena.es rodillo cabecerofr rouleau de têteen breast roll

25

PaPergintza

115ertz-ebakigailu (4)Ura presioan botatzen duten ur­zurrusta txikietako bakoitza. Paper­makinako oihalaren bi aldeetara jartzen dira paper­orri hezea nahi den zabalerara mozteko.es cortadora de borde; chorro de

cortefr bordeuseen edge cutter

116eskuila bidezko iztukatze (4)Paperezko edo kartoizko orri jarraitu bat iztukatzeko prozedura: iztukua eskuilekin banatzen da; eskuila batzuk finkoak izaten dira, eta beste batzuk oszilatzaileak, paperaren zeharkako norabidean.es estucado con cepillofr couchage à la brosseen brush coating

117fabrikazio-hondakin (4)Papergintzako prozesuaren edozein fasetan kentzen den eta berriro orearekin nahasteko erabili ohi den paper­ edo kartoi­zatia. Fase lehorrean hautsitako zatiak eta fase hezean hautsitako zatiak bereizten dira.es recorte de fabricación; roto de

fabricación; desecho de fabricación

fr cassé de fabricationen broke

111distira handiko iztukatze (4)Iztukagailuan bertan gertatzen den prozesua, papera lehortu eta aldi berean distira ematen diona. Horretarako, papera zilindro kromatu bero batean zehar pasarazten da.es estucado de alto brillofr couchage à haut brillant;

couchage au glacisen cast coating

112distira-emate (4)Paperari akabera egokia emateko faseetako bat, prentsatze mekaniko bidez eta lehortze­eragiketaz paperari distira ematen diona.es abrillantadofr glaçageen glazing

113ebakigailu birakari (4)Paper­bobina zeharka ebakitzeko makina edo makina­zatia.es cortadora rotativafr coupeuse rotativeen rotary cutter

114erreferentzia-lagin (4)Paper­makinako fabrikazioetan ateratako paperen adierazgarri diren laginetako bakoitza. Fabrikan gordetzen da, eta, behar izanez gero, bezeroari bidal dakioke.es muestra de referenciafr feuille échantillon typeen outturn sheet

26

PaPergintza

122fingailu koniko (4)Ontzi koniko baten barruan biratzen den errotore koniko batez osatzen den fingailua.es refinador cónico; refino cónicofr raffineur coniqueen conical refiner

123fintze-gradu (4)Ore­zuntzak fintze­prozesuan edo antzeko beste tratamendu mekanikoetan lortzen duen fintasuna neurtzen duen unitatea.es grado de refinadofr degré de raffinageen freeness; degree of beating

124forma biribil (4)Formagailu zilindrikoa; formazio­oihal batekin estalia egoten da, eta, zuntz­suspentsio batean partzialki murgilduz, paper­orria formatzeko erabiltzen da.es forma redondafr forme rondeen cylinder mold

125formagailu (4)Paper­orria formatzeko tresna.es formadorfr formeuren former

126formatze (4)Ore­suspentsioak ura galtzean eta paper­orri heze bihurtzean datzan prozesua.es proceso de formación; formaciónfr mise en bande; mise en feuilleen forming

118fabrikazioko mahai lau (4)Mahai lauko makina baten parteetako bat; oihal amaigabe metaliko edo sintetiko bat du osagai nagusia, eta oihal horren gainean hasten da, ura galduz, paper­ edo kartoi­banda formatzen.es mesa plana de fabricaciónfr table plateen fourdrinier wire part

119feltro (4)Paper­makinako jantziaren ehun­zinta amaigabea. Orriari prentsan kentzen zaion ura xurgatzeko, artean hauskorra den orria garraiatzeko eta paper­orria lehorgailu baten kontra aplikatzeko izaten da.es fieltrofr feutreen felt

120fibrilazio (4)Zuntzei tratamendu egoki bat aplikatzen zaienean ­fintzen direnean, adibidez­ zuntz­paretak hautsi eta zuntzexkak askatzea.es fibrilaciónfr fibrillationen fibrillation

121fingailu (4)Zuntzak uretan tratatzeko eta ezaugarri berezi batzuk emateko makina. Disko bidez, kono finko bidez edo errotore koniko bidez lantzen dira zuntzak, gehienbat. Diskozkoa ore mekanikoa egiteko ere erabiltzen da.es refinador; refinofr raffineuren refiner

27

PaPergintza

131gomaztatze (4)Paperezko edo kartoizko orri bati aurpegi batetik, aurpegi guztian edo zati batean, itsasgarri­geruza bat ematea, itsasgarria izan dadin.es engomadofr gommageen gumming

132guztiz lehor (4)Batere hezetasunik gabe.es seco absolutofr sec absoluen bone dry; oven dry

133hidratazio (4)Ura landare­zuntzen zelulosa­elementuetan finkatzea; orearen zuntzak askatzean egiten da eskuarki.es hidrataciónfr hydratation; engraissementen hydration

134ildaska (4)Uhinak uhin­paperari ematen dion forma.es acanaladura; acanaladofr cannelureen flute

135inpregnazio (4)Kartoiaren edo paperaren eraldatze­prozesuan, ezaugarri espezifikoak eransteko produktu egokiak xurgaraztea.es impregnación; saturaciónfr imprégnation; saturationen impregnation; saturation

127formazio-oihal (4)Paper­makinako oihal metaliko edo sintetikoa, gainean paper­banda formatzeko balio duena.es tela de formaciónfr toile de formationen forming fabric

128gida-soka (4)Paper­makinaren lehortzeko atalean paper­orria pasarazteko erabiltzen den sistema. Zilindro lehortzaileen aurreko aldean dauden arteketatik bi soka pasatzen dira; paper­orriaren muturra bi soka horien tartean jarri eta sokei lotuta pasarazten da lehortzeko ataletik.es cuerda para pasar la hoja; cuerda

de conducciónfr câble d’embarquement; câble

pour passer la feuilleen rope carrier

129gillotina (4)Hortz sendo batez hornitutako makina, kolpe bakar batekin paper­orri askoko multzo bat ebakitzeko gai dena.es guillotinafr coupeuse à guillotine; massicoten guillotine cutting machine;

trimmer

130gillotinatze (4)Paper­ edo kartoi­orri bat edo gehiago hortz zurrun batekin ebakitzea.es guillotinadofr massicotage; refente de feuillesen guillotining

28

PaPergintza

es calandria; calandrafr calandreen calender

141kalandra-arrabol (4)Kalandran erabiltzen den arrabola.es rodillo de calandrafr rouleau de calandreen bowl

142kalandratze (4)Papera edo kartoia kalandratik pasatzea. Jakina, paper edo kartoi horrek gutxienez partzialki lehortua egon behar du. Gainazalari akabera hobea emateko edota, neurri batean, bandaren lodiera berdintzeko egiten da.es calandradofr calandrageen calendering

143kizkurtze (4)Paperari arraspa batekin zeharkako uhin txiki paraleloak ateratzea, papera leunagoa eta malguagoa egiteko.es crespadofr crêpageen creping

144kola-prentsa (4)Paper­bandari kolazko, iztukuzko edo beste akabera­produktu batezko geruza uniforme bat emateko erabiltzen den prentsa. Paper­makinaren bi lehorgailu­baterien artean kokatzen da prentsa.es prensa encoladorafr presse encolleuseen size press

136iztukagailu (4)Paperari edo kartoiari iztukua emateko gailua; paper­makinaren barruan edo kanpoan egon daiteke.es estucadorafr coucheuseen coater

137iztukatze (4)Paper baten edo kartoi baten gainazala iztuku­geruza batekin estaltzea.es estucadofr couchageen coating

138iztuku (4)Hainbat itsasgarrirekin osatutako ur­soluzioari pigmentu mineralak gehitu ondoren lortzen den nahastea. Paperari ematen zaio, alde batetik edo bietatik, akabera eta inprimagarritasun hobea eransteko.es estucofr coucheen coating slip

139jantzi (4)Paper­makinan erabiltzen diren fabrikazioko oihalak eta feltroak, oro har.es vestidura; guarnición; aparejofr habillageen clothing

140kalandra (4)Paper­makinatik ateratako paper­banda satinatzeko edo hari akabera egokia emateko makina. Elkarren gainean jarritako hainbat arrabol birakariz osatzen da.

29

PaPergintza

es secador; cilindro secadorfr sécheur; cylindre sécheuren dryer; drying cylinder

149lehortze-kanpai (4)Paper­makinaren lehortzeko atala bilduz jartzen den gailua. Lehortze­prozesuan sortzen den lurrun hezea jaso eta kanpora eramaten du kanalizazio eta haizagailu egoki bidez. Lurrunaren beroa aprobetxatu eta papera uniformeki eta hobeto lehortzeko moduan banatzen dira kanalizazio horiek.es campana de secadofr hotte de la sécherie; hotte de

séchageen dryer hood

150lehortzeko atal (4)Orea lehortzeko makina baten edo paper­makina baten atal bat; hezean prentsatu ondoren, ore­ edo paper­bandari geratu zaion ura lurrundu egiten da atal horretan, beroa aplikatuz.es sequería; sección de secadofr sécherieen dryer section

lehortzeko zilindroIk. lehorgailu

151lerro lehor (4)Makinatik pasatzen ari den orearen gainean azaltzen den azaleko uraren muga­lerroa. Ur­xurgatzearen adierazgarria da, eta orearen loditasuna edo banatze­uniformetasuna kontrolatzeko erabiltzen da.es línea seca; línea de espejofr ligne sècheen dry line

145kola-prentsa bidezko iztukatze (4)Paperezko edo kartoizko orri jarraitu bat iztukatzeko prozedura: bertikalean, horizontalean edo plano inklinatu batean dauden bi arrabolen artean pasaraziz eta arrabolen presioarekin dosifikatuz ematen zaio iztuku­geruza paperari.es estucado en prensa encoladorafr couchage par presse encolleuseen size press coating

146kolatze (4)Paperak likidoak xurgatzeko duen gaitasuna gutxitzeko egiten den prozesua. Kola paper­oreari gehituz edo paper­orriari azalean emanez egin daiteke.es encoladofr collageen sizing

147kontrakolatze (4)Itsasgarri egoki bat erabiliz paperezko, kartoizko edo beste material bateko orri bat edo gehiago kartoizko edo paperezko beste orri batekin kolatzea, azalera guztian.es contracoladofr contrecollageen pasting

148lehorgailu (4)Sin. lehortzeko zilindro (4)Pareta meheak dituen zilindro birakaria. Lurrunez berotzen da, eta, bero hori transmitituz, kanpoko atorra ukituz pasatzen den paperezko edo kartoizko banda lehortzen du.

