Evaporator

IKML 1

BAHAGIAN PENDIDIKAN DAN LATIHAN

(KEMAHIRAN) MARA

KERTAS PENERANGAN

6. PENYEJAT ( EVAPORATOR )

AIR CONDITION

Evaporator

IKML 2

TAJUK : PENYEJAT (EVAPORATOR)

TUJUAN :

Kertas penerangan ini bertujuan untuk menerangkan kepada pelatih tentang

penyejat iaitu salah satu daripada komponen yang utama di dalam sistem penyaman

udara. Diharap para pelatih akan dapat memahami tajuk yang diterangkan dan boleh

membuat latihan amali bila perlu.

PENERANGAN :

Penyejat adalah satu daripada komponen dalam sistem peyejukan dan

penyamanan udara yang berfungsi sebagai peyerap haba. Cecair bahan pendingin di

dalam peyejat akan bertukar kepada gas selepas haba diserap. Dalam keadaan sejuk

(tekanan dan suhu rendah ) penyejat akan menyerap haba yang panas di sekelilingnya.

Banyak terdapat nama - nama lain bagi penyejat seperti gelung penyejat, unit

penyejuk , gelung pembeku dan penyejuk cecair..

Prinsip Kerja Penyejat

Fungsi atau prinsip kerja ialah untuk menyerap haba di dalam ruang , kabinet atau

tempat yang hendak disejukkan. Bahan pendingin dalam keadaan cecair yang

mempunyai suhu dan tekanan rendah akan berupaya untuk menarik haba yang panas

ke linkaran penyejat. Selepas menyerap haba cecair yang dingin akan bertukar bentuk

kepada gas dingin dan seterusnya masuk ke dalam pemampat untuk dimampatkan

JENIS - JENIS PENYEJAT.

Jenis -jenis penyejat terbahagi kepada dua kategori.

(a) Penyejat jenis pengembangan kering.( Dry Evaporator/Direct Expansion

Evap.)

(b) Penyejat jenis banjir. ( Flooded Evaporator ).

(a) Penyejat Jenis Pengembangan Kering.

Alat kawalan kemasukan bahan pendingin ( peranti permeteraan ) dalam penyejat

jenis ini hanya membenarkan cecair bahan pendingin yang diperlukan sahaja untuk

menyerap haba (terpeluwap ) di dalam lingkaran penyejat. Bahan

Evaporator

IKML 3

pendingin ini akan masuk melalui satu hujung penyejat dan keluar melalui hujung

yang lain , di dalam lingkaran yang sama. Kesemua bahan pendingin yang keluar

melalui hujung yang lain, di dalam lingkaran yang sama. Kesemua bahan pendingin

yang meninggalkan lingkaran penyejat dalam bentuKgas yang kering. Kadar

banyaknya cecair bahan pendingin yang masuk ke dalam penyejat bergantung pada

kadar pemeluwap dan pertambahan atau pengurangan beban haba pada penyejat.

Jumlah cecair yang masuk ke dalam lingkaran penyejat menjadi kurang apabila beban

sedikit dan bertambah apabila beban banyak. Walau bagaimana kecekapan penyejat

adalah tinggi apabila beban haba yang diserap banyak. (lihat rajah1)

REKA BENTUK DAN BINAAN PENYEJAT

Reka bentuk penyejat berdasarkan kepada kedua - dua jenis penyejat yang

diterangkan di atas. Terdapat beberapa jenis reka bentuk penyejat.

(a) Gelung atau lingkaran bersirip.( Fin type )

(b) Kelumpang dan tiub.( Shell and tube )

(c) Kelumpang dan gelung. ( Shell and coil)

(d) Tiub terdedah. ( Bare type )

(e) Plat. ( Plate type ).

a) Gelung atau lingkaran bersirip.

Sirip dibina bertujuan untuk meluaskan lagi permukaan penyerapan haba pada

penyejat.Lingkaran penyejat lalu menerusi celah - celah sirip tersebut. Reka bentuk

jenis ini digunakan untuk sistem penyamanan udara. (lihat rajah 3 ).

Evaporator

IKML 4

(b) Kelumpang dan tiub.

Penyejat jenis kelumpang dan tiub digunakan untuk sistem yang besaryang

dinamakan sistem air kokol. Bahan pendingin masuk melalui tiub dan air pula masuk

melalui kelumpang. Air yang masuk mempunyai suhu yang tinggi dan apabila keluar

suhu air menjadi rendah kerana bahan pendingin di dalam tiub menyerap haba

daripada air di dalam kelumpang (lihat rajah 4 ).

Evaporator

IKML 5

(c) Kelumpang dan Gelung,

Penyejat jenis lebih kecil daripada penyejat jenis kelumpang dan tiub. Kelumpangnya

lebih kecil dan gelung penyejat berada di dalamnya. Penyejat ini digunakan dalam

sistem pendingin air.

Evaporator

IKML 6

(lihat rajah 5).

Kelumpang dan Gelung

(d) Tiub Terdedah.

Lingkaran penyejat berbentuk-U dilingkarkan di dalam kabinet penyejukan tanpa

pembalut. Lingkaran ini dilekatkan ke dinding kabenit penyejukan. Jenis ini

digunakan bagi peti sejuk di kedai - kedai untuk membuat ketulan ais. Bahan

pendingin menyerap haba secara terus daripada bahan yang hendak disejuk atau

beban. (lihat rajah 6 ).

Evaporator

IKML 7

(e) Plat

Reka bentuk ini dibuat khas untuk peti sejuk rumah. Petak - petak yang banyak di atas

permukaan plat membolehkan cecair bahan pendingin beredar lebih banyak untuk

menyerap haba . Plat : salut dengan plastik keras untuk menjamin keselamatan.

Walaupun begitu , ini tidaklah menjejaskan proses penyerapan haba. (lihat rajah 7 ).

Plat aluminium

Tiub Penyejukan

Bahan Pendingin

Bahan Pendingin Keluar

Evaporator

IKML 8

BAHAN BINAAN PENYEJAT.

Kompenen dalam penyejat daripada gelung atau lingkaran yang diperbuat daripada

tiub kuprum , kelumpang yang diperbuat daripada plat keluli yang tebal dan plat yang

diperbuat daripada kepingan aluminium.