30

PaPergintza

156makina-buruko kutxa (4)Ore­suspentsioa formazio­oihalera botatzeko kutxa edo ganbera. Aurrez ezarritako abiaduran eta presio konstantean zabaltzen du orea, oihalaren zabalera guztian berdin banatuz.es caja de entrada; caja de cabeza de

máquinafr caisse d’arrivée; caisse de têteen head box; breast box

157makinako akabera (4)Paper­makina bateko lisagailuan egiten den leunketa.es alisado en máquina; acabado en

máquinafr lissage sur machineen machine finishing

158mandril (4)Paper­bobinak biltzeko erabiltzen den hodia.es mandrilfr mandrinen core

159marmol (4)Eusteko plataforma, oihalaren azpian jartzen dena, paper­makinako formazioko sailaren hasieran.es mármol de formación; mármolfr marbreen forming board

152lisagailu (4)Paper­makinaren parte lehorreko arrabol­multzoa; paperari akabera egokia ematen dio, puztutasuna murriztuz eta leuntasuna gehituz.es lisafr lisseen calender stack; stack

153luzetarako ebakigailu (4)Paper­banda bat nahi den zabaleran ebakitzeko edo kanpoko ertzak ebakitzeko (bizarrak mozteko) hortz birakaria.es cortadora longitudinalfr coupeuse en long; refendeuseen slitter

154mahai lauko makina (4)Orea mahai laua deitzen den elementu baten gainean xukatzen utziz paperezko edo kartoizko banda jarraitu bat egiteko erabiltzen den makina. Banda heze hori, ondoren, prentsatu eta lehortu egiten da.es máquina de mesa plana;

fourdrinierfr machine à table plateen fourdrinier machine

155makina azpiko aska (4)Makinaren formazio­oihalaren azpian dagoen tanga, irabiagailua duena.es foso de la máquinafr fosse sous toileen hog pit

31

PaPergintza

164ore koipetsu (4)Grabitatez edo hurrupatuz xurgatzen denean, suspentsio­ura nekez askatzen duen orea.es pasta grasafr pâte grasseen wet stock

165ore-aska (4)Orea paper­makinara isuri aurretik gordetzeko erabiltzen den upel irabiagailuduna.es tina de pastafr caisse à pâteen pulp chest

166orea arazte (4)Oreari, baliabide fisikoak erabiliz (grabitatez, zentrifugazioz, bahetuz), kendu nahi zaizkion elementuak kentzea.es depuración de la pastafr épuration de la pâteen pulp cleaning

167orearen loditasun (4)Urez eta zuntz­materialez osatutako nahasketa batean, nahasketaren pisuan zuntzari dagokion ehunekoa.es consistencia de una pastafr densité de la pâte; concentration

de la pâteen mass concentration; pulp

consistency

160nahasgailu (4)Hainbat ore­kargaldi nahasteko eta beren arteko desberdintasunak berdintzeko aska. Bide batez, oreari nahasgailuan eransten zaizkio findu ondoren gehitu behar zaizkion gehigarriak ere (kola, alunbrea, koloragarriak, eta abar).es mezcladorfr mélangeuren mixer

161offset prentsa (4)Feltrorik gabeko prentsa, paper­makinaren lehortzeko atalaren hasieran kokatzen dena. Paperaren edo kartoiaren gainazala hobetzeko, hau da, lehortzen hasi aurretik trinkoago bihurtzeko eta feltroen marka kentzeko da.es prensa offsetfr presse offseten smoothing press

162oihal-itzulerako arrabol (4)Oihalaren noranzkoa aldatu eta berriro burualdeko arraboleraino etorrarazten duen arrabol akzionatua.es rodillo de retorno de la telafr rouleau de retour de toileen wire turning roll

163ore gihartsu (4)Grabitatez edo hurrupatuz xurgatzen denean, suspentsio­ura erraz askatzen duen orea.es pasta magrafr pâte maigreen free stock

32

PaPergintza

es acidez del papelfr acidité du papieren paper acidity

173prentsa xurgatzaile (4)Prentsa hezea, zilindro xurgatzaile batez hornitua.es prensa aspirantefr presse aspiranteen suction press

pulperIk. zuntz­askagailu

174resma (4)Sin. bostehuneko (4)Paperezko 500 orri berdinez osatutako multzoa.es resmafr rameen ream

175satinatze (4)Leuntasun, dentsitate eta distira handiko papera lortzeko eragiketa; paper­makinatik kanpora, bereizitako kalandra batean egiten da.es satinadofr satinageen supercalendering

176superkalandra (4)Kalandra­mota berezia. Paper­makinatik kanpora egoten da normalean; berotzeko gai diren metalezko arrabolak izaten ditu, material elastikoarekin egindako beste batzuekin konbinatuta.es supercalandra; supercalandriafr supercalandreen supercalender

168paper-bobina (4)Makinatik ateratzen den paper­orri jarraitua. Kartoizko edo bestelako gai batezko nukleo edo mandril baten inguruan bilduz egiten da.es rollo de papel; bobina de papelfr rouleau de papier; bobine de

papieren paper roll; reel of paper

169paper-egokitze (4)Paperari ematen zaion tratamendua: baldintza jakineko ingurune batean jartzen denean ematen zaio, hezetasunaren eta tenperaturaren aldetik behar duen oreka izan dezan.es acondicionado del papelfr conditionnement du papieren conditioning of paper

170paper-ore (4)Landare naturaletatik ateratako zuntz­egiturazko zelulosa­lehengaia. Ur­suspentsioan jarriz, paper­orria edo kartoi­orria formatzen da.es pasta de papel; pulpafr pâte; pâte à papieren pulp; stock

1712paperaren alkalinotasun (4)Papera eta ura kontaktuan daudenean, paperak ura alkalinotzeko duen gaitasuna.es alcalinidad del papelfr alcalinité du papieren paper alkalinity

172paperaren azidotasun (4)Papera eta ura kontaktuan daudenean, paperak ura azidotzeko duen gaitasuna.

33

PaPergintza

181xafla bidezko iztukatze (4)Paperezko edo kartoizko orri jarraitu bat iztukatzeko prozedura: iztukua metalezko xafla malgu batekin banatzen da, hau da, xafla hori iztukua emandako aurpegiaren kontra pasaraziz.es estucado con cuchillafr couchage par lame; couchage à lameen blade coating

182xukatze (4)Paper­oreari, metalezko oihalaren edo bahearen gainean dagoen bitartean, ura kentzea.es desgotado; desgotefr égouttageen dewatering; drainage

183xukatze-xafla (4)Formazio­oihalaren azpian eta makina­norabidearekin angelu bat eratuz jartzen den xafla estua. Xaflaren eta oihalaren azpiko aldearen tarte horretan ziri moduko hurrupatze­eremu bat sortu eta ura xukatzeko izaten da.es lámina de desgote; lámina

desgotadora; foilfr racle d’égouttage; foilen drainage foil

184xurgatze-kaxa (4)Fabrikazio­mahaiko oihalak eusten dion paper­bandari edo feltroari ura kentzeko kaxa; hurrupatu egiten du ura.es caja aspirantefr caisse aspiranteen suction box; vacuum box

177tinta-kentze (4)Berreskuratzeko paper inprimatuari tinta eta beste material arrotz batzuk (zikinak) kentzea; zuntz­askatze mekanikoa eta tratamendu kimiko bat egin eta, ondoren, bereizketa egiten da, garbiketaz edo flotazioz.es destintadofr désencrageen de­inking

178triki-traka (4)Paper­makinaren fase hezean burualdeko arrabolari ematen zaion zeharkako dardar­mugimendua. Helburua da zuntzen orientazioa hobetzea eta ondo banatzea, eta orria hobeto formatzen laguntzea.es traqueteofr branlementen shake

179ur zuriak (4)Zuntz­suspentsio batetik edo formazio­banda batetik bereizten diren urak; adibidez, papera egiteko makina batean edo forma biribil batean bereizten direnak. Zuntz­hondarrak, kargak, koloragarriak, kolak eta horrelakoak izaten dituzte ur zuriek, eta, normalean, birziklatu egiten dira.es aguas blancas; agua coladafr eaux blanches; eaux colléesen white water

180ur zuriaren zirkuitu (4)Ur zuriak berriro papergintza­prozesuan sartzeko behar diren instalazioak: tutuak, biltegi­upelak, iragazteko eta doitzeko ekipamenduak.es circuito de aguas blancasfr circuit d’eau blancheen white water system

34

PaPergintza

188zuntz-askagailu (4)Sin. pulper (4)Paperaren edo orearen zuntzak askatzeko, bereizteko eta suspentsioan jartzeko gailua.es desintegrador; pulperfr désintégrateuren pulper

189zuntz-askatze (4)Zuntzaren ezaugarriak aldatu gabe orearen zuntzak askatzeko eta uretan suspentsioan jartzeko tratamendu mekanikoa.es desintegración de la pastafr désintégration; triturationen slushing

190zuntz-sorta (4)Orean edo paperean azaltzen den zuntz­hondar handiegia.es astilla; haz fibrosofr bûchetteen shive

185zatiki fin (4)Bahe xehe batetik erraz pasatzen den zuntz­zatia.es finofr fineen fine

186zeharkako norabide (4)Paperaren edo kartoiaren norabidea; papera edo kartoia orearen isuriak paper­makinan duen noranzkoarekiko perpendikular datorrenean izaten da norabidea zeharkakoa.es dirección transversal del papelfr sens traversen cross direction

187zilindro xurgatzaile (4)Atorra zuloduna duen paper­makinako arrabola; barruan kaxa xurgatzaile bat edo gehiago izaten ditu, eta orria prentsara pasatu aurretik oihalari tira egiteko eta zuntz­orriari ura kentzeko balio du.es cilindro aspirantefr rouleau coucheur; cylindre

aspirant de toileen couch roll; suction couch roll

35

PaPergintza

4. PAPER- ETA KARTOI-MOTAK ETA EZAUGARRIAK

194aurpegi (4)Uhin­kartoiak gainetik daraman estalki­papera.es carafr surfaceen facing

195aurpegi (4)Paperaren edo kartoiaren alde bakoitza.es carafr surfaceen facing

196azaleztatze-kartoi (4)Jositako liburuen azal gogorrak egiteko erabiltzen den kartoia.es cartón para encuadernaciónfr carton pour reliureen bookbinding board

197barneko geruza (4)Kartoi baten kanpoko bi geruzen artean edo tarteko geruza baten eta kanpoko beste baten artean geratzen den zuntz­geruza.es capa interiorfr intérieuren middle

198beira-paper (4)Paper gardena, leuna eta koipea pasatzen uzten ez duena. Ore kimiko oso finduekin eta kalandratik pasatuz egiten da, eta haragia, arraina, gozoak eta horrelakoak biltzeko erabiltzen da.es papel cristalfr papier cristalen glassine paper; glassine

191airean lehor (4)Hezetasunaren aldetik, inguruneko baldintza atmosferikoekin orekan dagoen ore edo paper­lagina. Hezetasun normala % 5etik 9ra izaten da. Industrian ontzat ematen da airean lehor dagoen oreak % 10eko hezetasuna izatea.es seco al airefr sec à l’airen air dry

192aldizkari-paper (4)Paper kalandratua, iztukatu gabea edo iztukatua, normalean ore mekanikoa izaten duena ­prentsako paperak baino gutxiago, hala ere­. Aldizkariak, igandeetako prentsa­aldizkariak eta halakoak egiteko erabiltzen da.es papel para revistas; papel revistafr papier pour magazinesen magazine paper

193argizari-paper (4)Sin. parafina­paper (4)Iragazgaitz bihurtzen duen parafinazko edo argizarizko geruza batekin inpregnatua dagoen papera. Janariak, tabakoa, metalak eta honelakoak biltzeko edo janari batzuk labean prestatzeko erabiltzen da.es papel parafinado; papel enceradofr papier paraffiné; papier ciréen waxed paper

36

PaPergintza

203biribiltze (4)Sin. bihurritze (4)Paper­ edo kartoi­orri batek azalean izan dezakeen deformazioa, hau da, bere norabideetako batean erabat edo partzialki kurbatzeko izan dezakeen joera.es abarquillado; abarquillamientofr gode; roulageen curl

204distira (4)Paperaren gainazalak argia islatzeko duen gaitasuna. Angelu jakin batean islatutako argiaren bidez neurtzen da.es brillofr degré de brillant; brillance; éclaten gloss

205egunkari-paper (4)Kalitate arrunteko papera, egunkariak inprimatzeko erabiltzen dena.es papel prensafr papier journalen newsprint

206erregistro-paper (4)Normalean zapi­orearekin, zur­ore kimiko zurituekin edo bien nahasketarekin egiten den papera. Azaleko kolatzea izaten du, edo bere erabilerarako behar dituen ezaugarriak eransteko beste tratamenduren bat. Oso iraunkorra izan behar du, hausturarekiko erresistentea, ezabatzearen, uraren eta tinten kontrako erresistentzia handikoa, gainazal uniformekoa eta leuna.es papel registrofr papier pour registresen register bond

199berjura (4)Filigrana edo ur­marka jarraitua, honela osatua: tarte estuarekin egindako lerro paraleloak, horiekiko perpendikularrak diren beste lerro tartekatuagoekin elkartuta.es verjurafr vergeureen laid line

200bi aurpegiko uhin-kartoi (4)Uhin­paperezko orri bat paper edo kartoi leunezko beste bi orriren tartean kolatuz egindako kartoia.es cartón ondulado de doble carafr carton ondulé double faceen double face corrugated fibre­

board; double face corrugated board

201biblia-paper (4)Inprimatzeko paper mehea, dentsoa, opakua eta oso iraunkorra, batere ore mekanikorik nahasi gabe egiten dena.es papel bibliafr papier bibleen bible paper

bihurritzeIk. biribiltze

202biltzeko paper (4)Paketeak egiteko edo gauzak biltzeko erabiltzen den papera.es papel de embalajefr papier d’emballageen wrapping paper

37

PaPergintza

211geruza askoko kartoi (4)Hainbat geruzak osatutako kartoia. Geruza horiek fabrikazio­prozesuan, heze dauden bitartean, eta inolako itsasgarririk gabe elkartzen dira.es cartón multicapafr carton multijeten multi­layer board

212geruza askoko paper (4)Bi geruzak edo gehiagok osatutako papera, geruza bakoitza bata bestearekin, itsasgarririk gabe, heze dauden bitartean elkartuz egiten dena.es papel multicapafr papier multicouchesen multi­layer paper

213gramaje (4)Kartoi­ edo paper­orri baten masa, azalera­unitate bakoitzeko. Saiakuntza­metodo arautu batez neurtzen da, eta metro karratuko gramotan adierazten da.es gramajefr grammageen grammage; basis weight

214gutun-azaletarako paper (4)Gutun­azalak eta posta­zorroak egiteko erabiltzen den papera, erresistentzia mekaniko egokikoa. Gainean idazteko, inprimatzeko eta itsasgarri bat emateko gai izan behar du.es papel para sobresfr papier pour enveloppes postalesen envelope paper

207euskarri-paper (4)Geroago iztukatu edo xaflatu egingo den edo beste era bateko tratamendua (aluminio­geruza, plastiko­geruza) jasoko duen papera.es papel soporte; soportefr papier support; supporten base paper; body paper

feltro aldeko aurpegiIk. gaineko aurpegi

208feltro-marka (4)Paper­makinaren feltroak paperaren edo kartoiaren gainean uzten duen marka.es marca de fieltrofr marque de feutreen felt mark

filigranaIk. ur­marka

209formazio (4)Orri­paperaren barne­egitura, hau da, ore­zuntzak paper­bandaren zabaleran zenbaterainoko uniformetasunarekin banatzen diren.es formaciónfr formationen formation

210 gaineko aurpegi (4)Sin. feltro aldeko aurpegi (4)Paper­makinatik pasatzean makina­oihala ukitu ez duen paper­orriaren aurpegia, hau da, feltroa ukituz pasatu dena.es cara superior; cara fieltrofr côté supérieur; côté feutreen top side; felt side

38

PaPergintza

219industria-paperak (4)Industriako lanetarako erabiltzen diren paperak; kulturgintzan erabiltzen direnei kontrajartzen zaie kontzeptu hau.es papeles industrialesfr papier pour usages industriels;

papiers industrielsen industrial papers

220inprimagarritasun (4)Paperak inprimatzeko duen gaitasuna. Kontuan hartzekoak dira bai paperaren barruko ezaugarriak (opakutasuna, zurruntasuna, puztutasuna, erreakzio kimikoak, hezetasunarekiko inertzia, erresistentzia mekanikoa), eta bai azaleko ezaugarriak (leuntasuna, erauzketaren kontrako erresistentzia, gogortasuna, porositatea, xurgatzeko ahalmena).es imprimabilidad; aptitud a la

impresiónfr imprimabilité; aptitude à

l’impressionen printability

221itxurazko dentsitate (4)Paper baten edo kartoi baten masa, bolumen­unitate bakoitzeko; paper­orri baten gramajearen eta batez besteko lodieraren arabera kalkulatzen da.es densidad aparentefr densité apparenteen apparent specific gravity

222janari-kartoi (4)Janari­produktuen ontzikiak egiteko erabiltzen den kartoia edo kaxa­kartoia.

215hauste-luzera (4)Paper­orri batek, bere gramajea edozein dela ere, trakzioaren kontra duen erresistentzia. Zabalera uniformeko paper­tira bat hartu eta, mutur batetik esekita jarriko balitz, bere pisuz hausteko beharko lukeen luzeraren arabera kalkulatzen da.es longitud de roturafr longueur de ruptureen breaking length

216hezetan irauteko paper (4)Bustita edo hezetasun handiarekin dagoenean erresistentzia handiagoa duen papera; horretarako, tratamendu bat eman zaio.es papel resistente en húmedofr papier résistant à l’état humideen wet­strength paper

217hezetasun (4)Paper batek edo kartoi batek duen ur­kantitatea, laginak jatorriz zuen pisuarekiko ehunekotan adierazita.es humedad; contenido de

humedadfr humidité; teneur en eauen moisture content

218ikatz-paper (4)Alde batetik presioz transferitzen den koloragarri bat duen papera; kopiak egiteko erabiltzen da, idazmakinetan bereziki.es papel carbónfr papier carboneen carbon paper

39

PaPergintza

es cartulinafr carton; bristol; carton minceen cardboard

227kartoi trinko (4)Kartoi kontrakolatua, gutxienez 1.000 g/m2­ko pisua duena; ia beti, paper gogorrezko (kraft edo antzeko) aurpegi bat izaten du, eta enbalaje­kaxak egiteko erabiltzen da.es cartón compactofr carton compacten solid fibreboard

228katalogo-paper (4)Katalogoak eta antzeko argitalpenak inprimatzeko erabiltzen den papera. Bi motatakoa izaten da: bata iztukatu gabea, ore mekanikoarekin egina eta telefono­gidak egiteko erabiltzen den paperaren antzeko ezaugarriak dituena, eta bestea, makinaz iztukatutakoa.es papel para catálogosfr papier pour cataloguesen catalog paper

229kaxa-kartoi (4)Oraindik bustita daudenean, bata bestearen gainean jarritako hainbat paper­geruza elkartuz egindako eta zinta jarraituan fabrikatu eta lehortutako kartoia. Paper­geruzak berdinak edo desberdinak izan daitezke, eta konpresioz itsasten zaizkio elkarri.es cartoncillofr carton pour boîtesen boxboard

es cartón para productos alimenta­rios

fr carton pour aliments; carton pour produits alimentaires

en food board

223kalko-paper (4)Marrazketa­bulegoetan erabiltzen den paper­mota; paperaren atzeko aldetik egina dagoen irudi bat argi­transmisiozko erreprodukzio­metodoekin erreproduzitzeko edo marrazki original bat gainean paper hori jarriz kopiatzen uzteko bezain gardena izan behar du.es papel calcofr papier calqueen tracing paper

224kanpoko geruza (4)Kartoi baten aurpegiko geruza, alde batekoa edo bietakoa. Prentsaz edo kolaz eransten zaio kanpoko geruza kartoiari.es capa exteriorfr couche superficielleen outer play

225kartoi (4)Paperak baino zurruntasun handiagoa eta, ia beti, 224 g/m2­tik gorako gramajea izaten duen paper­mota.es cartónfr cartonen board

226kartoi mehe (4)150 g/m2­tik gorako gramajea eta geruza bakarra edo bat baino gehiago dituen kartoi­mota, txartelak, diplomak eta era horretako gauzak egiteko erabiltzen dena.

40

PaPergintza

es papel de pajafr papier de pailleen straw paper

236leherketaren kontrako erresistentzia (4)Paperezko edo kartoizko probeta batek lehertu aurretik jasan dezakeen indarrik handiena. Saiakuntza­baldintza arautuetan neurtzen da, gainazalaren kontra uniformeki banatutako presioa perpendikular aplikatuz.es resistencia al estallido; resistencia

al reventamientofr résistance à l’éclatementen bursting strength

237lehortasun (4)Oreak lehortu ondoren duen masaren eta lagina hartzeko unean zuen masaren artekoerlazioa, ehuneko gisa adierzia, saiakuntza­baldintza arautuetan neurtua.es sequedadfr siccitéen dry content

238leuntasun (4)Sin. lisotasun (4)Paper baten gainazalak duen erliebe­maila adierazteko ezaugarria. Saiakuntza­metodo arautuen arabera neurtzen da.es alisado; lisurafr lisséen smoothness

lisotasunIk. leuntasun

luzetarako norabideIk. makina­norabide

230koipearen kontrako paper (4)Tratamendu mekanikoz egiten den paper oso hidratatua, koipea sartzen uzten ez duena. Janariak biltzeko erabiltzen da.es papel resistente a las grasasfr papier ingraissableen grease resistant paper

231komuneko paper (4)Komunetan erabiltzen den papera.es papel higiénicofr papier hygiéniqueen toilet paper

232kraft paper zuritu (4)Nagusiki koniferoen sulfato­ore zurituarekin edo erdizurituarekin egindako biltzeko papera.es papel kraft blanqueadofr papier kraft blanchien bleached kraft paper

233landare-paper (4)Paper sulfurizatua edo similisulfurizatua, marrazketan erabiltzen dena.es papel vegetalfr papier végétalen vegetable tracing paper

234lasto-kartoi (4)Lasto­ore gordinez egindako kartoia. Kolore horixkakoa izaten da.es cartón pajafr carton pure pailleen yellow strawboard

235lasto-paper (4)Lasto­ore egosiz egindako papera. Horia izaten da gehienetan.

41

PaPergintza

es opacidadfr opacitéen opacity

244paper berjuratu (4)Marra txikiz eta marra­tarte gardenez eta beste perpendikular batzuez osatutako filigrana duen papera.es papel verjurado; papel vergé;

papel vergueteadofr papier vergéen laid paper

245paper fin (4)Inprimatzeko eta idazteko erabiltzen den kalitate handiko papera, ore kimiko zurituarekin edo oihal­orearekin egindakoa.es papel finofr papier finen fine paper

246paper indartu (4)Erresistentzia mekaniko handiagoa emateko material desberdinetako hariak txertatuz osatutako papera.es papel entelado; papel reforzadofr papier entoiléen reinforced paper

247paper isolatzaile (4)Beroa, hotsa edo elektrizitatea pasatzen ez uzteko erabiltzen den paper­mota. Elektrizitatea isolatzeko erabiltzen dena da ezagunena.es papel aislantefr papier isolanten insulating paper

239makina-norabide (4)Sin. luzetarako norabide (4)Paperaren edo kartoiaren norabidea, orearen isuriak paper­makinan duen noranzkoaren paraleloa.es dirección longitudinal del papel;

dirección de fabricación; dirección de máquina

fr sens machine; sens de fabricationen machine direction; grain

direction

240makinatze-gaitasun (4)Sin. paperaren makinako portaera (4)Paperak manipulatzean, inprimatzean edo eraldatze­prozesuetan duen portaera.es comportamiento del papel en

máquina; maquinabilidadfr comportement du papieren runnability

241oihal aldeko aurpegi (4)Paper­makinatik pasatzean makina­oihalaren kontra pasatu den paper­orriaren aurpegia.es cara telafr côté toile; côté machineen wire side

242oihal-marka (4)Paper­orria egiteko erabiltzen den oihalaren sareak paperari edo kartoiari uzten dion marka.es marca de telafr marque de la toileen wire­mark

243opakutasun (4)Paper­orriaren alde batetik orriaren azpian dagoena ez ikusteko gaitasuna ematen duen ezaugarria.

42

PaPergintza

252paper kolatu (4)Kolarekin tratatu den papera.es papel encoladofr papier colléen sized paper

253paper satinatu (4)Bereizitako kalandra batetik edo superkalandra batetik pasatu den papera, makinako akabera duen papera baino leuntasun eta distira handiagokoa.es papel satinadofr papier satinéen supercalendered paper

254paper similisulfurizatu (4)Tratamendu mekanikoz eta ore mekanikorik gabe egiten den paper oso hidratatua, koipeen kontrako erresistentzia handia duena eta marrazketan erabiltzen dena.es papel símil­sulfurizadofr papier simili­sulfuriséen greaseproof paper

255paper sulfurizatu (4)Azido sulfurikoarekin tratatua izan den eta, ondorioz, koipearen kontrako erresistentzia handia eta urarekin desegiteko ­baita irakite­tenperaturan ere­ erresistentzia handia duen papera.es papel sulfurizadofr papier sulfuriséen vegetable parchment

paperaren makinako portaeraIk. makinatze­gaitasun

256parafina-kartoi (4)Parafinaz edo argizariz inpregnatutako kartoia.

248paper iztukatu (4)Alde batetik edo bietatik iztuku­saltsa batekin estalitako papera. Itxura, akabera eta inprimagarritasuna hobetzeko ematen zaio iztukua.es papel estucadofr papier couchéen coated paper

249paper kalandratu (4)Kalandratik pasatu den eta, beraz, makinako lisagailutik bakarrik pasatutakoak baino azal leunagoa eta uniformeagoa duen papera.es papel calandradofr papier calandréen calendered paper

250paper kizkurtu (4)Azalean, leunago eta malguago geratzeko, uhin txiki paraleloak atera zaizkion papera; bildu behar duen objektuaren forma hobeto hartzeko gaitasuna ematen dio horrek.es papel crespado; papel crepéfr papier crêpéen crêpe paper

251paper kolagabe (4)Kolatze­tratamendurik izan ez duen papera. Likidoak erraz xurgatzen ditu, eta, beraz, ez da gainean idazteko egokia; aldiz, iragazki­paper edo xukapaper gisa erabiltzen da.es papel sin colafr papier non collé; papier sans

colleen unsized paper

43

PaPergintza

261trakzioaren kontrako erresistentzia (4)Paper­probeta batek hautsi aurretik jasan dezakeen trakzioko indarrik handiena, saiakuntza­metodo arautuetan neurtua.es resistencia a la tracciónfr résistance à la rupture par

tractionen tensile strength

262uhin-kartoi (4)Uhin­paperezko orri bat edo gehiago paper edo kartoi leunezko orri baten gainean edo beste biren tartean kolatuz egindako kartoia.es cartón onduladofr carton onduléen corrugated board; corrugated

fibreboard

263uhin-paper (4)Ildaska erregular eta iraunkorrak izateko tratamendu bat jasan duen papera.es papel onduladofr papier canneléen fluted paper

264ur-marka (4)Sin. filigrana (4)Paperari fabrikatzean egiten zaion identifikazio­marka edo seinale gardena; makinaren oihalak erliebean edo hutsean daukan marrazki baten bidez heze dagoen orean zuntzak mugiaraziz egiten da.es filigrana; marca al aguafr filigraneen watermark

es cartón parafinadofr carton paraffinéen waxed board

parafina-paperIk. argizari­paper

257porositate (4)Fluido batekin betetzeko gai diren poroak kontuan hartuz, paper edo kartoi batek duen poro­bolumena, paper edo kartoi horren bolumen errealarekin konparatuta.es porosidadfr porositéen porosity; absorptive capacity

258puztutasun (4)Paperaren lodieraren eta gramajearen arteko erlazioa. Itxurazko dentsitate txikia duen orri bat ‘puztua’ egongo da, hau da, oso lodia izango da bere gramajeari legokiokeenarekin konparatuta.es manofr mainen bulk

259tarteko geruza (4)Kartoiaren kanpoko geruzen artean geratzen den zuntz­geruza.es capa intermediafr demi­intérieuren underliner

260tisu paper (4)Paper mehea, gramaje txikikoa, gazaren antzeko itxurakoa. Produktu sanitarioak eta higienikoak egiteko edo gauzak biltzeko erabiltzen da.es papel tisú; papel muselinafr papier mince; mousseline; pelureen tissue paper

44

PaPergintza

269zigarreta-paper (4)Paper mehea, kolatu gabea, bere errekortasuna tabakoaren errekortasunera egokitzeko kargak eta gehigarriak izan ditzakeena. Hausturaren kontrako erresistentzia handia izaten du, eta zigarretak egiteko erabiltzen da.es papel de fumar; papel para

cigarrillosfr papier à cigaretteen cigarette paper

270zorro-paper (4)Erresistentzia mekaniko handiko papera, zorroak egiteko erabiltzen dena. Kraft papera izaten da gehien erabiltzen dena.es papel para sacosfr papier à sacsen bag paper

271zuntz-konposizio (4)Paperaren edo kartoiaren zuntz­osagaien nolakotasuna. Zuntz­osagaien pisu osoarekiko ehunekotan ematen da, oro har, zuntzen konposizioa.es composición fibrosafr composition fibreuseen fiber composition

272zuritasun (4)Oreak edo paperak argi­errainu bat espektroaren zati urdinean islatzeko duen gaitasuna, araututako baldintzetan neurtua.es blancurafr blancheuren brightness; whiteness

265urratuen kontrako erresistentzia (4)Ebaki batekin hasitako etena urratzen jarraitzeko behar den batez besteko indarra. Orri­mordo batez osatutako probeta batean egiten da saiakuntza.es resistencia al desgarro; resistencia

al rasgadofr résistance au déchirementen tearing strength; tearing

resistance

266xukapaper (4)Asko xurgatzen duen papera, oso harroa, idazteko tinta lehortzeko erabiltzen dena.es papel secantefr papier buvarden blotting paper

267zapaltze (4)Paperaren akats bat, gune batean papera gardenago ikusten delako antzematen dena. Prentsatzearen hasierako faseetan nahiz papera kalandratzean sortzen da, egina baina hezea dagoen paper­orrian orea mugitzen delako.es aplastado; aplastamientofr écraséen crushing

268zeta-paper (4)Gauza finak eta opariak biltzeko erabiltzen den paper mehea, leuna eta gogorra. Metro karratuko 12 g eta 30 g bitarteko gramajea izaten du.es papel sedafr papier mousselineen wrapping tissue

45

PaPergintza

5. INGURUMENA ERRESPETATZEKO NEURRIAK

277hondakin-uren tratamendu (4)Hondakin­urei substantzia kutsatzaile kaltegarriak kentzeko ematen zaien tratamendua.es tratamiento del agua residualfr épuration des eaux uséesen waste water treatment

278ingurumen-kontrol (4)Fabrika batek botatzen dituen hondakin­urek Gobernuak ezarritako legeak betetzen dituztela ziurtatzeko egiten diren laginketen, emari­neurketen, saiakuntzen eta analisien multzoa.es control ambientalfr contrôle de l’environnement;

surveillance de l’environnementen environmental monitoring

279kontrol biologiko (4)Fabrika bateko hondakin­urek epe luzera izango dituzten ondorioak ezagutzeko egiten den kontrola.es control biológicofr contrôle biologiqueen biological control

273aireztatze-urmael (4)Hondakin­urak tratatzeko urmaela, aireztatze artifizialez hornitua; aireztatze horrek eskaintzen die mikroorganismoei materia organikoa desegiteko behar duten oxigenoa.es laguna de aireación; estanque de

aireaciónfr bassin d’aérationen aeration basin; aeration tank

274berreskuratze kimiko (4)Ore kimikoa egiteko erabiltzen diren produktu kimikoak berriz erabili ahal izateko prestatzeko prozesua.es recuperación química; recupera­

ción de productos químicosfr récupération chimiqueen chemical recovery

275biodegradagarritasun (4)Substantzia edo produktu batek ingurumenean dauden mikroorganismoen eraginez desegiteko duen gaitasuna.es biodegradabilidadfr biodégradabilitéen biodegradability

276hondakin-urak (4)Industriako prozesuren batean erabili eta gero kanpora botatzen diren urak. Prozesu horren hondakinak izaten dituzte batzuetan.es aguas residualesfr eaux résiduairesen waste water

46

PaPergintza

283oxigeno-eskari biokimiko (4)Sin. oxigeno­eskari biologiko (4) ; OEB (4)Uretako materia organikoaren oxidazio biologikorako mikroorganismoek behar duten oxigeno disolbatuaren kantitatea. Uraren kalitatea adierazteko parametroa da, eta, eskuarki, bost egunen buruan kontsumitutakoa erabiltzen da.es demanda bioquímica de oxígeno;

DBOfr demande biochimique d’oxygè­

ne; demande biologique en oxygène; DBO

en biochemical oxygen demand; biological oxygen demand; BOD

oxigeno-eskari biologikoIk. oxigeno­eskari biokimiko

284oxigeno-eskari kimiko (4)Sin. OEK (4)Uretako substantzia organikoak eta ez­organikoak kimikoki oxidatzeko behar den oxigeno disolbatuaren kantitatea.es demanda química de oxígeno;

DQOfr demande chimique en oxygène;

DCOen chemical oxygen demand; COD

280laginketa-estazio (4)Hainbat substantziaren kontzentrazioa ­bereziki anhidrido sulfurosoarena eta karbono monoxidoarena­ eta suspentsioan dauden partikulak neurtzen dituen ingurumen­kontroleko azterketa­puntua.es estación de muestreofr poste de surveillance de la qualité

de l’atmosphère; station d’échantillonnage de l’air ambiant

en clean air sampling facility

281lohi-iragazki (4)Paper­fabrikako hondakin­uretako eta lixibetako lohiak loditzeko erabiltzen den gailua (hondakin­urak tratatzeko, lohi­kaustifikazioa egiteko, eta abar).es filtro para lodosfr filtre à boueen sludge filter; mud filter

282lohi-isuri (4)Erabili eta araztu ondoren, hondakin solidoak lurrera modu kontrolatuan botatzea.es vertido de fangosfr décharge des bouesen mud dumping

OEBIk. oxigeno­eskari biokimiko

OEKIk. oxigeno­eskari kimiko

eUsKaRazKO aURKiBiDea

48

PaPergintza

berreskuratze kimiko, 274berreskuratze­galdara, 31bi aurpegiko uhin­kartoi, 200biblia­paper, 201bihurritze, 203biltzeko paper, 202biodegradagarritasun, 275biribilkagailu, 103biribilkatze, 104biribiltze, 203bisulfito­ore, 32bobinatzeko makina, 105bostehuneko, 174burualdeko arrabol, 106

CCED biskositate, 33

Ddanbor­iragazki, 34deflektore, 107despastillagailu, 108despastillatze, 109digestore, 35diskozko fingailu, 110dispertsatzaile, 6distira, 204distira handiko iztukatze, 111distira­emate, 112

Aadabegi­bereizgailu, 24aglutinatzaile, 1aire bidezko lehortze, 94airean lehor, 191aire­labana, 95aire­labana bidezko iztukatze, 96aireztatze­urmael, 273aldizkari­paper, 192alkali aktibo, 25alkali efektibo, 26alkali total, 27almidoi, 2alumina, 3antrakinona, 4apar­kontrako, 5apea, 7arazgailu zentrifugo, 45argizari­paper, 193arrabol bidezko iztukatze, 97arrabol gidari, 98arrabol xukatzaile, 99aska holandar, 100aurpegi, 194, 195azala kentzeko danbor, 28azala kentzeko makina, 29azaleko kolatze, 101azaleztatze­kartoi, 196

Bbahe, 30bala, 102barneko geruza, 197beira­paper, 198berjura, 199

49

PaPergintza

Ggaineko aurpegi, 210garbiketa, 42garbitzeko aska, 43garbitzeko danbor, 44gehigarri, 9geruza askoko kartoi, 211geruza askoko paper, 212gida­soka, 128gillotina, 129gillotinatze, 130glukosa, 10gomaztatze, 131gramaje, 213gutun­azaletarako paper, 214guztiz lehor, 132

Hhauste­luzera, 215hemizelulosa, 11hezetan irauteko paper, 216hezetasun, 217hidratazio, 133hidrozikloi, 45hondakin­lixiba, 46hondakin­paper, 12hondakin­urak, 276hondakin­uren tratamendu, 277hostozabalen zur, 47hutseko garbigailu birakari, 48

Eebakigailu birakari, 113egoste, 36egosteko lixiba, 37egunkari­paper, 205enborki, 7erreferentzia­lagin, 114erregistro­paper, 206ertz­ebakigailu, 115eskuila bidezko iztukatze, 116estrakzio alkalino, 38euskarri­paper, 207ezpal, 8ezpal­egite, 84ezpal­fintze, 39ezpal­makina, 40

Ffabrikazio­hondakin, 117fabrikazioko mahai lau, 118feltro, 119feltro aldeko aurpegi, 210feltro­marka, 208fibrilazio, 120filigrana, 264fingailu, 121fingailu koniko, 122fingailuko ore mekaniko, 41fintze­gradu, 123forma biribil, 124formagailu, 125formatze, 126formazio, 209formazio­oihal, 127

50

PaPergintza

katalogo­paper, 228kaustifikazio, 53kaxa­kartoi, 229kiskaltze, 54kizkurtze, 143klarifikagailu, 55klorazio, 56koipearen kontrako paper, 230kola, 15kola­prentsa, 144kola­prentsa bidezko iztukatze, 145kolatze, 146kolofonia, 16koloragarri, 17komuneko paper, 231konifero­zur, 57konpresio­zur, 58kontrakolatze, 147kontrol biologiko, 279korrontearen kontra garbitze, 59kraft ore, 60kraft paper zuritu, 232

Llaginketa­estazio, 280landare­paper, 233lasto­kartoi, 234lasto­ore, 61lasto­paper, 235latentzia, 62leherketaren kontrako

erresistentzia, 236lehorgailu, 148lehortasun, 237lehortze­kanpai, 149lehortzeko atal, 150lehortzeko zilindro, 148

Iikatz­paper, 218ildaska, 134industria­paperak, 219ingurumen­kontrol, 278inpregnazio, 135inprimagarritasun, 220itsasgarri, 13itxurazko dentsitate, 221izpitze, 49iztukagailu, 136iztukatze, 137iztuku, 138

Jjalkin, 50janari­kartoi, 222jantzi, 139

Kkalandra, 140kalandra­arrabol, 141kalandratze, 142kalko­paper, 223kanpoko geruza, 224kare­labe, 51kare­lohi, 52karga, 14kartoi, 225kartoi mehe, 226kartoi trinko, 227

51

PaPergintza

OOEB, 283OEK, 284offset prentsa, 161oihal aldeko aurpegi, 241oihal­itzulerako arrabol, 162oihal­marka, 242opakutasun, 243ore araztu, 69ore erdikimiko, 70ore erdizuritu, 71ore gihartsu, 163ore gordin, 72ore kimiko, 73ore kimiko­mekaniko, 74ore koipetsu, 164ore mekaniko, 75ore termomekaniko, 76ore zuritu, 77ore­aska, 165orea airegabetze, 78orea arazte, 166orearen loditasun, 167oxigeno­eskari biokimiko, 283oxigeno­eskari biologiko, 283oxigeno­eskari kimiko, 284

Ppaper berjuratu, 244paper fin, 245paper indartu, 246paper isolatzaile, 247paper iztukatu, 248paper kalandratu, 249paper kizkurtu, 250

lerro lehor, 151leuntasun, 238lignina, 18lisagailu, 152lisotasun, 238lixiba, 63lixiba beltz, 64lixiba berde, 65lixiba zuri, 66lixibagailu, 35lixibatze, 36lohi­iragazki, 281lohi­isuri, 282lurrungailu, 67lurruntze, 68luzetarako ebakigailu, 153luzetarako norabide, 239

Mmahai lauko makina, 154makina azpiko aska, 155makina­buruko kutxa, 156makinako akabera, 157makina­norabide, 239makinatze­gaitasun, 240mandril, 158marmol, 159

Nnahasgailu, 160

52

PaPergintza

Ttarteko geruza, 259tentsio­zur, 83tinta­kentze, 177tisu paper, 260trakzioaren kontrako erresistentzia, 261triki­traka, 178

Uudaberriko zur, 19udako zur, 20udazkeneko zur, 20uhin­kartoi, 262uhin­paper, 263ur zuriak, 179ur zuriaren zirkuitu, 180ur­marka, 264urratuen kontrako erresistentzia, 265urteko landare, 21

Xxafla bidezko iztukatze, 181xukapaper, 266xukatze, 182xukatze­xafla, 183xurgatze­kaxa, 184

paper kolagabe, 251paper kolatu, 252paper satinatu, 253paper similisulfurizatu, 254paper sulfurizatu, 255paper­bobina, 168paper­egokitze, 169paper­ore, 170paperaren alkalinotasun, 171paperaren azidotasun, 172paperaren makinako portaera, 240parafina­kartoi, 256parafina­paper, 193polimerizazio­maila, 79porositate, 257prentsa xurgatzaile, 173pulper, 188puztutasun, 258

Rresma, 174

Ssailkatze, 80satinatze, 175soda­ore, 81sulfato­ore, 60sulfidotasun, 82superkalandra, 176

53

PaPergintza

zuntz­izpigailu, 86zuntz­konposizio, 271zuntz­luzera, 87zuntz­sailkagailu, 88zuntz­sorta, 190zuntzexka, 89zur­ore, 90zura zatitzeko makina, 40zuraz besteko landare­zuntz, 23zuriketa, 91zuritasun, 272zuritu gabeko ore, 72zuritze, 91zuritze­dorre, 92zuritze­gaitasun, 93

Zzapaltze, 267zatikatze, 84zatiki fin, 185zeharkako norabide, 186zelulosa, 22zelulosa­zuntz, 85zeta­paper, 268zigarreta­paper, 269zilindro xurgatzaile, 187zorro­paper, 270zuntz­askagailu, 188zuntz­askatze, 189

gaztelaNiazKO aURKiBiDea

56

PaPergintza

Bbala, 102biodegradabilidad, 275blancura, 272blanqueabilidad, 93blanqueo, 91bobina de papel, 168bobinadora, 105brillo, 204

Ccaja aspirante, 184caja de cabeza de máquina, 156caja de entrada, 156calandra, 140calandrado, 142calandria, 140calcinación, 54caldera de recuperación, 31campana de secado, 149capa exterior, 224capa interior, 197capa intermedia, 259cara, 194, 195cara fieltro, 210cara superior, 210cara tela, 241carga, 14cartón, 225cartón compacto, 227cartón multicapa, 211cartón ondulado, 262cartón ondulado de doble cara, 200cartón paja, 234cartón para encuadernación, 196

Aabarquillado, 203abarquillamiento, 203abrillantado, 112acabado en máquina, 157acanalado, 134acanaladura, 134acidez del papel, 172acondicionado del papel, 169adhesivo, 13aditivo, 9agente de dispersión, 6agente de encolado, 15aglutinante, 1agua colada, 179aguas blancas, 179aguas residuales, 276álcali activo, 25álcali efectivo, 26álcali total, 27alcalinidad del papel, 171alisado, 238alisado en máquina, 157almidón, 2alúmina, 3antiespumante, 5antraquinona, 4aparejo, 139apea, 7aplastado, 267aplastamiento, 267aptitud a la impresión, 220aptitud al blanqueo, 93astilla, 8, 190astillado, 84astilladora, 40

57

PaPergintza

DDBO, 283deflector, 107demanda bioquímica de oxígeno, 283demanda química de oxígeno, 284densidad aparente, 221depuración de la pasta, 166depurador centrífugo, 45desaireación de la pasta, 78descortezadora, 29desecho de fabricación, 117desespumante, 5desfibrado, 49desfibrador, 86desgotado, 182desgote, 182desintegración de la pasta, 189desintegrador, 188despastillado, 109despastillador, 108destintado, 177digestor, 35dirección de fabricación, 239dirección de máquina, 239dirección longitudinal del papel, 239dirección transversal del papel, 186dispersante, 6DQO, 284

Eencolado, 146encolado externo, 101encolado superficial, 101engomado, 131enrollado, 104

cartón para productos alimentarios, 222cartón parafinado, 256cartoncillo, 229cartulina, 226caustificación, 53celulosa, 22chorro de corte, 115cilindro aspirante, 187cilindro secador, 148circuito de aguas blancas, 180clarificador, 55clasificación, 80clasificador de fibras, 88cloración, 56cocción, 36cola, 15colofonia, 16colorante, 17comportamiento del papel en

máquina, 240composición fibrosa, 271consistencia de una pasta, 167contenido de humedad, 217contenido en sulfuro, 82contracolado, 147control ambiental, 278control biológico, 279cortadora de borde, 115cortadora longitudinal, 153cortadora rotativa, 113crespado, 143cuchilla de aire, 95cuerda de conducción, 128cuerda para pasar la hoja, 128

58

PaPergintza

Gglucosa, 10grado de polimerización, 79grado de refinado, 123gramaje, 213guarnición, 139guillotina, 129guillotinado, 130

Hhaz fibroso, 190hemicelulosa, 11hidratación, 133hidrociclón, 45holandesa, 100horno de cal, 51horno de recuperación, 31humedad, 217

Iimpregnación, 135imprimabilidad, 220

enrolladora, 103estación de muestreo, 280estanque de aireación, 273estucado, 137estucado con cepillo, 116estucado con cuchilla, 181estucado con labio soplador, 96estucado con rodillos, 97estucado de alto brillo, 111estucado en prensa encoladora, 145estucadora, 136estuco, 138evaporador, 67extracción alcalina, 38

Ffango de cal, 52fardo, 102fibra de celulosa, 85fibra no maderera, 23fibrilación, 120fibrilla, 89fieltro, 119filigrana, 264filtro de tambor, 34filtro para lodos, 281fino, 185foil, 183forma redonda, 124formación, 126, 209formador, 125foso de la máquina, 155fourdrinier, 154

59

PaPergintza

Mmadera de compresión, 58madera de conífera, 57madera de frondosa, 47madera de invierno, 19madera de otoño, 20madera de primavera, 19madera de tensión, 83madera de verano, 20mandril, 158mano, 258máquina de mesa plana, 154maquinabilidad, 240marca al agua, 264marca de fieltro, 208marca de tela, 242mármol, 159mármol de formación, 159mesa plana de fabricación, 118mezclador, 160muestra de referencia, 114

Oopacidad, 243

Ppapel aislante, 247papel biblia, 201papel calandrado, 249papel calco, 223papel carbón, 218

Llabio soplador, 95laguna de aireación, 273lámina de desgote, 183lámina desgotadora, 183latencia, 62lavado, 42lavado a contracorriente, 59lavador de vacío rotatorio, 48lejía, 63lejía agotada, 46lejía blanca, 66lejia de cocción, 37lejía negra, 64lejía residual, 46lejía verde, 65lejiado, 36lejiadora, 35licor, 63licor negro, 64ligante, 1lignina, 18limo, 50línea de espejo, 151línea seca, 151lisa, 152lisura, 238lodo calizo, 52lodo de cal, 52longitud de fibra, 87longitud de rotura, 215

60

PaPergintza

papeles industriales, 219papelote, 12pasta a la sosa, 81pasta al bisulfito, 32pasta al sulfato, 60pasta blanqueada, 77pasta CMP, 74pasta cruda, 72pasta de madera, 90pasta de paja, 61pasta de papel, 170pasta depurada, 69pasta grasa, 164pasta kraft, 60pasta magra, 163pasta mecánica, 75pasta mecánica de refino, 41pasta química, 73pasta químico­mecánica, 74pasta semiblanqueada, 71pasta semiquímica, 70pasta sin blanquear, 72pasta termomecánica, 76pasta TMP, 76pila holandesa, 100pila lavadora, 43porosidad, 257poso, 50prensa aspirante, 173prensa encoladora, 144prensa offset, 161proceso de formación, 126pulpa, 170pulper, 188

papel crepé, 250papel crespado, 250papel cristal, 198papel de embalaje, 202papel de fumar, 269papel de paja, 235papel encerado, 193papel encolado, 252papel entelado, 246papel estucado, 248papel fino, 245papel higiénico, 231papel kraft blanqueado, 232papel multicapa, 212papel muselina, 260papel ondulado, 263papel para catálogos, 228papel para cigarrillos, 269papel para revistas, 192papel para sacos, 270papel para sobres, 214papel parafinado, 193papel prensa, 205papel reforzado, 246papel registro, 206papel resistente a las grasas, 230papel resistente en húmedo, 216papel revista, 192papel satinado, 253papel secante, 266papel seda, 268papel símil­sulfurizado, 254papel sin cola, 251papel soporte, 207papel sulfurizado, 255papel tisú, 260papel usado, 12papel vegetal, 233papel vergé, 244papel vergueteado, 244papel verjurado, 244

61

PaPergintza

sección de secado, 150seco absoluto, 132seco al aire, 191separador de nudos, 24separanudos, 24sequedad, 237sequería, 150soporte, 207sulfidez, 82supercalandra, 176supercalandria, 176

Ttambor de lavado, 44tambor descortezador, 28tambor lavador, 44tamiz, 30tela de formación, 127tina de pasta, 165torre de blanqueo, 92traqueteo, 178tratamiento del agua residual, 277troceado, 84troceadora, 40tronco, 7

Vvaporizado, 68vegetal anual, 21verjura, 199vertido de fangos, 282vestidura, 139viscosidad CED, 33

Rrecorte de fabricación, 117recuperación de productos

químicos, 274recuperación química, 274refinado de astillas, 39refinador, 121refinador cónico, 122refinador de disco, 110refino, 121refino cónico, 122refino de astillas, 39refino de discos, 110resistencia a la tracción, 261resistencia al desgarro, 265resistencia al estallido, 236resistencia al rasgado, 265resistencia al reventamiento, 236resma, 174rodillo cabecero, 106rodillo conductor, 98rodillo de calandra, 141rodillo de retorno de la tela, 162rodillo desgotador, 99rodillo­guía, 98rollizo, 7rollo de papel, 168roto de fabricación, 117

Ssatinado, 175saturación, 135secado al aire, 94secador, 148

FRaNtsesezKO aURKiBiDea

64

PaPergintza

bristol, 226bûchette, 190

Ccâble d’embarquement, 128câble pour passer la feuille, 128caisse à pâte, 165caisse aspirante, 184caisse d’arrivée, 156caisse de tête, 156calandrage, 142calandre, 140calcination, 54cannelure, 134carton, 225, 226carton compact, 227carton mince, 226carton multijet, 211carton ondulé, 262carton ondulé double face, 200carton paraffiné, 256carton pour aliments, 222carton pour boîtes, 229carton pour produits alimentaires, 222carton pour reliure, 196carton pure paille, 234cassé de fabrication, 117caustification, 53cellulose, 22charge, 14chloruration, 56circuit d’eau blanche, 180clarificateur, 55classage, 80classeur à fibres, 88classeur à tamis, 30collage, 146

Aacidité du papier, 172additif, 9adhésif, 13alcali actif, 25alcali effectif, 26alcali total, 27alcalinité du papier, 171alun, 3amidon, 2anthraquinone, 4anti­mousse, 5aptitude à l’impression, 220aptitude au blanchiment, 93

Bballe (de pâte), 102bassin d’aération, 273biodégradabilité, 275blancheur, 272blanchiment, 91bobine de papier, 168bobineuse, 105bois d’automne, 20bois de compression, 58bois de conifère, 57bois de printemps, 19bois de résineux, 57bois de tension, 83bois d’été, 20bois feuillu, 47bordeuse, 115boue de chaux, 52branlement, 178brillance, 204

65

PaPergintza

DDBO, 283DCO, 284décharge des boues, 282défibrage, 49défibreur, 86déflecteur, 107degré de brillant, 204degré de polymérisation, 79degré de raffinage, 123demande biochimique d’oxygène, 283demande biologique en oxygène, 283demande chimique en oxygène, 284demi­intérieur, 259densité apparente, 221densité de la pâte, 167dépastillage, 109dépastilleur, 108dépôt, 50désaération de la pâte, 78désencrage, 177désintégrateur, 188désintégration, 189dispersant, 6

Eeaux blanches, 179eaux collées, 179eaux résiduaires, 276éclat, 204écorceuse, 29écrasé, 267égouttage, 182engraissement, 133enroulage, 104

collage en surface, 101colle, 15colophane, 16colorant, 17comportement du papier, 240composition fibreuse, 271concentration de la pâte, 167conditionnement du papier, 169contrecollage, 147contrôle biologique, 279contrôle de l’environnement, 278copeau, 8côté feutre, 210côté machine, 241côté supérieur, 210côté toile, 241couchage, 137couchage à haut brillant, 111couchage à la brosse, 116couchage à lame, 181couchage au glacis, 111couchage par lame, 181couchage par lame d’air, 96couchage par presse encolleuse, 145couchage par rouleaux, 97couche, 138couche superficielle, 224coucheuse, 136coupeuse à bois, 40coupeuse à guillotine, 129coupeuse en long, 153coupeuse rotative, 113crêpage, 143cuisson, 36cylindre aspirant de toile, 187cylindre sécheur, 148

66

PaPergintza

Ggangue, 1glaçage, 112glucose, 10gode, 203gommage, 131grammage, 213

Hhabillage, 139hémicellulose, 11hotte de la sécherie, 149hotte de séchage, 149humidité, 217hydratation, 133hydrocyclone, 45

Iimprégnation, 135imprimabilité, 220intérieur, 197

Llame d’air, 95lavage, 42lavage à contre­courant, 59

enrouleuse, 103épurateur tourbillonnaire, 45épuration de la pâte, 166épuration des eaux usées, 277étuvage, 68évaporateur, 67extraction à l’alcali, 38extraction alcaline, 38

Ffeuille échantillon type, 114feutre, 119fibre cellulosique, 85fibre non ligneuse, 23fibrillation, 120fibrille, 89filigrane, 264filtre à boue, 281filtre à tambour, 34fine, 185foil, 183formation, 209forme ronde, 124formeur, 125fosse sous toile, 155four à chaux, 51four de récupération, 31fragmentation, 84

67

PaPergintza

Oobscurité, 62opacité, 243

Ppapier à cigarette, 269papier à sacs, 270papier bible, 201papier buvard, 266papier calandré, 249papier calque, 223papier cannelé, 263papier carbone, 218papier ciré, 193papier collé, 252papier couché, 248papier crêpé, 250papier cristal, 198papier de paille, 235papier d’emballage, 202papier entoilé, 246papier fin, 245papier hygiénique, 231papier ingraissable, 230papier isolant, 247papier journal, 205papier kraft blanchi, 232papier mince, 260papier mousseline, 268papier multicouches, 212papier non collé, 251papier paraffiné, 193papier pour catalogues, 228papier pour enveloppes postales, 214papier pour magazines, 192

laveur rotatif sous vide, 48lessivage, 36lessive, 63lessive blanche, 66lessive de cuisson, 37lessive épuisée, 46lessive noire, 64lessive résiduaire, 46lessive verte, 65lessiveur, 35liant, 1ligne sèche, 151lignine, 18liqueur blanche, 66liqueur de cuisson, 37liqueur noire, 64lissage sur machine, 157lisse, 152lissé, 238longueur de fibre, 87longueur de rupture, 215

Mmachine à table plate, 154main, 258mandrin, 158marbre, 159marque de feutre, 208marque de la toile, 242massicot, 129massicotage, 130mélangeur, 160mise en bande, 126mise en copeau, 84mise en feuille, 126mousseline, 260

68

PaPergintza

Rracle d’égouttage, 183raffinage de copeaux, 39raffineur, 121raffineur à disques, 110raffineur conique, 122rame, 174récupération chimique, 274refendeuse, 153refente de feuilles, 130résistance à la rupture par traction, 261résistance à l’éclatement, 236résistance au déchirement, 265rondin, 7roulage, 203rouleau conducteur, 98rouleau coucheur, 187rouleau de calandre, 141rouleau de papier, 168rouleau de retour de toile, 162rouleau de tête, 106rouleau égoutteur, 99rouleau guide, 98

Ssatinage, 175saturation, 135sec à l’air, 191sec absolu, 132séchage à l’air, 94sécherie, 150sécheur, 148sens de fabrication, 239sens machine, 239sens travers, 186

papier pour registres, 206papier pour usages industriels, 219papier résistant à l’état humide, 216papier sans colle, 251papier satiné, 253papier simili­sulfurisé, 254papier sulfurisé, 255papier support, 207papier végétal, 233papier vergé, 244papiers industriels, 219pâte, 170pâte à la soude, 81pâte à papier, 170pâte au bisulfite, 32pâte au sulfate, 60pâte blanchie, 77pâte chimico­mécanique, 74pâte chimique, 73pâte de bois, 90pâte de paille, 61pâte écrue, 72pâte épurée, 69pâte grasse, 164pâte kraft, 60pâte maigre, 163pâte mécanique, 75pâte mécanique de raffineur, 41pâte mi­blanchie, 71pâte mi­chimique, 70pâte thermomécanique, 76pelure, 260pile hollandaise, 100pile laveuse, 43plante annuelle, 21porosité, 257poste de surveillance de la qualité

de l’atmosphère, 280presse aspirante, 173presse encolleuse, 144presse offset, 161

69

PaPergintza

Vvase, 50vergeure, 199vieux papier, 12viscosité CED, 33

siccité, 237solution, 63station d’échantillonnage de l’air

ambiant, 280sulfidité, 82supercalandre, 176support, 207surface, 194surface, 195surveillance de l’environnement, 278

Ttable plate, 118tambour écorceur, 28tambour laveur, 44tamis, 30teneur en eau, 217toile de formation, 127tour de blanchiment, 92trieur de nœuds, 24trituration, 189

iNgelesezKO aURKiBiDea

72

PaPergintza

bleached kraft paper, 232bleached pulp, 77bleaching, 91bleaching tower, 92block, 7blotting paper, 266board, 225BOD, 283body paper, 207bolt, 7bonding agent, 1bone dry, 132bookbinding board, 196bowl, 141boxboard, 229breaking length, 215breast box, 156breast roll, 106brightness, 272broke, 117brush coating, 116bulk, 258bursting strength, 236

Ccalcination, 54calender, 140calender stack, 152calendered paper, 249calendering, 142carbon paper, 218cardboard, 226cast coating, 111catalog paper, 228caustic extraction, 38causticizing, 53CED viscosity, 33

Aabsorptive capacity, 257accepted stock, 69active alkali, 25additive, 9adhesive, 13aeration basin, 273aeration tank, 273air dry, 191air jet coating, 96air knife, 95air knife coating, 96air­drying, 94alkaline extraction, 38alum, 3annual plant, 21anthraquinone, 4antifoam, 5apparent specific gravity, 221

Bbag paper, 270bale, 102barking drum, 28base paper, 207basis weight, 213bible paper, 201binder, 1biochemical oxygen demand, 283biodegradability, 275biological control, 279biological oxygen demand, 283black liquor, 64blade coating, 181bleachability, 93

73

PaPergintza

Ddandy roll, 99deaeration of stock, 78debarker, 29defibering, 49defibration, 49defibrator, 86deflaker, 108deflaking, 109deflector, 107defoamer, 5degree of beating, 123degree of polymerization, 79de­inking, 177dewatering, 182digester, 35disk refiner, 110dispersant, 6double face corrugated board, 200double face corrugated fibreboard, 200drainage, 182drainage foil, 183drum filter, 34dry content, 237dry line, 151dryer, 148dryer hood, 149dryer section, 150drying cylinder, 148dye, 17

cellulose, 22cellulosic fiber, 85chemical oxygen demand, 284chemical pulp, 73chemical recovery, 274chemi­mechanical pulp, 74chip, 8chip refining, 39chipper, 40chipping, 84chlorination, 56cigarette paper, 269clarifier, 55clean air sampling facility, 280cleaner, 45clothing, 139coated paper, 248coater, 136coating, 137coating slip, 138COD, 284colophony, 16compression wood, 58conditioning of paper, 169conical refiner, 122cook, 36cooking, 36cooking liquor, 37core, 158corrugated board, 262corrugated fibreboard, 262couch roll, 187counter­current washing, 59crêpe paper, 250creping, 143cross direction, 186crushing, 267curl, 203cylinder mold, 124

74

PaPergintza

Gglassine, 198glassine paper, 198glazing, 112gloss, 204glucose, 10grain direction, 239grammage, 213grease resistant paper, 230greaseproof paper, 254green liquor, 65grinder, 86grinding, 49guillotine cutting machine, 129guillotining, 130gumming, 131

Hhardwood, 47head box, 156hemicellulose, 11hog pit, 155hollander, 100hollander beater, 100hydration, 133hydrocyclone, 45

Iimpregnation, 135industrial papers, 219insulating paper, 247

Eearly wood, 19edge cutter, 115effective alkali, 26envelope paper, 214environmental monitoring, 278evaporator, 67

Ffacing, 194, 195felt, 119felt mark, 208felt side, 210fiber classifier, 88fiber composition, 271fiber length, 87fibril, 89fibrillation, 120filler, 14fine, 185fine paper, 245flute, 134fluted paper, 263food board, 222formation, 209former, 125forming, 126forming board, 159forming fabric, 127fourdrinier machine, 154fourdrinier wire part, 118free stock, 163freeness, 123

75

PaPergintza

moisture content, 217mud dumping, 282mud filter, 281multi­layer board, 211multi­layer paper, 212

Nnewsprint, 205non­wood plant fibre, 23

Oopacity, 243outer play, 224outturn sheet, 114oven dry, 132

Ppaper acidity, 172paper alkalinity, 171paper roll, 168pasting, 147porosity, 257printability, 220pulp, 170pulp bale, 102pulp chest, 165pulp cleaning, 166pulp consistency, 167pulper, 188

Jjuggle, 7

Kknotter, 24kraft pulp, 60

Llaid line, 199laid paper, 244late wood, 20latency, 62leading roll, 98lignin, 18lime kiln, 51lime mud, 52lime­burning kiln, 51liquor, 63

Mmachine direction, 239machine finishing, 157magazine paper, 192mass concentration, 167mechanical pulp, 75middle, 197mixer, 160

76

PaPergintza

smoothing press, 161smoothness, 238soda pulp, 81softwood, 57solid fibreboard, 227spent liquor, 46spring wood, 19stack, 152starch, 2steaming, 68stock, 170straw paper, 235straw pulp, 61suction box, 184suction couch roll, 187suction press, 173sulfate pulp, 60sulfidity, 82sulfite pulp, 32summer wood, 20supercalender, 176supercalendered paper, 253supercalendering, 175surface sizing, 101

Ttearing resistance, 265tearing strength, 265tensile strength, 261tension wood, 83thermo­mechanical pulp, 76tissue paper, 260toilet paper, 231top side, 210total alkali, 27tracing paper, 223trimmer, 129

Rream, 174recovery boiler, 31recovery furnace, 31recovery oven, 31reel, 103reel of paper, 168reeling, 104refiner, 121refiner mechanical pulp, 41register bond, 206reinforced paper, 246roll coating, 97rope carrier, 128rotary cutter, 113rotary vacuum washer, 48runnability, 240

Ssaturation, 135screen, 30screening, 80semi­bleached pulp, 71semi­chemical pulp, 70shake, 178shive, 190size, 15size press, 144size press coating, 145sized paper, 252sizing, 146slime, 50slitter, 153sludge filter, 281slushing, 189

77

PaPergintza

waxed board, 256waxed paper, 193wet stock, 164wet­strength paper, 216white liquor, 66white water, 179white water system, 180whiteness, 272winder, 105wire side, 241wire turning roll, 162wire­mark, 242wood pulp, 90wrapping paper, 202wrapping tissue, 268

Yyellow strawboard, 234

Uunbleached pulp, 72underliner, 259unsized paper, 251

Vvacuum box, 184vacuum washer, 43vegetable parchment, 255vegetable tracing paper, 233vortex cleaner, 45

Wwasher, 43washer drum, 44washing, 42waste liquor, 46waste paper, 12waste water, 276waste water treatment, 277watermark, 264

eRReFeReNtzia BiBliOgRaFiKOaK

80

PaPergintza

ASENJO, J.L.; BARBADILLO, P.; GONZÁLEZ MONFORT, P. Diccio-nario terminológico iberoamericano de celulosa, papel, cartón y sus deriva-dos. Madrid: Instituto Papelero Español. 1992.

CÔTE, N. Vocabulaire des papiers et des cartons: anglais-français. Québec: Gouvernement du Québec. Office de la langue française, 1983.

CÔTE, N.; GAUMOND, J.­C. Nomenclature des appellations d’emplois dans l’industrie papetière québécoise. Québec: Office de la langue françai­se. 1978.

GENTILE, M.E.; CANALS AROMÍ, M.T. «Glosario para restauradores del papel: español­catalán­inglés català­anglès­espanyol English­Cata­lan­Spanish», in: Actas del V Congreso Nacional de Historia del Papel en España: Sarrià de Ter (Girona) 2, 3 y 4 de Octubre de 2003. Sarrià de Ter: CCG Edicions. 2003.

Glosario. Madrid: Instituto Papelero Español. 2005. [URL. 2005­09­20]: http://www.ipe.es/glosario/lista_glosario.asp

Glossary of paper industry terms and technologies. Appleton: Fox River Paper. 2000. [URL 2005­09­20]: http://www.foxriverpaper.com/tips_and_tech/glossry.htm

INSTITUTO ESPAÑOL DE NORMALIZACIÓN, IRANOR. UNE 57-064-85. Terminología papelera: vocablos y equivalencias español-inglés- francés-alemán. Madrid: IRANOR. 1985.

UNE 57-037-85. Terminología papelera: vocablos y equivalencias francés- español: Madrid: IRANOR. 1985.

UNE 49-400. Papel y cartón para embalajes: terminología: Madrid: Insti­tuto Nacional de Racionalización del Trabajo. 1960.

UNE 57-036-h 1. Terminología papelera: vocablos y equivalencias inglés- español: Madrid: IRANOR. 1971.

UNE 57-003-78 Parte I. Terminología papelera: definición de términos: Madrid: IRANOR. 1978.

UNE 57-069-74 Parte I.Terminología papelera: vocablos y equivalencias alemán-español: Madrid: IRANOR. 1974.

LAURILA, J. Paper and board dictionary: theory, manufacture and products = Paperi- ja kartonkisanakirja: teoria, valmistus ja tuotteet = Pappers- och-kartongordbok: teori, tillverking och produkter = Wörterbuch für Papier

81

PaPergintza

und Karton: theorie, Herstellung und produkte = Dictionaire du papier et du carton: théorie, manufacture et produits = Diccionario de papel y de cartón: teoria, fabricación y productos. Helsinki: The Finnish Paper and Timber Journal. 1996.

Paper online. Brussels: Confederations of European Paper Industries. 2005. [URL. 2005­09­20]: http://www.paperonline.org/glossary/paperglos­sary/paperglossary_frame.html

PULP & PAPER, PULP & PAPER INTERNTIONAL: International Glos-sary of Technical Terms for the Pulp and Paper Industry. English-svenska-deutsch-français-español. California: Miller Freeman Publications. 1976.

QUÉBEC. GOUVERNEMENT. BANQUE DE TERMINOLOGIE DU QUÉBEC; UNIVERSITÉ DU QUÉBEC; COMITÉ INTERENTERPRISES DE LA TERMINOLOGIE DES PÂTES ET PAPIERS. Vocabulaire du matériel papétier: anglais-français. Québec: Presses de l’Université du Québec: Office de la langue française. 1983.

SEREN­ROSSO, M.L. «Petit glossaire des essais de papiers, cartons et pâtes: français­américain», in: La Banque des mots. 1979. 17. zk. 23­48. or.

STANDARDISERINGSKOMMISSIONEN I SVERIGE. Pappersordlista: Tryck: SIS Tryckeri. 1992.

SVATON, M. Dictionary of the pulp and paper industry: in five languages En-glish, German, French, Spanish and Russian. Amsterdam: Elsevier. 1993.

VALLS i SUBIRÀ, O. Vocabulari paperer. Bartzelona: Taller editorial Ma­teu. 1999. [Monografies]

VILA TORRAS, J.; DERKSEN, C.: Curso de inglés aplicado a la industria papelera. Terrassa: Escuela Técnica Superior de Ingenieros Industriales de Terrassa. Cátedra de tecnología papelera. 1980